Rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Groenelaan te Amstelveen Op 16 februari Amsterdam, maart 2011

Rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Groenelaan te Amstelveen Op 16 februari 2011

Amsterdam, maart 2011

Rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentum Groenelaan te Amstelveen op 16 februari 2011 Amsterdam, maart 2011

Inhoud

1

Inleiding—3

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Bevindingen inspectiebezoek—4 Opzet—4 Zorg(behandel)-/leefplan—5 Lichamelijk welbevinden—7 Zorginhoudelijke veiligheid—8 Voldoende en bekwaam personeel—10 Participatie en sociale redzaamheid—12 Overige onderwerpen—13

3 3.1 3.2 3.3

Beschouwing en conclusie—15 Inleiding—15 Beschouwing—15 Conclusie—16

4 4.1 4.2

Te nemen maatregelen—17 Inleiding—17 Direct te nemen maatregelen—17

Bijlagen 1 2 3 4

Overzicht gebruikte documenten Overzicht van wetgeving, veldnormen en rapporten Overzicht normen per thema Toelichting op het inspectieoordeel

Pagina 2 van 25

Rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Groenelaan te Amstelveen op 16 februari 2011 Amsterdam, maart 2011

1

Inleiding

Op 16 februari heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg een inspectiebezoek gebracht aan Woonzorgcentrum Groenelaan te Amstelveen. Doel van dit bezoek is te beoordelen of er bij Woonzorgcentrum Groenelaan randvoorwaarden, praktijken of processen zijn die risicovol zijn voor de veiligheid, effectiviteit of de cliëntgerichtheid van de zorg. Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen heeft de inspectie: • gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het management, de specialist ouderengeneeskunde, teamleiders, uitvoerende medewerkers, en leden van de cliëntenraad; • zorgplannen ingezien; • een rondleiding gehad; • documenten ingezien die worden genoemd in bijlage 1. De methodiek voor dit bezoek is vastgelegd in het ‘Tweede Fase Instrument programma ouderenzorg’, versie 2008. Het instrument is gebaseerd op wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen.1 Het instrument is opgebouwd rond de volgende thema’s: • zorg(behandel)-/leefplan; • lichamelijk welbevinden; • zorginhoudelijke veiligheid; • voldoende en bekwaam personeel; • participatie en sociale redzaamheid. Achtereenvolgens komt in dit rapport het volgende aan de orde: • Hoe scoort Woonzorgcentrum Groenelaan op de aanwezigheid van risico’s? (hoofdstuk 2); • Beschouwing over de kwaliteit van Woonzorgcentrum Groenelaan in relatie tot de scores op de risicoaspecten (hoofdstuk 3); • Welke maatregelen moet Woonzorgcentrum Groenelaan binnen welke termijn nemen? (hoofdstuk 4).

1 Zie bijlage 2 Pagina 3 van 25


2

Bevindingen inspectiebezoek

2.1

Opzet De inspectie beoordeelt Woonzorgcentrum Groenelaan op vier thema’s. Ieder thema bestaat uit een aantal onderwerpen. In dit hoofdstuk geeft de inspectie per onderwerp haar oordeel weer in vier gradaties: ‘geen risico’, ‘gering risico’, ‘hoog risico’ en ‘zeer hoog risico’2. Bij ieder oordeel geeft de inspectie een toelichting. Onderwerpen die niet in het instrument aan bod komen, en naar oordeel van de inspectie risicovol zijn voor de veiligheid, effectiviteit of de cliëntgerichtheid van de zorg binnen uw instelling, benoemt de inspectie in de laatste paragraaf van dit hoofdstuk. Algemeen: De OsiraGroep is ontstaan door een fusie van Antaris en Fontis (ouderenzorg) en Amstelrade (lichamelijk gehandicapten). Begin 2009 fuseerde de Stichting Amstelring met de OsiraGroep en gaat verder onder de naam AmstelringOsiraGroep. In begin 2011 zal de juridische fusie plaatsvinden. Na de fusie zal HKZ (kwaliteitssysteem) voor de gehele organisatie gehanteerd worden. Protocollen en richtlijnen zijn digitaal terug te vinden in het zogenaamde DKS systeem en zijn afkomstig van de centrale afdeling kwaliteit. Er is aanbod van wonen, zorg en welzijnsdiensten in dertien woonzorgcentra. Daarnaast zijn er vier locaties voor groepswonen voor dementerenden en vier locaties voor lichamelijk gehandicapten. Dit woonzorgcentrum is gelegen in Amstelveen en biedt plaats aan 132 bewoners, waarvan 78 cliënten met geheugenproblemen variërend in zorgzwaarte. De overige plaatsen zijn bedoeld voor somatische cliënten en revalidatiecliënten. Aanleiding voor het inspectiebezoek, een terugblik Afgelopen half jaar is er veel beroering ontstaan op diverse locaties van voornamelijk de Osiragroep bij bewoners, verwanten, werknemers, cliëntenraad, bestuurders, politiek en pers. Dit is mede de aanleiding voor de inspectie geweest om Woonzorgcentrum Groenelaan opnieuw te bezoeken. Daarnaast is in de zomer van 2010 is al een inspectiebezoek gebracht aan Groenelaan in het kader van het project onaangekondigde bezoeken. Naar aanleiding van dat bezoek is een rapport verschenen. In de beschouwing schrijft de inspectie het navolgende: Verantwoorde zorg zwaar onder druk door ingezette organisatieveranderingen De inspectie constateert dat er een discrepantie is tussen de visie van de leiding/ management enerzijds en de medewerkers ‘op de werkvloer’ anderzijds. De theorie over de organisatie van zorg en de ervaren werkdruk(beleving) komen niet met elkaar overeen. Personele krapte en organisatiewijzigingen brengen frustraties over en weer met zich mee met als gevolg een negatieve uitwerking op de sfeer en de kwaliteit van zorg in Groenelaan. Deze situatie heeft grote risico’s voor de kwaliteit van zorg en welzijn. 2 In bijlage 4 staat de toelichting op het inspectieoordeel. Pagina 4 van 25


De verschillende zorgdisciplines zijn steeds meer op overleven en eigen belang gericht in plaats van een gezamenlijke meerwaarde te leveren ten behoeve van de cliënten. Medewerkers (in de zorg) voelden zich ten tijde van de inspectiebezoeken in Groenelaan niet thuis bij de ingezette veranderingen. Zij zijn van mening dat zij door de looplijsten fabrieksmatig en taakgericht worden ingezet en vinden dat de eigen regelvrijheid onder druk staat. Dit botst volgens hen met de opvattingen over verantwoorde individuele zorg. Het management heeft een grote taak om een noodzakelijke (cultuur)omslag te bewerkstelligen ten einde de verantwoorde kwaliteit van zorg en welzijn op een efficiënte en effectieve wijze in goede banen te leiden. Een goede communicatie is hiervoor onontbeerlijk. De locatiemanager is circa 2 dagen beschikbaar voor Groenelaan. De overige tijd besteed de locatiemanager aan een andere verpleeghuislocatie en ten behoeve van Amstelring in zijn algemeenheid. Het locatiemanagement zet zich tot het uiterste in, maar de huidige inzet is te weinig om in Groenelaan een cultuuromslag te ondersteunen en te faciliteren. Tegen deze context is het bezoek, dat gepland stond in 2010, op 16 februari 2011 gebracht.

