R E A D E R Cultuur & Media HvA - CMD Amsterdam - V

CMDA - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2013/2014

READER Cultuur & Media HvA - CMD Amsterdam - V1 - 2013-2014

Docenten: Marie Meeusen Eva van den Eijnde Theo Ploeg

1

IAM - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2013/2014

VOORWOORD Kun je aan de slag in het CMD-vakgebied zonder kennis van de invloed van media op cultuur en andersom? Ja, dat kan. Alles kan. Is het wenselijk? Dat moet je zelf maar beoordelen. Waarschijnlijk ben je aangenaam verrast door de inzichten die je hebt opgedaan tijdens het vak Mediageschiedenis. De ideeën van mediatheoreticus Marshall McLuhan hebben je anders leren denken over de gevolgen van media. McLuhan is en blijft verreweg de belangrijkste denker als het aankomt op de invloed van media op cultuur en de maatschappij, al is zijn werk uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. In Cultuur & Media concentreren we op ons op het hier en nu. Al maken we uitstapjes naar het verleden. McLuhan zetten we in de wacht, al komen zijn ideeën impliciet en expliciet aan bod tijdens de hoorcolleges en werkgroepen. Cultuur & Media gaat over media, cultuur, maatschappij, waarden en normen en, bovenal, over verandering en de moeite die veel mensen daarmee hebben. Met McLuhan op onze schouder gaan we ervan uit dat media een grote impact hebben op de manier waarop we met elkaar samenleven, met wat we goed vinden, en wat slecht. Kortom: nieuwe media veranderen onze cultuur en daarmee onze waarden en normen. Je ziet de bui waarschijnlijk al hangen: die waarden en normen veranderen niet zo snel waardoor er een situatie ontstaat waarin onze media vragen om nieuwe waarden en normen terwijl wij krampachtig vasthouden aan oude. Over die situatie gaat Cultuur & Media. En ja, als CMD-professional zul je daarmee moeten leren omgaan. De nieuwe media waarmee je werkt vragen immers om een nieuwe cultuur, nieuwe waarden en normen, een nieuwe manier van denken en die is er vaak nog niet. Aan jou de taak om nieuwe cultuur te creëren. Hartstikke lastig en een uitdaging van formaat. En ja, je kunt ook vast blijven hangen aan je oude, zekere waarden en normen zoals de meerderheid dat doet. We raden je dat af. Welke keuze je ook maakt, we wensen je veel plezier bij het uitdagende programma dat we voor je hebben samengesteld. Het programma tref je aan in deze reader, en op de website van het vak: http://cmdamediakritiek.wordpress.com. Marie Meeusen, Eva van den Eijnde en Theo Ploeg

2


INHOUDSOPGAVE BLOKMANUALTEKST!

4

OPDRACHTOMSCHRIJVING EN TOETSING!

8

OPDRACHT 1: ONDERZOEK NAAR EEN MEDIAONTWIKKELING!......9 OPDRACHT 2: DE GROTE PIRATENOPDRACHT (GPO / PRACTICUM) !..................................................................................................................10 WAT IS EEN REFLECTIE?!......................................................................11 CULTUUR EN MEDIA VAN WEEK TOT WEEK!

12

LITERATUUR EN INSPIRATIE!

20

Thomas L. Friedman: The world is flat, the globalized world in the twenty-first century ( 2005)!....................................................................23 Marshall McLuhan en Quentin Fiore: The medium is the massage (1967)!.......................................................................................................23 Nick Davies: Flat Earth News (2009)!.....................................................24 Nicholas Negroponte: Being Digital (1995)!..........................................24 Lev Manovich: The language of new media (2001)!.............................25 Henk Blanken en Mark Deuze: PopUp. De botsing tussen oude en nieuwe media (2007)!..............................................................................25 Andrew Keen: The Cult of the amateur (2007)!.....................................26 Jaron Lanier: You are not a gadget (2010)!...........................................26 Douglas Rushkoff: Program or be Programmed (2011)!......................27 Evgeny Morozov: The Net Delusion (2011)!..........................................27 TOETSFORMULIEREN!

28

3


BLOKMANUALTEKST

4


Cultuur & media

Docenten: Theo Ploeg, Eva van den Eijnde, Marie Meeusen Studiejaar: V1 Blok: 1 Studiepunten: 3 LEERDOELEN · De student is in staat de invloed van (interactieve) media op het alledaagse leven in onze westerse cultuur te begrijpen en te omschrijven · De student is in staat kritisch na te denken over processen waarin (interactieve) media en cultuur elkaar beïnvloeden en deze van buitenaf te bekijken en te analyseren · De student is in staat vakinhoudelijke gedachten te lezen, te formuleren en te verwerken en is in staat vakliteratuur toe te passen · De student is in staat een onderbouwde mening te vormen over het vakgebied en deze helder en duidelijk te communiceren · De student ontwikkelt een visie op de plaats die (interactieve) media innemen in onze huidige westerse cultuur KORTE OMSCHRIJVING De student onderzoekt onder welke omstandigheden drastische veranderingen in het medialandschap hebben kunnen plaatsvinden in de (westerse) wereld. Verder onderzoekt hij de invloed die die veranderingen hebben gehad op het denken en doen van de mens binnen die samenleving en de inrichting ervan. BEROEPEN Algemeen vormend en verdiepend voor alle beroepen. BEROEPSTAKEN · Onderzoeken COMPETENTIES Competentie 2 - Onderzoeken Indicator 1 Motiveert waarom bepaalde methoden van gegevens verzamelen passen bij bepaalde onderzoeksvragen. Indicator 2 Beoordeelt de geraadpleegde en vermelde bronnen op kwaliteit. Indicator 3 Toont een kritische en maatschappelijk bewuste beroepshouding. Indicator 4 Analyseert ontwikkelingen in het interactieve media werkveld. INHOUD Aan de hand van theorieën en ideeën van mediawetenschappers en denkers over (nieuwe) media en de huidige mediarealiteit leert de student een visie te ontwikkelen over de invloed van media op cultuur en andersom. De behandelde theorieën en ideeën worden getoetst met behulp van meer of minder zichtbare ontwikkelingen en trends in onze huidige cultuur. Die ontwikkelingen en trends worden vertaald naar de omgeving van het CMD-vakgebied. De student leert de verbanden tussen vakgebied, ontwikkelingen, trends, theorieën en ideeën te leggen.

