Quickscan flora en fauna In het kader van de Flora- en faunawet. Plangebied: Plasweg 37, Waddinxveen Opsteller: K. van Veen

Quickscan flora en fauna In het kader van de Flora- en faunawet

Plangebied: Plasweg 37, Waddinxveen Opsteller: K. van Veen

Quickscan flora en fauna In het kader van de Flora- en faunawet

Ondertitel

Plangebied: Plasweg 37, Waddinxveen

Opsteller

K. van Veen

Datum

25 september 2015

Versienummer

03

Rapportkenmerk

ER20150625v03

Aantal pagina's

49

Opdrachtgever

IntROview B.V.

Contactpersoon

W. Kaandorp

Collegiale toets

F.A. van Meurs

Wijze van citeren

Veen, K., van, 2015. Quickscan flora en fauna. In kader van de Flora- en faunawet. Plangebied: Plasweg 37, Waddinxveen. Rapportkenmerk ER20150625v03. Ecoresult. Dordrecht

Ecoresult Schipbeekstraat 148 3313 AS Dordrecht 078 75 184 12 [email protected] www.ecoresult.nl

© copyright Ecoresult 2015 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende. Ecoresult kan door opdrachtgever niet aansprakelijk worden gesteld voor schade die voortvloeit uit gebruik van data of gegevens of door toepassing van aanbevelingen en conclusies, die zijn opgenomen in deze rapportage.

INHOUDSOPGAVE

1 Inleiding..................................................................................................................................................................................................................................5 1.1 Aanleiding.....................................................................................................................................................................................................................5 1.2 Doel...................................................................................................................................................................................................................................5 1.3 Leeswijzer......................................................................................................................................................................................................................5 2 Werkwijze...............................................................................................................................................................................................................................7 2.1 Quickscan flora en fauna ....................................................................................................................................................................................7 2.2 Beschermde natuurgebieden .........................................................................................................................................................................7 3 Omschrijving plangebied............................................................................................................................................................................................9 4 Onderzoeksresultaten.................................................................................................................................................................................................11 4.1 Algemeen...................................................................................................................................................................................................................11 4.2 Bronnenonderzoek...............................................................................................................................................................................................11 4.3 Verkennend veldonderzoek............................................................................................................................................................................12 4.4 Samenvatting onderzoeksresultaten........................................................................................................................................................18 5 Aanvullend onderzoek platte schijfhoren......................................................................................................................................................21 5.1 Aanleiding..................................................................................................................................................................................................................21 5.2 Methode......................................................................................................................................................................................................................21 5.3 Platte schijfhoren...................................................................................................................................................................................................22 5.4 Functionaliteit plangebied..............................................................................................................................................................................22 5.5 Overige soorten......................................................................................................................................................................................................22 6 Activiteiten.........................................................................................................................................................................................................................23 6.1 Voorgenomen activiteiten...............................................................................................................................................................................23 6.2 Nieuwe situatie.......................................................................................................................................................................................................23 6.3 Wettelijk belang......................................................................................................................................................................................................24 6.4 Alternatieven afweging ....................................................................................................................................................................................25 6.5 Locatie .........................................................................................................................................................................................................................25 6.6 Inrichting ....................................................................................................................................................................................................................25 6.7 Uitvoering .................................................................................................................................................................................................................25 7 Effectenbeoordeling en toetsing........................................................................................................................................................................27 7.1 Vaatplanten................................................................................................................................................................................................................27 7.2 Zoogdieren- vleermuizen.................................................................................................................................................................................27 7.3 Zoogdieren- grondgebonden.......................................................................................................................................................................28 7.4 Reptielen en amfibieën.....................................................................................................................................................................................28 7.5 Vissen.............................................................................................................................................................................................................................30 7.6 Weekdieren................................................................................................................................................................................................................31 7.7 Vogels............................................................................................................................................................................................................................32 8 Conclusies en aanbevelingen................................................................................................................................................................................33 8.1 Conclusies..................................................................................................................................................................................................................33 8.2 Aanbevelingen........................................................................................................................................................................................................36 9 Geraadpleegde bronnen .........................................................................................................................................................................................39 9.1 Literatuur.....................................................................................................................................................................................................................39 9.2 Internet.........................................................................................................................................................................................................................39 Bijlage 1 Toelichting Flora- en faunawet............................................................................................................................................................41 Bijlage 2 Foto-impressie plangebied ...................................................................................................................................................................45 Bijlage 3 Bekende verspreiding beschermde soorten (NDFF).............................................................................................................49

1

Inleiding

1.1

Aanleiding

In opdracht van IntROview B.V. heeft Ecoresult een quickscan flora en fauna uitgevoerd. Aanleiding voor dit onderzoek betreft het uitbreiden en omvormen van de huidige opslagloods tot binnenbak en de sloop van een bestaande loods met de binnenbak. Hiervoor dient de huidige loods te worden uitgebreid, de nok van het dak te worden aangepast en een sloot te worden gedempt (zie verder hoofdstuk 5). Deze activiteiten kunnen schadelijke effecten hebben op beschermde soorten. De Floraen faunawet (bijlage 1) kan hierdoor worden overtreden. Deze quickscan flora en fauna zoomt in op de (mogelijke) schadelijke effecten door de activiteiten en op welke wijze in het kader van de wet gehandeld kan worden.

1.2

Doel

Onderzoeken en beoordelen of de flora- en faunawet door geplande activiteiten wordt overtreden. Zo ja, toetsen op welke wijze in het kader van de Flora- en faunawet dient te worden gehandeld.

1.3

Leeswijzer

In deze rapportage worden achtereenvolgens beschreven: de werkwijze, het plangebied, de onderzoeksresultaten, de activiteiten, de (mogelijke) schadelijke effecten, effectbeoordeling en toetsing, de conclusies en aanbevelingen en de geraadpleegde literatuur.

5

2

Werkwijze

2.1

Quickscan flora en fauna

De quickscan flora en fauna is gebaseerd op 8 stappen: 1. Uitvoeren van een oriënterend bronnenonderzoek en verkennend veldonderzoek. 2. Uitvoeren van oriënterend onderzoek naar de activiteiten en nagaan of er schadelijke effecten op kunnen treden. 3. Onderzoeken en advies geven over het voorkomen van (mogelijke) schadelijke effecten door het uitvoeren van mitigerende maatregelen. 4. Aangeven of soorten zijn vrijgesteld van een ontheffing. 5. Onderzoeken en advies geven over het werken met gedragscodes. 6. Het onderzoeken van de gevolgen van de (mogelijke) schadelijke effecten. 7. Optioneel zorgen voor een volledige ontheffingsaanvraag en/of vergunningsaanvraag. 8. Optioneel door ecologische werkbegeleiding controleren of de maatregelen uit de ontheffing en/of vergunning ook zo worden uitgevoerd.

2.2

Beschermde natuurgebieden

Op voorhand is uit te sluiten dat de verwachte storende factoren die voortkomen uit de voorgenomen activiteiten (zie hoofdstuk 5) afgezet tegen de ligging en doelstelling van beschermde natuurgebieden leiden tot (significant) negatieve effecten op soorten, habitattypen en wezenlijke waarden en kenmerken van Natura 2000-gebieden of Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Een uitgebreide beschrijving en beoordeling zijn daarom niet opgenomen in deze quickscan. Aanvullend onderzoek is niet noodzakelijk. Het dichtstbijzijnde Natura 2000-gebied genaamd “Broekvelden, Vettenbroek en polder”1 ligt op geruime afstand van het plangebied ligt (hemelsbreed ca. 7,7 kilometer ten zuiden van het plangebied). Het plangebied is niet in de EHS gelegen2. Dichtstbijzijnde EHS ligt op een afstand van ca. 200 meter. Dit betreft een ecologische verbindingszone, ten noordwesten van het plangebied. Dichtstbijzijnde weidevogelgebied ligt op circa 2.500 meter ten zuidoosten van het plangebied.

1 2

Bron: http://geo.zuid-holland.nl/geo-loket/html/atlas.html?atlas=natura2000 Bron: http://geo.zuid-holland.nl/geo-loket/html/atlas.html?atlas=ehs

7

3

Omschrijving plangebied

Het plangebied genaamd Plasweg 37, Waddinxveen is gelegen buiten de bebouwde kom, aan de westzijde van Waddinxveen (gemeente Waddinxveen, provincie Zuid-Holland). Het plangebied grenst aan agrarisch gebied. Zie voor de ligging Afbeelding 1.

Afbeelding 1: Ligging van het plangebied buiten de bebouwde kom van Waddinxveen. Het plangebied is rood omlijnd. Kaartbron: PDOK Hieronder volgt een omschrijving van het plangebied: •

Het plangebied betreft twee loodsen op het terrein van de manage. Eén loods wordt gebruikt als opslagplaats voor werktuig en stro/hooi, de andere loods betreft een binnenbak.

•

De loods bestaat uit een enkelsteens muur zonder spouwmuur en er bevinden zich geen boeiborden en gevelplaten langs de buitenzijde. Scheuren, holten en nissen ontbreken en dakpannen zijn afwezig (het betreft enkel een golfplaten dak).

