Jaargang 12, nr. 115
PRAET FAN RAERD
December 2015
Raerder doarpskrante
Intocht Sinterklaas
Pagina 2
PRAET FAN RAERD
PRAET FAN RAERD
Pagina 3
Agenda Raerd Wanneer
Tijd
Wat
Waar
Zaterdag 12 december
Vanaf 17.00 uur
’60-’70-’80 Music
Dorpshuis
Zondag 13 december
09.30 uur
Kerkdienst
Laurentiuskerk
Dinsdag 15 december
18.00 uur
Kerstactie TC Raerd
Komt langs
Woensdag 16 december
Vanaf 16.00 uur
Lekker ite mei Sieger
Sportkantine Raerd
Woensdag 23 december
Oud papier
Donderdag 24 december
22.00 uur
Kerknachtdienst
Laurentiuskerk
26 december t/m donderdag 31 december
Van 13.00 tot 16.30 uur
Pake Titus Boeremuseum
Flânsum 5, 9012 DC Raerd
26 december t/m donderdag 31 december
Van 13.00 tot 16.30 uur
Oldtimer auto en motorshow
De Blink 3, 9012 DB Raerd
Vrijdag 1 januari 2016
Vanaf 16.00 uur
Nieuwjaarsbal
Dorpshuis
Donderdag 7 januari t/m zondag 10 januari 2016
Open Raerder Biljart Kampioenschappen
Dorpshuis
Zondag 1 mei 2016
Voorjaarsfair
Dorpshuis/plein
grondwerk ■ ■ grondwerk bestrating ■ ■ bestrating
■
■ ■
complete tuinaanleg complete tuinaanleg
Zweedse (tuin)huisjes, Zweedse (tuin)huisjes, speeltoestellen & speeltoestellen & tuinschermen tuinschermen ■ tuinadvies en ontwerp ■ tuinadvies en ontwerp ■ levering modder, zand ■ levering modder, zand & erfverharding & erfverharding ■ Tulikivi ■ Tulikivi speksteenkachels speksteenkachels
■
PRAET FAN RAERD
Pagina 4
Colofon Praet fan Raerd Jaargang 12, nummer 115 December 2015 De dorpskrant “Praet fan Raerd” wordt gratis verspreid in Raerd. Redactieleden Minke Strikwerda (eindredactie) Sjouke de Boer (eindredactie) Johan Keuning (penningmeester) Ymie Terwisscha van Scheltinga (interviews) Margreet Kamman (interviews) Harmen de Vries (opmaak) Anneke Lycklama à Nijeholt (opmaak) Aaltsje ter Schegget (secretariaat ) Distributie Johanna Kooistra
Nuttige informatie Algemeen alarmnummer 112 Gemeente Súdwest-Fryslân 140515 Ziekenhuizen Antonius Ziekenhuis Bolswarderbaan 1 8601 ZK Sneek 0515-488888 De Tjongerschans Thialfweg 44 8441 PW Heerenveen 0513-685685 MCL Henri Dunantweg 2 8934 AD Leeuwarden 058-2866666 Dokterswacht Friesland 0900-1127112 Huisarts
Kopij Aaltsje ter Schegget Flansum 2a 9012 DC Raerd 0566-651703
[email protected] Bankrekeningnummer: NL25RABO0351455825
Huisartsenpraktijk Grou Oostergoostraat 53 9001 CH Grou 0566-621310
Inleveren kopij Voor het januari nummer: inleveren copij uiterlijk 15 december (Word bestand, tabellen + foto’s apart).
Dierenarts
Bezorgdatum De krant van januari wordt in de eerste week van januari bezorgd.
OBS It Raerderhiem Sélânswei 2 9012 CN Raerd 0566-602272
Oplage 320 stuks Abonnementen buiten Raerd € 27,50 per jaar (per nummer € 1+ € 1,50 porto = € 2,50) Druk BladNL
Zwangerschap Verloskundepraktijk It Bertehûs Leppedyk 37 8491 GJ Akkrum 0566-651146 www.itbertehus.nl Praktijk Grou Oedsmawei 13 9001 ZJ Grou 0566-601464 Basisschool
Wijkagent Trinus Hoekstra Telefoonnummer 0900-8844 Postagentschap Het dichtstbijzijnde postagentschap is in Grou bij Boekhandel Friso aan de Hoofddstraat 5 Meldpunt overlast 140515 Meldpunt openbare ruimte 0515-489000
PRAET FAN RAERD
Pagina 5
Openingstijden: Woensdag 9.00-12.00 / 13.00-17.00 / 18.30-21.00 uur Donderdag 9.00-12.00 / 18.30-21.00 uur Vrijdag 9.00-12.00 / 13.00-17.30 / 18.30-21.00 uur Zaterdag 8.00-13.00 uur Vanaf maart:
Spray tanning in de kapsalon!! Spray tanning is er goed uitzien, met een goed gevoel! Direct een egaal gebruinde huid. Snel en natuurlijk resultaat! Spray tanning hele lichaam 30 min. € 22,50 Spray tanning gelaat, decolleté en armen 20 min. € 12,50
Tot ziens, Piety
Smitshoeke 3 9012 DP Raerd Tel. 06- 30 70 38 64
PRAET FAN RAERD
Pagina 6
Tryntsje Schaap It Fintsje 16
9012 CR Raerd
Steekje Los?
Laat het naaien.
Telefoon: 06-43832299 E-mail:
[email protected]
Voor kledingreparaties en het opmaat maken van kleding
PRAET FAN RAERD
Pagina 7
TC RAERD bedankt haar sponsoren en doet een oproep voor 2016 Het tennisseizoen zit er op en daarom is dit een mooi moment om onze sponsoren van 2015 te bedanken. Dankzij hun sponsorbijdragen hebben wij de contributie voor onze 27 jeugdleden niet alleen laag kunnen houden (€27,50 per jaar), maar hebben wij vele extra’s kunnen doen. Zo heeft de club een deel van het lesgeld voor de jeugd op zich kunnen nemen, is er een proefles door een professionele trainer aangeboden, zijn er gratis tennisrackets verstrekt aan jeugdleden die voor het eerst tennisles hadden, waren de versnaperingen en drankjes tijdens jeugdactiviteiten gratis en konden wij mooie prijzen aanschaffen voor de clubkampioenschappen. Bij deze bedanken wij Alphatrots, Timmerbedrijf Fokko, Van der Weerd Installatietechniek, Autobedrijf Sypersma, Hedy’s pedicurepraktijk, Quantum Touch Minke Strikwerda, Errit Vleer Verbouw en Meer, Atsma, HRG Nederland en 2 particuliere donateurs die dit mogelijk hebben gemaakt middels officiële sponsorovereenkomsten. Maar wij bedanken ook alle Raerders die vorig jaar meegedaan hebben aan onze kerstbomenactie. Voor volgend jaar hebben wij naast bovengenoemde activiteiten ook het plan opgevat om samen met een ervaren tennisleraar -en in overleg met school- een gestructureerd tennisintroductieprogramma op te zetten met als doel zoveel mogelijk jeugd kosteloos in enkele keren de grondbeginselen van tennis op een speelse manier bij te brengen. U begrijpt dat een donateurbijdrage voor 2016 daarom meer dan welkom is! Wij willen net als vorig jaar op 2 manieren sponsorbijdragen proberen te genereren. Enerzijds middels officiële sponsorovereenkomsten met naamsvermelding op onze website en nieuwsbrief en/of reclame op de groene windscreens/doeken langs de tennisbaan. Anderzijds komen wij met onze jeugd bij u langs op. DINSDAG 15 DECEMBER vanaf 18.00 uur. Dit jaar hebben wij gekozen voor licht in de donkere decembermaand en komen wij met mooie kaarsen bij u langs. Met de aanschaf van een pakje kaarsen levert u een bijdrage aan onze jeugdactiviteiten.