5


WERKWIJZE Het lesprogramma bestaat uit acht hoorcolleges en acht werkgroepen. In de hoorcolleges staan mediatheorieën, ideeën over (nieuwe) media en ontwikkelingen en trends in onze huidige cultuur centraal. In de werkgroepen wordt de stof uit het hoorcollege door middel van opdrachten vertaald naar het CMD-vakgebied. De student bereidt zich voor op de hoorcolleges en werkgroepen door wekelijks literatuur te lezen. Wekelijks voert de student opdrachten uit die gekoppeld zijn aan de lesstof en publiceert de resultaten op een blog. Tevens reflecteert de student op dit blog op de inhoud van de lesstof en op de gelezen literatuur. CRITERIA · In de twee opdrachten toont de student aan de invloed van (interactieve) media op het alledaagse leven in onze westerse cultuur te begrijpen en te kunnen omschrijven en een visie te hebben op de plaats die (interactieve) media innemen in onze huidige westerse cultuur. · In de twee opdrachten toont de student aan kritisch na te denken over processen waarin (interactieve) media en cultuur elkaar beïnvloeden en deze van buitenaf te bekijken en te analyseren. · De student leest, formuleert, verwerkt en past vakliteratuur toe. · De student communiceert een - tijdens het vak gevormde - onderbouwde mening over het vakgebied helder, duidelijk en in foutloos Nederlands. TOETSING EN FEEDBACK De studenten worden individueel getoetst op de opdrachten die ze gedurende het vak hebben gepubliceerd op het blog. De opdrachten zijn geschreven in correct en foutloos Nederlands. De opdrachten bestaan in ieder geval uit: · Het samenvatten van en reflecteren op gelezen vakliteratuur. Aan het begin van het vak kiest de student één boek uit van de door de docenten opgestelde literatuurlijst. · Een actuele mediaontwikkeling wordt met behulp van tijdens het vak gebruikte theorieën en ideeën onderzocht en gepresenteerd in beeld, tekst en/of geluid. · De ‘grote piratenopdracht’ waarin de student het actuele discours middels een interventie in de praktijk zichtbaar maakt. · Een wekelijkse reflectie op het hoorcolllege, de werkgroep en eventuele literatuur. Na afloop van de gemaakte opdrachten krijgt de student feedback. HERKANSING Herkansing van de opdrachten die met een onvoldoende zijn afgesloten is mogelijk binnen enkele weken na de eerste deadline. LITERATUUR Reeds in bezit: · Reader, door de opleiding verstrekt. Literatuurlijst: · Lanier, Jaron. You are not a Gadget. London: Allen Lane, 2010. · Blanken, Henk en Deuze, Mark. Popup: de botsing tussen oude en nieuwe Cultuur. Schiedam: Atlas, 2007. · Keen, Andrew. The Cult of the Amateur: How Today’s Internet is killing our Culture and assaulting our Economy. Strawberry Hills: Currency Press, 2007. · Keen, Andrew. Digital Vertigo. How today’s online social revolution is dividing, 6

CMDA - V1 - BLOK 1 - CULTUUR & MEDIA - 2013/2014 · · · · · · · · ·

diminishing and disorienting us. New York: St. Martin’s Press, 2012. Davis, Nick. Flat Earth News. New York: Random House, 2009. Negroponte, Nicholas. Being Digital. New York: Vintage Books, 1995. Marcuse, Herbert. One-dimensional Man: Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society. Boston: Beacom Press, 1964. Manovich, Lev. The Language of New Media. Cambridge: The MIT Press, 2001. McLuhan, Marshall. Understanding Media: the extensions of man. New York: Mc-Graw-Hill, 1964. McLuhan, Marshall en Fiore, Quentin. The Medium is the Message: an inventory of effects. London: Penguin, 1967. Rushkoff, Douglas. Program Of Be Programmed, Ten Commandments for a Digital Age. New York: OR Books, 2011. Morozov, Evgeny. The Net Delusion, how not to liberate the world. London: Allen Lane, 2011. Friedman, Thomas. The World is Flat: the globalized world in the twenty-first century. London: Picador, 2007.