•

de loods met de binnenbak is gebouwd in dezelfde stijl als de opslagloods. de loods met de binnenbak heeft ook een enkelsteens muur zonder spouwmuur en er bevinden zich geen 9

boeiborden en gevelplaten langs de buitenzijde. Scheuren, holten en nissen ontbreken en dakpannen zijn afwezig (het betreft enkel een golfplaten dak). Langs de zijkanten van de loods met de binnenbak zijn ramen aanwezig. Op veel plaatsen zijn deze ramen gebroken. •

Rondom het plangebied bevinden zich meerdere gebouwen waaronder enkele paardenstallen, een woonhuis en een binnenbak voor paarden.

•

Het gebied rondom het plangebied is grotendeels verhard of bestaat uit een grazige vegetatie afgewisseld door ruigtekruiden als grote brandnetel, kamille en grote weegbree. Bomen of struiken zijn afwezig.

•

Ten zuidwesten van het plangebied is een opslagplaats voor gebruikt zaagsel, stro en hooi uit de stallen aanwezig.

•

Ten westen van het plangebied ligt een smalle watergang die volledig is dichtgegroeid met liesgras. De waterdiepte bedraagt maximaal 30 centimeter en enige submerse watervegetatie in de vorm van flap en kroos is aanwezig. De watergang betreft een doodlopend einde. Aan één zijde is de watergang aangesloten op ander water.

•

Verlichting is aanwezig in het plangebied.

•

Lijnvormige structuren in de vorm van hoog opgaande beplanting of bebouwing zijn binnen het plangebied aanwezig. Ten zuiden van het plangebied bevindt zich een lijnvormige structuur langs de Plasweg.

In bijlage 2 is een foto-impressie van het plangebied te vinden.

Afbeelding 2: Aanzicht van de uit te breiden loods. Links is de te dempen watergang gelegen.

10

4

Onderzoeksresultaten

4.1

Algemeen

Het verkennend veldonderzoek is uitgevoerd op 18 juni 2015 door L. Boon en K. van Veen, ecologisch deskundigen3 bij Ecoresult. Daarbij is gebruik gemaakt van een zaklamp en een verrekijker (Swarovski EL 10x42). Aandacht is uitgegaan naar de aanwezige landschapselementen en habitats in en grenzend aan het plangebied om de resultaten van het bronnenonderzoek aan te scherpen (hoofdstuk 4.2). Aangezien de voorgenomen activiteiten in de categorie ruimtelijke ingrepen valt (zoals bedoeld in het kader van de Flora- en faunawet), zijn de soorten uit tabel 1, 2, 3 en vogels van de Flora- en faunawet onderzocht. Op basis van het bronnenonderzoek en de aanwezige habitats was een goede inschatting van de potenties te maken. In dit hoofdstuk worden alle door de Flora- en faunawet beschermde soortgroepen behandeld.

4.2

Bronnenonderzoek

4.2.1

Nationale Databank Flora en Fauna

In tabel 1 staat per soort aangegeven op welke afstand de soort van het plangebied de afgelopen vijf jaar is waargenomen. Hierin zijn alleen de soorten weergegeven van tabel 2 en 3 van de Flora- en faunawet en de vogels waarvan RVO op een indicatieve lijst aangeeft dat deze jaarrond beschermde nesten hebben. Zie bijlage 3 voor soorten die van 1 tot 10 km. afstand zijn waargenomen.

3

Voor een definitie van ecologisch deskundige wordt verwezen naar https://mijn.rvo.nl/ecologischdeskundige?inheritRedirect=true

11

Soort

Soortgroep

Bescherming

Afstand

Gele helmbloem Prachtklokje Kleine modderkruiper Rugstreeppad rouwmantel Boomvalk Buizerd Gierzwaluw Grote Gele Kwikstaart Huismus Kerkuil Ooievaar Ransuil Slechtvalk Sperwer Steenuil Wespendief Zwarte Wouw Gewone dwergvleermuis Laatvlieger Meervleermuis Ruige dwergvleermuis

Vaatplanten Vaatplanten Vissen Amfibieën Insecten - Dagvlinders Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Vogels Zoogdieren Zoogdieren Zoogdieren Zoogdieren

tabel II tabel II tabel II tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III

0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km 0 - 1 km

Tabel 1: Waargenomen beschermde soorten binnen een afstand van 1 km vanaf rondom plangebied. Bron: NDFF – quickscanhulp, geraadpleegd 25-06-2015

4.3 4.3.1

Verkennend veldonderzoek Vaatplanten

Het plangebied is ongeschikt voor beschermde vaatplanten uit tabel 2 en 3. Geschikt habitat ontbreekt en individuen zijn niet aangetroffen. Het veldonderzoek heeft plaatsgevonden in de gunstige periode voor onderzoek naar de potentieel aanwezige beschermde vaatplanten (juni) waardoor de aanwezigheid is uit te sluiten. In het plangebied zijn oude stenen muren die potentieel geschikt zijn voor beschermde muurplanten afwezig. Tussen de verharding, in het groen of langs de watergang in het plangebied zijn geen beschermde vaatplanten zoals prachtklokje, klein glaskruid, gele helmbloem of orchideeën aangetroffen. In de watergang binnen het plangebied zijn vaatplanten uit tabel 1 aanwezig (tijdens het veldbezoek zijn hier meerdere individuen van de zwanenbloem aangetroffen). Naast zwanenbloem is de watergang vrijwel volledig dichtgegroeid met liesgras en heen. Submerse (volledig ondergedoken) watervegetatie is nauwelijks aanwezig. Andere vaatplanten uit tabel 1 zijn niet 12

aangetroffen. Het plangebied is grotendeels bebouwd en verhard. In het plangebied is geen sprake van ecologisch beheerde terreinen, geen duinen, hoogveen, laagveen of voedselarme bodem en bos waardoor geschikt habitat voor overige beschermde planten ontbreekt.

4.3.2

Zoogdieren – vleermuizen

4.3.2.1

Vaste rust- en verblijfplaatsen

Vaste rust- en verblijfplaatsen in gebouwen De loods en de loods met de binnenbak in het plangebied zijn ongeschikt voor vaste rust- en verblijfplaatsen voor vleermuizen. De loods en de loods met de binnenbak bestaan uit een enkelwandige stenen muur, er bevindt zich in deze muur geen spouwmuur. op de gevels van de loods bevinden zich gladde metalen platen die aan de bovenzijde dicht zitten door middel van een metalen dakstrip. Op de gevels van de loods met de binnenbak wordt de stenen muur en de gevelbeplating onderbroken door ramen. Onder de metalen dakstrip is geen ruimte aanwezig die gebruikt kan worden als vaste rust- en verblijfplaats voor vleermuizen. Het dak bestaat uit enkele golfplaten waaronder geen ruimte aanwezig is waar vleermuizen weg kunnen kruipen. Aan de binnenzijde van loods en de loods met de binnenbak bevinden zich geen gevelplaten, boeiborden of andere objecten waar zich vaste rust- en verblijfplaatsen van vleermuizen kunnen bevinden.

Vaste rust- en verblijfplaatsen in bomen Binnen het plangebied ontbreken bomen. Derhalve is het plangebied ongeschikt voor vaste rust- en verblijfplaatsen van vleermuizen in bomen.

4.3.2.2

Foerageergebied

Het plangebied is potentieel geschikt om te fungeren als foerageergebied4, maar niet essentieel. Foerageergebied in de vorm van beschutting achter gebouwen is in het plangebied aanwezig. Daarnaast is het plangebied door de aanwezigheid van stalmest en paarden een broedplaats voor insecten. Echter zijn er in de directe omgeving ruim voldoende vergelijkbare en geschiktere alternatieven aanwezig in de vorm van bomenlanen, tuinen, openbaar groen en open water. Soorten die foeragerend binnen het plangebied aangetroffen kunnen worden zijn voornamelijk gewone 4

Een vliegroute is essentieel wanneer er geen goede alternatieve vliegroute is om vanuit de verblijfplaats het betreffende foerageergebied te bereiken dan wel dat er wel een alternatieve vliegroute is, maar het gebruik hiervan kost vergeleken met de originele vliegroute teveel energie (te ver omvliegen of te onbeschut). Een foerageergebied is van essentieel belang voor het functioneren van de verblijfplaats wanneer er geen alternatieve foerageergebieden zijn om de eventuele aantasting ervan op te vangen. Bron: Soortenstandaard Gewone dwergvleermuis.

13

dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, laatvlieger en rosse vleermuis.

4.3.2.3

Vliegroute

Het plangebied vormt geen essentieel onderdeel van een vliegroute tussen verblijfplaatsen en foerageergebieden. Onverlichte of zwak verlichte lijnvormige structuren in de vorm van bomenrijen, hoog opgaande struiken en stenen structuren zijn in het plangebied aanwezig. Deze structuren maken geen deel uit van een een groter geheel aan lijnvormige structuren. Het gebied rondom het plangebied bestaat grotendeels uit open grasland. Buiten het plangebied zijn ruim voldoende vergelijkbare en geschiktere alternatieven aanwezig. Buiten het plangebied zijn lijnvormige structuren aanwezig in de vorm van singels, aaneengesloten bomenrijen, hoog opgaand openbaar groen en bebouwing. Soorten die aangetroffen kunnen worden zijn voornamelijk gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis en laatvlieger.

