Regio Venlo, compleet in innovatieve logistiek

Regio Venlo, compleet in innovatieve logistiek

2

3

Regio Venlo, compleet in innovatieve logistiek Visie en uitvoeringsagenda van logistieke regio

Als schakel tussen Rotterdam en Antwerpen en de grote consumentenmarkt van West-Europa heeft de regio Venlo een sterke positie ontwikkeld in distributie en logistiek, mede dankzij een sterke trimodale infrastructuur. De regio heeft de ambitie om zich verder te ontwikkelen tot een grensverleggend centrum voor hoogwaardige, tijdkritische en duurzame logistiek. Regio Venlo zet in op versterking van de regierol en uitbouw van geavanceerde value added logistics en value added services. Daarnaast maakt de regio zich op voor verdere uitbreiding van diensten die de logistieke branche ondersteunen en versterken, zoals kennisinstituten, onderwijs en zakelijke dienstverlening.

4

5

Jacques Teelen

Waarheen met logistiek limburg?

6

In de vier jaar dat NV Regio Venlo nu aan de weg timmert met projecten om de economische structuur van onze regio te vernieuwen en versterken, hebben we ons uiteraard geregeld met logistiek beziggehouden. De NV heeft immers tot taak projecten te initiëren, uit te voeren en te ondersteunen om de regionale economie structureel te versterken. Logistiek is - naast industrie en agribusiness - daarvan een van de drie pijlers. Een flinke pijler, want in 2007 was de logistiek goed voor 12,6 procent van de werk-gelegenheid in onze regio. De ene keer was het op instigatie van anderen dat de NV zich met logistiek bezighield, de andere keer op eigen initiatief. Zo stonden we aan de wieg van de masteropleiding logistiek die 2009/2010 bij Fontys van start gaat, richtten we het platform Railport Venlo op ter versterking van de positie van Venlo in het internationale goederenspoornetwerk, initieerden we onderzoek naar de mogelijkheden Venlo aan te sluiten op het Duitse hogesnelheidsnet en deden we een onderzoek naar de samenwerkingsmogelijkheden van de industriehavens. Als vanzelf ontstond hieruit de vraag waar de prioriteit moet liggen. Bij de harde infrastructuur en de ontwikkeling van de

trimodaliteit? Bij de zo noodzakelijke kennisontwikkeling? Bij de ontwikkeling en ondersteuning van organisatorische verbanden, de zogenoemde orgware? Eigenlijk mag geen hiervan onderbelicht blijven en dat riep de vraag op naar de samenhang van al die activiteiten en voorzieningen die ons maken tot de in omvang derde mainport van ons land. Die samenhang is er wel, maar niet iedereen onderkent ze voldoende. Zo is er ook veel en goed ondernemerschap in onze regio, maar worden de gezamenlijke en overstijgende belangen niet altijd voldoende gezien. Latent is er wel behoefte aan samenwerking, maar door de drukte van de dag komt het er te weinig van. Dat is meer dan jammer. In succesvolle regio’s functioneren actieve netwerken, waar kennis, ervaring en plannen worden uitgewisseld. In succesvolle regio’s is men zich bewust van zijn succesfactoren en heeft men de prestatie-indicatoren van de regio als geheel scherp op het netvlies. Dat hebben we in onze regio in onvoldoende mate en NV Regio Venlo ziet het als een van haar taken die actieve netwerken te organiseren. Voor de agribusiness is met Greenport Venlo zo’n netwerk al volop in ontwikkeling. De NV focust daarom vanaf 2009 op

industrie en logistiek. Voor beide hebben we voor de komende vijf jaar een ontwikkelingsprogramma en voor beide is een programmamanager aangesteld. Onze positie als logistieke regio is gunstig en wordt erkend, maar is niet vanzelfsprekend. Zo raakten we in 2008 de eretitel van logistieke hotspot kwijt. De logistieke kansen van bijvoorbeeld Klavertje Vier zijn veelbelovend, maar weten we ze straks ook in voldoende mate te verzilveren? Wat zijn de kansen van vervoersmodaliteit luchtvracht met Airport Weeze binnen handbereik? Wielen en warehouses hebben we in ruime mate, maar is er voldoende kennisontwikkeling? Kortom, het is noodzakelijk nadrukkelijk op zoek te gaan naar de eerdergenoemde samenhang en dan vooral - als goed ondernemer - met een proactieve focus. Daarom heeft NV Regio Venlo het initiatief genomen om met ondernemers, belangenorganisaties, kennis- en onderwijsinstellingen en overheden een gedegen schets te maken van de toekomst van de logistiek in onze regio: waar willen we heen? Aan zo’n visie is in de opvatting van de NV onlosmakelijk ook een

dynamische uitvoeringsagenda verbonden. Een visie zonder agenda verbleekt doorgaans nogal snel, dus: welke stappen moeten worden gezet en welke projecten ontwikkeld om die visie tot werkelijkheid te maken? Zo zullen de banden met andere mainports en knooppunten worden aangehaald. Ook wordt een kennismatch opgezet om ervaring uit te wisselen en synergie te bereiken. Verder wordt er gezocht naar synergie met Greenport Venlo, zetten we ons verder in voor verbetering van de infrastructuur, willen we de krappe arbeidsmarkt verbeteren en ondernemen we actie om onze voorsprong op VAL- en VAS-activiteiten behouden en uitbouwen. Een overzicht van de projecten vindt u achter in deze brochure. De brochure die nu voor u ligt, bedoelt een beeld te geven van het logistieke huis van Noord-Limburg. Vanuit het beeld van vandaag kijken we naar onze ambities in de logistiek en verkennen we de mogelijkheden om die ambities te realiseren. 7

Ir. Jacques Teelen, bestuursvoorzitter NV Regio Venlo.

Faciliteren en ondersteunen Gedeputeerde van de provincie Limburg Bert Kersten en de Venlose wethouder Mark Verheijen zijn bestuurlijk verantwoordelijk voor logistiek in de regio Venlo. Een gesprek over hun bijdrage aan een sterkere regio. Eén ding staat buiten kijf: een goede infrastructuur heeft prioriteit. Een krachtige logistiek begint immers met goede basisvoorwaarden. Verheijen: ‘Deze regio is sterk in logistiek en dat moeten wij als overheid faciliteren. Ruimte en infrastructuur vormen de belangrijkste logistieke vestigingsfactor.’ Kersten: ‘Om weg, water en spoorverbindingen te optimaliseren voeren provincie Limburg en gemeente Venlo een gezamenlijke lobby. Het halfjaarlijkse MIRToverleg met minister Eurlings en staatssecretaris Huizinga speelt daar een belangrijke rol in. De aanleg van de A74, de verbreding van de A67 en de A2, grensoverschrijdend spoor en de verbetering van de binnenhavens staan prominent op de agenda. Deze bijeenkomsten worden ambtelijk secuur voorbereid om zo een strategie te ontwikkelen waarmee we in Den Haag voldoende aandacht voor onze plannen krijgen.’ Ook tussentijds vindt overleg plaats. Verheijen: ‘Gemeentelijk en provinciaal belang zijn op logistiek vlak grotendeels gelijk en dus werken we zoveel mogelijk samen. Op het gebied van infrastructuur is spoor de meest complexe modaliteit. Via de expertmeeting logistiek, een initiatief van de provincie, is nu ook de directe shuttleverbinding tussen Venlo en Duisburg op de agenda gekomen. Daarin valt grote winst te behalen.’ Voor een sterke positie van Venlo reiken samenwerkingsverbanden verder dan Limburg. Kersten: ‘We onderhouden goede contacten met NoordBrabant, wat van eminent belang is. De Brabantroute is immers de levensader voor Venlo. Daarnaast de toekomstige aftakking van de Betuwelijn. Het kan nog jaren duren, maar we moeten vooruitkijken.’