7


OPDRACHTOMSCHRIJVING EN TOETSING Gedurende het blok houd je individueel een blog bij waarop je wekelijks opdrachten post. Door middel van de opdrachten reflecteer je op het vak en oefen je de behandelde stof. In ieder geval schrijf je wekelijks een reflectie op hoorcollege en werkgroep. Acht dus in totaal. Elders in de reader lees je wat een reflectie inhoudt. Is je blog aan het einde van het blok niet compleet? Dan heb je niet aan de voorwaarden voldaan en ga je direct door naar de herkansing. De opdrachten worden bekend gemaakt in de werkgroepen. Uit de literatuurlijst kies je een boek dat je gedurende het blok leest. Eventueel kies je zelf een boek, dat wordt goedgekeurd door je werkgroepdocent. Op je blog verschijnt een zelfgeschreven reflectie op het boek. Cultuur & Media heeft twee hoofdopdrachten: een gemeenschappelijke en een individuele. De eerste opdracht lever je in aan het einde van week 5, de tweede opdracht lever je in in de toetsweek van blok 1. Mis je een toetsingsmoment? Dan ga je direct door naar de herkansing. Een uitgebreide omschrijving van de opdrachten tref je verderop in deze reader aan. Voor elke opdracht dien je minimaal een 5,5 te scoren. Je kunt een onvoldoende voor de ene opdracht niet compenseren met een voldoende voor een andere. Opdracht 2 kan niet worden herkanst omdat het een practicum-opdracht betreft. Toetsingsformulieren voor de opdrachten tref je in de bijlage van deze reader aan.

8


OPDRACHT 1: ONDERZOEK NAAR EEN MEDIAONTWIKKELING Kies een mediaontwikkeling uit het CMD-vakgebied en onderzoek deze. De mediaontwikkeling beschrijf je op mesoniveau. Daarna onderzoek je de veranderingen van de gekozen ontwikkeling op macroniveau. De opzet van het onderzoek publiceer je in een onderzoeksvoorstel. De resultaten presenteer je via een medium naar keuze. Je onderzoeksvoorstel dient de volgende componenten te bevatten: -

-

SITUATIESCHETS: Om wat voor ontwikkeling gaat het? Wat zijn de kenmerken van de ontwikkeling? Wat is de historie van de ontwikkeling? HYPOTHESE: Welke kenmerken van de ontwikkeling denk je te gaan aantreffen op macroniveau? RELEVANTIE CMD-VAKGEBIED: Waarom is de ontwikkeling relevant voor ons vakgebied? LAWS OF MEDIA: Hoe ziet het model van McLuhan eruit voor je ontwikkeling? (zie: http://www.provenmodels.com/18/four-laws-of-media/marshall-mcluhan) BRONNEN: Welke bronnen ga je gebruiken om je hypothese te toesten? Gebruik daarbij minimaal een van de boeken uit de literatuurlijst. Beschrijf elke bron uitgebreid: wat maakt de bron betrouwbaar, waarom is de bron relevant? OPZET: Hoe pak je het onderzoek aan en welke onderzoeksmethoden zet je in? PRESENTATIE: Welk medium ga je gebruiken en waarom?

De presentatie via een medium naar keuze voldoet aan de volgende eisen: Onderzoeksvoorstel dient goedgekeurd te zijn door je werkgroepdocent. Hypothese wordt uitgelegd en bevestigd of verworpen. De gekozen mediaontwikkeling wordt in de context geplaatst. Gebruik terminologie zoals die wordt gebruikt tijdens hoorcolleges, werkgroepen en in de gelezen literatuur. - Juiste bronvermelding. - Houd je aan de beperkingen die gelden bij de volgende media: - Geschreven woord: maximaal 1200 woorden. - Gesproken woord: maximaal 3 minuten. - Bewegend beeld: maximaal 2 minuten. - Toneelstuk: maximaal 4 minuten. - Overige media: overleg met werkgroepdocent. -

9


OPDRACHT 2: DE GROTE PIRATENOPDRACHT (GPO / PRACTICUM) Maak een groep van drie studenten. Kies een reeds in opdracht 1 onderzochte mediaontwikkeling. Bedenk een manier om deze mediaontwikkeling onder de aandacht te brengen van het publiek. Voer deze manier uit, leg de bevindingen vast en presenteer het resultaat. Volg de volgende stappen: - Kies de mediaontwikkeling. - Beschrijf hoe de cultuur (waarden en normen) verandert door de mediaontwikkeling. - Beschrijf (de cultuur van) het gekozen publiek. - Beschrijf de frictie tussen cultuur van de ontwikkeling en die van het publiek en beschrijf de (noodzakelijke) verandering. - Bedenk een manier om die verandering te tonen je publiek. - Maak een factsheet. - Maak een storyboard. - Voer de opdracht uit en zorg voor bewijslast. - Presenteer je bevindingen. Oplevering van De Grote Piratenopdracht vindt plaats in week 9 (tentamenweek) door middel van een presentatie (inclusief factsheet, storyboard en bewijslast).

10


WAT IS EEN REFLECTIE? Een reflectie is een tekst waarin je de volgende vragen beantwoordt: -

Wat is je bijgebleven? Heb je over de inhoud nagedacht: welke gedachten/gevoelens riep de inhoud bij je op? Wat vind je ervan en waarom? Waar zou je meer over willen weten? Wat is het nut voor het CMD-vakgebied?

