www.abincontrol.nl
RB EINDEJAARSTIPS EN AANDACHTSPUNTEN 2012
Erven en schenken
Voordelen van schenken Uw erfgenamen kunnen een aanzienlijke besparing van schenk- en erfbelasting behalen als u tijdens uw leven (periodiek) aan hen schenkt. Voor de schenkbelasting is het vaak voordelig om door middel van jaarlijkse schenkingen uw vermogen te verminderen, dit vanwege de progressie in het tarief en de mogelijkheid jaarlijks de algemene vrijstelling van de schenkbelasting te benutten. Als in 2012 schenkingen worden verricht, levert dat een besparing op van box 3-heffing (over 2013) bij de schenker. Daar staat tegenover dat de ontvanger van de schenking zijn box 3-vermogen ziet toenemen en dus wellicht (meer) inkomstenbelasting (over 2013) is verschuldigd. Door een kleinere nalatenschap is bij het overlijden minder erfbelasting verschuldigd. Maak gebruik van vrijstellingen Ouders kunnen jaarlijks aan ieder van hun kinderen een schenking doen, zonder dat het kind daarover schenkbelasting is verschuldigd. In 2012 is het vrijgestelde bedrag voor schenkingen per kind € 5.030. Voor kinderen van 18 tot en met 34 jaar mag u eenmalig € 24.144 belastingvrij schenken. U kunt ook van de eenmalig verhoogde vrijstelling gebruikmaken als uw eigen kind buiten deze leeftijd valt, maar zijn of haar partner (echtgenoot of geregistreerde partner) nog niet. Als een hoger bedrag wordt geschonken dan het vrijgestelde bedrag is het kind over het meerdere schenkbelasting verschuldigd. Over dit meerdere tot € 115.708 bedraagt de schenkbelasting voor kinderen 10%, daarboven is 20% verschuldigd. De hoge (eenmalige) vrijstelling schenkbelasting geldt per ouderpaar en niet per ouder. Ook als de ouders gescheiden zijn, kan een vrijstelling dus maar één keer worden benut. Aan overige verkrijgers (bijvoorbeeld kleinkinderen of derden) kunt u in 2012 onbelast een bedrag schenken van maximaal € 2.012.
De leeftijdsgrens voor de eenmalig verhoogde vrijstelling in de schenkbelasting wordt met ingang van 2013 verhoogd van 35 jaar naar 40 jaar. De verhoging van de leeftijdsgrens geldt ook voor een aanvullende schenking ten behoeve van de eigen woning als vóór 2010 al gebruik is gemaakt van de eenmalig verhoogde vrijstelling onder de tot 2010 geldende voorwaarden. Schenken met behoud van beschikkingsmacht mogelijk •
Als het gewenst is om te schenken, maar u tegelijkertijd de beschikkingsmacht over de liquide middelen wilt behouden, kan gekozen worden voor een “papieren schenking”. Een papieren schenking wordt voor de erfbelasting geaccepteerd als hiervoor een notariële schenkingsakte is opgemaakt of als er sprake is van een zelf opgestelde schenkingsakte die wordt ondertekend (bekrachtigd) door een notaris. Deze laatste mogelijkheid geeft een besparing op de notariskosten. Essentieel is dat de schenker jaarlijks 6% rente betaalt aan de verkrijger (en de rente dus niet wordt bijgeschreven). Wordt de rente niet betaald,
5 december 2012
© Copyright Fiscaal up to Date
-1-
www.abincontrol.nl
RB EINDEJAARSTIPS EN AANDACHTSPUNTEN 2012
dan gaat de Belastingdienst ervan uit dat het bedrag van de schenking bij uw overlijden door uw kind krachtens erfrecht is verkregen en mist de schenking haar doel. •
Er kan worden geschonken onder bewind. Hierdoor kan de ontvanger van de schenking niet zelfstandig beschikken over het vermogen. De schenker kan eventueel samen met de begiftigde een beheerder (bewindvoerder) van de schenking aanwijzen. Vaak is dat de schenker zelf. Verder moet een bewindakte worden opgemaakt. Het bewind kan eindigen bij een bepaalde leeftijd of een bepaalde gebeurtenis (bijvoorbeeld bij het afstuderen van een kind).