2.2

Zorg(behandel)-/leefplan

Onderwerp

Oordeel

geen risico

gering risico

hoog risico

zeer hoog risico

1

zorg(behandel)/-leefplansystematiek

Klik2x

Klik2x



Klik2x

2

individueel zorg(behandel)/-leefplan

Klik2x

Klik2x



Klik2x

toelichting per onderwerp 1. Het cliëntplan is gebaseerd op de vier domeinen van de Normen voor Verantwoorde Zorg (lichamelijk welbevinden, mentaal welbevinden, participatie en sociale redzaamheid en woon- en leefomstandigheden). Deze nieuwe systematiek is geïntroduceerd bij de medewerkers. Flexpoolmedewerkers, waarmee de inspectie sprak, vertellen dat zij niet geschoold zijn in het werken met deze systematiek. De eigen vaste medewerkers zijn in 2009 geschoold. Nieuwe medewerkers zijn na deze periode niet meer geschoold In principe wordt een bewoner tweemaal per jaar besproken in een multidisciplinair overleg (MDO). De cliëntenraad geeft aan dat de cliënt en/of contactpersoon aanwezig is bij het MDO en dan het zorgleefbehandelplan wordt besproken. Er wordt door de specialist ouderengeneeskunde getwijfeld of er altijd in voldoende mate nauwkeurig gewerkt wordt volgens de vastgestelde systematiek. De medewerkers die de inspectie sprak vinden dat de nieuwe systematiek erg veel tijd kost. Ook geven zij aan dat niet iedereen conform de systematiek rapporteert. Naast dit systeem is er een werklijst aanwezig waarop de zorgtaken staan die vervuld moeten worden door de flexpoolmedewerkers. Pagina 5 van 25


De systematiek wordt niet consequent toegepast, hetgeen blijkt bij inzage door de inspectie van drie dossiers. Deze lieten telkens een andere opbouw zien. Gesprekspartners wijten de achterstanden bij het invoeren van de nieuwe systematiek aan de invoering van de looproutes. Het proces heeft volgens hen veel tijd gekost. De inspectie scoort op dit onderwerp ‘hoog risico’ omdat het werken met de nieuwe systematiek in onvoldoende mate geborgd is en omdat flexpoolmedewerkers voornamelijk werken met werklijsten en niet consequent (kunnen) werken met de gekozen zorg(behandel)leefplansystematiek. 2. De inspectie heeft een zestal zorgdossiers ingezien, zowel van de somatische afdeling als van de psychogeriatrische afdeling. De persoonsgegevens zijn goed terug te vinden. Er is een zorgen behandelplan opgesteld. In de dossiers zitten formulieren voor het meten van decubitus en valrisico in het kader van de LPZmetingen. Valrisicoformulieren worden niet standaard gebruikt om bij opname het valrisico in te schatten. Hetzelfde geldt voor de decubitus risicoformulieren. In één dossier was er bijvoorbeeld door het ziektebeeld van de bewoner sprake van een duidelijk valrisico, maar was de risicoinschatting niet terug te vinden. Na een valpartij wordt overigens wel actie ondernomen. De zorgplannen die de inspectie inzag zijn actueel en ondertekend. Op de psychogeriatrische afdeling wordt daar hard aan gewerkt, maar zijn volgens gesprekspartners zijn nog niet alle plannen up-to date. Er is een planning gemaakt voor de MDO’s. Volgens meerdere gesprekspartners hebben die de afgelopen periode zeker niet allemaal conform afspraak plaatsgevonden. De gesloten psychogeriatrische afdelingen hebben een ‘Bopz-aanmerking’. Dit betekent ondermeer dat de evaluatie van een vrijheidsbeperkende maatregel in het zorgdossier terug te vinden moet zijn. De huidige indeling van het Middelen en Maatregelen formulier leent zich hier niet voor met als gevolg dat de evaluatiemomenten niet inzichtelijk zijn. Daarnaast ontbreekt een overzicht bij welke bewoners een vrijheidsbeperkende maatregel is toegepast. Activiteitenplannen op individueel niveau van de cliënt zijn niet aanwezig ( zie hiervoor ook punt 2.6). De medewerkers geven aan dat er alleen tijd is voor ‘bed, bad en brood’. De meeste mensen zitten volgens hen aan de tafel en ‘suffen’ wat. Medewerkers geven aan geen tijd te hebben voor de bewoners, behoudens de expliciete zorgtaken. De planning is dat bewoners, indien gewenst, allemaal voor tien uur uit bed zijn en ontbijt hebben gehad. Het kan voorkomen dat dit tijdstip niet gehaald wordt omdat er te weinig personeel beschikbaar is. Zorgmedewerkers geven aan dat zij tussen de middag het brood voor de bewoners klaarmaken en tegelijkertijd cliënten moeten helpen bij de toiletgang. Er is te weinig tijd en ondersteuning voor de hulp bij de maaltijd waardoor volgens de specialist ouderengeneeskunde het voorkomt dat de bewoner te weinig tijd krijgt voor de maaltijd, daardoor het risico loopt ondervoed te raken en vervolgens met bijvoeding weer op gewicht moet komen. De specialist ouderengeneeskunde durft niet zonder meer te vertrouwen op de deskundigheid van het personeel. Over sommige afdelingen maakt zij zich ernstig zorgen en heeft twijfels over een adequate dagelijkse overdracht van relevante gegevens van bewoners door de verzorgenden De inspectie scoort op dit onderwerp ‘zeer hoog risico’ vanwege het niet altijd up to date zijn van een aantal individuele zorgplannen op de psychogeriatrische afdelingen en het in onvoldoende mate uitvoeren van de zorgplannen.

Pagina 6 van 25


Er is een discrepantie tussen hetgeen op papier beschreven staat in het zorg(behandel)/-leefplan en hoe de betrokkenen oordelen over de mogelijkheden om de dagelijkse uitvoering van de zorgplannen te realiseren. De kwaliteit van de dagelijkse zorg voor de cliënten is door genoemde factoren absoluut niet geborgd.

2.3

Lichamelijk welbevinden

Onderwerp

1

lichamelijk welbevinden

Oordeel

geen

gering

risico

risico

Klik2x

Klik2x

hoog risico

zeer hoog risico



Klik2x

toelichting per onderwerp 1. Er zijn richtlijnen in Groenelaan aanwezig over de wijze waarop lichamelijke zorg geleverd moet worden aan de bewoners. Ook is er een richtlijn over mondzorg. Voor een behandeling door een mondhygiëniste moest overigens zelf betaald worden door een cliënt. De organisatie heeft in 2010 veel tijd en energie besteed aan het efficiënter en doelmatiger leveren van de dagelijkse zorg. Hiervoor zijn de zogenaamde looproutes ingevoerd. Volgens het lokale management is deze systematiek door Osira opgedrongen aan Groenelaan. Dit proces wordt als negatief ervaren en had volgens meerdere gesprekspartners te maken met de wijze waarop het daarvoor ingehuurde bureau over deze looproutes communiceerde. Het personeel is dit project is gaan ervaren als bezuinigingsmaatregel en niet als hulpmiddel voor de medewerkers in de zorg ter verlichting van hun werkzaamheden. Een aantal gesprekspartners geven aan dat volgens hen de looproutes geen meerwaarde hebben. (De inspectie heeft op een andere locatie van de Amstelring Osiragroep overzichtslijsten gezien waarop tot twee cijfers achter de komma aangegeven is wat volgens de planning de verwachte tijd is, die een handeling zal duren. Het centrale management geeft in een reactie hierop aan dat de verwachting in de praktijk getoetst wordt en waar nodig bijgesteld). Uit de door de inspectie gevoerde gesprekken blijkt dat het personeel door de bewoners vanwege hun inzet en dagelijkse zorg/aandacht zeer gewaardeerd worden, maar dat vrijwel alle gesprekspartners geen goed woord over hebben voor de medewerkers uit de flexpool met een enkele uitzondering daargelaten.(zie ook onder punt 2.5 personeel). Met name hun gebrek aan deskundigheid zou hier debet aan zijn en de bejegening laat sterk te wensen over (ook zijn meerdere vaste medewerkers recent niet geschoold). Tijdens de verzorging kan een medewerker in de zorg worden weggeroepen vanwege een probleem elders. Ook de reguliere toiletgang komt hierbij in het gedrang volgens de cliëntenraad. De inspectie scoort op dit onderwerp ‘ hoog risico’, omdat de lichamelijke verzorging niet conform afspraken worden uitgevoerd waarbij vooral het ontbreken van continuïteit van personeel zorgelijk is. Door de inzet van ondeskundig personeel vanuit de flexpool zijn er risico’s, dat de lichamelijke zorg in onvoldoende mate kwalitatief goed wordt uitgevoerd. Dat deze constatering ook negatieve effecten heeft voor de risico-inschatting van de zorginhoudelijke onderwerpen zal blijken bij punt 2.4.