4.3.3

Zoogdieren - grondgebonden

Het plangebied is ongeschikt voor voortplantingsplaatsen of vaste rust- en verblijfplaatsen van beschermde grondgebonden zoogdieren uit tabel 2 en 3 van de Flora- en faunawet. Voor de volgens het bronnenonderzoek in de omgeving aanwezige soort waterspitsmuis, otter en bever is binnen het plangebied geen geschikt habitat aanwezig (groter open water met bomen en struiken en watergangen met een goede waterkwaliteit en goed ontwikkelde oevervegetatie). Er zijn geen burchten, wissels, latrines, uitwerpselen of (boom-)nesten van zoogdieren aangetroffen. Het aanwezige groen in het plangebied is geschikt voor grondgebonden zoogdieren uit tabel 1 zoals meerdere soorten muizen, bunzing, wezel, hermelijn en egel.

4.3.4

Reptielen en amfibieën

Het plangebied is potentieel geschikt voor reptielen en amfibieën uit tabel 3. Rugstreeppad komt nabij het plangebied voor5. Het plangebied kan tijdens uitvoering van grondwerkzaamheden potentieel geschikt leefgebied voor rugstreeppad zijn, deze mobiele soort is aanwezig op een afstand van 0 tot 1 km. van het plangebied en kan het plangebied als voortplantingsplaats tijdens de werkzaamheden in gebruik nemen. Onder meer braakliggende bouwterreinen vormen een ideaal leefgebied voor de rugstreeppad. Vaak is er een goed vergraafbare bodem aanwezig en is er bouwmateriaal om onder te schuilen. Regenplassen en sporen van zware voertuigen waar regenwater in is blijven staan, vormen

5

14

Bron: NDFF en www.ravon.nl

ideaal voortplantingswater6. In de huidige situatie is het plangebied ongeschikt voor de rugstreeppad. Zandige plekken om in te graven zijn aanwezig in de vorm van een buitenbak, echter is de verstoring door betreding van mensen en paarden hier te groot om als leefgebied te fungeren. Andere locaties met geschikt habitat in de vorm van zandige plekken, (schuil) elementen en goed vergraafbare bodem zijn niet aanwezig. Foerageergebied in de vorm van zandafgravingen, open zandige stukken en weiland/akkerland zijn binnen het plangebied afwezig doordat het plangebied grotendeels is verhard. Buiten het plangebied bevindt zich voldoende habitat in de vorm van grasland en akkerland waar de rugstreeppad kan foerageren en verblijven. De sloot is te ver in verlandingsstadium, er is teveel bagger en vegetatie aanwezig waardoor deze ongeschikt is voor rugstreeppad.. Het plangebied is matig geschikt voor de ringslang. Binnen het plangebied is geen geschikt habitat voor voortplantingsplaatsen of overwinteringsplaatsen aanwezig. De watergang in het plangebied betreft een doodlopende watergang (zonder verbindingen met andere watergangen) waardoor de watergang geen onderdeel uit maakt van migratieroutes voor de ringslang. De watergang binnen het plangebied is potentieel geschikt als foerageergebied voor de ringslang. In de directe omgeving zijn echter in ruime mate vergelijkbare alternatieven aanwezig waar de soort gebruik van kan maken. De watergang in het plangebied is geschikt voor amfibieën uit tabel 1 zoals bruine kikker, bastaardkikker, kleine watersalamander en gewone pad. Bastaardkikker is tijdens het veldbezoek waargenomen.

4.3.5

Dagvlinders en libellen

Het plangebied is ongeschikt voor beschermde dagvlinders en libellen. Potentieel geschikte voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen zijn niet aangetroffen. Binnen het plangebied is geen geschikt habitat aanwezig voor beschermde soorten. Bos met wilgen (voor rouwmantel) en open water met krabbenscheervegetatie (groene glazenmaker) zijn niet aanwezig. De rouwmantel wordt binnen Nederland enkel waargenomen als dwaalgast. Geschikt habitat voor groene glazenmaker bevindt zich ten oosten van de stad Waddinxveen.

4.3.6

Vissen

Het plangebied is geschikt voor beschermde vissen. De smalle watergang is potentieel geschikt als leefgebied voor de kleine modderkruiper. Tijdens het veldbezoek zijn in de watergang stekelbaarzen waargenomen wat indiceert dat er jaarrond water aanwezig is. Zoetwatermossels (essentieel voor voortplanting van bittervoorn) zijn afwezig, Hoewel een goed ontwikkelde watervegetatie in de vorm van liesgras en heen aanwezig is, is de watergang is ongeschikt voor de bittervoorn vanwege de 6

Bron: Soortenstandaard Rugstreeppad

15

geringe waterdiepte (<50 centimeter), de afwezigheid van direct aaneengesloten dieper water en een goed ontwikkelde submerse watervegetatie. Het plangebied is ongeschikt voor de grote modderkruiper. Geschikt habitat in de vorm van een watergang met een goede submerse watervegetatie is afwezig en de watergang is niet direct aangesloten op dieper water wat essentieel is voor overwintering. Daarnaast zijn in de directe omgeving van het plangebied geen waarnemingen van grote modderkruiper bekend.

4.3.7

Weekdieren

Het plangebied is potentieel geschikt voor beschermde weekdieren. Open water met waterplanten in de vorm van liesgras en heen is in het plangebied aanwezig. Daarnaast is het water helder en bevat het enige submerse watervegetatie die gebruikt kan worden om de eieren op af te staan. Op basis van het aanwezige habitat en de verspreiding binnen Nederland is de aanwezigheid van platte schijfhoren niet uit te sluiten. Een verdiepend veldonderzoek is als gevolg van deze potentie uitgevoerd (zie hoofdstuk 5).

4.3.8

Vogels

4.3.8.1

Jaarrond beschermde nesten

Vaste rust- en verblijfplaatsen in gebouwen Het plangebied is ongeschikt voor vaste rust- en verblijfplaatsen van vogels met jaarrond beschermde nesten in gebouwen. De loods en de loods met de binnenbak bestaan uit een enkelsteens muur zonder spouwmuur en en er bevinden zich geen boeiborden, gevelplaten of dakgoten langs de buitenzijde. Scheuren, holten en nissen ontbreken en dakpannen zijn afwezig. In de stenen muur bevinden zich geen openingen waar voortplantingsplaatsen zich kunnen bevinden. Het dak bestaat uit enkellaags golfplaten waaronder geen ruimte aanwezig is die geschikt is voor vogels met jaarrond beschermde nesten zoals huismus of gierzwaluw. Binnen het plangebied zijn tijdens het veldbezoek geen nesten van huismus waargenomen. Nesten van huismus en functioneel leefgebied bevinden zich ten oosten van het plangebied in de paardenstallen. Hier zijn in totaal circa 25 huismussen waargenomen. Potentieel (essentieel) functioneel habitat voor huismus is aangetroffen buiten het plangebied, aan de oostzijde, in de vorm van struiken en bomen. Binnen het plangebied bevindt zich geen (essentieel) functioneel leefgebied voor de huismus. Jaarrond groene struiken of ruigte ontbreken en de bebouwing binnen het plangebied bied geen geschikte plek om te kunnen foerageren. Het plangebied is ook ongeschikt voor andere gebouwbewonende vogels met jaarrond beschermde 16

nesten. Het plangebied ligt buiten het reguliere broedgebied van grote gele kwikstaart7 en binnen en rondom het plangebied is geen geschikt broedhabitat aanwezig (oevers van snelstromende beken en rivieren), waardoor voortplantingsplaatsen en vaste rust- en verblijfplaatsen hier niet worden verwacht. Sporen, braakballen en nesten van andere gebouwbewonende vogels (kerkuil en steenuil) zijn, hoewel er naar is gezocht, in alle stallen, binnenbakken en de opslagloods afwezig. Het plangebied is potentieel geschikt als functioneel leefgebied voor steenuil en kerkuil. Het plangebied kan gebruikt worden als foerageergebied, doch niet essentieel. In de directe omgeving van het plangebied is voldoende foerageergebied in de vorm van grasland en akkerland aanwezig. Hoog opgaande stenen structuren ontbreken waardoor geschikt habitat voor nesten van ooievaar en slechtvalk ontbreken. Daarnaast zijn geen van de potentieel aanwezige soorten, anders dan huismus, tijdens het verkennend veldonderzoek aangetroffen.

Vaste rust- en verblijfplaatsen in bomen Het plangebied is ongeschikt voor vaste rust- en verblijfplaatsen van vogels in bomen. Bomen zijn binnen het plangebied afwezig. De op basis van het bronnenonderzoek te verwachten soorten (steenuil, buizerd, havik, ransuil, oehoe, roek, sperwer en zwarte wouw) hebben daardoor habitat dat niet in het plangebied aanwezig is (holten in bomen, naaldbomen, uitgebouwde kraaiennesten) of het plangebied valt niet in hun reguliere broedgebied (zwarte wouw). Tevens zijn tijdens het verkennend veldonderzoek geen sporen of nesten in omringende bomen aangetroffen (uitwerpselen, braakballen, boomnesten).

4.3.8.2

Niet jaarrond beschermde nesten

Het plangebied is potentieel ongeschikt voor vogels met niet jaarrond beschermde nesten (zogenaamde categorie 5-soorten). In of op de loods bevinden zich geen scheuren, nissen, holten, boeiborden, spouwmuren, dakgoten of openingen onder de gevelplaten waar zich nesten kunnen bevinden. Tijdens het veldbezoek zijn binnen het plangebied geen sporen (nestmateriaal of ontlasting) aangetroffen die duiden op nesten van categorie 5 soorten. Ten oosten van het plangebied zijn in de paardenstallen nesten van boerenzwaluw aanwezig. Tijdens het veldbezoek zijn hier 4 nesten aangetroffen.

