QANU, December Assessment of the Degree Programmes of Economics at Groningen University

Assessment of the Degree Programmes of Economics at Groningen University

QANU, December 2009

Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 P.O Box 8035 3503 RA Utrecht The Netherlands Phone: 030 230 3100 Fax: 030 230 3129 E-mail: [email protected] Internet: www.qanu.nl © 2009 QANU Text and numerical material from this publication may be reproduced in print, by photocopying or by any other means with the permission of QANU if the source is mentioned.

2

QANU / Economics, Groningen University

Table of Contents Foreword

5

Preface

7

Part I 1. 2. 3. 4.

General Part

Structure of the report Task and composition of the assessment committee Working method of the assessment committee Domain Specific Requirements Economics 2009

Part II

Programme Reports

9 11 13 19 23

29

5. Rapport over de bacheloropleiding Accountancy en Controlling en de masteropleiding Accountancy and Controlling 6. Rapport over de bacheloropleiding Bedrijfseconomie 7. Rapport over de bacheloropleiding Fiscale Economie en de masteropleiding Fiscale Economie 8. Report on the Bachelor’s programme Economics and Business Economics and the Master’s programmes Economics, and International Economics and Business 9. Report on the Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research and the Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies

111

Appendices

251

Appendix A: Appendix B: Appendix C: Appendix D1: Appendix D2: Appendix D3: Appendix D4: Appendix E1: Appendix E2: Appendix F1: Appendix F2: Appendix F3: Appendix F4: Appendix G1: Appendix G2:

Curricula Vitae of the committee members Composition of the subcommittees Programme of the site visit at Groningen University Eindkwalificaties bacheloropleiding Accountancy en Controlling Eindkwalificaties masteropleiding Accountancy en Controlling Matrix eindkwalificaties en vakken bacheloropleiding Accountancy en Controlling Matrix eindkwalificaties en vakken masteropleiding Accountancy en Controlling Eindkwalificaties bacheloropleiding Bedrijfseconomie Matrix eindkwalificaties en vakken bacheloropleiding Bedrijfseconomie Eindkwalificaties bacheloropleiding Fiscale Economie Eindkwalificaties masteropleiding Fiscale Economie Matrix eindkwalificaties en vakken bacheloropleiding Fiscale Economie Matrix eindkwalificaties en vakken masteropleiding Fiscale Economie Intended learning outcomes BSc programme Economics and Business Economics Intended learning outcomes MSc programme Economics

QANU /Economics, Groningen University

31 77

155 209

253 257 259 262 264 267 269 271 274 276 279 282 284 285 288

3

Appendix G3: Intended learning outcomes MSc programme International Economics and Business Appendix G4: Matrix learning outcomes and courses BSc Economics and Business Economics Appendix G5: Matrix learning outcomes and courses MSc Economics Appendix G6: Matrix learning outcomes and courses MSc International Economics and Business Appendix H1: Intended learning outcomes BSc programme EOR Appendix H2: Intended learning outcomes MSc programme EORAS Appendix H3: Matrix learning outcomes and courses BSc EOR Appendix H4: Matrix learning outcomes and courses MSc EORAS

4

290 292 297 298 299 301 303 305


Foreword This report describes the findings of the assessment committee Economics 2009 for the Economics programmes of Groningen University. The report is part of the quality assessment of university bachelor and master degree programmes in the Netherlands. The purpose of this report is to present a reliable picture of the results of the degree programmes submitted for this review, to give feedback to the internal quality assurance of the programmes concerned, and to serve as the basis for accreditation of this programmes by the Accreditation Organisation of the Netherlands and Flanders (NVAO). Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) aims to ensure independent, unbiased, critically constructive assessments using standardised quality criteria, while taking specific circumstances into account. In the Economics 2009 assessment, QANU uses a new method in which clustered assessments are organised and completed in a short period of time. This preserves the momentum for the programmes involved and ensures quick feedback to the internal quality assurance. In large clustered assessments such as Economics 2009, the new QANU method demands great flexibility from the committee members. Each site visit is executed by a different subcommittee, composed of members of the assessment committee. A core of committee members is present at each site visit to ensure the coherence of the entire assessment. The QANU Economics 2009 assessment committee has fulfilled its task in Groningen with great dedication. The programmes have been evaluated in a thorough and careful manner. We expect that the judgements and recommendations will be carefully considered by the programme organisation and the Board of the University. We thank the chairman and members of the assessment committee for their willingness to participate in this assessment and for the dedication with which they carried out their task. We also thank the staff of the department concerned for their efforts and for their cooperation during the assessment. Quality Assurance Netherlands Universities Mr. Chris J. Peels Director


Dr. Jan G.F. Veldhuis Chairman of the Board

5

6


Preface On June 16 - 19 2009, the Economics 2009 assessment committee paid a visit to Groningen University in the context of her task to evaluate the BSc and MSc programmes in Economics. In the period from May to December 2009, the Committee has visited a total of seven Dutch universities offering 62 BSc and MSc programmes in Economics. To evaluate the programmes in Groningen, the Committee carefully read the programme’s self-evaluation report and many underlying documents, and talked to faculty, staff and students during the site visit. The Committee greatly appreciates the openness she encountered, both in the written documents as well as in the many interviews. On the basis of this, the Committee was able to form a well-reasoned opinion of the various aspects of the programmes, as summarized in this report. Key to the Committee’s assessment is the scientific nature of a programme that should be clear from all of the programme’s elements. In particular, the thesis should reflect this, as it is the pièce de résistance of a student. In this thesis, the science taught during the whole programme should result in a scientific piece of work. Based on a careful evaluation of available theses, the procedures that guide the thesis writing process as well all other programme elements leading to this end product. The committee appreciates the activities in the field of quality assurance and the clear guidelines for follow-up with respect to course evaluations. The Committee is of the opinion that Groningen’s programmes in Economics are indeed scientific programmes. On behalf of the Committee members, I would like to thank all of those involved in the preparation and execution of this assessment procedure for their contributions and support, both at Groningen University and at QANU. Without their effort and their willingness to respond constructively to the many requests from the Committee, we could not have carried out the work as smoothly and pleasantly as we did. Also, I gratefully acknowledge the contributions of the other Committee members. In a very pleasant and creative atmosphere, we have been able to work through the whole process to produce this report. In this context, the support of Peter van Drunen from QANU deserves a special note of appreciation. Without him, we would have been nowhere. Piet Verheyen Chair Assessment Committee Economics for Groningen University


7

8


PART I: GENERAL PART


9

10


1. Structure of the report In this document, the Economics 2009 assessment committee reports its findings. The report consists of two parts: a general part and a programme part. The general part summarises the tasks, composition, input documentation and working methods of the assessment committee. This part of the report also contains the domainspecific requirements for Economics 2009 that were used by the assessment committee. The programme part describes the evaluation and assessment of the Economics programmes at Groningen University that were assessed. This programme part is structured in accordance with the accreditation criteria of NVAO (Accreditation Organisation of the Netherlands and Flanders).


11

12


2. Task and composition of the assessment committee 2.1. Task of the assessment committee The task of the Economics 2009 assessment committee is to evaluate and assess a total of 63 degree programmes at seven different universities according to the accreditation criteria set by NVAO. Based on and in accordance with these criteria, the assessment committee is expected to assess different aspects of quality of the programmes involved, based on the information provided by the faculties and programmes in self-evaluation reports and on discussions during the site visits. The assessment reports contain implicit recommendations by the committee; however, the emphasis lies on the assessment and justification of basic quality. The assessment committee has been requested to assess the following programmes (including CROHO number): Wageningen University: • Bachelor, Economics & Policy (50101) University of Groningen • Bachelor, Economics and Business Economics (50950) • Bachelor Econometrics and Operations Research (56833) • Bachelor, Accountancy and Controlling (50643) • Bachelor, Business Economics (50674) • Bachelor, Fiscal Economics (56402) • Master, Accountancy and Controlling (60643) • Master, Econometrics, Operations Research and Actuarial Sciences (60646) • Master, International Economics and Business (60648) • Master, Economics (66401) • Master, Fiscal Economics (66402) Erasmus University Rotterdam • Bachelor, Economics and Business Economics (50950) • Bachelor, Econometrics and Operations Research (56833) • Bachelor, Fiscal Economics (56402) • Master, Fiscal Economics (66402) • Master, Econometrics and Management Science (60079) • Master, Economics and Business (60652) • Master, Economics and Informatics (60951) Maastricht University • Bachelor, Economics (50023) • Bachelor, Econometrics and Operations Research (50006) • Bachelor, Fiscal Economics (56402) • Master, Financial Economics (60321) • Master, International Economic Studies (60014) • Master, Econometrics and Operations Research (60307) • Master, Fiscal Economics (66402)


13

Tilburg University • Bachelor, Economics (56401) • Bachelor, Econometrics and Operations Research (56833) • Bachelor, Fiscal Economics (56402) • Bachelor, Economics and Business Economics (50950) • Bachelor, Business Economics (50750) • Master, Mathematical Economics and Econometric Methods (60056) • Master, Operations Research and Management Sciences (60057) • Master, Quantitative Finance and Actuarial Sciences (60058) • Master, Accounting (60059) • Master, Accountancy (60060) • Master, Financial Management (60061) • Master, Investment Analysis (60062) • Master, Marketing Management (60063) • Master, Marketing Research (60064) • Master, Logistics and Operations Management (60065) • Master, Strategic Management (60066) • Master, International Economics and Finance (60067) • Master, Economics (66401) • Master, Fiscal Economics (66402) • Master, Economics and Finance of Aging (60898) • Master, International Business (60019) University of Amsterdam • Bachelor, Actuarial Sciences (56411) • Bachelor, Econometrics and Operations Research (56833) • Bachelor, Fiscal Economics (56402) • Master, Accountancy and Control (60900) • Master, Actuarial Sciences (66411) • Master, Business Economics (60901) • Master, Econometrics (60177) • Master, Economics (66401) • Master, Fiscal Economics (66402) • Master, Operations Research and Management (60904) VU University Amsterdam • Bachelor, Economics and Business Economics (50950) • Bachelor, Econometrics and Operations Research (56833) • Master, Accounting & Control (60047) • Master, Economics (66401) • Master, Marketing (60048) • Master, Finance (60046) • Master, Economics and Operations Research (66833)

14


2.2. Constitution of the committee The assessment committee consists of a chairman and 14 members. Appendix A lists short descriptions of the curricula vitae of the committee members. Chair • Prof. dr. A. van Witteloostuijn, Research Professor of Economics and Management at University of Antwerp (Belgium) and Professor of Institutional Economics at the Utrecht School of Economics. Members • Prof. dr. P.A. Verheyen, retired professor of business econometrics and former chair of the board of the University of Tilburg (vice-chair); • Prof. dr. J. Annaert, Professor of Finances, University of Antwerp (Belgium); • Prof. dr. J.W. Zwemmer; retired professor of tax law, University of Amsterdam; • Prof. dr. P. Vanden Abeele, Professor of Marketing and Organisation, Catholic University Leuven (Belgium); • Prof. dr. ir. B. Wierenga, Professor of Marketing, Erasmus University Rotterdam; • Prof. dr. J. Hartog, Professor of Economics, University of Amsterdam; • Prof. dr. J.G. Kuijl, Professor of Business Economics incl. fiscal accounting, Leiden University; • Prof. dr. F.A.G. den Butter, Professor of Economics, VU University Amsterdam; • Prof. dr. J.F.M.J. van Hout, retired professor of education, University of Amsterdam, professor at the Ruud de Moor Centre, Open University Netherlands; • Mrs. ir. H. Grunefeld, educational advisor, IVLOS, Utrecht University; • Mrs. drs. L. van der Grijspaarde, educational advisor, independent entrepreneur for educational advice; • Mrs. P.L.M. Geertman, student of Econometrics & Operations Research, University of Tilburg; • Mr. E.A. de Kok, student of Econometrics, member of FSR FEB, University of Amsterdam. Advisory member • Prof. dr. H.C. Tijms, retired professor of operations research, VU University Amsterdam. Drs. A. Wiering (student Economics, VU Amsterdam) was installed as student member of the committee Economics 2009. Due to illness at the time of one visit and job obligations at a second visit, he did not participate in any site-visit. Given the large number of degree programmes and the short period during which the site visits were planned, the decision was made to work with a ‘pool’ of committee members. For each site visit a subcommittee was selected from this pool. Several factors were taken into consideration for the composition of the subcommittees: the availability of the committee members, conflicts of interest, the discipline of expertise of the committee members, and the composition of the different subcommittees. In appendix B the composition of the subcommittees and the dates of the site visits are provided.


15

A core group of committee members was involved in the assessment of all participating universities. This core group consisted of professor dr. A. van Witteloostuijn, professor dr. P.A. Verheyen and professor dr. J. Annaert. It should be mentioned that although professor dr. A. van Witteloostuijn was not a member of the subcommittee that assessed the programmes at Groningen University, he did study the findings and the report to ensure the consistency of the assessments. Despite the formal absence of a conflict of interest, professor dr P.A. Verheyen did not consider himself objective enough to assess the programmes at the University of Tilburg. For the assessment of the degree programmes at this university, professor dr. H.C. Tijms was asked to provide a written assessment of the econometric programmes. This construction ensured that for all subdisciplines, the assessment committee had sufficient expertise. The project leader of the clustered assessment of economics programmes was Mrs. dr. M.J.V. Van Bogaert, QANU staff member. She was also appointed secretary for the site visits at Wageningen University, Erasmus University Rotterdam and VU University Amsterdam. Secretary for the site visit at the University of Groningen was the self-employed advisor drs. P.C. van Drunen. Secretary for the site visit at Maastricht University was the self-employed advisor Mrs. drs. K.B. Wibbelink. Secretary for the site visit at the University of Tilburg was the self-employed advisor Mrs. drs. T. Buising. Secretary for the site visit at the University of Amsterdam was Mrs. N. Verseput MSc, QANU staff member All members of the assessment committee signed a declaration of independence as required by the QANU protocol to ensure that the committee members judge without bias, personal preference or personal interest, and the judgement is made without undue influence from the institute, the programme or other stakeholders. 2.3. Specifics on the site visit at Groningen University The assessment committee was requested to assess the following programmes at Groningen University: • • • • • • • • • •

Bachelor, Economics and Business Economics (50950) Bachelor Econometrics and Operations Research (56833) Bachelor, Accountancy and Controlling (50643) Bachelor, Business Economics (50674) Bachelor, Fiscal Economics (56402) Master, Accountancy and Controlling (60643) Master, Econometrics, Operations Research and Actuarial Sciences (60646) Master, International Economics and Business (60648) Master, Economics (66401) Master, Fiscal Economics (66402)

The subcommittee for the site visit at Groningen University consisted of the following committee members: • Prof. dr. P.A. Verheyen, chair • Prof. dr. J. Hartog • Prof. dr. J. Annaert • Prof. dr. P. Vanden Abeele

16


• • •

Prof. dr. J.W. Zwemmer Mw. ir. H. Grunefeld Mrs. P.L.M. Geertman

The chair of the assessment committee 2009, professor dr. A. van Witteloostuijn has worked at Groningen University until less then five years ago. He was therefore prohibited to participate in the site visit and the chair was taken over by the vice-chair of the committee, professor dr. P.A. Verheyen. To assure consistency between the different site visits and assessments, professor dr. A. van Witteloostuijn has read the reports of the programmes to check for inconsistencies with other site visits. Not all committee members were able to participate during the entire visit. The programme of the site visit was adjusted to their expertise and presence. For the assessment of each degree programme, at least 5 committee members were present during the interviews. Chapters 5, 6 and 7 of this report are written in Dutch, as were the self-evaluation reports of these programmes. These chapters concern the degree programmes on Accouning and Accountancy, Business Economics, and Fiscal Economics. Chapters 8 and 9 of this report are written in English, these chapters concern the degree programmes on Economics and Econometrics. The secretary of this subcommittee was drs. P. van Drunen. The site visit took place on 16-19 June 2009. The programme of the site visit is included in appendix C.


17

18


3. Working method of the assessment committee 3.1. Introduction The assessment committee was constituted formally on 23 April 2009. During this inaugural meeting the assessment committee discussed its task and the working methods. Furthermore, the assessment committee discussed the proposal for domain-specific requirements of the Landelijk disciplineoverleg Economie. This proposal was adjusted by the assessment committee at several points and subsequently instituted as the Domain-Specific Requirements Economics 2009, provided in chapter 4. 3.2. Preparatory phase After receiving the self-evaluation reports from one of the faculties, the responsible secretary checks the quality and completeness of the information provided. After approval of the selfevaluation reports, they are forwarded to the appropriate subcommittee. During the initial meeting at the start of each site visit, the subcommittee is prepared for that specific site visit. After reading the self-evaluation reports, the subcommittee members formulate questions that are forwarded to the secretary. The secretary compiles the questions into a document and groups them by theme. In addition to the self-evaluation reports, the subcommittee members read at least two theses for each programme that is assessed. The actual number of theses assessed per programme depended on the total number of programmes to be assessed and the number of subcommittee members. A maximum of four theses for each member of the subcommittee was the set limit. When considered necessary, committee members could read additional theses during the site visit. Selection of the theses is done at random by the secretary, after deliberation with the chairman. Since the assessment committee has to evaluate programmes leading to a scientific degree (BSc or MSc), specific attention is given to the scientific level of the theses, the requirements, carefulness of judgement by the reviewer of the programme and the assessment procedure used. After all, in a thesis the student has to show evidence of the required qualifications to earn a degree. Precise safeguarding of the consistency of clustered assessments is always considered of major importance. For this specific cluster close attention is being paid to the consistency of assessments between the universities because of the different compositions of the subcommittees and the time-limits and schedule of delivery of the reports. The chair, professor dr. A. van Witteloostuijn, and the project coordinator, dr. M.J.V. Van Bogaert, are responsible for ensuring consistency. One of the measures taken was the creation of a core group of committee members, who were asked to incorporate previous assessments when discussing the scores and programmes during a site visit. Also, it was decided to inform the entire committee about the outcomes of each site visit and have all committee members approve of all finalized reports. Finally, the secretaries involved in the clustered assessment meet regularly to coordinate the assessments. Within each subcommittee a specific allocation of tasks is agreed upon, based on its expertise and composition. It should be emphasized that although specific tasks are assigned, the entire assessment committee remains responsible for the judgements and the final reports.


19

3.3. Site visits Before each site visit the responsible secretary creates a programme for the interviews. The draft programme is discussed with the chair of the assessment committee and the coordinator of the faculty being visited. If needed, the programme is adapted. During the site visits, interviews are held with a representative of the faculty board, the programme management, alumni, education committees, examination committee(s), study advisors and other supporting staff. Furthermore, for each programme a selection of both students and lecturers is interviewed. During each site visit the subcommittee receives additional information, for example study books and reports from the meetings of the education committees. This information is studied during the site visit. The assessment committee is also granted access to the electronic landscape of the programmes. A consultation hour is scheduled to give students and staff of the programmes the opportunity to talk to the assessment committee. No requests were received for the consultation hour at Groningen University. The assessment committee uses a significant part of the final day of a site visit to discuss the assessment of the programmes and to prepare a preliminary presentation of the findings. Each site visit concludes with a presentation by the chair in which the preliminary findings are provided. The presentation consists of a general assessment and several specific findings and impressions of the programmes. 3.4. Scores of the standards The assessments are performed in accordance with NVAO’s accreditation framework. The scale for the scores of the standards prescribed by NVAO was adopted; each standard is scored on a four-point scale (unsatisfactory, satisfactory, good, and excellent), themes are scored on a two-point scale (satisfactory, unsatisfactory). The assessment committee adopted the standard decision rules provided by QANU. These are: Unsatisfactory, which means that the level for this facet is below the basic standard of quality; Satisfactory, which means that the level meets the best basic standards of quality; Good, which means that a quality level is attained that exceeds the basic standards of quality and is the result of a well-considered policy; Excellent, which means that a quality level is attained that is very good in all aspects and meets international benchmarking. It is an example of international best practice. The default assessment is ‘satisfactory’, i.e. the programme complies adequately with the criteria. The assessment committee feels that despite critical remarks, the score ‘satisfactory’ can be given to a specific standard. In those situations, the critical remarks will be accompanied by positive observations. Furthermore, the assessment committee is of the opinion that if the programme management deals adequately with the critical remarks, the score ‘satisfactory’ might become ‘good’ at the next site visit. When the assessment committee observes a good national practice, the judgment will be ‘good’. When both a good practice and a critical remark are observed by the committee, a weighed average score is given. In the rare case that the assessment committee decides to

20


grant an ‘excellent’ score, it aims to signal a best international practice that deserves to be copied within the academic community. 3.5. Reporting After each site visit the responsible project leader writes a draft report based on the findings of the committee. The draft is first read and commented upon by the chair and subsequently sent to the other subcommittee members. The draft report is then sent to the faculty involved to check for factual irregularities. Any comments of the faculty are discussed with the chair of the assessment committee and, if necessary, with the other subcommittee members. The final report is sent out to the entire committee for final comments and approval. After that, the report becomes official.


21

22


4. Domain Specific Requirements Economics 2009 Introduction and benchmark A domain-specific Economics benchmark for 2009 was created in order to assess the standard of all BSc and MSc degree programmes at Dutch universities that fall within the scope of the Economics 2009 cluster. The benchmark outlines the minimum requirements for academic degree programmes in the Economics field or subfield. Because of the diversity of degree programmes within the cluster, it was decided that the benchmark should not be prescriptive. The benchmark thus offers degree programmes the latitude to develop their own profiles, giving variable weight to specific aspects of the programmes depending on the central aims and the approach taken. This framework requires degree programmes to justify the choices made by proving that they meet the criteria of the NVAO accreditation framework. Explicit references to the domain-specific Economics benchmark for 2009 can be used to explain deviations. Economics as a discipline Economics is the social science that analyses the production and distribution of scarce resources. Many economists study the factors which drive agents to act in markets and within organizations. Such analyses focus on the important role played by the allocation of scarce production factors and the impact this has on the prosperity of society as a whole. General economics takes a primarily social perspective, whereas business economics goes deeper into the various business processes. Another key focus area is the study of business process management. Methodology is another important aspect of this domain: this is where subjects such as decision-making, econometrics and mathematics come into play. Aims, level and orientation of the degree programmes In general, the committee expects the aims of the degree programmes to express the fact that they aim to train students both in the chosen discipline (i.e. in relation to the field in question) and academically. This means that students should gain knowledge and understanding of the field and acquire both relevant subject-related and general academic skills. Hence the programmes emphasize the characteristics and value of academic research, the importance of knowledge and understanding of theory and methodology, and the relative nature of interpretations; they also offer a framework within which students can learn to apply that knowledge and understanding appropriately. A BSc degree programme offers a broad, general education to an elementary academic standard. Students who have completed a BSc degree meet the criteria for entry to an MSc degree programme. An MSc programme offers the opportunity to go deeper into a particular field, subfield or combination of subfields than is possible in a BSc programme. An MSc programme also focuses more on the future working environment, for instance research institutes, government institutions or the business world. The various degree programmes also prepare students for careers in society at large, where the knowledge and skills gained during their studies may be put to use. Generally speaking, this is not so much a case of preparation for specific career paths; rather, it is about acquiring an academic attitude and a box of academic tools. These should dovetail with the expectations society has of graduates of the degree programmes assessed in the context of the Economics 2009 assessment. This means that the degree programmes highlight both academic and social aspects and do not merely concentrate on current developments within the field of study. The BSc degree programme is the cornerstone of the development of a


23

general academic way of thinking. During this period students learn not only to cast the net further than their own subfield; they also learn to view subject-specific issues in a wider social context. Considering the importance of the BSc degree programme for the development of academic skills, facilities to prepare students with a BSc degree in Higher Professional Education to transfer to a university MSc degree must concentrate on developing an academic way of thinking. This covers issues such as bolstering students’ understanding of the relationship between the various fields of knowledge, familiarizing them with research methods and applying those methods in practice, and learning to take the time to consider the results of their own or other’s research. Skills a. Subject-specific skills The skills acquired by students on an Economics degree programme depend on the subfield and specialization of the programme in question. A degree programme referred to as ‘Economics’ must give students a coherent understanding of economic concepts that goes further than an ‘Introduction to...’ course. These concepts encompass general economics (for example macroeconomics, microeconomics, public sector economics and international economics), business economics (for example reporting, finance, marketing, organization, information science and strategy) and the methodological subjects (mainly statistics and mathematics). Methodological courses are by definition core parts of the Econometrics and Decision-making field. A BSc degree programme provides students with the basic tools needed to study one or more disciplines in depth. The subject-specific skills of students on MSc degree programmes build on the skills they acquired in the BSc degree programme. In the spirit of the Treaty of Bologna, and given the increasing international character of degree programmes, quality standards must be as 'international’ as possible. Use of proper terminology Students on a BSc degree programme learn how to use their knowledge when confronted with a relatively straightforward economics problem in the realm of business or public policy. They must also be able to put what they’ve learned into perspective. For instance, this can be achieved by comparing one theory with another, or by confronting economics concepts with approaches from other relevant fields. Students with a BSc degree in Economics will have acquired the following skills: • •

24

Reproduction and interpretation – graduates can reproduce conceptual and methodological principles of economics, and can discuss them with colleagues. Analysis and explanation – graduates can analyse and explain phenomena and problems using the conceptual and methodological principles of economics.


Graduates of an MSc degree programme in Economics meet the following profile: •

•

•

Graduates are able to work independently, and can formulate relevant research questions themselves and draft a plan of action in justification. This includes sourcing and using relevant subject-specific literature, and plugging any gaps there may be in the knowledge required to answer the research question. Graduates are able to read and understand recent articles from journals and relevant sections of renowned academic publications and put their own research question in the context of existing literature. Graduates should also be able to analyse variations on existing models to some extent.

The ability to make a contribution to the development of the field by means of research Graduates of a BSc degree programme can collect, collate and interpret relevant insights gleaned from literature in the field. Research in the MSc degree programme focuses much more on testing and developing theories. Graduates of an MSc degree programme in Economics should have the following skills in this respect: • • • •

Formulation of aim and problem definition – graduates can formulate a problem definition relating to economics based on academic concepts and theories. Choice of research design – graduates can choose a research design that suits the problem definition. Selection of methods for collecting and processing data – graduates can choose one or more suitable methods for collecting and processing data. Drawing conclusions – graduates can make pronouncements about the initial problem definition on the basis of the results.

The ability to develop policy from knowledge and understanding gleaned from the field At the level of a BSc degree, the opportunities for developing policy are limited to the formulation of a plan of action for one specific problem. At the level of an MSc degree programme, however, more attention should be paid to the wider context, whether that be in relation to business or public policy. Graduates of an MSc degree programme in Economics should have the following skills in this respect: • •

Drafting policy advice documents – graduates can draw up a proposal for solving economics problems, based on economics concepts and theories. Strategic activities – graduates are able to assess whether their policy recommendations are feasible and practical.

b. General skills General skills comprise knowledge, skills and attitudes which, although they are developed within the context of a degree programme, are not a specific product of the programme in question. These general academic skills form the basis for later academic thinking patterns and attitudes. The fact that many degree programmes – even those in the field of economics – are not specifically tailored to the requirements of the job market means that many students soon find themselves working in jobs that make no demands on their know-how in the field. The following three subject-specific skills in particular contribute to the desired general skills: the hypothetical-deductive nature of economics, the different decision-making methodologies and the importance attached to empirical research.


25

The committee expects the learning outcomes of all the BSc degree programmes it assesses to communicate the fact, either implicitly or explicitly, that graduates have acquired academic, research and communicative skills to a basic standard. In addition, it expects the learning outcomes to be related to the admission requirements of at least one MSc degree programme and, where applicable, the professional sphere. The committee expects the learning outcomes of all the MSc degree programmes it assesses to communicate the fact that graduates have developed academic, research and communicative skills to an advanced level, and that these learning outcomes have a bearing on the professional sphere. Academic skills • Graduates of BSc degree programmes have the skills needed to devise and sustain arguments and to solve problems within the field of study. Graduates of MSc degree programmes are able to apply the same skills to new or unfamiliar circumstances within a wider, or multidisciplinary, context within the field of study. • Graduates of BSc degree programmes have a general understanding of the nature and function of academic research. Graduates of MSc degree programmes have an in-depth knowledge of their subject. • Graduates of BSc degree programmes are able to collect and interpret relevant information from a range of sources and subfields. Graduates of MSc degree programmes are able to assimilate knowledge and deal with complex subject matter. • Graduates of BSc degree programmes are able to form an opinion that is at least partly based on a comparative assessment of relevant social, scientific or ethical aspects. Graduates of MSc degree programmes are able to form an opinion based on incomplete or limited information, taking into account the aforementioned aspects when applying their own knowledge and judgement. • Graduates of BSc degree programmes are able to work independently under supervision and as part of a team. Graduates of MSc degree programmes are able to work both independently and as part of a multidisciplinary team. Research Skills • Graduates of BSc degree programmes are, under supervision, able to set up and carry out a modest literature search or other research on a limited scale that has a reasonable and realistic programme. Graduates of MSc degree programmes are able independently to set up and carry out an academic research project that meets the requirements of the field of study. • Graduates of MSc degree programmes have a thorough understanding of the relevant research methods and techniques in the field of study. Graduates of BSc degree programmes have a passive understanding of all these methods, and an active understanding of some of them. Communication Skills • Graduates of BSc degree programmes are able to communicate information, ideas and solutions to both specialist and non-specialist audiences. Graduates of MSc degree programmes are able to draw conclusions and use their knowledge, understanding, motivation and considered reasoning to substantiate these conclusions and convey them to similar audiences. • Graduates of BSc degree programmes are able to summarize the results of research on a limited scale orally or in writing, in a way that is clear and precise. Graduates of MSc degree programmes are able to do the same for research where the scope and complexity matches the level of the degree programme.

26


Relationship with the professional sphere The learning outcomes are tailored to the expectations of future employers, regardless of diversity or otherwise. • Graduates have the necessary skills to perform work in which an academic education to BSc level or MSc level is required or preferred. • Graduates of BSc degree programmes are aware of the possible relevance and use of academic insights in their field of study in relation to social issues and needs. Graduates of MSc degree programmes are able to make a considered judgement on the possible relevance or use of academic insights within their field of study in relation to social issues and needs. • Graduates will have been able to consider the options for possible future work at the appropriate level. Learning environment A salient feature of academic degree programmes is that they encourage students to do things that enrich their academic experience. Stimulating independence and allowing students to work in teams without undue external influence are important in this regard


27

28


PART II: PROGRAMME REPORT S


29

30


5.

Rapport over de bacheloropleiding Accountancy en Controlling en de masteropleiding Accountancy and Controlling

Administratieve gegevens Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: Naam opleiding: CROHO-nummer: Niveau: Oriëntatie: Studielast: Graad: Variant(en): Locatie(s): Einddatum accreditatie:

Accountancy en Controlling 50643 bachelor wo 180 EC Bachelor of Science voltijd Groningen 13 februari 2011

Masteropleiding Accountancy and Controlling: Naam opleiding: CROHO-nummer: Niveau: Oriëntatie: Studielast: Graad: Variant(en): Locatie(s): Einddatum accreditatie:

Accountancy and Controlling 60643 master wo 60 EC Master of Science voltijd Groningen 13 februari 2011

Het bezoek van de visitatiecommissie Economie aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen vond plaats op 16-19 juni 2009. 5.0.

Structuur en organisatie van de faculteit

Bestuurlijke structuur De Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is in 2007 ontstaan uit een fusie van de Faculteit der Economische Wetenschappen en de Faculteit der Bedrijfskunde. De leiding van de faculteit berust bij het faculteitsbestuur. Dit bestuur bestaat uit vier personen: de decaan, twee portefeuillehouders onderwijs (een voor Business en een voor Economics) en de portefeuillehouder middelen. Daarnaast is er een Faculteitsraad, die advies- dan wel instemmingsrecht heeft aangaande onderwijs, onderzoek, bedrijfsvoering en personeelsbeleid. Voorts kent elke opleiding een opleidingscommissie (soms gecombineerd voor bacheloren masteropleiding), die bestuur en faculteitsraad adviseert over de opzet en de uitvoering van het onderwijs.


31

De leiding over de uitvoering van onderwijs en onderzoek berust bij opleidings- en onderzoeksdirecteuren. Deze directeuren zijn direct verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing en kwaliteitsbewaking van de hoofdprocessen. De opleidingsdirecteuren worden in principe geworven uit het hooglerarenkorps of de uhd-staf. De opleidingsdirecteuren werken onder de directe leiding van de portefeuillehouder onderwijs en leggen verantwoording af aan het faculteitsbestuur. Uitvoering en inhoudelijke invulling van het onderwijs- en onderzoeksprogramma geschiedt door de dertien vakgroepen, waarin de wetenschappelijke staf is ondergebracht. Op basis van het bestaande onderwijsverdeelmodel wijst de opleidingsdirecteur in overleg met het faculteitsbestuur onderwijstaken toe aan de vakgroepen. Het faculteitsbestuur wijst formatie toe aan de vakgroepen, waarbij de door de opleidingsdirecteuren vastgestelde onderwijsvraag en de gemeten onderzoeksprestaties de belangrijkste toewijzingsparameters zijn. De vakgroepsvoorzitter verdeelt de toegewezen onderwijstaken over de vakgroepsleden en houdt daarbij rekening met de aanbevelingen en richtlijnen van de opleidingsdirecteuren. De opleidingsdirecteur heeft het recht een door de vakgroepsvoorzitter aangewezen medewerker voor een onderwijstaak te weigeren op basis van eerder disfunctioneren. Het wetenschappelijk onderzoek van de faculteit is georganiseerd binnen de door KNAW erkende onderzoeksschool SOM (Systemen, Organisaties en Management). Deze onderzoeksschool kent vijf erkende instituten en programma’s: HRM&OB (instituut voor Human Resource Management & Organisational Behaviour), IEB&M (instituut voor International Economics, Business & Management), IEEF (instituut voor Economics, Econometrics and Finance), Marketing en OPERA (instituut voor Operations Management & Operations Research). Twee instituten zijn in ontwikkeling: Management Accounting en B&IS (instituut voor Business & Information Systems). Daarnaast kent de faculteit tien centra waarbinnen het derdegeldstroomonderzoek is ondergebracht. De werkzaamheden van het bestuur, de opleidingsdirecteuren en de uitvoerende eenheden (vakgroepen) worden gefaciliteerd door diverse ondersteunende diensten. De meeste van deze diensten (Personeel & Organisatie, Financiële Zaken, Gebouwenbeheer, de Bibliotheek, het Stafbureau van het faculteitsbestuur en ARBO-zaken en Huisvesting) ressorteren onder de portefeuillehouder middelen van het bestuur. Daarnaast kent de FEB een Bureau Onderwijszaken, waarbinnen onder andere de afdelingen Studieadvies, Onderwijsbeleid, International Support en Career Office zijn ondergebracht. Het Bureau Onderwijszaken staat onder leiding van de portefeuillehouder onderwijs (Business). Opleidingen Bij de beoordeling van de opleidingen en de heraccreditatieaanvraag wordt uitgegaan van het aanbod van opleidingen met ingang van het studiejaar 2008-2009. Dit wijkt op enkele punten af van het eerdere aanbod. Van enkele opleidingen is de naam gewijzigd. Daarnaast zijn in het kader van het streven naar reductie van het aantal bacheloropleidingen de bacheloropleidingen Economics en International Economics and Business samengevoegd tot één bacheloropleiding Economics and Business Economics. De nieuwe opleiding kent twee profielen, die inhoudelijk gelijk zijn aan de oude separate opleidingen. Voor alle wijzigingen geldt dat in de zelfstudie de naam van de nieuwe opleiding gebruikt wordt, ook als het om bewijs uit de voorloper(s) gaat. De FEB verzorgt acht bacheloropleidingen en elf masteropleidingen. Zie tabel 5.5A voor een overzicht. De faculteit biedt aan goede en gemotiveerde studenten twee honourstrajecten aan, die de studententen extra uitdagingen bieden. Hiervoor vindt selectie plaats op basis van motivatie en studieresultaten. In totaal nemen aan deze honourstrajecten ruim honderd studenten deel.