Pagina 7 van 25


2.4

Zorginhoudelijke veiligheid

Onderwerp

Oordeel

geen

gering

risico

risico

hoog risico

zeer hoog risico

1

decubituspreventie en –behandeling

Klik2x

Klik2x

2

vocht en voeding

Klik2x



Klik2x

3

Valpreventie

Klik2x



Klik2x

4

infectiepreventie en –behandeling

Klik2x



5

diagnostiek en behandeling bij

Klik2x

Klik2x



Klik2x

Klik2x

Klik2x



Klik2x



incontinentie 6

zorg voor cliënten met gedragsproblemen

toelichting per onderwerp Algemene toelichting In Groenelaan zijn zeer veel protocollen aanwezig, zowel nog van de tijd voordat de samenwerking met Osira een feit was als daarna. Over ieder denkbaar onderwerp is een richtlijn aanwezig. In de mappen die de inspectie inzag was niet duidelijk welke richtlijn nu in gebruik was. Het DKS-systeem is op zich op-to-date, maar flexmedewerkers kunnen van dit systeem geen gebruik maken omdat zijn geen inlogcode ontvangen. Hierdoor zijn zij niet in staat om conform de laatste inzichten en richtlijnen te werken en moeten zij zich verlaten op instructies van derden. 1. Decubitusrichtlijnen zijn aanwezig in het DKS systeem. Er is geen actuele informatie aanwezig over het aantal bewoners met decubitus in de instelling. Registraties zijn niet aanwezig, behalve in het kader van de metingen voor verantwoorde zorg. Van een systeem waarbij op een geaggregeerd niveau zichtbaar is hoeveel decubitus Groenelaan scoort in vergelijking met andere instellingen, is nu geen sprake. De resultaten van de laatste decubitusmetingen uit 2010 zijn nog niet bekend. Scholing over decubitus heeft de afgelopen jaren niet plaatsgevonden. Uit inzage van de zorgdossiers bleek geen systematische inschatting van het decubitusrisico bij iedere bewoner. Gesprekspartners geven aan dat in een aantal gevallen de wondbehandeling niet goed is uitgevoerd. Op dit moment is men bezig om een decubituscommissie in te stellen. De inspectie scoort op dit onderwerp ‘zeer hoog risico’ op grond van een ontbrekende systematische benadering van de decubitusproblematiek, het ontbreken van registraties op het niveau van de instelling en de afwezigheid van structurele scholing over dit onderwerp. 2. Tot voor kort waren er op de afdelingen voedingsassistentes. Het aantal is binnen Groenelaan teruggebracht. De Raad van Bestuur geeft in een latere reactie aan dat deze maatregel getroffen is vanwege de noodzaak de personeelsinzet in overeenstemming te brengen met de zogenaamde ZZP(zorgzwaartepakketten) mix van de bewoners. Op de psychogeriatrische afdelingen zijn voedingsassistentes tot Pagina 8 van 25


12 uur aanwezig. Er is, zo bleek uit de gevoerde gesprekken, onvoldoende hulp bij eten en drinken voor de bewoners. Het komt voor dat er één verzorgende is, die voor acht psychogeriatrische bewoners de broodmaaltijd tussen de middag moet klaarmaken, de bewoner moet helpen bij het eten en op afroep bewoners moet helpen bij de toiletgang. De maaltijden waren niet altijd even goed en daar is nu verandering ingekomen door het project ’meals on wheels’, waarbij de bewoner ter plekke kan kiezen uit verschillende componenten van een warme maaltijd. De warme maaltijd wordt om kwart over vijf geserveerd. Richtlijnen zijn in voldoende mate aanwezig. In de ingeziene dossiers zijn de gewichten vastgelegd. De cliëntenraad geeft aan dat het veel moeite kost om bewoners te laten wegen. Als redenen worden aangegeven dat weegapparatuur defect zou zijn en de medewerkers het te druk hebben. De arts maakt zich zorgen over de voeding in relatie met het ontwikkelen van decubitus. Er zijn vraagtekens bij de forse hoeveelheden aanvullende voeding die nu verstrekt worden. De inspectie scoort op dit onderwerp ‘hoog risico’, omdat er onvoldoende hulp gegarandeerd is bij de maaltijd en cliënten daardoor het risico lopen om onvoldoende voedsel tot zich kunnen nemen met als mogelijk gevolg hiervan ondervoeding en decubitus. Er wordt ook hoog risico gescoord, omdat een medewerker zowel tegelijkertijd andere zorgtaken als maaltijdtaken moet uitvoeren met alle risico’s op mogelijk onhygiënische situaties. 3. Centrale richtlijnen op het gebied van valpreventie zijn aanwezig, maar er wordt niet structureel bij opname een valrisicoinventarisatie gemaakt. Er wordt wel periodiek gemeten in het kader voor de Normen voor Verantwoorde Zorg (risicoindicatoren). Bij valpartijen wordt wel gehandeld en geprobeerd tot aanpassingen te komen in het zorgleefplan conform de protocollen. Scholing voor de verzorgenden heeft op dit gebied de afgelopen jaren niet plaatsgevonden. In het scholingsoverzicht van 2010 wordt dit onderwerp niet genoemd. De inspectie scoort op dit onderwerp ‘hoog risico’, omdat het in de praktijk ontbreekt aan scholing en het ontbreekt aan de structurele uitvoering van valpreventiebeleid, ondanks de aanwezigheid van richtlijnen. 4. Een centrale infectiepreventiecommissie(IPC) was/is aanwezig en er is een concept jaarplan 2010-2011. De inspectie heeft documenten gezien, waaruit blijkt dat de IPC ‘nieuw leven ingeblazen’ wordt. De nodige protocollen op het gebied van infectiepreventie zijn gemaakt. Er is geen locale infectiepreventiecommissie. Ook is er geen scholing of voorlichting op dit gebied. Het gebouw maakt een schone indruk. Bedden en kamers zijn schoon. De rookruimte is weliswaar afgesloten, maar in de omgeving van de rookruimte in een straal van zeker vier meter hangt een doordringende rooklucht De inspectie scoort hier ‘hoog risico’, omdat er ten aanzien van hygiëne/infectiepreventie de afgelopen jaren locaal nauwelijks enige activiteit (scholing en voorlichting) is ontplooid op dit gebied. 5. Er is een incontinentiebeleid en voor diagnoses wordt een arts geraadpleegd. De specialist ouderengeneeskunde waarmee de inspectie sprak was niet bekend met de richtlijnen van de Amstelring Osiragroep. Cliënten worden gewassen na het verwisselen van incontinentiemateriaal aldus medewerkers. Er zijn geen registraties voorhanden over incontinentie.