4.3.8.3

Algemene vogels

Het plangebied is geschikt voor vogelsoorten waarvan de nesten alleen gedurende het broedseizoen beschermd zijn (het moment dat het nest in gebruik is). Dit betreft onder andere merel en Turkse tortel. 7

https://www.sovon.nl/nl/soort/10190

17

Geschikt voortplantingshabitat is aanwezig in de loods en de loods met de binnenbak bovenop de draagconstructie voor het dak, hier is tijdens het veldbezoek een nest van Turkse tortel aangetroffen.

4.3.9

Overige soortgroepen

Het plangebied is potentieel ongeschikt voor tabel 2 en 3 soorten kevers en kreeftachtigen. Daarnaast ligt het plangebied buiten het reguliere verspreidingsgebied van beschermde soorten, zoals Europese rivierkreeft en gestreepte waterroofkever. Uit bronnenonderzoek blijkt dat tot een afstand van 25 kilometer deze en overige beschermde soorten in deze soortgroepen de afgelopen 5 jaar niet zijn waargenomen, waardoor mag worden verondersteld dat ze in het plangebied afwezig zijn.

4.4

Samenvatting onderzoeksresultaten

De samenvatting van het bronnen- en verkennend veldonderzoek is te vinden in Tabel 2. In deze tabel staan alle soorten waarvoor het plangebied potentieel geschikt is. In de laatste kolom staat per soort aangegeven welk deel van het plangebied geschikt is voor de betreffende soort.

18

Soortgroep

Soort

Vaatplanten

Zwanenbloem Groeiplaats 1 Gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, laatvlieger, rosse Niet essentieel vleermuis Foerageergebied 3 O.a. diverse muizensoorten, egel, bunzing, hermelijn, Verblijfplaats en functioneel wezel leefgebied 1

Zoogdieren – vleermuizen

Zoogdieren – grondgebonden

Functie

Tabel

Amfibieën

Bruine kikker, gewone pad, bastaardkikker, kleine Verblijfplaats en functioneel watersalamander leefgebied 1 Potentieel tijdens werkzaamheden, en potentieel foerageergebied Rugstreeppad (niet essentieel) 3

Reptielen

Ringslang

Vissen

Kleine modderkruiper

Weekdieren

Platte schijfhoren

Amfibieën

Vogels – algemeen Diverse soorten Vogels – Categorie 1-4 Kerkuil, steenuil

Foerageergebied Voortplantingsplaats en functioneel leefgebied Voortplantingsplaats en functioneel leefgebied Voortplantingsplaats en functioneel leefgebied Foerageergebied (niet essentieel)

Opmerking Potentieel geschikt

Locatie

Potentieel geschikt

Begroeing en bebouwing

Potentieel geschikt.

Begroeiing

Potentieel geschikt.

Watergang

Watergang

3

Potentieel geschikt Potentieel geschikt.

2

Potentieel geschikt.

Watergang

3

Potentieel geschikt.

Watergang

Potentieel geschikt Potentieel geschikt

Gehele plangebied Gehele plangebied

3 3

Plangebied Watergang

Tabel 2: Overzicht soorten waarvoor het plangebied potentieel geschikt is.

19

5

Aanvullend onderzoek platte schijfhoren

5.1

Aanleiding

Aanleiding voor het verdiepend veldonderzoek is de conclusie uit de quickscan flora en fauna dat de watergang gelegen in het plangebied potentieel geschikt is voor de platte schijfhoren. Op basis van de beschikbare onderzoeksgegevens kon geen juiste effectenbeoordeling worden gedaan.

5.2

Methode

Door voorliggend onderzoek zijn de volgende functies voor platte schijfhoren onderzocht: •

Voortplantingsplaatsen.

•

Vaste rust- en verblijfplaatsen.

•

Functioneel leefgebied.

Het onderzoek naar platte schijfhoren is uitgevoerd volgens een gestandaardiseerde methode, zoals beschreven in de voor weekdieren opgestelde handleidingen (Boesveld, A., A.W. Gmelig Meyling, R.H. de Bruyne. 2009. Slakken van de Habitatrichtlijn waarnemen. Stichting Anemoon, Bennebroek) en de voor de platte schijfhoren beschikbare ecologische informatie. Het onderzoek naar platte schijfhoren kan jaarrond worden uitgevoerd. Voor onderzoek naar schijfhoren volstaat één veldbezoek om de daadwerkelijke aan- of afwezigheid vast te stellen. Er is op één moment in het plangebied vanaf de oever gevist (17 augustus 2015). Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van een RAVON steeknet met een maaswijdte van 3mm. Dit net is geschikt voor onderzoek naar de platte schijfhoren. De volgroeide exemplaren hebben een doornsnede van circa 6mm en een dikte van 0,8mm. Alle waarnemingen worden op 10 meter nauwkeurig ingevoerd. Aangetroffen schijfhorens worden bemonsterd en later met een loep gedetermineerd. Het onderzoeksgebied voor platte schijfhoren is weergegeven in Afbeelding 3.

21

Afbeelding 3: Onderzoeksgebied voor de platte schijfhoren rood omlijnd. Kaartbron: PDOK

5.3 5.3.1

Platte schijfhoren Afwezig

Tijdens het onderzoek werd Platte schijfhoren niet binnen het plangebied waargenomen. Wel werd op meerdere plaatsen de Draaikolkschijfhoren aangetroffen. Deze waterslak is van de platte schijfhoren te onderscheiden door onder meer de meer afgeplatte bovenzijde en het formaat (tot 13 x 1,8 mm).

5.4

Functionaliteit plangebied

Op basis van de onderzoeksresultaten vervult de watergang binnen het plangebied geen functie voor de platte schijfhoren.

5.5

Overige soorten

Naast draaikolkschijfhoren zijn in het plangebied tiendoornige stekelbaars, kleine watersalamander (tabel 1) en (wederom) zwanenbloem (tabel 1) aangetroffen. Ondanks gericht zoeken zijn geen kleine modderkruiper, bittervoorn en zoetwatermosselen gevonden. 22

6

Activiteiten

6.1

Voorgenomen activiteiten

Het project omvat het uitbreiden van een huidige loods tot nieuwe binnenbak met een stapmolen en longeercirkel en de sloop van een huidige binnenbak. De nieuwe binnenbak wordt circa 25 meter in westelijke richting uitgebreid ten overstaande van de huidige loods. De werkzaamheden voor dit project omvatten: •

Het slopen van een gevel van de huidige loods en de loods met de binnenbak.

•

Het vernieuwen van de daknok.

•

Het dempen van circa 25 strekkende meter water.

•

Het verwijderen van een open opslagplaats voor gebruikt zaagsel, hooi en stro vanuit de paardenstallen.

6.2

•

Het bouwrijp maken van het plangebied.

•

Het bouwen van een nieuwe binnenbak met stapmolen en longeercirkel.

•

Slopen van een bestaande loods met de binnenbak.

Nieuwe situatie

In de nieuwe situatie is de huidige loods vernieuwd en maakt deze plaats voor een nieuwe binnenbak met stapmolen en longeercirkel.

23

Afbeelding 4: Tekening van het plangebied met de uitbreiding van de loods. Bron: opdrachtgever.

6.3

Wettelijk belang

De activiteiten kunnen naar verwachting worden geplaatst onder de volgende wettelijke belangen: •

Ruimtelijke inrichting of ontwikkeling (belang j).

Toelichting belang en j. Vanwege de geplande uitbreiding van de manege met een extra binnenbak moet de huidige opslagloods wijken voor een nieuw, groter, gebouw.

Voorbeelden van activiteiten die onder het belang j. ruimtelijke inrichting of ontwikkeling kunnen worden geplaatst zijn: een natuurontwikkelingsproject, aanleg van een weg, stadswijk of bedrijvenpark, bouw of verbouwing van een gebouw, het verdubbelen van een wateronttrekking.

De andere wettelijke belangen betreffende:

24

•

Bescherming van flora en fauna (belang b).

•

Veiligheid van het luchtverkeer (belang c).

•

Volksgezondheid of openbare veiligheid (belang d).

•

Dwingende reden van groot openbaar belang (belang e).

•

Bestendig beheer en onderhoud in de land- en bosbouw (belang h).

•

Bestendig gebruik (belang i).

Het soort wettelijk belang is van invloed op de mogelijkheden of er voor de activiteiten een ontheffing gekregen kan worden indien er sprake is van een wezenlijke invloed op de populatie.

6.4

Alternatieven afweging

Binnen het terrein van de manege is geen alternatieve ruimte aanwezig waar de nieuwe binnenbak geplaatst kan worden. Voor de bouw van deze binnenbak moet een bestaand gebouw wijken.

6.5

Locatie

Het project is locatiespecifiek. Binnen het terrein van de manege is geen alternatieve ruimte beschikbaar waar de nieuwe binnenbak logischerwijs gebouwd kan worden.

6.6

Inrichting

In paragraaf 8.2.4 worden – los van de onderzoeksresultaten – maatregelen voorgesteld voor medegebruik door vogels en vleermuizen.