32


Het honoursprogramma van de faculteit zal opgenomen worden in het universiteitsbrede University of Groningen Honours College, dat in september 2009 van start gaat. Bachelor (Taal: N = Nederlands, E = Engels ) BSc Accountancy and Controlling (N) BSc Bedrijfskunde (N) BSc Bedrijfseconomie (N) BSc Business Administration, - profiel International Business and Management (E) BSc Econometrics and Operations Research (E) BSc Economics and Business Economics: - profiel Economics (E) - profiel International Economics and Business (E) BSc Fiscale Economie (N) BSc Technologiemanagement (N)

Master (doorstroom) MSc Accountancy and Controlling (N) met twee trajecten MSc Business Administration (E) met tien trajecten

MSc International Business and Management (E) MSc Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies(E) met drie trajecten MSc Economics (E) MSc International Economics and Business (E) MSc Fiscale Economie (N) MSc Technology Management (E)

Master (niet doorstroom) MSc Lerarenopleiding Economie en Bedrijfswetenschappen (2 jaar, N) MSc Human Resource Management (E) MSc Economics and Business (Research Master, 2 jaar) (E) Tabel 5.5A overzicht van opleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde Gecursiveerd zijn de opleidingen die in 2009 zijn gevisiteerd. Dit betreft de opleidingen van de voormalige Faculteit Economie. De opleidingen van de voormalige Faculteit Bedrijfskunde kennen een afwijkende accreditatie- en visitatiecyclus.

5.1.

Het beoordelingskader

5.1.1. Doelstellingen opleiding F1: Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk).

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De bacheloropleiding Accountancy en Controlling is een wetenschappelijke opleiding die na de gelijknamige masteropleiding toegang geeft tot twee civielrechtelijk (en wat de accountancyrichting betreft ook wettelijk) gereguleerde beroepsopleidingen, namelijk de postinitiële opleiding Controlling en de postinitiële opleiding Accountancy. Het doel van de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is om studenten op te leiden die zich uiteindelijk willen kwalificeren voor één van beide beroepsprofielen. Daarom is ervan uitgegaan dat de meeste bachelorstudenten zullen doorstromen naar de masteropleiding Accountancy en Controlling en vervolgens naar een van de genoemde postinitiële opleidingen teneinde zich te kwalificeren voor het gewenste beroepsprofiel. De opleiding Accountancy en Controlling in Groningen steunt op drie pijlers: 1) brede kennismaking met relevante gebieden uit het kennisdomein van de bedrijfswetenschappen


33

(bestaande uit bedrijfskunde, bedrijfseconomie en algemene economie); 2) aandacht voor wetenschappelijke methoden en technieken en voor academische en praktische vaardigheden; en 3) diepgaande kennismaking met het kennisdomein van de accountancy en controlling. Op deze wijze leidt de RUG studenten op die specifieke accountancy- en controllingvraagstukken kunnen plaatsen in de organisatiecontext. Ook zijn afgestudeerden in staat om financiële informatie te begrijpen in relatie tot het brede ondernemingsbeleid en te vertalen naar vraagstukken op verschillende functionele gebieden. Om de genoemde doelen te bereiken heeft de opleiding het onderwijs vormgegeven aan de hand van generieke eindkwalificaties die nader zijn uitgewerkt in meer specifieke eindkwalificaties. Bijlage D1 van dit rapport bevat een compleet overzicht van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding zoals opgenomen in de zelfstudie. De kern hiervan kan als volgt worden samengevat: A. Inhoudelijke eindkwalificaties. De afgestudeerden van de bacheloropleiding beschikken over gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de domeinen van de bedrijfswetenschappen (bedrijfseconomie, bedrijfskunde en algemene economie) en over diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in accountancy en controlling, en zijn in staat deze op een professionele manier toe te passen. Binnen het bedrijfswetenschappelijk subdomein betreft dit de gebieden financiering, algemene economie, organisatie en management en bestuurlijke informatiekunde. Binnen het subdomein van de Accountancy en Controlling betreft dit de gebieden Belastingrecht en Recht (inzake de onderneming), Financial Accounting, Management Accounting, Financiële administratie & boekhouden en Internal Control en Auditing. Voorts hebben de afgestudeerden basiskennis van de ondersteunende vakken wiskunde, statistiek en ICT. B. Academische eindkwalificaties. Deze betreffen academische vaardigheden en attituden, zoals het verzamelen, analyseren, interpreteren en synthetiseren van informatie, een onderzoekende attitude, kennis van wetenschappelijke methoden en technieken en het vermogen deze te gebruiken en het vermogen om vanuit een ethische invalshoek te reflecteren op wetenschappelijke inzichten en het (financieel) functioneren van organisaties en de maatschappij. C. Sociaal-communicatieve eindkwalificaties. Deze betreffen vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen functioneren in de toekomstige beroepspraktijk. D. Eindkwalificaties op het terrein van studievaardigheden en beroepenoriëntatie. Deze betreffen de vaardigheden die nodig zijn om het eigen leerproces te sturen, de bacheloropleiding binnen een redelijke termijn af te ronden, gefundeerde keuzen te maken voor verdieping, verbreding en vervolgactiviteiten na de bacheloropleiding en een vervolgopleiding te doen, waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. Vergelijking met andere frameworks voor eindkwalificaties De eindkwalificaties van de BSc Accountancy en Controlling sluiten aan bij de eisen die gesteld worden vanuit de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) van 2008. Deze eisen hebben niet alleen betrekking op de beroepsvoorbereiding, maar ook op de wetenschappelijke dimensie van de opleiding. Zij stellen onder andere dat de wetenschappelijke dimensie tot uitdrukking komt “in de vereiste kennis van het vakgebied (omvang, niveau en diepgang), in het behandelen van (actuele) theoretische concepten, modellen en internationale- (wetenschappelijke) literatuur, en in het (kunnen) verrichten van wetenschappelijk onderzoek.”

34


De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij eisen die door de beroepspraktijk gesteld worden. In de eerste plaats zijn bij het ontwikkelen van de opleiding gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van beide beroepsgroepen. Hierbij is aandacht besteed aan de visie van deze vertegenwoordigers op de ontwikkelingen in de accountants- en controllersfunctie, de consequenties voor kennis en vaardigheden en de eindkwalificaties van de opleiding. Bovendien is rekening gehouden met de discussies die zijn ontstaan naar aanleiding van boekhoudschandalen in het internationale bedrijfsleven en de reacties hierop van regelgevende instanties en de beroepsorganisaties. Daarnaast zijn de eindkwalificaties beïnvloed door de eisen die de beide beroepsorganisaties, NIVRA en VRC, stellen aan de postinitiële opleiding Accountancy respectievelijk Controlling. De RUG biedt als enige een volwaardige bacheloropleiding Accountancy en Controlling aan. Om deze reden zijn de eindkwalificaties niet goed vergelijkbaar met die van opleidingen aan andere universiteiten, die Accountancy en Controlling slechts aanbieden als specialisatie van een andere bedrijfswetenschappelijke opleiding. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De masteropleiding Accountancy and Controlling heeft als doel om studenten diepgaande en gespecialiseerde wetenschappelijke kennis van, inzicht in en vaardigheden op het gebied van accountancy en controlling bij te brengen. De master kent twee specialisaties: de specialisatie Accountancy en de specialisatie Controlling. Voor wat betreft de specialisatie Accountancy ligt de nadruk op de gebieden auditing, internal control, corporate governance en financial accounting. Voor wat betreft de specialisatie Controlling in het bijzonder op de gebieden management accounting, internal control en financiering. Beide specialisaties bieden een verdieping in strategische vraagstukken van organisaties. Daarnaast leren studenten om individueel en in groepsverband complexe praktijkproblemen te analyseren en te diagnosticeren en oplossingen aan te dragen en te implementeren. Ook leren studenten om complexe praktijkproblemen integratief te benaderen en veranderingsprocessen te begeleiden. Ten slotte wordt aandacht besteed aan het handelen vanuit een onafhankelijke en onpartijdige opstelling. De eindkwalificaties zijn uitgewerkt volgens dezelfde systematiek als die van de bacheloropleiding. Bijlage D2 bevat een compleet overzicht van de eindkwalificaties van de masteropleiding zoals opgenomen in de zelfstudie. De kern hiervan kan als volgt worden samengevat: A. Inhoudelijke eindkwalificaties. De afgestudeerden van de masteropleiding beschikken over diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in de vakgebieden accountancy en controlling en zijn in staat deze toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden en een originele bijdrage te leveren aan vernieuwing van die kennis in een professionele omgeving. B. Academische eindkwalificaties. Ten opzichte van de bacheloropleiding is sprake van een verdieping, onder andere ertoe leidend dat de afgestudeerden van de masteropleiding een zelfstandige bijdrage kunnen leveren aan de wetenschappelijke kennisontwikkeling en in de praktijk ook zelfstandig complexe problemen kunnen analyseren, financiële informatie kunnen begrijpen in relatie tot het brede ondernemingsbeleid, in staat zijn om strategische vraagstukken te analyseren, besef hebben van de noodzaak van een onafhankelijke en onpartijdige opstelling en vanuit een maatschappelijke en ethische invalshoek kunnen reflecteren op wetenschappelijke inzichten, op het (financieel) functioneren van QANU / Economics, Groningen University

35

organisaties en op mogelijke oplossingen voor vraagstukken op het gebied van de accountancy of controlling, en op strategisch en beleidsniveau een bijdrage kunnen leveren. Ook wat betreft de sociaal-communicatieve eindkwalificaties en de eindkwalificaties op het terrein van studievaardigheden en beroepenoriëntatie is sprake van een (beperkte) verbreding en verdieping van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding. Vergelijking met andere frameworks voor eindkwalificaties De specialisatie Accountancy bereidt studenten voor op de anderhalfjarige postinitiële vervolgopleiding Accountancy, waarmee studenten zich kunnen kwalificeren voor het accountantsberoep op het hoogste niveau, te weten registeraccountant (RA). De specialisatie Controlling bereidt studenten voor op de tweeënhalfjarige postinitiële opleiding Controlling, waarmee studenten zich kunnen kwalificeren voor het controllersberoep op het hoogste niveau, te weten registercontroller (RC). De masteropleiding is zodanig ingericht, dat afgestudeerden van een specialisatie voldoen aan de vooropleidingseisen van de bijbehorende vervolgopleiding. Internationaal zijn de vergelijkbare opleidingen minder strak gereglementeerd en kunnen er tussen universiteiten in een land grote verschillen optreden in de eindkwalificaties van de opleidingen. In verschillende landen is er geen sprake van aparte opleidingen Accountancy and Controlling, maar slechts van specifieke vakken in het laatste bachelorjaar en de masteropleiding. Oordeel Bacheloropleiding De commissie heeft waardering voor de systematische en heldere formulering van de eindkwalificaties van de opleiding. Tegelijkertijd constateert zij dat met name de formulering van de eindkwalificaties genoemd onder B tot en met D tamelijk non-specifiek is, en daardoor een wat steriele indruk maakt. Mogelijk is dit een gevolg van de ontstaansgeschiedenis van de eindkwalificaties. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat zij zijn afgeleid van algemene doelstellingen voor een bacheloropleiding, die de FEB enkele jaren geleden heeft geformuleerd in het kader van de fusie van de Faculteit Economie en de Faculteit Bedrijfskunde. De commissie heeft er kennis van genomen dat de FEB er thans aan werkt de eindkwalificaties op een systematische manier te relateren aan de leerdoelen van de diverse studieonderdelen. Zij adviseert de FEB om met name de onder B t/m D genoemde eindkwalificaties waar mogelijk meer opleidingsspecifiek te formuleren. De eindkwalificaties van de opleiding voldoen naar de mening van de commissie aan de eisen die aan een bacheloropleiding op het gebied van Accountancy en Controlling gesteld mogen worden. De FEB heeft ervoor gekozen Accountancy en Controlling reeds op bachelorniveau als afzonderlijke opleiding aan te bieden, in plaats van pas op masterniveau. Dit leidt ertoe dat in de eindkwalificaties van de bacheloropleiding de klassieke economische vakken een wat bescheidener plaats innemen dan elders gebruikelijk is. Desalniettemin is de commissie van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding op economisch gebied voldoende aansluiten bij het domeinspecifieke referentiekader voor economieopleidingen zoals vastgesteld door de commissie. Masteropleiding De eindkwalificaties van de masteropleiding zijn opgezet volgens hetzelfde stramien als die van de bacheloropleiding. Daarbij constateert de commissie dat hier wel gepoogd is de academische eindkwalificaties (rubriek B) toe te spitsen op het vakgebied Accountancy en

36


Controlling. De commissie heeft waardering hiervoor. Inhoudelijk gezien voldoen de eindkwalificaties naar de mening van de commissie aan de eisen die aan een masteropleiding op het gebied van Accountancy en Controlling gesteld mogen worden Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F2: Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Bij het formuleren van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding is aansluiting gezocht bij de beschrijving van de kwalificaties van een bacheloropleiding volgens de Dublindescriptoren. De Dublin-descriptoren ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassen kennis en inzicht’ worden weerspiegeld in de inhoudelijke eindkwalificaties (bijlage D1). Daarin is sprake van gedegen wetenschappelijke kennis en inzicht in het bedrijfswetenschappelijk subdomein, en diepgaande wetenschappelijke kennis en inzicht binnen het domein accountancy en controlling. Toepassen van kennis en inzicht bestaat eruit dat de afgestudeerde bachelor de belangrijkste theorieën, modellen en kaders binnen deze domeinen kan toepassen bij het analyseren van bedrijfssituaties en bij het oplossen van enigszins complexe vraagstukken. De onder B genoemde academische eindkwalificaties corresponderen met de Dublindescriptoren ‘oordeelsvorming’. Kernelementen zijn kennis en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken, een academische attitude en een open houding ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van bedrijfswetenschappen en dat van accountancy en controlling. De Dublin-descriptoren ‘communicatie’ en ‘leervaardigheden’ worden weerspiegeld in de gelijknamige, onder C en D genoemde eindkwalificaties. Zo is hier onder andere sprake van het op logische, overtuigende en heldere manier verwoorden van informatie (C) en leer- en studievaardigheden die benodigd zijn voor het volgen van een vervolgopleiding waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd (D). Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Ook bij het formuleren van de eindkwalificaties van de masteropleiding is aansluiting gezocht bij de Dublin-descriptoren. De Dublin-descriptoren ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassen kennis en inzicht’ worden weerspiegeld in de inhoudelijke eindkwalificaties (bijlage D4). Naast diepgaande, gespecialiseerde wetenschappelijke kennis van en inzicht in de vakgebieden accountancy en controlling is hierbij tevens sprake van diepgaande kennis van en inzicht in strategische vraagstukken met betrekking tot de informatievoorziening voor de besturing van organisaties en het afleggen van verantwoording van organisaties.


37

De onder B genoemde academische eindkwalificaties corresponderen met de Dublindescriptor ‘oordeelsvorming’. De opleiding is erop gericht dat studenten leren om op basis van onvolledige of beperkte informatie oordelen te vormen, waarbij zij ook rekening houden met sociaal-maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden. Voorts leren studenten een open houding aan te nemen ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van de accountancy en controlling en leren studenten zich ervan bewust te zijn dat een onafhankelijke en onpartijdige opstelling noodzakelijk is. De Dublin-descriptoren ‘communicatie’ en ‘leervaardigheden’ worden weerspiegeld in de gelijknamige, onder C en D genoemde eindkwalificaties. Vergeleken met de bacheloropleiding ligt hier bij C de nadruk op het kunnen overdragen van informatie aan verschillende publieken en bij D op de bereidheid en vaardigheid om kennis en vaardigheden gedurende de verdere carrière op peil te houden. Oordeel Bacheloropleiding De commissie heeft vastgesteld dat de faculteit zich bij het opstellen van de eindkwalificaties bewust heeft gericht naar de internationale beschrijving van het niveau van een bacheloropleiding, zoals neergelegd in de Dublin-descriptoren. Daarbij valt op dat men ten aanzien van het subdomein accountancy en controlling een niveau-aanduiding kiest (‘diepgaande kennis en inzicht’), die in de regel gereserveerd wordt voor masteropleidingen. Bij de formulering van de eindkwalificaties heeft de faculteit op sommige punten een eigen invulling gekozen. Zo zijn ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassing’ in de eindkwalificaties gecombineerd, en zijn de eindkwalificaties op enkele punten wat minder specifiek dan de Dublin-descriptoren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de aandacht voor sociaal-maatschappelijke en ethische aspecten van oordeelsvorming, die in de eindkwalificaties is beperkt tot het vermogen om ‘vanuit een ethische invalshoek te reflecteren’. De communicatieve eindkwalificaties zijn tamelijk algemeen geformuleerd, met name doordat niet aangegeven wordt ten opzichte van welk publiek men in staat moet zijn informatie over te dragen. De commissie is van mening dat over de hele linie de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de eisen die gesteld worden aan het niveau van een bacheloropleiding. Masteropleiding Ook bij de masteropleiding is over de hele linie sprake van een hoge mate van correspondentie tussen de eindkwalificaties en de Dublin-descriptoren. De eindkwalificaties van de masteropleiding liggen op een duidelijk hoger niveau dan van de bacheloropleiding. Wat betreft de eindkwalificaties op het gebied van accountancy en controlling komt dit vooral tot uitdrukking in het gespecialiseerde karakter van kennis en inzicht, en de complexiteit van vraagstukken en praktijkproblemen die een afgestudeerde van de masteropleiding geacht wordt te kunnen oplossen. Daarnaast is sprake van diepgaande, gespecialiseerde kennis op een aantal andere terreinen, met name strategische vraagstukken en veranderingsprocessen in organisaties. Met betrekking tot de academische eindkwalificaties is sprake van een duidelijk hoger niveau van competenties, onder andere tot uitdrukking komend in het zelfstandig kunnen opzetten en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. Ook de eindkwalificaties op het gebied van ethisch-maatschappelijke reflectie liggen op een duidelijk hoger plan. Op basis hiervan komt de commissie tot het oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding

38


aansluiten bij de eisen die internationaal worden gesteld aan het niveau van een masteropleiding. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F3: Oriëntatie WO: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master: • De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. • Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. • Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De geformuleerde eindkwalificaties van de bacheloropleiding Accountancy en Controlling hebben een duidelijke academische signatuur en veronderstellen een expliciet onderzoeksgerichte attitude. De opleiding richt zich erop afgestudeerden te kwalificeren om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek met een routinematig karakter te kunnen verrichten. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de eindkwalificaties B2 en B3. Andere eindkwalificaties waarin de wetenschappelijke oriëntatie van de opleiding tot uiting komt zijn B1, waarin beschreven staat dat studenten wetenschappelijke informatie kritisch op waarde kunnen schatten en C3, waarin beschreven staat dat studenten kritisch kunnen reflecteren op eigen en andermans werk om daar waar nodig is bij te sturen en feedback te geven. De bacheloropleiding Accountancy en Controlling geeft toegang tot de masteropleiding Accountancy and Controlling van de RUG. De eindkwalificaties waarborgen volgens de zelfstudie dat de afgestudeerde bachelor beschikt over kennis, inzicht en vaardigheden die benodigd zijn voor een masteropleiding. Tevens wordt gesteld dat de opleiding goede mogelijkheden biedt op de arbeidsmarkt. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De eindkwalificaties A1 t/m A10 maken duidelijk dat de opleiding een duidelijk verband heeft met de relevante wetenschappelijk discipline, te weten accountancy en controlling. De opleiding richt zich erop afgestudeerden te kwalificeren om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten en complexe accountancy- of controllingvraagstukken op te lossen in een academische beroepspraktijk. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de academische eindkwalificaties onder B. De eindkwalificaties van de masteropleiding Accountancy and Controlling hebben een duidelijk verband met de beroepspraktijk. Dit blijkt uit het feit dat de beide specialisaties voldoen aan extern vastgestelde eindkwalificaties. Dit zijn voor de specialisatie Accountancy de eindkwalificaties van de Commissie Eindkwalificaties Accountantsopleiding (CEA) en voor de specialisatie Controlling de eindkwalificaties van de Vereniging van Register


39

Controllers (VRC). Voorbeelden van eindkwalificaties waarin een duidelijk verband met de beroepspraktijk naar voren komt zijn A1 t/m A10, waarin gesteld wordt dat de afgestudeerde van de masteropleiding “de belangrijkste theorieën, modellen en kaders […] kan toepassen bij het analyseren van complexe (financiële) bedrijfssituaties en bij het oplossen van complexe (financiële) praktijkproblemen…” en B1 t/m B7, waarin gesteld wordt dat de afgestudeerde “… in staat is complexe praktijkproblemen binnen organisaties integratief te benaderen en op te lossen en veranderingsprocessen te begeleiden.” De masteropleiding Accountancy and Controlling geeft toegang tot de aansluitende anderhalfjarige (parttime) postinitiële opleiding voor Registeraccountant (RA), of de tweeënhalfjarige (parttime) postinitiële opleiding voor Registercontroller (RC). De eindkwalificaties B1 t/m B7 en C1 t/m C3 geven tevens aan dat de afgestudeerde van de masteropleiding in voldoende mate beschikt over academische en communicatieve vaardigheden om voorbereid te zijn op een vervolgopleiding c.q. promotietraject. Oordeel De commissie heeft de eindkwalificaties van de opleiding bestudeerd vanuit het perspectief van oriëntatie. Ze heeft eerder (onder F1) reeds vastgesteld dat de eindkwalificaties van zowel de bacheloropleiding als de masteropleiding in voldoende mate aansluiten bij de eisen van de wetenschappelijke discipline (c.q. vakgenoten) en de relevante beroepspraktijk. Bacheloropleiding De commissie constateert dat in de eindkwalificaties van de opleiding nadrukkelijk sprake is van een wetenschappelijke oriëntatie. Deze komt niet alleen tot uitdrukking in de inhoudelijke eindkwalificaties, maar met name ook in de eindkwalificaties die kritisch oordelen, het wegen van argumentaties en het zelfstandig doen van een (routinematig) wetenschappelijk onderzoek beschrijven. De commissie heeft vastgesteld dat de opleiding rechtstreeks toegang geeft tot de masteropleiding Accountancy and Controlling. Dit geldt niet alleen voor de doorstroommaster van de RUG, maar ook voor Accountancy and Controlling-opleidingen aan andere universiteiten. Hoewel de overgrote meerderheid van de afgestudeerden doorstroomt naar een masteropleiding, zijn volgens de commissie de eindkwalificaties van de opleiding zodanig, dat de afgestudeerden gekwalificeerd zijn voor specifieke functies op de arbeidsmarkt. Dit blijkt uit het feit dat veel studenten hun masteropleiding combineren met een functie op een accountantskantoor. Op basis hiervan concludeert de commissie dat de opleiding voldoet aan het gestelde criterium. Masteropleiding Op basis van de informatie uit de zelfstudie concludeert de commissie dat de eindkwalificaties getuigen van een duidelijke wetenschappelijke oriëntatie, waarbij het vereiste niveau beduidend hoger ligt dan dat van de bacheloropleiding. De belangrijkste indicator hierbij is het vermogen tot het zelfstandig verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast spreekt uit de eindkwalificaties van de masteropleiding een nadrukkelijke oriëntatie op de beroepspraktijk. De erkenning door externe certificerende instanties vormt de borging hiervan. Tot slot wordt aangegeven dat de opleiding toegang biedt tot een promotietraject. Op basis hiervan concludeert de commissie dat de opleiding voldoet aan het gestelde criterium.

40


Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding. Voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Accountancy and Controlling is het oordeel voldoende.

5.1.2. Programma Beschrijving van de programma’s Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De bacheloropleiding Accountancy en Controlling begint met een propedeutisch jaar, dat gelijk is aan de propedeuse van de opleiding Bedrijfseconomie. Het is ook mogelijk om te beginnen met de propedeuse Bedrijfskunde; in dat geval geldt een afwijkend tweedejaarsprogramma. Na het behalen van het propedeusediploma volgen studenten een specifiek voor Accountancy en Controlling ontwikkeld programma. Een deel van de vakken uit dat programma wordt uitsluitend aan studenten Accountancy en Controlling aangeboden, een ander deel kan ook door studenten van andere studierichtingen worden gevolgd. Gezien de eisen die indirect gesteld worden aan een bachelor vanuit de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) en de Vereniging van Register Controllers (VRC) en de nagestreefde brede bedrijfswetenschappelijke inbedding, kent het programma slechts een zeer beperkte keuzeruimte van 5 EC, waarin studenten kunnen kiezen uit drie vakken. Tabel 5.2A geeft een overzicht van de opbouw van het programma. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het masterprogramma kent twee specialisaties: Accountancy en Controlling. Voor een deel volgen de studenten van beide specialisaties dezelfde vakken, voor een deel specifieke vakken. Gezien de eisen die er gesteld worden aan een masteropleiding vanuit de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) en de Vereniging van Register Controllers (VRC), is er geen vrije keuzeruimte in het programma opgenomen. De masteropleiding wordt afgesloten met het schrijven van een masterafstudeerwerkstuk. Het masterprogramma is opgenomen in tabel 5.2B.


41

1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.2 2.2 2.2

Jaar 1, basisprogramma

EC

Werkvorm

Toetsvorm

Micro-economie 1 Organisatieontwerp Wiskunde 1 Macro-economie 1 Marketing 1 Statistiek 1 Financial Accounting 1 Juridische Grondslagen Operations Management Boekhouden Financiering 1 Internationale economie 1

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

wc/pr wc/pr hc/wc/pr hc/wc/pr hc/wc pr hc/wc/pr hc/wc hc/wc hc/wc/pr hc/wc hc/wc

Tov op, pm, tov tov, op Tov tov, op tov, op op, tov tgv, tov tgv, tov op, tov op, tgv, tov, pm Tov

Aantal contacturen 32 25 40 32 40 34 32 32 22 29 31 30

5 3 3 6 5 5 5 3 5 5 5

hc/wc hc/wc hc/wc/pr hc wc hc/wc hc/wc pr hc hc/wc hc

Tgv Tov dl, op, tov Tov op, tov tgv, tov op, pm, tgv, tov Op Tgv Tov Tov

30 16 18 26 16 32 32 32 16 32 16

v v v v v v v v k k k

5

hc/wc/pr

op, tgv, tov

50

v

5

hc/wc

Tov

28

v

5 5

hc/pr hc/wc

op, tov tgv, op

24 28

v v

5

hc/wc

Tgv

32

v

44 48 16

v v v

20

v

14

v

43

v

36 32 44

v v v

Verplicht / Keuze v v v v v v v v v v v v

Jaar 2, basisprogramma 1.1 1.1 1.1 1.1-2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.1 2.1 2.1-2 2.2 2.2 2.2

Gedrag in organisaties Statistiek 2 A&C Belastingrecht 1 Belastingrecht 2 Management Accounting Business Research Methods Financiering 2 IT-toepassingen Human Resource Management Micro-economie 2 Organisatieverandering Bedrijfsk. organisatie diagnostiek en vaardigheden Financiële en Actuariële Rekenkunde Boekhouden II Strategic Management Jaar 3

1.1 1.1-2 1.1-2 1.2

Ondernemingsrecht

Financial Accounting II 10 hc/wc op, tov Internal Control: Grondslagen 10 hwc tgv, tov Business & ICT 5 hc/wc op, tov Theoretische inleid. Auditing & 2.1 5 hwc op, tov Control 2.1-2 Bachelor-afstudeerwerkstuk A&C 10 wc op, tgv Special. Course OMC: Manag. 10 hc/wc/pr op, tov 2.1-2 Accounting 2.1-2 Voortgezet boekhouden 5 hc/wc op, tov 1.1 Ondernemingsrecht 5 hc/wc Tgv 1.1-2 Financial Accounting II 10 hc/wc op, tov Tabel 5.2A: Bachelorprogramma Accountancy en Controlling 2008-2009.

Het programma is met ingang van het studiejaar 2008-2009 gewijzigd. Deze wijziging wordt per cohort ingevoerd. Dit betekent dat het tweede- en derdejaarsprogramma pas in de studiejaar 2009-2010, resp. 20102011 voor het eerst in deze vorm zullen worden gegeven. hc = hoorcollege; wc = werkcollege (interactie student-docent); hwc= gecombineerd hoor-/werkcollege; pr = practicum (student zélf aan het werk) tov = tentamen met open vragen (schriftelijk); tgv = tentamen met gesloten vragen (schriftelijk); op = opdracht (schriftelijk); pm = presentatie (mondeling); tm = tentamen (mondeling)

42


Sem

Jaar 1

EC

Werkv orm

Toetsvorm

1.1 1.1

Financial Accounting Theory Ontwerp van management accounting verandering Strategie en organisatie in de praktijk Auditing 1 Field Course O&MC: Organizational and Management Control Financiering 3 Internal Control: Risk Management Auditing II

5 5

hwc pr, wc

op, tov op, pm, tov

Aantal contact uren 28 24

5 10 10

op, pr Tov op, tov

23 32 32

v v v

5 5 5

pr hc, wc hc, wc, pr, cq hwc hwc hc, wc

28 17 16

v v v

Internal Control: Ontwerpen Bestuurlijke Informatiesystemen Masterafstudeerwerkstuk Accountancy Masterafstudeerwerkstuk Controlling

10

hwc

op, tov paper, tov, tgv paper, game, accountancy op, tgv, tov

45

v

20 20

ind. ind

Op Individuele opdracht

0 0

v v

1.1-2 1.1-2 1.1-2 1.1-2 1.2 2.1 2.1-2 2.1-2 2.1-2

Verplicht / Keuze v v

Tabel 5.2B: Programma masteropleiding Accountancy and Controlling hc = hoorcollege; wc = werkcollege (interactie student-docent); hwc= gecombineerd hoor-/werkcollege; pr = practicum (student zélf aan het werk) tov = tentamen met open vragen (schriftelijk); tgv = tentamen met gesloten vragen (schriftelijk); op = opdracht (schriftelijk); pm = presentatie (mondeling); tm = tentamen (mondeling) Voor het masterafstudeerwerkstuk worden geen contacturen ingeroosterd. Er zijn echter wel individuele contactmomenten tussen student en begeleiders. Het aantal uren hiervan verschilt per student.

F4: Eisen WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WO-opleiding: • Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. • Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. • Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. • Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Relatie met wetenschappelijk onderzoek en actuele ontwikkelingen: bij een groot aantal vakken wordt gebruikgemaakt van internationaal geaccepteerde leerboeken die gebaseerd zijn op resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Verder komen studenten in aanraking met wetenschappelijk onderzoek doordat docenten resultaten en recente ontwikkelingen uit hun eigen onderzoek of ander onderzoek uit hun vakgebied betrekken in hun onderwijs. Dit doen zij bijvoorbeeld door hiernaar te verwijzen in hoorcolleges of door het op te nemen in (case)opdrachten. Zo wordt bij het vak Operations Management gebruikgemaakt van een syllabus, waaraan diverse onderzoekers van FEB hebben bijgedragen, met verwijzing naar eigen of recente andere onderzoeksresultaten. Bovendien wordt bij verschillende vakken gebruikgemaakt van artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften als voorbereiding op te maken opdrachten. Een voorbeeld hiervan is de derdejaarscursus Management Accounting. In de practica van dit vak moeten studenten een kritische reflectie geven op thema’s uit het vakgebied, waarbij ze gebruik moeten maken van door de docenten aangereikte


43

wetenschappelijke publicaties. In het tentamen wordt hen vervolgens gevraagd om te reflecteren op een casus op basis van papers uit goede wetenschappelijke tijdschriften, die zij vooraf hebben moeten bestuderen. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden: met name in het tweede en derde jaar wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden. In de tweedejaarscursussen ‘Business Research Methods’ en ‘Bedrijfskundige organisatiediagnostiek en vaardigheden’ komen methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek aan bod, en onderzoeksvaardigheden als het verzamelen en structureren van informatie en het schrijven van een onderzoeksverslag. Ook bij de (collectieve) begeleiding van het bachelorafstudeerwerkstuk wordt veel aandacht besteed aan de methoden van wetenschappelijk onderzoek. Verder is het afstudeerwerkstuk een oefening in het uitvoeren van een beknopt onderzoek en de rapportage daarvan. Relatie met beroepspraktijk: de kennismaking met de beroepspraktijk vindt vooral plaats in het derde jaar. Een van de belangrijkste manieren waarop studenten in aanraking komen met de beroepspraktijk is de inschakeling in het onderwijs van (gast)docenten die werkzaam zijn in de beroepspraktijk. Daarnaast zijn vrijwel alle opdrachten die studenten in het derde jaar moeten maken, ontleend aan de beroepspraktijk. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Relatie met wetenschappelijk onderzoek en actuele ontwikkelingen: studenten nemen in verschillende vakken kennis van resultaten van wetenschappelijk onderzoek door het bestuderen van artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften als voorbereiding op te maken opdrachten. In de regel gaat het hierbij om recente literatuur, gepubliceerd in vooraanstaande internationale tijdschriften. Op deze wijze komen studenten rechtstreeks in aanraking met onderzoek op de gebieden management accounting, financial accounting, corporate governance, financiering, internal control en auditing. Deels betreft het onderzoek dat is verricht door onderzoekers die actief zijn in het onderzoeksinstituut Management Accounting van SOM. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden: dit komt vooral aan de orde bij het masterafstudeerwerkstuk. Daarnaast wordt ook in enkele vakken aandacht besteed aan dit onderdeel. In het vak Strategie en Organisatie in de Praktijk (beide specialisaties) voeren studenten zelfstandig een onderzoek uit in de beroepspraktijk, waarbij in ruime mate aandacht wordt besteed aan methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek. In het vak Field Course O&MC: Organizational and Management Control (specialisatie Controlling) moeten studenten diverse onderzoeksopdrachten maken, waarin ze een artikel moeten samenvatten, kritisch moeten analyseren en een onderzoeksvoorstel moeten schrijven voor toekomstig onderzoek. Relatie met beroepspraktijk: het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door (gast)docenten die werkzaam zijn in de beroepspraktijk. In het vak Strategie en Organisatie in de Praktijk (beide specialisaties) moeten studenten zelf een bedrijf benaderen om het onderzoek uit te voeren. Veel studenten zijn naast hun studie reeds werkzaam in de beroepspraktijk. Dit komt tot uitdrukking in het masterafstudeerwerkstuk, dat vrijwel altijd een relatie heeft met problemen uit de beroepspraktijk.