Elke week dien je een reflectie te schrijven op je blog over de collegeweek. Acht (één per week) in totaal. Je schrijft eveneens reflecties op artikelen die je moet lezen en video’s/ presentaties die je moet kijken, alsmede over het boek dat je leest voor je onderzoeksopdracht.

11


CULTUUR EN MEDIA VAN WEEK TOT WEEK WEEK 1: ALLES IS CULTUUR! HOORCOLLEGE 1. Introductie: wat is Cultuur & Media? 2. Terugblik naar propedeuse 3. Vooruitblik naar V1 4. Huiswerk voor werkgroep: lezen reader WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Uitleg essentie Cultuur & Media: - structuur van het vak: wat gaan we doen en hoe? - wat is cultuur? wat zijn waarden en normen? - opdracht: terug naar 1996 3. Voorschot op opdracht 1 - in groepjes: duid de belangrijkste mediaontwikkelingen en beschrijf de cultuur van die ontwikkelingen 4. Huiswerk voor volgende week (verschijnt op het blog): - blog aanmaken en url doorgeven aan werkgroepdocent - kies drie volgens jou belangrijke mediaontwikkelingen (liefst uit je eigen omgeving), beschrijf ze, leg uit waarom je ze hebt gekozen. - Lees en reflecteer op het artikel ‘In gesprek met Michiel Schwarz: Sustainisme als nieuw paradigma’ (http://theoploeg.net/interactievemedia/Cultuur&Media/ gonzoSustainisme.pdf). - schrijf je eerste reflectie én geef je verwachtingen ten aanzien van het vak.

12


WEEK 2: EEN ONVOLLEDIGE INTRODUCTIE IN MEDIATHEORIE HOORCOLLEGE - invalshoeken en scholen - effe terug: Marshall McLuhan - nieuwe: McLuhans Laws of media - opkomst mediatheorie: Walter Benjamin - Frankfurter Schule - communicatietheorie - (post)structuralisten - sustainism WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk: korte terugblik 3. Opdracht: discussie over sustainisme vs kapitalisme 4. Opdracht: koppel de door jou gekozen mediaontwikkelingen aan in het hoorcollege besproken mediatheorie en vul McLuhans Laws of Media in (http:// www.provenmodels.com/18/four-laws-of-media/marshall-mcluhan) 5. Huiswerk (verschijnt op blog): - reflectie op collegeweek 2 - kies één mediaontwikkeling en rond het onderzoeksvoorstel af

13


WEEK 3: DE POSTMODERNE CONDITIE HOORCOLLEGE 1. Postmoderniteit: wat is het nu eigenlijk precies? 2. Kenmerken en herkenningspunten 3. Baudrillard, Bauman en Jameson over postmoderne conditie 4. postpostmodernisme? Kortom: wat komt erna WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. Stand van zaken onderzoeksvoorstellen 4. Opdracht: herken postmodernisme 5. Reflecteer vanuit postmodernisme op je gekozen mediaontwikkeling 6. Huiswerk (op blog): - reflectie op hoorcollege en werkgroep - lees en reflecteer op ‘’ van Marc Deuze en Henk Blanken (http://theoploeg.net/ interactievemedia/Cultuur&Media/do-un.pdf).

14


WEEK 4: HALLO GLOBAL VILLAGE NETWERKMAATSCHAPPIJ! HOORCOLLEGE 1. De netwerkmaatschappij 2. Douglas Rushkoff en Michiel Schwarz 3. En ook een beetje Marshall McLuhan 4. De vasthoudendheid van cultuur WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. Discussie over 4. Aan de slag! ontwerp je eigen maatschappij 5. Huiswerk (op blog): - reflectie op hoorcollege en werkgroep - lees en reflecteer op ‘Machine aan de kant: het gaat om mensen’ (http://theoploeg.net/ interactievemedia/radicalevrijheid/RadicaleVrijheid2.pdf).

15


WEEK 5: IEDEREEN IS EEN PIRAAT HOORCOLLEGE 1. Over moderne piraterij 2. Matt Mason en piraterij 3. Piraterij in het verleden: dada, futurisme, addbusters, situationisten 3. De essentie van piraterij: cultuurverandering WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. Uitleg De Grote Piratenopdracht (GPO) 4. Maken groepjes en aan de slag 4. Huiswerk (op blog): - reflectie op hoorcollege en werkgroep - ga op zoek naar een piratenactie en publiceer erover op je blog (incl. reflectie) - afronden en inleveren opdracht 1 (deadline: maandag 7 oktober voor 7u ‘s ochtends) - reflectie op gelezen boek uit literatuurlijst op blog

16


WEEK 6: PIRATERIJ-INSPIRATIE #1 HOORCOLLEGE 1. Voorbeelden van moderne piraterij WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. werken aan GPO: factsheet 4. Huiswerk (op blog): - reflectie op hoorcollege en werkgroep - kijk naar en reflecteer op de lezing die Matt Mason gaf tijdens Incubate 2010 (http:// vimeo.com/15353308) - afronden factsheet