Bert Kersten

8

Mark Verheijen

Voorsprong door innovatie NV Regio Venlo zet de komende jaren in op het versterken van de regierol en de uitbouw van VAL- en VAS- activiteiten door logistieke dienstverleners. Innovatie en samenwerking zijn daarbij sleutelwoorden. Verheijen: ‘Om als regio niet voorbijgestreefd te worden, is het belang van kennisontwikkeling groot. De gemeente kan op dat gebied voorwaarden scheppen, partijen bij elkaar brengen, innovatietafels faciliteren, maar innovatie moet uiteindelijk van de bedrijven zelf komen. Innovatieprojecten waar winst in zit, kunnen startsubsidies krijgen. De landelijke Commissie Van Laarhoven heeft met haar innovatieagenda al dergelijke trajecten uitgezet. Ook in Greenport komen overheid, onderzoek en ondernemer-

schap op die manier samen.’ Primaire aanjagers op het gebied van kennis en innovatie zijn volgens hem de verladers. ‘Daar ontstaat de vraag naar innovatie.’ Kersten: ‘In de toekomst draait alles om efficiency, hoogwaardige logistieke organisatie en onderscheidende bedrijfsvoering zoals werken volgens cradle to cradle. Kennisontwikkeling moet gericht zijn op wat er in de praktijk gevraagd wordt en als met innovatie of het opzoeken van niches een voorsprong bereikt kan worden, moet je als overheid ondersteuning bieden. Provincie Limburg heeft innovatiefondsen en we kunnen faciliteren door middel van workshops, congressen, onderzoeksubsidies en startsubsidies. Daarnaast geloof ik sterk in de match tussen overheid, kennisinstituten en het bedrijfsleven.’ Arbeid en hoogwaardige kennis Voldoende arbeidskrachten en hoogwaardige kennis. Twee onmisbare factoren voor de toekomst. Verheijen: ‘Het gebrek aan flexibele arbeidskrachten dreigt voor de logistiek en de agribusiness over een paar jaar een groot knelpunt te worden. Versoepeling van het ontslagrecht kan voor deze twee sectoren uitkomst bieden. Daarnaast moet de inzet van buitenlandse werknemers beter gefaciliteerd worden.’ Het tegengaan van een krimpscenario van hoog opgeleiden in de regio is een zaak van langere adem. Kersten: ‘Naast aantrekkelijke, uitdagende banen speelt de verbetering van het woon-werkklimaat hierin een rol. Jonge mensen kijken naar het totaalpakket en in dat opzicht moeten we ons nog beter positioneren, meer doen aan branding. De voorsprong op de Randstad hebben we al: minder files, kwaliteitsonderwijs en vrij wonen.’ De dagelijkse praktijk De bestuurlijke verantwoordelijkheid komt vooral tot uitdrukking in het faciliteren en ondersteunen. Verheijen: ‘Als overheid moet je eerst zorgen voor ruimte en een goede infrastructuur. Anders heeft praten over visies en strategieën weinig zin.’ Kersten: ‘De rolverdeling tussen overheid en ondernemer moet helder zijn. De overheid moet bruggen slaan, vertrouwen winnen en visie hebben. Maar vooral, gericht zijn op de dagelijkse praktijk van de ondernemer, zorgen voor goede infrastructuur, vakmensen en praktische ondersteuning.’ Verheijen vult aan: ‘En grond en vergunningen. Denken en organiseren doet het bedrijfsleven zelf wel. De overheid is niet de belangrijkste schakel: het gaat erom dat een ondernemer ergens business in ziet, daarin wil investeren en dat risico durft te nemen.’

9

Bundelen Regio Venlo zit dicht bij de markt en is goed in transport en warehousing, waardoor we veel VAL- en VASdiensten kunnen realiseren. De regio heeft vooral ook belangrijke troeven in handen, doordat we gewend zijn goederen te behandelen die een grote aandacht, nauwlettendheid en hoge snelheid nodig hebben, zoals fresh & food en consumentenelektronica. ‘Value added logistics vraagt om een uitgekiende regie over goederenstromen’, aldus René Richters van Flextronics in Venray. ‘Wij monteren consumentenelektronica. De onderdelen komen uit alle uithoeken van de wereld, zijn acht of tien uur hier om gemonteerd te worden en de afgemonteerde producten gaan dan weer op transport naar allerlei bestemmingen in Europa. Dat betekent dat alles precies op tijd hier moet zijn en dat we op dat moment ook het juiste personeel in huis moeten hebben. We weten van elk onderdeel op elk moment precies waar het is. Alle elementen hebben we in beeld: de lijnen van al die productieplaatsen naar hier, de verwerking van de goederen hier en de lijnen van hier naar al die consumenten. Inclusief douanebehandelingen, vluchtnummers en dergelijke.’

Waardetoevoeging vormt een groot economische profijt voor de regio en biedt veel werkgelegenheid. Om VALen VAS-diensten ook in de toekomst te kunnen blijven aanbieden is een ketenregie nodig die het mogelijk maakt beter grip te krijgen op de wereldwijde goederenstromen. Commissie Van Laarhoven merkt terecht op dat grote innovaties nodig zijn en dat ontwikkelingen in de ICT dit mede mogelijk maken. Rob Linders van Janssen Distribution Services: ‘Voor een sterke positie is meer nodig dan meer grond of meer gebouwen. Wil je in een positie komen waarin je meer invloed kunt uitoefenen, dan vraagt dat meer kennisontwikkeling van informatiesystemen. Als logistieke dienstverleners die positie niet innemen, zullen verladers zelf zich bundelen, plannen en met die vraag naar ons komen. Wij moeten zo sterk innoveren dat we ze voor zijn en een keuze voorleggen. Antwoorden formuleren voor de vraag daar is. Dat vraagt een andere, ruimere manier van denken. Kennisontwikkeling is essentieel.’

René Richters Dat betekent dat alles precies op tijd hier moet zijn en dat we op dat moment ook het juiste personeel in huis moeten hebben.

Ook Van Laarhoven stelt dat het noodzakelijk is de verschillende ketens uit verschillende sectoren met elkaar te verknopen en op die manier synergie te organiseren. Een dergelijke bundeling in combinatie met regie over de knooppunten heen kan leiden tot grote schaalvoordelen. Transparantie is nodig om stromen van goederen, informatie en financiën met elkaar te kunnen verknopen. De acties van NV Regio Venlo zijn erop gericht om

meer uit te wisselen, beter van elkaar te weten wat de sterkten zijn, zodat inzichtelijk wordt waar men elkaar kan aanvullen om het aanbod te versterken en waar innovaties kunnen worden doorgevoerd. Toch zijn dergelijke constructies ook kwetsbaar: wie veel volumes heeft, heeft de middelen om zijn eigen keten te organiseren en de synergie te ontregelen. ‘Natuurlijk, elke producent wil het beste voor zijn goederen’, bevestigt Hai Berden van Seacon Logistics. ‘Als hij groot genoeg is, dan organiseert hij zijn eigen goederenstroom. We willen toch ook niet allemaal hetzelfde type overhemd dragen, ook al is dat objectief gezien het beste ontwerp? Wie alleen op reis gaat, past zich aan aan de dienstregeling, maar wie met veel is, regelt een charter om te reizen op de tijd die hem past. Zo is het ook met het bundelen van stromen. Het is mooi zo lang het werkt, maar zodra iemand op een andere manier concurrentievoordeel kan halen, dan pakt hij dat. Dat is nu precies het kenmerk van onze economie en dat houdt ook de beweging erin.’ Tegelijkertijd geldt: hoe krachtiger de bundels georganiseerd zijn en hoe meer partijen daarin participeren, hoe minder ze in de kern kunnen worden aangetast, doordat één grote partij zijn eigen plan trekt. Het internationale reizigersverkeer raakt niet ontregeld door een enkele charter. Hai Berden Om de dynamiek van waardetoeWie alleen op reis gaat, voeging te voeden blijven transportpast zich aan aan de middelen, op- en overslag en goede dienstregeling, maar achterlandverbindingen van groot wie met veel is, regelt

Bundelen van kete René Richters

10

van ketens over de knooppunten

een charter om te reizen op de tijd die hem past.