44


Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie, inspectie van de literatuur en de gevoerde gesprekken komt de commissie tot het oordeel ‘voldoende’. De interactie tussen onderwijs en onderzoek en de aansluiting met actuele ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke disciplines krijgt hoofdzakelijk gestalte in het gebruik van up-to-date literatuur. Naast actuele handboeken wordt hierbij in diverse cursussen gebruikgemaakt van aanvullende, actuele artikelen. Voor zover de commissie de literatuur heeft kunnen beoordelen, acht zij deze zonder meer van voldoende niveau en aansluitend bij de actuele ontwikkeling van het vakgebied. De commissie heeft waardering voor de ruime mate waarin aandacht wordt besteed aan de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden. De relatie met de beroepspraktijk vormt een centraal kenmerk van deze opleiding. Zij krijgt in het onderwijs gestalte door het werk met aan de praktijk ontleende opdrachten en de inbreng van praktijkervaringen en casussen door docenten en gastdocenten. Op basis hiervan oordeelt de commissie dat de opleiding voldoet aan de criteria die gesteld worden aan een woopleiding. Masteropleiding De hierboven gemaakte opmerkingen gelden tot op grote hoogte ook voor de masteropleiding. Meer nog dan de bacheloropleiding staat de masteropleiding in het teken van de voorbereiding op de beroepspraktijk. De commissie heeft waardering voor de wijze waarop deze beroepsvoorbereiding gecombineerd wordt met een wetenschappelijke oriëntatie. In het onderwijs wordt een duidelijke relatie gelegd met actuele wetenschappelijke ontwikkelingen, met name door het gebruik van up-to-date onderzoeksliteratuur. Ook de scholing van de studenten in onderzoeksvaardigheden heeft een duidelijke plaats in het programma. De voorbereiding op de beroepspraktijk loopt als een rode draad door het programma, en krijgt onder andere gestalte in de grote inbreng van docenten uit de praktijk in het onderwijs. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding ruimschoots voldoet aan de criteria die gesteld worden aan een wo-opleiding. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F5: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De inhoud van het programma is expliciet gerelateerd aan de doelstellingen van de opleiding. Dit komt in de zelfstudie tot uitdrukking in een tabel waarin aangegeven wordt op welke plaatsen in het programma de verschillende eindkwalificaties aan de orde komen. Deze tabel is opgenomen als bijlage D3 van dit rapport. De inhoudelijke eindkwalificaties zijn in de regel


45

gekoppeld aan één of enkele specifieke onderdelen van het programma. De opbouw hiervan kwam bij de inleiding tot dit onderwerp reeds ter sprake. De eindkwalificaties op het gebied van academische competenties en sociaal-communicatieve en studievaardigheden lopen als een rode lijn door het gehele programma. Basale academische competenties als de kritische beoordeling van informatie komen in een groot aantal programmaonderdelen aan de orde, met name in opdrachten tijdens werkcolleges en practica. Wat betreft onderzoekscompetenties kan verwezen worden naar hetgeen hierboven werd opgemerkt bij de bespreking van F4. Ook ethische reflectie is een geïntegreerd onderdeel van het programma, dat in diverse cursussen terugkomt. Wat betreft de sociaal-communicatieve en studievaardigheden is er sprake van een geëxpliciteerde ‘vaardighedenlijn’, waarbij vaardigheden in een aantal opeenvolgende programmaonderdelen aan bod komen. Op cursusniveau is een begin gemaakt met de operationalisering van de eindkwalificaties tot leerdoelen, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassing’. Uit tijdens het bezoek verschafte nadere informatie blijkt dat deze leerdoelen inmiddels voor meer dan tweederde van de programmaonderdelen zijn uitgewerkt. Masteropleiding Hetgeen hierboven gesteld werd over de relatie tussen eindkwalificaties en inhoud van het programma, geldt ook voor de masteropleiding. Zie bijlage D4 voor de matrix van eindkwalificaties en programmaonderdelen in de masteropleiding. Anders dan in de bacheloropleiding is hier geen sprake van een aparte vaardighedenlijn. Voor de masteropleiding is inmiddels bij bijna alle cursussen sprake van een formele vertaling van de eindkwalificaties in uitgewerkte leerdoelen. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie, aanvullende documentatie en de tijdens het bezoek verkregen informatie komt de commissie tot het oordeel dat het programma een adequate concretisering is van de eindkwalificaties. De in de zelfstudie opgenomen matrix laat zien dat er op globaal niveau sprake is van voldoende correspondentie tussen de eindkwalificaties en het opleidingsprogramma. Aansluitend hierop is de faculteit momenteel bezig met de verdere uitwerking van de leerdoelen per programmaonderdeel. Voor zover dit reeds is gebeurd heeft de commissie vastgesteld dat deze uitwerking op hoofdlijnen in overeenstemming is met de globale indicaties uit de matrix. Wel beveelt de commissie aan de uitwerking van de leerdoelen ook voor de overige programmaonderdelen op korte termijn ter hand te nemen. Op basis van inspectie van de cursusbeschrijvingen met de daarbij vermelde literatuur en de tijdens het bezoek gevoerde gesprekken stelt de commissie vast dat vakinhoudelijk zonder meer sprake is van een goed en gedegen programma. Ondanks de keuze voor een toegespitste bacheloropleiding Accountancy en Controlling biedt het programma een solide basis van algemeen-economische en bedrijfseconomische vakken. Het eerste jaar is identiek aan de bacheloropleiding Bedrijfseconomie, en ook het tweede jaar heeft nog een betrekkelijk breed karakter. De specifieke accountancy en controlling-vakken komen in feite pas in het derde jaar uitgebreid aan bod. Daarbij is sprake van een aantal verdiepende vakken, die duidelijk uitstijgen boven het voor de bacheloropleiding kenmerkende niveau van gedegen wetenschappelijke kennis. Tegen de achtergrond van recente maatschappelijke ontwikkelingen is de commissie in de gesprekken specifiek ingegaan op de aandacht voor ethische problemen met betrekking tot de

46


accountancy. Daarbij heeft zij vastgesteld dat dit onderwerp in diverse cursussen afdoende aan bod komt. De commissie is op basis van het bovenstaande van oordeel dat de bacheloropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de relatie tussen doelstellingen en de inhoud van het programma. Masteropleiding Op basis van bestudering van de zelfstudie, aanvullende documentatie en de tijdens het bezoek verkregen informatie komt de commissie tot het oordeel dat het programma een adequate concretisering is van de eindkwalificaties. De in de zelfstudie opgenomen matrix laat zien dat er op globaal niveau sprake is van voldoende correspondentie tussen de eindkwalificaties en het opleidingsprogramma. Dit wordt ondersteund door de uitwerking van leerdoelen per programmaonderdeel. Zowel het programma van de specialisatie Accountancy als dat van de specialisatie Controlling biedt een zeer grondige opleiding in het betreffende gebied, die een goede afspiegeling vormt van het betreffende wetenschapsdomein en een goede voorbereiding vormt op de beroepsloopbaan en eventuele vervolgopleidingen. Ook hier heeft de commissie vastgesteld dat er voldoende aandacht is voor ethische reflectie. Niet alleen maken de studenten kennis met de codes van de beroepsgroep, maar ook is er voldoende ruimte voor kritische reflectie op deze codes. De commissie is op basis van het bovenstaande van oordeel dat de masteropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de relatie tussen doelstellingen en de inhoud van het programma. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F6: Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Wat betreft de inhoudelijke domeinen van het vak kent het bachelorprogramma drie pijlers, te weten bedrijfswetenschappen, accountancy en controlling en de ondersteunende gebieden wiskunde, statistiek en ICT. Daarbij verschuift het zwaartepunt in de loop van de opleiding van bedrijfswetenschappelijke onderdelen naar vakken op het gebied van accountancy en controlling. Deze verschuiving gaat gepaard met een geleidelijke verdieping: de bedrijfswetenschappelijke vakken worden op algemeen-inleidend niveau gedoceerd, terwijl bij accountancy en controlling sprake in van een geleidelijke verdieping. De wetenschappelijke vorming loopt, zoals eerder aangegeven, als een rode draad door het hele programma. Daarbij zijn in het tweede jaar twee cursussen geprogrammeerd, waarin specifiek ingegaan wordt op methoden en technieken van onderzoek (Business Research Methods, en Bedrijfskundige organisatie: diagnostiek en vaardigheden). In het derde jaar wordt hierop voortgebouwd in de Specialisation Course OMC en het afrondende bachelorafstudeerwerkstuk. Wat betreft het vaardighedenonderwijs is sprake van een expliciete vaardighedenlijn, die de hele opleiding omvat. In de zelfstudie is een overzicht hiervan opgenomen, waarin vier vaardigheden worden onderscheiden: schrijven, spreken, QANU / Economics, Groningen University

47

zelfmanagement en samenwerken. Elk van deze vaardigheden wordt in vier tot vijf programmaonderdelen geoefend, waarbij sprake is van een traject van instructie, oefenmogelijkheid, feedback en beoordeling. Het programma telt een drietal onderdelen waarin inhoudelijke kennis en inzicht, academische vaardigheden en sociale vaardigheden geïntegreerd aan bod komen. Dit zijn het onderdeel Bedrijfskundige Organisatiediagnostiek in het tweede jaar, de Specialisation Course OMC in het derde jaar en het bachelorafstudeerwerkstuk. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De specialisaties van het masterprogramma kennen drie gemeenschappelijke vakken op het gebied van internal control en het oplossen van strategische vraagstukken, met een gezamenlijke zwaarte van 20 studiepunten. Daarnaast vindt in de specialisatie Accounting een verdere verdieping plaats met betrekking tot financial accounting en auditing. In de specialisatie Controlling wordt een verdere verdieping in management control, ontwerp van management accounting verandering en financiering aangeboden. Beide specialisaties worden afgesloten met een masterafstudeerwerkstuk, waarin een complex praktijkprobleem moet worden geanalyseerd, opgelost en geïmplementeerd, waarbij gebruikgemaakt wordt van theoretische concepten uit verschillende vakgebieden. De masteropleiding Accountancy and & Controlling bevat geen keuzeruimte. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat de bacheloren masteropleiding in hoge mate als één geheel zijn geconcipieerd, en ook door studenten als zodanig worden ervaren. Dit wordt mede in de hand gewerkt door de ‘zachte knip’, die een vloeiende overgang tussen beide opleidingen mogelijk maakt. Ook wat betreft de samenhang in het programma is er een continuïteit tussen bacheloren masteropleiding. Daarbij geldt dat er in feite sprake is van twee lijnen in de opleiding. Enerzijds is dit de brede, bedrijfswetenschappelijke lijn, verzorgd door docenten die voltijds of bijna voltijds werkzaam zijn bij de faculteit. Anderzijds zijn er de beroepsgerichte vakken (auditing, interne controle et cetera), die met name in de masterfase overwegend worden verzorgd door docenten vanuit de praktijk. In deze beroepsgerichte vakken vindt ook de inhoudelijke integratie plaats van eerder verworven kennis. Zo biedt het vak Financial Accounting Theory in de masteropleiding de integratie van eerder verworven kennis op het gebied van financiering en belastingrecht. Studenten spraken zich tijdens het bezoek positief uit over de samenhang: in de loop van de studie vallen de verschillende onderdelen allengs op hun plaats. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie en de tijdens het bezoek gevoerde gesprekken komt de commissie tot het oordeel dat er sprake is van een goed samenhangend programma met een doordachte opbouw. Na een brede basis in het eerste jaar vindt in de daaropvolgende jaren een toespitsing plaats op accountancy- and controllingvakken. Speciale waardering heeft de commissie voor de opbouw van het programma met betrekking tot de wetenschappelijke vorming en het streven om te komen tot een herkenbare ‘vaardighedenlijn’ in het onderwijs. Daarnaast is er goede aandacht voor het belang van integrerende onderdelen in het programma.

48


Masteropleiding Op basis van de zelfstudie en de tijdens het bezoek gevoerde gesprekken komt de commissie tot het oordeel dat er sprake is van een goed samenhangend programma. Dit geldt niet alleen voor de masteropleiding op zich, maar ook voor de relatie met de bacheloropleiding in Groningen. De samenhang komt met name tot uitdrukking in de gevorderde cursussen, die een goede afronding en integratie bieden van eerder in de opleiding verworven kennis. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F7: Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Uit de beschrijving van het programma blijkt dat de opleidingsverantwoordelijken ernaar streven de studielast zo evenwichtig mogelijk over de jaren, semesters en halfsemesters te verdelen. Uit de zelfstudie blijkt dat de opleidingsverantwoordelijken veel aandacht hebben voor de studeerbaarheid van het programma. Incidenteel zijn er klachten. Dit betrof de laatste jaren met name het derdejaarsvak Ondernemingsrecht. Studenten gaven aan dat dit vak moeilijk te halen was doordat de werkvorm (hoorcolleges) niet goed aansloot bij de leerdoelen van het vak. De faculteit heeft dit probleem opgelost door werkcolleges aan het vak toe te voegen. Tijdens de gesprekken kwam naar voren dat ook de belastingvakken, en met name Belastingrecht, in het verleden een probleem vormden. Dit probleem is verholpen door in het eerste jaar als voorbereiding het vak Juridische Grondslagen in te voeren. Voor het overige kwamen tijdens de visitatie geen bijzonderheden over de studeerbaarheid naar voren. Masteropleiding Ook voor de masteropleiding geldt, dat studeerbaarheid een belangrijk aandachtspunt is. De zelfstudie noemt één voorbeeld van een vak waar problemen waren op dit vlak, met name rond de criteria voor de beoordeling van opdrachten; deze problemen hebben geleid tot duidelijker voorlichting aan studenten. Voor een drietal onderdelen van de masteropleiding gelden ingangseisen. Dit betreft de cursussen Financial Accounting Theory en Field Course OMC en het afstudeerwerkstuk. Voor de cursussen geldt als toelatingseis het hebben afgerond van de voorbereidende cursus uit de bacheloropleiding; aan deze eis wordt strikt de hand gehouden. Voor het afstudeerwerkstuk geldt als eis dat men de bacheloropleiding moet hebben afgesloten en minstens 20 studiepunten van de masteropleiding moet hebben behaald. Om te voorkomen dat deze eis tot studievertraging leidt, wordt hier pragmatisch mee omgegaan. Hierdoor hebben studenten de mogelijkheid om vroegtijdig te beginnen met de oriëntatie op een onderwerp voor het werkstuk.


49

Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie en informatie verkregen tijdens het bezoek oordeelt de commissie dat er geen factoren in het programma zijn die de studievoortgang belemmeren. Uit het programma blijkt dat er sprake is van een evenwichtige spreiding van de studielast en een planning van tentamens, die erop gericht is de studievoortgang zo veel mogelijk te bevorderen. Er is weliswaar sprake van lage doorstroomcijfers (zie F21), maar deze hebben naar de mening van de commissie geen basis in een onevenwichtig of te moeilijk programma. De FEB heeft adequaat gereageerd op signalen over de studeerbaarheid van sommige onderdelen, onder andere door programmering van het vak Juridische Grondslagen in het eerste jaar. Resumerend is de commissie van oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de studeerbaarheid. Masteropleiding Op basis van de zelfstudie en informatie verkregen tijdens het bezoek komt de commissie tot het oordeel dat het programma voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de studeerbaarheid. Ook bij de masteropleiding is sprake van lage rendementen (zie F21). Deze zijn naar het oordeel van de commissie overwegend te wijten aan externe factoren. Eén van deze factoren is dat de overgrote meerderheid van de studenten reeds deeltijds werkzaam is in de praktijk. Om deze reden wordt bijvoorbeeld geprobeerd het onderwijs zo veel mogelijk op één dag in de week te concentreren. Een andere factor is de ‘zachte knip’. Studenten mogen reeds aan de masteropleiding beginnen voordat zij hun bacheloropleiding hebben afgerond. Deze regeling leidt ertoe dat de afronding van de bacheloropleiding kan interfereren met de studievoortgang binnen de masteropleiding. Tijdens het bezoek bleek dat dit inderdaad voorkomt, en een belangrijke oorzaak is voor de studievertraging die studenten tijdens de masteropleiding oplopen. De commissie adviseert de opleiding om strengere toegangseisen voor de masteropleiding te stellen, om zo de studievertraging te minimaliseren. Voor het overige heeft de commissie vastgesteld dat er geen bijzonderheden zijn met de studeerbaarheid van het programma. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de studeerbaarheid. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F8: Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De toelatingseisen voor de BSc-opleiding Accountancy en Controlling zijn:

50


•

•

vwo-diploma met het profiel Economie en Maatschappij, Natuur en Techniek (+economie 1), Natuur en Gezondheid (+economie 1) of Cultuur en Maatschappij (+economie 1 en wiskunde A2 of B1); hbo-propedeuse, mits wiskunde A2 of B1 op vwo-niveau.

De opleiding is tevens toegankelijk voor studenten die beschikken over een diploma van een vooropleiding buiten Nederland. Zij kunnen verplicht worden een toets Nederlands af te leggen. De beoordeling van de vooropleiding vindt plaats door de opleidingsdirecteur in samenwerking met de Admission Office, onder eindverantwoordelijkheid van de examencommissie. De (‘zuivere’) instroom bedraagt de afgelopen jaren zo’n zestig tot zeventig studenten per jaar, waarvan circa vijftien hbo. Daarnaast zijn er veel studenten die vanaf het tweede jaar instromen. Het eerste jaar van de opleiding is gelijk aan dat van de opleiding Bedrijfseconomie. In de praktijk kiezen veel studenten dan ook pas aan het eind van het eerste jaar voor de Accountancy en Controlling-opleiding. Ook is er in het tweede jaar een substantiële instroom vanuit het eerste jaar van de bacheloropleiding Bedrijfskunde (ongeveer de helft van de totale studentenpopulatie). Deze studenten krijgen in het tweede jaar een aangepast programma. Desalniettemin bleek tijdens het bezoek dat de aansluiting vanuit de propedeuse Bedrijfskunde incidenteel fricties geeft. Voorlichting over de opleiding vindt onder andere plaats via de website van de faculteit en via een voorlichtingsbrochure voor aankomend studenten. Daarnaast vindt aan het eind van het eerste jaar een voorlichtingsbijeenkomst plaats, gericht op studenten van de opleidingen Accountancy en Controlling, Bedrijfseconomie en Bedrijfskunde. Onder de titel ‘1 Dag Accountant en Controller’ wordt hier informatie gegeven over de opleiding, de specifieke eisen die de opleiding stelt aan haar studenten en over de twee beroepsprofielen waar de opleiding zich op richt. De eigen studentenverenigingen zijn nauw betrokken bij deze voorlichting. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De toelatingseisen voor de masteropleiding Accountancy and Controlling zijn: • •

een bachelordiploma Accountancy en Controlling van de RUG; een hbo-diploma of een diploma van een buitenlandse instelling voor hoger onderwijs Bedrijfseconomie of Accountancy.

Hbo-studenten dienen een schakelprogramma te volgen. Er zijn vaste schakelprogramma's voor de hbo-opleidingen Bedrijfseconomie en Accountancy. Het schakelprogramma voor studenten met een hbo-diploma Bedrijfseconomie voorziet in een premasterjaar van 72 EC, bestaande uit vakken uit de bacheloropleiding Accountancy en Controlling. Het schakelprogramma voor studenten met een hbo-diploma Accountancy is beperkter van opzet. Het bestaat uit een aantal extra vakken (samen 15 EC) naast het reguliere programma, gericht op het wegwerken van deficiënties op de vakken Onderzoeksmethodologie, Statistiek, Financial Accounting, en Strategie en Organisatie. De opleiding kent de laatste jaren een instroom van 100 à 130 studenten, van wie ongeveer 65% de bacheloropleiding Accountancy en Controlling heeft gevolgd, 25% de hbobacheloropleiding Accountancy en 10% de hbo-opleiding Bedrijfseconomie. Voor derdejaars


51

bachelorstudenten wordt elk jaar een voorlichtingsbijeenkomst gehouden over de masteropleiding, meer in het bijzonder de keuze tussen beide specialisaties. Daarnaast wordt deelgenomen aan landelijke en universitaire voorlichtingsbijeenkomsten en wordt opleidingsinformatie gepresenteerd op de website en in de brochure van masteropleidingen van de faculteit. In het verleden was sprake van aansluitingsproblemen voor de hbo-instroom. De betreffende studenten bleken moeite te hebben met methodologische vakken en, meer in het algemeen, met de zelfstandige manier van werken en denken die de opleiding vereist. Dit heeft tot een aantal aanpassingen in de opleiding geleid. Het vak Strategie en Organisatie in de Praktijk, waarin methodologie een belangrijke plaats inneemt, wordt gescheiden aangeboden aan studenten met een universitaire bacheloropleiding en hbo-studenten. De eindkwalificaties voor beide varianten zijn gelijk, maar het onderwijs is verschillend opgezet. Zo krijgen de hbo-studenten een aantal extra sessies over methodologie, die apart getoetst worden. Tijdens het bezoek is de commissie uitgebreid ingegaan op de aansluitingsproblemen voor de hbo-instroom. Daarbij kwam naar voren dat vrijwel alle docenten een verschil tussen de woen hbo-instroom ervaren, zowel in attitude als in kennisniveau. De oplossingen die hiervoor gevonden worden verschillen per vak. Sommige docenten volgen de aanpak die hierboven geschetst werd: aparte leerroutes voor de woen hbo-instroom. Anderen proberen de verschillende achtergronden van woen hbo-instroom juist te benutten in hun onderwijs, waarbij zij onder andere gebruikmaken van het feit dat studenten met een hbo-achtergrond overwegend al werkzaam zijn in de praktijk, en dus veel praktijkervaring in kunnen brengen in het onderwijs. Leidend principe is in alle gevallen dat de leerdoelen en het vereiste eindniveau identiek zijn voor beide groepen studenten. Volgens de studenten en de opleidingscommissie hebben de genomen maatregelen de aansluitingsproblemen voor studenten met een hboachtergrond goeddeels ondervangen. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de verstrekte gegevens stelt de commissie vast dat de opleiding toegankelijk is voor vwo- en hbo-abituriënten met verschillende profielen. Tijdens het bezoek heeft de commissie vastgesteld dat het curriculum voldoende aansluit op de vooropleiding. Voor instromers met een andere achtergrond dan vwo heeft de faculteit een regeling opgezet die een voldoende beginniveau van de student garandeert. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan de in dit facet gestelde criteria. Masteropleiding Bij de masteropleiding is naast instroom vanuit de bacheloropleiding sprake van een significante instroom vanuit het hbo. Zowel uit de zelfstudie als uit de gesprekken kwam naar voren dat dit niet zonder problemen is. De faculteit heeft dit tijdig onderkend, en maatregelen genomen om deze problemen te ondervangen. De commissie heeft waardering voor de zorgvuldige wijze waarop dit gebeurd is, en voor het feit dat men daarbij het eindniveau van de opleiding zorgvuldig bewaakt. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan de in dit facet gestelde criteria. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

52


F9: Duur De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten. WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding.

Beschrijving Het programma van de bacheloropleiding Accountancy en Controlling omvat 180 EC en voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Het programma van de masteropleiding Accountancy and Controlling omvat 60 EC en voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Oordeel De bacheloropleiding Accountancy en Controlling voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. De masteropleiding Accountancy and Controlling voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum.

F10: Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: In de opleiding wordt het door de FEB ontwikkelde didactische concept gehanteerd. Dit concept gaat uit van een drietal kernwoorden voor het vormgeven van onderwijs: active, diverse & profound. Afgestudeerden zullen moeten kunnen functioneren in een snel veranderende omgeving. Dit vereist een actieve houding, die tijdens de opleiding ontwikkeld moet worden. Het onderwijs van de bacheloropleiding is daarom zo ingericht dat studenten gestimuleerd worden actief met hun studie bezig te zijn. Uitgangspunt bij het vormgeven van de opleiding is verder dat recht wordt gedaan aan diversiteit: van leerstijlen van studenten, van doceerstijlen van docenten, en van de specifieke eisen die eindkwalificaties en leerdoelen stellen aan de vormgeving van het onderwijs. Het uitgangspunt profound wil zeggen dat opleidingen academisch en verdiepend moeten zijn en dat afgestudeerden moeten kunnen functioneren op wetenschappelijk niveau. Dominant in de vormgeving van het programma is het zelfstandig bestuderen van voorgeschreven leerboeken en het zelfstandig maken van vraagstukken en oefenopgaven. De leerstof wordt geïntroduceerd en nader toegelicht middels hoorcolleges en er zijn vaak werkcolleges en/of practica waarin geoefend wordt met de stof. Daarbij geldt dat het onderscheid tussen hoor- en werkcolleges in het tweede en met name het derde jaar niet altijd goed te maken is, omdat colleges steeds meer het karakter krijgen van interactieve hoorwerkcolleges. Met name bij de accountancy en controlling-vakken wordt vaak gekozen voor een probleemgeoriënteerde benadering, waarbij studenten praktijkcases door toepassing van de theorie dienen op te lossen. In het onderwijsaanbod speelt de elektronische leeromgeving Nestor in toenemende mate een rol. Bij vrijwel alle vakken worden opdrachten, collegemateriaal (zoals de slides van de docent),


53

modeluitwerkingen van opdrachten en voorbeeldtentamens op Nestor bekendgemaakt. In de zelfstudie is een tabel opgenomen waaruit blijkt dat er in de opleiding sprake is van 1.033 contacturen. Dit komt overeen met 20,4% van de totale studielast. Hiervan worden 550 uur besteed aan hoorcolleges (10,8% van de totale studielast), 304 uur aan werkcolleges (6%) en 179 uur aan practica (3,5%). 4.035 uur is gereserveerd voor zelfstudie, inclusief het schrijven van het bachelorafstudeerwerkstuk. Masteropleiding Het didactisch concept van de masteropleiding komt overeen met dat van de bacheloropleiding. In vrijwel alle vakken wordt een gemengde werkvorm gehanteerd: interactieve colleges die afwisselend het karakter van een hoorcollege, werkcollege of practicum hebben. Daarbij wordt veelvuldig gebruikgemaakt van praktijkproblemen of casussen. Studenten moeten deze praktijkcases oplossen door de toepassing van theorie, veelal afkomstig uit verschillende vakgebieden. Een voorbeeld is de accountancy game, onderdeel van het vak Auditing 2. Hierin zijn alle fasen van het controleproces uitgewerkt in een praktijkcase gedurende drie dagen. De game is groepsgewijs uitgewerkt met daarin enkele rollenspelen. Gedurende ieder rollenspel voert telkens een ander groepslid het woord en is de rest van de groep aanwezig om het rollenspel te kunnen evalueren. De rollenspelers, allen uit de praktijk waaronder ook niet-docenten, spelen de rol van eindverantwoordelijk accountantpartner, controller en van administratief medewerker. Tijdens de rollenspelen moeten de studenten accountantsproducten presenteren (controleprogramma, managementletter, eindverslag controle) en moeten zij dit verdedigen. Zij worden tijdens het rollenspel uitgedaagd om hun ingenomen standpunten te verdedigen. De totale studielast van het cursorisch gedeelte van het onderwijs (exclusief het afstudeerwerkstuk) bedraagt 1.120 uur. Hiervan wordt 245 uur besteed aan contacturen (21,9%) en 875 uur aan zelfstudie (78,1%). Oordeel Bacheloropleiding Het didactisch concept is in overeenstemming met de eindkwalificaties van de opleiding. Dit geldt met name voor de aspecten active en profound. Tijdens het bezoek bleek dat het concept bij docenten weliswaar bekend is, maar geen grote rol speelt als leidraad bij de inrichting van het onderwijs. Dat neemt volgens de commissie niet weg dat het concept op onderdelen wel correspondeert met de onderwijskundige accenten die docenten leggen. Zo ligt bijvoorbeeld in het programma een nadruk op activerende werkvormen als werkcolleges en practica, met thuis voor te bereiden opdrachten. Ook de nadruk op diepgang is volgens de commissie herkenbaar in het onderwijs, zij het meer als ‘grondhouding’ van de docenten dan als expliciet onderwijskundig uitgangspunt. De keuze van werkvormen in relatie tot de eindkwalificaties kan naar het oordeel van de commissie gekarakteriseerd worden als verantwoord en conventioneel. Blijkens de zelfstudie en de beschrijving van de vakken in de studiegids vertrouwt men overwegend op traditioneel beproefde aanbiedingsvormen als hoorcollege en werkcollege. Deze conventionele opzet van het onderwijs wordt weerspiegeld in de urentabel, met een grote nadruk op zelfstudie en een relatief beperkt aantal contacturen. In de uitwerking is echter bij een aantal cursussen sprake van een vernieuwende en onderwijskundig doordachte aanpak. Dit geldt bijvoorbeeld voor de cursussen ‘Bedrijfskundige organisatie diagnostiek en vaardigheden’ en de Specialization Course OMC. De commissie heeft vastgesteld dat het traditionele karakter van het onderwijs niet ten nadele gaat van de kwaliteit van het onderwijs: zowel uit de cursusevaluaties als uit de gesprekken met studenten tijdens het bezoek kwam naar voren dat men over de gehele linie tevreden is met de kwaliteit van het onderwijs. Resumerend komt de commissie tot het

54


oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de afstemming tussen vormgeving en inhoud. Het didactisch concept en de gebruikte werkvormen sluiten in voldoende mate aan bij de eindkwalificaties van de opleiding. Masteropleiding Hetgeen hierboven gesteld is over de bacheloropleiding is mutatis mutandis in hoofdlijnen eveneens van toepassing op de masteropleiding. Nog meer dan bij de bacheloropleiding geldt hier dat in de uitwerking gekozen wordt voor vernieuwende werkvormen, die afgestemd zijn op de leerdoelen van de afzonderlijke cursussen. Daarbij krijgt met name de integratie en praktische toepassing van kennis veel aandacht. Met name de accountancy game in het vak Auditing 2 is hiervan een goed voorbeeld. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat didactisch concept en de gebruikte werkvormen in ruim voldoende mate aansluiten bij de eindkwalificaties van de opleiding. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F11: Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB heeft een centraal vastgesteld toetsingsbeleid, waaraan de opleiding zich conformeert. Uitgangspunt van dit toetsingsbeleid is dat de toetsing erop gericht is om vast te stellen of studenten de eindkwalificaties van de opleiding hebben behaald. In het toetsingsbeleid worden acht verschillende toetsvormen onderscheiden, waarvan vier schriftelijk en vier mondeling. Als schriftelijke toetsvormen worden onderscheiden: het tentamen met gesloten vragen, het tentamen met open vragen, de individuele opdracht en de groepsopdracht. Als mondelinge toetsvormen worden onderscheiden: de individuele presentatie, de groepspresentatie, het mondeling individueel tentamen en het mondeling groepstentamen. De keuze van de toetsvorm hangt af van de leerdoelen van een studieonderdeel en de gehanteerde werkvormen. Daarbij wordt vaak gebruikgemaakt van een combinatie van toetsvormen. Eindkwalificaties die zich richten op het verwerven van kennis en inzicht en/of de toepassing daarvan worden doorgaans getoetst met schriftelijke tentamens met open vragen. Eindkwalificaties die zich richten op het verwerven van vaardigheden worden doorgaans getoetst met individuele of groepsopdrachten (inclusief presentaties) en deelname aan practica. De eindkwalificaties die zich richten op de leer- en studievaardigheden en het reflecterend vermogen komen aan bod bij de afstudeeropdracht. In de zelfstudie is een uitgebreide tabel opgenomen met de gebruikte toetsvormen per programmaonderdeel. Eén cursus (IT-toepassingen) wordt alleen getoetst door een opdracht. Bij alle (34) overige verplichte cursussen is sprake van een schriftelijk tentamen. In 23 gevallen betreft het een tentamen met open vragen, in twee gevallen een tentamen met gesloten vragen, en in negen gevallen is sprake van een combinatie van beide. Bij negentien vakken (56%) is naast het tentamen sprake van een andere beoordelingsvorm (presentatie of


55

opdracht; individueel of in groepsverband). De mate waarin deze meewegen in het eindcijfer varieert van 10% tot 50%. Mondelinge tentamens worden alleen bij wijze van uitzondering afgenomen. Ten behoeve van de bewaking van de kwaliteit van toetsen schrijft het facultair toetsbeleid voor dat elk (schriftelijk) tentamen door meer dan één docent wordt samengesteld. De beoordeling van tentamens geschiedt aan de hand van vooraf vastgestelde beoordelingscriteria. Voor de beoordeling van opdrachten en presentaties kent de faculteit standaard beoordelingsformulieren. Ditzelfde geldt voor de beoordeling van het afstudeerwerkstuk (zie verder F20). De examencommissie is verantwoordelijk voor de adequate organisatie van de tentamens. Zij geeft hieraan gestalte door de formulering van regels en richtlijnen, onder andere betreffende plagiaat en fraude, het gebruik van hulpmiddelen bij tentamens, nakijktermijnen, en de wijze van beoordelen van tentamens. De verantwoordelijkheid voor het inhoudelijk niveau van de tentamens berust bij de opleidingsdirecteur. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Ook de toetsing in de masteropleiding is conform het facultair toetsbeleid, zoals hierboven beschreven voor de bacheloropleiding. Meer nog dan bij de bacheloropleiding is bij de masteropleiding sprake van een grote variëteit aan toetsvormen. Vrijwel alle onderdelen worden op meer dan één manier getoetst, waarbij de toetsvorm aansluit bij de gekozen werkvorm. Een voorbeeld is het vak Internal Control: Risk Management. Uitgangspunt is hier een actueel vraagstuk, gepresenteerd door een vertegenwoordiger van een bedrijf. Op basis van de aangereikte theoretische concepten moeten de studenten in groepjes een onderzoeksplan opstellen en aangeven welke informatie door middel van interviews in het bedrijf moet worden verzameld. Het onderzoeksplan en de opzet van de interviews worden besproken, waarbij de studenten elkaars plannen becommentariëren. De groepjes presenteren hun uitwerking in het bedrijf. De docent en enkele betrokkenen van het bedrijf geven feedback op de uitwerking en presentatie. Tevens beoordeelt de docent het werk. Het eindcijfer wordt bepaald door deze beoordeling en door het cijfer op het schriftelijke tentamen. Oordeel Bacheloropleiding De commissie constateert dat er sprake is van een doordacht en geëxpliciteerd toetsbeleid. De commissie heeft de gehanteerde toetsvormen in relatie tot de leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen geïnspecteerd en stelt vast dat sprake is van een goede correspondentie tussen de leerdoelen en de wijze waarop deze getoetst worden. Op basis van een aantal geïnspecteerde voorbeeldtoetsen heeft de commissie kunnen vaststellen dat het niveau van de toetsing in de regel goed is. Ook uit de cursusevaluaties en de gesprekken met studenten kwamen op dit punt geen bijzonderheden naar voren. De commissie komt op basis van de beschikbare informatie tot het oordeel dat de bacheloropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de toetsing en beoordeling. Masteropleiding De commissie constateert dat er sprake is van een doordacht en geëxpliciteerd toetsbeleid en van een goede correspondentie tussen de leerdoelen en de wijze waarop deze getoetst

56


worden. Voor zover de commissie heeft kunnen nagaan is het niveau van de toetsing in de regel goed. Ook uit de cursusevaluaties en de gesprekken met studenten kwamen op dit punt geen problemen naar voren. De commissie komt op basis van de beschikbare informatie tot het oordeel dat de masteropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de toetsing en beoordeling. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Programma Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Programma. Voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Accountancy and Controlling is het oordeel voldoende.

5.1.3. Inzet van personeel F12: Eisen WO De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een WO-opleiding: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Tabel 5.3 geeft een overzicht van het wetenschappelijk personeel dat onderwijs verzorgt voor de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB. Functiecategorie

Totaal % SOM % gepromoveerd aantal onderwijs fte’s HL 31 5.4 100% 74% HL honorair 6 0.0 100% n.v.t. UHD 27 9.3 96% 63% UD 60 18.4 70% 45% promovendi 14 2.2 n.v.t. docenten 33 14.0 33% 0% studentassistenten 30 7.5 n.v.t. onderzoekers 2 0.8 100% 0% overig WP 1 0.0 n.v.t. Totaal 174 50.1 74% 44% Tabel 5.3: Wetenschappelijk personeel dat onderwijs verzorgt voor de economische opleidingen * totaal aantal en onderwijs fte excl. student-assistenten; percentage gepromoveerden en SOM-status berekend over functiecategorieën waarop dit van toepassing is, dus excl. promovendi, studentassistenten, overig WP en (m.b.t. SOM) HL honorair.