Pagina 9 van 25


Volgens medewerkers wordt er in de praktijk op gelet dat cliënten snel geholpen worden bij de toiletgang. Eerder in dit verslag is onder punt 2.3 reeds aangegeven dat volgens de cliëntenraad de reguliere toiletgang niet gegarandeerd is. Op grond van twijfels over het niet tijdig helpen bij de toiletgang en het ontbreken van een actuele registratie van bewoners met incontinentieproblematiek scoort dit onderwerp ‘hoog risico’. 6. In het DKS-systeem zijn protocollen aanwezig over hoe om te gaan met gedragsproblemen. Een depressie protocol is volgens gesprekspartners niet aanwezig. Bij de inspectie is overigens bekend dat er wel een conceptprotocol is. Er is een omgangsoverleg met de psycholoog. Ook op dit terrein is de scholing er het afgelopen jaar bij ingeschoten en is geen zicht op de vermogens van het personeel hoe om te gaan met de herkenning van en de omgang met gedragsproblemen. Een geplande cursus over een bejegening is in 2010 niet doorgegaan. Wel worden de behandelend arts en psycholoog ingeschakeld als er duidelijke gedragsproblemen zijn. Vanuit de gesprekken komt een beeld naar voren dat de bejegening van bewoners door een aantal flexpoolmedewerkers te wensen overlaat. Dit laatste heeft (negatief)effect op het gedrag van bewoners De inspectie scoort op dit onderwerp ‘hoog risico’, omdat scholing het afgelopen jaar niet heeft plaatsgevonden en de bejegening door een aantal flexpoolmedewerkers nadrukkelijk moet worden verbeterd.

2.5

Voldoende en bekwaam personeel

Onderwerp

1

personele inzet afgestemd op doelgroep

2

professionele kwaliteit van de medewerkers

Oordeel

geen

Gering

risico

risico

Hoog risico zeer hoog risico

Klik2x

Klik2x

Klik2x



Klik2x

Klik2x

Klik2x



toelichting per onderwerp 1 Voorop staat dat al het personeel in Groenelaan keihard werkt onder moeilijke omstandigheden en medewerkers uit alle macht proberen de zorg te leveren die de cliënt nodig heeft. Zij voelen zich gefrustreerd dat deze zorg niet gegeven kan worden zoals zij dat zouden willen. Volgens medewerkers was Groenelaan vlak na een periode met financiële problemen uit het dal gekomen en was iedereen op de goede weg. De fusie met de OsiraGroep wordt door menig gesprekspartner als negatief ervaren. Naast de invoering van het ‘looproutetraject’ is de door de Raad van Bestuur besloten, dat de inzet van personeel 80% vast personeel moest zijn en 20 procent flexibel, zoals dat ook bij Osira gebeurde, aldus de gesprekspartners. Daarbij is geen rekening gehouden met de behoefte van psychogeriatrische patiënten aan vaste gezichten en de problemen, die de voortdurende inzet van flexpoolmedewerkers met zich meebrengt als het gaat over inwerken, instructie en overdracht. De ideeën om een eigen interne flexpool op te zetten met daarin vaste Pagina 10 van 25


invallers is afgewezen door de Raad van bestuur. Dit zou te maken hebben met contractuele afspraken tussen FlexAR BV, dat behoort tot de Amstelring OsiraGroep met het uitzendbureau B.V. Zorgwerk. Gesprekspartners spreken van een top-down opgelegde beslissing, de cliëntenraad spreekt van een autocratische wijze van besturen. De Raad van Bestuur is in een reactie hierop de mening toegedaan dat er een breed draagvlak was voor de invoering de 80% vast-20% flexpoolmedewerkers regel. FlexAr betreft juist de eigen flexpool binnen de Amstelring. In de nacht zijn er voor de psychogeriatrische afdelingen ( totaal 78 bewoners verdeeld over 7 hofjes) twee verzorgenden van niveau 2 aanwezig, op de somatische afdeling zijn er twee verzorgenden van niveau drie aanwezig en voor de revalidatie afdeling is een coördinerend verpleegkundige met daarnaast taken voor heel Groenelaan. Op de psychogeriatrische afdeling is sinds september 2010 een interim afdelingshoofd aangesteld. Zij geeft aan dat de zaken langzaam verbeteren. Ook is binnen Amstelring een coach aanwezig, die kan worden ingeschakeld bij het verbeteren van de zorg op een afdeling. Op de afdeling somatiek is er een probleem met verantwoord toezicht, omdat de beide huiskamers ver uit elkaar liggen en personele krapte regelmatig voorkomt. De regiodirecteur geeft aan in dit opzicht geen mogelijkheden te hebben haar directeurschap inhoud te geven. Andere gesprekspartners geven aan dat de directeur wel wil maar door allerlei opgelegde regels ’van boven’ niet in staat is om de kwaliteit van zorg om te buigen in de gewenste richting. Steun van de centrale leiding wordt niet als zodanig ervaren en daarmee wordt gedoeld op de Raad van bestuur. In alle echelons van de organisatie wordt in navolging van de Raad van Bestuur gezegd dat de tekorten in personeel en in financiële middelen veroorzaakt wordt door de invoering van de ZZP. In de praktijk blijkt op tal van momenten dat er onvoldoende personeel aanwezig is om de zorgtaken die samenhangen met de aard van de populatie bewoners naar behoren uit te voeren. Op grond daarvan scoort dit onderwerp ‘zeer hoog risico’. 2. Het locatiemanagement geeft aan dat het moeilijk is om aan verzorgenden niveau drie te komen. De gesprekspartners geven aan niet tevreden te zijn over de flexpoolmedewerkers. Er zitten goede mensen tussen, maar zeker niet allemaal. De drie willekeurig uitgekozen flexpoolmedewerkers, waarmee de inspectie sprak geven aan nooit te worden bijgeschoold en geen toegang te hebben tot het DKS-syteem. Zij wilden dolgraag bijgeschoold worden. Ze worden overal in de organisatie ingezet. Er zijn flexpoolmedewerkers, die voorheen in vaste dienst waren, ontslagen zijn wegens bezuinigingen en nu weer als flexpoolmedewerkers worden ingezet. Deze flexpoolmedewerkers geven aan bewoners te verzorgen, middelen en maatregelen zoals verpleegdekens en bedhekken toe te passen en in voorkomende gevallen nieuwe medewerkers van niveau drie in te werken. Alle drie de medewerkers geven aan graag in Groenelaan te werken; er zijn andere locaties van de stichting waarvan zij aangeven beslist nooit meer te willen werken vanwege de zeer zware werkomstandigheden. Medewerkers willen zich niet verder uitspreken omdat zij bang zijn om hun baan te verliezen. De leden van de cliëntenraad geven aan dat het vaste personeel over het algemeen goed bevalt maar dat ook vaste medewerkers zich niet altijd correct gedragen. De BIG-scholing voor de vaste medewerkers in de zorg is volgens de gesprekspartners op orde. Elke vaste medewerker op deze locatie heeft een paspoort waarin aangetekend staat waarvoor zij bevoegd en bekwaam zijn. Er is regelmatig scholing over de voorbehouden en risicovolle handelingen. Pagina 11 van 25


Volgens de zorgmedewerkers en cliënten is het eerste wat moet verbeteren de kwantiteit en de kwaliteit van het personeel. Ook word door gesprekspartners aangegeven dat het niet alleen ontbreekt aan deskundigheidniveau, maar ook aan mogelijke leerbaarheid van medewerkers. Een directe aansturing op de werkvloer wordt gemist. Structurele scholing in het omgaan met gedragsproblematiek, decubitus, infectiepreventie en depressie ontbreekt. De zorgen over de kwantiteit en kwaliteit van het personeel worden volgens een aantal gesprekspartners in onvoldoende mate gehoord door het management. De professionele kwaliteit van de medewerkers is volstrekt niet geborgd. Deze situatie komt grotendeel voort uit het structureel werken met in onvoldoende mate voor hun taak toegeruste flexpoolmedewerkers. Op grond van deze constatering scoort dit onderwerp ‘zeer hoog risico’.

