Rapportage enquête koopzondagen – Winkeliers Eind juni 2011 is onder alle Leidse winkeliers een brief verspreid met het verzoek mee te doen aan een digitale enquête. Van de precies 900 aangeschreven winkeliers hebben 120 de enquête ingevuld. Bij dit responsaantal gelden steekproefmarges van ongeveer plus of min 8% rond het gevonden percentage. Van de deelnemende winkels bevonden zich er 68 in het centrum of het stationsgebied, waar momenteel het toeristisch gebied geldt, en 52 niet. De belangrijkste uitkomst is dat de winkeliers verdeeld zijn in hun voorkeur voor de drie alternatieven. 32% is voor uitbreiding van het toeristisch gebied naar de hele stad, 30% is voor behoud van de huidige situatie en 38% is voor het afschaffen van het toeristisch gebied in de hele stad. De variatie bij uitsplitsing naar locatie van de winkel en aantal werknemers is niet significant. Enkele andere uitkomsten zijn: Winkeliers die niet op zondag open gaan doen dit vooral om een dag vrij te hebben voor familie en ontspanning. Geloof speelt nauwelijks een rol. Van de winkeliers buiten het toeristisch gebied maakt per toegestane dag ongeveer 20% hiervan gebruik om de winkel te openen. Van de winkels in het toeristisch gebied gaat 16% alle zon- en feestdagen open en 37% nooit. Voorkeur van winkeliers voor één van de drie alternatieven UTG = uitbreiding toeristisch gebied (Ik vind dat de hele gemeente als toeristisch gebied moet worden aangemerkt zodat alle winkeliers zelf kunnen beslissen wanneer ze open zijn) BTG = bestaand toeristisch gebied (Ik vind dat de situatie zoals die nu is (centrum en stationsgebied toeristisch en het aanwijzen van twaalf zon- en feestdagen buiten dat gebied) prima) GTG = geen toeristisch gebied (Ik vind dat het toeristisch gebied moet worden opgeheven en dat de gemeente voor alle winkels dezelfde zon- en feestdagen aanwijst waarop de winkels open mogen zijn)
UTG
32%
buiten toeristisch gebied
29%
in toeristisch gebied
aantal werknemers
locatie winkel
totaal
GTG
38%
35%
37%
34%
5 of meer
BTG
30%
26%
39%
2-4
26%
<2
28% 0%
40%
29% 34%
39%
28%
20%
40%
1
33%
45% 60%
80%
100%
Stellingen - % winkeliers dat vindt dat de stelling van toepassing is Totaal Winkels in toeristisch gebied Ik wil mijn winkel iedere zon- en feestdag 20% 24% geopend hebben Vanuit bedrijfsmatige overwegingen kan ik de omzet van de zon- en feestdagen niet 19% 25% missen Ik ga principieel niet open op zondag van5% 4% wege mijn geloof Ik ga niet open op zondag omdat ik het belangrijk vind een rustdag te hebben voor 53% 56% familie, sport, recreatie, ontspanning e.d. Ik heb personeel dat het prettig vindt om op 15% 21% zondag te werken Mijn personeel vindt het niet prettig om op 12% 10% zondag te werken, maar ze komen wel Ik heb moeite om personeel voor de zon12% 13% dag te krijgen Winkels in toeristisch gebied: % dat open is op… alle zon- en feestdagen 16% alleen de laatste zondag van de maand 19% geen zon- of feestdag 37% anders 28% bij ‘anders’ wordt o.a. genoemd: afhankelijk van evenementen of van seizoen Winkels buiten toeristisch gebied: % dat open is op… zondag 2 januari 19% zondag 30 januari 17% zondag 27 februari 17% zondag 27 maart 21% 2e Paasdag 25 april 31% zondag 29 mei 17% 2e Pinksterdag 13 juni 25% zondag 26 juni 19% zondag 30 oktober 21% zondag 27 november 21% zondag 18 december 23% 2e Kerstdag 26 december 15% 10% van de winkels is op alle bovengenoemde dagen open.