Voor meer informatie over sponsoring in combinatie met naamsvermelding of reclame-uitingen stuur een email naar :
[email protected] of neem telefonisch contact met mij op via 0566653580 Bedankt ! Jolanda Koopal Voorzitter TC Raerd www.tennisclubraerd.nl
PRAET FAN RAERD
Pagina 8
Ofd. Reduzum, Idaerd, Eagum, Friens, Wytgaard en Raerd
koördinatoaren Els Koopmans en Baukje Wytsma Kontaktadres: Buorren 4, 9008SW Reduzum e-mail:
[email protected] tel. 0566-602506
Nijsbrief novimber 2015 Trekzakgroep ‘Op Trektocht’ Woansdei 9 desimber komt dizze trekzakgroep by ús yn it Lokaal jûns om 19.45 oere. Dizze acht muzikale froulju hawwe in hiel repertoire oan ferskes út binnen- en bûtenlân. Mei muzyk en ferhalen meitsje we der meiïnoar in gesellige winterjûn fan.
Witte-jo-datjes fan Gerrit van Sinderen, sprekker fan 3 novimber 2015 oer de Ziekte van Lyme en de zin en onzin van voedingssupplementen. Gerrit wurket by it Medisch Centrum voor Natuurgeneeskunde yn Hearrenfean 70% fan alle minsken earne in tekoart oan hat iten en drinken altyd ynfloed hat op de sûnens siik wêzen in tekoart wêze kin oan bepaalde fiedingsstoffen der de lêste jierren in protte feroare is yn de fiedingswearde en gearstalling fan iten en drinken de omjouwing hurder feroaret dan ús lichem him oanpasse kin it der net om giet wat je nimme, mar wat je OPnimme net eltsenien fan in besmette tikebyt in kring krijt 30% fan de tiken besmet binne je in tikebyt eins faak net fiele antibiotica de earste wike nei de byt it bêste helpt je net knipe as lûke moatte by it fuortheljen fan in tyk it mooglik is om in tyk dy’t fuort helle is ûndersykje te litten je dan witte oft dizze besmet wie dit ek kin by it MCNA hjir wol kosten oan ferbûn binne Gerrit hopet dat wy allegear in bytsje wizer wurden binne
PRAET FAN RAERD
Pagina 9
Workshops
Op woansdeitejûn 28 oktober hawwe 12 froulju te itensieren west nei de Kookstudio fan ‘De kok in huis’ yn Skalsum. Der binne allerhande nijsgjirrige gerjochten klearmakke en dernei mei smaak opiten. Der binne wer in protte nije ideeën opdien foar gesellige jûnen thús mei famylje en freonen. Foar de workshop ’ Vet lekker’ op 19 novimber yn de kantine ha 28 froulju harren opjûn om fûgeltaarten te meitsjen. In boppeslach! Wat sil der dizze winter in protte fûgels op wjukken gean nei al dit lekkers.
De workshop ‘Krystballen meitsje’ op 16 desimber giet net troch. Der wiene mar 2 belangstellenden. Ek foar de Skilderworkshop yn it Jopie Huismanmuseum op 16 febrewaris ha mar in pear froulju yntekene. We hoopje lykwols dat dy wól trochgean kin. Soe it komme omdat it yntekenformulier op in plak lei, der’t de minsken gau foarby rûnen? Of is it dat men it net oandoart om it tekentalent sjen te litten? It is yn elts gefal in moaie kâns om in kear yn it museum te sjen. Of in kuier troch it moaie doarpke Warkum te meitsjen. En dat tekenjen, der sil Vera ús grif wol mei helpe. Foar dizze workshop kin men har noch opjaan fia email:
[email protected]. Workshop mei wol Yn april binne der 2 workshops yn it Tekstylatelier Het Blote Schaap. Der binne 2 data 6 en 20 april, dizze jûnen begjinne om 19.30 oere.
Vrouwen van Nu op de Hobby- en Vrijetijdsbeurs yn it WTC Expo! Fan freed 20 o/m snein 22 novimber ha we mei Vrouwen van Nu fan de provinsjes Grinslân, Drinte en Fryslân in stand op de Hobbyen Vrijetijdsbeurs yn Ljouwert. Faaks fine jim it ek aardich om even te sjen; dat kin op freed fan 13.00 – 22.00 oere en op sneon en snein fan 10.00 – 18.00 oere.
PRAET FAN RAERD
Pagina 10
‘Breien!’, de nije tentoanstelling yn it Fries Museum
Op 17 oktober is yn it Fries Museum de grutte tentoanstelling mei it tema ‘Breien’ iepene en dizze duorret oant 28 augustus 2016. In âld ambacht, mar ek hielendal fan dizze tiid. Foar Vrouwen van Nu is der op 26 novimber in spesjaal arranzjemint: Us Wolkom! Mei de lidmaatskipskaart betelje jo 13 euro foar de yntree plus kofje mei gebak. De froulju fan Breicafé De Steek fan Hurdegaryp breidzje dy dei ek yn it museum en elk, dy’t hjir aardichheid oan hat kin mei breidzje, advys freegje en harren breiwurken besjen. Sjoch ek op: www.friesmuseum.nl/breien
Mear ynformaasje oer lanlike en provinsjale aktiviteiten, ek wat it opjaan en beteljen oangiet, kinne jim fine op ‘e provinsjale webside: www.vrouwenvannu.nl/fryslân, by agenda activiteiten. Slagget dit net, freegje dan jim kontaktlid om de digitale ynformaasje.
Kontribúsje 2015/2016
De kontribúsje wurdt yn ‘t foar betelle oer de bank. De kontribúsje oer 2015/2016 is € 49,60.- Hawwe jo gjin automatyske ynkasso dan kinne jo it bedrach foar 1 desimber 2015 oermeitsje op ús rekkennûmer fan de Rabobank NL 27 RABO 0356252051 û.f.f. Vrouwen van Nu, ôfd. Reduzum.
PRAET FAN RAERD
Pagina 11
Shiatsu en massagetherapie Annigje Ontspannen in uw eigen vertrouwde omgeving…
Heeft u stress? (chronische) pijn? Of wilt u gewoon lekker ontspannen? Bel of mail voor een afspraak.