11

Bundelen van ketens over de knooppunten belang. Het risico bestaat dat zonder deze fysieke middelen regisseurs op willekeurig welke plek in de wereld achter een beeldscherm gaan zitten om goederenstromen te sturen. Met andere woorden: ketenregie zonder verankering in fysieke activiteit is makkelijk verplaatsbaar naar welke regio dan ook. In regio Venlo is die basis heel sterk. In de regio is meer dan twaalf procent van de beroepsbevolking werkzaam in de logistiek, waar het landelijke percentage ruim 8,5% is. Historisch zijn transport en opslag prominent aanwezig en de laatste jaren is veel kennis en ervaring opgedaan in VAL- en VAS- activiteiten. Daarmee heeft de regio belangrijke troeven in handen om de slag te maken naar meer ketenregie. Slimme ketenregie zoekt de wegen, die het meest kostenvoordelig zijn. Daarvoor zijn tal van aanknopingspunten. Veel voordeel kan ontstaan door ketens te bundelen en te verknopen. De kunst van logistiek is immers de stromen van goederen, financiën en informatie zo efficiënt en betrouwbaar mogelijk in te richten. Voordeel kan ook ontstaan door in te spelen op verschillen in fiscale of administratieve regelingen. Weliswaar zijn er uniforme regels in de Europese Unie, maar die worden per land toch vaak verschillend ingevuld. Daardoor landen goederen soms ook buiten Nederland, terwijl toch de regie hier plaatsvindt. Dit is interessant voor regio Venlo, doordat een dergelijke regie denkkracht, organisatietalent en vindingrijkheid vergt, die ook in andere vervoersstromen toepasbaar zijn. Ketenregie blijkt ook vaak aanleiding te zijn voor het vestigen van andere ondersteunende activiteiten.

Rob Linders Voor sterke positie is meer nodig dan meer grond of meer gebouwen.

ens over de knooppunten Rob Linders

12

Hai Berden

13

Thijs van den Heuvel

Fruit

per binnenschip

14

‘Iedereen praat er al jaren over, maar wij gaan het doen’, kondigt adjunct-directeur Thijs van den Heuvel van BCTN aan. ‘We gaan Aziatisch fruit in gekoelde containers per binnenschip van Rotterdam naar Wanssum brengen en vervolgens naar FreshPark Venlo. Tot nu toe rijden daar vrachtwagens voor vanuit Rotterdam.’ Het is vooralsnog een proef van twee maanden, samen met de importeur Jin-Jin uit Poeldijk. De test is niet bedoeld om te zien óf het kan - daar is Van den Heuvel wel van overtuigd - maar om te zien wat er onderweg precies gebeurt met het fruit: ‘We hangen in Vietnam sensoren in de containers, waarmee we het hele traject in beeld krijgen. Hiermee krijgen we objectieve gegevens in handen. Bovendien kunnen we met deze kennis kijken hoe we in de toekomst met de binnenvaart ander fruit kunnen vervoeren waarbij het nog iets kritischer ligt. Als de proef slaagt, wordt dit een doorlopend volume. Na jarenlang praten werd het hoog tijd om te beginnen en ervaring op te doen.’ Achterliggende gedachte is dat er nog te veel vrachtwagens op de weg zitten, met alle gevolgen van dien: verkeerscongestie, lawaai en CO2-uitstoot. Binnenvaart, aldus Van den Heuvel, is per container schoner en stiller dan vrachtwagen en trein.

Het initiatief om te experimenteren met modal shift voor gekoeld fruit past bij een bedrijf dat in 2008 nog vanwege zijn aandacht voor duurzaamheid een Lean and Green Award ontving van het Platform Duurzame Logistiek. Alle materieel op de kades rijdt op zwavelvrije diesel - duurder, maar schoner dan rode diesel. Heftrucks hebben roetfilters. Geluidwerende maatregelen houden de overlast voor omwonenden binnen de perken.

een onderneming groeien of tijdelijk meer produceren, zonder direct in bedrijfsruimte te hoeven investeren.’ Zoals bedrijven de kades van WIT kunnen gebruiken om ‘voorraad om de hoek’ te hebben, zo buffert Wanssum ook voor de zeehavens. De containers vertrekken pas als blijkt dat ze bij aankomst aan de kust direct opnieuw gebruikt kunnen worden, zodat daar geen congestie ontstaat.

Met het vervoer per binnenschip van gekoeld fruit ontstaat een nieuwe dienst op Wanssum Intermodal Terminal (WIT), een dochter van BCTN en Waalhaven Group. Nu al verwerkt Wanssum wekelijks twee binnenschepen uit Antwerpen, twee uit Amsterdam en zes uit Rotterdam. In drukke tijden kan de haven drie schepen tegelijk aan. Wanssum is jaarlijks goed voor 95 duizend TEU. Ook Wanssum biedt douanefaciliteiten en is daarmee extended gate van Rotterdam. Met een capaciteit van 4,5 ha. is het niet noodzakelijk de containers meteen door te sturen. Van de Heuvel: ‘Er zit beweging in het just-in-time. Bedrijven kunnen hier een kleine buffer aanhouden. Hebben ze hun spullen nodig, dan is één telefoontje voldoende en wordt de container binnen het uur bezorgd. Het bedrijf hoeft dan ook nog niet eens binnen een of twee uur te lossen. Zo kan

Kansen liggen er genoeg voor WIT. Van den Heuvel: ‘Venlo groeit met zijn Trade Ports en FreshPark, Venray groeit met De Blakt, de Tweede Maasvlakte komt eraan en bovendien gaat nog steeds te veel goederenvervoer per vrachtwagen. Het zou mooi zijn als Airport Weeze ook vracht gaat doen.’ Wanssum gaat de komende jaren dan ook zijn capaciteit verdubbelen. Er zijn volgens Van den Heuvel veel kansen voor Wanssum én Venlo: ‘De afstand is net genoeg om niet echt last van elkaar te hebben en voldoende dichtbij om elkaar aan te vullen. Natuurlijk zijn we concurrenten en zijn Cabooter en ECT concurrenten, maar samen bieden we een dienstverlening aan die deze hele regio aantrekkelijk maakt.’

15

Hans Cabooter

De

multifunctionele terminal

van

16

Cabooter

In 2009 start de Shuttle Lombardia, een rechtstreekse lijndienst per spoor van Rotterdam via Venlo naar Mortara, onder Milaan. De shuttle gaat vijf maal per week goederenvervoer vice versa verzorgen. Een belangrijke rol hierin is weggelegd voor de terminal van Cabooter Railcargo in Blerick. Onderzoek in 2005 in het kader van Incodelta toonde aan dat een vaste verbinding op Milaan uiterst kansrijk is. Aan de verwachte volumes hoefde het in elk geval niet te liggen. Nu is het dan zo ver en opent Shuttlewise uit Rotterdam in september 2009 de dienst. Deze vaste lijndienst is voor logistiek knooppunt Venlo een belangrijke uitbreiding van de dienstverlening per spoor en een volgende stap in de ontwikkeling van Cabooter Railcargo. Directeur Hans Cabooter: ‘De shuttle op Noord-Italië is een goede aanvulling op de bestaande mogelijkheden, omdat de Alpenlanden een steeds terughoudender beleid voeren als het om vrachtwagens gaat. Milaan is een belangrijk industrieel-logistiek complex en ligt centraal in een gebied waar miljoenen consumenten wonen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de tolbepalingen, de steeds strengere rijtijdenbesluiten, de toenemende con-

gestie op de autosnelwegen en de ladingdiefstallen uit vrachtwagens - dat geldt voor heel Europa. Voor de grote goederenstromen is het spoor dan ook een aantrekkelijk alternatief. Bij verladers en wegvervoerders is er grote belangstelling om dikke stromen over grotere afstanden per spoor te gaan vervoeren. Daarbij komt dat vaste lijndiensten als de Lombardia uiterst betrouwbaar zijn: vijf maal per week op vaste tijden komt er een aan en vertrekt er een.’ In de hal van Cabooter worden de goederen met de bovenloopkraan of een heftruck rechtstreeks van de vrachtwagen in de schuifwandwagon geladen, of andersom. Voor zware rollen plaatstaal ligt er een hydraulische tang klaar en met de twee krachtige reachstackers is het mogelijk ook containers, wissellaadbakken en complete trailers op te pakken en op de trein te zetten. De hal, met twee sporen, is overdekt om droge overslag mogelijk te maken van goederen die niet nat mogen worden, zoals papier. Aan de zijkant van de loods ligt onder een afdak nog een derde spoor. Buiten is nog een vierde kopspoor te vinden en liggen er enkele opstelsporen. Behalve overslag is in de hal ook opslag mogelijk. Ontvangers kunnen op afroep goederen in hun bedrijf laten bezorgen.