2
Winkels buiten toeristisch gebied 16%
10%
6%
50%
8% 14% 10%
Extra toelichting door de winkeliers: 1x per maand beter dan elke zondag een klein beetje 2e kerstdag is nog in afwachting 2e kerstdag niet meer aanwijzen als openingsdag! 2e kerstdag blijkt voor onze winkel(s) geen rendabele dag. Wij moeten van de formule echter open als we van de gemeenten open mogen op die dag. Ik zou liever een andere (zon)dag open gaan i.p.v. 2e kerstdag. Alleen de laatste zondag van de maand koopzondag en dan proberen alle winkeliers mee te krijgen zodat het voor de consument duidelijk is. Als apotheek hebben wij een zorgplicht in geval van nood. De huidige regeling van weekenddiensten voorziet daar goed in. Voor apotheken zijn er op dit moment geen commerciële belangen om op zondag open te zijn. Als de gemeente Leiden over gaat tot het opheffen van toeristenstatus in het centrum en stationgebied zal dat echt slecht zijn voor onze gemeente, ik denk dat de economische belangen zwaarder wegen. Als het aan mij zou liggen, wil ik op 12 zondagen en feestdagen mijn zaak niet openen. Omdat bijna alle winkels op die dagen open zijn, ben ik verplicht mijn zaak ook te openen om geen klanten te verliezen. Als kleine zelfstandige is het bijna niet te doen om 7 dagen in de week open te zijn. Als Leiden op de kaart wil blijven zal je de consument de mogelijkheid moeten geven te winkelen wanneer zij dat graag willen. Binnen onze onderneming biedt het veel werkgelegenheid, bij een verandering in openingstijden op de zondag betekent dit een verlies aan arbeidsplaatsen wat ik ten zeerste zal betreuren en wat ik in de huidige economische situatie niet verantwoord vind. D66 kwam ooit uit met een interview. Persoon in kwestie vond het heerlijk om met zijn gezin zondags verse croissants te halen. En hoe nu met het gezinsleven van de BAKKER! P.S Moet toch om drie uur s´nachts brood gaan bakken. Fundament van de samenleving daar kan ook de rek uit!!!!!!!! De bibliotheek moet weer open op zondag. Mijn winkel zit in een steeg. Het heeft alleen maar zin om open te zijn op zondag als ik een bord in de Breestraat mag plaatsen. De hoeveelheid openstellingen op zondag gaat ten koste van de kleine winkeliers. De hoeveelheid koopzondagen mag drastisch worden verminderd. De koopzondagen zijn alleen goed voor de grote winkels. De meeste winkels in het centrum zijn open op de laatste zondag in de maand (dit wordt ook aanbevolen door de winkeliersvereniging), maar de grootwinkelbedrijven willen graag elke zondag open. Dit schept enorm veel verwarring, niet alleen voor de winkeliers, maar ook voor de bezoekers. Indien een bezoeker op een andere zondag dan de laatste van de maand in Leiden komt, treft hij een half open, half dichte binnenstad, zonder sfeer en belevenis. Ik zou dan ook graag zien dat er een aantal koopzondagen komen, waarbij zoveel mogelijk winkels open zijn en de winkeliersverenigingen hun best doen om de dag zoveel mogelijk op te leuken. Op deze manier is het voor een kleine zelfstandige haalbaar en nuttig om open te zijn en voor een bezoeker leuk om de binnenstad te bezoeken. De openstelling van winkels op zon- en feestdagen zorgen ervoor dat de kleine zelfstandige detaillist (food en nonfood) bedreigd worden in hun bestaansrecht. Een groter toeristisch gebied met openstelling zal dit proces versnellen, met als gevolg in de toekomst alleen maar filialen van grote ketens, zoals Albert Heyn, Blokker, Xenos, etc. Zelfstandige ondernemers zorgen voor ''leven'' in de binnenstad!! De ozb verlagen: is 3 x zo duur als rest van Nederland De verkopen op de zondagen vormen een substantiële aanvulling op de weekomzet. Wij organiseren regelmatig activiteiten als lezingen en signeersessies, ook in combinatie met andere Leidse partijen, waarmee we een toegevoegde waarde hebben op het culturele aanbod in de
3