Tel: 06-23280116 Email:
[email protected] Web: www.massagetherapieannigje.nl
Shiatsu Ryoho Stoelshiatsu Klassieke massage Segmentale massage
Ambachtsbakker Sybesma *
Openingstijden Mantgum: Dinsdag t/m donderdag: 8.30 - 18.00 uur Vrijdag: 8.00 - 18.00 uur Zaterdag: 8.00 - 16.00 uur
* * * * * *
Mantgumer Preamke, een heerlijk lekkernij maar ook een leuke tip als kado. Kadomand gemaakt terwijl u wacht, in de zomer kunt u koffie of thee krijgen op ons terrasje. Suiker of krentenbrood in elk cijfer welke u maar wilt. Reklame’s staan in de Skille vermeld. Ontbijtservice. s`Maandag kunt u gebak afhalen op bestel in onze winkel te Boksum. Ook kunt u s`ochtends vroeg altijd in Boksum terecht om uw gebak af te halen of mee te nemen naar uw werk bijvoorbeeld.
www.ambachtsbakker.nl / email:
[email protected] Mantgum tel.: 058-2502070 / Boksum tel.: 058-2541323 / 06-38770942
PRAET FAN RAERD
Pagina 12
Eenoog In het land der blinden is eenoog koning. Zo luidt het gezegde. Maar gelukkig zorgt Moeder natuur bij mens en dier meestal voor een tweetal kijkers voor elk individu. Het gebeurt wel eens dat een oog zodanig beschadigd raakt, na een ongeluk of door ziekte, dat je het beter weg kunt halen. Dan is er tenminste nog eentje over om te zien, ook al wordt er aan gezichtsveld en diepte wat ingeboet. Bij mensen wordt dan een kunstoog geplaatst; bij dieren hechten we de oogleden gewoon dicht. Met een eenoog als resultaat. Een geheel ander fenomeen is cyclopia, de aangeboren eenoog. De naamgeving komt uit de Griekse mythologie. Homerus beschrijft in zijn Odyssee Cyclopen als woeste, eenogige reuzen die kinderen verslonden. Deze monsters hebben dat ene oog midden in het gezicht onder het voorhoofd zitten. Men denkt dat de fantasie van de Grieken op hol is geslagen toen ze olifantenschedels vonden. Daarin zijn ondiepe oogkassen te zien en een groot gat op de plaats van de slurf. Bij cyclopia gaat er in de ontwikkeling van het embryo iets faliekant mis. De voorkwab van de hersenen vormt geen twee aparte hersenhelften. Gebreken in de hersenstructuren en de hersenfuncties zijn dan het gevolg. Tevens ontstaan er ernstige misvormingen in het gezicht. Er vormt zich slechts één groot oog op de plek waar de neusbrug moet
beginnen met aan weerskanten gesloten oogleden en meestal ontbreekt er een neus. Vaak is de oogzenuw ook niet goed ontwikkeld. De jonggeborene zou dus niet kunnen zien, ondanks de aanwezigheid van het oog. De rest van de buitenkant van het lichaam lijkt bij cyclopia wel intact en goed gevormd. Soms ontwikkelen organen zich ook niet naar behoren en is er sprake van bijvoorbeeld een ernstig misvormd hart. Het komt zowel bij mensen als dieren voor. Meestal wordt de vrucht niet voldragen, en zo wel, dan sterft deze gauw na de geboorte. Het is letterlijk en figuurlijk een vreselijk gezicht. Deze afwijking zal vast ook in de oudheid wel eens voorgekomen zijn. Aangezien de levensvatbaarheid gering is, zal er nooit eentje ‘groot’ geworden zijn. Wellicht in combinatie met de gevonden olifantenschedels heeft de Cycloop zijn intrede in de mythologie beleefd. Wie zal het zeggen? In het land der blinden is eenoog immers koning. Onlangs ving mijn collega een kalf met deze afwijking. De moederkoe droeg het een maand over tijd en de boreling was dermate groot dat het met de keizersnede verlost moest worden. Een akelige ‘verrassing’ voor zowel de koe, de boer als de bistedokter. Het kalf heeft maar kort geleefd. De foto’s van het misvormde beest zijn niet zo geschikt voor publicatie. Maar als je denkt dat je maag het kan verdragen, kijk dan verder op www.bistedokter.nl
Neem nu het besluit eet kwaliteit groente en fruit Koop eens witlof of rode kool
a m b A d r Berna
bij
uit Tersoal
Of fruit om van te watertanden ... Zeker! Er zijn ook fruitmanden! Bel: 0515-521216 of 06-20914571
PRAET FAN RAERD
Pagina 13
Anne de Jong Uitvaartzorg Zorgvuldig en met aandacht
0566 - 602922 Dag en nacht bereikbaar www.dejonguitvaartzorg.nl Buorren 23 • 9012 DK Raerd
T 0566 - 60 29 22 Dag en nacht bereikbaar
Tip: cadeaubon om te geven! www.yngoedehannen.nl ontspanningsmassage - hotstone massage
bel/mail of kom gerust even langs.
Hedy’s Pedicure Praktijk
Gespecialiseerd in het behandelen van – diabetes en reumapatiënten
Doarpsstrjitte 35 9021 CK Easterwierrum 058-2501116
[email protected]
PRAET FAN RAERD
Pagina 14
Meer weten van online bankieren.
En een wereld zien opengaan.
Samen bankieren met Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland. Iedereen moet kunnen bankieren. Daarom biedt de Rabobank extra hulp bij bankzaken als het alleen niet lukt, om welke reden dan ook. En mocht het nodig zijn, dan helpen wij u thuis. Dat noemen we samen bankieren.
Bezoek rabobank.nl/samenbankieren voor uw mogelijkheden. Een aandeel in elkaar
Woningtaxatie vast laag tarief Voldoet aan de eisen voor Nationale Hypotheek Garantie (NWWI- of Taxateurs Unie-gevalideerd)
persoonlijk & lokaal
Taxatie Team
inclusief BTW, verschotten en bijkomende kosten
dus geen nare verrassingen achteraf
Slotsdijk 4a, 9012 DT Raerd Telefoon 06 -12663105 www . taxatieenadvies . nl
PRAET FAN RAERD
Pagina 15
PRAET FAN RAERD
Pagina 16
Gastouderopvang Thuis bij Ingrid Kom jij ook spelen? Ingrid Wierda-Hornstra Slingerbochten 4 9012 DZ Raerd 06-49888008
[email protected]
De Kistemakker Op ambachtelijke en creatieve wijze maakt Hindrik Ype de Vries uitvaartkisten en gedenktekens van puur hout. Voor Hindrik is geborgen heen gaan net zo belangrijk als geborgen op aarde komen”. Naast een aantal eigen ontworpen uitvaartkisten en gedenktekens, bestaat de mogelijkheid uw eigen wensen kenbaar te maken. Een persoonlijk product van zijn hand. Goed uitgedacht en met liefde gemaakt. Een handgemaakte kist voor elk budget. Elke maandagavond open huis in de NH Kerk te Poppenwier vanaf 19.30 uur. Info: www.dekistemakker.nl of bel: 06-14825677
PRAET FAN RAERD
Pagina 17
REIS
DOOR MIJN
BOEKENKAST
Aan de lezers, O ja, voor we van wal steken : Alle mensen die niet van lezen houden zijn nu klaar ! Ze kunnen onverwijld verder. Gewoon lekker deze bladzijde om- en overslaan. ( Is dat een Tante Betje? ) Draal niet want de karavaan trekt voort en gelooft u mij maar………elders is het te doen ! U kunt gerust doorbladeren op zoek naar iets van uw gading. ……………………………………………………………Zo nu voor de blijvers. Hebt u wel eens gehoord van Veza Canetti. Ergens komt de naam u bekend voor? Klopt want haar man - Elias Canetti - was niet de eerste de beste schrijver. Nobelprijs, toe maar! Dan ken je een paar woordenboeken van buiten dunkt me. Toch ……ook mevrouw Canetti schreef. Weliswaar korte verhalen maar wonderschone miniatuurtjes. Titels? Wat dacht u van Geduld baart Rozen of De gele straat. Alleen al die titels maken een mens nieuwsgierig en voeren hem mee naar andere werelden. Zullen nooit in de Top Tien terecht komen, sterker het zijn echte winkeldochters. Ze liggen lang op de plank maar rijpen des te beter. Glimmende pareltjes. Ooit komt er iemand en vraagt : Hebt u misschien ook een boek van Veza Canetti? Nee? Echt Niet ? Wat jammer! Misschien dan iets van Torgny Lindgren. De vlucht of Het ultieme recept of De weg van de slang of Herinneringen. Wilt u daar even naar zoeken misschien?? Het is weer vroeg donker dus lekker lezen bij de lamp met een pot thee of koffie en uiteraard de broodnodige versnaperingen. Leesvoer vergt leesvoer. Tot de volgende keer. Enne lees ze………of niet……mag ook…...