Van het wetenschappelijk personeel (WP; exclusief promovendi en studentassistenten) dat onderwijs verzorgt aan de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB is 74% gepromoveerd en 44% lid van de onderzoeksschool SOM. Van het WP dat geen lid is van SOM, is een aanzienlijk deel anderszins actief in onderzoek, bijvoorbeeld in derdegeldstroomonderzoek. Volgens de internationale maatstaven van de AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) is 72% van het wetenschappelijk personeel van de faculteit academically qualified. Dat wil zeggen dat zij lid zijn van een


57

onderzoeksschool of de afgelopen vijf jaar door publicaties of presentaties op congressen een bijdrage hebben geleverd aan de intellectuele ontwikkeling van het vakgebied. Elk van de zelfstudies van de opleidingen Accountancy en Controlling geeft in een bijlage een overzicht van de bij de opleiding betrokken docenten. Van de 74 wetenschappelijk medewerkers die als docent betrokken zijn bij de bacheloropleiding zijn er 36 gepromoveerd (49%) en 23 (31%) lid van SOM. Van de 21 medewerkers die als docent betrokken zijn bij de masteropleiding zijn er 14 gepromoveerd (67%) en 8 lid van SOM (38%). Van de zijde van de faculteit werd tijdens het bezoek aangegeven dat het relatief lage aandeel van gepromoveerde medewerkers die actief zijn op het gebied van onderzoek voor een belangrijk deel een erfenis uit het verleden is, toen de FEB zich onder druk van sterk groeiende studentenaantallen vaak genoodzaakt zag concessies te doen aan de kwaliteit van de instroom van nieuw personeel. Dit komt onder andere tot uitdrukking in het aantal medewerkers dat is aangesteld in de functiecategorie ‘docent’. Deze medewerkers zijn geen lid van de onderzoeksschool en slechts 33% van hen is gepromoveerd. Sinds de fusie in 2007 hanteert de FEB een veel strikter aannamebeleid, waarbij in principe alleen nog gepromoveerde medewerkers in dienst genomen worden (Tenure Track systeem). De faculteit verwacht dat als gevolg hiervan het aandeel van niet-gepromoveerde docenten in het onderwijs in de toekomst sterk zal verminderen. Oordeel De commissie constateert dat de FEB veel waarde hecht aan de verzorging van het onderwijs door gepromoveerde onderzoekers. Door in het verleden gevoerd personeelsbeleid is hun aandeel in het onderwijs lager dan gewenst. Dit geldt in versterkte mate voor de opleidingen Accountancy en Controlling. Daarbij moet naar de mening van de commissie worden meegewogen dat de opleiding vanwege haar beroepsgerichte karakter voor een deel verzorgd wordt door deeltijddocenten die hun hoofdbetrekking hebben in de praktijk, en dus doorgaans niet kunnen voldoen aan de eisen die gelden voor het lidmaatschap van een onderzoeksschool. De hierboven gepresenteerde cijfers moeten in dit licht worden beoordeeld. De commissie is van mening dat de FEB met het ingezette beleid ten aanzien van de wetenschappelijke kwalificaties van het personeel op de goede weg is. De commissie deelt de verwachting van de faculteit dat dit de komende jaren zal leiden tot een verhoging van het aandeel van actief bij het onderzoek betrokken docenten in de opleiding. Op basis hiervan beoordeelt de commissie de bacheloren masteropleidingen Accountancy en Controlling op dit facet als voldoende. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F13: Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De inzet van personeel voor het onderwijs van de gezamenlijke economische opleidingen is de afgelopen jaren licht afgenomen, van 45.6 in 2006-2007 naar 42.2 in 2008-2009 (exclusief student-assistenten). Bij min of meer gelijkblijvende studentenaantallen betekent dit dat de staf-studentenratio over deze periode is opgelopen, van 31.8 in 2006-2007 naar 35.6 in 200858


2009. Een belangrijke oorzaak van deze ontwikkeling zijn de problemen die de FEB ondervindt met het aantrekken van personeel dat zowel qua onderzoek als qua onderwijs voldoende gekwalificeerd is. De staf-studentenratio van de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB is iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarbij geldt dat de bacheloropleidingen van de faculteit een bovengemiddelde staf-studentratio hebben (dat wil zeggen: meer studenten per staflid), terwijl deze bij de masteropleiding juist duidelijk onder het gemiddelde ligt. Een uitsplitsing van de personeelsinzet en staf-studentenratio per opleiding is niet goed mogelijk, omdat de faculteit niet per opleiding georganiseerd is en personeel dus niet aan een specifieke opleiding is gekoppeld; veel docenten zijn in meerdere opleidingen actief. Bovendien maken veel vakken deel uit van meerdere opleidingen. Ook de toerekening van studenten aan opleidingen is niet eenduidig, onder andere omdat veel studenten onderwijs volgen binnen masterprogramma’s terwijl ze nog als bachelorstudent staan ingeschreven. De FEB bewaakt de inzet van het personeel nauwgezet. In kwantitatieve zin wordt de allocatie van tijd aan taken en mensen geregeld door een onderwijsverdeelmodel en een model voor de bepaling van de onderwijscapaciteit per medewerker. Op basis van de uitkomsten van beide modellen wordt elk voorjaar overleg gevoerd met de vakgroepsvoorzitters en opleidingsdirecteuren. Indien uit deze gesprekken blijkt dat er binnen vakgroepen formatietekorten zijn, worden hierover besluiten genomen door het faculteitsbestuur. Deels worden tekorten opgevangen door het aantrekken van tijdelijk personeel, maar ook worden er vacatures vrijgegeven voor vaste aanstellingen. Oordeel De commissie heeft vastgesteld dat ondanks de ongunstige staf-studentenratio tijdens de visitatie geen problemen naar voren zijn gekomen met betrekking tot de adequate vervulling van onderwijstaken. Studenten geven aan dat de staf voldoende toegankelijk is. Ook van de zijde van docenten zijn geen signalen ontvangen over te hoge werkdruk. De commissie concludeert op basis hiervan dat de faculteit door een doelmatige inzet van personeel erin slaagt om met een relatief kleine formatie kwalitatief goede opleidingen te verzorgen. Waar nodig slaagt men erin om extra personele middelen vrij te maken voor maatregelen ter oplossing van knelpunten, zoals de intensivering van het eerstejaarsonderwijs. Resumerend beoordeelt de commissie de omvang van het ingezette personeel als voldoende. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F14: Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een actief personeelsbeleid, waarin de monitoring en bevordering van de didactische kwaliteiten en onderwijsprestaties van medewerkers een belangrijke plaats innemen. In de zelfstudie wordt gesteld dat bij de aanstelling, beoordeling en bevordering van wetenschappelijk medewerkers nadrukkelijk gelet wordt op onderwijskwaliteiten. Tijdens de gevoerde gesprekken met opleidingsverantwoordelijken en docenten werd dit bevestigd. Zo is de eis voor instroom in een tenure track als assistant professor dat de kandidaat beschikt over relevante onderwijscompetenties, blijkend uit goede beoordelingen of in ieder geval de QANU / Economics, Groningen University

59

docenttraining voor het hoger onderwijs heeft afgerond (Basis Kwalificatie Onderwijs). Bij het ontbreken van een BKO dient de kandidaat deze binnen twee jaar na aanvang van de tenure track te behalen. In de periodieke ontwikkelings- en beoordelingsgesprekken wordt expliciet en verplicht aandacht geschonken aan de onderwijsprestaties. Ook bij het bevorderingsbeleid spelen onderwijsprestaties een belangrijke rol. Daarnaast ontwikkelt de FEB specifiek personeelsbeleid om de onderwijsperformance te kunnen belonen, zowel in carrièreperspectieven als in materiële beloning. Medewerkers van de FEB kunnen gebruikmaken van het brede scholingsaanbod van de RUG op het gebied van didactische kwaliteiten. Daarnaast heeft de FEB een drietal eigen aandachtspunten op dit gebied. •

•

•

Professionaliseren didactische kwaliteiten: de faculteit hanteert de BKO-norm (Basis Kwalificatie Onderwijs) als het minimaal gewenste niveau van de academische docent (met uitzondering van tijdelijk ingehuurde docenten). Engels: de faculteit heeft in 2003 alle leden van het wetenschappelijk personeel een test laten doen om het niveau van het Engels na te gaan. Medewerkers die onder het gewenste niveau scoorden, hebben een cursus schrijfvaardigheid en/of spreekvaardigheid gevolgd. Via cursusevaluaties wordt bewaakt of studenten tevreden zijn over het niveau van het Engels van de docenten; ook in de personeelsscan en in de ontwikkelingsgesprekken is het een punt van aandacht. Daarvoor in aanmerking komende docenten krijgen de gelegenheid tot verdere scholing in Engels. ICT in het onderwijs: docenten krijgen gerichte training in het gebruik van nieuwe ICTtoepassingen, met name binnen de elektronische leeromgeving Nestor. Door het jaar verspreid worden specifieke workshops omtrent het gebruik van ICT in het onderwijs aangeboden.

Voorts kunnen medewerkers met een individuele scholingswens een beroep doen op de scholingsmiddelen van de faculteit. Oordeel De commissie is van oordeel dat er sprake is van een samenhangend en actief beleid gericht op de verhoging van de didactische kwaliteit van het personeel. De BKO-norm waarborgt een minimum kwalificatieniveau en de geboden faciliteiten ten aanzien van de beheersing van het Engels en de toepassing van ICT zijn volgens de commissie waardevolle aanvullingen hierop. In het licht van het relatief veelvuldig gebruik van tijdelijk personeel en het streven naar continuïteit in aanstelling daarvan adviseert de commissie aan de FBE ook hen te faciliteren om de BKO-kwalificatie te behalen. Tijdens de gesprekken bleek dat de studenten over het algemeen tevreden zijn over de kwaliteit van het docentencorps. De facultaire zelfstudie bevat geen informatie over de kwaliteit van het personeel van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid dat onderwijs verzorgt in het kader van de bacheloropleiding Accountancy en Controlling. Tijdens het bezoek heeft de commissie echter geen aanwijzingen gekregen dat de kwaliteit van de betrokken docenten wezenlijk verschilt van de kwaliteit van de docenten van de FEB. Resumerend beoordeelt de commissie de kwaliteit van het ingezette personeel als voldoende Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

60


Oordeel over het onderwerp Inzet van personeel Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Inzet van personeel. Voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Accountancy and Controlling is het oordeel voldoende.

5.1.4. Voorzieningen F15: Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Huisvesting De FEB is bezig met een reeks verbouwingen die in 2010 een totaal gerenoveerde omgeving voor studenten en medewerkers zal opleveren. In 2004 is een grootscheepse renovatie afgerond van de onderwijsruimten in het WSN-gebouw, waarin de FEB is gehuisvest. In 2006 is een nieuwe onderwijsvleugel met tien zalen in het Zernikegebouw in gebruik genomen, die voorzien is van alle relevante elektronische voorzieningen. Momenteel vindt een verbouwing plaats van de begane grond en de eerste verdieping van het WSN-gebouw, die worden getransformeerd naar een leer- en werkomgeving voor studenten, met een uitstraling die aansluit bij de gerenoveerde onderwijsruimten. Verder wordt de bibliotheek vernieuwd en zal er een extra collegezaal voor circa 150 studenten worden gerealiseerd. Bibliotheek Er is sprake van een gecombineerde bibliotheek van de FEB en de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, die onderdeel vormt van de RUG-bibliotheekvoorzieningen. De bibliotheek biedt een actuele collectie van ongeveer 75.000 boeken en ruim 800 tijdschriften. De digitale bibliotheek biedt online toegang tot diverse catalogi, ruim 1.600 elektronische tijdschriften op het terrein van economie en bedrijfskunde, bibliografische databestanden, financiële databestanden, research papers, afstudeerwerkstukken et cetera. Via de digitale bibliotheek zijn ook de online tijdschriften en bestanden van andere disciplines, zoals de exacte en biomedische wetenschappen, te raadplegen. De bibliotheek is gevestigd in het WSN-gebouw. Na de verbouwing telt zij circa 250 studieplaatsen en biedt zij onder andere een moderne instructieruimte, een stille studiezaal, enkele studiecellen en computerfaciliteiten met dertig werkplekken. De bibliotheek is geopend van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 18.30 uur en op vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. De centrale universiteitsbibliotheek heeft ruimere openingstijden waar studenten ook ’s avonds en in het weekend kunnen studeren. De locatie van de universiteitsbibliotheek in de binnenstad maakt deze populair onder studenten. De bibliotheek streeft ernaar de informatievaardigheden van studenten en medewerkers te bevorderen en benut daarbij de mogelijkheden van het internet, intranet en de eletronische leeromgeving Nestor. Op regelmatige basis worden instructies gegeven aan studenten, zowel individueel als in groepsverband en zowel in het Nederlands als in het Engels. Daar waar gewenst biedt de bibliotheek via Nestor ook cursusspecifieke ondersteuning.


61

Automatisering en ICT De FEB stelt ongeveer 250 moderne computers (aanschaf 2008) voor studenten ter beschikking. Deze zijn verdeeld over een aantal te reserveren onderwijszalen, een stiltezaal, een zelfstudieomgeving en de faculteitsbibliotheek. Op diverse plaatsen kan worden geprint. Daarnaast kunnen studenten sinds de invoering van de algemene ‘studentenwerkplek’ van de RUG gebruikmaken van computerfaciliteiten over de hele universiteit. Verder biedt de FEB een groot aantal elektronische faciliteiten, zoals laptops die te huur zijn voor studenten, draadloos internet en extra webservers voor onderwijsdoeleinden (bijvoorbeeld simulatie van een webwinkel). In ontwikkeling is een laboratorium voor onderzoek en onderwijs, met achttien cubicles voor het testen van proefpersonen, een tweetal videoruimten waarin groepsgedrag kan worden geobserveerd en een zaal waarin een Group Decision Support opstelling wordt gevestigd. Elektronische leeromgeving (ELO) De RUG heeft in 2000 gekozen voor Blackboard als universiteitsbrede elektronische leeromgeving. Inmiddels wordt deze leeromgeving onder de naam Nestor binnen de faculteit ingezet bij alle cursussen. Van een ondersteuning voor individuele cursussen is Nestor in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een complete leeromgeving, die toegang biedt tot alle voor studenten relevante informatie, zoals studiegidsen, studieprogramma’s, roosters en studieresultaten. Daarnaast omvat Nestor een apart gedeelte over onderwijskwaliteit, waar onder andere de resultaten van cursusevaluaties worden gepubliceerd. In de afgelopen jaren is gefocust op het vergroten van de didactische meerwaarde van Nestor, onder andere via Onderwijs- en ICT-middagen, een laagdrempelig forum voor collega’s die zich willen informeren over ICT-mogelijkheden en kennis willen maken met ervaringen met Nestorsites van collega’s. Oordeel Op basis van de gegevens uit de zelfstudie, aanvullende documentatie en de gevoerde gesprekken is de commissie van oordeel dat de opleidingen van de faculteit voldoen aan het criterium dat betrekking heeft op de materiële voorzieningen. Aanvankelijk had de commissie enige aarzeling ten aanzien van de beperkte openingstijden van de faculteitsbibliotheek. Uit de gesprekken met studenten bleek echter dat er voldoende alternatieve bibliotheekvoorzieningen zijn met ruimere openingstijden. De studenten gaven aan ontevreden te zijn over de beschikbaarheid van computerwerkplekken. De commissie constateert dat de faculteit zich hiervan bewust is en streeft naar verbetering op dit punt. Uit curriculumevaluaties blijkt dat studenten zeer tevreden zijn over de elektronische leeromgeving Nestor. Ook de commissie is positief over Nestor, dat studenten en docenten op een gemakkelijke manier toegang biedt tot alle relevante informatie en een podium biedt voor samenwerking en uitwisseling van informatie. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F16: Studiebegeleiding De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld:

62


De informatievoorziening aan studenten geschiedt primair elektronisch, via Nestor en de elektronische database Ocasys, waarin alle informatie over studieprogramma’s en afzonderlijke vakken te vinden is. Voor specifieke vragen kunnen studenten zich wenden tot de informatiebalie of rechtstreeks tot de tutor, docent, opleidingscoördinator of studieadviseur. Daarnaast is een website studieadvies opgezet, met informatie over onderwerpen die veelvuldig bij studieadviesgesprekken ter sprake komen. Voorts kunnen studenten online hun eigen studieresultaten en studievoortgang raadplegen. Wat betreft de studiebegeleiding staan drie doelstellingen centraal: een succesvolle studiestart, passende studiekeuzen en een goede studievoortgang. Studiestart: de eerste fase van de studie krijgt veel aandacht in de studiebegeleiding. Voor de Nederlandstalige opleidingen wordt reeds vanaf 2003 gewerkt met een systeem van docenttutoren, dat de afgelopen jaren steeds meer is uitgebreid. De tutor heeft nu na elke van de eerste twee tentamenronden een individueel gesprek met ‘zijn’ studenten. Daarnaast is bij de Nederlandstalige opleidingen in 2007-2008 het systeem van de Studiesuccesgroepen (SsG) geïntroduceerd. Een speciaal getrainde ouderejaarsstudent die optreedt als mentor en SsGbegeleider, maakt een eerstejaars mentorgroep wegwijs in de faculteit en het onderwijs. Onderwerpen als samenwerking, studievaardigheden en studievoortgang worden besproken. Via de speciale SsG-Nestorsite krijgen de studenten opdrachten, feedback en wordt de studievoortgang zichtbaar gemaakt. De eerste evaluatieresultaten wijzen erop dat dit systeem een positief effect heeft op de onderwijsparticipatie en de studieresultaten van studenten. Ook de studenten bleken tijdens het bezoek goed te spreken over deze groepen. Een enkele student meende dat de SsG-formule te intensief was en dat na het eerste blok volstaan zou kunnen worden met een wat extensievere begeleiding. Passende studiekeuzen: keuzevraagstukken spelen in de gehele studie een rol. In het eerste studiejaar wordt het accent gelegd op een passende opleidingskeuze. Aan het einde van het eerste jaar kan eventueel de overstap gemaakt worden naar andere opleidingen van de faculteit of het Honours-programma. In het tweede studiejaar dient de student zich te oriënteren op de mogelijkheid om in het derde jaar een semester in het buitenland te studeren. In het derde studiejaar dient de student naast de keuzevakken ook de aansluiting op de gekozen master te realiseren. Middels studiegids/brochures, ICT en voorlichtingsbijeenkomsten bevordert de faculteit dat de student verantwoorde keuzes maakt. Voorafgaand aan ieder keuzemoment wordt een voorlichtingsbijeenkomst gehouden. In deze bijeenkomsten verstrekken opleidingsdirecteur, studenten en afgestudeerden informatie over het studieprogramma, het studeren en de arbeidsmarkt. De voorlichting over de masteropleidingen wordt ten minste twee keer per jaar aangeboden. Studenten die moeite hebben met het bepalen van hun keuze, kunnen een persoonlijk gesprek aangaan met de studieadviseur of de coördinator respectievelijk directeur van de opleiding. Voor studenten die geïnteresseerd zijn in het doen van wetenschappelijk onderzoek wordt ieder jaar een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd over het onderzoek van de faculteit binnen de onderzoeksschool SOM. Studievoortgang: de studievoortgang wordt centraal geregistreerd door het systeem ProgRESS. Naast de voortgangsbegeleiding door de tutoren ontvangt iedere eerstejaarsstudent na elk halfsemester een voortgangsoordeel en -advies. Goede studenten worden in het advies gestimuleerd tot extra studie (onder andere via het Honours-traject), slechte presteerders wordt geadviseerd actie te ondernemen. Dat kan inhouden dat de student een afspraak maakt met de studieadviseur, maar het is ook mogelijk dat de student contact zoekt met een externe instantie, zoals een studentenpsycholoog.


63

Aan het einde van het eerste inschrijvingsjaar ontvangt iedere student van de directeur van de opleiding een schriftelijk studieadvies. Studenten die minder dan 50% van de propedeuse met goed gevolg hebben afgerond, wordt studievoortzetting nadrukkelijk ontraden. Studenten die de propedeuse na het eerste inschrijvingsjaar volledig hebben afgerond, worden uitgenodigd voor een voorlichting over het Honours-traject. Vanaf het tweede inschrijvingsjaar, in het bijzonder na afronding van de propedeuse, wordt van de studenten verwacht dat ze hun studieloopbaan zelf plannen, eventueel na advies van een docent, coördinator, tutor of studieadviseur. Oordeel De commissie is van oordeel dat er sprake is van een doordacht en samenhangend systeem van studiebegeleiding. In reactie op de lage rendementscijfers is met name geïnvesteerd in de begeleiding gedurende het eerste jaar, onder andere via de Studiesuccesgroepen en de tutoren. Uit de evaluatiegegevens en de gesprekken met studenten bleek dat deze vorm van begeleiding effectief is en aansluit bij de behoeften van studenten. De commissie oordeelt positief over de inzet van de faculteit op dit punt. De (interne) studievoorlichting en informatievoorziening en het functioneren van de professionele studieadviseurs is naar het oordeel van de commissie adequaat. Studenten gaven tijdens het bezoek ook aan tevreden te zijn op dit punt. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de studiebegeleiding en de informatievoorziening adequaat zijn met het oog op de studievoortgang en aansluiten bij de behoeften van de studenten. De opleidingen voldoen volgens de commissie aan het criterium dat betrekking heeft op de studiebegeleiding en informatievoorziening. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Voorzieningen Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Voorzieningen. Voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Accountancy and Controlling is het oordeel voldoende.

5.1.5. Interne kwaliteitszorg F17: Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een cyclisch systeem van kwaliteitszorg dat bestaat uit drie stappen: meten, beoordelen en verbeteren. De eerste twee stappen komen onder dit facet aan de orde, de derde stap onder het volgende facet. Meting van kwaliteit vindt plaats op verschillende niveaus en met behulp van verschillende instrumenten. Op het niveau van individuele cursussen wordt sinds 2003-2004 gebruikgemaakt van een standaardvragenlijst, die via internet door de studenten wordt

64


ingevuld. Op het niveau van het curriculum is sinds 2005-2006 sprake van een jaarlijkse curriculumevaluatie door studenten. Hier komen cursusoverstijgende aspecten van het programma aan de orde, zoals het behalen van de eindkwalificaties, samenhang van de programmaonderdelen, studeerbaarheid van de opleiding, de voorzieningen en de evaluatie van het afstudeerwerkstuk als sluitstuk van de opleiding. Verder worden ook externe evaluaties gebruikt bij de monitoring van de kwaliteit van het onderwijs, zoals ‘100 over de RUG’, de RUG-alumnimonitor, Elsevierenquête en de Keuzegids Hoger Onderwijs. Ter aanvulling op de evaluatie door studenten wordt sinds 2006 bij alle opleidingen een keer per zes jaar een curriculumaudit uitgevoerd. Hierbij wordt het curriculum van een opleiding (doelen, didactische vormgeving, inhoud, vakken, toetsing en ontwikkeling van het curriculum) beoordeeld door een auditcommissie, bestaande uit een collega van een andere opleiding binnen de faculteit, een collega uit het vakgebied van buiten de faculteit en een interne onderwijskundige. De audit is stimulerend van aard: verbetering staat centraal. Om tijdens de audit een open houding van alle betrokkenen te stimuleren is het verslag van de audit vertrouwelijk en alleen bestemd voor intern-facultair gebruik. Tot slot kent de faculteit een managementinformatiesysteem, waarin periodieke rapportage plaatsvindt van onderwijskengetallen voor opleidingsdirecteuren, opleidingscommissie en faculteitsbestuur. Dit betreft gegevens over instroom, doorstroom, uitstroom, studiestakers en rendement per opleiding. De beoordeling van de resultaten vindt plaats aan de hand van streefcijfers, die gekoppeld zijn aan de verschillende meetinstrumenten. Zo geldt voor de resultaten van cursusevaluaties en de curriculumevaluaties als minumumnorm een gemiddelde score van 3,5 op een vijfpuntsschaal. Bij lagere scores wordt, mits de respons voldoende is, actie ondernomen (zie F19). Ook voor de verschillende externe indicatoren en de onderwijskengetallen zijn streefcijfers vastgesteld. Een belangrijk aspect van het kwaliteitszorgsysteem van de faculteit is de openbaarheid ervan. Dit heeft gestalte gekregen in de opzet van een website Onderwijskwaliteit, waarop alle evaluatiegegevens (met uitzondering van de curriculumaudit) te vinden zijn, evenals de verbeterplannen die zijn opgesteld naar aanleiding van de evaluaties. Doel van deze openbaarheid is studenten en medewerkers feedback te geven over de kwaliteit van het onderwijs en daarmee de geïnteresseerdheid in en betrokkenheid bij de zorg voor de kwaliteit van het onderwijs te vergroten. Een zwak punt in het kwaliteitssysteem is naar het oordeel van de faculteit de lage respons, met name op cursusevaluaties. Als norm voor cursusevaluaties is een minimumrespons van 20% gesteld, waarbij het absolute aantal respondenten niet lager mag zijn dan vijf. Hoewel de respons de afgelopen jaren wel is gestegen, wordt deze minimumnorm nog vaak niet gehaald. Hierdoor blijft bijna de helft van de cursussen buiten de officiële cursusevaluatiecyclus. Oordeel De commissie heeft grote waardering voor de activiteiten van de opleiding op het gebied van kwaliteitszorg. Er is sprake van een samenhangend systeem van kwaliteitszorg op zowel cursus- als curriculumniveau, waarbij gebruik wordt gemaakt van diverse instrumenten. Specifieke waardering heeft de commissie voor: •

het gebruik van een standaardinstrument voor de evaluatie van cursussen, waardoor longitudinale gegevens over de ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs beschikbaar zijn;


65

• • •

de ontwikkeling en het gebruik van instrumenten op een hoger aggregatieniveau, zoals de curriculumevaluaties en de curriculumaudits; de duidelijke standaarden voor de beoordeling van evaluatieresultaten van cursussen; de openbaarheid van evaluatiegegevens.

De commissie deelt de zorg van de faculteit over de geringe respons van studenten bij onderwijsevaluaties. Hierdoor valt bijna de helft van de cursussen buiten de officiële evaluatiecyclus. De commissie heeft echter geconstateerd dat dit voor de onderwijsverantwoordelijken geen reden is om deze evaluatieresultaten te negeren. Integendeel: ook als de respons onvoldoende is, wordt in de regel goed gekeken naar mogelijke verbeteracties. De commissie beveelt aan om te bezien op welke wijze ook van deze vakken een langetermijnontwikkeling kan worden bijgehouden. Voor de toekomst beveelt de commissie voorts aan om te bezien of het mogelijk is de standaardcursusevaluatie uit te breiden met de optie van specifieke vragen per cursus. Op deze wijze kan, naar de mening van de commissie, beter recht worden gedaan aan verschillen tussen cursussen en de evaluatiebehoefte van aanbieders (bijvoorbeeld nagaan of specifieke ingrepen naar aanleiding van eerdere evaluaties het beoogde effect hebben gehad). Los van deze combinatie van kwaliteitszorginstrumenten was de commissie positief getroffen door de ‘kwaliteitscultuur’ binnen de opleiding. Opleidingsdirecteur, opleidingscommissie en docenten toonden tijdens de gesprekken een grote betrokkenheid bij de kwaliteit van het onderwijs. Men blijft naar de indruk van de commissie voortdurend op zoek naar mogelijkheden om het programma te verbeteren, en staat daarbij open voor suggesties zoals deze met name uit onderwijsevaluaties naar voren komen. Naast de verplichte standaardevaluatie wordt daarbij ook gebruikgemaakt van andere middelen, zoals een mondelinge nabespreking aan het eind van een cursus. Tekenend voor de kwaliteitscultuur vindt de commissie het onderdeel ‘onderwijskwaliteit’ van de elektronische leeromgeving van de faculteit, waar alle evaluatieresultaten op cursus- en curriculumniveau te vinden zijn. Met name de openbaarheid van deze gegevens acht de commissie een belangrijk gegeven, zowel als uitdrukking van de kwaliteitscultuur als vanwege de incentive die deze openbaarheid impliceert voor docenten. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de evaluatie van het onderwijs op een zeer goede wijze is georganiseerd. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is goed. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is goed.

F18: Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan realisatie van de streefdoelen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Voor alle hierboven beschreven kwaliteitsbeoordelingsinstrumenten geldt dat er sprake is van een bijbehorend verbetertraject. Het meest uitgewerkt en geformaliseerd is het verbetertraject dat volgt op cursusevaluaties. Indien (bij voldoende respons) de gemiddelde score van een cursusevaluatie lager is dan 3,5, dient de docent een verbeterplan in te dienen bij de opleidingsdirecteur. Dit plan wordt na goedkeuring door de opleidingsdirecteur

66


doorgezonden naar opleidingscommissie, bestuur en leidinggevende van de docent. Het verbeterplan wordt tevens geplaatst op Nestor. Voorafgaand aan de volgende editie van de cursus rapporteert de docent aan de opleidingsdirecteur over de uitvoering van de verbeteracties. Verder worden de uitkomsten van cursusevaluaties betrokken bij functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tijdens het bezoek heeft de commissie kunnen vaststellen dat dit protocol voor de verbetering van cursussen bij alle betrokkenen (studenten, docenten, opleidingsverantwoordelijken) bekend is, en zorgvuldig wordt nageleefd. Een probleem dat men hierbij signaleert is de vaak onvoldoende respons op evaluaties: indien deze onder de norm blijft, is een verbeterplan niet bindend voorgeschreven. Wel gaven alle betrokkenen tijdens het bezoek aan dat evaluatieresultaten ook bij onvoldoende respons serieus worden bekeken, en indien nodig resulteren in aanpassingen. Voor curriculumevaluaties, curriculumaudits en kengetallen onderwijs gelden vergelijkbare verbetertrajecten, zij het minder geformaliseerd. Zo worden curriculumevaluaties besproken in het beleidsoverleg tussen de portefeuillehouder onderwijs en de opleidingsdirecteuren, waarbij indien wenselijk acties worden ondernomen. Voorbeelden hiervan in de afgelopen jaren zijn de bekorting van de nakijktijd voor tentamens en de invoering van een vaardighedenlijn. Ook de curriculumaudits en de kengetallen leiden tot concrete maatregelen, zoals de afgelopen jaren de herformulering van de eindkwalificaties van opleidingen, een betere implementatie van het toetsingsbeleid van de faculteit en de intensivering van het eerstejaarsonderwijs als maatregel om het rendement te verhogen. Met name uit de ontwikkeling van de resultaten van cursusevaluaties blijkt dat het systeem van kwaliteitszorg vruchten afwerpt. Zo scoorde van de 94 vakken van het facultaire onderwijsprogramma die in 2006-2007 een onvoldoende score hadden op cursus en/of docent, het jaar erop ruim 23% een voldoende op beide aspecten. In totaal steeg het aandeel van docenten en cursussen die beoordeeld werden als voldoende of hoger van circa 70% in 2004-2005 naar circa 75% in 2007-2008. Oordeel De waardering van de commissie voor de kwaliteitszorg strekt zich ook uit tot het systeem dat de faculteit heeft voor verbetermaatregelen. Met name wat betreft cursusevaluaties is sprake van een helder protocol dat zorgvuldig wordt nageleefd. De gepresenteerde cijfers laten zien dat dit de afgelopen jaren geresulteerd heeft in een gestage verhoging van de kwaliteit van het onderwijs. De commissie vindt het tekenend voor de ‘kwaliteitscultuur’ binnen de faculteit dat ook bij onvoldoende respons vaak actie wordt ondernomen, als de inhoud van de evaluatie hier aanleiding toe geeft. Verder vindt te commissie ook hier de openbaarheid van gegevens te prijzen, in dit geval van de verbeterplannen. Resumerend beoordeelt de commissie dit facet voor beide opleidingen als goed. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is goed. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is goed.

F19: Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken.


67

Beschrijving De primaire verantwoordelijkheid voor de opleiding en de kwaliteitszorg berust bij de opleidingsdirecteur. Ook andere partijen zijn hier echter actief bij betrokken. Studenten worden elk blok benaderd en gestimuleerd de evaluaties van de door hen gevolgde vakken in te vullen. Zij worden tevens geattendeerd op het verschijnen van de evaluatieresultaten op de Nestorsite. Bij eventuele cursusnabesprekingen wordt de aanwezigheid van studenten zeer op prijs gesteld. Ook bij de evaluaties op curriculumniveau worden studenten betrokken. Zo nemen zij bijvoorbeeld deel aan de gesprekken die de auditcommissie voert met betrokkenen bij de opleiding. Daarnaast worden studenten bij de kwaliteitszorg betrokken via het systeem van jaargroepvertegenwoordigingen. De jaarvertegenwoordiging bestaat voor elk studiejaar van een opleiding uit een vaste groep studenten die de ervaringen met de cursussen uit het voorgaande blok bespreekt. De opleidingsdirecteur is hierbij aanwezig als toehoorder. Tot slot organiseert de studentenorganisatie Quest de ‘Docent van het jaar’-verkiezing. Docenten hebben met name de verantwoordelijkheid voor hun eigen cursussen. Daarnaast worden zij ook betrokken bij vakoverstijgende kwaliteitszorg, bijvoorbeeld bij de curriculumaudits. Een belangrijke rol spelen de opleidingscommissies, waarin studenten en docenten zitting hebben. Deze opleidingscommissies hebben een wettelijk vastgelegde, adviserende taak ten aanzien van het onderwijs. Zij zijn nauw betrokken bij de beoordeling van evaluatieresultaten en verbeterplannen, en geven gevraagd en ongevraagd advies aan het Faculteitsbestuur en de opleidingsdirecteur. Bij Accountancy en Controlling is sprake van een gezamenlijke opleidingscommissie voor de bacheloren masteropleiding. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat deze commissie een belangrijke plaats inneemt in het systeem van kwaliteitszorg, en zeer serieus wordt genomen als gesprekspartner van de opleidingsdirecteur. Alumni worden eens per twee jaar landelijk geënquêteerd in het kader van de alumnimonitor. Tijdens de visitatie kwam naar voren dat er plannen bestaan voor een intensivering van de relatie met alumni. Het beroepenveld wordt vertegenwoordigd door een Raad van Advies. Deze is ingesteld bij de totstandkoming van de faculteit in 2006 en kan gevraagd en ongevraagd advies geven over de strategie van de faculteit. Tijdens de visitatie kwam naar voren dat de Raad tot op heden een slapend bestaan heeft geleid, maar in september 2009 voor het eerst bijeen zal komen. Oordeel Tijdens de visitatie heeft de commissie vastgesteld dat in het systeem van kwaliteitszorg veel waarde wordt gehecht aan de inbreng van studenten en docenten. Dit komt met name tot uitdrukking in het belang dat wordt gehecht aan adviezen van de opleidingscommissie. De inbreng van alumni en het beroepenveld heeft tot op heden minder aandacht gekregen, maar er zijn voornemens om hieraan actiever gestalte te geven in de toekomst. De commissie vindt het een goede ontwikkeling dat de faculteit deze groepen actiever zal betrekken bij de interne kwaliteitszorg van de opleidingen. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat hoort bij dit facet. Zij adviseert de opleiding om de plannen voor een actievere rol van de Raad van Advies en een intensivering van het alumnibeleid op korte termijn uit te voeren.

68


Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg. Voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Accountancy and Controlling is het oordeel voldoende.