17


WEEK 7: PIRATERIJ-INSPIRATIE #2 HOORCOLLEGE 1. Voorbeelden van moderne piraterij WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. werken aan GPO: storyboard 4. Huiswerk (op blog): - reflectie op hoorcollege en werkgroep - lees en reflecteer op lees en reflecteer op ‘The Invention Revolution’, hoofdstuk 1 uit ‘Makers’ van Chris Anderson (http://crownpublishing.com/wp-content/uploads/2012/09/ Makers_Part1_cover.pdf). - afronden storyboard

18


WEEK 8: PIRATERIJ-INSPIRATIE #3 HOORCOLLEGE 1. Voorbeelden van moderne piraterij WERKGROEP 1. Vragen naar aanleiding van het hoorcollege 2. Behandelen huiswerk 3. werken aan GPO: puntjes op de i 4. Huiswerk (op blog): - reflectie op hoorcollege en werkgroep - uitvoeren GPO - voorbereiden presentatie GPO in week 9 (tentamenweek)

19

CMDA - V1 - BLOK 1 & 2 - CULTUUR & MEDIA - 2012/2013

LITERATUUR EN INSPIRATIE

20


DE LITERATUURLIJST Van de meeste Engelstalige boeken is eveneens een Nederlandstalige uitgave beschikbaar. Wij adviseren je echter met klem om het origineel te lezen. Lanier, Jaron. You are not a Gadget. London: Allen Lane, 2010. Lanier, Jaron. Who owns the future? London: Allen Lane, 2013. Lister, Martin et all. New Media: A Critical Introduction. London/New York: Routledge, 2003. Keen, Andrew. The Cult of the Amateur: How Today’s Internet is killing our Culture and assaulting our Economy. Strawberry Hills: Currency Press, 2007. Keen, Andrew. Digital Vertigo. How today’s online social revolution is dividing, diminishing and disorienting us. New York: St. Martin’s Press, 2012. Davis, Nick. Flat Earth News. New York: Random House, 2009. Negroponte, Nicholas. Being Digital. New York: Vintage Books, 1995. Marcuse, Herbert. One-dimensional Man: Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society. Boston: Beacom Press, 1964. Manovich, Lev. The Language of New Media. Cambridge: The MIT Press, 2001. McLuhan, Marshall. Understanding Media: the extensions of man. New York: Mc-GrawHill, 1964. McLuhan, Marshall en Fiore, Quentin. The Medium is the Message: an inventory of effects. London: Penguin, 1967. Rushkoff, Douglas. Program Of Be Programmed, Ten Commandments for a Digital Age. New York: OR Books, 2011. Morozov, Evgeny. The Net Delusion, how not to liberate the world. London: Allen Lane, 2011. Morozov, Evgeny. To save everything click here: the folly of technological solutionism. London: Allen Lane, 2013. Friedman, Thomas. The World is Flat: the globalized world in the twenty-first century. London: Picador, 2007. Anderson, Chris. Makers: The New Industrial Revolution. New York: Random House, 2012. Schäfer, Mirko Tobias. Bastard Culture! How User Participation Transforms Cultural Production. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2011.

21


DE KEUZELIJST NADER TOEGELICHT

22


Thomas L. Friedman: The world is flat, the globalized world in the twenty-first century ( 2005) In dit boek beschrijft de Amerikaanse journalist Thomas Friedman de economische opkomst van vooral India en China en de invloed die deze opkomst zal hebben op de wereld, waarbij hij zich vooral richt op de Verenigde Staten. Deze economische opkomst is mogelijk gemaakt door de verbeterde communicatiemogelijkheden. Volgens Friedman hebben deze nieuwe communicatiemogelijkheden (nieuwe media, dus) en het goedkoper worden van vervoer van reizigers en goederen de wereld 'plat' gemaakt. Friedman legt aardig wat verbanden. Zo haalt hij er de val van "de Muur" op 9 november 1989 bij en beschrijft hij de veranderingen in het economisch denken (de opkomst van het neoliberalisme en De Derde Weg). Ook worden hierbij de opkomst van computers, Windows, internet en het World Wide Web in perspectief geplaatst. Belangrijke boodschap is het anders denken over de inzet van arbeidskapitaal. Het gaat daarbij niet alleen om "goedkope" arbeid. Friedman gaat uit van (economische) kansen en laat de bedreigingen voor wat ze zijn. Kortom, interessant boek over globalisering van media en arbeid, maar Friedman laat de schaduwzijde niet zien. Lees daarvoor met name de boeken van Richard Sennett, Anthony Giddens en Ulrich Beck. Moeilijkheidgraad: ++ (van +++++) Tags: globalisering, post-2001, nieuwe media, economie, arbeid, specialisatie Marshall McLuhan en Quentin Fiore: The medium is the massage (1967) Meer dan veertig jaar oud en nog steeds actueel. De Canadese mediawetenschapper McLuhan voorspelde in de jaren zestig eigenhandig web 2.0. Quentin Fiore zorgde voor de plaatjes. Die vormen een onlosmakelijk geheel met het verhaal van McLuhan dat lekker wegleest maar toch behoorlijk ingewikkeld is. McLuhan beschrijft hoe de opkomst van nieuwe media - in zijn tijd met name de televisie - zorgt voor een andere manier van kijken naar de wereld. Letterlijk, want de beeldcultuur, die eeuwenlang werd verdrongen door het alfabet en het schrift, komt weer terug. McLuhan vindt dat een zegen. Hij heeft het niet zo op het geschreven woord. Lees zelf maar waarom. Op onnavolgbare wijze beschrijft McLuhan wat media eigenlijk zijn en hoe zij, als extensies van ons lichaam, de maatschappij veranderen. Nogmaals, lastig sociologisch boek, maar eigenlijk een standaardwerk dat iedere mediastudent gelezen moet hebben. Moeilijkheidsgraad: +++++ (van +++++) Tags: mediatheorie, sociologie, globalisering, innovatie, web 2.0, creativiteit, taal