2.6

Participatie en sociale redzaamheid

Onderwerp

1

participatie en sociale redzaamheid

Oordeel

geen

gering

risico

risico

Klik2x

hoog risico

zeer hoog risico



Klik2x

toelichting per onderwerp 1 Uit de gesprekken blijkt dat er voor heel Groenelaan 58,5 uur activiteiten begeleiding beschikbaar is. Er zijn op dit moment twee activiteitenbegeleiders werkzaam. Zij zijn verantwoordelijk voor de individuele, centrale en groepsactiviteiten. Daarnaast coördineren ze ook de vrijwilligers. Twee jaar geleden waren er nog zeven medewerkers bij de activiteitenbegeleiding. Er is bijvoorbeeld nu geen tijd meer om aanwezig te zijn bij MDO’s en zorgdossiers worden niet of nauwelijks bijgehouden voor wat betreft het individuele activiteitenplan. Dit laatste heeft de inspectie geconstateerd bij inzage van de dossiers. Ook hangt het van de drukte af of voor een bewoner een gewenste individuele activiteit geregeld kan worden. Voorheen werden workshops gehouden voor vrijwilligers. Dit is nu niet meer het geval. In een reactie stelt de Raad van Bestuur dat er in het verleden inderdaad meer activiteitenbegeleiders waren, maar dat het aantal is aangepast aan de bij de ZZP(mix) passende financiering. De inspectie scoort op dit onderwerp ‘hoog risico’ omdat het beleid en inzet van personeel recentelijk is gewijzigd en nu al aantoonbaar is dat cliënten het ontbreekt aan voldoende mogelijkheden en begeleiding om participatie en sociale redzaamheid mogelijk te maken.

Pagina 12 van 25


2.7

Overige onderwerpen

Onderwerp

Oordeel

1

adviesrecht cliëntenraad

Er zijn risico’s op onverantwoorde zorg

2

Kwaliteitssysteem

Er zijn hoge risico’s op onverantwoorde zorg

3

Onvoldoende zicht op gebruik middelen en

Er zijn risico’s op onverantwoorde zorg

maatregelen

4

Medicatiesysteem

Er zijn zeer hoge risico’s op onverantwoorde zorg

5

MIC meldingen

Er zijn zeer hoge risico’s op onverantwoorde zorg

toelichting per onderwerp 1. De inspectie heeft gesproken met drie leden van de locale cliëntenraad. Deze maakten op de inspectie een betrokken en deskundige indruk. De cliëntenraad geeft aan dat zij niet tijdig geïnformeerd wordt over veranderingen in de organisatie. De inspectie heeft nadrukkelijk gevraagd op welke wijze de raad haar adviesrecht invult of de mogelijkheden krijgt daarvan gebruik te maken. Het blijkt dat over onderwerpen zoals de komende sanering er geen schriftelijke advies gevraagd is. De cliëntenraad heeft tweemaal ongevraagd verzwaard advies uitgebracht, waar vervolgens niet op is gereageerd door de bestuurder. ’In een latere reactie hierop geeft de Raad van Bestuur aan deze mededeling niet te herkennen en ook niet terug te vinden in de administratie’. De mening over de regiodirecteur is niet onverdeeld positief. De cliëntenraad heeft geadviseerd om regelmatig over de afdelingen de ronde te doen. Hierop heeft de directeur afwijzend gereageerd. De cliëntenraad voelt zich niet betrokken en vindt dat zij beschouwd wordt als ‘lastig’. De cliëntenraad is van mening dat de organisatie te veel centraal staat en niet de cliënt. 2. Het kwaliteitssysteem, behoudens het DKS-systeem, is in onvoldoende mate werkzaam in de dagelijkse praktijk. Er zijn jaarplannen, maar deze zijn in onvoldoende mate SMART opgesteld. Op dit moment is er volstrekt onvoldoende zicht op de dagelijkse gang van zaken, als het gaat om registratie, en prevalentiegegevens over zorginhoudelijke indicatoren. De verpleeghuisarts vertelt dat er een brief is geschreven over de ondermaatse kwaliteit van zorg op één afdeling in de maand december 2010. Bijvoorbeeld is het onderhoudsysteem van tilliften aanwezig, maar bij een lift was sprake van losse bedrading; ook ontbrak op een aantal tilliften de gebruiksaanwijzing. Volgens de cliëntenraad zijn de wastafels op de afdeling somatiek te hoog, zodat rolstoelgebruikers deze niet goed kunnen gebruiken. Pagina 13 van 25


3. Er zijn geen geaggregeerde overzichten op locatieniveau over de inzet van middelen en maatregelen. De inspectie heeft vervolgens twijfels over het adequaat functioneren van de Bopz-commissie als dergelijke gegevens niet beschikbaar zijn. Er zijn wel formulieren ‘middelen en maatregelen’ op individueel niveau (zie bij punt 2. 2.). In het verleden is op verzoek van de inspectie wel een dergelijke lijst opgesteld voor een andere locatie, maar dit beleid is geen standaard geworden voor Groenelaan. Op een somatische afdeling is een vrijheidsbeperkende maatregel toegepast zonder dat de patiënt over een juiste juridische status beschikte. Tijdens de rondleiding bleek een verpleegdeken kapot. Er was een scheur bij de (te grote) hoofdopening met een risico bestaat op beknellingen. Flexpoolmedewerkers, allen niveau 2, vertellen dat zij middelen en maatregelen mogen toepassen. Desgevraagd geven zij aan niet geschoold te zijn. 4. Groenelaan werkt met een depotheek. De apothekersassistente zet per week de medicatiedozen uit, die medewerkers vervolgens op de afdelingen controleren. De ziekenhuisapotheek heeft een controlerende taak. Het medicatietoedieningssysteem is risicovol. Tijdens de rondleiding trof de inspectie namelijk ’s morgens uitgezette medicatie voor de middag aan in bekertjes zonder opschrift. Ook bleek al afgetekend te zijn vóór toediening voor de volgende medicatieronde. Medicatie is niet herkenbaar tot het moment van toediening. Ook trof de inspectie op twee plekken medicatie aan zonder etiket. Medewerkers geven aan dat dit zonodig medicatie is. Er is geen logboek aanwezig waaruit blijkt wanneer aan wie wat gegeven is. Op een tube oogzalf stond geen datum van opening. Medewerkers vertellen dat zij afwijken van de regels om tijd te besparen. Medicatiereviews heeft de inspectie niet aangetroffen in de dossiers. 5. Volgens medewerkers vinden MIC-meldingen (foutmeldingen) plaats. Het is, aldus de gesprekspartners, niet mogelijk om overzichten uit te draaien omdat het digitaal systeem dat niet genereert. Er is een MIC-rapportage beschikbaar, maar van gestructureerde analyses is nog geen sprake. Uit een kwartaalrapportage over het laatste kwartaal van 2010 over klachten blijken een aantal ernstige meldingen. Gezien de risico’s in het systeem maakt de inspectie zich ernstig zorgen over het functioneren van het MIC systeem.

