Rondetafel-conferentie krimp en fusietoets 24 augustus 2012
Regelgeving fusietoets
Peter van den Heuvel Iwan Basoski Felix Razenberg
fusies in soorten en maten A. Bestuurlijke fusie 1. Openbaar met openbaar (verzelfstandigd) 2. Bijzonder met bijzonder 3. Openbaar met bijzonder: samenwerkingsbestuur B. Institutionele fusie 1. Openbaar met openbaar 2. Bijzonder met bijzonder a. Dezelfde denominatie b. Verschillende denominaties 3. Openbaar met bijzonder: samenwerkingsschool
1
aanleiding fusietoets • 2008: Advies Onderwijsraad “De bestuurlijke ontwikkeling van het Nederlands onderwijs” - Keuzevrijheid - Legitimiteit • 2008: Motie Tweede Kamer: oproep tot fusietoets / fusiestop -
Menselijke maat
Wet fusietoets • WPO, WEC, WVO, BVE en WHW (m.u.v. universiteiten) • Zowel bij bestuurlijke als institutionele fusies Instrumenten: • Fusietoets: ministeriële goedkeuring, tenzij uitzondering • Fusie-effectrapportage: voor alle fusies verplicht, ter optimalisering van medezeggenschap (legitimiteit)
2
toetsdrempel alleen voor PO bestuurlijke fusie minder dan 10 scholen Institutionele fusie minder dan 500 leerlingen NB: altijd toets bij samenwerkingsbestuur
criteria fusietoets PO Onze minister kan goedkeuring onthouden indien als gevolg van de fusie de daadwerkelijke variatie van het onderwijsaanbod, zowel in het opzicht van richting en pedagogisch-didactische aanpak binnen het voedingsgebied van de te fuseren scholen of rechtspersonen, op significante wijze wordt belemmerd.
3
criteria fusietoets VO Onze Minister kan goedkeuring onthouden indien als gevolg van de institutionele of bestuurlijke fusie: a. de daadwerkelijke variatie van het onderwijsaanbod, zowel in het opzicht van richting als van pedagogisch-didactische aanpak en schoolsoort binnen de gemeenten waarin de huidige leerlingen van die scholen of rechtspersonen woonachtig zijn, op significante wijze wordt belemmerd, of b. het aandeel per schoolsoort van de bij de fusie betrokken scholen in het aantal leerlingen in de gemeenten waarin de huidige leerlingen van die scholen woonachtig zijn een nader bij ministeriële regeling vast te stellen percentage overschrijdt.
samenwerkingsbestuur Geen goedkeuring tenzij door bestuurlijke fusie opheffing van een school wordt voorkomen NB: voor PO rekening houdend met gemiddelde schoolgrootte
4
adviescommissie Minister kan goedkeuring onthouden Advies van commissie Beleidsregels vastgesteld door minister Significante belemmering, rechtvaardigingsgrond
significante belemmeringen PO Bestuurlijke fusie: leidend tot marktpositie van meer dan 50% Institutionele fusie: een zodanige afname in variatie van het onderwijsaanbod, dat er minder dan twee scholen overblijven binnen elke in het eerste lid genoemde categorie [ped-did. aanpak, richting], in een straal van 10 kilometer gerekend vanaf het vestigingsadres van de hoofdvestiging van de school
5
significante belemmering VO Bestuurlijke fusie: marktpositie van meer dan 50% of minder dan twee bevoegde gezagsorganen van een bepaalde richting of pedagogisch-didactische aanpak. Institutionele fusie: minder dan twee scholen binnen een van de in het eerste lid genoemde categorieën [ped.did. aanpak, richting] of marktpositie van meer dan 50%.
significante belemmering SO Bestuurlijke fusie: marktpositie waarbij het bestuur meer dan 50% van het onderwijsaanbod van de betreffende onderwijssoort in Nederland verzorgt Institutionele fusie: zodanige afname in variatie van het onderwijsaanbod of onderwijsaanbieders is, dat er niet langer sprake is van een evenwichtige spreiding van de onderwijsvoorzieningen in het gebied dat gezien de omgeving en onderwijssoort op een maatschappelijk aanvaarde afstand voor de leerlingen is gelegen ten opzichte van de andere onderwijsaanbieders
6
rechtvaardigingsgronden • de continuïteit of de variatie van het onderwijsaanbod • de kwaliteit van het onderwijs • binnen de beschikbare financiële middelen geen alternatieve mogelijkheden dan fusie
praktijk toetsing 14 fusietoetsen in PO, alle bestuurlijke fusie 1 geen goedkeuring, ook in tweede instantie na bezwaarschrift (Tilburg) 1 fusietoets (V)SO, institutionele fusie, goedkeuring 4 fusietoetsen VO, 3 bestuurlijke fusies, 1 institutionele, alle goedgekeurd 1 fusietoets BVE, bestuurlijke fusie, afgewezen (Eindhoven/Helmond) Intersectoraal: 1 bestuurlijke fusie PO VO, goedgekeurd 1 bestuurlijke fusie VO en ROC, geen goedkeuring
7
toetsing Commissie toetst (o.a) - legitimiteit: FER op orde - marktaandeel op grond van totaal aantal scholen, op grond van het aantal leerlingen en het aantal scholen / leerlingen per richting - aantal besturen per richting per gemeente - Verschillend omgaan met bestuurlijke verantwoordelijkheid, feitelijke leerlingenstromen - Ook gekeken of er andere significante belemmeringen zijn - Rechtvaardigingsgronden: kwaliteit inspectie, continuïteit ook bestuurlijk onvermogen - Referentiekader PO: 10 scholen, 2200 leerlingen
8