Groet en goed….Sieger L.
Pagina 18
Minke Strikwerda Tel: 06 509 787 11
[email protected] www.quantumtouch.frl Genezen met je handen Iedereen kan het leren Bij elke klacht de moeite van het proberen waard. Ook voor dieren.
PRAET FAN RAERD
PRAET FAN RAERD
Pagina 19
GYMNASTIEKVERENIGING
RAERD
O.S.O NIEUWS De grote clubactie Begin november zijn we met een aantal leden bij de deuren langs geweest voor de verkoop van de loten van de grote clubactie. Wij willen iedereen bedanken die een lot heeft gekocht en daarmee O.S.O steunt. Via deze weg willen wij graag alle kinderen en ouders bedanken die hebben geholpen. Bij deze: Nynke Wierda, Femke Wierda, Sigrid Timersma, Ilse Kooistra, Nyka Timersma, Sanne van Vilsteren, Ilse ter Schegget, Lizzy Strik, Janne Dijkstra, Arendje Terpstra, Fardau Tjalsma, Marrit de Groot, Tessa Venema, Ellen Plaizier, Nynke Marre vd Velde, Silvan Verhoef, Sjoerd Stelwagen, Nienke Hainja, Johanna Kooistra, Tsjip Dijkstra en Ingrid Wierda Heel erg bedankt voor jullie hulp!!! De trekking is op 10 december, vanaf dan kunt u kijken of u een prijs heeft gewonnen, kijk hiervoor op de site: www.clubactie.nl Streetdance/peuterkleuterdans kerstdisco: Op woensdag 16 december is er een kerstdisco voor alle kinderen van de streetdance. De disco begint om 16.30 tot 18.00. De andere lessen komen dan te vervallen (ook de groepen op donderdag). Gymnastiek: Kom je ook bij ons gymmen? Er is nog plek voor een aantal nieuwe gymnasten! Dus kom eens kijken en doe mee met de gymnastiekles.
Voor al uw vragen kunt u mailen naar:
[email protected] Let op: .NL Wij wensen iedereen alvast prettige feestdagen! Bestuur O.S.O te Raerd
Pagina 20
PRAET FAN RAERD
PRAET FAN RAERD
Pagina 21
Zo doe je dat....!!
Een broos meneertje werpt zich - in één van die voor Schiphol zo kenmerkende lange gangen - letterlijk voor een van de golfbaan afgedwaald wagentje waarmee minder mobiele medemensen naar hun toestel worden vervoerd. Echter… niemand kent de dienstregeling of weet waar opstaphaltes zijn. Doch deze meneer weet raad….. Met zijn geelgeruit colbertje, zijn te grote pet en zwarthoornen bril is hij alles behalve…….. onopvallend. Dus…. mijn aandacht heeft hij. Nu nog die van de stewardess/bestuurster want: Hij wil meerijden !! De stewardess kan nog net stoppen. Ze maakt een gebaar dat hem opzij moet doen gaan. Edoch dat is buiten deze assertieve oude waard gerekend. Hij laat zich niet wijzen. Niet meer. Hij heeft het allemaal al eens gezien. De man plant zijn koffertje pal voor het voertuig en wijst op de lege stoel naast de stewardess en dan naar zichzelf. De stewardess gebaart dat hij op zijn beurt moet wachten doch de man pakt resoluut zijn koffertje en bestijgt de golfkar. Hij zet zich naast de bestuurster met een blik van: “Ik zit en een knappe meid die me hier af krijgt”. Dan wijst hij nadrukkelijk in tegenovergestelde richting. Dààr wil hij naar toe !!!!!! De stewardess is wanhopig want inmiddels lijken haar beoogde klanten een ouderpaar met kind - zich te hebben gemeld. Een collega-chauffeuse zoeft naderbij zich ontfermend over de wachtenden. Met een verbeten gezicht keert de stewardess haar voertuig in de opgegeven richting. De oude man kijkt zegevierend: “Zo doe je dat!”
PRAET FAN RAERD
Pagina 22
Controlevereniging Oosterwierum en Omstreken Op zaterdag 14 april 1917 kwamen in het dorpscafé van Easterwierrum negen boeren bijeen. Vier plaatselijke collega’s aangevuld met Siepke Hotsma, Hotze Baajema en Ynte Terwisscha van Scheltinga van de Snitserdyk en Jozef Rijpkema en Catharinus van der Velde van Flansum. Het initiatief van deze bijeenkomst kwam van de directeur van de KNM-melkfabriek in Easterlittens, om hier een vereniging voor melkcontrole te starten. Bouwe de Boer werd voorzitter, Anske Schuurmans penningmeester (beide uit Easterwierrum) en Ynte Terwisscha van Scheltinga secretaris. Dit bestuur ging aan de slag, samen met zuivelconsulent Johannes Mesdag. De vereniging startte met 17 leden. Een deel van het hok van de firma Douma kon worden gehuurd en omgevormd tot laboratorium. J. Droogsma uit Heeg werd de eerste controleur voor 20 gulden per week en Pieter Schaafsma verdiende als monsternemer 3 gulden 50 per week. In 1921 waren er 28 leden met in totaal 630 koeien en werden er ruim tien duizend monsters verwerkt. Als controleur was inmiddels Jacob de Jong uit Beetsterzwaag benoemd. Het jaarverslag 1922 meldt het hoogste bedrijfsgemiddelde van 3,52 % vet en het laagste 3,13 % vet. Omgerekend naar een gangbaar bedrijf van 25 koeien à 4000 kilo melk, leverde dit een verschil op van ƒ 1237,50 aan boteropbrengst.
