Rapportage enquête Boeken lenen bij bibliotheken door Stichting Senia

Rapportage enquête Boeken lenen bij bibliotheken door Stichting Senia

INLEIDING Door de Stichting Senia werd in juni 2015 onder haar lezers een enquête uitgevoerd over ‘Boeken lenen bij bibliotheken’. Doel was om een goed beeld te krijgen van de manier waarop leesgroepen aan boeken komen en eventuele problemen bij het lenen van boeken bij bibliotheken, alsmede om suggesties voor verbetering te krijgen. Hieronder volgt een presentatie van de enquêteresultaten, gevolgd door conclusies en samenvattingen van suggesties.

PRESENTATIE ENQUÊTERESULTATEN 1. In welke plaats woont u? De lezers van Stichting Senia, die aan de enquête meewerkten, zijn vooral woonachtig in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland, Utrecht, Noord-Brabant en Gelderland. Er waren enkele respondenten woonachtig in België, die behoorden tot leesgroepen in Nederland. 25 18,5

20

15,5

15

12,6

11,1

10 5

20,6

2,9 3,8

5,9

5,1 0,4

2,1

1,2

0,3 0,1

0

2. Aan welke categorie leesgroep neemt u deel? De respondenten behoorden in grote meerderheid (88,7%) tot de leesgroep categorie LiteratuurNederlands (zie tabel hiernaast). Daarnaast waren ook de leesgroepen Geschiedenis (4,6%) en Filosofie (3,3%) vertegenwoordigd en in mindere mate de overige Literatuur leesgroepen (samen 3,4%). Er waren bij de beantwoording meerdere antwoorden mogelijk. Categorie

%

Literatuur-Nederlands Literatuur-Frans Literatuur-Duits Literatuur-Engels Literatuur-Klassieken Geschiedenis Filosofie

88,7 0,5 0,2 1,1 1,6 4,6 3,3

Enquête onder Senia-leesgroepen

1

beschikbaarheid boeken bibliotheek

3. Wat doet u als u een boek voor uw leesgroep nodig hebt? Uit de resultaten blijkt dat de respondenten als ze een boek nodig hebben voor hun leesgroep vooral lenen (46,9%), gevolgd door de optie Lenen, indien mogelijk; anders kopen (39,4%). Een kleiner percentage van 13,7% koopt een boek voor zijn/haar leesgroep. Er waren bij de beantwoording meerdere antwoorden mogelijk. Lenen/Kopen 50 40 30 20 10 0

46,9

39,4 13,7

Lenen

Kopen

Lenen, indien mogelijk; anders kopen

4. Leest u nu al E-books voor uw leesgroep? Door bijna een derde van de Senia respondenten (30,9%) wordt voor hun leesgroep nu al een E-book gelezen. Door ruim twee derde (69,1%) wordt dat niet gedaan.

E-books lezen Ja Neen

% 30,9 69,1

5. Zou u willen dat er meer boeken van de Senia-lijst als E-books beschikbaar komen? Bijna de helft (48,9%) van de Senia respondenten staat neutraal tegenover het beschikbaar komen van meer boeken van de Senia-lijst als E-books. Bijna een derde beantwoordt deze vraag positief (31,2%) en een vijfde (19,9%) negatief.

Meer e-boeken?

%

Ja

31,2

Neutraal

48,9

Neen

19,9

6. Van wie leent u uw boeken voor uw leesgroep? Het blijkt dat een ruime meerderheid (60,7%) van de respondenten van een bibliotheek boeken voor hun leesgroep leent, gevolgd door een vijfde deel dat boeken leent van familie/vrienden/kennissen en ook door onderling lenen in de leesgroep. Er waren bij de beantwoording meerdere antwoorden mogelijk. Enquête onder Senia-leesgroepen

2


Waar boeken lenen? 4,1 Van een bibliotheek 20,5 Onderling lenen in de leesgroep Familie/vrienden/kenniss en 60,7

14,7

Anders

7. Hoe vaak leent u boeken voor uw leesgroep bij een bibliotheek? Er wordt door ruim twee vijfde van de Senia respondenten elke zes weken boeken geleend voor de leesgroep bij een bibliotheek (42,1%). Daarna volgt dat er minder vaak dan elke acht weken wordt geleend (26,4%), gevolgd door een bijna gelijk percentage dat elke acht weken (15,9%) of vier weken (14,3%) leent.