Pagina 14 van 25


3

Beschouwing en conclusie

3.1

Inleiding In het vorige hoofdstuk heeft u kunnen lezen hoe de inspectie op de aangegeven thema’s oordeelt over Groenelaan. Dit hoofdstuk heeft een meer beschouwend en concluderend karakter. In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk beschrijft de inspectie haar conclusie.

3.2

Beschouwing Onvoldoende sturing en controle in Groenelaan, kwaliteit van zorg onder de maat In artikel 4 van de kwaliteitswet is ondermeer vastgelegd: Het uitvoeren van artikel 3 omvat mede de systematische bewaking, beheersing en verbetering van de kwaliteit van zorg De inspectie constateert dat er een discrepantie is tussen enerzijds de visie van de leiding op niveau van de Raad van Bestuur en anderzijds de medewerkers op de locatie ‘Groenelaan’. Groenelaan voelt zich ‘overgenomen’, regels worden dwingend opgelegd en er wordt geen respect ervaren voor de eigen cultuur en werkwijze van het voormalige Amstelring door Osira. Er is geen openheid in de organisatie en gesprekspartners geven aan dat er sprake is van een ‘afreken cultuur’. Flexpoolmedewerkers voelen zich niet gewaardeerd en ontberen iedere vorm van begeleiding, scholing of ondersteuning. De centrale rapportage over de positieve resultaten ten aanzien van de inzet van de flexpoolmedewerkers over de afgelopen periode wordt door het locale management beoordeeld als te rooskleurig.. De theorie over de organisatie van zorg en de ervaren werkdruk(beleving) komen niet met elkaar overeen. Personele krapte en organisatiewijzigingen brengen frustraties over en weer met zich mee met als gevolg een negatieve uitwerking op de sfeer en de kwaliteit van zorg in Groenelaan. Deze situatie heeft grote risico’s voor de kwaliteit van zorg en welzijn, zoals blijkt uit de scores in hoofdstuk 2. De verschillende zorgdisciplines zijn steeds meer op overleven en eigen belang gericht in plaats van een gezamenlijke meerwaarde te leveren ten behoeve van de cliënten. Medewerkers (in de zorg) voelden zich ten tijde van de inspectiebezoeken in Groenelaan niet thuis bij de ingezette veranderingen. Het management heeft een grote taak om een noodzakelijke (cultuur)omslag te bewerkstelligen ten einde de verantwoorde kwaliteit van zorg en welzijn op een efficiënte en effectieve wijze in goede banen te leiden. Een goede communicatie is hiervoor onontbeerlijk. De regiodirecteur is zichtbaar aangeslagen en voelt zich machteloos om vanuit haar positie zaken ten goede te keren, omdat van boven af zaken getorpedeerd worden. De huidige inzet van personeel is te weinig om in Groenelaan een cultuuromslag te ondersteunen en te faciliteren.

Pagina 15 van 25


Na een aanvankelijke verbetering nadat de financiële problemen waren opgelost is er nu sprake van een neerwaartse spiraal, waarbij de zorg aan de cliënten gedragen wordt door de inzet van het personeel, dat onder moeilijke omstandigheden zijn werk moet verrichten en waarbij er ernstige gezondheidsrisico’s zijn voor de cliënten. Personeel geeft aan dat ondanks dat het keihard gewerkt heeft weer terug bij af zijn. Het is de inspectie bekend, dat zowel door de regiodirecteuren als door de specialisten ouderengeneeskunde krachtige signalen richting Raad van Bestuur afgegeven zijn over het gebrek aan kwaliteit van zorg en welzijn op diverse locaties. Uit de tot nu toe met de inspectie gevoerde gesprekken in februari 2011 op deze en andere locaties van de Amstelring OsiraGroep, heeft de inspectie niet de indruk gekregen, dat genoemde functionarissen en cliëntenraden vertrouwen hebben in de huidige aanpak van de Raad van Bestuur ten einde de kwaliteit te verbeteren. Personeel verdient woord van waardering, ondersteuning noodzakelijk In artikel 3 van de Kwaliteitswet is vastgelegd: De zorgaanbieder organiseert de zorgverlening zowel kwalitatief als kwantitatief zodanig van personeel en materieel, en draagt zorgvoor een zodanige verantwoordelijkheidstoedeling, dat een en ander leidt of redelijkerwijs moet leiden tot een verantwoorde zorg. Met name de personeelsleden verdienen een woord van waardering. Zij zetten zich in om de zorg te leveren onder moeilijke omstandigheden. Een voorbeeld hiervan is de afdeling somatiek, die in tegenstelling tot de psychogeriatrische hofjes, qua verzorging en sfeer zich in positieve zin onderscheidde. Anderzijds is het ook zorgelijk dat medewerkers in de zorg de risicovolle omstandigheden, die de inspectie aantrof als normaal zijn gaan beschouwen. Het personeel verdient adequate ondersteuning, scholing en betere werkomstandigheden.

3.3

Conclusie Op basis van de bevindingen in hoofdstuk 2 en de beschouwing in dit hoofdstuk concludeert de inspectie dat binnen Groenelaan randvoorwaarden, praktijken of processen zijn die risicovol zijn voor de veiligheid, effectiviteit of de cliëntgerichtheid van de zorg. Om de risico’s te beperken wordt van u verwacht dat u maatregelen neemt. In hoofdstuk 4 staan de te nemen maatregelen.

Pagina 16 van 25


4

Te nemen maatregelen

4.1

Inleiding In de vorige twee hoofdstukken heeft de inspectie haar oordeel gegeven per onderwerp en een beschouwing over het geheel. Dat alles overziende geeft de inspectie in dit hoofdstuk aan wat zij van u verwacht.

4.2

Direct te nemen maatregelen De inspectie heeft geconstateerd dat zowel op deze als op vier andere locaties voor verpleging&verzorging en op twee locaties voor lichamelijk gehandicapten op meerdere onderwerpen ‘hoge’ en ‘zeer hoge ’risico’s worden gescoord. Daarnaast gaat de Amstelring Osiragroep ( per 1 maart juridisch gefuseerd en Osira Amstelring geheten) opnieuw een onzekere periode tegemoet door grote veranderingen in de financiële en personele sfeer. Op 7 maart 2011 heeft een extra accounthoudersoverleg plaatsgevonden, waarbij de bevindingen van de inspectiebezoeken met de Raad van Bestuur zijn besproken. Op grond van genoemde factoren heeft de inspectie verscherpt toezicht per 14 maart 2011 ingesteld voor de periode van zes maanden. Dit verscherpt toezicht houdt het navolgende het in: De inspectie verwacht uiterlijk 15 april 2011 een stichtingsbreed plan van aanpak voor in ieder geval de onderwerpen waar een oordeel in de categorie ‘gering’ , ‘hoog’ of ‘zeer hoog’ is gegeven voor de intramurale zorgsector ‘verpleging en verzorging’. Voor de zorgsector lichamelijk gehandicapten betreft het de onderwerpen waar een oordeel ‘gering tot matig, ‘matig tot hoog’ of ‘hoog tot zeer hoog’ is gegeven. De inspectie verwacht daarnaast een uitwerking van het stichtingsbrede plan van aanpak in een plan van aanpak per locatie met de daarbij passende acties. In een plan van aanpak staat in elk geval per onderwerp helder omschreven: - welk risico u gaat aanpakken; - welke resultaten u wilt bereiken (doel, beoogde effecten); - wat hiervoor nodig is (activiteiten); - hoe u gaat implementeren; - hoe u de resultaten gaat monitoren; - wie waarvoor verantwoordelijk is; - wanneer is of wordt begonnen en wanneer wordt afgerond (planning). De inspectie gaat ervan uit dat de rapportages over de door de inspectie bezochte locaties u voldoende handvatten bieden om te komen tot deze maatregelen. Nadat de inspectie het plan van aanpak heeft ontvangen zal deze het plan ter goedkeuring beoordelen en ontvangt u binnen drie weken een reactie. De inspectie ontvangt maandelijkse voortgangsrapportages van het plan van aanpak – de eerste vóór 15 mei 2011- en zal binnen drie weken hierop reageren. Onaangekondigde en aangekondigde inspectiebezoeken zullen gedurende de periode van verscherpt toezicht en ook daarna worden gebracht aan de reeds genoemde locaties en aan andere locaties, alsmede de sector thuiszorg van Osira Amstelring.