23


Nick Davies: Flat Earth News (2009) Jarenlang werkte de Britse topjournalist voor kranten als The Guardian, algemeen gezien als een van de beste kranten ter wereld. In Flat Earth News beschrijft hij hoe de media in het Westen allang niet meer worden geleid door journalistieke principes (zoals waarheidsvinding, kritische beschouwingen, etc). Nee, media draaien alleen nog maar het maken van winst. Dat zorgt ervoor dat de journalistiek uitsterft. Ach, laat ik maar Nick Davies zelf maar gewoon zijn boek aanprijzen. Dit zei hij tegen De Volkskrant: ‘De journalistiek sterft uit door de commercie. De belangrijkste taak van journalisten is te proberen mensen de waarheid te vertellen. Maar keer op keer maken we verhalen die verdraaid zijn en onwaarheden bevatten, of die propaganda zijn. O, zeggen mensen dan, dat moeten jullie zeker schrijven van jullie rijke bazen. Maar dat was vroeger. Het echte probleem is de nieuwe generatie krantenbazen die niet uit is op propaganda, maar op winst. Deze eigenaren hebben verschrikkelijke schade toegebracht aan de redacties. Ze hebben hun kosten verlaagd door te bezuinigen, en hun inkomsten verhoogd door steeds meer pagina’s en bijlagen te eisen. Journalisten hebben dus geen tijd meer om hun werk te doen. Ze praten niet meer in het café met politieagenten en leraren. En vooral: ze hebben geen tijd meer om de feiten te checken, de basis van het vak.’ Flat Earth News (of Gebakken Lucht in het Nederlands) is een verpletterend boek dat inzicht geeft in de propaganda van regeringen, de wijze waarop kranten zonder inhoudelijke check ‘gevuld’ worden, en het opblazen door de media van verhalen tot mythische proporties: zo bleek de millennium bug een zeepbel, massavernietigingswapens onvindbaar en heroïne lang niet zo schadelijk als je denkt. Moeilijkheidsgraad: + (van +++++) Tags: journalistiek, web 2.0, nieuwe media, oude media, kranten, internet, waarheid

Nicholas Negroponte: Being Digital (1995) Lang niet zo voorspellend als het werk van McLuhan, waar ook een boek van op deze lijst staat, toch is Being Digital een boek dat het nodige stof heeft doen opwaaien. De auteur? Nicolas Negroponte, de directeur van het MIT in Boston. Je weet wel, die universiteit die naar eigen zeggen vanaf het begin voorop loopt als het over nieuwe media en technologie gaat. Being Digital (of Digitaal Leven) combineert technologie, management en samenleving op een interessante manier. De manier waarop Negroponte over ingewikkelde technieken schrijft is zelfs voor een digibeet te begrijpen. Managers liepen in de jaren negentig van de vorige eeuw met zijn boek weg. Op zich terecht. De meeste ontwikkelingen die Negroponte beschrijft zijn in theorie heel belangrijk. Zo gaan digitale media, volgens hem, zorgen voor decentralisatie, globalisatie en harmonisatie. Kortom, de wildgroei van standaarden zal wegvallen en er zullen ontelbare bedrijven ontstaan die bijdragen aan internet. Het grote aantal monopolies in de internetwereld bewijst dat managers dit boek toch niet zó goed gelezen hebben. Moeilijkheidsgraad: +++ (van +++++) Tags: digitale media, bits, atomen, techniek, innovatie, revoluties, management

24


Lev Manovich: The language of new media (2001) Standaardboek bij Media Studies van de Universiteit van Amsterdam. Dat is, ondanks de kleine tak nieuwe media, toch vooral een filmstudie. Lev Manovich heeft het ook vooral over film en nieuwe media. Geen wonder, hij is professor beeldende kunst aan de Universiteit van Californië. In The Language Of New Media vergelijkt hij nieuwe media met oude media. Het boek is in 2001 onthaalt als de nieuwe heilige graal. Sterker nog: Manovich, overigens geboren in Moskou, werd vergeleken met McLuhan. Is The Language Of New Media net zo baanbrekend als The Medium Is The Massage? Helemaal niet. Toch op deze lijst? Jazeker, want interessant en boeiend is het boek wel. Met name de door Manovich benoemde principes van nieuwe media (numerical representatie, modularity, automation, variability en transcoding) zijn interessant. De essentie van nieuwe media heeft volgens The Language Of New Media sterk te maken met het visuele karakter ervan. Dat is een nogal beperkte visie, maar desalniettemin een interessante om je eigen te maken. Moeilijkheidsgraad: ++++ (van +++++) Tags: beeldcultuur, nieuwe media, oude media, film, techniek, basisregels