Hoe vaak lenen

%

Elke twee weken

1,3

Elke vier weken

14,3

Elke zes weken

42,1

Elke acht weken

15,9

Minder vaak

26,4

8. Kunt u boeken voor uw leesgroep alleen lenen uit de collectie van uw eigen lokale bibliotheek of heeft u, via uw bibliotheek, ook toegang tot de collectie van bibliotheken in een grotere regio? Ruim vier vijfde deel van de Senia respondenten (83,2%) heeft via hun bibliotheek, ook toegang tot de collectie van bibliotheken in een grotere regio.

Welke bibliotheek? 100 80 60 40 20 0

83,2

16,8 Alleen lenen uit collectie eigen Ook toegang tot collectie van bibliotheek bibliotheken in regio


3


9. Hoe lang moet u bij een reservering gemiddeld wachten tot u een boek krijgt? De meerderheid van de Senia respondenten moet bij een reservering 1 tot 2 weken (samen 55,6%) wachten tot ze een boek krijgt, gevolgd door een vijfde van de respondenten (19,4%), dat 3 weken moet wachten. Door respectievelijk 10 en 15% moet 4 weken of langer dan 4 weken op een boek worden gewacht.

Wachten op reservering 40 30

28,6

27

19,4

20

15

10

10 0 1 week

2 weken

3 weken

4 weken langer dan 4 weken

10. Welke problemen doen zich verder voor met het lenen van boeken bij bibliotheken? Senia wilde graag weten welke problemen zich verder voordoen met het lenen van boeken bij bibliotheken. Uit de enquête blijkt dat vooral het probleem speelt dat er te weinig exemplaren van boeken beschikbaar zijn (43,6%), gevolgd door de beschikbaarheid van specifieke titels, die men met de leesgroep wil lezen (30,4%). Het te klein zijn van de sortering en de service/medewerking van de bibliotheek bleken door een relatief klein percentage als een probleem te worden gezien (respectievelijk 9 en 1%). Er waren bij de beantwoording meerdere antwoorden mogelijk.

Problemen lenen boeken

%

Beschikbaarheid specifieke titels Sortering bibliotheek te klein

30,4

Te weinig exemplaren boek beschikbaar Service/medewerking van de bibliotheek Anders

43,6

9

1 16

Problemen met bibliotheken? Anders Service/medewerking van de bibliotheek Te weinig exemplaren boek beschikbaar Sortering bibliotheek te klein Beschikbaarheid specifieke titels 0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

11. Kent uw bibliotheek speciale voorzieningen voor leesgroepen, zoals koffertjes/tassen met een aantal exemplaren van hetzelfde boek? Senia wilde graag weten of de bibliotheken van de Senia lezers ook speciale voorzieningen kennen voor leesgroepen, zoals koffertjes/tassen met een aantal exemplaren van hetzelfde boek. Ruim twee


4


derde van de respondenten (69,2%) blijkt deze speciale voorzieningen in hun bibliotheek niet te kennen. Speciale. voorzieningen? 69,2

80 60 30,8

40 20 0

Ja

Neen

12. Zo ja, bent u tevreden over deze speciale voorziening voor leesgroepen? De Senia respondenten die deze speciale voorziening van leeskoffertjes/tassen kenden, blijken tevreden te zijn over deze voorziening.