•
De schenker kan ervoor kiezen een herroepelijke schenking te doen. In dat geval wordt weliswaar geschonken, maar kan de schenker de schenking later terugvorderen door herroeping van de schenking. Dit kan bijvoorbeeld als de verkrijger de schenking gebruikt voor een doel waar de schenker het niet mee eens is. Een notariële akte is niet per se nodig maar heeft wel het voordeel dat achteraf geen discussie over de schenking ontstaat.
Schenking met uitsluitingsclausule In een schenkingsakte kan een uitsluitingsclausule worden opgenomen. Dit regelt dat de schenking bij een echtscheiding eigendom blijft van het kind en niet voor de helft wordt opgeëist door de ex-echtgenoot van het kind.
Eenmalige vrijstelling van € 50.300 aan kind voor eigen woning of studie Er geldt in 2012 een eenmalig verhoogde vrijstelling voor een schenking van maximaal € 50.300 van ouders aan een kind van 18 tot 35 jaar, als het kind de schenking gebruikt voor de aankoop van een eigen woning, de kosten voor verbetering of onderhoud van een eigen woning, de afkoop van een recht van erfpacht, opstal, of beklemming of een aflossing van de eigenwoningschuld. Deze vrijstelling geldt ook als de schenking is bestemd voor het betalen van de kosten van een studie of een opleiding voor een beroep van het kind. De kosten voor een dergelijke studie moeten ten minste € 20.000 per jaar bedragen. Van een schenking voor een studie moet een notariële akte worden opgemaakt. Als de schenking wordt gebruikt ten behoeve van de eigen woning van het kind is een notariële akte niet meer verplicht. Wel moet met schriftelijke bescheiden kunnen worden aangetoond dat de schenking daadwerkelijk is betaald en door de ontvanger is gebruikt voor de eigen woning.
Volgens de belastingplannen wordt de leeftijdsgrens met ingang van 2013 verhoogd van 35 naar 40 jaar. Aangifte schenkbelasting Als u in 2012 een schenking doet of heeft gedaan boven de algemene vrijstellingen van € 5.030 of € 2.012, moet u vóór 1 maart 2013 aangifte schenkbelasting doen. Het schenken binnen de eenmalig verhoogde
5 december 2012
© Copyright Fiscaal up to Date
-2-
www.abincontrol.nl
RB EINDEJAARSTIPS EN AANDACHTSPUNTEN 2012
vrijstelling van € 24.144 of € 50.300 moet u ook in een aangifte schenkbelasting aangeven, onder vermelding dat van deze vrijstelling gebruik wordt gemaakt. De Belastingdienst moet immers weten of en zo ja, voor welk bedrag de schenkingsvrijstelling is benut.