De Shuttle Lombardia is de derde vaste verbinding die via Cabooter Europa in gaat - er liep er al langer een op het Italiaanse Castelguelfo (ten zuiden van Bologna) en een via Hongarije op Griekenland. Verder vertrekken er enkele malen per week wagonladingen naar onder meer Spanje en Frankrijk. Bij aanvoer van voldoende volume zou dit kunnen uitgroeien naar een dagelijkse service. Aan de andere kant vormt Cabooter als multifunctionele railterminal de schakel met de grote goederendraaischijven van Rotterdam, Antwerpen, Amsterdam en Duisburg.

17

Venlo

tussen de mainports

Regio Venlo als poort tot Europa. De regio heeft haar succes naast ondernemerschap voor een belangrijk deel te danken aan haar goede verbindingen met de zeehavens van Rotterdam en Antwerpen en de toegang tot de grote afzetmarkten in Europa. Met de Maas, de Brabantroute, de A67 en de A73 zijn er goede ontsluitingen voor de binnenvaart, het goederenspoor en het vrachtwagenverkeer. Bovendien bieden Noord-Limburgse gemeenten volop ruimte voor bedrijventerreinen, waar VAL- en VASactiviteiten kunnen worden ondernomen en waar ruimte is voor op- en overslag. Door de goede overslagfaciliteiten is het steeds meer en beter mogelijk om containers en stukgoed per spoor en over water te vervoeren in plaats van over de congestiegevoelige autosnelwegen. Verder wordt de regio allerwegen gewaardeerd om de voortvarendheid, waarmee ze logistieke vragen oppakt en nieuwe concepten brengt. De no-nonsensementaliteit spreekt aan. Een en ander genereert voor heel Noord-Limburg veel economische activiteit en welvaart. Net zo belangrijk als de mainports zijn voor de regio Venlo, zo belangrijk is de regio als inlandterminal voor de mainports. De regio Venlo is een belangrijke vooruitgeschoven post voor de beide zeehavens. ECT presenteert een fotomontage waarop te zien is hoe een zeeschip uit Azië aanmeert aan haar laad- en losplaats in Venlo. De boodschap is duidelijk: Venlo is toegangspoort tot de Rotterdamse haven - in dit geval de eigen Delta Terminal van ECT. Ook in Antwerpen wordt dat zo gezien. Helen De Wachter van Havenbedrijf Antwerpen: ‘Venlo is een belangrijke extended gate voor Antwerpen.’ In rivierhaven Wanssum is Havenbedrijf Rotterdam eigenaar van de grond. Gerard Eijkelenboom van het Havenbedrijf: ‘Vanwege het grote belang dat Rotterdam heeft bij goed functionerende inlandterminals, is Havenbedrijf Rotterdam nauw betrokken bij de ontwikkeling van

Helen De Wachter Ook promotioneel kunnen we iets voor elkaar betekenen. Venlo is een belangrijke extended gate voor Antwerpen. Dat benadrukken we graag in onze buitenlandse contacten.

Michael Kirschner

18

de binnenhaven in Wanssum. In het algemeen zijn we daar terughoudend in en we beoordelen van geval tot geval of er voldoende argumenten zijn om financieel mee te doen. In Wanssum is dat het geval en zijn we grondeigenaar, ook voor de capaciteitsuitbreiding waarover nu gesproken wordt.’ Veel goederen worden via Venlo vervoerd naar Duisburg. De Wachter: ‘Voor Antwerpen is Nordrhein-Westfalen een van de voornaamste doelgebieden. Nederlands Limburg is daarin een belangrijke schakel. Vervoer per trein is nu marginaal en een goede rechtstreekse shuttleverbinding zou interessant zijn. Er gebeurt veel in en om Venlo. Dat zou zich verder moeten ontwikkelen als centrum dat de cargo bundelt, zodat er dikkere vervoersstromen ontstaan. Dat kan Antwerpen alleen maar ten goede komen.’ Vanuit Duisburg vindt distributie plaats op de consumentenmarkt in het Ruhrgebied en overslag op treinen naar talloze bestemmingen in heel Europa. Voor Duisburg geldt Venlo daarom als een belangrijke vooruitgeschoven post ten opzichte van de Noordzeehavens. Dat betekent dat de Maas, de Brabantroute, de A73 en de A67 niet alleen voor Venlo van levensbelang zijn. De mainports hebben er net zo goed veel belang dat deze goed blijven functioneren. Ook een betere spoorontsluiting met Duitsland is daarmee van veel groter economisch belang dan slechts een regionaal belang, zoals de rijksoverheid beweert. De gedeelde belangen nemen aanzienlijk toe als Rotterdam zijn havens verder uitbreidt. Eijkelenboom: ‘De Tweede Maasvlakte wordt op dit moment opgespoten en zal naar verwachting rond 2035 volledig benut en bebouwd zijn. We gaan Michael Kirschner ervan uit dat het aantal Als we nu het tonnage containers in die periode kunnen verhogen, wordt verdrievoudigd. kunnen we misschien We hebben vastgelegd wel tot zes containertreinen dat daarvan maximaal per week komen om de Duitse 35 procent verder per snelwegen te ontlasten vrachtwagen mag worden vervoerd. De rest moet via het spoor en de binnenvaart. Dat zal in de buurt komen van 20 procent spoor en 45 binnenvaart. Als de regio Venlo tijdig investeert kan ze daar volop van profiteren. Verder moet de regio natuurlijk extended gate blijven en moeten de spoorverbindingen met Duitsland flink verbeterd worden. Duisburg ligt redelijk vlakbij en dat is een belangrijke draaischijf voor Europa.’

Gerard Eijkelenboom

19

Modal shift staat in het overleg tusGerard Eijkelenboom sen de mainports en regio Venlo hoog Het belang van regio’s op de agenda en is ook voor Duitsals Venlo is enorm. land belangrijk. Michael Kirschner van Goed functionerende Duisport: ‘Er rijden nu vier maal per inlandterminals zijn week vrachttreinen tussen Antwerpen en Duisburg. Als we die treinen in Venlo van levensbelang voor de groei van Rotterdam. een stop kunnen laten maken, kunnen ze daar containers van vrachtwagens oppikken. Er zijn namelijk op de route Venlo-Duisburg-Keulen nog te veel trucks op de weg.’

Aanwezige

De wederzijdse erkenning van gezamenlijke belangen maakt het mogelijk ook samenwerking op andere vlakken aan te gaan of te verbeteren, zoals vervoersdiensten, opleidingen, regelgeving en innovaties. Niet in de laatste plaats is er een promotioneel belang en is samenwerking ook een middel om logistieke mogelijkheden en specialismen van de regio beter en meer gecoördineerd onder de aandacht te brengen. Of zoals De Wachter van Havenbedrijf Antwerpen het verwoordt: ‘Ik denk dat we de samenwerking met regio Venlo verder moeten intensiveren. Meer contacten aanbrengen, die ook cargo voor of via de regio opleveren. Ook promotioneel kunnen we iets voor elkaar betekenen. De regio Venlo is een belangrijke extended gate voor Antwerpen. Dat benadrukken we graag in onze buitenlandse contacten.’

Ewalds: ‘Door de huidige economische douaneregelingen en de uitgifte van AEO*-licenties blijft de sterke en kansrijke positie van de regio behouden. Zo beschikt Gaston Schul over alle vereiste vergunningen om in-, uit- of doorvoerzendingen te verzorgen zonder dat de goederen fysiek worden aangeboden bij een douanekantoor. Uiteindelijk krijgt de douane steeds minder een administratieve functie, maar een controlerende taak.’ Daarnaast worden de AEO-licenties, gericht op de beveiliging van goederenstromen, steeds belangrijker. Een AEO-gecertificeerde heeft verplicht voordeel bij douaneactiviteiten, maar om ervoor in aanmerking te komen moet aan strenge voorwaarden voldaan zijn: ‘Mede vanwege de uitvoerige aanvraagprocedure zijn er momenteel slechts zo’n 120 licentiehouders in Nederland, maar ik ben overtuigd van de voordelen. Bovendien is het nooit verkeerd om je bedrijf eens goed door te lichten. Vaak heerst het idee dat regels van bovenaf worden opgelegd, maar het bedrijfsleven en de douane werken op dit vlak juist intensief samen.’

expertise benutten Venlo heeft van oudsher veel kennis op het gebied van douaneafhandeling. Directeur Rob Ewalds van douane-expediteur Gaston Schul: ‘De regio heeft door haar historie goede contacten met de douane en kan daardoor optimaal gebruik maken van de geldende douaneregelingen.’