Mening over voorzieningen Tevreden Ontevreden Niet van toepassing

% 20,3 6 73,7

13. Zou u willen betalen voor de extra service van bibliotheken in de vorm van leeskoffertjes/leestassen? De helft van de Senia respondenten (50,9%) wil misschien betalen voor de extra service van bibliotheken in de vorm van leeskoffertjes/leestassen, maar dat hangt af van het bedrag. Bijna een vijfde (19%) wil wel betalen en 30,1% niet.

Betalen voor voorzieningen? 35 30 25 20 15 10 5 0

30,1 19

Ja

Neen

14. Hebt u nog suggesties voor verbetering van deze speciale voorzieningen? Uit de gedane suggesties voor verbetering van de speciale voorzieningen van bibliotheken komen vooral naar voren dat er meer samenwerking en contact tussen Senia en bibliotheken over de


5


nieuwe lijst van leeswijzers, boekenlijsten, speciale voorzieningen als leeskoffertjes/tassen, leenperiodes voor leesgroepen. Er is behoefte aan leeskoffertjes/tassen voor Senia leesgroepen, ook voor filosofie en literatuur. Suggesties worden gedaan om eventueel leestassen via bieb of boekhandel lenen/kopen en dat Senia kan afspreken met uitgevers om leeskoffers te maken, en te verspreiden door het land. Over de kosten wordt vooral aangegeven dat men het te duur vindt om voor koffertjes te betalen en ze liever gratis wil maken. Enkelen geven aan dat ze wel een redelijke prijs willen betalen of al 17.50 Euro voor de koffer betalen, dan wel dat het goedkoper zou moeten bij minder deelnemers aan de koffers. Er wordt veel behoefte aan meer exemplaren en E-books aangegeven. En ook meer titels uit de Senia lijsten die beschikbaar zouden moeten zijn. Ook een langere leentijd van boeken voor Senia leesgroepen wordt op prijs gesteld. En onderlinge afstemming tussen leesgroepen over te lezen boeken i.v.m. beschikbaarheid in bibliotheken. De suggestie wordt gedaan om E-book uitleen te organiseren via Senia i.s.m. uitgeverijen/bibliotheken. Door Senia leesgroepen wordt ook zelf contact gelegd of gezocht met de bibliotheken. De suggesties gaan met name over overleg over het lenen en reserveren van boeken van de leeslijst, beschikbaarheid van titels en voldoende exemplaren van gekozen boeken, groot abonnement of ruimte voor leesgroepen in de bibliotheek. Ook is er veel behoefte aan goede informatie en communicatie over de speciale voorzieningen, die worden geboden door bibliotheken. Ook wil men meer informatie over wat andere leesgroepen in de regio lezen, zodat er afstemming mogelijk is. En Senia moet meer naamsbekendheid krijgen bij de bibliotheken. In bijlage 1 staat het overzicht van de gegeven suggesties voor verbetering van de speciale voorzieningen door de respondenten van de Senia enquête.

15. Met wie hebt u overleg over wat u als leesgroep het komend jaar/seizoen gaat lezen? Door de Senia respondenten wordt vooral met de contactpersoon bij plaatselijke bibliotheken overleg gevoerd over wat zij als leesgroep komend jaar/seizoen gaan lezen (63,6%), en daarnaast ook wel met andere Senia leesgroepen (27%). Met een contactpersoon bij een regionale/provinciale bibliotheek blijkt vrij weinig overleg plaats te vinden (9,4%). Er waren bij de beantwoording meerdere antwoorden mogelijk. (De respons op deze vraag is enigszins beïnvloed door het feit dat de optie ‘nvt’ ontbrak. Mensen die daarover vragen stelden hebben we geadviseerd om de 1e mogelijkheid, de bibliotheek, in te vullen.)