Vormen van schenking De meest gangbare schenking is de schenking in contanten. Uiteraard kunnen ook andere zaken worden geschonken, bijvoorbeeld onroerende zaken, een kunstcollectie of effecten. Geld uitlenen aan uw kind Het kan interessant zijn om uw kind geld te lenen voor de aankoop van een eigen woning of voor een onderneming. De ouder wordt geacht 4% rendement te halen over de lening aan het kind (dit is het rendementspercentage van box 3). Hierover is 30% belasting verschuldigd, effectief derhalve 1,2%. Als de ouder meer dan die 4% in rekening brengt aan het kind, heeft dit bij de ouder geen gevolgen voor de belastingheffing in box 3. Voor het kind is de lening voor een eigen woning of de onderneming een schuld in box 1 waarvan de rente in aftrek kan komen op het box 1-inkomen. Als een hoger rentepercentage dan 4 geldt, is dit hogere percentage aftrekbaar. Het is mogelijk dat de ouder de hogere rente terug schenkt aan het kind. Zorg ervoor dat het kind de rente daadwerkelijk betaalt, anders heeft het kind geen recht op de renteaftrek. Pas eventueel renteloze of laagrentende lening uit het verleden aan Als in het verleden een renteloze of laagrentende direct opeisbare lening aan een kind is verstrekt, kan het voordelig zijn om zo’n lening aan te passen. Tot en met 2009 hoefde het kind namelijk geen schenkbelasting te betalen over de niet of te weinig bedongen rente. Vanaf 1 januari 2010 is het kind jaarlijks schenkbelasting verschuldigd als het rentepercentage van de lening minder dan 6% bedraagt. In dat geval is het verschil tussen de overeengekomen rente en 6% belastbaar voor de schenkbelasting. Giftenaftrek De drempel voor de giftenaftrek van € 227 voor bv’s is per 1 januari 2012 vervallen. Dat maakt schenken voor bv’s iets voordeliger. Daarnaast kan per 1 januari 2012 50% in plaats van de eerder geldende 10% van de belastbare winst als giften in aftrek worden gebracht. Er geldt een maximum van € 100.000. Voor natuurlijke personen geldt geen drempel als sprake is van een periodieke gift. In dat geval moet jaarlijks een bedrag worden overgemaakt aan een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) en de bedragen moeten steeds even hoog zijn. Verder moet de gift zijn vastgelegd bij een notaris, en moet de gift voor minimaal vijf jaar zijn aangegaan. Er mag geen tegenprestatie staan tegenover de gift. Er geldt geen maximum aftrekbedrag.
5 december 2012
© Copyright Fiscaal up to Date
-3-
www.abincontrol.nl
RB EINDEJAARSTIPS EN AANDACHTSPUNTEN 2012
Giften aan (culturele) ANBI Er geldt zowel in de inkomstenbelasting als in de vennootschapsbelasting een extra faciliteit voor giften die worden gedaan aan een ANBI die is aangemerkt als culturele instelling. Voor de berekening van het aftrekbare giftenbedrag mogen bv's de giften aan een culturele instelling verhogen met 50%, met een maximum van € 2.500. Voor particulieren geldt een verhoging van 25%, met een maximum van € 1.250. Het schenken aan een culturele ANBI is daardoor voordeliger dan schenken aan een “gewone” ANBI. Ondernemingsvermogen Het kan fiscaal voordelig zijn om ondernemingsvermogen of een pakket aanmerkelijk belangaandelen in een eigen bv (geleidelijk) te schenken aan de kinderen. De toekomstige waardestijging van de onderneming of de bv komt daardoor (deels) toe aan de kinderen. Het vermogen bij overlijden van de ouder is lager, waardoor minder erfbelasting is verschuldigd. Als ondernemingsvermogen of een pakket aanmerkelijk belangaandelen wordt geschonken, geldt onder voorwaarden een vrijstelling voor de schenkbelasting. Deze vrijstelling bedraagt 100% voor een going-concernwaarde van de onderneming tot maximaal € 1.006.000. Als de going-concernwaarde van de onderneming hoger is dan € 1.006.000, geldt een vrijstelling van 83%. Bij gebruikmaking van de regeling, kan de verkrijger bovendien voor de verkrijging van het deel boven het vrijgestelde ondernemingsvermogen gedurende tien jaar rentedragend uitstel van betaling van