Pagina 17 van 25


Voor het einde van de periode met verscherpt toezicht zal de inspectie op grond van haar bevindingen en conclusies naar aanleiding van opnieuw afgelegde inspectiebezoeken en voortgangsrapportages oordelen of het verscherpt toezicht kan worden opgeheven of dat er verdere stappen genomen moeten worden in de vorm van bestuursrechtelijke maatregelen.

Pagina 18 van 25


Bijlage 1 Overzicht gebruikte documenten

De onderstaande documenten van uw instelling zijn door de inspecteur gebruikt bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar op specifieke onderwerpen doorgenomen. De hoeveelheid schriftelijk materiaal was zodanig van omvang dat de inspectie een beperkt deel heeft bestudeerd naast informatie die al beschikbaar was afkomstig uit andere inspectiebezoeken aan de OsiraGroep

                               

    

Organogram intramuraal 2 Communicatiestructuur organisatie Kaderbrief Raad van bestuur Systeembeoordeling locatie Jaarplan leidinggevenden Beleid en begrotingscyclus Samenwerkingsovereenkomst BV Zorgwerk & FlexAR BV, 8 juni 2010 Samenwerkingsovereenkomst BV zorgwerk & Flexira BV, 1 augustus 2007 Jaarplan directie KEB/groepspraktijk Gedragscode Folder”vragen staan vvrij” Kledingvoorschriften Jaarplanning MT Producten en diensten beschrijving doelgroepen Kwartaalrapportages klachten en analyse Rapportages interne audits Paspoort medewerkers Cliëntplan blanco voorbeeld Stappenplan eten en drinken(implementatie Osiragroep, 4-10-2010 Beleid incontinentie, 9-7-2010 Incontinentieprotocol en observatielijst Decubitusprotocol, Osiragroep Overzicht scholing organisatiebreed, eerste kwartaal 2011 Scholingsinventarisatie 2010 en 2011 regio Oost Zuidoost (summier) Protocol voor persoonlijke hygiëne medewerkers van Osira Thuiszorg, 11-12008 actuele informatiemap voor cliënten waaronder ook informatie over de klachtenregeling/procedure Informatie over de samenstelling van de Osiragroep Cliëntenraad Verbeterplan Osiragroepbreed: CQ bekwaam personeel, april 2010 Richtlijnen voor gedrag medewerkers en vrijwilligers Vrijheidsbeperkende maatregelen algemeen, 8-10-2010 en diverse specifieke protocollen VBM Brandveiligheid en calamiteiten, hoofddocument Osiragroep, 27-02-06 Protocollen over risicovolle handelingen zoals blaasspoelen, bloedglucose bepalen, toedienen medicijnen door een intramusculaire injectie, verstrekken en uitzetten van medicijnen Protocollen over hygiëne zoals barrièreverpleging, algemene preventie bij infectieuze ziekten Weekprogramma activiteiten Valpreventie/valprotocol 11-11-2009 Verzorging MRSA cliënt Jaarplan 2010/2011 commissie hygiëne en infectiepreventie Pagina 19 van 25


             

Beschrijving samenstelling, taken en werkwijzen commissie Hygiëne en infectiepreventie( en bijlagen Notitie Saneren en verbeteren door vereenvoudigen en flexibiliseren Brief 9 december 2010 over zorgen op afdeling Theaterhof Protocol vrijwilligersbeleid Kwartaalverslag Amstelring oktober-december 2010 Rapport evaluatie Flexar juni 2010 januari 2011-02-18 beleidsplan 2011-2012 activiteitenbegeleiding Protocol basiszorg intramurale bewoners Statusrapport dienstenaanvragen 1602 2011 Procedure meldingen incidenten Overzicht terugdringen onrustbanden binnen Amstelring tot en met 15 april 2010 Verslag Bopz commissie Amstelring 1 december 2010 Concept Onderzoeksvoorstel Intra- en extramurale medicatieveiligheid Amstelring, juni 2010 Het Groenblad, Amstelring zomer 2010

Pagina 20 van 25


Bijlage 2 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten

Het instrument is gebaseerd op wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen, waarvan de belangrijksten hieronder worden genoemd. Wetgeving: • Kwaliteitswet zorginstellingen • Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg • Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst: Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek • Wet klachtrecht cliënten zorgsector • Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen • Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen Veldnormen en rapporten: • Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2007 • Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2005 • Richtlijn decubitus 2de herziening, CBO 2002 • Samenwerking en logistiek rond decubitus, Tripartiete multidisciplinaire richtlijn, Solade 2003 (NVVA, Arcares, Sting, AVVV, NPCP) • Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen, CBO 2004 • Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vocht- en voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden, Arcares 2001 • De kwestie voedsel en vocht, handreikingen voor zorgsituaties waarin eten, drinken en kunstmatige voeding een rol spelen, AVVV 2006 • Richtlijn slikproblemen, NVVA 2001 • Kwaliteitsborging in verpleeghuizen en verzorgingshuizen nader bekeken, IGZ 2005

Pagina 21 van 25


Bijlage 3 Overzicht normen per thema

1. Zorg(behandel)-/leefplan norm Ieder cliënt heeft een zorg(behandel)-/leefplan dat: • in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger tot stand is gekomen en zichtbaar de instemming heeft van de cliënt; • invulling geeft aan de vier domeinen: lichamelijk welbevinden en gezondheid, woon- en leefomstandigheden, participatie en mentaal welbevinden; • een beeld geeft van de gezondheidssituatie, prognoses, gezondheidsrisico’s en eventuele professionele maatregelen; • duidelijk vermeldt welke zorg de cliënt krijgt, met welk doel en op welk tijdstip; • zichtbaar in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger minstens twee keer per jaar (of vaker als de cliënt dat wil en/of als de zorgbehoefte wijzigt) wordt geëvalueerd en eventueel bijgesteld (ook vaker voor revalidanten); • duidelijk elke eventuele wijziging vermeldt. Aanwijsbaar is dat: • bij de totstandkoming van het plan zoveel mogelijk rekening is gehouden met wensen en behoeften van de cliënt; • bij het overleg over het zorg(behandel)-leefplan de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger op zo’n manier ondersteuning wordt geboden dat deze de overleggen goed kan voeren. Voor Bopz-aangemerkte instellingen of afdelingen/units moeten de zorg(behandel)/leefplannen voldoen aan de eisen van de Wet Bopz. 2. Lichamelijk welbevinden norm De cliënt mag rekenen op een schoon en verzorgd lichaam. Met het oog op een schoon en verzorgd lichaam is er sprake van: • passende hulp bij wassen/douchen (dagelijks, op afspraak); • passende hulp bij gebitsverzorging, 's ochtends en ’s avonds; • passende hulp bij nagelverzorging; • passende hulp bij toiletgang (naar behoefte, op afroep); • passend gebruik van adequaat incontinentiemateriaal (uitsluitend indien nodig, op tijd verschoond en verzorgd) • passende hulp bij aan-/uitkleden (op afspraak); • verzorgd gekleed zijn. De afspraken met betrekking tot de passende hulp bij lichamelijke verzorging zijn opgenomen in het zorg(behandel)-leefplan. 3. Zorginhoudelijke veiligheid norm De cliënt mag rekenen op adequate gezondheidsbescherming en -bevordering. Adequate gezondheidsbescherming en -bevordering houdt in dat er sprake is van: tijdige herkenning van gezondheidsrisico's; een zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vaktechnisch handelen en de wensen en voorkeuren van de cliënt/vertegenwoordiger bij de toepassing van tenminste: • decubituspreventie en -behandeling; Pagina 22 van 25