6.7

Uitvoering

Tijdens de werkzaamheden worden indien noodzakelijk alle mogelijke mitigerende maatregelen getroffen om effecten op beschermde soorten te voorkomen of te verminderen. Zo wordt er rekening gehouden met de kwetsbare perioden van de aanwezige soorten en worden maatregelen genomen om effecten tijdens werkzaamheden te voorkomen. Deze maatregelen worden beschreven in hoofdstuk 6.

25

7

Effectenbeoordeling en toetsing

De effectbeoordeling en toetsing voor beschermde tabel 2 en 3-soorten die potentieel in het plangebied aanwezig zijn wordt verricht aan de hand van: •

Stappenplan Diersoorten op bijlage IV Habitatrichtlijn.

•

Stappenplan soorten op bijlage 1 tabel 2.

•

Stappenplan voor vogels.

Op basis van de betreffende stappenplannen beoordeelt bevoegd gezag (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland).

7.1

Vaatplanten

7.1.1

Tabel 1 vaatplanten

In het plangebied is geschikt habitat aangetroffen voor algemene soorten vaatplanten (zwanenbloem) uit tabel 1 van de Flora- en faunawet. Tijdens het veldbezoek zijn meerdere individuen van de zwanenbloem waargenomen. Door de voorgenomen activiteiten (dempen van de watergang) kunnen groeiplaatsen worden weggenomen wat schadelijke effecten op deze soorten veroorzaakt. Voor soorten uit tabel I is vrijstelling van een ontheffing en geldt de algemene zorgplicht (Flora- en faunawet artikel 2). Door tijdens de werkzaamheden zorgvuldig te werken wordt invulling gegeven aan de algemene zorgplicht. Invulling geven aan de zorgplicht kan door uitvoering van de activiteiten te doen volgens de richtlijnen uit een goedgekeurde gedragscode. Hierin staat op welke manier schade kan worden voorkomen, of tot een minimum kan worden beperkt, bij het uitvoeren van werkzaamheden. Maatregelen die getroffen dienen te worden omvatten: •

Het uitsteken van de aanwezige zwanenbloemen en herplanten in geschikt habitat buiten het plangebied. De zwanenbloemen dienen zo dicht mogelijk bij de originele standplaats te worden herplant, buiten de invloedssfeer van de werkzaamheden.

•

7.2

De zwanenbloemen dienen verplant te worden in de groeiperiode maart- september.

Zoogdieren- vleermuizen

In het plangebied zijn potenties aanwezig voor foerageergebied van vleermuizen. Foerageergebied in 27

de vorm van hoog opgaande beplanting en beschutting van gebouwen is aanwezig. Op voorhand is uit te sluiten dat dit foerageergebied essentieel is voor de populatie vleermuizen. Er zal in de nieuwe situatie geen extra verlichting aanwezig zijn. Daarnaast zal eventueel aanwezige bouwverlichting enkel gevoerd worden buiten de actieve periode van vleermuizen (die van april tot oktober duurt). In de directe omgeving zijn voldoende foerageermogelijkheden in de vorm van singels, bomenlanen, achtertuinen en boomgroepen aanwezig. Verstoring van vleermuizen treedt door de werkzaamheden niet op. Nader onderzoek naar vleermuizen is niet nodig.

7.3

Zoogdieren- grondgebonden

7.3.1

Tabel 1 zoogdieren

In het plangebied is potentieel geschikt habitat aangetroffen voor algemene soorten (diverse soorten muizen, wezel, hermelijn, bunzing en egel) uit tabel 1 van de Flora- en faunawet. Door de voorgenomen activiteiten kunnen vaste rust- en verblijfplaatsen worden weggenomen en individuen worden verstoord wat schadelijke effecten op deze soorten veroorzaakt. Voor soorten uit tabel I is vrijstelling van een ontheffing en geldt de algemene zorgplicht (Flora- en faunawet artikel 2). Door tijdens de werkzaamheden zorgvuldig te werken wordt invulling gegeven aan de algemene zorgplicht. Invulling geven aan de zorgplicht kan door uitvoering van de activiteiten te doen volgens de richtlijnen uit een goedgekeurde gedragscode. Hierin staat op welke manier schade kan worden voorkomen, of tot een minimum kan worden beperkt, bij het uitvoeren van werkzaamheden. Maatregelen die getroffen dienen te worden omvatten: •

Voorafgaand aan de werkzaamheden dient het werkterrein vrij te zijn van beplanting, takkenhopen of andere schuilmogelijkheden.

•

Voorafgaand aan de sloop dient de schuur geruimd te zijn zodat er geen potentiële schuilmogelijkheden meer aanwezig zijn.

7.4 7.4.1

Reptielen en amfibieën Ringslang

Binnen het plangebied is potentieel geschikt foerageergebied voor de ringslang aanwezig. Binnen het plangebied zijn geen geschikte voortplantings- of overwinteringsplaatsen aanwezig. Foerageergebied is aanwezig in de vorm van een watergang met watervegetatie. Op voorhand is uit te sluiten dat de 28

watergang essentieel is voor de populatie. In de directe omgeving van het plangebied zijn in ruime mate vergelijkbare alternatieven aanwezig. Het te dempen stuk watergang betreft tevens een kort doodlopend stuk watergang waardoor deze ongeschikt is als migratieroute. Aanvullend onderzoek is niet noodzakelijk.

7.4.2

Rugstreeppad

In de huidige situatie is binnen het plangebied geschikt habitat voor de rugstreeppad afwezig. Direct ten oosten van het plangebied, op minder dan 100 meter afstand, bevindt zich geschikt habitat voor de rugstreeppad. De rugstreeppad is een mobiele soort. Door het slopen van de huidige loods en het bouwrijp maken van het terrein kan gunstig habitat voor de rugstreeppad ontstaan waar de soort zich kan vestigen. Maatregelen om vestiging van rugstreeppad tegen de gaan omvatten: •

Op het werkterrein wordt voorkomen dat er (tijdelijke) grond- en/of zanddepots en takkenbossen ontstaan die als resp. voortplantingshabitat of functioneel leefgebied van rugstreeppad zouden kunnen functioneren.

•

Indien niet voorkomen kan worden dat grond- en/of zanddepots meer dan 4 weken blijven liggen, dienen deze grond- en/of zanddepots direct na afwerking afgedekt te worden met landbouwplastic of aan de onderzijde een goed afsluitend zeildoek, of;

•

Het plaatsen van paddenwerende schermen rondom het werkterrein of de zanddepots. De schermen zijn 50 centimeter hoog en steken minimaal 10 centimeter in de grond. Deze schermen dienen regelmatig gecontroleerd te worden op scheuren of gaten.

•

Het voorkomen van vorming van ondiepe plassen op het werkterrein.

•

Deze maatregelen dienen tevens getroffen te worden voorafgaand aan de winterrustperiode van rugstreeppad. Deze loopt globaal van oktober tot en met maart. Afhankelijk van het seizoen en de weersomstandigheden kan deze periode langer dan wel korter zijn. De geschiktheid van de periode voor het uitvoeren van de werkzaamheden dient te worden bepaald door een deskundige op het gebied van rugstreeppad.

•

Indien ondanks het treffen van maatregelen zich onverhoopt toch rugstreeppadden op het terrein vestigen mogen aanwezige rugstreeppadden, door een ecologisch deskundige, over kleine afstanden en binnen korte tijd verplaatst worden naar geschikt habitat buiten het werkterrein om ze te beschermen tegen nadelige gevolgen van de werkzaamheden. Voor deze handeling is geen ontheffing van de Flora- en faunawet nodig, omdat het niet de bedoeling is de dieren (definitief ) aan de natuur te onttrekken.

29

7.4.3

Tabel 1 amfibieën

In het plangebied is geschikt habitat aangetroffen voor algemene soorten (zoals gewone pad, bruine kikker, bastaardkikker en kleine watersalamander) uit tabel 1 van de Flora- en faunawet. Tijdens het aanvullend veldonderzoek naar platte schijfhoren op 17 augustus 2015 is de kleine watersalamander in het plangebied aangetroffen. Door de voorgenomen activiteiten (dempen van de watergang) kunnen vaste rust- en verblijfplaatsen worden weggenomen en individuen worden verstoord wat schadelijke effecten op deze soorten veroorzaakt. Voor soorten uit tabel I is vrijstelling van een ontheffing en geldt de algemene zorgplicht (Flora- en faunawet artikel 2). Door tijdens de werkzaamheden zorgvuldig te werken wordt invulling gegeven aan de algemene zorgplicht. Invulling geven aan de zorgplicht kan door uitvoering van de activiteiten te doen volgens de richtlijnen uit een goedgekeurde gedragscode. Hierin staat op welke manier schade kan worden voorkomen, of tot een minimum kan worden beperkt, bij het uitvoeren van werkzaamheden. Maatregelen die getroffen dienen te worden omvatten: •

Voorafgaand aan het dempen van de watergang wordt de watervegetatie gemaaid.

•

De watergang wordt in één richting, richting open water gedempt om amfibieën de kans te geven te ontsnappen.