5.1.6. Resultaten F20: Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het gerealiseerd niveau komt tot uitdrukking in het afstudeerwerkstuk en de voorbereiding op de arbeidsmarkt. Het afstudeerwerkstuk van de opleiding Accountancy en Controlling wordt geschreven in cursusverband. Voorwaarde voor deelname aan de cursus is dat de student de volledige propedeuse en ten minste 60 EC van het postpropedeutisch programma heeft behaald (totaal 120 EC). Onderdeel van de cursus was tot en met 2008-2009 een inleiding in methoden en technieken van onderzoek, die afgesloten wordt door een tentamen. Met ingang van het studiejaar 2009-2010 zal dit worden verzelfstandigd tot de aparte cursus Business Research Methods. Begeleiding van het afstudeerwerkstuk vindt voor een groot deel collectief plaats in een aantal verplichte bijeenkomsten. Daarbij is sprake van een aantal deelopdrachten, die uiteindelijk resulteren in het afstudeerwerkstuk. De omvang van de cursus bedraagt zowel in de oude als de nieuwe opzet 10 EC. De inhoudelijke en formele eisen aan de werkstukken, de beoordelingscriteria en de beoordelingsprocedure zijn vastgelegd in de ‘Course manual bachelorthesis Accountancy & Controlling’. Bachelorwerkstukken worden alleen beoordeeld door de begeleidend docent, er is geen tweede beoordelaar. De zelfstudie bevat een lijst met de 25 meest recente werkstukken (alle uit 2008). De gemiddelde beoordeling hiervan was 6,9. Slechts een enkele afgestudeerde stroomt in op de arbeidsmarkt. Het is dan ook niet mogelijk om aan te geven of afgestudeerden voldoende zijn voorbereid op de arbeidsmarkt en of afgestudeerden op korte termijn een functie vinden die aansluit bij de inhoud en het niveau van de opleiding. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het gerealiseerd niveau komt tot uitdrukking in het afstudeerwerkstuk en de voorbereiding op de arbeidsmarkt. Het masterafstudeerwerkstuk vormt de afsluiting van de opleiding. Voorwaarde om te beginnen met het werkstuk is afronding van de bacheloropleiding en het behaald hebben van minstens 20 EC van de masteropleiding. Studenten dienen zelfstandig onderzoek te doen naar een door hen geformuleerde vraagstelling binnen hun specialisatie, accountancy of controlling. Vaak wordt deze vraagstelling ontleend aan de praktijk, QANU / Economics, Groningen University

69

waarbinnen men (als stage of beroepsmatig) werkzaam is. Begeleiding vindt plaats door een docent die inhoudelijk deskundig is op het door de student gekozen thema. De beoordeling van het afstudeerwerkstuk vindt plaats door de begeleider en door een tweede beoordelaar. Minstens één van beide beoordelaars is een ervaren onderzoeker. De inhoudelijke en formele eisen aan de werkstukken zijn vastgelegd in de ‘Handleiding afstudeerwerkstukken en afstuderen voor de masteropleidingen Accountancy and Controlling, Business Administration, Fiscale Economie en Human Resource Management’. De zelfstudie bevat een lijst met de 28 meest recente werkstukken (alle uit 2008 of begin 2009). De gemiddelde beoordeling hiervan was 7,4. Uit contacten met het beroepenveld blijkt dat studenten in voldoende mate zijn voorbereid op de arbeidsmarkt. Studenten vinden snel een baan als accountant of controller, vaak al tijdens het afronden van hun studie. Uit de contacten met het beroepenveld komt bovendien naar voren dat de werkgevers zeer tevreden zijn over de afgestudeerden. Oordeel Bacheloropleiding De commissie heeft een aantal afstudeerwerkstukken bekeken. Op basis hiervan stelt zij vast dat het niveau in het algemeen voldoende is. Er is sprake van een (beperkt) empirisch onderzoek, waarvan de uitvoering en verslaglegging op een voor een bachelorwerkstuk acceptabel niveau liggen. Bij alle werkstukken was sprake van een duidelijke vraagstelling, met adequate verwerking van literatuur. De probleemstelling wordt vertaald in een onderzoeksvraag die getoetst kan worden aan de hand van observeerbare data, er is sprake van een (beperkt) gebruik van data-analysemethoden en er vindt een terugkoppeling plaats van de resultaten naar de oorspronkelijke probleemstelling. Wel viel de commissie op dat met name de vertaling van de probleemstelling naar een onderzoeksvraagstelling en -opzet en het gebruik van methoden en statistische technieken niet altijd even doordacht en weloverwogen was. Meer in het algemeen had de commissie in eerste instantie enige vraagtekens bij de omvang van het voor een bachelorwerkstuk gevraagde onderzoek, in relatie tot het beschikbare aantal punten. Deze vraagtekens zijn weggenomen door de toelichting die tijdens het bezoek werd gegeven op de opbouw van dit programmaonderdeel. Zoals hierboven aangeven besteden studenten een substantieel deel van hun tijd aan voorbereidende onderdelen, zoals de (theoretische) kennismaking met opeenvolgende onderdelen van het onderzoeksproces, sociale en communicatieve vaardigheden en (thans nog) een inleiding in methoden en technieken van economisch onderzoek. Hierdoor kunnen studenten niet al hun tijd besteden aan hun eigen afstudeerwerkstuk. In dit licht beoordeelt de commissie het niveau van het bachelorwerkstuk zonder meer als voldoende. Wel meent de commissie dat de functie van het werkstuk als sluitstuk van de opleiding door deze opzet niet helemaal tot zijn recht komt. Wat dit betreft zou het naar de mening van de commissie de voorkeur verdienen om wat meer tijd te reserveren voor het werkstuk in engere zin. De criteria voor de beoordeling van werkstukken zijn transparant en adequaat. Wel zou de commissie de faculteit in overweging willen geven ook bij bachelorwerkstukken een tweede beoordelaar in te schakelen. Dit komt niet alleen de objectiviteit van de beoordeling ten goede, maar weerspiegelt ook het belang van het werkstuk als sluitstuk van de opleiding. Gezien het feit dat verreweg de meeste studenten doorstromen naar de masteropleiding geeft de arbeidsmarkt nauwelijks een indicatie voor het niveau van de opleiding. Uit de gunstige

70


arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van de masteropleiding leidt de commissie echter af dat de bacheloropleiding wat betreft beroepsvoorbereiding een goede basis biedt. Indicatief voor het toereikende beroepsvoorbereidend niveau van deze opleiding is de accreditatie van het gehele bachelor-mastertraject in het kader van de professionele vervolgopleiding tot registeraccountant, respectievelijk interne controller. Resumerend is de commissie van oordeel dat het gerealiseerd niveau van de bacheloropleiding voldoende is. Masteropleiding De commissie beoordeelt het gerealiseerd niveau van de masteropleiding als voldoende. De afstudeerwerkstukken zijn van voldoende tot goede kwaliteit. De meeste werkstukken hebben betrekking op de accountancy; vaak is de onderwerpkeuze geïnspireerd door vragen uit de accountantspraktijk. Bij de door de commissie beoordeelde werkstukken was in de regel sprake van een heldere probleemstelling, die op adequate wijze vertaald werd in een onderzoeksopzet. Uitvoering van het onderzoek en weergave en bespreking van de resultaten waren soms wat schools, maar adequaat. Hetzelfde geldt voor structuur, leesbaarheid en presentatie van het werkstuk. Een enig punt van aanmerking betreft de literatuurverwerking, die in een aantal gevallen wat beperkt aandoet. Soms heeft dit te maken met het onderwerp (weinig literatuur beschikbaar), maar in andere gevallen had de commissie de indruk dat de search wat beperkt was geweest. Dit gold met name voor scripties van studenten met een hboachtergrond. In tegenstelling tot wo-bachelors hebben zij geen eerdere ervaring opgedaan met het schrijven van een wetenschappelijk afstudeerwerkstuk. Uit de zelfstudie en door de faculteit geleverde testimonials van afgestudeerden blijkt dat afgestudeerden van de opleiding zich zonder enige moeite een plaats verwerven op de arbeidsmarkt. Ook hier wil de commissie wijzen op de accreditatie van de opleiding door Commissie Eindtermen Accountantsopleiding en de Vereniging van Register Controllers als indicatie van het beroepsvoorbereidend niveau ervan. Tijdens de visitatie kwam bovendien naar voren dat studenten van de masteropleiding Accountancy en Controlling van de RUG de postinitiële beroepsopleiding vaak in relatief korte tijd voltooien. Op basis hiervan concludeert de commissie dat de opleiding een goede voorbereiding vormt op de beroepsuitoefening. Resumerend beoordeelt de commissie het gerealiseerd niveau van de masteropleiding als voldoende. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende.

F21: Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers.

Beschrijving Bacheloropleiding Facultair zijn streefcijfers vastgesteld voor het rendement. Voor de bacheloropleiding wordt gestreefd naar een rendement van 25% na drie jaar, 60% na vier jaar en 70% na vijf jaar, met een maximaal percentage studiestakers van 30%. Daarnaast zijn afzonderlijke streefcijfers vastgesteld voor de propedeuse. Na één jaar dient 40% de propedeuse te hebben behaald en 70% van de studenten 45 EC te hebben behaald. Na twee jaar dient 70% de propedeuse te hebben afgesloten.


71

De werkelijke rendementen voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling blijven ver achter bij deze streefcijfers. Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de in de zelfstudie opgenomen gegevens. Deze zijn berekend over de ‘zuivere’ eerstejaars, dat wil zeggen de studenten die zich voor het eerst voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling hebben ingeschreven, en niet eerder ingeschreven waren voor een andere bacheloropleiding aan de FEB. Hierbij moet opgemerkt worden dat met name de cijfers over het langjarig rendement niet erg betrouwbaar zijn, omdat zij gebaseerd zijn op slechts één of twee cohorten en bovendien in de beginjaren onder studenten veel verwarring heerste over de indeling van de nieuwe bacheloropleidingen. streef gerealiseerd Propedeuse: > 45 EC na één jaar 70 % 36 % behaald na één jaar 40 % 15 % Bachelor: behaald na drie jaar 25 % 11% behaald na vier jaar 60 % 24% behaald na vijf jaar 70 % 40% Studiestakers Na één jaar 30 % 45 % Tabel 5.4: Rendement van de bacheloropleiding Accountancy en Controlling, cohorten 2002-2003 – 2006-2007

Uit de zelfstudie en de gevoerde gesprekken kwam naar voren dat de faculteit zich zeer bewust is van de discrepantie tussen de streefcijfers en het gerealiseerde rendement. De afgelopen jaren is intensief beleid ontwikkeld en geïmplementeerd om de gerealiseerde rendementen te verhogen. Daarbij heeft de faculteit met name ingezet op een verhoging van het rendement in het eerste jaar, door intensivering van het onderwijs en de onderwijsbegeleiding, onder andere via de StudiesuccesGroepen (zie F16). De eerste evaluatiegegevens, gepresenteerd tijdens het bezoek, wijzen erop dat deze maatregelen effect sorteren. Zo bedroeg het aantal studenten van de opleiding Accountancy en Controlling dat deelneemt aan de eerste tentamens in de eerste drie halfsemesters van 2008-2009 79%, tegen 71% in de vergelijkbare periode van de drie voorgaande jaren. De slaagpercentages van de betreffende tentamens stegen nog sterker, van 53% naar 60%. Tezamen impliceren deze resultaten een rendementsstijging van meer dan tien procentpunten. Tijdens het bezoek heeft de commissie intensief van gedachten gewisseld met de opleidingsverantwoordelijken over het rendementsvraagstuk. Daarbij kwam naar voren dat een goede analyse van dit vraagstuk gecompliceerd wordt door de talrijke en zeer uiteenlopende factoren die hierbij een rol spelen. Met name door studenten werd bijvoorbeeld gewezen op het fenomeen van de ‘quasi-student’, die weliswaar ingeschreven staat voor de opleiding, maar zich op geen enkele wijze serieus inspant voor de studie. Een andere factor is de gemeenschappelijke propedeuse van de opleidingen Accountancy en Controlling, Bedrijfseconomie en Fiscale Economie. Studenten schrijven zich formeel weliswaar bij aanvang van hun studie in voor één van deze opleidingen, maar maken in de praktijk vaak pas aan het eind van het eerste jaar een keuze. Als deze keuze afwijkt van de oorspronkelijke inschrijving, drukt dit de rendementscijfers: switchende studenten verlagen het rendement van de opleiding van herkomst. Hetzelfde geldt voor studenten die besluiten te switchen naar Bedrijfskunde, een relatief veelvoorkomend fenomeen. Omgekeerd zijn studenten die een (vaak gemotiveerde en succesvolle) switch maken naar de opleiding Accountancy en Controlling niet zichtbaar in de rendementscijfers. Daarnaast wordt de gerealiseerde studieduur van de bacheloropleiding in negatieve zin beïnvloed door de zogenaamde ‘zachte knip’, die het mogelijk maakt reeds met de masteropleiding te beginnen

72


voordat de bacheloropleiding is afgerond – met als gevolg dat studenten de afronding van de bacheloropleiding uitstellen. Specifiek voor de opleiding Accountancy en Controlling geldt bovendien dat de opleiding een relatief groot aantal deeltijdstudenten kent, wat uiteraard de studievoortgang negatief beïnvloedt. In het licht van deze overwegingen heeft de faculteit op verzoek van de commissie een aantal aanvullende analyses gemaakt van de rendementsgegevens. Uit deze analyses kan worden afgeleid dat het switchen van opleiding de rendementscijfers substantieel in negatieve zin beïnvloedt. Indien de rendementscijfers over de hele faculteit worden berekend in plaats van per opleiding (dus inclusief switchers), liggen deze cijfers 33% hoger. Dat suggereert dat van elke vier studenten die beginnen met een economische bacheloropleiding er gemiddeld één in een andere opleiding afstudeert dan waarvoor hij zich oorspronkelijk inschreef. Afzonderlijke cijfers voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling zijn niet beschikbaar. Ook de ‘zachte knip’ blijkt een factor van belang. Dit is zichtbaar uit de gegevens van de studieduur van studenten die hun opleiding hebben afgerond. Hieruit blijkt dat studenten Accountancy en Controlling relatief lang doen over de afronding van hun bacheloropleiding (vier jaar en 8,5 maand voor de afgestudeerden in de laatste vier studiejaren), maar vervolgens binnen een jaar hun masteropleiding voltooien (vaak naast een stage of deeltijdbaan op een accountantskantoor). Dit wijst erop dat studenten tijdens hun bacheloropleiding al een substantieel deel van de masteropleiding hebben gevolgd. Dit vormt een gedeeltelijke verklaring van het feit dat studenten relatief lang over hun bacheloropleiding doen. De faculteit geeft aan dat verdergaande maatregelen ter verhoging van het rendement, zoals een bindend studieadvies en invoering van een ‘harde knip’, wat betreft de faculteit zeker te overwegen zouden zijn, maar dat men op deze punten gebonden is aan het beleid van de RUG, die deze maatregelen vooralsnog niet toestaat. Masteropleiding Voor de masteropleiding is een streefrendement vastgesteld van 50% na één jaar en 90% na twee jaar. De gerealiseerde rendementen bedragen tot op heden 24% na één jaar, 70% na twee jaar en 75% na drie jaar. Uit de gesprekken kwam naar voren dat deze discrepantie voor een belangrijk deel veroorzaakt wordt door het feit dat de meerderheid van de studenten de studie combineert met een baan op een accountantskantoor, en daardoor slechts halftijds of minder studeert. Oordeel Bacheloropleiding De commissie constateert een grote discrepantie tussen de nagestreefde en de gerealiseerde rendementen. Zij deelt de zorgen van de faculteit hieromtrent, maar constateert tevens dat dit niet enkel een probleem is bij de opleidingen economie aan de RUG. De commissie heeft grote waardering voor de inzet die de FEB pleegt in maatregelen ter verhoging van het rendement. Wel constateert de commissie dat de mogelijkheden van de faculteit op dit punt worden ingeperkt door het beleid van de RUG, meer in het bijzonder de afwijzing van een bindend studieadvies en een ‘harde knip’. De commissie geeft de faculteit in overweging zich nader te bezinnen op de ontwikkeling van kengetallen die meer inzicht mogelijk maken in de rol van verschillende factoren bij studievertraging en rendement. Zo kan worden overwogen op welke wijze rendementsstatistieken gezuiverd kunnen worden van ‘quasi-studenten’. Ook zou wellicht een


73

differentiatie in rendementscijfers te overwegen zijn naar het studieadvies dat zij aan het eind van het eerste jaar van de faculteit ontvangen. Daarbij mag enerzijds een hoog ambitieniveau verwacht worden ten aanzien van positief geadviseerde, terwijl anderzijds de faculteit moeilijk verantwoordelijk gehouden kan worden voor de verdere studieloopbaan van studenten die voortzetting van de opleiding ontraden is. Wat betreft de verdere intensivering van beleid ter verhoging van het rendement zou de commissie de faculteit willen aanbevelen samenwerking te zoeken met externe deskundigen en gebruik te maken van kennis en ervaringen die elders met dit thema zijn opgedaan. Resumerend meent de commissie dat het rendement weliswaar tekortschiet, maar dat het door de faculteit ingezette beleid ruim voldoende is. Per saldo is het oordeel van de commissie op dit punt dan ook voldoende. Masteropleiding Ook het rendement van de masteropleiding blijft achter bij de streefcijfers. Ook hier geldt echter dat dit niet enkel een probleem is van de opleidingen economie aan de RUG. Wel signaleert de commissie een zekere ambiguïteit van de faculteit in dezen: enerzijds streeft men naar een afronding van de masteropleiding in een tempo dat past bij de nominale studieduur van een voltijdse opleiding, maar anderzijds moedigt men het aan dat studenten een werkkring hebben of stage lopen naast hun studie. De aanbieding van een deeltijdvariant van de opleiding zou de mogelijkheid bieden beide desiderata met elkaar te verenigen. Ondanks deze kanttekening is het oordeel van de commissie op dit punt voldoende. Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Accountancy and Controlling: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Resultaten Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Resultaten. Voor de bacheloropleiding Accountancy en Controlling is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Accountancy and Controlling is het oordeel voldoende.

74


Samenvatting van de oordelen van de commissie Bacheloropleiding Accountancy en Controlling: Onderwerp Oordeel 1. Doelstellingen Voldoende van de opleiding 2. Programma

3. Inzet personeel

Voldoende

van Voldoende

4. Voorzieningen Voldoende 5. Interne Voldoende kwaliteitszorg

6. Resultaten

Voldoende

Facet 1. Domeinspecifieke eisen 2. Niveau 3. Oriëntatie 4. Eisen WO 5. Relatie doelstellingen en programma 6. Samenhang programma 7. Studielast 8. Instroom 9. Duur 10. Afstemming vormgeving en inhoud 11. Beoordeling en toetsing 12. Eisen WO 13. Kwantiteit personeel 14. Kwaliteit personeel 15. Materiële voorzieningen 16. Studiebegeleiding 17. Evaluatie resultaten 18. Maatregelen tot verbetering 19. Betrokkenheid van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 20. Gerealiseerd niveau 21. Onderwijsrendement

QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

Oordeel Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoet Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Voldoende

75

Masteropleiding Accountancy and Controlling: Onderwerp Oordeel 1. Doelstellingen Voldoende van de opleiding 2. Programma

3. Inzet personeel

Voldoende

van Voldoende


6. Resultaten

Voldoende



Eindoordeel van de commissie over de bacheloropleiding Accountancy en Controlling en de masteropleiding Accountancy and Controlling De commissie komt, op grond van haar oordelen voor de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader, tot het volgende eindoordeel: De bacheloropleiding Accountancy en Controlling voldoet aan de eisen voor basiskwaliteit die een voorwaarde zijn voor accreditatie. De masteropleiding Accountancy and Controlling voldoet aan de eisen voor basiskwaliteit die een voorwaarde zijn voor accreditatie.

76


6.

Rapport over de bacheloropleiding Bedrijfseconomie

Administratieve gegevens Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: Naam opleiding: CROHO-nummer: Niveau: Oriëntatie: Studielast: Graad: Variant(en): Locatie(s): Einddatum accreditatie:

Bedrijfseconomie 50750 bachelor wo 180 EC Bachelor of Science voltijd Groningen 13 februari 2011

Het bezoek van de visitatiecommissie Economie aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen vond plaats op 16-19 juni 2009. 6.0.


Bestuurlijke structuur De Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is in 2007 ontstaan uit een fusie van de Faculteit der Economische Wetenschappen en de Faculteit der Bedrijfskunde. De leiding van de faculteit berust bij het faculteitsbestuur. Dit bestuur bestaat uit vier personen: de decaan, twee portefeuillehouders onderwijs (een voor Business en een voor Economics) en de portefeuillehouder middelen. Daarnaast is er een Faculteitsraad, die advies- dan wel instemmingsrecht heeft aangaande onderwijs, onderzoek, bedrijfsvoering en personeelsbeleid. Voorts kent elke opleiding een opleidingscommissie (soms gecombineerd voor bacheloren masteropleiding), die bestuur en faculteitsraad adviseert over de opzet en de uitvoering van het onderwijs. De leiding over de uitvoering van onderwijs en onderzoek berust bij opleidings- en onderzoeksdirecteuren. Deze directeuren zijn direct verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing en kwaliteitsbewaking van de hoofdprocessen. De opleidingsdirecteuren worden in principe geworven uit het hooglerarenkorps of de uhd-staf. De opleidingsdirecteuren werken onder de directe leiding van de portefeuillehouder onderwijs en leggen verantwoording af aan het faculteitsbestuur. Uitvoering en inhoudelijke invulling van het onderwijs- en onderzoeksprogramma geschiedt door de dertien vakgroepen, waarin de wetenschappelijke staf is ondergebracht. Op basis van het bestaande onderwijsverdeelmodel wijst de opleidingsdirecteur in overleg met het faculteitsbestuur onderwijstaken toe aan de vakgroepen. Het faculteitsbestuur wijst formatie toe aan de vakgroepen, waarbij de door de opleidingsdirecteuren vastgestelde onderwijsvraag en de gemeten onderzoeksprestaties de belangrijkste toewijzingsparameters zijn. De vakgroepsvoorzitter verdeelt de toegewezen onderwijstaken over de vakgroepsleden en houdt daarbij rekening met de aanbevelingen en richtlijnen van de opleidingsdirecteuren. De opleidingsdirecteur heeft het recht een door de vakgroepsvoorzitter aangewezen medewerker voor een onderwijstaak te weigeren op basis van eerder disfunctioneren.


77

Het wetenschappelijk onderzoek van de faculteit is georganiseerd binnen de door KNAW erkende onderzoeksschool SOM (Systemen, Organisaties en Management). Deze onderzoeksschool kent vijf erkende instituten en programma’s: HRM&OB (instituut voor Human Resource Management & Organisational Behaviour), IEB&M (instituut voor International Economics, Business & Management), IEEF (instituut voor Economics, Econometrics and Finance), Marketing en OPERA (instituut voor Operations Management & Operations Research). Twee instituten zijn in ontwikkeling: Management Accounting en B&IS (instituut voor Business & Information Systems). Daarnaast kent de faculteit tien centra waarbinnen het derdegeldstroomonderzoek is ondergebracht. De werkzaamheden van het bestuur, de opleidingsdirecteuren en de uitvoerende eenheden (vakgroepen) worden gefaciliteerd door diverse ondersteunende diensten. De meeste van deze diensten (Personeel & Organisatie, Financiële Zaken, Gebouwenbeheer, de Bibliotheek, het Stafbureau van het faculteitsbestuur en ARBO-zaken en Huisvesting) ressorteren onder de portefeuillehouder middelen van het bestuur. Daarnaast kent de FEB een Bureau Onderwijszaken, waarbinnen onder andere de afdelingen Studieadvies, Onderwijsbeleid, International Support en Career Office zijn ondergebracht. Het Bureau Onderwijszaken staat onder leiding van de portefeuillehouder onderwijs (Business). Opleidingen Bij de beoordeling van de opleidingen en de heraccreditatieaanvraag wordt uitgegaan van het aanbod van opleidingen met ingang van het studiejaar 2008-2009. Dit wijkt op enkele punten af van het eerdere aanbod. Van enkele opleidingen is de naam gewijzigd. Daarnaast zijn in het kader van het streven naar reductie van het aantal bacheloropleidingen de bacheloropleidingen Economics en International Economics and Business samengevoegd tot één bacheloropleiding Economics and Business Economics. De nieuwe opleiding kent twee profielen, die inhoudelijk gelijk zijn aan de oude separate opleidingen. Voor alle wijzigingen geldt dat in de zelfstudie de naam van de nieuwe opleiding gebruikt wordt, ook als het om bewijs uit de voorloper(s) gaat. De FEB verzorgt acht bacheloropleidingen en elf masteropleidingen. Zie tabel 6.1 voor een overzicht. Bachelor (Taal: N = Nederlands, E = Engels ) BSc Accountancy and Controlling (N) BSc Bedrijfskunde (N) BSc Bedrijfseconomie (N) BSc Business Administration, - profiel International Business and Management (E) BSc Econometrics and Operations Research (E) BSc Economics and Business Economics: - profiel Economics (E) - profiel International Economics and Business (E) BSc Fiscale Economie (N) BSc Technologiemanagement (N)



Master (niet doorstroom) MSc Lerarenopleiding Economie en Bedrijfswetenschappen (2 jaar, N) MSc Human Resource Management (E) MSc Economics and Business (Research Master, 2 jaar) (E) Tabel 6.1. overzicht van opleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Gecursiveerd zijn de opleidingen die in 2009 zijn gevisiteerd. Dit betreft de opleidingen van de voormalige Faculteit Economie. De opleidingen van de voormalige Faculteit Bedrijfskunde kennen een afwijkende accreditatie- en visitatiecyclus.

78


De faculteit biedt aan goede en gemotiveerde studenten twee honourstrajecten aan, die de studenten extra uitdagingen bieden. Hiervoor vindt selectie plaats op basis van motivatie en studieresultaten. In totaal nemen aan deze honourstrajecten ruim honderd studenten deel. Het honoursprogramma van de faculteit zal opgenomen worden in het universiteitsbrede University of Groningen Honours College, dat in september 2009 van start gaat. 6.1.



Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De bacheloropleiding Bedrijfseconomie is een wetenschappelijke opleiding die zich bezighoudt met het economisch functioneren van organisaties. De opleiding biedt een academische vorming tot bedrijfseconoom, waarin naast het verwerven van gedegen wetenschappelijke kennis en inzicht op het bedrijfseconomische subdomein ook aandacht wordt besteed aan basiskennis op het algemeen-economisch subdomein. Binnen het bedrijfseconomische gebied ligt het accent op onderwerpen als organisatiekunde, marketing, financiering en accounting. Onderwerpen die binnen het algemeen-economisch subdomein aan de orde komen zijn met name de micro-economie en de macro-economie. Door deze combinatie van bedrijfseconomie en algemene economie leren studenten het functioneren van organisaties zowel op een analytische, micro-economische wijze te benaderen, als in een macro- en internationaal-economische context te plaatsen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan recht en ICT. Om extra diepgang in de bedrijfseconomische basisdisciplines te kunnen bereiken, besteedt de opleiding veel aandacht aan ondersteunende gebieden zoals wiskunde en statistiek. Tevens wordt ruim aandacht besteed aan het ontwikkelen van academische vaardigheden en een academische attitude en worden sociaal-communicatieve vaardigheden aangeleerd. De opleiding biedt studenten daarnaast de mogelijkheid zich internationaal te oriënteren. Daartoe bevat het programma een onderdeel Engels. Via een minor verbreden studenten zich in een ander domein dan het economische. Deze minor kan ook in het buitenland worden gedaan. Om deze doelen te bereiken heeft de opleiding het onderwijs vormgegeven aan de hand van generieke eindkwalificaties die nader zijn uitgewerkt in meer specifieke eindkwalificaties. Bijlage E1 van dit rapport bevat een compleet overzicht van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding zoals opgenomen in de zelfstudie. De kern hiervan kan als volgt worden samengevat: A. Inhoudelijke eindkwalificaties. De afgestudeerden van de bacheloropleiding beschikken over gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in het bedrijfseconomisch subdomein en zijn in staat deze op een professionele manier toe te passen. Dit omvat de basisdisciplines organisatiekunde, marketing, financiering en accounting en boekhouden, alsmede verdere bedrijfseconomische verbreding en verdieping. Verder beschikken zij QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

79

over basiskennis van en inzicht in het algemeen-economisch subdomein (micro-economie en macro-economie) en vakgebieden die ondersteunend zijn aan het bedrijfseconomisch subdomein (wiskunde, statistiek en recht). Tot slot hebben de afgestudeerden kennis van en inzicht in ICT en Engels. B. Academische eindkwalificaties. Deze betreffen academische vaardigheden en attituden, zoals het verzamelen, analyseren, interpreteren en synthetiseren van informatie, een onderzoekende attitude, kennis van wetenschappelijke methoden en technieken en het vermogen deze te gebruiken en het vermogen om vanuit een ethische invalshoek te reflecteren op wetenschappelijke inzichten en het (financieel) functioneren van organisaties en de maatschappij. C. Sociaal-communicatieve eindkwalificaties. Deze betreffen vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen functioneren in de toekomstige beroepspraktijk. D. Eindkwalificaties op het terrein van studievaardigheden en beroepenoriëntatie. Deze betreffen de vaardigheden die nodig zijn om het eigen leerproces te sturen, de bacheloropleiding binnen een redelijke termijn af te ronden, gefundeerde keuzes te maken voor verdieping, verbreding en vervolgactiviteiten na de bacheloropleiding en een vervolgopleiding te doen waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. Vergelijking met andere frameworks voor eindkwalificaties Bij het formuleren van de eindkwalificaties is gebruikgemaakt van de Dublin-descriptoren en de benchmark statements voor economieopleidingen van de QAA (Quality Assurance Agency). Voorts is rekening gehouden met de criteria van de AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business), in verband met het streven van de FEB om geaccrediteerd te worden door de AACSB. De eindkwalificaties van het programma zijn vergelijkbaar met die van verwante opleidingen aan andere Nederlandse universiteiten, met name die van Tilburg, Rotterdam en Amsterdam. Verreweg de meeste afgestudeerden stromen door naar een masteropleiding. Bij het opstellen van de eindkwalificaties is echter rekening gehouden met de eisen die de arbeidsmarkt stelt aan een afgestudeerde van de bacheloropleiding. Oordeel De commissie heeft waardering voor de systematische en heldere formulering van de eindkwalificaties van de opleiding. Tegelijkertijd constateert zij dat de formulering van de eindkwalificaties op onderdelen tamelijk non-specifiek is, en daardoor een wat steriele indruk maakt. Dit geldt bijvoorbeeld voor de eindkwalificaties A5 en A6 (bedrijfseconomische verbreding, respectievelijk bedrijfseconomische verdieping) en de eindkwalificaties onder B tot en met D. Mogelijk is dit een gevolg van de ontstaansgeschiedenis van de eindkwalificaties. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat deze zijn afgeleid van de algemene doelstellingen voor een bacheloropleiding die de FEB enkele jaren geleden heeft geformuleerd in het kader van de fusie van de Faculteit Economie en de Faculteit Bedrijfskunde. De commissie heeft er kennis van genomen dat de FEB er momenteel aan werkt de eindkwalificaties op een systematische manier te relateren aan de leerdoelen van de diverse studieonderdelen. Zij adviseert de FEB om met name de onder B t/m D genoemde eindkwalificaties waar mogelijk meer opleidingsspecifiek te formuleren.

80


Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F2: Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Bij het formuleren van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding is aansluiting gezocht bij de beschrijving van de kwalificaties van een bachelor volgens de Dublin-descriptoren. De Dublin-descriptoren ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassen kennis en inzicht’ worden weerspiegeld in de inhoudelijke eindkwalificaties (bijlage E1, A1 t/m A14 en B2). Daarin is sprake van gedegen wetenschappelijke kennis en inzicht in het bedrijfseconomisch subdomein, gecombineerd met basiskennis van het algemeen-economisch subdomein en de ondersteunende vakken wiskunde, statistiek en recht. De onder B genoemde academische eindkwalificaties corresponderen met de Dublindescriptor ‘oordeelsvorming’. Kernelementen zijn (a) het verzamelen en analyseren van informatie ten behoeve van oordeelsvorming, argumentatie of het geven van advies, (b) de ontwikkeling van een academische attitude en van onderzoeksvaardigheden en (c) ethische maatschappelijke reflectie. De Dublin-descriptoren ‘communicatie’ en ‘leervaardigheden’ worden weerspiegeld in de gelijknamige, onder C en D genoemde eindkwalificaties. Zo is hier onder andere sprake van het op logische, overtuigende en heldere manier verwoorden van informatie (C) en leer- en studievaardigheden die benodigd zijn voor het volgen van een vervolgopleiding waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd (D). Oordeel De commissie heeft vastgesteld dat de faculteit zich bij het opstellen van de eindkwalificaties bewust heeft gericht naar de internationale beschrijving van het niveau van een bacheloropleiding, zoals neergelegd in de Dublin-descriptoren. Daarbij heeft de faculteit op sommige punten een eigen indeling gekozen. Zo zijn ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassing’ in de eindkwalificaties gecombineerd, en zijn de eindkwalificaties op enkele punten wat minder specifiek dan de Dublin-descriptoren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de aandacht voor sociaalmaatschappelijke en ethische aspecten van oordeelsvorming, die in de eindkwalificaties is beperkt tot het vermogen om ‘vanuit een ethische invalshoek te reflecteren’. De commissie is van mening dat over de hele linie de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de eisen die gesteld worden aan het niveau van een bacheloropleiding. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.


81

F3: Oriëntatie WO: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master: • De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. • Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. • Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Vanuit de wetenschappelijke discipline en internationale wetenschapsbeoefening wordt verwacht dat een afgestudeerde van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie in staat is om zelfstandig routinematig wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Dit komt onder meer tot uiting in de beschreven eindkwalificaties van de opleiding op het gebied van ‘oordeelsvorming’ (B1 t/m B4). Vanuit de wetenschappelijke discipline en internationale wetenschapsbeoefening wordt ook verwacht dat studenten de meest gangbare internationale theorieën, modellen en inzichten kennen en in staat zijn wetenschappelijke literatuur te lezen en kritisch te beoordelen. Dit komt terug in de eindkwalificaties A1 t/m A8 en B1 t/m B4. In de eindkwalificaties A1 t/m A12 wordt aangegeven dat afgestudeerden in staat zijn hun kennis toe te passen bij het oplossen van bedrijfseconomische vraagstukken. De eindkwalificaties waarborgen dat de afgestudeerden van de bacheloropleiding het niveau hebben om door te stromen naar een universitaire masteropleiding. De bacheloropleiding geeft rechtstreeks toegang tot de doorstroommaster Business Administration van de RUG en diverse andere verwante masteropleidingen in binnen- en buitenland. Het toekomstige beroepenveld voor een afgestudeerde van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is zeer breed. Eisen vanuit dit beroepenveld kunnen daarom eigenlijk alleen in algemene termen worden aangegeven. Men verwacht van de afgestudeerde aan de ene kant kennis en inzicht op het gebied van bedrijfseconomische basisdisciplines; dit wordt weerspiegeld in de eindkwalificaties onder A, met name A1 tot en met A6. Aan de andere kant worden vanuit het beroepenveld eisen gesteld ten aanzien van werkhouding en vaardigheden, zoals communicatieve vaardigheden (mondeling en schriftelijk presenteren, overtuigend argumenteren, adviseren), resultaatgerichtheid, analytische vaardigheden en probleemoplossend vermogen. Deze eisen zijn verwerkt in de eindkwalificaties B2, B5 en C1 t/m C3. Oordeel De commissie heeft de eindkwalificaties van de opleiding bestudeerd vanuit het perspectief van oriëntatie. Ze heeft eerder (onder F1) reeds vastgesteld dat de eindkwalificaties van de bacheloropleiding in voldoende mate aansluiten bij de eisen van de wetenschappelijke discipline (c.q. vakgenoten) en de relevante beroepspraktijk. Op basis van de informatie uit de zelfstudie komt de commissie tot de conclusie dat de bacheloropleiding voldoet aan de onder dit facet opgenomen criteria. De commissie constateert dat in de eindkwalificaties van de opleiding nadrukkelijk sprake is van een wetenschappelijke oriëntatie. Deze komt niet alleen tot uitdrukking in de inhoudelijke eindkwalificaties, maar met name ook in de eindkwalificaties die kritisch oordelen, het wegen van argumentaties en het zelfstandig doen van een (routinematig) wetenschappelijk onderzoek beschrijven.