Uitgestrekt werkgebied Controleur de Jong koopt in Easterwierrum een woning aan de Doarpstrjitte, waarachter een laboratorium wordt gebouwd. Ook de leveranciers van de melkfabriek Normandia in Sneek sluiten zich bij de vereniging aan, zodat deze gestaag groeit. In 1932 zijn er 41 leden en in 1947 zelfs al 64. Vijftien leden wonen in Raerd, elf in Jirnsum en zeven in Easterwierrum. De overige leden zijn verdeeld over 14 dorpen van Easterein tot Aldeboarn. Ook het personeel breidt zich langzamerhand uit. De loonlijst in 1954 telt 3 controleurs en 6 monsternemers. Er zijn inmiddels 76 boeren aangesloten met 1600 koeien. De monstername is per twee weken, zodat in een jaar 36.000 monsters gecontroleerd worden. In 1954 wordt het laboratorium vernieuwd. Bij het 40-jarige jubileum van Jacob de Jong, in 1960, wordt een feestavond georganiseerd met 170 bezoekers. De jubilaris ontvangt een Koninklijke onderscheiding en een televisie. Ruim 4 jaar later neemt de Jong afscheid. De vereniging kende haar hoogtepunt begin jaren zestig met 80 leden, die 1810 koeien hielden. Op de loonlijst stonden dan ook tien personeelsleden. Enkele bestuursleden realiseerden een lange staat van dienst. Mede-oprichter Ynte Terwisscha van Scheltinga uit Raerd was aanvankelijk 11 jaar secretaris. Daarna 31 jaar voorzitter en vervolgens 6 jaar gewoon bestuurslid. Na bijna 49 jaar in het bestuur werd hij benoemd tot erelid. Aiso Bouma uit Reduzum was 36 jaar secretaris. Bij zijn afscheid
in 1971 wordt ook hij benoemd tot ere-lid. De melkcontrole had als belangrijkste doel, om de melkproductie en vooral de gehaltes te verhogen. Dit ging echter heel erg langzaam. In 1931 was de gemiddelde productie per koe 4226 kilo melk met 3,51 % vet. Dertig jaar later was het vetgehalte gestegen naar 4,04 %, met een melkgift van 4407 kilo. En in 1975 gaven de koeien gemiddeld 4915 kilo melk met 4,13 % vet. Vanaf 1957 kon ook het eiwitgehalte in de melk onderzocht worden. Hiervoor was bij de leden heel lang weinig animo. Pas toen het Fries Rundvee Stamboek in 1969 de 3- weekse controle erkende, werd de 2-weekse controle veeal afgeschaft en werd ook het eiwitonderzoek algemeen toegepast. Jubileum Een hoogtepunt was 23 maart 1970. Martha 7 van de familie Bottema uit Raerd bereikte als derde koe in Friesland de magische grens van 100.000 kilo melk. Deze koe had tevens in 18 jaar 18 kalveren ter wereld gebracht. Op de receptie in café Van der Ploeg gaf jubilaris Henk Bottema aan, dat bij zijn vader de volle aandacht ging naar de hoeveelheid melk, met het vetgehalte en de koe deed er niet zoveel toe. “Mar by ús mem wie dat oarsom en by my ek. We wûnen it dan faak ek.“ Vader en zoon waren wel eensgezind, om met zo weinig mogelijk voer zoveel mogelijk te melken. En voor het leveren van zo’n topprestatie, “moat de ko it lok mei hawwe “.
PRAET FAN RAERD
Tjalling Hoekstra werd in 1925 aangesteld als monsternemer. Dit tengere jongetje, net van de lagere school, werd te licht geacht voor het boerenwerk. Hij kreeg een paar blokjes op de trappers. En op weg naar zijn eerste boer kreeg hij een klapband, zodat hij bij controleur de Jong achterop moest. Na het behalen van het melkcontrolediploma kon hij meehelpen in het laboratorium. Hij maakte vele ontwikkelingen mee. Het handmelken werd
Pagina 23
langzamerhand verdrongen door machinemelken. Later volgden melkleiding en melktank en vervolgens de ligbox met doorloopmelkstal. Na het vertrek van Jacob de Jong werd Tjalling Hoekstra 1e controleur. Bij zijn gouden jubileum werd berekend dat Tjalling in zijn loopbaan een afstand had gefietst, die gelijk is aan drie keer de wereldomtrek. En zoveel melkbussen had gevuld als een rij van Leeuwarden naar Sneek. Hij ontving een Koninklijke onderscheiding en een gouden horloge.
Door schaalvergroting, vanaf 1970, daalde het aantal leden snel naar 50, maar het aantal koeien steeg nog tot 2100. Het werk kon door de controleur en 3 monsternemers worden rondgedaan. Tegelijk met het pensioen van Tjalling Hoekstra zagen leden en bestuur zich genoodzaakt, om de “Controle-Vereniging Oosterwierum en Omstreken”, per 1 januari 1976 op te heffen. Nico van der Werf
Boeren zoals de natuur bedoeld heeft Jaring Brunia | Flansum 3
[email protected]
Vlees van een koe gewoon hier uit de buurt, die loopt te grazen terwijl jij avonds langs
Elke zaterdag tussen 10:00 en 12:00 heb ik mijn ’winkel’ open en is iedereen
de weilanden fietst. Een koe die in het voorjaar afkalft, en dan ongeveer 9 maanden
welkom om vlees en melk bij mij te kopen en om met mij in gesprek te gaan over
buiten in de kruidenrijke weilanden rond flansum loopt. Het Vlees is niet alleen erg
de boerderij. Wil je op een ander moment langskomen?
lekker en gezond, maar je weet wat je eet!
Bel mij dan even: 06 - 539 259 79
PRAET FAN RAERD
Pagina 24
Studio “Yn Himmeren” Sylsterhoeke 5
Voor: ✴ Gezichtsbehanderling ✴ Gezichtsmassage ✴Verven van wimpers en wenkbrauwen ✴ Harsen en epileren
Tevens verkooppunt van:
Voor een behandeling of een bestelling kunt u bellen met: Janny van der Meer, tel: 0566- 60 13 05
PRAET FAN RAERD
Pagina 25
Het bestuur van Pl aatselijk Belang wenst een ieder pr ettige kerstdagen en een gelukkig 20 16!
zijn er nog 3 Voor de liefhebber rden van Raerd oude plaatsnaambo schikbaar. (Boarnsterhim) be l dan even naar Belangstelling? Mai
[email protected] plaatselijkbelangra
er v.d.Zwaag op 16 desimber wer in lekk Sa’t jim lêze kinnen ha makket Sieger Krystmiel foar ús klear. bekin him derfoar opjaan, dizze iterij is Wa’t mei ús mei ite wol op dizze dei binne tige wolkom!!! doeld foar minsken fanôf 70 jier en jo ntine en it tiidstip is 16.00 ûre. De lokaasje foar dit barren is de sportka no op! sin yn in lekker krystmiel jou jo dan Dus binne jo 70 jier of âlder en ha jo minsken! Doch it rap want de teller stopt by 25 tsje Veldhuis telef. 0566601769 Jan Opjaan kin oant de 11e desimber by kosten bedrage € 12,50. en by Jantsje Kalsbeek 0566602247. De
Open Pake T itus Boerem use
um
Van 2e Kerstd ag 26 decem ber tot en m voor bezichti et 31 decemb ging. er hebben w Het museum e het museu bestaat uit ee m weer grati n collectie o pronkkamer. s open ude boereng In de schuu ereedschapp r staan verde trekkers. en, een oude r nog oude w boerenkame erktuigen en Nieuwe aanw r en een de verzameli inst is een aa ng Mc Corm rdstralenkast als middel te ick je uit 1952. D gen denkbee eze Poverni ldige schade kan ingezien Re lijke aardstra worden om len, die ziekte flecta werd in die tijd ve de werking te Het museum rkocht n zouden vero bestuderen. is open van 1 orzaken. He 3.00 uur tot t kastje 16.30 uur bij Titus de Wo lff op Flânsu m 5 te Raerd .