stad. Klanten die Leiden op zon- en feestdagen bezoeken, winkelen prettig bij ons, zo is uit navraag gebleken. Door alle verspreidingen van winkeltijden wordt de stad ongezellig en minder leefbaar. Dus hoe meer tijd de winkels open zijn hoe minder klanten in de winkel waardoor gezellige drukte gaat ontbreken. Door een klein aan te wijzen als winkelgebied krijg je op zondagen en feestdagen meer traffic en een gezelliger winkel centrum (zie Delft, Gouda, Haarlem) Door zondagopenstelling zie ik veel kleine winkeliers verdwijnen, want dan ben je 7 dagen per week met je bedrijf bezig. Kleine ambachtelijke bedrijven kunnen immers geen goedkope scholieren laten werken ivm het specialistisch karakter, maar we zien wel de zaterdagomzet/ klantenaantal teruglopen en zondags naar het supermarktkanaal verdwijnen. ps hebben supermarkten wel een toeristisch karakter? Er is een groot verschil tussen ketens en kleine speciaalzaken. Wij kunnen geen studenten bij de kassa zetten omdat onze klanten advies en antwoord willen hebben. Er zouden meer dingen moeten worden geregeld op zondagen, misschien is het dan een optie om extra zondagen open te gaan. Maar aangezien het nu 1x in de maand op zondag erg rustig is is het bijna niet de moeite om meer open te gaan. Geef iedere ondernemer ten alle tijden de ruimte om zelf te bepalen om open te zijn tijdens zonen feestdagen. Dit past in een moderne samenleving. De klant wil juist winkelen op deze dagen. Gezien de huidige economische situatie lijkt het fair de zondagopenstelling mogelijk te maken voor een ieder die dat wil, ook buiten het centrum maar dit dan wel te beperken tot de laatste zondag van de maand. Gezien het aantal winkels wat op zondag open is binnen de singels is voldoende duidelijk dat dit volstrekt overbodig en zinloos is om op zondag open te zijn. Graag alleen de laatste zondag van de maand, maar dan wel iedereen open en veel publiciteit. Gratis parkeren. Bonnenboekjes/ muntjes voor winkeliers om klanten gratis of goedkoper te laten parkeren. Gratis of goedkopere buskaartjes. Meer inhaken op (landelijke) thema's; wonen, lezen, mode (-shows), etc. Meer aandacht voor de uitstervende speciaalzaken naast de ketens in Leiden. Lekker winkelen in echte winkels m/weer een beleving maken. Lagere OZB en precariolasten voor winkels, het water staat tot onze lippen, kijk maar naar bv. alle lege winkels in de Breestraat. Om huurders te behouden gaan verhuurders toch ook over tot het flink verlagen van de huren! Bedrijfsvergunningen goedkoper maken en gewoon kunnen overmaken ipv. de verplichte tocht naar het stadsbouwhuis!! De betreffende afdelingen het besef geven dat als wij efficiënt kunnen ondernemen wij hun salarissen kunnen betalen. Meer samenwerking ipv. tegenwerking. Dan kunnen wij meer tijd en geld stoppen in het lokken van de klanten naar Leiden. Nog betere schoonmaak na festiviteiten. Meer controle tegen fietsers/ brommers op de stoep van de Korevaarstraat deel Zorg en Zekerheid naar en van de Hoogvliet dewelke regelmatig levensgevaarlijke situaties opleveren met klanten die uit de winkels de stoep op gaan. Ik wens u succes met uw beleid. Het is een klein winkelcentrum en de meeste mensen gaan toch naar de stad. Hebben 1 keer een koopzondag gehad en wij dicht gegaan om 14.00 uur en bijna geen omzet. Het zou goed zijn in overleg met omringende gemeentes tot 12 dezelfde dagen te komen om duidelijkheid te scheppen naar de consument en om eerlijke concurrentie met branchegenoten buiten je gemeente te hebben. Dus als iemand bijvoorbeeld een nieuw bankstel zoekt weet de consument wanneer de winkels op zon- en feestdagen open zijn en kan die goed tussen de verschillende aanbieders in Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude etc. kiezen op een en dezelfde dag. Ik ben principieel tegen zondagsopenstelling. In de wijk (Professorenwijk) waar ik nu zit is dat
4