82


De commissie heeft kunnen vaststellen dat de opleiding rechtstreeks toegang geeft tot de doorstroommaster Business Administration aan de RUG, evenals tot een aantal andere masteropleidingen. Hoewel de overgrote meerderheid van de afgestudeerden doorstroomt naar een masteropleiding, zijn volgens de commissie de eindkwalificaties van de opleiding zodanig dat de afgestudeerden gekwalificeerd zijn voor functies op de arbeidsmarkt op het terrein van de bedrijfseconomie. Op basis hiervan concludeert de commissie dat de opleiding voldoet aan het gestelde criterium. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding. Voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is het oordeel voldoende.

6.1.2. Programma Beschrijving van de programma’s De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De bacheloropleiding Bedrijfseconomie biedt in het eerste studiejaar een algemene kennismaking met de belangrijkste onderdelen van de algemene economie en de bedrijfseconomie. In het tweede studiejaar vindt verdere verdieping en verbreding plaats. Tevens volgen studenten in het tweede studiejaar het onderdeel Business Research Methods, waarin een goede ondergrond wordt gelegd voor het zelfstandig kunnen uitvoeren van onderzoek. Tabel 6.2 geeft een overzicht van de opbouw van het programma. In het eerste en tweede jaar worden diverse vakken op een intensieve manier aangeboden, waarbij expliciet aandacht wordt geschonken aan het verder ontwikkelen van de benodigde academische vaardigheden en een academische attitude. Het programma bevat verder een vakoverstijgende vaardighedenlijn die een logische opbouw vertoont en waarvoor geldt dat het afstudeerwerkstuk het sluitstuk vormt. Daarnaast wordt (gespreid over de eerste twee jaren) de voor een bacheloropleiding Bedrijfseconomie noodzakelijke aandacht besteed aan de hulpvakken wiskunde en statistiek. Het derde jaar omvat een minor, twee (gebonden) keuzevakken en het bachelorafstudeerwerkstuk. Voor de keuzevakken heeft de student keuze uit zeven zogenoemde specialization courses, die tot doel hebben de kennis van het betreffende onderwerp op het niveau te brengen dat aansluit bij de geambieerde eindkwalificaties. De afstudeeropdracht is het sluitstuk van de opleiding. De minor staat in het teken van het verwerven van academische breedheid.


83

Sem

EC

Werkvorm

Toetsvorm

contacturen

Verpl/ keuze

5 5 5 5 5 5 0 5 5 5 5 5 5

wc/pr wc/pr hc/wc/pr hc/wc/pr hc/pr hc/wc/pr pr hc/wc/pr hc/wc hc/wc hc/wc hc/wc hc/wc/pr

op/pm/tov tov op/tov op/tov op/tov tov geen pm/tov tov/tgv tov/tgv tov/tgv/op/pm tov op/tov

25 32 40 40 34 32 12 32 22 32 31 30 29

v v v v v v v v v v v v v

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

wc/pr hc/wc wc hc/wc wc hc/wc hc/wc hc/wc pr pr hc/wc hc/wc

tov/tgv/op/pm tov tov tov/op op/tov tov tov/tgv/op/pm tov op op/pm op/tov op/tov

14 24 16 32 16 32 32 32 32 32 32 32

v v v v v v v v v v v v

Jaar 1, basisprogramma 1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 1.1-2 2.1 2.1 2.1 2.2 2.2 2.2

Organisatie Ontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Studiesuccesgroep Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Internationale Economie 1 Boekhouden Jaar 2, basisprogramma

1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1-2 2.1-2 2.2 2.2

Strategisch Management Openbare Financiën Statistiek 2 Business Research Methods Management Accounting Wiskunde 2 Financiering 2 Micro-economie 2 IT-toepassingen Engels Business & ICT Marketing 2 Jaar 3

1.1-2 2.1-2 2.1-2

Minor 30 v Bachelorafstudeerwerkstuk 10 wc op 12 v Keuzevakken BSc BE 20 v Keuzevakken waar de student uit kan kiezen 1 of 2 Financial Accounting 2 10 hc/wc op/tov 44 k 1 of 2 Spec. Course Business & ICT 10 hc/pr op/tov 44 k 1 of 2 Spec. Course Finance 10 hc/wc op/tov 33 k 1 of 2 Spec. Course Marketing 10 hc/wc/pr op/pm/tov 42 k Spec. Course Organ. & 10 hc/wc op/tov 48 k 1 of 2 Management Control Spec. Course Small Bus. & 10 hc/wc op/tov 31 k 1 of 2 Entrepreneurship Spec. Course Operations & Supply 1 of 2 10 hc/wc/pr op/tov 37 k Chains Tabel 6.2: Programma bacheloropleiding Bedrijfseconomie Het programma is met ingang van het studiejaar 2008-2009 gewijzigd. Deze wijziging wordt per cohort ingevoerd. Dit betekent dat het tweede- en derdejaarsprogramma pas in de studiejaar 2009-2010, respectievelijk 2010-2011 voor het eerst in deze vorm zullen worden gegeven.

84



Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Relatie met wetenschappelijk onderzoek en actuele ontwikkelingen: binnen vrijwel alle vakken wordt gebruikgemaakt van internationaal geaccepteerde leerboeken die gebaseerd zijn op resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Docenten stimuleren de onderzoekende attitude van studenten door in de colleges een duidelijke relatie met het onderzoek in het vakgebied aan te brengen. Dit doen zij bijvoorbeeld door hiernaar te verwijzen in hoorcolleges of door het op te nemen in (case)opdrachten. Een voorbeeld van een vak waarin dit gebeurt, is Operations Management (jaar 1). Diverse onderzoekers van de FEB hebben bijgedragen aan de syllabus van dit vak en verwijzen daarin naar eigen of recente onderzoeksresultaten. Een voorbeeld van een vak waarin studenten actief leren werken met actuele onderzoeksliteratuur is de Specialization Course OMC: Management Accounting. In het practicum van deze cursus moeten studenten aan de hand van door de docent aangereikte actuele artikelen uit de internationale vakliteratuur een kritische reflectie geven op thema’s uit het vakgebied. In het tentamen wordt studenten gevraagd om te reflecteren op een casus op basis van papers uit goede wetenschappelijke tijdschriften, die zij voor het tentamen hebben moeten bestuderen. In groepsverband schrijven studenten tijdens de cursus een korte paper en verzorgen ze een presentatie. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden: dit aspect komt met name in het tweede en derde jaar aan bod. In de tweedejaarscursus ‘Business Research Methods’ komen methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek aan bod, en onderzoeksvaardigheden als het verzamelen en structureren van informatie en het schrijven van een onderzoeksverslag. Ook bij de (collectieve) begeleiding van het bachelorwerkstuk wordt veel aandacht besteed aan de methoden van wetenschappelijk onderzoek. Verder is het afstudeerwerkstuk een oefening in het uitvoeren van een beknopt onderzoek en de rapportage daarvan. Relatie met beroepspraktijk: in het programma wordt op verschillende manieren aandacht besteed aan de voor de opleiding relevante beroepspraktijk. Zo organiseren verschillende docenten in het kader van hun vakken gastcolleges, die bijvoorbeeld worden verzorgd door deskundigen uit het bedrijfsleven. Verder beschikken diverse van de in te zetten docenten over praktijkervaring als manager, adviseur, consultant en/of toezichthouder. Zij maken van die praktijkervaring gebruik daar waar het relevant, mogelijk en/of wenselijk is. Bovendien worden studenten vroegtijdig in aanraking gebracht met facultaire studentenorganisaties, die zich onder andere bezighouden met het organiseren van excursies, congressen en seminars. Hoewel er geen expliciete plaats is ingeruimd voor bijvoorbeeld een apart vak Business Ethics, komt de aandacht voor ethiek en maatschappelijke vraagstukken vaak ex- en impliciet tot uiting in diverse vakken zoals Financiering I, Marketing I, Financial Accounting I, Management Accounting en de specialization courses.


85

Oordeel Op basis van de zelfstudie, inspectie van de literatuur en de gevoerde gesprekken komt de commissie tot het oordeel ‘voldoende’. De interactie tussen onderwijs en onderzoek en de aansluiting met actuele ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke disciplines krijgt hoofdzakelijk gestalte in het gebruik van up-to-date literatuur. Naast actuele handboeken wordt hierbij in diverse cursussen gebruikgemaakt van aanvullende, actuele artikelen. Voor zover de commissie de literatuur heeft kunnen beoordelen, acht zij deze zonder meer van voldoende niveau en aansluitend bij de actuele ontwikkeling van het vakgebied. De commissie heeft waardering voor de ruime mate waarin aandacht wordt besteed aan de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden. De relatie met de beroepspraktijk krijgt in het onderwijs vooral gestalte door de inbreng van praktijkervaringen en casussen door docenten en gastdocenten. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria die gesteld worden aan een wo-opleiding. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F5: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De inhoud van het programma is expliciet gerelateerd aan de doelstellingen van de opleiding. Dit komt in de zelfstudie tot uitdrukking in een tabel waarin aangegeven wordt op welke plaatsen in het programma de verschillende eindkwalificaties aan de orde komen. Deze tabel is opgenomen als bijlage E2 van dit rapport. De inhoudelijke eindkwalificaties zijn in de regel gekoppeld aan één of enkele specifieke onderdelen van het programma. De opbouw hiervan kwam bij de inleiding tot dit onderwerp reeds ter sprake. De eindkwalificaties op het gebied van academische competenties en sociaalcommunicatieve en studievaardigheden lopen als een rode lijn door het gehele programma. In de gehele studie, vanaf de propedeuse, wordt aandacht besteed aan het verwerven van wetenschappelijke kennis, wetenschappelijk inzicht, academische vaardigheden en een academische attitude. In het eerste studiejaar wordt in de meeste vakken aandacht besteed aan het lezen van wetenschappelijke literatuur en het daaruit verzamelen, analyseren, interpreteren en synthetiseren van gegevens, met als doel een oordeel, argumentatie en/of advies te formuleren. Ook wordt al in het eerste studiejaar een basis gelegd voor een onderzoekende, kritische en geïnteresseerde houding ten aanzien van het vakgebied. Wat betreft onderzoekscompetenties kan verwezen worden naar hetgeen hierboven werd opgemerkt bij de bespreking van F4. Wat betreft de sociaal-communicatieve en studievaardigheden is er sprake van een geëxpliciteerde ‘vaardighedenlijn’, waarbij vaardigheden in een aantal opeenvolgende programmaonderdelen aan bod komen. Op cursusniveau is een begin gemaakt met de operationalisering van de eindkwalificaties tot leerdoelen, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassing’. Uit tijdens het bezoek verschafte nadere

86


informatie blijkt dat deze leerdoelen inmiddels voor het overgrote deel van de programmaonderdelen zijn uitgewerkt. Oordeel Op basis van bestudering van de zelfstudie, aanvullende documentatie en de tijdens het bezoek verkregen informatie komt de commissie tot het oordeel dat het programma een adequate concretisering is van de eindkwalificaties. De in de zelfstudie opgenomen matrix laat zien dat er op globaal niveau sprake is van voldoende correspondentie tussen de eindkwalificaties en het opleidingsprogramma. Aansluitend hierop is de faculteit momenteel bezig met de verdere uitwerking van de leerdoelen per programmaonderdeel. Voor zover dit reeds is gebeurd heeft de commissie vastgesteld dat deze uitwerking op hoofdlijnen in overeenstemming is met de indicaties uit de matrix. De commissie beveelt aan om de uitwerking van de leerdoelen ook voor de overige programmaonderdelen op korte termijn ter hand te nemen. Op basis van inspectie van de cursusbeschrijvingen met de daarbij vermelde literatuur en de tijdens het bezoek gevoerde gesprekken stelt de commissie vast dat vakinhoudelijk sprake is van een solide programma. Ondanks het duidelijke accent op bedrijfseconomie wordt er voldoende aandacht besteed aan algemene economie om de nagestreefde breedte in de opleiding te realiseren. Inhoudelijke verdieping vindt met name plaats in de derdejaars specialization courses. Onderdeel van de opleiding is een minor, die geprogrammeerd is aan het begin van het derde jaar. Het is de bedoeling van de RUG deze minor universiteitsbreed in te voeren, in het kader van het streven naar een brede academische vorming. Hoewel de commissie dit streven ondersteunt, vraagt zij zich af of de gekozen invulling hiervoor de meest adequate is, met name omdat de opzet niet stimuleert dat studenten een relatie leggen tussen de minor en de gevolgde hoofdopleiding. Zo kan de minor het karakter krijgen van een vrijblijvend ‘uitstapje’, zonder veel meerwaarde voor de hoofdopleiding. Wat dit betreft heeft de commissie begrip voor het feit dat de faculteit studenten de gelegenheid geeft de minor ook in te vullen met een half jaar studie binnen het domein van de (bedrijfs-)economie in het buitenland. De commissie beveelt de FEB aan om te onderzoeken of ook bij andere opleidingen een minor in het programma kan worden opgenomen. Positief is de commissie over de systematische wijze waarop in het programma aandacht besteed wordt aan de ontwikkeling van een academische oriëntatie en onderzoeks- en sociaalcommunicatieve vaardigheden. De commissie is op basis van het bovenstaande van oordeel dat de bacheloropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de relatie tussen doelstellingen en de inhoud van het programma. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F6: Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma.



87

Studenten volgen een studieprogramma waarin bedrijfseconomische, algemeen-economische en ondersteunende vakken zodanig over de jaren zijn verdeeld dat in latere jaren van de eerder opgebouwde kennis en vaardigheden gebruik kan en moet worden gemaakt. Het eerste en tweede jaar van het programma liggen vast. In het derde studiejaar is er 20 EC aan gebonden keuzeruimte (te kiezen uit de bedrijfseconomische basisdisciplines) en wordt 30 EC aan vrije keuzeruimte besteed aan de minor, waarmee het verwerven van academische breedheid wordt gewaarborgd. Wat betreft de inhoudelijke vakgebieden komen bedrijfseconomie, algemene economie en ondersteunende vakken in ieder semester evenwichtig aan bod. In de loop van de opleiding vindt een verdere verdieping plaats van de verschillende basisdisciplines van de opleiding. Als voorbeeld kan de reeks cursussen op het gebied van financiering gelden: Financiering 1 (eerste jaar), Financiering 2 (tweede jaar), Specialization Course Finance (derde jaar). Daarnaast wordt bijvoorbeeld Statistiek in zowel jaar 1 als jaar 2 aangeboden, waarna het vak Business Research Methods volgt, dat mede op de verworven statistiekkennis voortbouwt. Wat betreft het vaardighedenonderwijs is sprake van een expliciete vaardighedenlijn, die de hele opleiding omvat. In de zelfstudie is een overzicht hiervan opgenomen, waarin vier vaardigheden worden onderscheiden: schrijven, spreken, zelfmanagement en samenwerken. Elk van deze vaardigheden wordt in drie tot vijf programmaonderdelen geoefend, waarbij sprake is van een traject van instructie, oefenmogelijkheid, feedback en beoordeling. Integratie van onderdelen vindt vooral plaats in de bachelorafstudeeropdracht. Hierin worden kennis en inzicht in een vakgebied geïntegreerd met vaardigheden uit de vaardighedenlijn en met academische vaardigheden. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat de samenhang in het programma en de afstemming tussen de verschillende onderdelen onder andere bewaakt wordt door regelmatige inhoudelijke onderlinge afstemming tussen de docenten. Drie maal per jaar vindt onder leiding van de opleidingsdirecteur een gezamenlijke vergadering plaats over structuur, inhoud en organisatie van het programma. Daarnaast is er frequent informeel overleg tussen docenten van belendende vakken. Oordeel Op basis van de zelfstudie, de geraadpleegde documentatie en de tijdens het bezoek gevoerde gesprekken komt de commissie tot het oordeel dat er sprake is van een goed samenhangend programma met een doordachte opbouw. Wel adviseert de commissie de faculteit om specifieke aandacht te geven aan de invulling van de minor in relatie tot de rest van het programma. Speciale waardering heeft de commissie voor het streven om te komen tot een herkenbare ‘vaardighedenlijn’ in het onderwijs. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F7: Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen.


88


Uit de beschrijving van het programma blijkt dat de opleidingsverantwoordelijken ernaar streven de studielast zo evenwichtig mogelijk over de jaren, semesters en halfsemesters te verdelen, waarbij ieder halfsemester 15 EC omvat. Volgens de zelfstudie is er geen sprake van struikelblokken en of andere zaken (zoals omvang of zwaarte van onderdelen) die de studievoortgang belemmeren. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat er in het verleden sprake is geweest van vakken die voor veel studenten een obstakel vormden. Dit gold met name voor Macro-economie (jaar 1) en Financiering I en II (jaren 1 en 2). Naar aanleiding daarvan is het onderwijs in deze vakken geïntensiveerd, onder andere door de introductie van practica. Daarnaast zijn deeltentamens ingevoerd die wekelijks worden afgenomen. Deze maatregelen hebben geleid tot een aanmerkelijke verhoging van de slaagpercentages voor deze vakken. Oordeel Op basis van de zelfstudie en informatie verkregen tijdens het bezoek oordeelt de commissie dat er geen factoren in het programma zijn die de studievoortgang belemmeren. Uit het programma blijkt dat er sprake is van een evenwichtige spreiding van de studielast en een planning van tentamens, die erop gericht is de studievoortgang zo veel mogelijk te bevorderen. Er is weliswaar sprake van lage doorstroomcijfers (zie F21), maar deze hebben naar de mening van de commissie geen basis in een onevenwichtig of te moeilijk programma. De faculteit bewaakt de studeerbaarheid van het programma, en reageert alert en adequaat indien zich op dit punt problemen voordoen. Resumerend is de commissie van oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de studeerbaarheid. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F8: Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De toelatingseisen voor de BSc-opleiding Bedrijfseconomie zijn: •

•

vwo-diploma met het profiel Economie en Maatschappij, Natuur en Techniek (+economie 1), Natuur en Gezondheid (+economie 1) of Cultuur en Maatschappij (+economie 1 en wiskunde A2 of B1); hbo-propedeuse, mits wiskunde A2 of B1 op vwo niveau.

De opleiding is tevens toegankelijk voor studenten die beschikken over een diploma van een vergelijkbare vooropleiding buiten Nederland. Zij kunnen verplicht worden een toets Nederlands af te leggen. De beoordeling van de vooropleiding vindt plaats door de opleidingsdirecteur in samenwerking met de Admission Office, onder eindverantwoordelijkheid van de examencommissie. De ‘zuivere’ instroom ligt door de jaren heen op een gemiddelde van circa 125 studenten; vrijwel alle studenten hebben een vwo-diploma. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat met name de studenten van mening zijn dat het voor toelating vereiste wiskundepakket het QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

89

absolute minimum is om de opleiding met succes te kunnen voltooien. Veel studenten verkijken zich op de wiskundevereisten, en lopen tijdens de studie tegen problemen aan. Oordeel Op basis van de verstrekte gegevens stelt de commissie vast dat de opleiding toegankelijk is voor vwo-abituriënten met verschillende profielen en voor studenten die in het bezit zijn van een hbo-propedeuse, mits met wiskunde. Tijdens het bezoek bleek dat de toegangseisen op het gebied van wiskunde met name door studenten als aan de lage kant werden ervaren. Gegeven de aard van de opleiding acht de commissie het niet mogelijk het niveau van de wiskunde te verlagen. Om deze reden adviseert zij de opleiding om in de voorlichting duidelijk tot uitdrukking te brengen dat de opleiding tamelijk hoge eisen stelt aan het wiskundeniveau van de studenten. Voor het overige heeft de commissie vastgesteld dat het curriculum voldoende aansluit op de vooropleiding. Voor instromers vanuit een andere achtergrond dan vwo heeft de faculteit een regeling opgezet die een voldoende beginniveau van de student garandeert. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan de in dit facet gestelde criteria. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F9: Duur De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten. WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding.

Beschrijving Het programma van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie omvat 180 EC. Oordeel De bacheloropleiding Bedrijfseconomie voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum.

F10: Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: In de opleiding wordt het door de FEB ontwikkelde didactische concept gehanteerd. Dit concept gaat uit van een drietal kernwoorden voor het vormgeven van onderwijs: active, diverse & profound. Afgestudeerden moeten kunnen functioneren in een snel veranderende omgeving. Dit vereist een actieve houding, die tijdens de opleiding ontwikkeld moet worden. Het onderwijs van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is daarom zo ingericht dat studenten gestimuleerd worden om actief met hun opleiding bezig te zijn. Uitgangspunt bij het vormgeven van de opleiding is verder dat recht wordt gedaan aan diversiteit: van leerstijlen van studenten, van doceerstijlen van docenten, en van de specifieke eisen die eindkwalificaties en leerdoelen stellen aan de vormgeving van het onderwijs. Het uitgangspunt profound wil zeggen dat opleidingen academisch en verdiepend moeten zijn en dat afgestudeerden moeten kunnen functioneren op wetenschappelijk niveau.

90


Studenten kunnen hun eindkwalificaties realiseren door de voorgeschreven literatuur te bestuderen, door voorafgaand aan (werk)colleges zelfstandig de vraagstukken en oefenopgaven te maken, door actief te participeren tijdens de diverse colleges en tijdens activiteiten in het kader van de vaardighedenlijn en de mentorenbijeenkomsten, en door hun studieactiviteiten te spreiden over de gehele collegeperiode. In de vakken van de eerste twee studiejaren is doorgaans sprake van een wekelijks hoorcollege van één à twee uren, aangevuld met een werkcollege en/of een practicum van eveneens twee uur. In het hoorcollege wordt de stof uit de voorgeschreven literatuur nader toegelicht en komen actuele onderwerpen aan de orde. Tijdens het werkcollege wordt in een interactieve setting nader ingegaan op de stof; tevens worden voorbereide opdrachten/vraagstukken besproken. Het practicum wordt gekenmerkt door het onder begeleiding maken van (ter plekke uitgedeeld) oefenmateriaal. Bij diverse vakken is sprake van groepsopdrachten, ter aanvulling op wekelijkse individuele opdrachten. Hierbij wordt een schriftelijke en/of mondelinge presentatie gegeven, die meetelt in de beoordeling. Verder zijn er enkele vakoverstijgende werkvormen. Dit betreft de eerstejaars StudiesuccesGroepen (zie F16) en de vaardighedenlijn met de bacheloropdracht als sluitstuk (zie ook de beschrijving onder F4). In de zelfstudie is een tabel opgenomen waaruit blijkt dat er in de opleiding (exclusief de minor) sprake is van 807 contacturen. Dit komt overeen met 19,2% van de totale studielast. Hiervan wordt 249 uur besteed aan hoorcolleges (5,9% van de totale studielast), 363 uur aan werkcolleges (8,6%) en 195 uur aan practica (4,6%). Hierbij wordt in de zelfstudie aangetekend dat de scheidslijn tussen hoor- en werkcolleges in het tweede en met name het derde jaar niet altijd goed te trekken is, omdat vaak sprake is van interactieve hoorwerkcolleges. 3.113 uur is gereserveerd voor zelfstudie, 280 uur voor het afstudeerwerkstuk. Oordeel Het didactisch concept is volgens de commissie in overeenstemming met de eindkwalificaties van de opleiding. Dit geldt met name voor de aspecten active en profound. Het bleek de commissie tijdens het bezoek dat het concept bij docenten weliswaar bekend is, maar geen grote rol speelt als leidraad bij de inrichting van het onderwijs. Dat neemt niet weg dat het concept op onderdelen wel correspondeert met de onderwijskundige accenten die docenten leggen. Zo is in het programma een zekere nadruk te herkennen op activerende werkvormen als werkcolleges en practica, met thuis voor te bereiden opdrachten. Door middel van de intensieve begeleiding van de studenten gedurende het eerste semester probeert men de studenten ‘op te voeden’ tot een bijpassende werkhouding. Ook de nadruk op diepgang is herkenbaar in het onderwijs, zij het meer als ‘grondhouding’ van de docenten dan als expliciet onderwijskundig uitgangspunt. De keuze van werkvormen in relatie tot de eindkwalificaties kan naar het oordeel van de commissie gekarakteriseerd worden als verantwoord en conventioneel. In de uitwerking is echter bij een aantal cursussen sprake van een originele, onderwijskundig doordachte en geïnspireerde aanpak. Dit geldt onder andere voor de cursus Strategisch Management en diverse specialization courses in het derde jaar. De conventionele opzet van het onderwijs wordt weerspiegeld in de urentabel, met een grote nadruk op zelfstudie en een relatief beperkt aantal contacturen. De commissie heeft vastgesteld dat het traditionele karakter van het onderwijs niet ten nadele gaat van de kwaliteit van het onderwijs: zowel uit de cursusevaluaties als uit de gesprekken met studenten tijdens het bezoek kwam naar voren dat men over de gehele linie tevreden is met de kwaliteit van het onderwijs. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

91

opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de afstemming tussen vormgeving en inhoud. Het didactisch concept en de gebruikte werkvormen sluiten in voldoende mate aan bij de eindkwalificaties van de opleiding. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F11: Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB heeft een centraal vastgesteld toetsingsbeleid, waaraan de opleiding zich conformeert. Uitgangspunt van dit toetsingsbeleid is dat de toetsing erop gericht is om vast te stellen of studenten de eindkwalificaties van de opleiding hebben behaald. In het toetsingsbeleid worden acht verschillende toetsvormen onderscheiden, waarvan vier schriftelijk en vier mondeling. Als schriftelijke toetsvormen worden onderscheiden: het tentamen met gesloten vragen, het tentamen met open vragen, de individuele opdracht en de groepsopdracht. Als mondelinge toetsvormen worden onderscheiden: de individuele presentatie, de groepspresentatie, het mondeling individueel tentamen en het mondeling groepstentamen. De keuze van de toetsvorm hangt af van de leerdoelen van een studieonderdeel en de gehanteerde werkvormen. Daarbij wordt vaak gebruikgemaakt van een combinatie van toetsvormen. Eindkwalificaties die zich richten op het verwerven van kennis en inzicht en/of de toepassing daarvan worden doorgaans getoetst met schriftelijke tentamens met open vragen. Eindkwalificaties die zich richten op het verwerven van vaardigheden worden doorgaans getoetst met individuele of groepsopdrachten (inclusief presentaties) en deelname aan de practica. De eindkwalificaties die zich richten op de leer- en studievaardigheden en het reflecterend vermogen komen aan bod bij de afstudeeropdracht. In de zelfstudie is een uitgebreide tabel opgenomen met de gebruikte toetsvormen per programmaonderdeel. Eén cursus (IT-toepassingen) wordt alleen getoetst door een opdracht, een andere cursus (Engels) door een combinatie van opdrachten en een mondelinge toets. Bij alle overige cursussen (29, exclusief de minor) is sprake van een schriftelijk tentamen. In alle gevallen betreft het een tentamen met open vragen, bij zes cursussen gecombineerd met gesloten vragen. Bij 22 vakken (76%) is naast het tentamen sprake van een andere beoordelingsvorm (presentatie of opdracht; individueel of in groepsverband). De mate waarin deze meewegen in het eindcijfer varieert van 10 tot 75%. Mondelinge tentamens worden alleen bij wijze van uitzondering afgenomen. Ten behoeve van de bewaking van de kwaliteit van toetsen schrijft het facultair toetsbeleid voor dat elk (schriftelijk) tentamen door meer dan één docent wordt samengesteld. De beoordeling van tentamens geschiedt aan de hand van vooraf vastgestelde beoordelingscriteria. Voor de beoordeling van opdrachten en presentaties kent de faculteit standaard beoordelingsformulieren. Zie voor beoordeling van de afstudeerwerkstukken F20. De examencommissie is verantwoordelijk voor de adequate organisatie van de tentamens. Zij geeft hieraan gestalte door de formulering van regels en richtlijnen, onder andere betreffende

92


plagiaat en fraude, het gebruik van hulpmiddelen bij tentamens, nakijktermijnen, en de wijze van beoordelen van tentamens. De verantwoordelijkheid voor het inhoudelijk niveau van de tentamens berust bij de opleidingsdirecteur. Oordeel De commissie constateert dat er sprake is van een doordacht en geëxpliciteerd toetsbeleid. De commissie heeft de gehanteerde toetsvormen in relatie tot de leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen geïnspecteerd en stelt vast dat sprake is van een goede correspondentie van te bereiken leerdoelen en de wijze waarop deze getoetst worden. Op basis van een aantal geïnspecteerde voorbeeldtoetsen heeft de commissie kunnen vaststellen dat het niveau van de toetsing in de regel goed is. Ook uit de cursusevaluaties en de gesprekken met studenten kwamen op dit punt geen bijzonderheden naar voren. De commissie komt op basis van de beschikbare informatie tot het oordeel dat de bacheloropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de toetsing en beoordeling. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Programma Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Programma. Voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is het oordeel voldoende.


Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Tabel 6.3 geeft een overzicht van het wetenschappelijk personeel dat onderwijs verzorgt voor de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB. Van het wetenschappelijk personeel (WP; exclusief promovendi en studentassistenten) dat onderwijs verzorgt aan de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB is 74% gepromoveerd en 44% lid van de onderzoeksschool SOM. Van het WP dat geen lid is van SOM, is een aanzienlijk deel anderszins actief in onderzoek, bijvoorbeeld in derdegeldstroomonderzoek. Volgens de internationale maatstaven van de AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) is 72% van het wetenschappelijk personeel van de faculteit academically qualified. Dat wil zeggen dat zij lid zijn van een onderzoeksschool of de afgelopen vijf jaar door publicaties of presentaties op congressen een bijdrage hebben geleverd aan de intellectuele ontwikkeling van het vakgebied. In een bijlage van de zelfstudie van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie wordt een overzicht gegeven van de bij deze opleidingen betrokken docenten. Van de 59 medewerkers die als docent betrokken zijn bij de opleiding zijn er 37 gepromoveerd (62%) en twintig lid


93

van SOM (34%). Van de zijde van de faculteit werd tijdens het bezoek aangegeven dat het relatief lage aandeel van gepromoveerde medewerkers die actief zijn op het gebied van onderzoek voor een belangrijk deel een erfenis uit het verleden is, toen de FEB zich onder druk van sterk groeiende studentenaantallen vaak genoodzaakt zag concessies te doen aan de kwaliteit van de instroom van nieuw personeel. Dit komt onder andere tot uitdrukking in het aantal medewerkers dat is aangesteld in de functiecategorie ‘docent’. Deze medewerkers zijn geen lid van de onderzoeksschool en slechts 33% van hen is gepromoveerd. Sinds de fusie in 2007 hanteert de FEB een veel strikter aannamebeleid, waarbij in principe alleen nog gepromoveerde medewerkers in dienst genomen worden (Tenure Track systeem). De faculteit verwacht dat als gevolg hiervan het aandeel van niet-gepromoveerde docenten in het onderwijs in de toekomst sterk zal verminderen. % Totaal % SOM gepromoveerd aantal onderwijs fte’s HL 31 5.4 100% 74% HL honorair 6 0.0 100% n.v.t. UHD 27 9.3 96% 63% UD 60 18.4 70% 45% promovendi 14 2.2 n.v.t. docenten 33 14.0 33% 0% studentassistenten 30 7.5 n.v.t. onderzoekers 2 0.8 100% 0% overig WP 1 0.0 n.v.t. Totaal 174 50.1 74% 44% Tabel 6.3: Wetenschappelijk personeel dat onderwijs verzorgt voor de economische opleidingen * totaal aantal en onderwijs fte excl. student-assistenten; percentage gepromoveerden en SOM-status berekend over functiecategorieën waarop dit van toepassing is, dus excl. promovendi, studentassistenten, overig WP en (m.b.t. SOM) HL honorair. Functiecategorie

Oordeel De commissie constateert dat de FEB veel waarde hecht aan de verzorging van het onderwijs door gepromoveerde onderzoekers. Door in het verleden gevoerd personeelsbeleid is hun aandeel in het onderwijs lager dan gewenst. De commissie is van mening dat de FEB met het ingezette beleid ten aanzien van de wetenschappelijke kwalificaties van het personeel op de goede weg is. De commissie deelt de verwachting van de faculteit dat dit de komende jaren zal leiden tot een verhoging van het aandeel van actief bij het onderzoek betrokken docenten in de opleiding. Op basis hiervan beoordeelt de commissie de bacheloropleiding Bedrijfseconomie op dit facet als voldoende. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F13: Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De inzet van personeel voor het onderwijs van de gezamenlijke economische opleidingen is de afgelopen jaren licht afgenomen, van 45.6 in 2006-2007 naar 42.2 in 2008-2009 (exclusief student-assistenten). Bij min of meer gelijkblijvende studentenaantallen betekent dit dat de staf-studentenratio over deze periode is opgelopen, van 31.8 in 2006-2007 naar 35.6 in 20082009. Een belangrijke oorzaak van deze ontwikkeling zijn de problemen die de FEB 94


ondervindt met het aantrekken van personeel dat zowel qua onderzoek als qua onderwijs voldoende gekwalificeerd is. De staf-studentenratio van de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB is iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarbij geldt dat de bacheloropleidingen van de faculteit een bovengemiddelde staf-studentratio hebben (dat wil zeggen: meer studenten per staflid), terwijl deze bij de masteropleiding juist duidelijk onder het gemiddelde ligt. Een uitsplitsing van de personeelsinzet en staf-studentenratio per opleiding is niet goed mogelijk, omdat de faculteit niet per opleiding georganiseerd is en personeel dus niet aan een specifieke opleiding is gekoppeld; veel docenten zijn in meerdere opleidingen actief. Bovendien maken veel vakken deel uit van meerdere opleidingen. Ook de toerekening van studenten aan opleidingen is niet eenduidig, onder andere omdat veel studenten onderwijs volgen binnen masterprogramma’s terwijl ze nog als bachelorstudent staan ingeschreven. De FEB bewaakt de inzet van het personeel nauwgezet. In kwantitatieve zin wordt de allocatie van tijd aan taken en mensen geregeld door een onderwijsverdeelmodel en een model voor de bepaling van de onderwijscapaciteit per medewerker. Op basis van de uitkomsten van beide modellen wordt elk voorjaar overleg gevoerd met de vakgroepsvoorzitters en opleidingsdirecteuren. Indien uit deze gesprekken blijkt dat er binnen vakgroepen formatietekorten zijn, worden hierover besluiten genomen door het faculteitsbestuur. Deels worden tekorten opgevangen door het aantrekken van tijdelijk personeel, maar ook worden er vacatures vrijgegeven voor vaste aanstellingen. Oordeel De commissie heeft vastgesteld dat ondanks de ongunstige staf-studentenratio tijdens de visitatie geen problemen naar voren zijn gekomen met betrekking tot de adequate vervulling van onderwijstaken. Studenten geven aan dat de staf voldoende toegankelijk is. Ook van de zijde van docenten zijn geen signalen ontvangen over te hoge werkdruk. De commissie concludeert op basis hiervan dat de faculteit door een doelmatige inzet van personeel erin slaagt om met een relatief kleine formatie kwalitatief goede opleidingen te verzorgen. Waar nodig slaagt men erin om extra personele middelen vrij te maken voor maatregelen ter oplossing van knelpunten, zoals de intensivering van het eerstejaarsonderwijs. Resumerend beoordeelt de commissie de omvang van het ingezette personeel als voldoende. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F14: Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een actief personeelsbeleid, waarin de monitoring en bevordering van de didactische kwaliteiten en onderwijsprestaties van medewerkers een belangrijke plaats innemen. In de zelfstudie wordt gesteld dat bij de aanstelling, beoordeling en bevordering van wetenschappelijk medewerkers nadrukkelijk gelet wordt op onderwijskwaliteiten. Tijdens de gevoerde gesprekken met opleidingsverantwoordelijken en docenten werd dit bevestigd. Zo is de eis voor instroom in een tenure track als assistant professor dat de kandidaat beschikt over relevante onderwijscompetenties, blijkend uit goede beoordelingen of in ieder geval de docenttraining voor het hoger onderwijs heeft afgerond (Basis Kwalificatie Onderwijs). Bij QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

95

het ontbreken van een BKO dient de kandidaat deze binnen twee jaar na aanvang van de tenure track te behalen. In de periodieke ontwikkelings- en beoordelingsgesprekken wordt expliciet en verplicht aandacht geschonken aan de onderwijsprestaties. Ook bij het bevorderingsbeleid spelen onderwijsprestaties een belangrijke rol. Daarnaast ontwikkelt de FEB specifiek personeelsbeleid om de onderwijsperformance te kunnen belonen, zowel in carrièreperspectieven als in materiële beloning. Medewerkers van de FEB kunnen gebruikmaken van het brede scholingsaanbod van de RUG op het gebied van didactische kwaliteiten. Daarnaast heeft de FEB een drietal eigen aandachtspunten op dit gebied. •

•

•


Voorts kunnen medewerkers met een individuele scholingswens een beroep doen op de scholingsmiddelen van de faculteit. Oordeel De commissie is van oordeel dat er sprake is van een samenhangend en actief beleid gericht op de verhoging van de didactische kwaliteit van het personeel. De BKO-norm waarborgt een minimum kwalificatieniveau en de geboden faciliteiten ten aanzien van de beheersing van het Engels en de toepassing van ICT zijn volgens de commissie waardevolle aanvullingen hierop. In het licht van het relatief veelvuldig gebruik van tijdelijk personeel en het streven naar continuïteit in aanstelling daarvan adviseert de commissie aan de FEB ook hen te faciliteren om de BKO-kwalificatie te behalen. Tijdens de gesprekken bleek dat de studenten over het algemeen tevreden zijn over de kwaliteit van het docentencorps. Resumerend beoordeelt de commissie de kwaliteit van het ingezette personeel als voldoende. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Inzet van personeel Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Inzet van personeel. Voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is het oordeel voldoende.