Met wie overleg? Andere Senia leesgroepen

27

Contactpersoon bij regionale/provinciale bibliotheek

9,4

Contactpersoon bij plaatselijke bibliotheek

63,6 0


6

10

20

30

40

50

60

70


16. Wat is er volgens u nodig om de uitleen van boeken door bibliotheken voor leesgroepen te verbeteren? Graag hieronder uw concrete suggesties invullen Samenvatting suggesties door Senia respondenten Volgens veel Senia respondenten zijn er meer exemplaren nodig van boeken. Leesgroepen willen graag meer exemplaren van de Senia leeslijst beschikbaar zijn in de bibliotheken voor uitleen. Daarnaast wordt een groter aanbod van titels van de Senia leeslijst, die in de bibliotheek te lenen zijn, op prijs gesteld. Daarvoor is bekendheid van de Senia leeslijst bij de bibliotheek belangrijk. Ook is er toenemende behoefte aan e-books. Het aantal lezers met een e-reader neemt toe en daarmee de vraag naar e-books van titels op de Senia leeslijst. Volgens sommige lezers zijn de ebooks de oplossing voor het gebrek aan voldoende exemplaren van papieren boeken en de oplossing voor bibliotheken. Overleg tussen leesgroepen en bibliotheken wordt van groot belang gevonden door de lezers van de leesgroepen. Er vindt al het nodige contact, overleg en dienstverlening plaats. Variërend van het hebben van een contactpersoon bij de bibliotheek tot en met het klaarzetten van leeskoffertjes/tassen of kratten met voldoende exemplaren voor de leesgroep door de bibliothecaris en bijeenkomen van de leesgroep in een rustige ruimte in de bibliotheek. Essentieel is dat de contactpersonen van leesgroepen en bibliotheek elkaar kennen, dat de Senia leeslijst tijdig bekend is en er de gewenste boeken kunnen worden geleend. Hetzij via een groepsabonnement of langere uitleenperiodes, dan wel via leeskoffertjes. Door de enquête zijn er ook leesgroepen die aangeven dat ze zelf met hun bibliotheek contact gaan opnemen hierover. Verder worden de bezuinigingen bij bibliotheken genoemd, waardoor speciale voorzieningen worden beperkt of afgeschaft. Maar ook bibliotheekpersoneel, dat wordt ontslagen, waardoor vaste contacten wegvallen en niet meer worden vervangen. Aan het lenen en reserveren van gewenste boeken dient ook nog het nodige te worden verbeterd. Bijvoorbeeld door langere leentermijnen, collectief lenen en boeken die ook buiten de regio of provincie uit andere bibliotheken kunnen worden geleend. Verder wordt er ook concurrentie van andere leesgroepen gemeld. Gelijke behandeling van alle leesgroepen, ook die van Senia, wordt gewenst. Leeskoffertjes/leestassen zijn gewenst. In vele bibliotheken worden deze al verstrekt, veelal tot genoegen van de leesgroepen. Vele leesgroepen zij door de enquête op het idee gebracht en gaan ook met hun bibliotheek daarover overleggen. Het al dan niet willen betalen voor deze voorziening is een punt van overleg. Aan Senia geven de lezers vele suggesties. De meest genoemde is dat Senia de bibliotheken de leeslijsten tijdig moet toezenden en contacten moet leggen over de werkwijze en leesgroepen in de regio’s. En nog meer moet werken aan naamsbekendheid bij bibliotheken. Verder wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat Senia een soort marktplaats voor gelezen boeken zou moeten organiseren of met uitgevers contact over leeskoffers kan leggen, als bibliotheken die niet meer verstrekken. Zie verder de overige suggesties in de bijlage. Tenslotte worden er ook aan de Senia leesgroepen onderling de nodige taken gesuggereerd. De lezers willen graag de leesgroepen in hun regio leren kennen, bijvoorbeeld doordat Senia de namen en adressen van contactpersonen per regio aan de leesgroepen bekend maakt. Men wil daardoor het onderling afstemmen van te lezen boeken van de boekenlijsten per regio bevorderen. Zodat niet alle groepen dezelfde populaire boeken lezen en de boeken niet beschikbaar zijn in de bibliotheken. In bijlage 2 staat het overzicht van de gegeven suggesties voor wat er nodig is om de uitleen van boeken door bibliotheken voor leesgroepen te verbeteren.