7.5 7.5.1

Vissen Kleine modderkruiper

Binnen het plangebied is potentieel geschikt habitat voor de kleine modderkruiper aanwezig. Geschikt habitat is aanwezig in de vorm van een smalle watergang met watervegetatie in de vorm van liesgras en enige submerse vegetatie in de vorm van flap. De watergang is maximaal 30 centimeter diep. Door de voorgenomen activiteiten (dempen van de watergang) kunnen vaste rust- en verblijfplaatsen worden weggenomen en individuen worden verstoord. De watergang is ongeschikt voor de bittervoorn. De watergang heeft een te geringe waterdiepte, is niet direct aangesloten op een bredere en diepere watergang en tijdens het aanvullend veldonderzoek naar de platte schijfhoren op 17 augustus 2015 zijn geen zoetwatermosselen waargenomen die essentieel zijn voor de voortplanting van bittervoorn. De watergang maakt geen essentieel onderdeel uit van een populatie kleine modderkruipers. De watergang niet direct aangesloten op dieper water en heeft een zeer geringe waterdiepte (< 30 centimeter). In de directe omgeving is voldoende vergelijkbaar en geschikter habitat aanwezig waar de populatie gebruik van kan maken. Negatieve effecten op de staat van instandhouding treden niet op. 30

Door tijdens de werkzaamheden zorgvuldig te werken wordt invulling gegeven aan de algemene zorgplicht. Invulling geven aan de zorgplicht kan door uitvoering van de activiteiten te doen volgens de richtlijnen uit een goedgekeurde gedragscode zoals de “Gedragscode Flora- en Faunawet van Stadswerk. Hierin staat op welke manier schade kan worden voorkomen, of tot een minimum kan worden beperkt, bij het uitvoeren van werkzaamheden. Maatregelen die getroffen dienen te worden omvatten: •

Het dempen van watergangen wordt uitgevoerd in de periode juni tot half februari met een grote voorkeur voor de periode augustus- oktober om zoveel mogelijk rekening te houden met de kwetsbare periode van voortplanting (half februari tot augustus).

•

De luchttemperatuur moet boven het vriespunt liggen en er mag geen ijs aanwezig zijn in de watergang. De watertemperatuur moet beneden de 25 graden Celsius liggen. Een deskundige op het gebied van kleine modderkruipers moet de exacte periode van voortplanting aangeven. Wanneer uitvoering in de kwetsbare periode niet kan worden voorkomen dient dit goed onderbouwd te worden en mitigerende maatregelen te worden getroffen, of dient er een ontheffing aangevraagd te worden.

•

De vegetatie op de oevers en in de watergang dient gemaaid te zijn tot waterniveau.

•

Het te dempen deel van de watergang wordt van de rest van de watergang afgezet door middel van een gronddam in het te dempen deel wordt een diepere bak gegraven waar het water uit de watergang heen kan stromen.

•

Voordat de sloot wordt leeggepompt vist een deskundige op het gebied van (aquatische) ecologie de slootdelen af. Dit wordt gedaan door middel van een fijnmazig RAVON schepnet of door middel van een elektrisch visapparaat (bijvoorbeeld type “ de fuut” , indien in bezit van een vergunning voor het gebruik van beroepsvistuigen). Bij het elektrisch vissen worden de vissen tijdelijk verdoofd waardoor deze gemakkelijk gevangen kunnen worden. Zodra er geen stroom meer op de vissen staat komen ze weer bij.

7.6 7.6.1

Weekdieren Platte schijfhoren

Door aanvullend veldonderzoek is vastgesteld dat platte schijfhoren in het plangebied afwezig is. Schadelijke effecten treden daarom niet op.

31

7.7

Vogels

7.7.1

Jaarrond beschermde nesten

In het plangebied is geschikt foerageergebied aangetroffen voor kerkuil en steenuil. De werkzaamheden (sloop van binnenbak en uitbreiding van de huidige opslagschuur) zullen niet tot gevolg hebben dat essentieel foerageergebied verdwijnt. Er blijft in de directe omgeving voldoende foerageergebied over in de vorm van grasland en akkerland. De functie van het plangebied als manege verandert niet, enkel de indeling. Binnen het plangebied blijft de mogelijkheid tot foerageren bestaan. Geschikt (essentieel) foerageergebied van huismus bevindt zich niet binnen het plangebied. Binnen het plangebied ontbreken (jaarrond) groene struiken of ruigte en de bebouwing bied geen geschikte plek om te foerageren.

7.7.2

Algemene vogels

In het plangebied is broedhabitat aangetroffen voor algemene vogelsoorten waarvan de nesten alleen beschermd zijn zodra in gebruik. Tijdens het veldbezoek is een nest van Turkse tortel aangetroffen in de te slopen loods. Deze vogelnesten vallen alleen tijdens het broedseizoen onder de bescherming van de Flora- en faunawet. Tijdelijke schadelijke effecten door uitvoering van de werkzaamheden op bezette nesten van algemene vogels zijn te voorkomen (in gebruik zijnde vogelnesten mogen in principe nooit worden verstoord) door: •

Struweel en ruigte buiten het broedseizoen (15 augustus – 15 maart) te verwijderen om te voorkomen dat algemene vogels zich in het plangebied als broedvogel vestigen.

•

Buiten het broedseizoen van algemene vogels werken (buiten de periode15 maart- 15 juli).

Indien werkzaamheden toch tijdens het broedseizoen worden uitgevoerd dient een deskundig ecoloog bij het werk te worden betrokken. Op aanwijzing van betreffende persoon dient het werk te worden uitgevoerd teneinde in gebruik zijnde nesten van vogels niet te verstoren.

32

8

Conclusies en aanbevelingen

8.1

Conclusies

In opdracht van intROview BV. heeft Ecoresult een quickscan flora en fauna en aanvullend onderzoek naar platte schijfhoren uitgevoerd. Aanleiding voor dit onderzoek betreft het uitbreiden en omvormen van de huidige opslagloods tot binnenbak en de sloop van een bestaande loods met de binnenbak. Hiervoor dient de huidige binnenbak te worden gesloopt en de huidige loods te worden uitgebreid, de daknok te worden vernieuwd en een sloot te worden gedempt (zie verder hoofdstuk 5). Deze activiteiten kunnen schadelijke effecten hebben op beschermde soorten. De Flora- en faunawet (bijlage 1) kan hierdoor worden overtreden. Deze quickscan flora en fauna zoomt in op de (mogelijke) schadelijke effecten door de activiteiten en op welke wijze in het kader van de wet gehandeld kan worden.

De conclusies van de quickscan flora en fauna zijn (zie ook tabel 3): •

Op voorhand is uit te sluiten dat de verwachte storende factoren die voortkomen uit de voorgenomen activiteiten (zie hoofdstuk 5) afgezet tegen de ligging en doelstelling van beschermde natuurgebieden leiden tot (significant) negatieve effecten op Ecologische Hoofdstructuur (EHS) of Natura2000. Een uitgebreide beschrijving en beoordeling zijn daarom niet opgenomen in deze quickscan. Aanvullend onderzoek is niet noodzakelijk (zie verder hoofdstuk 2.2).

•

In het plangebied is geschikt habitat aangetroffen voor algemene soorten vaatplanten (zwanenbloem) uit tabel 1 van de Flora- en faunawet. Soorten uit tabel 1 van de Flora- en faunawet zijn vrijgesteld van een ontheffing. Artikel 2 ‘Zorgplicht’ van de Flora- en faunawet (zie ook paragraaf 8.2.2) blijft wel van kracht. Het is mogelijk maatregelen voor de groeiplaatsen te treffen waardoor schadelijke effecten niet optreden (paragraaf 7.1.1).

•

In het plangebied is geschikt foerageergebied voor vleermuizen aanwezig, echter is dit niet essentieel voor de populatie. In de directe omgeving van het plangebied bevindt zich in ruime mate vergelijkbaar foerageergebied in de vorm van singels, bomenlanen, achtertuinen en openbaar groen. Verstorende effecten tijdens en na de werkzaamheden treden niet op (paragraaf 7.2).

•

Er is potentieel geschikt habitat aangetroffen voor grondgebonden zoogdieren van tabel I uit 33

de Flora- en faunawet. De activiteiten kunnen schadelijke effecten hebben (verstoring, vernietiging) op in gebruik zijnde verblijfplaatsen. Soorten uit tabel 1 van de Flora- en faunawet zijn vrijgesteld van een ontheffing. Artikel 2 ‘Zorgplicht’ van de Flora- en faunawet (zie ook paragraaf 8.2.2) blijft wel van kracht. •

Het plangebied is potentieel geschikt als niet essentieel foerageergebied voor ringslang. Het plangebied is niet essentieel voor de populatie, er is in de directe omgeving in ruime mate vergelijkbaar habitat aanwezig. Aanvullend onderzoek is niet noodzakelijk.

•

In de huidige situatie is het plangebied ongeschikt voor de rugstreeppad. Door de werkzaamheden kan habitat worden gecreëerd (grondophopingen e.d.) waar de rugstreeppad zich kan vestigen. Maatregelen dienen te worden getroffen om vestiging van rugstreeppad te voorkomen (zie ook paragraaf 7.4.2).

•

Er is geschikt habitat aangetroffen voor amfibieën van tabel I uit de Flora- en faunawet. De activiteiten kunnen schadelijke effecten hebben (verstoring, vernietiging) op in gebruik zijnde verblijfplaatsen. Soorten uit tabel 1 van de Flora- en faunawet zijn vrijgesteld van een ontheffing. Artikel 2 ‘Zorgplicht’ van de Flora- en faunawet (zie ook paragraaf 8.2.2) blijft wel van kracht.