Helen De Wachter

De aanwezige douane-expertise in de regio dient volgens Ewalds gecontinueerd en benut te worden. ‘Hoewel douanespecialisten op onze arbeidsmarkt makkelijker te vinden zijn dan in Rotterdam, zullen we er zorg voor moeten dragen dat er voldoende kennis in deze regio blijft. Intern verzorgen we dat middels een meester-leerling-traject en brancheorganisaties Fenex en EVO verzorgen opleidingen tot declarant, uit imago-overwegingen tegenwoordig custom consultant genoemd. Het is wenselijk en vanzelfsprekend om deze opleiding ook in de regio Venlo aan te bieden.’

Rob Ewalds

*Autorished Economic Operator

20

Hai Berden Overstap op andere modaliteiten is essentieel: als dat niet goed aansluit, heb je een probleem.

Rob Ewalds ‘In de toekomst wil de douane naar Europese aangiftes toe, zodat een container in bijvoorbeeld Barcelona vanuit Nederland kan worden vrijgemaakt. Dat biedt kansen, maar ook bedreigingen.’

21

Emons 2WIN Het loslaten van conventionele technieken kan leiden tot innovatieve oplossingen. Met de 2WIN trailer ontwikkelde Emons Holding een oplegger met twee laadniveaus van elk 1.83 meter. Een uniek concept waarbij logistieke efficiëntie en een verlaagde CO2-uitstoot hand in hand gaan.

Sjang Emons Directeur Sjang Emons: ‘De techniek van onafOnze chauffeurs hebben hankelijke wielophanging maakt het mogelijk de eigen visitekaartjes. Wanlaadvloer slechts 30 centimeter boven het wegneer ze op een losplaats dek te brengen. Het dubbellaadsysteem biedt komen en een product ruimte aan 55 pallets in plaats van de gebruikelijke 33 en stelt ons in staat om met twee opleggers zien dat aansluit bij het 2WIN-concept, kunnen te rijden waar er normaal drie nodig zijn. Door ze daar direct op inspelen. de vergrote capaciteit zijn we 60 procent effiDan nemen ze voor even ciënter in ons vervoer, waardoor we de jaarlijkse een salesfunctie aan, waarCO2-emissie met 10 duizend ton kunnen verlagen. door de verbondenheid Opdrachtgevers die gedurende hun productiemet 2WIN en ons bedrijf proces onvoldoende CO2-uitstoot kunnen vergroeit. minderen, profiteren van de verminderde CO2uitstoot van ons transport en kunnen zo met hun product binnen de milieuwetgeving blijven. Daarnaast hebben we een overcapaciteit aan emissierechten van jaarlijks 400 duizend euro, een kostenbesparing die we als het ware kunnen doorschuiven naar onze klanten. Opdrachtgevers betalen dus een lagere prijs per pallet en hebben een milieuvriendelijker product.’

22

Sjang Emons

Emons Holding ontwikkelde het concept in eigen beheer, een proces van lange adem. Emons: ‘Meer dan tien jaar research en ontwikkeling gingen er vooraf aan de 2WIN. Sales, marketing en ICT zijn hier onlosmakelijk mee verbonden, want uiteindelijk gaat het om de koppeling naar een passend Europees distributienetwerk van opdrachtgevers met 2WIN-fitted business. De kennisontwikkeling die met innovatie gepaard gaat, ontstaat in wisselwerking met onderwijs. Voor onze stagiaires van Fontys is zo’n proces natuurlijk zeer interessant.’ Maar ook medewerkers van Emons zijn enthousiast over het innovatieproject. ‘Men identificeert zich met een succesvol product en dat leidt tot betrokkenheid. Mensen horen nu eenmaal graag bij een winning team.’ ‘Onze chauffeurs hebben eigen visitekaartjes. Wanneer ze op een losplaats komen en een product zien dat aansluit bij het 2WIN-concept, kunnen ze daar direct op inspelen. Dan nemen ze voor even een salesfunctie aan, waardoor de verbondenheid met 2WIN en ons bedrijf groeit.’

Henk Weijs Het is niet altijd vanzelfsprekend dat waar het voer is, ook de kippen zijn.

Henk Weijs

Wie de logistiek heeft, doet de

zaken

Agrologistiek en behandeling van tijdkritische producten behoren tot de voornaamste speerpunten van de regio Venlo. Volgens accountmanager Regio Henk Weijs van Flora Holland gaat het bij de veiling al lang niet meer uitsluitend over verkoop via de klok. ‘We moeten een expliciete rol gaan spelen op het gebied van de integrale logistieke dienstverlening.’ ‘De totale productiewaarde van de sierteelt in Zuid-Oost Nederland en Nordrhein-Westfalen bedraagt momenteel circa 1 miljard euro. Komend decennium moeten we in deze euregio streven naar een betere balans tussen productie en waardetoevoeging. De uitdaging zit in het versterken van de regiefunctie en het optimaliseren van VAL- en VAS-activiteiten. We moeten een expliciete rol gaan spelen op het gebied van de integrale logistieke dienstverlening met een totaalpakket van ontzorgingsdiensten. Daarmee kunnen we nieuwe koopkracht naar de regio halen.’ ‘De marge op producten staat onder druk, dus moet winst uit kostenbesparingen komen. De uitdaging is de sierteeltproductstromen te bundelen met andere bedrijfstakken met eenzelfde eindbestemming. Daardoor wordt logistiek efficiënter en dankzij

een verminderde CO2-uitstoot milieuvriendelijker. Retailers willen zich steeds meer profileren met een milieuvriendelijk product en daar moeten ketenpartners op inspelen. Bovendien leidt minder CO2-uitstoot tot lagere emissierechten en minder kosten voor de klant.’ ‘Tijdkritische producten vragen om geavanceerde logistieke processen. Het wegennet raakt overbelast en men zoekt dus naar multimodale trajecten. Met luchtvracht kunnen bloemen uit Afrika of Israël in één dag hier zijn, maar wij onderzoeken ook de mogelijkheden per Europees spoor. Tevens worden conditioneringstechnieken voor versproducten steeds geavanceerder. Momenteel wordt zelfs geëxperimenteerd met vervoer over water.’ ‘In Greenport Venlo vinden overheid, onderwijs en ondernemers elkaar meer dan ooit. Er zijn initiatieven genoeg en nu is het van belang dat er een vertaalslag naar de uitvoeringspraktijk van individuele ondernemers wordt gemaakt. Andersom moeten ondernemers verder kijken dan hun primaire business. Als zij transparant maken waar hun problemen liggen, ontstaat er een gezamenlijke, regionale agenda met speerpunten waar enkele kartrekkers zich namens de sector sterk voor kunnen maken. Samenwerken en de regiefunctie naar ons toetrekken: het is niet eenvoudig, maar het moet wel gebeuren. De regio is toe aan resultaten.’

23

Rob Kwikkers

Henk Betlem

Kennis als motor in de logistiek Kennis en kennisontwikkeling, op alle niveaus, spelen in toenemende mate een rol in alle facetten van de logistieke bedrijvigheid. Optimalisering en innovatie vormen dé uitdagingen voor bedrijven en kennisinstellingen in de regio.

René Rigters Logistieke managers moeten een soort honger voelen om alle details in de keten te onderscheiden. Altijd op zoek naar de beren op de weg. De hele keten overzien en tevens elk detail 24 onderscheiden. Dat is kennis, kunde, vaardigheden. Dat is persoonlijkheid, maar het is ook te trainen. Daar moet je als bedrijf, als regio in willen investeren.