96



Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Huisvesting De FEB is bezig met een reeks verbouwingen die in 2010 een totaal gerenoveerde omgeving voor studenten en medewerkers zal opleveren. In 2004 is een grootscheepse renovatie afgerond van de onderwijsruimten in het WSN-gebouw, waarin de FEB is gehuisvest. In 2006 is een nieuwe onderwijsvleugel met tien zalen in het Zernikegebouw in gebruik genomen, die voorzien is van alle relevante elektronische voorzieningen. Momenteel vindt een verbouwing plaats van de begane grond en de eerste verdieping van het WSN-gebouw, die worden getransformeerd naar een leer- en werkomgeving voor studenten, met een uitstraling die aansluit bij de gerenoveerde onderwijsruimten. Verder wordt de bibliotheek vernieuwd en zal er een extra collegezaal voor circa 150 studenten worden gerealiseerd. Bibliotheek Er is sprake van een gecombineerde bibliotheek van de FEB en de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, die onderdeel vormt van de RUG-bibliotheekvoorzieningen. De bibliotheek biedt een actuele collectie van ongeveer 75.000 boeken en ruim 800 tijdschriften. De digitale bibliotheek biedt online toegang tot diverse catalogi, ruim 1.600 elektronische tijdschriften op het terrein van economie en bedrijfskunde, bibliografische databestanden, financiële databestanden, research papers, afstudeerwerkstukken et cetera. Via de digitale bibliotheek zijn ook de online tijdschriften en bestanden van andere disciplines, zoals de exacte en biomedische wetenschappen, te raadplegen. De bibliotheek is gevestigd in het WSN-gebouw. Na de verbouwing telt zij circa 250 studieplaatsen en biedt zij onder andere een moderne instructieruimte, een stille studiezaal, enkele studiecellen en computerfaciliteiten met dertig werkplekken. De bibliotheek is geopend van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 18.30 uur en op vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. De centrale universiteitsbibliotheek heeft ruimere openingstijden waar studenten ook ’s avonds en in het weekend kunnen studeren. De locatie van de universiteitsbibliotheek in de binnenstad maakt deze populair onder studenten. De bibliotheek streeft ernaar de informatievaardigheden van studenten en medewerkers te bevorderen en benut daarbij de mogelijkheden van het internet, intranet en de eletronische leeromgeving Nestor. Op regelmatige basis worden instructies gegeven aan studenten, zowel individueel als in groepsverband en zowel in het Nederlands als in het Engels. Daar waar gewenst biedt de bibliotheek via Nestor ook cursusspecifieke ondersteuning. Automatisering en ICT De FEB stelt ongeveer 250 moderne computers (aanschaf 2008) voor studenten ter beschikking. Deze zijn verdeeld over een aantal te reserveren onderwijszalen, een stiltezaal, een zelfstudieomgeving en de faculteitsbibliotheek. Op diverse plaatsen kan worden geprint. Daarnaast kunnen studenten sinds de invoering van de algemene ‘studentenwerkplek’ van de RUG gebruikmaken van computerfaciliteiten over de hele universiteit. Verder biedt de FEB een groot aantal elektronische faciliteiten, zoals laptops die te huur zijn voor studenten, QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

97

draadloos internet en extra webservers voor onderwijsdoeleinden (bijvoorbeeld simulatie van een webwinkel). In ontwikkeling is een laboratorium voor onderzoek en onderwijs, met achttien cubicles voor het testen van proefpersonen, een tweetal videoruimten waarin groepsgedrag kan worden geobserveerd en een zaal waarin een Group Decision Support opstelling wordt gevestigd. Elektronische leeromgeving (ELO) De RUG heeft in 2000 gekozen voor Blackboard als universiteitsbrede elektronische leeromgeving. Inmiddels wordt deze leeromgeving onder de naam Nestor binnen de faculteit ingezet bij alle cursussen. Van een ondersteuning voor individuele cursussen is Nestor in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een complete leeromgeving, die toegang biedt tot alle voor studenten relevante informatie, zoals studiegidsen, studieprogramma’s, roosters en studieresultaten. Daarnaast omvat Nestor een apart gedeelte over onderwijskwaliteit, waar onder andere de resultaten van cursusevaluaties worden gepubliceerd. In de afgelopen jaren is gefocust op het vergroten van de didactische meerwaarde van Nestor, onder andere via Onderwijs- en ICT-middagen, een laagdrempelig forum voor collega’s die zich willen informeren over ICT-mogelijkheden en kennis willen maken met ervaringen met Nestorsites van collega’s. Oordeel Op basis van de gegevens uit de zelfstudie, aanvullende documentatie en de gevoerde gesprekken is de commissie van oordeel dat de opleidingen van de faculteit voldoen aan het criterium dat betrekking heeft op de materiële voorzieningen. Aanvankelijk had de commissie enige aarzeling ten aanzien van de beperkte openingstijden van de faculteitsbibliotheek. Uit de gesprekken met studenten bleek echter dat er voldoende alternatieve bibliotheekvoorzieningen zijn met ruimere openingstijden. De studenten gaven aan ontevreden te zijn over de beschikbaarheid van computerwerkplekken. De commissie constateert dat de faculteit zich hiervan bewust is en streeft naar verbetering op dit punt. Uit curriculumevaluaties blijkt dat studenten zeer tevreden zijn over de elektronische leeromgeving Nestor. Ook de commissie is positief over Nestor, dat studenten en docenten op een gemakkelijke manier toegang biedt tot alle relevante informatie en een podium biedt voor samenwerking en uitwisseling van informatie. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F16: Studiebegeleiding De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De informatievoorziening aan studenten geschiedt primair elektronisch, via Nestor en de elektronische database Ocasys, waarin alle informatie over studieprogramma’s en afzonderlijke vakken te vinden is. Voor specifieke vragen kunnen studenten zich wenden tot de informatiebalie of rechtstreeks tot de tutor, docent, opleidingscoördinator of studieadviseur. Daarnaast is een website studieadvies opgezet, met informatie over onderwerpen die veelvuldig bij studieadviesgesprekken ter sprake komen. Voorts kunnen studenten online hun eigen studieresultaten en studievoortgang raadplegen. Wat betreft de

98


studiebegeleiding staan drie doelstellingen centraal: een succesvolle studiestart, passende studiekeuzen en een goede studievoortgang. Studiestart: de eerste fase van de studie krijgt veel aandacht in de studiebegeleiding. Voor de Nederlandstalige opleidingen wordt reeds vanaf 2003 gewerkt met een systeem van docenttutoren, dat de afgelopen jaren steeds meer is uitgebreid. De tutor heeft nu na elke van de eerste drie tentamenronden een individueel gesprek met ‘zijn’ studenten. Daarnaast is bij de Nederlandstalige opleidingen in 2007-2008 het systeem van de Studiesuccesgroepen (SsG) geïntroduceerd. Een speciaal getrainde ouderejaarsstudent die optreedt als mentor en SsGbegeleider, maakt een eerstejaars mentorgroep wegwijs in de faculteit en het onderwijs. Onderwerpen als samenwerking, studievaardigheden en studievoortgang worden besproken. Via de speciale SsG-Nestorsite krijgen de studenten opdrachten, feedback en wordt de studievoortgang zichtbaar gemaakt. De eerste evaluatieresultaten wijzen erop dat dit systeem een positief effect heeft op de onderwijsparticipatie en de studieresultaten van studenten. Ook de studenten bleken tijdens het bezoek goed te spreken over deze groepen. Een enkele student meende dat de SsG-formule te intensief was en dat na het eerste blok volstaan zou kunnen worden met een wat extensievere begeleiding. Passende studiekeuzen: keuzevraagstukken spelen in de gehele studie een rol. In het eerste studiejaar wordt het accent gelegd op een passende opleidingskeuze. Aan het einde van het eerste jaar kan eventueel de overstap gemaakt worden naar andere opleidingen van de faculteit of het Honours-programma. In het tweede studiejaar dient de student zich te oriënteren op de mogelijkheid om in het derde jaar een semester in het buitenland te studeren. In het derde studiejaar dient de student naast de keuzevakken ook de aansluiting op de gekozen master te realiseren. Middels studiegids/brochures, ICT en voorlichtingsbijeenkomsten bevordert de faculteit dat de student verantwoorde keuzes maakt. Voorafgaand aan ieder keuzemoment wordt een voorlichtingsbijeenkomst gehouden. In deze bijeenkomsten verstrekken opleidingsdirecteur, studenten en afgestudeerden informatie over het studieprogramma, het studeren en de arbeidsmarkt. De voorlichting over de masteropleidingen wordt ten minste twee keer per jaar aangeboden. Studenten die moeite hebben met het bepalen van hun keuze, kunnen een persoonlijk gesprek aangaan met de studieadviseur of de coördinator respectievelijk directeur van de opleiding. Voor studenten die geïnteresseerd zijn in het doen van wetenschappelijk onderzoek wordt ieder jaar een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd over het onderzoek van de faculteit binnen de onderzoeksschool SOM. Studievoortgang: de studievoortgang wordt centraal geregistreerd door het systeem ProgRESS. Naast de voortgangsbegeleiding door de tutoren ontvangt iedere eerstejaarsstudent na elk halfsemester een voortgangsoordeel en -advies. Goede studenten worden in het advies gestimuleerd tot extra studie (onder andere via het Honours-traject), slechte presteerders wordt geadviseerd actie te ondernemen. Dat kan inhouden dat de student een afspraak maakt met de studieadviseur, maar het is ook mogelijk dat de student contact zoekt met een externe instantie, zoals een studentenpsycholoog. Aan het einde van het eerste inschrijvingsjaar ontvangt iedere student van de directeur van de opleiding een schriftelijk studieadvies. Studenten die minder dan 50% van de propedeuse met goed gevolg hebben afgerond, wordt studievoortzetting nadrukkelijk ontraden. Studenten die de propedeuse na het eerste inschrijvingsjaar volledig hebben afgerond, worden uitgenodigd voor een voorlichting over het Honours-traject. Vanaf het tweede inschrijvingsjaar, in het bijzonder na afronding van de propedeuse, wordt van de studenten verwacht dat ze hun


99

studieloopbaan zelf plannen, eventueel na advies van een docent, coördinator, tutor of studieadviseur. Oordeel De commissie is van oordeel dat er sprake is van een doordacht en samenhangend systeem van studiebegeleiding. In reactie op de lage rendementscijfers is met name geïnvesteerd in de begeleiding gedurende het eerste jaar, onder andere via de Studiesuccesgroepen en de tutoren. Uit de evaluatiegegevens en de gesprekken met studenten bleek dat deze vorm van begeleiding effectief is en aansluit bij de behoeften van studenten. De commissie oordeelt positief over de inzet van de faculteit op dit punt. De (interne) studievoorlichting en informatievoorziening en het functioneren van de professionele studieadviseurs is naar het oordeel van de commissie adequaat. Studenten gaven tijdens het bezoek ook aan tevreden te zijn op dit punt. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de studiebegeleiding en de informatievoorziening adequaat zijn met het oog op de studievoortgang en aansluiten bij de behoeften van de studenten. De opleidingen voldoen volgens de commissie aan het criterium dat betrekking heeft op de studiebegeleiding en informatievoorziening. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Voorzieningen Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Voorzieningen. Voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is het oordeel voldoende.


Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een cyclisch systeem van kwaliteitszorg dat bestaat uit drie stappen: meten, beoordelen en verbeteren. De eerste twee stappen komen onder dit facet aan de orde, de derde stap onder het volgende facet. Meting van kwaliteit vindt plaats op verschillende niveaus en met behulp van verschillende instrumenten. Op het niveau van individuele cursussen wordt sinds 2003-2004 gebruikgemaakt van een standaardvragenlijst, die via internet door de studenten wordt ingevuld. Op het niveau van het curriculum is sinds 2005-2006 sprake van een jaarlijkse curriculumevaluatie door studenten. Hier komen cursusoverstijgende aspecten van het programma aan de orde, zoals het behalen van de eindkwalificaties, samenhang van de programmaonderdelen, studeerbaarheid van de opleiding, de voorzieningen en de evaluatie van het afstudeerwerkstuk als sluitstuk van de opleiding. Verder worden ook externe evaluaties gebruikt bij de monitoring van de kwaliteit van het onderwijs, zoals ‘100 over de RUG’, de RUG-alumnimonitor, Elsevierenquête en de Keuzegids Hoger Onderwijs.

100


Ter aanvulling op de evaluatie door studenten wordt sinds 2006 bij alle opleidingen een keer per zes jaar een curriculumaudit uitgevoerd. Hierbij wordt het curriculum van een opleiding (doelen, didactische vormgeving, inhoud, vakken, toetsing en ontwikkeling van het curriculum) beoordeeld door een auditcommissie, bestaande uit een collega van een andere opleiding binnen de faculteit, een collega uit het vakgebied van buiten de faculteit en een interne onderwijskundige. De audit is stimulerend van aard: verbetering staat centraal. Om tijdens de audit een open houding van alle betrokkenen te stimuleren is het verslag van de audit vertrouwelijk en alleen bestemd voor intern-facultair gebruik. Tot slot kent de faculteit een managementinformatiesysteem, waarin periodieke rapportage plaatsvindt van onderwijskengetallen voor opleidingsdirecteuren, opleidingscommissie en faculteitsbestuur. Dit betreft gegevens over instroom, doorstroom, uitstroom, studiestakers en rendement per opleiding. De beoordeling van de resultaten vindt plaats aan de hand van streefcijfers, die gekoppeld zijn aan de verschillende meetinstrumenten. Zo geldt voor de resultaten van cursusevaluaties en de curriculumevaluaties als minumumnorm een gemiddelde score van 3,5 op een vijfpuntsschaal. Bij lagere scores wordt, mits de respons voldoende is, actie ondernomen (zie F19). Ook voor de verschillende externe indicatoren en de onderwijskengetallen zijn streefcijfers vastgesteld. Een belangrijk aspect van het kwaliteitszorgsysteem van de faculteit is de openbaarheid ervan. Dit heeft gestalte gekregen in de opzet van een website Onderwijskwaliteit, waarop alle evaluatiegegevens (met uitzondering van de curriculumaudit) te vinden zijn, evenals de verbeterplannen die zijn opgesteld naar aanleiding van de evaluaties. Doel van deze openbaarheid is studenten en medewerkers feedback te geven over de kwaliteit van het onderwijs en daarmee de geïnteresseerdheid in en betrokkenheid bij de zorg voor de kwaliteit van het onderwijs te vergroten. Een zwak punt in het kwaliteitssysteem is naar het oordeel van de faculteit de lage respons, met name op cursusevaluaties. Als norm voor cursusevaluaties is een minimumrespons van 20% gesteld, waarbij het absolute aantal respondenten niet lager mag zijn dan vijf. Hoewel de respons de afgelopen jaren wel is gestegen, wordt deze minimumnorm nog vaak niet gehaald. Hierdoor blijft bijna de helft van de cursussen buiten de officiële cursusevaluatiecyclus. Oordeel De commissie heeft grote waardering voor de activiteiten van de opleiding op het gebied van kwaliteitszorg. Er is sprake van een samenhangend systeem van kwaliteitszorg op zowel cursus- als curriculumniveau, waarbij gebruik wordt gemaakt van diverse instrumenten. Specifieke waardering heeft de commissie voor: •

• • •

het gebruik van een standaardinstrument voor de evaluatie van cursussen, waardoor longitudinale gegevens over de ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs beschikbaar zijn; de ontwikkeling en het gebruik van instrumenten op een hoger aggregatieniveau, zoals de curriculumevaluaties en de curriculumaudits; de duidelijke standaarden voor de beoordeling van evaluatieresultaten van cursussen; de openbaarheid van evaluatiegegevens.

De commissie deelt de zorg van de faculteit over de geringe respons van studenten bij onderwijsevaluaties. Hierdoor valt bijna de helft van de cursussen buiten de officiële evaluatiecyclus. De commissie heeft echter geconstateerd dat dit voor de QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

101

onderwijsverantwoordelijken geen reden is om deze evaluatieresultaten te negeren. Integendeel: ook als de respons onvoldoende is, wordt in de regel goed gekeken naar mogelijke verbeteracties. De commissie beveelt aan om te bezien op welke wijze ook van deze vakken een langetermijnontwikkeling kan worden bijgehouden. Voor de toekomst beveelt de commissie voorts aan om te bezien of het mogelijk is de standaardcursusevaluatie uit te breiden met de optie van specifieke vragen per cursus. Op deze wijze kan, naar de mening van de commissie, beter recht worden gedaan aan verschillen tussen cursussen en de evaluatiebehoefte van aanbieders (bijvoorbeeld nagaan of specifieke ingrepen naar aanleiding van eerdere evaluaties het beoogde effect hebben gehad). Los van deze combinatie van kwaliteitszorginstrumenten was de commissie positief getroffen door de ‘kwaliteitscultuur’ binnen de opleiding. Opleidingsdirecteur, opleidingscommissie en docenten toonden tijdens de gesprekken een grote betrokkenheid bij de kwaliteit van het onderwijs. Men blijft naar de indruk van de commissie voortdurend op zoek naar mogelijkheden om het programma te verbeteren, en staat daarbij open voor suggesties zoals deze met name uit onderwijsevaluaties naar voren komen. Naast de verplichte standaardevaluatie wordt daarbij ook gebruikgemaakt van andere middelen, zoals een mondelinge nabespreking aan het eind van een cursus. Tekenend voor de kwaliteitscultuur vindt de commissie het onderdeel ‘onderwijskwaliteit’ van de elektronische leeromgeving van de faculteit, waar alle evaluatieresultaten op cursus- en curriculumniveau te vinden zijn. Met name de openbaarheid van deze gegevens acht de commissie een belangrijk gegeven, zowel als uitdrukking van de kwaliteitscultuur als vanwege de incentive die deze openbaarheid impliceert voor docenten. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de evaluatie van het onderwijs op een zeer goede wijze is georganiseerd. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is goed.

F18: Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan realisatie van de streefdoelen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Voor alle hierboven beschreven kwaliteitsbeoordelingsinstrumenten geldt dat er sprake is van een bijbehorend verbetertraject. Het meest uitgewerkt en geformaliseerd is het verbetertraject dat volgt op cursusevaluaties. Indien (bij voldoende respons) de gemiddelde score van een cursusevaluatie lager is dan 3,5, dient de docent een verbeterplan in te dienen bij de opleidingsdirecteur. Dit plan wordt na goedkeuring door de opleidingsdirecteur doorgezonden naar opleidingscommissie, bestuur en leidinggevende van de docent. Het verbeterplan wordt tevens geplaatst op Nestor. Voorafgaand aan de volgende editie van de cursus rapporteert de docent aan de opleidingsdirecteur over de uitvoering van de verbeteracties. Verder worden de uitkomsten van cursusevaluaties betrokken bij functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tijdens het bezoek heeft de commissie kunnen vaststellen dat dit protocol voor de verbetering van cursussen bij alle betrokkenen (studenten, docenten, opleidingsverantwoordelijken) bekend is, en zorgvuldig wordt nageleefd. Een probleem dat

102


men hierbij signaleert is de vaak onvoldoende respons op evaluaties: indien deze onder de norm blijft, is een verbeterplan niet bindend voorgeschreven. Wel gaven alle betrokkenen tijdens het bezoek aan dat evaluatieresultaten ook bij onvoldoende respons serieus worden bekeken, en indien nodig resulteren in aanpassingen. Voor curriculumevaluaties, curriculumaudits en kengetallen onderwijs gelden vergelijkbare verbetertrajecten, zij het minder geformaliseerd. Zo worden curriculumevaluaties besproken in het beleidsoverleg tussen de portefeuillehouder onderwijs en de opleidingsdirecteuren, waarbij indien wenselijk acties worden ondernomen. Voorbeelden hiervan in de afgelopen jaren zijn de bekorting van de nakijktijd voor tentamens en de invoering van een vaardighedenlijn. Ook de curriculumaudits en de kengetallen leiden tot concrete maatregelen, zoals de afgelopen jaren de herformulering van de eindkwalificaties van opleidingen, een betere implementatie van het toetsingsbeleid van de faculteit en de intensivering van het eerstejaarsonderwijs als maatregel om het rendement te verhogen. Met name uit de ontwikkeling van de resultaten van cursusevaluaties blijkt dat het systeem van kwaliteitszorg vruchten afwerpt. Zo scoorde van de 94 vakken van het facultaire onderwijsprogramma die in 2006-2007 een onvoldoende score hadden op cursus en/of docent, het jaar erop ruim 23% een voldoende op beide aspecten. In totaal steeg het aandeel van docenten en cursussen die beoordeeld werden als voldoende of hoger van circa 70% in 2004-2005 naar circa 75% in 2007-2008. Oordeel De waardering van de commissie voor de kwaliteitszorg strekt zich ook uit tot het systeem dat de faculteit heeft voor verbetermaatregelen. Met name wat betreft cursusevaluaties is sprake van een helder protocol dat zorgvuldig wordt nageleefd. De gepresenteerde cijfers laten zien dat dit de afgelopen jaren geresulteerd heeft in een gestage verhoging van de kwaliteit van het onderwijs. De commissie vindt het tekenend voor de ‘kwaliteitscultuur’ binnen de faculteit dat ook bij onvoldoende respons vaak actie wordt ondernomen, als de inhoud van de evaluatie hier aanleiding toe geeft. Verder vindt de commissie ook hier de openbaarheid van gegevens te prijzen, in dit geval van de verbeterplannen. Resumerend beoordeelt de commissie dit facet voor beide opleidingen als goed. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is goed.

F19: Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken.

Beschrijving De primaire verantwoordelijkheid voor de opleiding en de kwaliteitszorg berust bij de opleidingsdirecteur. Ook andere partijen zijn hier echter actief bij betrokken. Studenten worden elk blok benaderd en gestimuleerd de evaluaties van de door hen gevolgde vakken in te vullen. Zij worden tevens geattendeerd op het verschijnen van de evaluatieresultaten op de Nestorsite. Bij eventuele cursusnabesprekingen wordt de aanwezigheid van studenten zeer op prijs gesteld. Ook bij de evaluaties op curriculumniveau worden studenten betrokken. Zo nemen zij bijvoorbeeld deel aan de gesprekken die de auditcommissie voert met betrokkenen bij de opleiding. Daarnaast worden studenten bij de kwaliteitszorg betrokken via het systeem van jaargroepvertegenwoordigingen. De QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

103

jaarvertegenwoordiging bestaat voor elk studiejaar van een opleiding uit een vaste groep studenten die de ervaringen met de cursussen uit het voorgaande blok bespreekt. De opleidingsdirecteur is hierbij aanwezig als toehoorder. Tot slot organiseert de studentenorganisatie Quest de ‘Docent van het jaar’-verkiezing. Docenten hebben met name de verantwoordelijkheid voor hun eigen cursussen. Daarnaast worden zij ook betrokken bij vakoverstijgende kwaliteitszorg, bijvoorbeeld bij de curriculumaudits. Een belangrijke rol spelen de opleidingscommissies, waarin studenten en docenten zitting hebben. Deze opleidingscommissies hebben een wettelijk vastgelegde, adviserende taak ten aanzien van het onderwijs. Zij zijn nauw betrokken bij de beoordeling van evaluatieresultaten en verbeterplannen, en geven gevraagd en ongevraagd advies aan het Faculteitsbestuur en de opleidingsdirecteur. Alumni worden eens per twee jaar landelijk geënquêteerd in het kader van de alumnimonitor. Tijdens de visitatie kwam naar voren dat er plannen bestaan voor een intensivering van de relatie met alumni. Het beroepenveld wordt vertegenwoordigd door een Raad van Advies. Deze is ingesteld bij de totstandkoming van de faculteit in 2006 en kan gevraagd en ongevraagd advies geven over de strategie van de faculteit. Tijdens de visitatie kwam naar voren dat de Raad tot op heden een slapend bestaan heeft geleid, maar in september 2009 voor het eerst bijeen zal komen. Oordeel Tijdens de visitatie heeft de commissie vastgesteld dat in het systeem van kwaliteitszorg veel waarde wordt gehecht aan de inbreng van studenten en docenten. Dit komt met name tot uitdrukking in het belang dat wordt gehecht aan adviezen van de opleidingscommissie. De inbreng van alumni en het beroepenveld heeft tot op heden minder aandacht gekregen, maar er zijn voornemens om hieraan actiever gestalte te geven in de toekomst. De commissie vindt het een goede ontwikkeling dat de faculteit deze groepen actiever zal betrekken bij de interne kwaliteitszorg van de opleidingen. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat hoort bij dit facet. Zij adviseert de opleiding om de plannen voor een actievere rol van de Raad van Advies en een intensivering van het alumnibeleid op korte termijn uit te voeren. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg. Voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is het oordeel voldoende.



104


Het gerealiseerd niveau komt tot uitdrukking in het afstudeerwerkstuk en de voorbereiding op de arbeidsmarkt. Het afstudeerwerkstuk van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie wordt geschreven in cursusverband. Voorwaarde voor deelname aan de cursus is dat de student de volledige propedeuse en ten minste 60 EC van het postpropedeutisch programma heeft behaald (totaal 120 EC). Scriptanten worden ingedeeld in groepen met thema’s ontleend aan de vakgebieden, Financiering en Belegging, Organizational & Management Control, Marketing Management en Onderzoek, Business & ICT en Small Business & Entrepreneurship. De bedoeling van het afstudeertraject is om vakinhoud en methoden van onderzoek te integreren door op een gestructureerde wijze studenten te begeleiden bij de ontwikkeling en uitvoering van hun eerste empirisch onderzoek. De intentie is om alle onderdelen van het onderzoek, van de conceptualisering van de onderzoeksvraag, via het onderzoeksvoorstel tot de samenstelling van het uiteindelijke rapport, onder begeleiding uit te voeren en in de afstudeeropdracht te verwerken. Op deze wijze stelt het afstudeertraject de student in staat aan te tonen dat hij de voor een academicus essentiële vaardigheden heeft ontwikkeld: het ontwerpen, zelfstandig uitvoeren en presenteren van relatief eenvoudig onderzoek. De omvang van de cursus afstudeerwerkstuk bedraagt 10 EC, waarvan een deel gereserveerd is voor colleges, werkgroepbijeenkomsten en het maken van opdrachten. Beoordeling van het werkstuk vindt plaats aan de hand van een vastgestelde criterialijst. Deze omvat zeven criteria: probleemstelling, onderzoeksopzet, gehanteerde theoretische concepten en onderzoeksmethoden, argumentatie, opbouw, presentatie en de mate van zelfstandigheid waarmee het werkstuk tot stand is gekomen. Bachelorwerkstukken worden alleen beoordeeld door de begeleidend docent, er is geen tweede beoordelaar. De zelfstudie bevat een lijst met de 25 meest recente werkstukken (alle uit de periode 20072009). De gemiddelde beoordeling hiervan was 7,4. Verreweg de meeste afgestudeerden stromen door naar de verwante masteropleiding. Er is daarom (nog) geen goed inzicht in de mate waarin de studenten zijn voorbereid op de arbeidsmarkt. Oordeel Ter beoordeling van het niveau van de opleiding heeft de commissie een aantal afstudeerwerkstukken beoordeeld. Bij alle werkstukken was sprake van eigen empirisch onderzoek aan de hand van een zinvolle en duidelijk geformuleerde vraagstelling, met een adequaat gebruik van methoden en technieken. De werkstukken waren helder van opzet en goed leesbaar. De gegeven beoordeling was volgens de commissie beslist niet te hoog, eerder enigszins aan de lage kant. In eerste instantie had de commissie enige vraagtekens bij de omvang van het werkstuk, in relatie tot het aantal beschikbare studiepunten. Deze vraagtekens zijn weggenomen door de toelichting die tijdens het bezoek werd gegeven over de opbouw van dit programmaonderdeel. Zoals hierboven aangeven besteden studenten een substantieel deel van hun tijd aan voorbereidende onderdelen, zoals de (theoretische) kennismaking met opeenvolgende onderdelen van het onderzoeksproces, sociale en communicatieve vaardigheden en (thans nog) een inleiding in methoden en technieken van economisch onderzoek. Hierdoor resteert voor het individuele afstudeerwerkstuk veel minder tijd dan de formele cursusomvang van 10 EC suggereert. Mede tegen deze achtergrond beoordeelt de commissie het niveau van het werkstuk zonder meer als voldoende. Bij alle door de commissie bekeken werkstukken was sprake van een QANU / EconomicsEconomie, Groningen University

105

beperkt, maar naar de regelen der kunst uitgevoerd onderzoek, met een heldere probleemstelling, voldoende verwerking van literatuur, adequaat gebruik van methoden en technieken, heldere conclusies en een goede presentatie. De gegeven beoordeling was beslist niet te hoog, eerder enigszins aan de lage kant. De criteria voor de beoordeling van werkstukken zijn transparant en adequaat. Wel zou de commissie de faculteit in overweging willen geven ook bij bachelorwerkstukken een tweede beoordelaar in te schakelen. Dit komt niet alleen de objectiviteit van de beoordeling ten goede, maar weerspiegelt ook het belang van het werkstuk als sluitstuk van de opleiding. Gezien het feit dat verreweg de meeste studenten doorstromen naar de masteropleiding geeft de arbeidsmarkt nauwelijks een indicatie voor het niveau van de opleiding. Resumerend is de commissie van oordeel dat het gerealiseerd niveau van de bacheloropleiding voldoende is. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende.

F21: Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers.

Beschrijving Facultair zijn streefcijfers vastgesteld voor het rendement. Voor de bacheloropleiding wordt gestreefd naar een rendement van 25% na drie jaar, 60% na vier jaar en 70% na vijf jaar, met een maximaal percentage studiestakers van 30%. Daarnaast zijn afzonderlijke streefcijfers vastgesteld voor de propedeuse. Na één jaar dient 40% de propedeuse te hebben behaald en 70% van de studenten 45 EC te hebben behaald. Na twee jaar dient 70% de propedeuse te hebben afgesloten. De werkelijke rendementen voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie blijven ver achter bij deze streefcijfers. Tabel 6.4 geeft een samenvatting van de in de zelfstudie opgenomen gegevens. Deze zijn berekend over de ‘zuivere’ eerstejaars, dat wil zeggen de studenten die zich voor het eerst voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie hebben ingeschreven, en niet eerder ingeschreven waren voor een andere bacheloropleiding van de FEB. Hierbij moet opgemerkt worden dat met name de cijfers over het langjarig rendement niet erg betrouwbaar zijn, omdat zij gebaseerd zijn op slechts één of twee cohorten. streef gerealiseerd Propedeuse: > 45 EC na één jaar 70 % 37 % behaald na één jaar 40 % 18 % Bachelor: behaald na drie jaar 25 % 7% behaald na vier jaar 60 % 18 % behaald na vijf jaar 70 % 17 % Studiestakers Na één jaar 30 % 45 % Na drie jaar 35 % 65 % Tabel 6.4: Rendement van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie cohorten 2002-2003 – 2006-2007

Uit de zelfstudie en de gevoerde gesprekken kwam naar voren dat de faculteit zich zeer bewust is van de discrepantie tussen de streefcijfers en het gerealiseerde rendement. De 106


afgelopen jaren is intensief beleid ontwikkeld en geïmplementeerd om de gerealiseerde rendementen te verhogen. Daarbij heeft de faculteit met name ingezet op een verhoging van het rendement in het eerste jaar, door intensivering van het onderwijs en de onderwijsbegeleiding, onder andere via de StudiesuccesGroepen (zie F16). De eerste evaluatiegegevens, gepresenteerd tijdens het bezoek, wijzen erop dat deze maatregelen effect sorteren. Zo bedroeg het aantal studenten Bedrijfseconomie dat deelneemt aan de eerste tentamens in de eerste drie halfsemesters van 2008-2009 71%, tegen iets meer dan 66% in de vergelijkbare periode van de drie voorgaande jaren. De slaagpercentages van de betreffende tentamens stegen nog sterker, van 53% naar 62%. Tezamen betekenen deze resultaten een rendementsstijging van meer dan tien procentpunten. Tijdens het bezoek heeft de commissie intensief van gedachten gewisseld met de opleidingsverantwoordelijken over het rendementsvraagstuk. Daarbij kwam naar voren dat een goede analyse van de rendementen gecompliceerd wordt door de talrijke en zeer uiteenlopende factoren die hierbij een rol spelen. Met name door studenten werd bijvoorbeeld gewezen op het fenomeen van de ‘quasi-student’, die weliswaar ingeschreven staat voor de opleiding, maar zich op geen enkele wijze serieus inspant voor de studie. Een andere factor is het gemeenschappelijke eerste jaar van de opleidingen A&C, Bedrijfseconomie en Fiscale Economie. Studenten schrijven zich formeel bij aanvang van hun studie in voor één van deze opleidingen, maar maken in de praktijk vaak pas aan het eind van het eerste jaar een keuze. Als deze keuze afwijkt van de oorspronkelijke inschrijving, drukt dit de rendementscijfers: switchende studenten verlagen het rendement van de opleiding van herkomst, en worden niet meegeteld bij de berekening van het rendement van de opleiding waar ze uiteindelijk voor kiezen. Daarnaast wordt de gerealiseerde studieduur van de bacheloropleiding in negatieve zin beïnvloed door de zogenaamde ‘zachte knip’, die het mogelijk maakt reeds met de masteropleiding te beginnen voordat de bacheloropleiding is afgerond, met als gevolg dat studenten de afronding van de bacheloropleiding uitstellen. Naast deze algemene factoren zijn er ook enkele factoren die specifiek zijn voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie. Eén factor kwam reeds bij F8 ter sprake en is de gebrekkige voorlichting over de zwaarte van de opleiding, met name wat betreft het wiskundig gehalte. Een andere factor is de mogelijkheid tot switchen naar de bacheloropleiding Bedrijfskunde, welke met name op het gebied van wiskunde en statistiek minder hoge eisen stelt en toegang geeft tot dezelfde doorstroommaster als de bacheloropleiding Bedrijfseconomie. Veelzeggend is dat bijna de helft van de studiestakers na het eerste jaar switcht naar een andere bacheloropleiding aan de FEB, vermoedelijk voor een groot deel Bedrijfskunde. In het licht van deze overwegingen heeft de faculteit op verzoek van de commissie een aantal aanvullende analyses gemaakt van de rendementsgegevens. Uit deze analyses kan worden afgeleid dat het switchen van opleiding de rendementscijfers substantieel in negatieve zin beïnvloedt. Indien de rendementscijfers over de hele faculteit worden berekend in plaats van per opleiding (dus inclusief switchers), liggen deze cijfers 33% hoger. Dat suggereert dat van elke vier studenten die beginnen met een economische bacheloropleiding er gemiddeld één in een andere opleiding afstudeert dan waarvoor hij zich oorspronkelijk inschreef. Afzonderlijke cijfers voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie zijn niet beschikbaar. Vermoedelijk is het effect voor deze opleiding nog groter, gezien de gemeenschappelijke propedeuse met de opleidingen Accountancy & Controlling en Fiscale Economie en de veelvuldige switch van studenten naar de bacheloropleiding Bedrijfskunde.