•

Binnen het plangebied is potentieel geschikt habitat voor de kleine modderkruiper aanwezig. Geschikt habitat is aanwezig in de vorm van een smalle watergang met watervegetatie. De watergang maakt echter geen essentieel onderdeel uit van de populatie. In de directe omgeving is voldoende vergelijkbaar en geschikter habitat aanwezig waar de populatie gebruik van kan maken. Negatieve effecten op de gunstige staat van instandhouding treden niet op. Door tijdens de werkzaamheden zorgvuldig te werken wordt invulling gegeven aan de algemene zorgplicht. Maatregelen die getroffen dienen te worden omvatten onder andere: ◦

Het dempen van watergangen wordt uitgevoerd in de periode juni tot half februari met een grote voorkeur voor de periode augustus- oktober om zoveel mogelijk rekening te houden met de kwetsbare periode van voortplanting (half februari tot augustus).

◦

De watergang dient vrij te zijn van beplanting.

◦

Het te dempen deel van de watergang wordt van de rest van de watergang afgezet door middel van een gronddam in het te dempen deel wordt een diepere bak gegraven waar het water uit de watergang heen kan stromen.

◦

Voordat de sloot wordt leeggepompt vist een deskundige op het gebied van (aquatische) ecologie de slootdelen af (zie ook paragraaf 7.5.1).

34

•

Platte schijfhoren is in het plangebied afwezig (zie Hoofdstuk 5).

•

Het plangebied is potentieel geschikt als (niet-essentieel) foerageergebied voor kerkuil en

steenuil. Vaste rust- en verblijfplaatsen en voortplantingsplaatsen voor deze soorten zijn afwezig in het plangebied. •

In het plangebied is broedhabitat aangetroffen voor algemene vogelsoorten waarvan de nesten alleen beschermd zijn zodra in gebruik. De activiteiten kunnen schadelijke effecten hebben (verstoring, vernietiging) op in gebruik zijnde voortplantingsplaatsen van algemene vogels. Het is mogelijk maatregelen voor de voortplantingsplaatsen te treffen waardoor schadelijke effecten niet optreden (paragraaf 7.7.2).

•

Potentieel geschikt habitat voor overige beschermde soortgroepen is afwezig of worden voor deze soorten op grond van de bekende verspreiding niet in het plangebied verwacht.

Soortgroep

Schadelijke effecten

Aanvullend onderzoek

Vaatplanten Ja Zoogdieren – vleermuizen Nee Zoogdieren – grondgebonden (Tabel 1) Mogelijk Mogelijk tijdens uitvoering van de Amfibieën (Rugstreeppad) werkzaamheden Amfibieën (Tabel 1) Mogelijk Reptielen Nee Vissen Mogelijk Libellen/dagvlinders Nee Vogels – Categorie 1-4 Nee (kerkuil/steenuil) Vogels – Categorie 5 Nee

Nee Nee

Ontheffing Nee, zorgvuldig werken of werken met een gedragscode Nee

Nee

Nee, Zorgvuldig werken

Nee Nee Nee Nee Nee

Nee, werken met gedragscode Nee, Zorgvuldig werken Nee Nee, werken met gedragscode Nee

Nee Nee

Vogels – algemeen Kevers Kreeftachtigen Weekdieren

Mogelijk Nee Nee Nee

Nee Nee Nee Nee

Nee Nee Nee, indien maatregelen worden getroffen Nee Nee Nee

Gebied (en afstand tot plangebied) Natura 2000 (7.700 m) EHS (200 m) Weidevogelgebieden (2.500m)

Ingreep verstorend Nee Nee Nee

Aanvullend onderzoek Nee Nee Nee

Vergunningplicht Nee Nee Nee

Tabel 3: Samenvatting conclusies

35

8.2

Aanbevelingen

8.2.1

Werken met een gedragscode

Voor tabel 1 en 2 beschermde dier- en plantsoorten en niet jaarrond beschermde vogelnesten kent de Flora- en faunawet vrijstellingen in het geval van ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. Voorwaarde is dan wel dat de richtlijnen worden gevolgd uit een goedgekeurde gedragscode. Hierin staat op welke manier schade aan beschermde dieren en planten wordt voorkomen of tot een minimum beperkt blijft bij het uitvoeren van werkzaamheden. U kunt onder meer gebruik maken van onder meer de Gedragscode Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting gemeenten van Vereniging Stadswerk Nederland. Deze gedragscode is van toepassing op voorbereidende en uitvoerende werkzaamheden als het gaat om de ontwikkeling en inrichting van ruimtelijke projecten door gemeenten en overige organisaties. Zie voor een overzicht van alle goedgekeurde gedragscodes https://mijn.rvo.nl/flora-en-faunawetontheffing-en-vrijstelling. Om invulling te geven aan een gedragscode dient een ecologisch werkprotocol te worden opgesteld. In een ecologisch werkprotocol staat omschreven welke maatregelen getroffen worden om effecten op beschermde soorten te voorkomen en hoe te handelen wanneer ze onverhoopt toch optreden. Er staat onder andere in vermeld: •

in welke periode gewerkt moet worden.

•

welke ingrepen gepleegd worden.

•

welke maatregelen worden genomen en wat daarmee wordt gerealiseerd.

•

wanneer begeleiding door een deskundige noodzakelijk is.

•

wie die deskundige is.

•

wat de deskundige exact gaat doen.

8.2.2

Zorgplicht

De Flora- en faunawet erkent de intrinsieke waarde van het in het wild levende dier. Dat betekent dat voor de wet alle dieren van onvervangbare waarde zijn en dat mensen daar niet onzorgvuldig mee mogen omspringen. Vanuit deze gedachte is de zorgplicht in artikel 2 van de wet opgenomen. De zorgplicht houdt in dat iedereen ‘voldoende zorg’ in acht moet nemen voor alle in het wild voorkomende dieren en planten (en dus niet alleen de beschermde) en hun leefomgeving. Dit is een algemene fatsoenseis die voor iedereen geldt. Concreet betekent dit dat een ieder die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat door zijn handelen of nalaten nadelige gevolgen voor flora of fauna kunnen worden veroorzaakt, verplicht is dergelijk handelen achterwege te laten voor zover zulks in redelijkheid kan worden gevergd, dan wel alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem 36

kunnen worden gevergd teneinde die gevolgen te voorkomen of, voor zover die gevolgen niet kunnen worden voorkomen, deze zoveel mogelijk te beperken of ongedaan te maken. Bij de aanvang van het project dient de 'Zorgplicht' Artikel 2 van de Flora- en faunawet te worden besproken.

8.2.3

Bestemmingsplan

Gemeenten moeten in het kader van de planologische uitvoerbaarheid en het zorgvuldigheidsbeginsel in het bestemmingsplan op voorhand onder meer rekening houden met gunstige staat van instandhouding van beschermde soorten. Als aannemelijk is dat (uitvoering van) het bestemmingsplan en/of het verlenen van toekomstige vergunningen leidt tot onder meer het overtreden van de verbodsbepalingen Flora- en faunawet dan moet de gemeente afhankelijk van het detailniveau van het bestemmingsplan een ontheffing Flora- en faunawet aanvragen en/of de voorschriften van het bestemmingsplan zodanig aanpassen dat bij verdere uitvoering bestemmingsplan alsnog aan de bepalingen van het natuurbeschermingsrecht zal worden voldaan (Bron: Handreiking Bestemmingsplan en Natuurwetgeving).

8.2.4

Mogelijke inrichtingsmaatregelen

Hieronder aanbevelingen voor behoud en ontwikkeling van natuurkwaliteiten in en rondom het plangebied. •

Breng vogelvides aan voor soorten als huismus en spreeuw.

•

Beperk 's nachts de verlichting tot een minimum voor vleermuizen.

•

Realiseer een opening in de nieuwe loods voor medegebruik van steenuil of kerkuil.

37

9

Geraadpleegde bronnen

9.1

Literatuur

-

9.2

Internet

Natura2000 http://geo.zuid-holland.nl/geo-loket/html/atlas.html?atlas=natura2000

EHS http://geo.zuid-holland.nl/geo-loket/html/atlas.html?atlas=ehs

Nationale Databank Flora en Fauna http://www.quickscanhulp.nl

Soortenstandaards http://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/beschermde-planten-dieren-en-natuur/floraen-faunawet-ffw/ontheffing-vrijstelling/soortenstandaard/beschikbare

Platte schijfhoren http://soortprotocollenflora-enfaunawet.stowa.nl/documents/soortprotocollenfloraenfaunawet/platteschijfhoren.pdf

Libellennet. Www.libellennet.nl

vlindernet www.vlindernet.nl

Reptielen en amfibieën www.ravon.nl 39

Bijlage 1 Toelichting Flora- en faunawet Bron: http://www.rvo.nl

Soortenbescherming door Flora- en faunawet De Flora- en faunawet is gemaakt om planten- en diersoorten die vrij in het wild leven te beschermen. Ongeveer 500 van de 36.000 soorten die in Nederland voorkomen vallen onder de bescherming van deze wet. Om deze kwetsbare soorten te beschermen bevat de Flora- en faunawet een aantal verbodsbepalingen. Onder bepaalde voorwaarden mogen de activiteiten wel doorgaan. U heeft dan een ontheffing of vrijstelling nodig.

Voor wie De Flora- en faunawet geldt voor iedereen in Nederland.