Henk Blanken en Mark Deuze: PopUp. De botsing tussen oude en nieuwe media (2007) Niemand vroeg erom, maar toch hebben we dagelijks met dit fenomeen te maken: de popup. Ongewenste reclame in een tijd waarin de consument juist zelf wil bepalen welke informatie hij tot zich neemt. Het is één van de oplossingen voor de dalende advertentieinkomsten waar adverteerders mee worden geconfronteerd. Maar ook op andere gebieden staat het medialandschap volledig op zijn kop. In Pop-Up vertellen Henk Blanken en Mark Deuze hoe de wereld sinds de opkomst van de nieuwe media ingrijpend aan het veranderen is. De schrijvers proberen antwoord te geven op de vraag: hoe nu verder? Is er nog hoop voor de krantenindustrie? Buigt de waakhond van de democratie inmiddels voor de commercie en wie ziet er in deze nieuwe tijd eigenlijk toe op de waarheidsvinding? Worden we overgeleverd aan de grillen van de broodje-aap verkondigende blogger? En hoe moet de moderne politicus zich een weg banen in deze nieuwe wereld waar de waan van de dag bepaalt wie het voor het zeggen heeft? Moeilijkheidsgraad: ++ (van +++++) Tags: (burger)journalistiek, waarheidsvinding, politiek

25


Andrew Keen: The Cult of the amateur (2007) “Monkeys on typewriters”, aldus Andrew Keens opinie over de gebruikers van het net. Als we de auteur van The Cult of the Amateur. How Today’s Internet Is Killing Our Culture mogen geloven, vernietigt Web 2.0 niet alleen onze Westerse cultuur, maar de economie bovendien. Door Web 2.0 raken wij zo in de ban van onszelf en andere amateurs dat we de traditionele media links laten liggen. User generated content is er, volgens Keen, de oorzaak van dat in alle traditionele mediabedrijven arbeidsplaasten verloren gaan. Ook worden we massaal dommer. We zetten onze privacy op het spel en verliezen het vertrouwen in gespecialiseerde kennis en expertise. Op Wikipedia krijgt de eerste de beste nitwit bijvoorbeeld net zo veel waardering als een hoogleraar. Keen richt in dit zwartgallige boek zijn pijlen op ieder denkbaar digitaal domein. Zijn doemscenario is onmisbaar voor een ieder die geïnteresseerd is in de invloed van het web op ons leven. Moeilijkheidsgraad: + (van +++++) Tags: (burger)journalistiek, waarheidsvinding, politiek, amateurs, muziekindustrie, 1984, de porno-industrie, online gokken, de teloorgang van de kranten, Second Life en nog heel veel meer… Jaron Lanier: You are not a gadget (2010) Volgens Jaron Lanier, internetgoeroe en –pionier, ondergaat internet een gedaanteverandering die mens en samenleving op termijn zal veranderen. Waar hebben we dat toch eerder gehoord? Net als Andrew Keen is Lanier kritisch over web 2.0, maar - in tegenstelling tot Keen – getuigt zijn werk van een behoorlijke dosis technische kennis. “Lanier understands every bit of it”. In zijn boek bediscussieert hij de technische en culturele beperkingen die voortkomen uit het (gebrekkige) ontwerp van de digitale wereld. Lanier begrijpt als geen ander de interactie tussen technologie en cultuur. Machines (internet) zijn niet langer extensies van het menselijk brein (zoals McLuhan ons heeft geleerd), maar streven ons langzaam aan voorbij. Welkom in de digitale revolutie. Zeg maar dag tegen het individu en de privacy. Individuele creativiteit is passé. The wisdom of the crowd is het helemaal. In dit manifest probeert Lanier een lans te breken voor de mens. Voordat het te laat is… Moeilijkheidsgraad: +++ (van +++++) Tags: bits, clouds, de ondergang van de creatieve middenklasse, het individu, wisdom of the crowds, vrije markteconomie

26


Douglas Rushkoff: Program or be Programmed (2011) Is het internet goed of slecht? Die vraag is niet relevant, betoogt Douglas Rushoff in zijn boek. Het internet is er. Overal. En het gaat niet weg. Daarbij: het internet zelf is niets. Het gaat erom hoe je het internet gebruikt. Daar zit ‘m nu juist het probleem, meent Rushkoff. Dat weten we niet meer. We gebruiken iets zonder te weten hoe het functioneert, waarvoor het is bedoeld en waarom het nuttig is. Kortom: we laten ons programmeren in plaats van dat we zelf programmeren en het initiatief nemen. In zijn boek geeft Rushkoff een aantal stappen aan die nodig zijn om als individu weer controle te krijgen over het leven. Leest lekker weg, maar Rushkoff gaat behoorlijk diep. Een boek dat iedere mediaprofessional zou moeten lezen (met McLuhan, uiteraard). Moeilijkheidsgraad: ++ (van +++++) Tags: vrijheid, internet, software, verlichting, taal, DIY, specialisatie Evgeny Morozov: The Net Delusion (2011) Zorgt nieuwe technologie, zoals internet, voor meer vrijheid? Nee, meent Morozov. Nieuwe technologie zorgt er namelijk ook voor dat machthebbers, grote bedrijven en bijvoorbeeld de overheid in staat zijn individuen beter te beheersen. Daar komt bij dat die individuen steeds lakser en gemakkelijker worden. Technologie maakt het leven immers schijnbaar eenvoudiger. De boodschap van Morozov is hard, ongenuanceerd ook. Iedereen die gelooft in de kracht van nieuwe media wordt door dit boek op de proef gesteld. Moeilijkheidsgraad: +++ (van +++++) Tags: internet, vrijheid, filosofie, overheid, individu, wikileaks, big brother, totalitair bewind