• • • • • • • • •

adequate verzorging inzake vocht- en voedselvoorziening; valpreventie; verantwoord medicijngebruik; preventie en behandeling van infecties; minimale vrijheidsbeperkende maatregelen; passende aandacht en adequate zorg voor individuele gezondheidsklachten en pijn; passende aandacht voor individuele beperkingen en mogelijkheden; snelle beschikbaarheid en adequaat en veilig gebruik van hulpmiddelen (zie verder veiligheid wonen/verblijf).

Medewerkers passen richtlijnen en protocollen toe die gebaseerd zijn op actuele kennis volgens professionele, algemeen aanvaarde standaarden. Dit geldt ten minste voor de volgende risicovolle onderwerpen: decubitus, vocht en voedsel, valpreventie, farmaceutische zorg en toiletgang en incontinentie. Per onderwerp worden landelijke, zo mogelijk multidisciplinair vastgestelde richtlijnen gebruikt: 1

decubituspreventie en -

Decubitus, tweede herziening, CBO 2002

behandeling

Samenwerking en logistiek rond decubitus, Solade 2003: Tripartiete multidisciplinaire richtlijn (NVVA, Arcares, Sting, AVVV, NPCP)

2

adequate verzorging van vocht en voeding

Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vocht en voedingvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden, Arcares 2001 De kwestie voedsel en vocht, handreikingen voor zorgsituaties waarin in eten, drinken en kunstmatige voeding een rol spelen, AVVV 2006 Richtlijn slikproblemen, NVVA 2001

3

valpreventie

Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen, CBO 2004 Samenvatting Preventie van valincidenten bij ouderen (valkaart), CBO 2004

5

adequate diagnostiek en

Verantwoorde zorg bij toiletgang en incontinentie,

behandeling bij

VU Amsterdam/ ActiZ / Sting 2006

incontinentie 6

zorg voor cliënten met

Richtlijn probleemgedrag, NVVA 2002

gedragsproblemen

4. Voldoende en bekwaam personeel norm De zorgorganisatie voorziet in voldoende personeel en een passende verantwoordelijkheidstoedeling, passend bij het cliëntenbestand. Er is in de organisatorische eenheid voor cliënten met een indicatie verblijf en verpleging of behandeling wel/niet 7 x 24 uur een verpleegkundige binnen 10 minuten ter plaatse.

Pagina 23 van 25


Er is in de organisatorische eenheid voor cliënten met een indicatie verblijf en verpleging of behandeling wel/niet een arts bereikbaar en oproepbaar. Deze arts reageert binnen 10 minuten en is binnen 30 minuten ter plaatse. In een verpleeghuis betreft dit een verpleeghuisarts. In een verzorgingshuis betreft dit een gekwalificeerde arts. Op de verpleegunit in een verzorginghuis geldt dat de gekwalificeerde arts ondersteund wordt door een verpleeghuisarts via een achterwachtconstructie. Voor het overige is het aan de instelling om aan te geven wat een verantwoorde personeelsformatie is. Uitgangspunt daarbij is dat er rekening wordt gehouden met de zorgzwaarte en de verschillende populaties. bronnen • Visiedocument: Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, een ontwikkelingsmodel voor verpleeg- en verzorgingshuizen opgesteld door organisaties van cliënten, aanbieders, beroepsgroepen: Arcares, AVVV, LOC, NVVA, Sting, in afstemming met IGZ, VWS en ZN, juni 2005. • Toetsingskader voor Verantwoorde Zorg, Een operationalisatie van het Visiedocument op weg naar normen voor Verantwoorde zorg in een indicatorenset en een sturingsmodel voor de V&V, november 2005. • Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, oktober 2007.

Pagina 24 van 25


Bijlage 4 Toelichting op het inspectieoordeel

Oordeel

Definitie

Mogelijke

Acties

Noot

consequenties Zeer hoog

(Rand-)voorwaarden,

Ernstige gezond-

Onmiddellijke actie van

Een patroon van

risico

praktijken of processen

heidsschade voor de

zorgaanbieder/

(rand)-voorwaarden,

die een ernstige

cliënt is zeer reëel of

beroepsbeoefenaar/


bedreiging vormen

heeft al

bedrijf is nodig. De

die ieder apart als

voor de veiligheid,

plaatsgevonden.

inspectie controleert

‘hoog risico’ beoordeeld

effectiviteit en/of de

dit.

worden, kan als ‘zeer

cliëntgerichtheid.

Wanneer geen of

hoog risico’ beoordeeld

onvoldoende actie, dan

worden.

direct naar fase 3, repressief toezicht: aanwijzing, bevel, boete, inbeslagname. Hoog risico

(Rand-)voorwaarden,

Gezondheidsschade

Actie van

Een patroon van (rand-


voor de cliënt is reëel

zorgaanbieder/

)voorwaarden,

die een bedreiging

of heeft al

beroepsbeoefenaar/


kunnen vormen voor

plaatsgevonden.

bedrijf is op korte

die ieder apart als

de veiligheid,

termijn nodig.

‘gering risico’

effectiviteit en/of de

Inspectie geeft

beoordeeld worden,

cliëntgerichtheid.

termijnen aan.

kan als ‘hoog risico’

Wanneer geen of

beoordeeld worden.

onvoldoende actie volgt, stelt inspectie verscherpt toezicht in. Gering risico

(Rand-)voorwaarden,

Geen directe

Actie van zorg-

Veel kleine


gezondheidsschade

aanbieder/ beroeps-

opmerkingen die ieder

die afwijken van de

voor de cliënt.

beoefenaar/ bedrijf is

apart als ‘geen risico’

norm, maar die niet

nodig. Deze geeft de

beoordeeld worden,

direct een bedreiging

verbetering aan in een

kunnen samen wijzen

vormen voor de

plan van aanpak.

op een bedreiging van

veiligheid, effectiviteit

Wanneer geen of

de veiligheid,

en/of de cliëntgericht-

onvoldoende actie

effectiviteit of

heid.

wordt ondernomen,

cliëntgerichtheid. In

volgt na rappel

dat geval kan de

mogelijk verscherpt

situatie toch als ‘gering

toezicht.

risico’ beoordeeld worden.

Geen risico

De inspectie

Er is vrijwel geen

constateert geen

sprake van mogelijke

Geen actie nodig.

Een opmerking in de categorie ‘geen risico’

(rand-)voorwaarden,

gezondheidsschade

kan ook positief zijn.


voor de cliënt.

die afwijken van de norm.

Pagina 25 van 25

Rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Groenelaan te Amstelveen Op 16 februari Amsterdam, maart 2011

Recommend Documents