de verschuldigde schenkbelasting krijgen. Ook bedrijfsopvolgingsfaciliteit voor niet-ondernemingsvermogen? In 2012 heeft rechtbank Breda beslist dat de bedrijfsopvolgingsfaciliteit (vrijstelling) die geldt voor ondernemingsvermogen, ook van toepassing is bij vererving van niet-ondernemingsvermogen omdat het verschil in belastingheffing onrechtvaardig is. De Belastingdienst is tegen de uitspraak in hoger beroep gegaan. Veel belastingplichtigen hebben sinds de publicatie van de uitspraak van de rechtbank bezwaar aangetekend tegen de aanslag erfbelasting of schenkbelasting. Als de Belastingdienst de zaak verliest, zal de Belastingdienst óók de aanslagen herzien van belastingplichtigen die geen bezwaar hebben gemaakt. Dit geldt voor aanslagen erfbelasting en aanslagen schenkbelasting die op 23 oktober 2012 nog niet definitief vaststonden. Het kan raadzaam zijn om toch bezwaar te maken tegen de aanslag, dit ter behoud van rechten. WOZ-waarde geërfde woning Voor de erfbelasting moet worden uitgegaan van de WOZ-waarde van een woning. De peildatum van de WOZ-waarde ligt echter altijd (ten minste) een jaar voor de overlijdensdatum. Sinds 1 januari 2012 heeft de verkrijger van een woonhuis de mogelijkheid om te kiezen voor de WOZ-waarde die geldt in het jaar van overlijden of de WOZ-waarde die geldt voor het jaar ná het jaar van overlijden. Kies de laagste WOZ-waarde voor de aangifte erfbelasting.
5 december 2012
© Copyright Fiscaal up to Date
-4-
www.abincontrol.nl
RB EINDEJAARSTIPS EN AANDACHTSPUNTEN 2012
Fiscaal partnerschap erf- en schenkbelasting Voor echtgenoten geldt een hoge vrijstelling als één van de echtgenoten komt te overlijden. Ook samenwoners kunnen van die hoge vrijstelling gebruik maken. Samenwoners zijn voor de erfbelasting partners als zij: •
beiden meerderjarig zijn;
•
op hetzelfde woonadres staan ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie (GBA) of een daarmee overeenkomende administratie buiten Nederland;
•
een notarieel samenlevingscontract hebben met een wederzijdse zorgverplichting. Dit geldt niet als de samenwoners tot het tijdstip van overlijden of de schenking ten minste vijf jaar staan ingeschreven op hetzelfde woonadres in de GBA of een daarmee overeenkomende administratie buiten Nederland;
•
geen bloedverwanten in de rechte lijn zijn (tenzij een van de partners mantelzorger is) en
•
niet al partner zijn met iemand anders.
Laat testament beoordelen Met een testament kan veel erfbelasting worden bespaard voor de erfgenamen. Er zijn veel testamentvormen. Zowel de persoonlijke situatie als de vermogenspositie is doorgaans niet statisch, maar onderhevig aan veranderingen. Als zich wijzigingen in die situaties hebben voorgedaan is het aan te raden om te kijken of het bestaande testament nog wel “passend” is. Een beoordeling van het testament is dan ook aan te bevelen. Daarbij kan dan ook worden beoordeeld of het huwelijksgoederenregime nog wel past bij de persoonlijke omstandigheden.
Beneficiair aanvaarden of zelfs verwerpen als erfenis alleen uit woning bestaat? De hoogte van een nalatenschap kan onduidelijk zijn. Dit geldt ook als de erfenis alleen maar uit een woning bestaat en er een hypotheek op de woning rust die in de buurt komt van de WOZ-waarde van de woning. Tegenwoordig staan veel geërfde woningen voor langere tijd te koop. Niet alleen de vraag wanneer de woning wordt verkocht maar ook tegen welke prijs, zal menig erfgenaam bezighouden. Het kan in zo’n situatie verstandig zijn de nalatenschap beneficiair te aanvaarden. De nalatenschap wordt dan aanvaard onder het voorrecht van boedelbeschrijving zodat er geen aansprakelijkheid ontstaat ten aanzien van de (hypotheek)schulden. Is de nalatenschap negatief, dan kan het verstandig zijn de nalatenschap te verwerpen.
© Copyright Fiscaal up to Date Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenom en, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid.
5 december 2012
© Copyright Fiscaal up to Date
-5-