ook niet nodig en niet van toepassing. Naar mijn mening is zes dagen openstelling van de winkel voldoende. Ik ben van mening dat de winkelier meer vrijheid moet krijgen in openingstijden (en andere zaken). De tijden veranderen en daar moet je in mee gaan anders red je het niet als winkelier. Tenslotte is het de winkelier die de verantwoording heeft en de rekeningen betaalt van zijn winkel. Ik vind het prima als de hele gemeente als toeristisch gebied moet worden aangemerkt zodat winkeliers zelf kunnen beslissen wanneer ze open kunnen zijn. Ik vind dat het aan de ondernemers zelf moet worden overgelaten of zij op zondag opengaan. Belangrijk is dat het personeel niet meer dan de contracturen werken. Mijn personeel vraagt elke week weer wanneer we weer op zondag open gaan. Mijn klanten komen nog steeds, ondanks dat ik allang dicht ben, moest, op zondag kijken of we misschien open zijn. Gemeente doe ons een plezier en geef ons weer toestemming om open te gaan. Wat zullen we dan blij zijn Ik zou het aan de winkelier zelf over laten of hij/zij open gaat, er zijn al genoeg regeltjes wat mij betreft. In de loop der jaren is er een enorme scheefgroei ontstaan in oneerlijke concurrentie. In de toeristische gebieden zijn de grotere (sterkere) winkeliers door de zondagopenstelling meer omzet gaan draaien en vaak ook groter geworden. Dit ten koste van de kleinere middenstanders. Wat ook heeft geresulteerd in leegstaande winkelpanden. Alles bij elkaar opgeteld is de totale omzet in Leiden niet gestegen, maar gedeeltelijk verschoven naar het toeristisch gebied. Voor de middengrote en grotere winkels is het organisatorisch nog wel te regelen om op zondag open te zijn. Maar voor een eenmanszaak kan dit toch wel een probleem zijn. Vaak is het ook voor die groep ondernemers geen optie. Ik persoonlijk zou een voorstander zijn dat alles 1x per maand open mag zijn of als wanneer Leiden in vier verschillende winkelgebieden wordt benoemd. Is elk winkelgebied 1x per maand open. Zo wordt de taart ook het eerlijkste verdeeld. In onze branche is gekwalificeerd personeel te duur, vanwege de zon- en feestdagvergoeding (dubbel uitbetalen anders doen ze het niet). Ja, zoals reeds eerder opgemerkt. Wij zouden graag teruggaan naar de vaste laatste zondag van de maand voor de gehele stad. En dan nog een paar extra koopzondagen in de maand december. De omzetten voorheen op de laatste zondag van de maand waren goed en momenteel, door de openstelling op elke zondag, is de omzet op deze zondagen veel minder geworden, terwijl de kosten door de vele openstellingen wel zijn toegenomen. De klanten wisten vroeger waar ze aan toe waren, de laatste zondag van de maand was voor Leiden. En nu door de verwatering weten de klanten het niet meer. De ene winkel en dan met name de grootwinkelbedrijven zijn open en andere, de meeste kleinere winkels, zijn niet of incidenteel open. De duidelijkheid is weg. Ik zou op zondag ook wel weer eens naar een museum willen gaan, maar personeel inzetten voor een lage omzet brengt alleen maar extra kosten met zich mee. Dus doen mijn vrouw en ik zelf de deur op zondag maar weer open. De grootwinkelbedrijven lachen zich een kriek, zij zijn altijd open, zetten jong, laag gekwalificeerd personeel in en trekken veel volk, omdat de mensen weten dat zij toch altijd open zijn. Zo snoepen zij veel van onze omzet weg, terwijl het voor ons, kleinere ondernemers, moeilijk is om in deze race mee te gaan. De diversiteit in het straatbeeld verdwijnt hierdoor. Koopzondagen hebben alleen zin als er voldoende animo is en de bezoeker uitgedaagd wordt om te komen. Ze worden nu alleen getrokken naar de Haarlemmerstraat, het 'zwerfmilieu' heeft daar geen baat bij. Bij dit hoofdstuk hangt een hoog welles/nietes. Elke zondag open is geen optie, dat verlaagt in mijn ogen het aanzien van de koopzondag. 1x per maand houdt het exclusief en interessant voor de kleine middenstander. Het is gebleken, dat het alleen maar verplaatsing van omzet is. Ik pleit dus voor 1 zondag in de maand voor ieder.