Kerstconcert in Reduzum uur Zondag 20 december, aanvang 16.00 stlie. dirigent Jan van der Wal, bekende ker o.l.v ,zal t och ngn Sjo r koo ject pro Het ore brengen in de kerk van Reduzum. deren, in verschillende talen ten geh Vis. nist Rob Poiesz en zangeres Annette Tevens is er een gastoptreden van pia gd door Rob Poiesz. De muzikale omlijsting wordt verzor U bent van harte welkom. Entree: vrij.
Pagina 26
PRAET FAN RAERD
PRAET FAN RAERD
Pagina 27
KERST IN DE LAURENTIUS
donderdag 24 december 2015 aanvang 22.00 uur in de Laurentiuskerk te Raerd Kerstnachtdienst Aan deze dienst werken o.a. mee: Het “Krystkoar Raerd” o.l.v. Foppe Reitsma Minke Strikwerda, orgel Pyke Kroes, fluit Carel van Leeuwen, cello Harrie Strubbe, voorganger
U bent van harte welkom!
PRAET FAN RAERD
Pagina 28
“Wa binne dat?” Heeft u wel eens gehoord van een viola da gamba? Ik ook niet, totdat ik het genoegen had Siep en Heidi Andringa te mogen interviewen voor onze Dorpskrant. “De viola da gamba is de fuorrinner fan ‘e fioelle”, vertelt Heidi enthousiast. We staan in haar muziekkamer waar naast deze viool ook een piano, verschillende fluiten en een harp staan opgesteld. Heidi bespeelt ze allemaal en gaat af en toe naar Brugge of Duitsland om zich een week onder te dompelen in de zogenaamde oude muziek. In bijzondere gebouwen zoals bijvoorbeeld een klooster wordt gemusiceerd om uiteindelijk een concert ten gehore te brengen. Altijd akoestisch, soms in combinatie met een koor of klavecimbel. De viola da gamba is een knieviool en zoals u al begrijpt wordt deze op de knie gelegd om te bespelen. Het geluid doet me denken aan een cello, maar dan met een meer pure klank. Een prachtig instrument wat zowel solo als in combinatie met andere instrumenten kan worden bespeeld. De snaren zijn van varkensdarm gemaakt waardoor deze instrumenten vrij snel ontstemd raken. Een gevoelig instrument met een krachtig geluid; zo beluister ik later een YouTubefragment. Een aanrader trouwens: Viola da gamba op YouTube. Hoort u de linkerhand van een klavier? Dat is de basso continu, zo leer ik van Heidi. “Hoe komt een mens erbij zo’n origineel instrument te bespelen?” vraag ik licht verbaasd en erg nieuwsgierig. Heidi en Siep blijken ooit beiden een vedel te hebben gebouwd, overigens ook een Middeleeuws strijkinstrument. De nieuwsgierigheid naar oude
Er was steeds minder tijd voor het persoonlijk contact met de bewoners van Friesmahiem en ‘de menselijkheid raakte steeds verder op de achtergrond’, vertelt Heidi. En dat terwijl achter iedere deur een verhaal schuilt. Heidi heeft dit prachtig verwoord in één van haar Friese gedichten.
-------------------------------------Reis sûnder doel
muziek was daardoor gewekt en Heidi… die nam gewoon les! Gewoon, gewoan, die woorden hoor ik een aantal keer tijdens ons interview. “We binnen mar gewoane minsken”. We hebben het inderdaad over gewone dingen zoals een weggelopen kat en praktische dingen rondom de verhuizing in augustus afgelopen zomer. Toch laat ik merken dat ik het heel bijzonder vind dat ze beiden maar liefst 30 jaar bij Friesmahiem hebben gewerkt. Siep als hoofd technische dienst en Heidi als steun en toeverlaat in de huishouding. Eigenlijk zou Heidi maar zes weken blijven want Heidi is oorspronkelijk administratief medewerkster. Die tijdelijke baan werd dus maar liefst 30 jaar… Iedere werkdag ging Siep op de fiets van Reduzum naar Grou. Hoezo bijzonder?!? In de loop van de vele jaren zagen ze de zorg veranderen, de ‘marktwerking van de zorg’, zegt Siep.
Hieltyd it selde loopke út bêd wei, nei de tafel ta, dêr ’t ljochtspul fan de iere moarn it âlde kleed wer kleuret Fingers, se fine amper hâld, mar moetsje inoar yn ronfels fan har hannen. Foar brekber glês wat blommen stean, dêr ‘t sy dimmen tsjin praat. ferklomme ’t paadsje wer werom: tafel bylâns, slurkjend oer ‘t glêde swilk. Sy jout har del, klok slacht wer lege oeren. --------------------------------------
PRAET FAN RAERD
Misschien kent u het “Griemmanke”? Zo heette de rubriek waar Heidi’s spinsels in de Mid-Frieslander ook een plekje vonden. Na een schrijfcursus bij Tjêbbe Hettinga te hebben gevolgd, was haar plezier in taal weer aangewakkerd. Ze schrijft over kleine en grote menselijke zaken, over veelal herkenbare dingen. De wortels van Heidi liggen deels in Duitsland, ze spreekt die taal dan ook vloeiend. Zelf geeft ze aan daardoor ‘lenig’ met taal om te kunnen gaan. En met veel plezier bovendien! Sieps wortels daarentegen blijken in Raerd te liggen, zijn pake was Siebren Túnhout. Hij heeft lange tijd in het hoekhuis van Buorren/ Kleaster gewoond. Sieps vader, Jacob Andringa, bezat een túnkerij op ‘e Pôle waar hij ’s zomers bloemen verkocht en de inwoners van Raerd tuinadvies gaf. De ‘groene vingers’ heeft Siep dus zeker niet van een vreemde. Toen Siep rond de 40 was, heeft hij een intensieve hoveniersopleiding gevolgd in Leeuwarden. Drie jaar twee dagdelen naar school; hij leerde tuintekenen en heeft met veel plezier de groenstrook bij het spoor nabij hun oude huis in Reduzum ingericht. Bomen geplant, paadjes aangelegd, ‘eigenlijk hebben we een nieuwe biotoop aangelegd’, vertelt Siep lachend. Er liggen mooie herinneringen; eieren zoeken met de (klein) kinderen, buiten douchen omdat ze toch zó vrij woonden dat dat kon. Die vrijheid, die vinden ze gelukkig ook hier in Raerd. Vanuit hun nieuwe huis aan de Sylsterhoeke 9 kunnen ze immers genieten van een schitterend uitzicht over het water. De kleinkinderen hadden deze zomer dikke pret met de Canadese kano, die achter huis
Pagina 29
ligt. Naast de vrijheid spreekt ook de gezelligheid hen aan. ‘Bern mei Sint Maarten hiene we amper, dêr genietsje we no fan.’ De eigen drie kinderen zijn al lange tijd zelfstandig en hebben inmiddels samen voor zeven kleinkinderen gezorgd. Op de valreep springen we nog even terug in de tijd, hoe Siep en Heidi elkaar bijna 50 jaar geleden ontmoet hebben. Ook dit blijkt een bijzonder leuk verhaal. Ze hebben elkaar ontmoet tijdens de athletiektraining bij Athleta in Grou. Siep en zijn maat zaten destijds op voetbal in Jirnsum maar besloten eens iets nieuws te proberen. Het werd atletiek in Grou bij Athleta. Siep en zijn maat bleken hardlooptalenten; Siep werd zelfs Fries kampioen op de 1500 meter. Een mooie tijd. Toen ze 48 jaar geleden hun eerste huis in Reduzum kochten ging er veel tijd in de verbouw zitten en raakte de sport wat op de achtergrond. Maar sporten en bewegen speelt nog steeds een belangrijke rol in hun leven. Was het vroeger veel rennen (‘joggen’, seit Siep
smalend) , tegenwoordig is het veel wandelen. Ze gaan bijvoorbeeld graag op wandelvakantie naar Schotland zoals we op de foto kunnen zien. Na een gezellige avond neem ik afscheid en loop ik over het Smitshoeke bruggetje naar huis. Elkaar ontmoeten, ècht luisteren en doorvragen, interesse tonen en verrast worden, het blijft bijzonder èn bijzonder leuk!