7


CONCLUSIES 1. Bijna de helft van de Senia respondenten leent hun boeken voor hun leesgroepen en als dat niet mogelijk is, dan kopen ze (in totaal 86,4%). Slechts 13,7% koopt direct. Er is een sterke oriëntatie op het lenen van boeken bij de respondenten van de leesgroepen. 2. Het lezen van E-books voor de leesgroep wordt door bijna een derde van de Senia respondenten gedaan, ruim twee derde doet dat niet 3. De Senia respondenten staan voor bijna de helft (48,9%) neutraal tegenover de vraag of ze willen dat er meer boeken als E-books beschikbaar komen. Daarnaast zegt 31,2% hier ja op. Gelet op het kleine percentage nee-stemmers (19,9%), is er een positieve tendens ten opzichte van meer boeken van de Senia-lijst als E-books uit te concluderen 4. Een ruime meerderheid van 60,7% van de Senia respondenten leent boeken van een bibliotheek voor hun leesgroep. Ook wordt er bij familie/vrienden/kennissen of onderling geleend (samen 35,2%). De relatie met de bibliotheek om te lenen is de belangrijkste voor de leesgroepen om boeken te lenen 5. Er wordt door 42,1% van de Senia respondenten elke zes weken boeken geleend voor de leesgroep bij een bibliotheek, gevolgd door 26,4%, dat minder vaak dan elke acht weken leent, 15,9% dat elke acht weken en 14,3% dat elke vier weken leent. De respondenten lenen vooral elke zes weken, maar er blijkt ook een sterke verdeling over de overige periodes uit, mede afhankelijk van de variatie in het plaatsvinden van de bijeenkomsten van de leesgroepen 6. Ruim vier vijfde deel (83,2%) van de Senia respondenten heeft, via hun eigen lokale bibliotheek, ook toegang tot de collectie van bibliotheken in een grotere regio 7. De meerderheid van de Senia respondenten moet bij een reservering 1 tot 2 weken wachten tot ze een boek krijgt (samen 55,6%) en een vijfde moet drie weken wachten (19,4%). Echter door 25% van de respondenten moet 4 weken of langer worden gewacht op een reservering 8. Het grootste probleem dat zich verder voordoet met het lenen van boeken bij bibliotheken is dat er te weinig exemplaren van boeken beschikbaar zijn (43,6%), gevolgd door de beschikbaarheid van specifieke titels (30,4%) 9. Speciale voorzieningen voor leesgroepen van bibliotheken, zoals leeskoffertjes/tassen met een aantal exemplaren van hetzelfde boek, zijn bij ruim twee derde (69,2%) van de Senia respondenten niet bekend 10. De Senia respondenten die deze speciale voorziening van leeskoffertjes/tassen kenden, blijken tevreden te zijn over deze voorziening (20,3 % tevreden, 6% ontevreden) 11. De helft van de Senia respondenten (50,9%) wil misschien betalen voor de extra service van bibliotheken in de vorm van leeskoffertjes/leestassen, maar dat hangt af van het bedrag. Bijna een vijfde (19%) wil wel betalen. Het zal sterk van het te betalen bedrag afhangen of leesgroepen bereid zijn te betalen voor de extra service van leeskoffertjes 12. Door de Senia respondenten wordt vooral met de contactpersoon bij plaatselijke bibliotheken overleg gevoerd over wat zij als leesgroep komend jaar/seizoen gaan lezen (63,6%), en daarnaast ook wel met andere Senia leesgroepen (27%).


8


Rapportage enquête Boeken lenen bij bibliotheken door Stichting Senia

Recommend Documents