5
Leiden is een toeristische stad, dus vind ik dat met name in het voorjaar en de zomer alle winkels open zouden mogen. Leiden is geen winkelstad. Ik ben voor een openstelling van alle winkels op zondag 12 tot 15 keer per jaar. Dus de laatste zondag van de maand en een paar rond belangrijke feestdagen. De situatie nu: met een aantal grotere winkels open elke zondag en de rest dicht is onduidelijk en niet goed. Mijn voorkeur zou zijn om niet meer dan 1x in de maand open te zijn, wat voor alle winkels/ bedrijven zou moeten/mogen gelden. Mijn voorstel is dat als de meerderheid van de kleine winkels kiest voor geen openstelling op alle zondagen, laat dan het besluit niet tellen door het grootwinkelbedrijf zoals V&D, Hema. Openstelling voor AH en Digros in het centrum vind ik prima. Alleen de openingstijden zouden i.v.m. de overlast in de binnenstad korter mogen zijn van 10.00 tot 16.00 op zondag. Mijn zaak is iedere zondag open. Kan deze omzet niet missen. Het bestaan van mijn zaak hangt er vanaf. Online shopping is inmiddels een grote concurrent geworden van de fysieke retail. Zorg ervoor dat mensen de stad in komen, door o.a. een betere bereikbaarheid, veel vertier, cultuur etc. Open op zondag (e.a.) dagen kost meer dan dat het opbrengt. Ben daarom tegen te ruime openstellingen. Ruimere zondagopenstelling zorgt voor verdere verschraling van goed/breed winkelaanbod. Voor veel consumenten is iedere stad/dorp al hetzelfde, Leiden kan hier van af wijken. De kleinere zelfstandige ondernemer is belangrijker voor Leiden dan nog meer zondagsopenstellingen. Stelling: Is er ook een Leiden buiten de singels ? Uniformiteit t.a.v. de openingstijden is en blijft een utopie. Vanuit concurrentieoverwegingen is het voor ons bedrijf belangrijk om (een aantal) zon- en feestdagen open te zijn, maar zeker niet alle!! Voor ons bedrijf zijn met name 2e Pinksterdag en 2e Paasdag belangrijke dagen, samen met de koopzondag begin januari (de opruiming!!). Kerst is een moeilijk onderwerp: in onze branche raakt dit meer en meer ingeburgerd. Wij waren in 2010 voor het eerst open op 2e Kerstdag, maar de omzet viel tegen (weeralarm: sneeuw / ijzel!!). Wij overwegen zelfs wellicht alleen nog de voor ons belangrijke dagen te kiezen en de rest niet open te gaan op zondag. Vervelend is dat het voor veel consumenten (en ons!) NIET DUIDELIJK is wanneer wat open is op zondag (ook in het centrum is niet elke winkel elke zondag open, en komt het schema van de binnenstad niet 100% overeen met het schema voor de koopzondagen daarbuiten. In het verleden sloten wij ons aan bij de koopzondagen van de meubelboulevards in L'dorp en Z'woude, maar die sluiten nu ook niet meer aan met de extra koopdagen van Leiden. veel succes Veel van onze klanten ervaren de open winkels op zondag als een feestelijke dag. Zij vinden het spijtig dat niet alle winkels geopend zijn. Voor kleine zelfstandige zoals wij is onmogelijk om iedere zondag open te zijn. Wij vinden dat er een rustdag moet zitten in de week. Waar stopt de openstelling ? nacht shopping ? beide kerstdagen shopping ? en maar rennen en vliegen ! marktwerking betekent de AH’s Blokkers etc bepalen alles ! Overheid (gemeenten) betekent regels stellen en handhaven, totale openstelling levert niet meer omzet op vaste openingstijden voor iedereen duidelijk voor consument. Wat mij betreft mag opening zondag worden afgeschaft. We vreten de wereld op. We zijn sinds Pasen 2009 elke zondag open, uitgezonderd kerst, pasen en pinksteren. We betalen personeel 200% op zondag en dat zijn scholieren, die zelfs klagen als ze 1 keer niet worden ingedeeld op zondag + 1 leidinggevende, die laatste wisselt, in onderling overleg, zodat