Dit was mijn laatste interview voor de Praet fan Raerd i.v.m. onze verhuizing naar Sneek maar wat heb ik genoten van de gesprekken. Een erebaantje binnen het vrijwilligerswerk! Wie neemt het stokje van me over, samen met Ymie?
Margreet Kamman
PRAET FAN RAERD
Pagina 30
De kapel van Flânsum De historie van Flânsum hebben we de afgelopen jaren diepgaand uitgeplozen en dat staat allemaal in het boek Flânsum. Er heeft een kapel gestaan en er heeft een stins (stenen huis) gestaan. De stins als een klein kasteeltje voor een plaatselijke machthebber om zich beter te kunnen verdedigen. Dat zal zo rond 1200 geweest zijn, toen men net de kunst van het stenen bakken geleerd had. De kapel werd gebouwd in 1240, tezamen met vier woonhuizen in één gebouw, tenminste volgens de nagetekende tekening van Rintje Reins. Die huizen zullen er in 1240 vast niet zo uitgezien hebben als op de tekening, want dat lijken meer huizen van na 1500. Maar goed. Het gaat mij bij het verder verklaren van de geschiedenis niet
meer om de gebouwen, maar hoe de mensen leefden. Waarom was het na 1200 een vetemaatschappij met al die Schieringer en Vetkooperse en andere oorlogen en twisten? In 1459 sloeg Lyuwe Albada, zoon van Doitia Albada, de machthebber op de stins van Flânsum op de buorren van Raerd Hessel Jongema dood. Daarna slaat in 1473 Ade, de zoon van Hessel Jongema, als wraak Lyuwe Albada dood. In 1200 was heel Friesland toch wel overgegaan naar het Roomse geloof. Op elke terp was in die tijd wel een kerk gezet en zelfs in ons kleine Flânsum kwam een kapel op de terp. De tijd rond 1200 moet echt een rijke en bloeiende periode zijn geweest. De verwoestende invloed van de Noormannen tussen 900 en 1100 was voorbij. De grote vernielende kracht van het water van de Mid-
delzee was men de baas geworden door inpolderingen. Waarom was en is er dan zoveel onvrede, ruzie, oorlog en verschil tussen arm en rijk in een maatschappij die bepaald ging worden door het Roomse geloof? Op de katholieke lagere school werd ons vroeger geleerd dat het heidendom gelijk stond aan oorlog, dood, armoede en ellende. Het Christendom stond voor het gelukkig worden van alle mensen. Dat blijkt dan dus anders in de praktijk en dat heeft mij altijd enorm gefascineerd. Als je de geschiedenis wilt verklaren en begrijpen moet je eerst wel het geloof goed verklaren en begrijpen. Wat bedoelde Abraham precies toen hij 3700 jaar geleden ging verkondigen dat er slechts één god bestaat? Vaak wordt dat uitgelegd alsof er in het gebeuren ergens ook iets is dat een god is.
PRAET FAN RAERD
Dat kan natuurlijk niet. Abraham heeft bedoeld dat men het hele gebeuren moest gaan beschouwen als zijnde een god. Dan klopt het. Wij gaan doen alsof het gebeuren een god is. En een god is het woord voor een entiteit die verantwoordelijk is. Dus als je gelooft dat er maar één god is, geloof je dat het gebeuren een god is en dus dat het gebeuren verantwoordelijk is voor wat er gebeurt. Er kan buiten het gebeuren ook niet nog iets zijn, omdat er dan weer meerdere goden kunnen zijn. En het gebeuren laat het gebeuren steeds doorgaan door de aanwezige energie, daar is geen god voor nodig tenzij het gebeuren zelf een god is. Abraham bedenkt dus het gebeuren als zijnde een god, dat dat dan verantwoordelijk is voor wat er gebeurt en dat jij als mens dan niet verantwoordelijk bent voor wat er gebeurt. Dus ik voor mijzelf en god (dat wat er gebeurt) voor ons allen, en al het andere. Daar ging het om. Vandaar ook de tien geboden. Het eigen verantwoordelijkheidsgevoel van de mens wordt vervangen door geboden en regels van leiders. Daarmee wilde Abraham, als leider, zijn volk sterker, beter, begaafder en talrijker laten worden. Geen verantwoordelijkheid voor het zwakkere. Een soort gedragssysteem en foksysteem voor mensen. Daar valt best heel veel over te vertellen maar dat doe ik een andere keer. Abraham goot dat allemaal in de verpakking van een religie en dan klopt het verhaal. Dan wordt het begrijpelijk zonder bewuste mystiek. De mensen in Rome namen dat in het begin van de jaartelling
Pagina 31
over van de joden en rond 800 kwam dat dus ook naar Friesland. Wel allemaal in een wat aangepaste vorm, maar de eerste kerken zullen spoedig gebouwd zijn. In Raerd als hoofdplaats van de gemeente, zal vast voor het jaar 1000 al een houten kerkje gebouwd zijn. In Flânsum kwam dan in 1240 een kapel. Voorheen had men dus altijd geleefd op basis van verantwoordelijk omgaan met elkaar maar de Flânsumer pastoor hield je voor dat je het gebeuren (de Heer) als verantwoordelijk moest
beschouwen. Als je dat goed gaat begrijpen, kun je de geschiedenis pas goed verklaren en komt het verleden echt tot leven. Kijk voor meer informatie over goden ook eens op www. godenstartpagina.nl, b.v. Nom d' un Dieu. Best leerzaam. Titus de Wolff, Flânsum
Pagina 32
PRAET FAN RAERD
PRAET FAN RAERD
Pagina 33
PRAET FAN RAERD
Pagina 34
Flânsumer museum open 26 tot en met 31 december 2015 Open Pake Titus Boeremuseum Van 2e Kerstdag 26 december tot en met 31 december 2015 weer open voor bezichtiging. Het Pake Titus Boeremuseum heeft een collectie oude boerengereedschappen, een oude boerenkamer en een pronkkamer. In de schuur staan verder nog oude werktuigen en de verzameling Mc Cormick trekkers.