Regio Venlo heeft de afgelopen jaren veel, vooral praktische, kennis opgedaan in verschillende aspecten van de logistiek. Zo is er veel kennis en ervaring met VAL- en VAS-activiteiten aanwezig en is Venlo koploper als het gaat om douanekennis. De opleiding Techniek en Bedrijfsmanagement, bij het grote publiek bekend als de Nationale Vervoers-

academie, van Fontys Hogescholen heeft hier in belangrijke mate toe bijgedragen. De behoefte van bedrijven aan continue logistieke scholing wordt op maat ingevuld door Fontys en andere onderwijsinstellingen. Nieuw in het aanbod is agrologistiek als onderdeel van Food & Flower Management, ook bij Fontys.

Met de noodzaak om steeds meer te denken in termen van ketens en dus van ketenregie neemt de behoefte aan meer specifieke opleidingen toe. De Universiteit Maastricht begint dan ook in september 2009 in Venlo de eenjarige masteropleiding Global Supply Chain Management and Change, voor het managen, verbeteren en vernieuwen van logistieke processen op wereldschaal. Fontys begint een Post Experience Masteropleiding Supply Chain Engineering. René Richters van Flextronics: ‘Mensen die logistieke ke-

tens organiseren moeten heel breed en heel diep kunnen kijken. Een voorbeeld: controle op diefstal doen we door partijen op verschillende momenten te wegen. Tussen de eerste en de laatste weging kan door verdamping van vocht soms enkele kilo’s verschil zitten. Hoe verwerk je dat gegeven om toch betrouwbaar te controleren? Het lijkt een onnozel probleem, maar bij onderdelen van een paar gram kun je het idee krijgen dat er flink gestolen is.’ ‘Logistieke managers’, zegt Rob Linders van Janssen Logistics, ‘moeten zich verticaal kunnen oriënteren, dus kennis hebben van vervoer, en tevens in de breedte kunnen denken. Ze moeten ook kunnen omgaan met drie stromen: goederen-, geld- en informatiestromen. Vooral die informatiestromen zijn steeds meer van belang. Een goede ketenregisseur wil het liefst een röntgenfoto maken van alle stromen om ze te kunnen beheersen en sturen.’

‘Er zitten zo veel stappen in die trajecten’, aldus Richters. ‘De opdrachtgever ziet er vijf, misschien tien. Wij moeten hem helpen concurrerend te zijn door ál die stappen te onderscheiden en goed te laten verlopen.’ De ondernemer die zichtbaar kan maken dat hij dat tot in de kleinste details beheerst, is een goede marktpartij. De kennis zit, volgens Henk Betlem van Fontys, niet zozeer in de uitvoering maar in het ontwerpen en het inrichten van die stromen: ‘Slim organiseren, daar gaat het om. Dat gaat veel verder dan alleen transport.’ Rob Kwikkers van Fontys: ‘Wij moeten ervoor zorgen dat die kennis hier komt en dat kan met praktijkgericht onderzoek. We moeten dat uitdragen naar bedrijven en studenten. Wat we vooral willen bijbrengen is strategisch denken. Een state of mind, dat is het belangrijkste van de masteropleiding die we gaan beginnen.’ Ook Universiteit Maastricht wil met haar nieuwe oplei-

Rob Kwikkers Moeten we op de foto met vrachtwagens en treinen op de achtergrond? Waarom toch altijd díe associatie? Dat gaat over trans25 port. Logistiek is juist zo veel mogelijk voorkomen dat je kilometers maakt. Logistiek is kennis.

Stan van Hoesel Er is hier al eens geopperd om in zeecontainers groeilampen aan te brengen - uiteraard op zonne-energie zodat bloemen hun laatste groeifase onderweg kunnen doormaken.

ding niet alleen wetenschappelijk onderwijs aanbieden, maar ook onderzoek uitvoeren in samenwerking met het bedrijfsleven. Daarbij staat innovatie voorop. Nieuwe terreinen aanboren en nieuwe concepten ontwikkelen. Kwikkers noemt als voorbeeld de Koreaanse ondernemer die de Europese markt op wil, wat gezien de ontwikkelingen op de wereldmarkt bepaald geen denkbeeldig vraagstuk is: ‘Dat is ingewikkeld voor hem, want de Europese markt is heel complex en ieder land doet het anders. Niemand heeft overzicht van de kennis over hoe je de Europese markt benadert. Laten we zulke vraagstukken naar ons toe trekken.’ Het zou een mooie taak kunnen zijn voor het Asian Full Service Center, dat in de loop van 2009 op initiatief van

26

NV Regio Venlo en LIOF Industriebank van start gaat. Een heel nieuw concept is duurzaamheid volgens cradle to cradle (C2C). De gedachte is dat producten zo moeten worden geconstrueerd dat de componenten volledig biologisch afbreekbaar moeten zijn dan wel bij sloop of deconstructie volledig herbruikbaar. Afval bestaat niet in dat concept. Afval is altijd opnieuw grondstof. Dit brengt nieuwe (retour)stromen op gang, die lastig te managen zijn. Stan van Hoesel van Universiteit Maastricht: ‘Nieuwe producten komen in grote stromen de markt op. Dat is in hoge mate voorspelbaar. De afgedankte, herbruikbare producten zijn veel minder voorspelbaar en de hoeveelheden zijn klein. Datzelfde geldt voor spare part logistics. Als bij Transavia de luchtvloot aan de grond moet blijven door hagelschade, dan moeten de vervangende onderdelen vanuit alle uithoeken van de wereld snel ter plaatse zijn. Het gaat om kleine hoeveelheden over grote afstanden. Hoe regel je dat? Dergelijk onderzoek staat bij de nieuwe opleiding prominent op de agenda.’

Het is een van de dingen die door de Commissie Van Laarhoven hoog op de agenda is gezet. Daarbij komt dat volgens C2C ook de bedrijfsprocessen, inclusief transport, zo schoon mogelijk moeten zijn - en niet alleen bij C2C overigens. Ook Van Laarhoven wijst op de toenemende maatschappelijk druk om logistieke processen zoveel mogelijk zonder hinder te laten verlopen. Betlem: ‘Duurzaamheid is een belangrijk aspect, waarmee we in logistieke afwegingen steeds meer rekening moeten houden. De zogenaamde CO2-footprint. We moeten weten hoeveel vervuiling er in de keten wordt gemaakt.’ Dat de supply chain campus in Breda wordt gevestigd, hoeft geen enkel probleem te vormen. Kwikkers: ‘Die plek is zo slecht nog niet. Dat strekt zich vanzelf uit naar Rotterdam en aan de andere kant naar onze regio en Duisburg.’

Henk Betlem Als lectoraat zijn we niet primair gericht op onderwijs, maar op kennisontwikkeling, ook bij docenten. Onder meer met onderzoek. Daarmee kunnen we een bijdrage leveren en dat kunnen docenten meenemen naar de studenten.

27

Stan van Hoesel

Noord-Limburg aan ‘We hebben ooit een fotomontage laten maken, waarop een zeeschip aanmeert aan onze inlandterminal in Venlo’, vertelt managing director Peter Verschoor van TCT Venlo. Waarmee hij wil aangeven hoe belangrijk de regio Venlo en Rotterdam voor elkaar zijn. De haven van Rotterdam begint bij zijn inlandterminals. Een ervan is Venlo en dat is bepaald niet de minst belangrijke. En dat belang groeit. Steeds meer goederen worden via inlandterminals als Venlo afgehandeld.’ Daartoe rijden er momenteel wekelijks 21 containertreinen tussen Venlo en Rotterdam over de Brabantroute. Dat kan alleen door een strakke organisatie op de terminals in Rotterdam en Venlo. De treinen rijden stipt op tijd. ‘Is er om welke reden dan ook een container te laat’, licht business development executive Jan Nater van moederbedrijf ECT toe, ‘dan wacht de trein niet, want de vertrektijden zijn heilig. Alleen daardoor kunnen we leveringsbetrouwbaarheid verzekeren. Wel proberen we die klant dan op een andere manier de geëigende service te verlenen. Een paar uur later met de volgende trein, of desnoods per vrachtwagen.’