27


TOETSFORMULIEREN

28

Cultuur & Media Opdracht 1: ONDERZOEK NAAR EEN MEDIAONTWIKKELING Elk beoordelingsonderdeel dient voldoende te zijn afgesloten. Student:

Docent:

Klas:

Datum:

Onvoldoende

Voldoende

Er is sprake van Hypothese wordt een duidelijke bevestigd of hypothese. verworpen. Ontwikkeling Mediaontwikkeling Mediaontwikkeling wordt niet wordt uitgelegd en afdoende uitgelegd voorzien van en onvoldoende voldoende context. voorzien van context. Terminologie Terminologie is Terminologie gebruikt simpel en niet in zoals in het vak wordt lijn met die van het gebruikt. vak. Presentatie Presentatie is niet Presentatie is helder helder en duidelijk en duidelijk en past bij en past niet bij het het onderzoek. onderzoek.

Gevorderd

Wow!

Hypothese

Lengte/ grootte Bronnen

Definities

Mediaontwikkeling wordt in brede context geplaatst.

Analyse van ontwikkeling is academisch en getuigt van veel kennis.

Terminologie getuigt van inzicht en kennis die buiten vak om is verkregen. Presentatie en Vorm en inhoud onderzoek versterken vloeien in elkaar elkaar. over alsof ze één zijn.

Er is geen Er is rekening rekening gehouden gehouden met de met de mediabeperkingen. mediabeperkingen. Er zijn Er zijn afdoende onvoldoende bronnen gebruikt, (betrouwbare) waaronder een boek bronnen gebruikt. uit de literatuurlijst. Geen correcte Correcte bronvermelding. bronvermelding.

De gebruikte bronnen De extra gebruikte zijn betrouwbaar, bronnen zijn inhoudelijk sterk en origineel en goed verwerkt. verschaffen inzichten die niet in de klas zijn behandeld. De gebruikte De gebruikte De gebruikte begrippen, definities en begrippen worden op begrippen worden terminologie worden een verhelderende op een (populair-) voldoende toegelicht. manier toegelicht. wetenschappelijke manier toegelicht.

De gebruikte begrippen definities en terminologie worden niet toegelicht. De argumentatie is Overtuigende Argumentatie is sterk, Argumentatie is Argumentatie niet overtuigend. argumentatie. goed doordacht. bijzonder Culturele verandering overtuigend, is zichtbaar en verrassend en onderkend. origineel. Onderzoeks Onderzoeksmetho- Onderzoeksmethode is Onderzoeksmethode methode de is niet op HBO-niveau. zorgt voor afdoende. academische inzichten.

AANVULLENDE OPMERKINGEN ONDERZOEK Cijfer: !

Onderzoeksmethode laveert tussen academisch niveau en praxis.

Cultuur & Media opdracht 2: de grote piratenopdracht Studenten:

Elk beoordelingsonderdeel dient voldoende te zijn afgesloten. Docent:

Klas:

Ontwikkeling

Piratenactie

Presentatie

Datum:

Onvoldoende

Voldoende

Ontwikkeling is niet helder en duidelijk omschreven, belang ontbreekt.

Ontwikkeling, cultuurverandering en frictie zijn afdoende beschreven.

Gevorderd

Wow!

Ontwikkeling, cultuurverandering en frictie worden op sublieme wijze aan elkaar gekoppeld. De actie is niet De actie is goed De actie is doeltreffend De actie is goed uitgewerkt en/ uitgewerkt en en/of heeft het publiek spraakmakend en of haakt niet in op haakt in op publiek, aantoonbaar aan het heeft een de gekozen ontwikkeling en denken gezet. beweging (actie ontwikkeling. cultuurverandering. zorgt voor reactie) in gang gezet. De presentatie is onvolledig, onverzorgd of onduidelijk.

Ontwikkeling, cultuurverandering en frictie worden op creatieve wijze beschreven.

De presentatie is De presentatie is verzorgd en geeft origineel en leuk om een duidelijk en naar te kijken. volledig beeld en evaluatie van de actie. Samenwerking Niet alle teamleden Alle teamleden De actie en presentatie * hebben een (gelijk) hebben geven blijk van een aandeel gehad in bijgedragen aan de goede samenwerking de actie. actie en/of en flinke inzet van alle Namen: presentatie. teamleden. ………………….. ………………….. ………………….. Factsheet + Het factsheet is niet Het factsheet is Factsheet en storyboard compleet en het compleet en het storyboard zijn met storyboard storyboard is extra zorg en aandacht ontbreekt. aanwezig. voor beeld en detail opgesteld.

De presentatie is opvallend, erg verzorgd en lokt reactie uit bij het publiek The sky is the limit. Actie en presentatie werden door het team op een hoger niveau getild.

* Het is mogelijk dat niet alle teamleden (de zogenaamde ‘meelifters’) een voldoende halen voor deze opdracht. CIJFER EN AANVULLENDE OPMERKINGEN Cijfer:

!

R E A D E R Cultuur & Media HvA - CMD Amsterdam - V

Recommend Documents