Oldtimer auto en motorshow in Raerd Ook dit jaar kunt u weer genieten van een aantal klassieke auto`s en motoren tijdens de eindejaarshow bij de familie Miedema in Raerd. De verzameling bestaat uit een aantal auto’s variërend van de 20er jaren tot de 60er jaren. Verder is er voor de motorliefhebber ook veel te bekijken. Naast een grote collectie Amerikaanse motoren, kunt u genieten van vele Europese merken. De collectie motoren beslaat een tijdsbestek van meer dan 100 jaar historie. Hierbij komen verschillende facetten aan bod. Kortom, iets dat u niet mag missen! De eindejaarshow is van: 26 tot en met 31 december Dagelijks geopend van 13.00 tot 16.30 uur € 2,- entree, inclusief een bakje koffie. U vind ons op : De Blink 3, 9012 DB RAERD.
Nieuwe aanwinst is een aardstralenkastje uit 1952. Deze Poverni Reflecta werd in die tijd veel verkocht als middel tegen denkbeeldige schadelijke aardstralen, die ziekten zouden veroorzaken. Het kastje kan ingezien worden om de werking te bestuderen.
Pake Titus Boeremuseum bij Titus de Wolff, Flânsum 5, 9012 DC Raerd Geopend van 13.00 uur tot 16.30 uur.
PRAET FAN RAERD
Pagina 35
PRAET FAN RAERD
Pagina 36
AED Dinsdagavond 27 oktober hebben 11 Raerders aan de cursus BLS (basic life support) deelgenomen. Deze cursus, waarin reanimatie met behulp van een AED centraal stond, werd gegeven door Peter en Gerke van het Antonius Ziekenhuis uit Sneek. Naast een stukje theorie werden er vooral veel praktijkoefeningen gedaan. Uiteindelijk kon iedereen na deze leerzame maar ook gezellige avond het dorpshuis als gediplomeerd burgerhulpverlener verlaten. Geslaagden: Baukje Hospes, Annette Flapper, Harmen de Vries, Evert Dijkstra, Rika de Hoop, Rob Luijder, Minke Nicolai, Doete de Groot, Petra Vietor, Anja v.d. Ploeg, Ymie Terwisscha van Scheltinga, en intussen heeft ook Baukje van Vilsteren haar diploma tijdens de BLS cursus in Poppingawier gehaald. Het is het Plaatselijk Belang, weliswaar met de nodige inspanning, gelukt om voor Raerd een AED apparaat via de gemeente te bemachtigen. Maar alleen het hebben van een AED apparaat is niet afdoende, er zijn ook mensen nodig die weten hoe ze dit defibrillator-apparaat in geval van
een circulatiestilstand moeten bedienen. Er moet dus een groep Raerders oproepbaar zijn, die door de Meldkamer Ambulancezorg opgeroepen kunnen worden om eerste hulp te kunnen verlenen. Na een oproep van het Plaatselijk Belang in de dorpskrant hebben zich zowel gediplomeerde als nietgediplomeerde dorpsgenoten gemeld als vrijwilliger. Deze laatste groep heeft de cursus nu afgerond en zich inmiddels aangemeld bij HartslagNu.nl waardoor ook zij nu inzetbaar zijn als burgerhulpverlener evenals hun al eerder gediplomeerde en bij HartslagNu.nl geregistreerde dorpsgenoten. Wat is de taak van de burgerhulpverlener Concreet houdt dit in dat, wanneer er in, of in de nabijheid van Raerd een melding van een hartstilstand bij 112 binnenkomt en de ambulance niet binnen 6 minuten ter plaatse kan zijn, de meldkamer een beroep doet op de geregistreerde vrijwilligers. Een aantal vrijwilligers ontvangt via de telefoon de oproep naar het slachtoffer te gaan om met de reanimatie te starten terwijl de andere groep vrijwilligers het verzoek krijgt het AED apparaat op te halen, naar het adres van het
slachtoffer te brengen en zo nodig assistentie te verlenen. De inzet van de vrijwilligers en het AED apparaat kan dus van levensbelang zijn. Het AED apparaat Het AED apparaat ziet er natuurlijk geweldig uit in zijn mooi verlichte kast en met zo’n uitdagende rode knop erop, toch is dit apparaat te kostbaar om voor andere dan reanimatie doeleinden te worden gebruikt of misbruikt. Wees ervan bewust dat, mocht het nodig zijn, met dit apparaat het leven van je eigen familie, buren, vrienden kan worden gered!
PRAET FAN RAERD
Pagina 37
Krystpakketten foar de Voedselbank Noch in pear wiken en dan krije in soad minsken in krystpakket. Der sit fan alles yn sa’n pakket, ek faaks guod dat je net brûke en dat bliuwt dan mar stean. As jo no daliks as dat krystpakket komt sjogge fan dat brûk ik wol en dat brûk ik écht net en je bringe it guod wat oer is nei ien fan de diakens by jo yn ‘e buurt, dan bringe wy it nei de Voedselbank. Fansels kinne jo ek it hiele krystpakket skinke. Jo kinne ek belje nei ien fan de diakens, dan wurdt it ophelle. Mei út namme fan de Voedselbank: Tige tank yn ’t foar. de diakens: Tersoal: Sibrandebuorren: Gau: Poppenwier:
Gerrit van der Leeuw, tel.: 521375 Andries en Afke Terpstra: tel.: 521828 Hendrika Jellema, tel.: 416067 Rommy Jorritsma, tel: 0566 602602
NIJBOU FERBOU ADVYS Hylke Riemersma Til: 602114
Pagina 38
PRAET FAN RAERD
PRAET FAN RAERD
Pagina 39
Stoarn Stil wiene we troch it hommels ferstjerren fan Durk Ekema Graach wolle we eltsenien tank sizze foar it meilibjen op wat foar wize dan ek. It hat us tige goed dyn, hertlike tank dêrfoar. Anneke Ekema-van Es, bern en pakesizzers
Herfst in het Raerder Bosk We genieten in het Noorden, naast de vele prachtige zonnige dagen, nu al een tijdje van dichte mist. In die mist lijkt de wereld kleiner te worden, ondoorzichtiger en vol geheimen. In die mist is het dagelijkse wandelingetje in het Bosk dan ook een bijzondere ervaring, vooral in de vroege of late schemertijd. Je ziet alleen wat zich dichtbij bevindt, uitzicht is er niet. Het is er ook nat, alles druipt en druppelt en maakt geluid. Verder is het stil, al het geluid wordt gedempt; het verkeer, koeien, een blaffende hond, de haan van de buren, andere wandelaars, je hoort ze wel, maar je ziet niks. Volop te zien en te horen zijn natuurlijk wel de vertrekkende of thuiskomende roeken. In die stille gemoedstoestand schrik je op van vallende eikels, de eenden die plotseling opschrik-
ken en ander onverwachts, als een ijsvogel die je als een blauwe flits passeert. In het binnenbos, Park Jongema State, zijn de paden voorzien van een verse laag zand, zodat we er weer kunnen wandelen zonder al teveel modder aan ons schoeisel. Dat is een pluspunt. Grappig genoeg zie je in dat zand alweer de grassprieten, de jonge blaadjes van de Aronskelk en ander “gespuis” de kop opsteken. Er moet immers werk voor de schoffelaars blijven.
Er zijn dit jaar ook veel paddenstoelen te zien geweest, in vele kleuren en maten. Het wordt tijd om me daar wat meer in te verdiepen, er blijken zo enorm veel soorten te zijn. De herfstkleuren zijn binnenkort op zijn mooist, ik zou zeggen: “komt dat zien!” I.S.
Pagina 40
Sloop Selânshûs
PRAET FAN RAERD