Wat is verboden Gaat u bouwen, slopen, dempen, saneren, aanleggen of andere activiteiten voor ruimtelijke ontwikkeling uitvoeren? Dan moet u zich eerst afvragen of er beschermde inheemse soorten aanwezig zijn. Dan is de kans groot dat u te maken krijgt met onderstaande verboden. Het is verboden:

Beschermde inheemse plantensoorten: •

te plukken, te verzamelen, af te snijden, uit te steken, te vernielen, te beschadigen, te ontwortelen of op enig andere wijze van hun groeiplaats te verwijderen.

Beschermde inheemse diersoorten: •

te doden, te verwonden, te vangen, te bemachtigen of met het oog daarop op te sporen.

•

opzettelijk te verontrusten.

Van beschermde inheemse diersoorten: •

de nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen te beschadigen, te vernielen, uit te halen, weg te nemen of te verstoren.

•

de eieren te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen. 41

Welke soorten zijn beschermd Er is veel informatie over soorten beschikbaar op internet. Hieronder staat een opsomming van informatie die u nodig heeft. U bepaalt zelf of u wel of niet met een beschermde soort te maken heeft.

•

Soortendatabase In deze database staat informatie over soorten die in Nederland in het wild voorkomen en op welke manier ze worden beschermd.

•

Soortenregister Deze database geeft inhoudelijke informatie over Nederlandse planten- en diersoorten. Bij elke soort staat een uitgebreide beschrijving van onder meer verspreiding, biotoop en levenswijze.

•

Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) In deze databank vindt u informatie over waar Nederlandse planten- en diersoorten voorkomen. Deze is beschikbaar voor bedrijven en overheden. U kunt zich hiervoor aanmelden op de website van de Gegevensautoriteit natuur.

Zorgplicht flora en fauna In de Flora- en faunawet is een zorgplicht opgenomen. Deze zorgplicht houdt in dat u nadelige gevolgen voor flora en fauna zoveel mogelijk moet voorkomen. De zorgplicht geldt voor iedereen en voor alle planten en dieren, beschermd of niet. Bij beschermde planten of dieren geldt de zorgplicht ook als er een ontheffing of vrijstelling is verleend.

Wet- en regelgeving Om de in het wild levende planten- en diersoorten te beschermen is de Flora en faunawet gemaakt. In de wet zijn een aantal verboden opgenomen. Van deze verboden kan alleen onder voorwaarden worden afgeweken. Hiervoor is vrijstelling of ontheffing mogelijk. Het verschilt wel per activiteit, verbodsbepaling of soort.

Verschil vrijstelling en ontheffing Een vrijstelling is een uitzondering op een verbod. Deze geldt voor iedereen die aan de voorwaarden van de vrijstelling voldoet. Een ontheffing is een besluit waarbij in een individueel concreet geval een uitzondering op een wettelijk verbod wordt gemaakt.

Kaderwet De Flora- en faunawet is een 'kaderwet'. In de wet staan alleen algemene principes en 42

verantwoordelijkheden. De details zijn geregeld in een groot aantal algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen. Sommige bepalingen uit de Flora- en faunawet komen voort uit afspraken over biodiversiteit die op internationaal en Europees niveau zijn gemaakt. Zoals: •

Vogelrichtlijn > Europese richtlijn voor het behoud van de vogelstand.

•

Habitatrichtlijn > Europese richtlijn voor de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna.

De bepalingen over soortenbescherming die in deze richtlijnen staan, zijn opgenomen in de Flora- en faunawet. Ook bepalingen van het CITES-verdrag staan in de Flora- en faunawet. Voor meer informatie hierover gaat u naar CITES.

Waar vindt u de wet- en regelgeving Alle wet- en regelgeving rond de Flora- en faunawet is te vinden op Overheid.nl. Bij 'Wettechnische informatie' vindt u ook alle actuele informatie over afgeleide regelgeving en wijzigingen van de Floraen faunawet.

Tabellen soorten Flora- en faunawet In 3 tabellen staan alle beschermde soorten van de Flora- en faunawet (Ffwet). De tabellen zijn aan de ene kant aan de orde bij ontheffingverlening voor artikel 75 en aan de andere kant bij vrijstellingen in het kader van het Besluit houdende wijziging van een aantal algemene maatregelen van bestuur in verband met wijziging van artikel 75 van de Flora- en faunawet en enkele andere wijzigingen (AMvB artikel 75).

Vogelsoorten zijn in deze tabellen niet apart opgenomen, omdat het een erg lange lijst is. Alle vogelsoorten in Nederland zijn beschermd (behalve exoten). In de toelichting bij de tabellen staat aangegeven welk regime toepasselijk is voor vogelsoorten.

Toelichting tabel 1 •

Als iemand activiteiten onderneemt die zijn te kwalificeren als bestendig beheer en onderhoud of bestendig gebruik of ruimtelijke ontwikkelingen, geldt een vrijstelling voor de soorten in tabel 1 voor artikel 8 t/m 12 van de Ffwet. Aan deze vrijstelling zijn geen aanvullende eisen gesteld. Voor deze activiteiten hoeft geen ontheffing aangevraagd worden.

•

Voor andere activiteiten dan hierboven genoemd is voor de soorten in tabel 1 een ontheffing nodig. Een ontheffingaanvraag voor deze soorten wordt getoetst aan het criterium ‘doet geen 43

afbreuk aan gunstige staat van instandhouding van de soort’ (zgn. lichte toets).

Toelichting tabel 2 •

Als iemand activiteiten onderneemt die zijn te kwalificeren als bestendig beheer en onderhoud of bestendig gebruik of ruimtelijke ontwikkelingen, geldt een vrijstelling voor de soorten in tabel 2 voor artikel 8 t/m 12 van de Ffwet, mits activiteiten worden uitgevoerd op basis van een door de minister van LNV goedgekeurde gedragscode. Hetzelfde geldt voor alle vogelsoorten. Een gedragscode moet door een sector of ondernemer zelf opgesteld worden en ingediend voor goedkeuring.

•

Voor andere activiteiten dan hierboven genoemd is voor de soorten in tabel 2 een ontheffing nodig. Een ontheffingaanvraag voor deze soorten wordt getoetst aan het criterium ‘doet geen afbreuk aan gunstige staat van instandhouding van de soort’. Dit is niet van toepassing op alle vogelsoorten (zie toelichting tabel 3)

Toelichting tabel 3 •

Als iemand activiteiten onderneemt die zijn te kwalificeren als bestendig beheer en onderhoud of bestendig gebruik, geldt een vrijstelling voor de soorten in tabel 3 voor artikel 8 t/m 12 van de Ffwet, mits activiteiten worden uitgevoerd op basis van een door de minister van LNV goedgekeurde gedragscode. Deze vrijstelling is enigszins beperkt; voor activiteiten die zijn te kwalificeren als bestendig beheer en onderhoud in de landbouw en bosbouw en bestendig gebruik geldt geen vrijstelling voor artikel 10 van de Ffwet. Ook niet op basis van een gedragscode. Een gedragscode moet door een sector of ondernemer zelf opgesteld worden en ingediend voor goedkeuring.

•

Als iemand activiteiten onderneemt die zijn te kwalificeren als ruimtelijke ontwikkeling, geldt voor soorten in tabel 3 geen vrijstelling. Ook niet op basis van een gedragscode. Hiervoor is een ontheffing nodig.

•

Voor activiteiten in het kader van bestendig beheer en onderhoud in de landbouw en bosbouw en bestendig gebruik en voor activiteiten in het kader van ruimtelijke ontwikkeling is het niet mogelijk voor artikel 10 voor de soorten in tabel 3 een ontheffing te krijgen.

44

Bijlage 2 Foto-impressie plangebied

Te dempen watergang met op de achtergrond de te slopen loods

Bodem ter plaatse van de watergang 45

Te dempen watergang, te verwijderen opslagplaats voor gebruikt hooi en de te slopen loods

Binnenzijde te slopen en uit te breiden loods

46

Aanzicht vanuit de oostzijde van het erf. Rechts achteraan de loods binnen het plangebied. Linksachteraan de te slopen binnenbak.

47

Bijlage 3 Bekende verspreiding beschermde soorten (NDFF) In onderstaande tabellen staat per soort aangegeven op welke afstand de soort van het plangebied de afgelopen vijf jaar is waargenomen. Hierin zijn alleen de soorten weergegeven van tabel 2 en 3 van de Flora- en faunawet en de vogels waarvan RVO op een indicatieve lijst aangeeft dat deze jaarrond beschermde nesten hebben. Voor een afstand van 0– 1 km zie paragraaf 4.2. Voor de gegevens in deze bijlage geldt: "© NDFF - quickscanhulp.nl 25-06-2015".

Soort Brede orchis Hondskruid Kleine zonnedauw Klein glaskruid Klokjesgentiaan Muurbloem Rapunzelklokje Ronde zonnedauw Spaanse ruiter Stijf hardgras Waterdrieblad Welriekende nachtorchis Wilde gagel Wilde kievitsbloem Zomerklokje Cottus gobio Hondshaai Damhert Steenmarter Oehoe Baardvleermuis Gewone/Grijze grootoorvleermuis Gewone grootoorvleermuis Rosse vleermuis Tweekleurige vleermuis

Soortgroep Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vaatplanten Vissen Vissen Zoogdieren Zoogdieren Vogels Zoogdieren Zoogdieren Zoogdieren Zoogdieren Zoogdieren

Bescherming tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel II tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III tabel III

Afstand 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km 5 - 10 km

49