6
niemand vaker dan 1x per maand zondag werkt (tenzij ze dat willen) en uiteraard is die persoon een andere dag vrij ipv zondag. Niemand heeft ooit religieuze bezwaren geuit. Onze klanten waarderen het ook en komen vaak voor extra advies op zondag, omdat ze ma-vrij niet kunnen en/of zaterdag te druk vinden. Het feit dat sinds 2009 onze zondagomzet meer dan verdubbeld is onderschrijft dit en alleen de koopavond is iets in omzet teruggelopen. Tenslotte is het zo dat als de zondag stopt, dit op jaarbasis zoveel omzet zal kosten, dat ik 2 van mijn 4 zaterdag/zondag kracht arbeidsplaatsen zal moeten opgeven of de dames zullen genoegen moeten nemen met slechts de helft van de uren die ze nu werken tegen 100% loon ipv 200%. Zullen ze niet leuk vinden en ik ook niet als ik ze dat moet gaan vertellen. Samengevat: niemand word gedwongen te werken op zondag. We overleggen altijd en het totaal aantal werkdagen blijft 5 per week, dus "zondagsrust" heb je op een andere vrije dag en tenzij je gelovig bent komt dat op hetzelfde neer. Loon is dubbel en sommigen werken juist daarom het liefst op zondag. De klanten weten ons te vinden en komen graag rustig neuzen. Ik begrijp de bezwaren van sommigen, maar wat ons betreft mag de zondag blijven. Winkelopeningstijden kunnen ondernemers uitstekend zelf bepalen, als het niets oplevert ga je er ook niet in investeren. Wellicht kan i.p.v. het promoten van "koop"zondag de "koop"zaterdag meer naar voren worden gehaald. Er is dan altijd markt, alle winkels, groot en klein, zijn open, dus er is geen onduidelijkheid en oneerlijke concurrentie meer. Wij zijn een apotheek, dus voor ons niet van toepassing. Echter ik vind het aan de ondernemer zelf om te beslissen. 24 uurs economie zoals in Amerika waar je midden in de nacht nog kan winkelen, lijkt me overdreven, maar als fulltime werkend iemand zou ik de zondag als winkeloptie wel prettig vinden. Vooral omdat de drukte in winkels op zaterdag groot is. Wij zijn elke zondag open, maar merken dat niet elke winkel op zondag open is. Gezien het feit dat het hierdoor ook erg verwarrend voor de consument is welke winkel nou wel en welke niet op de zondag open is, moet er een rechte lijn getrokken word voor de consument. Allemaal wel open of allemaal niet. Winkels open is voor de consument, de winkeliers zullen daar een andere invulling aan geven want de kosten draaien door extra personeel vaak en een omzet die misschien ook in de resterende zes dagen behaald had kunnen worden. Vaak is er een verspreiding van aankoopgedrag en niet dat mensen meer besteden. Op een regenachtige zondag kan het lekker zijn wat te gaan shoppen, maar dat is vaak kijken niet kopen. Zolang er maar een klein aantal winkels opengaat moet je jezelf afvragen of de concurrentie van o.a. Leidschenhage niet te groot is en dat ook dan zo laten. Kom met iets nieuws: alleen openstelling in de maanden april, mei, juni, juli en september + december, meer niet en je dan profileren als DE SLEUTELSTAD, is ook leuk voor de shoppers die de gehele winter in een andere stad hebben rondgelopen. Zon- en feestdagen moet het rustig kunnen zijn. Zondag is een dag dat onze doelgroep vrij is en daar dienen wij als dienstverlener rekening mee te houden. Voor toeristen is het ook veel aantrekkelijker als de rolluiken op zondag omhoog zijn. Het genereert omzet en werkgelegenheid.
7