Onderdeel van de strakke organisatie is de informatiestroom. Geen handgeschreven vrachtbrieven meer, maar digitale, gestandaardiseerde formulieren. Ook voor de klanten. Hierdoor is de foutmarge verder verkleind en hoeft de klant maar één keer zijn gegevens te leveren. Het verkeer op Venlo wordt beschouwd als intern terminaltranport. Daardoor kunnen containers direct van het zeeschip op de trein en vindt douaneafhandeling in Venlo plaats. Dat concept, extended gate genaamd, is ontwikkeld door ECT, maar voor het eerst ingevoerd, beproefd en verbeterd in Venlo. Ook dit draagt belangrijk bij aan de efficiëntie. Verschoor: ‘Vroeger dacht men dat railvervoer pas rendabel werd bij 250 kilometer. Wij hebben aangetoond dat dit al op de kortere afstand van 190 kilometer mogelijk is.’ De Brabantroute is van eminent belang voor ECT. Verschoor: ‘Dat is onze aorta. We weten dat de Brabantroute onder druk staat, maar minister Eurlings heeft onlangs nog verzekerd dat de goederencapaciteit niet in gevaar komt.’ Vanuit Venlo worden de containers verder vervoerd naar bedrijventerreinen

zee rond Venlo, Venray, Duisburg en steden ten zuiden daarvan. De komst van de containerterminal heeft in Venlo een enorme stimulans gegeven aan de ontwikkeling van value addes logistics. De vervanging van de Napoleonsbaan door de A73-Zuid heeft het bereik van ECT uitgebreid tot voorbij Roermond. In Duitsland liggen volgens Nater ook grote kansen voor Venlo: ‘De regio kan een grote rol spelen in het verbinden van intercontinentale met continentale vervoersstromen vanuit de zeehavens. Duisburg ligt maar 2,5 uur verder. Van daaruit worden containers naar zo’n zeventig bestemmingen in heel West-Europa vervoerd. Daar zou de regio Venlo op moeten aansluiten. Nu rijdt er incidenteel een trein op Duisburg. Dat kunnen er wekelijks al gauw twintig worden, maar daar is verbetering van het spoor met Duitsland nodig.’ Grote kansen liggen er verder ook in de agrologistiek, die nu nog veelal per vrachtwagen wordt afgehandeld. Er zijn meer mogelijkheden via het spoor, maar daar wordt volgens ECT nog te weinig gebruik van gemaakt. Nater: ‘Dat is ook goed vanwege de duurzaamheid. Eén containertrein staat voor

78 vrachtwagens. Met de komst van de Tweede Maasvlakte en de steeds grotere zeeschepen neemt de goederenstroom gigantisch toe. Daar kan Venlo natuurlijk enorm van profiteren.’

De groei in Venlo was mede mogelijk, doordat ze daar van oudsher veel feeling hebben met logistiek en het daar allemaal goed georganiseerd is. Logistiek zit ze in de genen in Noord-Limburg.

28

29

Peter Verschoor

Jan Nater

Strategische agenda

in uitvoering

‘Het is goed dat de NV dit initiatief genomen heeft’, zegt Tenhagen. ‘De logistieke regio is succesvol op tal van punten en is er aan toe dat succes uit te bouwen. Ik ontmoet veel enthousiasme bij de verschillende partners.’ Het logistieke sectorhuis* van regio Venlo is historisch ijzersterk in zijn eerste twee bouwlagen. Van de Nederlandse export is tachtig procent continentaal; het meeste naar Duitsland. Met zijn ligging aan de Duitse grens en zijn goede trimodale ontsluiting heeft Venlo daar altijd ruim van geprofiteerd. De regio heeft veel grote logistieke dienstverleners en nichespelers, en beschikt over multimodale terminals in Gennep, Venlo en Wanssum. De capaciteit aan opslagruimte is met ca 1,5 miljoen vierkante meter bovengemiddeld. Tenhagen: ‘Daar mogen we trots op zijn. Van elke euro toegevoegde waarde in Nederland komt een kwart uit transport en opslag en meer dan een kwart uit VAL en VAS. Ook daarin is onze regio bovengemiddeld sterk. Daar zit veel welvaart in en die willen we graag houden. Maar daarvoor is innovatie van diensten nodig en versterking van ons logistieke sectorhuis.’

30

Door de verder toenemende mondialisering en kortere productlevenscycli neemt de logistieke complexiteit toe. Daar komt bij dat uit recente analyses blijkt dat de logistieke kosten tussen 2003 en 2008 met twintig procent gestegen zijn. Tenhagen: ‘Dat vraagt om antwoorden en in die noodzaak zitten onze kansen. We doen het al uitstekend in transport en opslag; zonder deze basis zijn uitbouw en innovatie van logistieke hotspot regio Venlo niet mogelijk. Sectoroverschrijdende ketenregie en regie over knooppunten in sectoren met tijdkritische producten - bijvoorbeeld consumentenelektronica en fresh, waar regio Venlo sterk in is - zijn kansen voor de regio. Bijvoorbeeld de verschillende vers- en conveniencestromen bundelen. Kansen liggen er ook voor innovaties in de service- en reverselogistiek voor office machines en supply door verdere afstemming en samenwerking tussen verladers, logistieke dienstverleners en supportactiviteiten als IT. Denk ook aan kostenreductie in intermultimodale ketens en vermindering

van CO2-uitstoot. Dat is belangrijk voor het maatschappelijk draagvlak, want het beeld van logistiek buiten de sector toont negatieve trekken. Onterecht, want logistiek is een prachtig vak met vele facetten van IT, finance en fysieke goederenstromen en van levensbelang voor onze economie en welzijn. Zonder logistiek geen televisie in de huiskamer en geen op tafel.’ Tegelijkertijd heeft de harde infrastructuur Tenhagens aandacht. Daaronder de capaciteit op de Brabantroute en een betere spoorontsluiting van Duitsland. Logistiek mag de kunst zijn van zo weinig mogelijk kilometers, zonder geolied transport werkt het niet echt. Joris Tenhagen

Niet alleen is samenwerking nodig tussen terminals, verladers en logistieke dienstverleners, ook met afstemming en samenwerking tussen ondernemers, overheden en kennisinstellingen valt veel te winnen. Behalve toename en herinrichting van regie in de regio moeten ook de supportactiviteiten verbreed en versterkt worden. Voor innovaties zijn een steeds hoger werk- en denkniveau en praktijkgerichte kennisontwikkeling nodig. Tenhagen: ‘Onze uitvoeringsagenda en de wil van de partners vormen hiervoor een belangrijk fundament.’ Tot slot liggen er kansen in het ontwikkelen van nieuwe concepten in handels- en douanezaken, zoals het realiseren van single windows voor douane en andere controlerende instanties. Niet minder interessant voor de regio is de oprichting van one stop shops, zoals het Asian Full Service Center waaraan wordt gewerkt, om Aziatische ondernemers te ondersteunen die de Europese markt op willen.

ketenregie, 3,4 miljard euro

transport en overslag, 11,8 miljard euro

opslag en warehousing, 4,2 miljard euro Joris Tenhagen is sinds april 2009 programmamanager Logistiek bij NV Regio Venlo. Hij is bereikbaar via [email protected], 077-3204520 en 06-11368778.

support, 10,3 miljard euro

Het afgelopen jaar heeft NV Regio Venlo samen met ondernemers, belangenorganisaties, kennisinstellingen en overheden de agenda van de logistieke regio Venlo voor de komende jaren vastgesteld. Programmamanager Joris Tenhagen heeft de leiding over de uitvoering.

VAL en VAS, 11,5 miljard euro waarden voor Nederl and over 2007 (B r o n : T N O 2 0 0 8 ) .

* Het logistiek sectorhuis is een model, waarin de opbouw en de toegevoegde waarde van de logistieke sector tot uitdrukking komt.

31

binnenvaart 17 miljoen ton. Wanssum-overige zee- en inlandhavens: op verzoek. Wannsum-Rotterdam: 6 x p.w. Wanssum-Amsterdam: 2 x p.w.

regionaal overslag centrum overslag barge (bulk) 1,5 miljoen ton * distributieruimte 0,08 miljoen m2

Gennep Rotterdam

Weeze

Venlo-Rotterdam: 21 x p.w.

overslag barge (bulk) 0,9 miljoen ton * overslag barge (bulk) WIT 98 duizend TEU *

distributieruimte 0,35 miljoen m uitgeefbaar bedrijventerrein * 55 ha 2

distributieruimte 0,07 miljoen ha uitgeefbaar bedrijventerrein * 12 ha

Wanssum

Venray Düsseldorf Eindhoven

Horst

Duisburg/Warschau Venlo-diverse bestemmingen Europa: Einzelwagen Venlo-Duisburg: op aanvraag goederenspoor: 14 miljoen ton (incl. doorvoer) vrachtwagens A67 dagelijks 15.000

Venlo Helden

overslag rail TCT 135 duizend TEU * overslag rail Cabooter 9.600 ton * overslag barge (bulk) 0,5 miljoen ton * distributieruimte 0,83 miljoen m2 uitgeefbaar bedrijventerrein * 215 ha

Antwerpen

o:

g el fu 1x

*

Cijfers over 2008

w. p.

. .w xp

• Uitbreiding trimodale ontsluiting in regio Venlo. In Venlo wordt eind 2009 de bargeterminal (container) in gebruik genomen. In Wanssum is uitbreiding van de terminal in de planning. In Gennep is een overslagterminal in de planning. • Overdekt spoor: Cabooter Venlo. • Cabooter Railcargo verwacht dit jaar zijn tonnage te Rotterdam-Venlo-Milaan: 5 x p.w. (v.a. sept. 2009) verviervoudigen tot 40 duizend. • Reefer connections: 12 bij TCT Venlo, 4 bij WIT Wanssum. • Douane-entrepot bij TCT Venlo en WIT Wanssum.

V

32

• In de regio Venlo zijn ongeveer 13 duizend banen in de logistiek; dit is 12,6 procent van de beroepsbevolking in de regio. • Regio Venlo heeft 293 ha terstond en niet-terstond uitgeefbaar bedrijventerrein. • Circa 1,5 miljoen m2 distributieruimte in regio Venlo • Regio Venlo telt dit jaar 42 spoor- en bargediensten p.w.; extra diensten op Duisburg en unitcargo zijn mogelijk op aanvraag. • Het aantal vrachtwagens op de A67 ligt viermaal zo hoog als op het landelijk gemiddelde op de snelwegen.

l d d: 3 te i ë as a n an l nl a l -C w. I t enlo k e n ieke p. V e r 1x r i -G e je: G nlo j an Ve a n -Sp S p enlo

Wanssum-Antwerpen: 2 x p.w.

Maastricht

distributieruimte 0,1 miljoen m2 uitgeefbaar bedrijventerrein * 11 ha

spoor weg water

33

Acties

en

ambities

Aan de Logistieke Visie en Uitvoeringsagenda van NV Regio Venlo is een lijst met acties en ambities gekoppeld. De vijftien belangrijkste acties vindt u hieronder. Van de eerste zeven zijn de plannen van aanpak al in een vergevorderd stadium. De opsomming in de onderdelen is niet uitputtend! Het is een dynamische agenda. Voortschrijdend inzicht en veranderende omstandigheden kunnen leiden tot nieuwe agendapunten en andere prioriteiten.

1 Intensiveren contacten met mainports en knooppunten, i.s.m. o.m. ECT, Havenbedrijf Antwerpen, Duisport, gemeenten, WIT en Seacon • De regio tussen de mainports en knooppunten beter profileren; • Meer samen met mainports en knooppunten optrekken en communiceren naar de markt; • Informatie- en IT-verbetering van en naar mainports en knooppunten. 2 Opzetten ronde tafel c.q. kennismatch voor delen logistieke ervaringen en bereiken synergie samen met o.m. TLN, EVO, KvK Limburg, ECL Limburg, Janssen Distribution Services, KLG Europe en Access Business Group. • Kennisuitwisselingsprogramma logistieke dienstverleners en verlader om processen te kunnen verbeteren; • Rondetafelbijeenkomsten met experts over de logistieke vragen van de toekomst zoals greenlanes/AEO-certificering, six sigma voor logistiek mkb en risicomanagement (resilience); 3 Synergieactiviteiten innovatieve logistiek en Greenport Venlo i.s.m. o.m. Flora Holland, Ecotrex, ZON Fresh & Vegetables, WUR en WIT. • Toetsen en opzetten cross chain control centra over fresh-, food, sier- en andere agroproducten; • Delen van logistieke innovaties in de agrologistiek,

34

4 Opzetten ketenregieproject en controltower met Cie. Van Laarhoven • Expertmeetings met Cie. Van Laarhoven; • Opzetten controltower service- en reverselogistiek; • Ontwikkeling knooppuntenregie voor extended gate regio Venlo. 5 Arbeidsmarkt en stageplaatsen i.s.m. o.m. VTL, UWV, EVO, gemeenten, Fontys, ROC Gildeopleidingen en Scholengemeenschap Venlo e.o. • Het oorspronkelijke punt 7 van de agenda is hieraan toegevoegd; • Versterking imago logistieke sector; • Meerjarenprogramma voor o.m. instroom scholieren, doorstroming en behoud binnen sector van werknemers. 6 Stimuleren samenwerking transportbundeling logistieke dienstverleners • In coproductie met o.m. ABN Amro en TLN onderzoek naar mogelijkheden en voordelen van horizontale en verticale samenwerking in logistieke centra.

8 Verbeterde communicatie over en gebruik van douanekennis en -diensten in regio 9 Benoemen ambassadeurs logistiek Venlo onder bedrijfsleven 10 Lobby vergroting capaciteit snelwegen (en andere maatregelen filevermindering) en aanleg A74 11 Opzet VAL- VAS-management academy 12 Intensiveren bestuurlijke samenwerking in regio Venlo 13 Coördinatie uitgifte logistieke kavels en realisatie nieuwe kavels in de regio 14 Opstellen criteria voor logistieke vestiging in regio Venlo 15 Organisatie handelsmissies buitenlandse regio’s

7 Verbeteren krappe arbeidsmarkt • Dit punt is toegevoegd aan punt 5.

35

NV Regio Venlo

Inhoud

NV Regio Venlo is opgericht door alle gemeenten van Noord-Limburg en NV LIOF Industriebank; zij zijn ook alle aandeelhouder. Doel van de NV is innovaties in de logistiek en de industrie te initiëren, uit te voeren en te ondersteunen, die de economische structuur van Noord-Limburg versterken. Meer informatie over de NV vindt u op www.nvregiovenlo.nl.

pag 1 Regio Venlo, compleet in innovatieve logistiek Visie en uitvoeringsagenda 2 Waarheen met logistiek Limburg? Het logistieke huis van de toekomst 4 Faciliteren en ondersteunen Overheid moet bruggen slaan 6 Bundelen van ketens over de knooppunten Aanknopingspunten voor ketenregie 10 Fruit per binnenschip Wanssum Intermodal Terminal

colofon

12 De multifunctionele terminal van Cabooter Vaste goederenspoordiensten over Europa

Deze brochure is een uitgave van NV Regio Venlo. Tekst Kees Verbeek - de Woordkraam, Venlo Annemarie Staaks - Stof, Venlo Foto’s Zebra Fotostudio, Venlo Ontwerp Lef, Venlo Druk Drukkerij Knoops, Venlo Oplage 2000 stuks

14 Venlo tussen de mainports Het belang van de inlandterminals in regio Venlo 17 Aanwezige expertise benutten De douanekennis van Gaston Schul 18 Emons 2WIN Innovatief transportconcept 19 Wie de logistiek heeft, doet de zaken Tijdkritische logistiek bij Flora Holland 20 Kennis als motor in de logistiek Leren strategisch te denken 24 Noord-Limburg aan Zee ECT meert aan in Blerick

Juli 2009 NV Regio Venlo, Postbus 1122, 5900 BC Venlo. T +31(0)773204520 F +31(0)773204529 E [email protected] I www.nvregiovenlo.nl 36

26 Strategische agenda in uitvoering Uitbouw succesvolle regio 28 Logistiek in kaart Lijndiensten, tonnages en hectaren 30 Acties en ambities Uitvoeringsagenda in het kort

37

38

39

40