107

Ook de ‘zachte knip’ blijkt een factor van belang. Dit is zichtbaar uit de gegevens van de studieduur van studenten die hun opleiding hebben afgerond. Hieruit blijkt dat studenten relatief lang doen over de afronding van hun bacheloropleiding (56,5 maanden voor de afgestudeerden in de laatste vier studiejaren, 4,7 jaar), maar vervolgens gemiddeld binnen een jaar hun masteropleiding voltooien. Dit wijst erop dat studenten tijdens hun bacheloropleiding al een substantieel deel van de masteropleiding hebben gevolgd. Dit vormt een gedeeltelijke verklaring voor het feit dat studenten relatief lang over hun bacheloropleiding doen. De faculteit geeft aan dat verdergaande maatregelen ter verhoging van het rendement, zoals een bindend studieadvies en invoering van een ‘harde knip’, wat betreft de faculteit zeker te overwegen zouden zijn, maar dat men op deze punten gebonden is aan het beleid van de RUG, die deze maatregelen vooralsnog niet toestaat. Oordeel De commissie constateert een grote discrepantie tussen de nagestreefde en de gerealiseerde rendementen. Zij deelt de zorgen van de FEB hieromtrent, maar constateert tevens dat dit niet enkel een probleem is van de opleidingen economie aan de RUG. De commissie heeft grote waardering voor de inzet die de FEB pleegt in maatregelen ter verhoging van het rendement. Wel constateert de commissie dat de mogelijkheden van de faculteit op dit punt worden ingeperkt door het beleid van de RUG, meer in het bijzonder de afwijzing van een bindend studieadvies en een ‘harde knip’. De commissie geeft de faculteit in overweging zich nader te bezinnen op de ontwikkeling van kengetallen die meer inzicht mogelijk maken in de rol van verschillende factoren bij studievertraging en rendement. Zo kan worden overwogen op welke wijze rendementsstatistieken gezuiverd kunnen worden van ‘quasi-studenten’. Ook zou wellicht een differentiatie in rendementscijfers te overwegen zijn naar het studieadvies dat zij aan het eind van het eerste jaar van de faculteit ontvangen. Daarbij mag enerzijds een hoog ambitieniveau verwacht worden ten aanzien van positief geadviseerden, terwijl anderzijds de faculteit moeilijk verantwoordelijk gehouden kan worden voor de verdere studieloopbaan van studenten aan wie voortzetting van de opleiding ontraden is. Wat betreft de verdere intensivering van beleid ter verhoging van het rendement zou de commissie de faculteit willen aanbevelen samenwerking te zoeken met externe deskundigen en gebruik te maken van kennis en ervaringen die elders met dit thema zijn opgedaan. Resumerend meent de commissie dat het rendement weliswaar tekortschiet, maar dat het door de faculteit ingezette beleid ruim voldoende is. Per saldo is het oordeel van de commissie op dit punt dan ook voldoende. Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Resultaten Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Resultaten. Voor de bacheloropleiding Bedrijfseconomie is het oordeel voldoende.

108


Samenvatting van de oordelen van de commissie Bacheloropleiding Bedrijfseconomie: Onderwerp Oordeel 1. Doelstellingen Voldoende van de opleiding 2. Programma

3. Inzet personeel

Voldoende

van Voldoende


6. Resultaten

Voldoende



Eindoordeel van de commissie over de bacheloropleiding Bedrijfseconomie De commissie komt, op grond van haar oordelen over de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader, tot het volgende eindoordeel: De bacheloropleiding Bedrijfseconomie voldoet aan de eisen voor basiskwaliteit die een voorwaarde zijn voor accreditatie.


109

110


7.

Rapport over de bacheloropleiding Fiscale Economie en de masteropleiding Fiscale Economie

Administratieve gegevens Bacheloropleiding Fiscale Economie: Naam opleiding: Fiscale Economie CROHO-nummer: 56402 Niveau: bachelor Oriëntatie: wo Studielast: 180 EC Graad: Bachelor of Science Variant(en): voltijd Locatie(s): Groningen Einddatum accreditatie: 13 februari 2011 Masteropleiding Fiscale Economie: Naam opleiding: Fiscale Economie CROHO-nummer: 66402 Niveau: master Oriëntatie: wo Studielast: 60 EC Graad: Master of Science Variant(en): voltijd Locatie(s): Groningen Einddatum accreditatie: 13 februari 2011 Het bezoek van de visitatiecommissie Economie aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen vond plaats op 16-19 juni 2009. 7.0.


Bestuurlijke structuur De Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is in 2007 ontstaan uit een fusie van de Faculteit der Economische Wetenschappen en de Faculteit der Bedrijfskunde. De leiding van de faculteit berust bij het faculteitsbestuur. Dit bestuur bestaat uit vier personen: de decaan, twee portefeuillehouders onderwijs (een voor Business en een voor Economics) en de portefeuillehouder middelen. Daarnaast is er een Faculteitsraad, die advies- dan wel instemmingsrecht heeft aangaande onderwijs, onderzoek, bedrijfsvoering en personeelsbeleid. Voorts kent elke opleiding een opleidingscommissie (soms gecombineerd voor bacheloren masteropleiding), die bestuur en faculteitsraad adviseert over de opzet en de uitvoering van het onderwijs. De leiding over de uitvoering van onderwijs en onderzoek berust bij opleidings- en onderzoeksdirecteuren. Deze directeuren zijn direct verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing en kwaliteitsbewaking van de hoofdprocessen. De opleidingsdirecteuren worden in principe geworven uit het hooglerarenkorps of de uhd-staf. De opleidingsdirecteuren werken onder de directe leiding van de portefeuillehouder onderwijs en leggen verantwoording af aan het faculteitsbestuur. Uitvoering en inhoudelijke invulling van het onderwijs- en


111

onderzoeksprogramma geschiedt door de dertien vakgroepen, waarin de wetenschappelijke staf is ondergebracht. Op basis van het bestaande onderwijsverdeelmodel wijst de opleidingsdirecteur in overleg met het faculteitsbestuur onderwijstaken toe aan de vakgroepen. Het faculteitsbestuur wijst formatie toe aan de vakgroepen, waarbij de door de opleidingsdirecteuren vastgestelde onderwijsvraag en de gemeten onderzoeksprestaties de belangrijkste toewijzingsparameters zijn. De vakgroepsvoorzitter verdeelt de toegewezen onderwijstaken over de vakgroepsleden en houdt daarbij rekening met de aanbevelingen en richtlijnen van de opleidingsdirecteuren. De opleidingsdirecteur heeft het recht een door de vakgroepsvoorzitter aangewezen medewerker voor een onderwijstaak te weigeren op basis van eerder disfunctioneren. Het wetenschappelijk onderzoek van de faculteit is georganiseerd binnen de door KNAW erkende onderzoeksschool SOM (Systemen, Organisaties en Management). Deze onderzoeksschool kent vijf erkende instituten en programma’s: HRM&OB (instituut voor Human Resource Management & Organisational Behaviour), IEB&M (instituut voor International Economics, Business & Management), IEEF (instituut voor Economics, Econometrics and Finance), Marketing en OPERA (instituut voor Operations Management & Operations Research). Twee instituten zijn in ontwikkeling: Management Accounting en B&IS (instituut voor Business & Information Systems). Daarnaast kent de faculteit tien centra waarbinnen het derdegeldstroomonderzoek is ondergebracht. De werkzaamheden van het bestuur, de opleidingsdirecteuren en de uitvoerende eenheden (vakgroepen) worden gefaciliteerd door diverse ondersteunende diensten. De meeste van deze diensten (Personeel & Organisatie, Financiële Zaken, Gebouwenbeheer, de Bibliotheek, het Stafbureau van het faculteitsbestuur en ARBO-zaken en Huisvesting) ressorteren onder de portefeuillehouder middelen van het bestuur. Daarnaast kent de FEB een Bureau Onderwijszaken, waarbinnen onder andere de afdelingen Studieadvies, Onderwijsbeleid, International Support en Career Office zijn ondergebracht. Het Bureau Onderwijszaken staat onder leiding van de portefeuillehouder onderwijs (Business). Opleidingen Bij de beoordeling van de opleidingen en de heraccreditatieaanvraag wordt uitgegaan van het aanbod van opleidingen met ingang van het studiejaar 2008-2009. Dit wijkt op enkele punten af van het eerdere aanbod. Van enkele opleidingen is de naam gewijzigd. Daarnaast zijn in het kader van het streven naar reductie van het aantal bacheloropleidingen de bacheloropleidingen Economics en International Economics and Business samengevoegd tot één bacheloropleiding Economics and Business Economics. De nieuwe opleiding kent twee profielen, die inhoudelijk gelijk zijn aan de oude separate opleidingen. Voor alle wijzigingen geldt dat in de zelfstudie de naam van de nieuwe opleiding gebruikt wordt, ook als het om bewijs uit de voorloper(s) gaat. De FEB verzorgt acht bacheloropleidingen en elf masteropleidingen. Zie tabel 7.1 voor een overzicht. De faculteit biedt aan goede en gemotiveerde studenten twee honourstrajecten aan, die de studenten extra uitdagingen bieden. Hiervoor vindt selectie plaats op basis van motivatie en studieresultaten. In totaal nemen aan deze honourstrajecten ruim honderd studenten deel. Het honoursprogramma van de faculteit wordt aangeboden in het universiteitsbrede University of Groningen Honours College, dat in september 2009 van start gaat.

112


Bachelor (Taal: N = Nederlands, E = Engels ) BSc Accountancy and Controlling (N) BSc Bedrijfskunde (N) BSc Bedrijfseconomie (N) BSc Business Administration, - profiel International Business and Management (E) BSc Econometrics and Operations Research (E) BSc Economics and Business Economics: - profiel Economics (E) - profiel International Economics and Business (E) BSc Fiscale Economie (N) BSc Technologiemanagement (N)



Master (niet doorstroom) MSc Lerarenopleiding Economie en Bedrijfswetenschappen (2 jaar, N) MSc Human Resource Management (E) MSc Economics and Business (Research Master, 2 jaar) (E) Tabel 7.1: overzicht van opleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde Gecursiveerd zijn de opleidingen die in 2009 zijn gevisiteerd. Dit betreft de opleidingen van de voormalige Faculteit Economie. De opleidingen van de voormalige Faculteit Bedrijfskunde kennen een afwijkende accreditatie- en visitatiecyclus.

7.1.



Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Fiscaal economen houden zich bezig met de invloed van belastingheffing op het handelen van natuurlijke personen en rechtspersonen, zowel vanuit het perspectief van die personen als van dat van de overheid. Het doel van de bacheloropleiding Fiscale Economie is studenten te leren hoe belastingheffing het gedrag van natuurlijke personen en organisaties beïnvloedt, alsmede op welke wijze een efficiënte en effectieve belastingwetgeving kan worden vormgegeven. Voorts leren zij deze kennis toe te passen op problemen in de context van het MKB en natuurlijke personen. Om deze doelen te bereiken heeft de faculteit het onderwijs vormgegeven aan de hand van generieke eindkwalificaties die nader zijn uitgewerkt tot meer specifieke eindkwalificaties. Bijlage F1 van dit rapport bevat een compleet overzicht van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding Fiscale Economie zoals opgenomen in de zelfstudie. De kern hiervan kan als volgt worden samengevat: A. Inhoudelijke eindkwalificaties. De afgestudeerden van de bacheloropleiding beschikken over gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de domeinen van het


113

belastingrecht, de algemene economie en de bedrijfseconomie en zijn in staat deze op een professionele manier toe te passen. Bovendien hebben zij kennis van en inzicht in een aantal ondersteunende vakken, met name wiskunde, statistiek, financiële rekenkunde en ondernemings- en vermogensrecht. B. Academische eindkwalificaties. Deze betreffen academische vaardigheden en attituden, zoals het verzamelen, analyseren, interpreteren en synthetiseren van informatie, een onderzoekende attitude, kennis van wetenschappelijke methoden en technieken en het vermogen deze te gebruiken, alsmede het vermogen om vanuit een ethische invalshoek te reflecteren op wetenschappelijke inzichten, fiscale regelgeving en de fiscale praktijk. C. Sociaal-communicatieve eindkwalificaties. Deze betreffen vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen bijdragen aan onderzoek en te kunnen functioneren in de beroepspraktijk. D. Eindkwalificaties op het terrein van studievaardigheden en beroepenoriëntatie. Deze betreffen de vaardigheden die nodig zijn om het eigen leerproces te sturen, de bacheloropleiding binnen een redelijke termijn af te ronden, gefundeerde keuzen te maken voor verdieping, verbreding en vervolgactiviteiten na de bachelorstudie en een vervolgstudie te doen, waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. Vergelijking met andere frameworks voor eindkwalificaties Er bestaat (nog) geen internationale standaard voor eisen die aan een fiscaal-economische of fiscaal-juridische opleiding worden gesteld. Voor het economisch deel van de opleiding is gebruikgemaakt van benchmark statements voor Economics van de QAA (Quality Assurance Agency. Voorts is rekening gehouden met de criteria van de AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business), in verband met het streven van de FEB om geaccrediteerd te worden door de AACSB. Vergeleken met fiscaal-economische opleidingen aan andere Nederlandse universiteiten kenmerkt de opleiding Fiscale Economie van de RUG zich volgens de faculteit door de ruime aandacht voor de fiscale systematiek en een evenwichtige spreiding van fiscale en economische vakken over bacheloren masteropleiding. Dit leidt ertoe dat in de bacheloropleiding reeds alle kennisdomeinen aan bod komen waarbij van studenten gevraagd wordt de verkregen kennis toe te passen op vraagstukken binnen de context van het MKB en natuurlijke personen. Bij het opstellen van de eindkwalificaties is ervan uitgegaan dat de afgestudeerde van de bacheloropleiding functies op uitvoerend niveau kan vervullen binnen de belastingdienst en belastingadvieskantoren. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het doel van de masteropleiding Fiscale Economie is het bereiken van een specialistisch, wetenschappelijk niveau op het domein van de fiscale economie. Ten opzichte van de bacheloropleiding biedt de masteropleiding daarom een verdieping op de gebieden belastingrecht, financiering, financial accounting en openbare financiën. In de opleiding vindt bovendien integratie plaats van fiscale vakken, bijvoorbeeld bij de onderdelen ‘Onderneming en Belastingheffing C.S.’ en ‘Particulieren en belastingheffing’. Er is ruime aandacht voor de specifieke fiscale problematiek waarmee multinationals en samenwerkingsverbanden in het MKB, alsmede hun aandeelhouders/eigenaren en werknemers worden geconfronteerd. De masteropleiding Fiscale Economie is een op de beroepspraktijk gerichte wetenschappelijke opleiding. De opleiding sluit aan op de door de beroepspraktijk gestelde

114


eisen, zowel die van profit- en not-for-profit organisaties als van de overheid. Dankzij de verdere verdieping hebben afgestudeerde masterstudenten toegang tot posities op een hoger niveau binnen bedrijfsleven, overheid en advieskantoren ten opzichte van de afgestudeerden van de bacheloropleiding, en zijn zij in staat beleidsbepalende functies te vervullen. De opleiding bereidt studenten ook voor op een promotietraject. De eindkwalificaties zijn uitgewerkt volgens dezelfde systematiek als die van de bacheloropleiding. Bijlage F2 bevat een compleet overzicht van de eindkwalificaties van de masteropleiding zoals opgenomen in de zelfstudie. De kern hiervan kan als volgt worden samengevat: E. Inhoudelijke eindkwalificaties. De afgestudeerden van de masteropleiding beschikken over diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in het fiscaal-economische domein, zijn in staat deze kennis toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden en zijn in staat een originele bijdrage te leveren aan vernieuwing van die kennis en beleidsontwikkeling in een professionele omgeving. Centraal daarbij staat het Nederlandse fiscale systeem, mede in Europees en internationaal perspectief, alsmede in het belang van de fiscaliteit voor het beleid op ondernemingsniveau en op overheidsniveau. F. Academische eindkwalificaties. Ten opzichte van de bacheloropleiding is sprake van een verdieping, die er onder andere toe leidt dat de afgestudeerde van de masteropleiding zelfstandig een bijdrage kan leveren aan de wetenschappelijke kennisontwikkeling en in de praktijk ook zelfstandig complexe problemen kan analyseren en op strategisch en beleidsniveau een bijdrage kan leveren. Ook wat betreft de sociaal-communicatieve eindkwalificaties en de eindkwalificaties op het terrein van studievaardigheden en beroepenoriëntatie is sprake van een (beperkte) verbreding en verdieping van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding. Wat betreft de vergelijking met internationale standaarden en gebruikte externe referentiekaders voor de opleiding verwijzen we naar hetgeen hierover werd opgemerkt bij de beschrijving van de bacheloropleiding. Oordeel Bacheloropleiding De commissie heeft waardering voor de systematische en heldere formulering van de eindkwalificaties van de opleiding. Tegelijkertijd constateert zij dat met name de eindkwalificaties genoemd onder B tot en met D niet of nauwelijks gerelateerd zijn aan de inhoud van de opleiding en daardoor een wat steriele indruk maken. Mogelijk is dit een gevolg van de ontstaansgeschiedenis van de eindkwalificaties. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat deze zijn afgeleid van algemene doelstellingen voor een bacheloropleiding, die de FEB enkele jaren geleden heeft geformuleerd in het kader van de fusie van de Faculteit Economie en de Faculteit Bedrijfskunde. De commissie heeft er kennis van genomen dat de FEB er momenteel aan werkt de eindkwalificaties op een systematische manier te relateren aan de leerdoelen van de diverse studieonderdelen. Zij adviseert de FEB om met name de onder B t/m D genoemde eindkwalificaties waar mogelijk meer opleidingsspecifiek te formuleren. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een concretisering van de eindkwalificaties op het gebied van communicatie door verwijzing naar concrete presentatievormen die voor de fiscale economie van belang zijn, zoals een schriftelijk advies aan een cliënt.


115

De eindkwalificaties van de opleiding voldoen naar de mening van de commissie aan de eisen die aan een bacheloropleiding op het gebied van fiscale economie gesteld mogen worden. Als gevolg van het streven naar een evenwichtige spreiding van economische en juridische vorming over de bacheloren masteropleiding nemen economische onderdelen in de eindkwalificaties van de bacheloropleiding een wat bescheidener plaats in dan elders gebruikelijk is. Desalniettemin is de commissie van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding op economisch gebied voldoende aansluiten bij het domeinspecifieke referentiekader voor economieopleidingen zoals vastgesteld door de commissie. Masteropleiding De eindkwalificaties van de masteropleiding zijn opgezet volgens hetzelfde stramien als die van de bacheloropleiding. Zowel de hierboven uitgesproken waardering als de daarbij geplaatste kanttekening zijn tevens met betrekking tot de masteropleiding van toepassing. Inhoudelijk gezien voldoen de eindkwalificaties naar de mening van de commissie aan de eisen die aan een masteropleiding op het gebied van fiscale economie gesteld mogen worden. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F2: Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Bij het formuleren van de eindkwalificaties van de bacheloropleiding is aansluiting gezocht bij de beschrijving van de kwalificaties van een bachelor volgens de Dublin-descriptoren. De Dublin-descriptoren ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassen kennis en inzicht’ worden weerspiegeld in de inhoudelijke eindkwalificaties (bijlage F1, eindkwalificaties A1 t/m A14). ‘Kennis en inzicht’ heeft betrekking op kennis uit de standaardliteratuur over de genoemde onderwerpen, aangevuld met meer geavanceerde literatuur (in een latere fase van de opleiding), waarin de nieuwste ontwikkelingen binnen het vakgebied aan de orde komen. Wat betreft ‘toepassen van kennis en inzicht’ ligt de focus op het kunnen toepassen van verworven kennis en inzichten binnen de context van organisaties in het MKB en van natuurlijke personen. De onder B genoemde academische eindkwalificaties corresponderen met de Dublindescriptor ‘oordeelsvorming’. Kernelementen zijn kritische waardering van informatie, het vermogen zelf informatie te verzamelen, te interpreteren en te gebruiken, het vermogen om een eenvoudig wetenschappelijk onderzoek op te zetten, een onderzoekende attitude en het vermogen om vanuit een ethische invalshoek te reflecteren. De Dublin-descriptoren ‘communicatie’ en ‘leervaardigheden’ worden weerspiegeld in de gelijknamige, onder C en D genoemde, eindkwalificaties. Zo is hier onder andere sprake van het op logische, overtuigende en heldere manier verwoorden van informatie (C) en leer- en studievaardigheden die benodigd zijn voor het volgen van een vervolgstudie waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd (D).

116


Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Ook bij het formuleren van de eindkwalificaties van de masteropleiding is aansluiting gezocht bij de Dublin-descriptoren. De Dublin-descriptoren ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassen kennis en inzicht’ worden weerspiegeld in de inhoudelijke eindkwalificaties (bijlage F2, A1 t/m A8) en in eindkwalificatie B2. In A1 t/m A8 is sprake van diepgaande kennis en inzicht op de verschillende terreinen en van het vermogen deze integratief toe te passen voor het oplossen van complexe fiscaal-economische praktijkproblemen. Eindkwalificatie B2 geeft daarnaast ook aan dat de afgestudeerde in staat is relevante gegevens en kennis te gebruiken om een oordeel te vormen, een argumentatie op te zetten en/of een passende oplossing te ontwerpen of een beleidsvoorstel te formuleren. De onder B genoemde academische eindkwalificaties corresponderen met de Dublindescriptor ‘oordeelsvorming’. Vergeleken met de bacheloropleiding is hier expliciet sprake van het vermogen om ook in situaties van onvolledige of beperkte informatie tot een oordeel te komen en hierbij ook maatschappelijke en ethische gezichtspunten te betrekken (B7). De Dublin-descriptoren ‘communicatie’ en ‘leervaardigheden’ worden weerspiegeld in de gelijknamige, onder C en D genoemde eindkwalificaties. Vergeleken met de bacheloropleiding ligt hier bij C de nadruk op het kunnen overdragen van informatie aan verschillende publieken en bij D op de bereidheid en vaardigheid om kennis en vaardigheden gedurende de verdere carrière op peil te houden. Oordeel Bacheloropleiding De commissie heeft vastgesteld dat de faculteit zich bij het opstellen van de eindkwalificaties bewust heeft gericht naar de internationale beschrijving van het niveau van een bacheloropleiding, zoals neergelegd in de Dublin-descriptoren. Daarbij heeft de faculteit op sommige punten een eigen indeling gekozen. Zo zijn ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassing’ in de eindkwalificaties gecombineerd, en zijn de eindkwalificaties op enkele punten wat minder specifiek dan de Dublin-descriptoren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de aandacht voor sociaalmaatschappelijke en ethische aspecten van oordeelsvorming, die in de eindkwalificaties is beperkt tot het vermogen om ‘vanuit een ethische invalshoek te reflecteren’. De communicatieve eindkwalificaties zijn algemeen geformuleerd, met name doordat niet aangegeven wordt ten opzichte van welk publiek men in staat moet zijn informatie over te dragen. De commissie is echter van mening dat over de hele linie de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de eisen die gesteld worden aan het niveau van een bacheloropleiding. Masteropleiding Ook bij de masteropleiding is over de hele linie sprake van een hoge mate van correspondentie tussen de eindkwalificaties en de Dublin-descriptoren. De eindkwalificaties van de masteropleiding liggen op een duidelijk hoger niveau dan van de bacheloropleiding. Dit komt met name tot uitdrukking in de vereiste diepgaande kennis van de kerngebieden van het vak, het vermogen deze kennis ook in complexe (praktijk)situaties toe te passen en de vereiste onderzoekscompetenties, die de afgestudeerde in staat stellen zelf een bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van het vak.


117

Op basis hiervan komt de commissie tot het oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de eisen die internationaal worden gesteld aan het niveau van een masteropleiding. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F3: Oriëntatie WO: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master: • De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. • Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. • Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Vanuit de wetenschappelijke discipline en internationale wetenschapsbeoefening wordt verwacht dat een afgestudeerde van de bacheloropleiding Fiscale Economie in staat is om een routinematig wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Dit komt onder meer tot uiting in de beschreven eindkwalificaties van de opleiding op het gebied van ‘oordeelsvorming’ (B1 t/m B4). Vanuit de wetenschappelijke discipline en internationale wetenschapsbeoefening wordt ook verwacht dat studenten de meest gangbare internationale theorieën, modellen en inzichten kennen en in staat zijn wetenschappelijke literatuur te lezen en kritisch te beoordelen. Dit komt terug in de eindkwalificaties A1 t/m A14 en B1 t/m B4. In de eindkwalificaties A1 t/m A14 wordt aangegeven dat afgestudeerden in staat zijn hun kennis toe te passen bij het oplossen van fiscaal-economische vraagstukken. De eindkwalificaties waarborgen dat de afgestudeerden van de bacheloropleiding het niveau hebben om door te stromen naar een universitaire masteropleiding. De bacheloropleiding geeft rechtstreeks toegang tot de doorstroommaster Fiscale Economie van de RUG. In verband met de landelijk uiteenlopende opzet van programma’s vereist doorstroom naar masteropleidingen Fiscale Economie aan andere universiteiten in de regel een beperkt aanvullend programma, gericht op het wegwerken van een paar specifieke deficiënties. Hetzelfde geldt voor de doorstroom naar verwante (bedrijfs)economische masteropleidingen. Hoewel verreweg de meeste afgestudeerden doorstromen naar een masteropleiding Fiscale Economie van de FEB, is bij de formulering van de eindkwalificaties rekening gehouden met de vervulling van functies op uitvoerend niveau, bijvoorbeeld bij belastingadviesbureaus, accountantskantoren, de belastingdienst en fiscale afdelingen van ondernemingen. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de component ‘toepassing’ bij de eindtermen onder A, de probleemanalyserende en -oplossende eindkwalificaties onder B en de sociaalcommunicatieve eindkwalificaties onder C. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld:

118


Bij het opstellen van de eindkwalificaties is rekening gehouden met de eisen die vanuit de wetenschappelijke discipline en internationale wetenschapsbeoefening worden gesteld aan een afgestudeerde van de masteropleiding Fiscale Economie, zoals de kritische beoordeling van wetenschappelijke literatuur en het verrichten van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek (B1 t/m B4). De eindkwalificaties geven verder aan dat afgestudeerden zich voldoende kwalificeren om fiscaal-economische vraagstukken op te lossen in een academische beroepspraktijk (B1 t/m B7). De eindkwalificaties omschrijven dat de afgestudeerde master de hiervoor relevante diepgaande kennis en inzicht heeft verworven van het Nederlandse fiscale systeem en de diverse belastingen, het belastingrecht en voor de beroepspraktijk specifiek relevante bedrijfsen algemeen-economische disciplines. De masteropleiding geeft rechtstreeks toegang tot door het beroepenveld georganiseerde vervolgopleidingen. Tevens geeft het masterdiploma toegang tot een promotietraject. De eindkwalificaties B1 t/m B7 en de onder D genoemde eindkwalificaties geven aan dat de afgestudeerde master in voldoende mate beschikt over academische vaardigheden en leervaardigheden om voorbereid te zijn op zo’n vervolgopleiding c.q. promotietraject. Oordeel De commissie heeft de eindkwalificaties van de opleiding bestudeerd vanuit het perspectief van oriëntatie. Ze heeft eerder (onder F1) reeds vastgesteld dat de eindkwalificaties van zowel de bacheloropleiding als de masteropleiding in voldoende mate aansluiten bij de eisen van de wetenschappelijke discipline (c.q. vakgenoten) en de relevante beroepspraktijk. Bacheloropleiding Op basis van de informatie uit de zelfstudie komt de commissie tot de conclusie dat de bacheloropleiding voldoet aan de onder dit facet opgenomen criteria. De commissie constateert dat in de eindkwalificaties van de opleiding nadrukkelijk sprake is van een wetenschappelijke oriëntatie. Deze komt niet alleen tot uitdrukking in de inhoudelijke eindkwalificaties, maar met name ook in de eindkwalificaties die kritisch oordelen, het wegen van argumentaties en het zelfstandig doen van een (routinematig) wetenschappelijk onderzoek beschrijven. De commissie heeft kunnen vaststellen dat de opleiding rechtstreeks toegang geeft tot de masteropleiding Fiscale Economie aan de RUG. Via een schakelprogramma geeft de bacheloropleiding ook toegang tot masteropleidingen Fiscale Economie aan andere universiteiten, alsmede verwante (bedrijfseconomische) masteropleidingen. Hoewel de overgrote meerderheid van de afgestudeerden doorstroomt naar een masteropleiding Fiscale Economie, zijn volgens de commissie de eindkwalificaties van de opleiding zodanig, dat de afgestudeerden gekwalificeerd zijn voor specifieke functies op de arbeidsmarkt op het terrein van de fiscale economie. Masteropleiding Op basis van de informatie uit de zelfstudie concludeert de commissie dat ook de masteropleiding voldoet aan de onder dit facet opgenomen criteria. De eindkwalificaties getuigen van een duidelijke wetenschappelijke oriëntatie. De belangrijkste indicator hierbij is het vermogen tot het zelfstandig verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast spreekt uit de eindkwalificaties van de masteropleiding een nadrukkelijke oriëntatie op de


119

beroepspraktijk. Tot slot wordt aangegeven dat de opleiding toegang biedt tot een promotietraject. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding. Voor de bacheloropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. 7.1.2. Programma Beschrijving van de programma’s Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De bacheloropleiding Fiscale Economie heeft een interdisciplinair karakter, gebaseerd op enerzijds het vakgebied van de economie, anderzijds het recht, in het bijzonder het fiscaal recht. De fiscale vakken, met uitzondering van het vak Inleiding Fiscale Economie, worden verzorgd door de Faculteit Rechtsgeleerdheid. De opleiding kent een eenjarige bachelorpropedeuse, gevolgd door een tweejarige postpropedeutische fase. In het propedeusejaar wordt de nadruk gelegd op kennisverwerving in de kernvakken van de economische wetenschap, met inbegrip van de benodigde analytische vaardigheden. Dit jaar is gelijk aan het eerste jaar van de opleiding Bedrijfseconomie, met uitzondering van het vak Internationale Economie, dat is vervangen door Inleiding Fiscale Economie. Dit vak staat in het teken van de integratie van economie en recht en beoogt de student duidelijk te maken wat het kenmerk van de opleiding is: benadering van de fiscaliteit vanuit een economische invalshoek. In het tweede studiejaar ligt de nadruk op het verwerven van kennis in de (belasting)rechtvakken; deze worden heffingswetgewijs aangeboden. Het gaat daarbij niet alleen om feitelijke wetskennis, maar vooral ook om inzicht in de grondslagen en systematiek van belangrijke fiscale rechtsgebieden als inkomstenbelasting en omzet- en overdrachtsbelasting. In het derde jaar vindt verdere verdieping plaats van zowel bedrijfseconomische als algemeen economische vakken en komen ook andere fiscale vakken als Vennootschapsbelasting en Internationaal en Europees Belastingrecht aan de orde. Daarnaast omvat dit jaar een ‘onderzoekslijn’, bestaande uit een cursus Business Research Methods, gevolgd door het schrijven van het bachelorafstudeerwerkstuk. Naast hoorcolleges worden werkcolleges en practica gegeven, waarin studenten individueel en/of groepsgewijs casusposities uitwerken en presentaties geven. Een casuspositie is een feitencomplex waarop rechtsregels worden toegepast. Bijvoorbeeld: X heeft zijn huis te koop gezet voor € 800.000. Y wil het huis kopen en biedt de vraagprijs. X weigert het huis aan Y te verkopen, omdat hij bang is dat Y geen aanwinst voor de buurt zal zijn. Kan hij het bod weigeren, of is door het bieden van de vraagprijs al een koopovereenkomst tot stand gekomen? Ook het schrijven van het afstudeerwerkstuk vindt plaats in cursusverband.

120


Het programma heeft een vrijwel geheel verplicht karakter. De vrije keuzeruimte beperkt zich tot twee economische keuzevakken van elk 5 EC, waarvan één in het tweede jaar en één in het derde jaar. Tabel 7.2 geeft een overzicht van de opbouw van het programma.

1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 1.1-2 2.1 2.1 2.1 2.2 2.2 2.2

Jaar 1, basisprogramma

EC

Werkvorm

Toetsvorm

Organisatie Ontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Studiesuccesgroep (ssg) Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Inleiding Fiscale Economie Boekhouden

5 5 5 5 5 5 0 5 5 5 5 5 5

wc/pr wc/pr hc/wc/pr hc/wc hc/pr hc/wc/pr pr hc/wc/pr hc/wc hc/wc hc/wc hc/wc hc/wc/pr

op/pm/tov tov op/tov op/tov op/tov tov geen pm/tov tov/tgv tov/tgv tov/tgv/op/pm tov op/tov

Aantal contacture n 25 32 40 40 34 32 12 32 22 32 31 20 29

2 5 5 6 5 5

hc/wc/pr hc/wc hc/wc hc wc

op/tov tgv op/tgv tov op/tov

18 32 32 26 16

v v v v v k

4

hc/wc

tov

28

v

5 8 7 4

hc/wc hc/wc hc/wc hc

tov/tgv/op/pm tov tov tov

32 39 44 18

v v v v

5

hc/wc

tov

28

v

6

hc

tgv/tov

12

v

Verpl./ Keuze v v v v v v v v v v v v v

Jaar 2, basisprogramma 1.1 1.1 1.1-2 1.1-2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1-2 2.1-2 2.2 2.2

Belastingrecht 1 voor FE Ondernemingsrecht FE Vermogensrecht Formeel belastingrecht 1 Management Accounting Keuzevak* Fiscaal Comptabele Verantwoording 1 Financiering 2 Inkomstenbelasting Winst Successiewet voor Fiscalisten Financiële en Actuariële Rekenkunde FE Jaar 3

1.1

Staats- en Administratief recht

Openbare Financiën 5 hc/wc tov 24 v Omzet- en overdrachtsbelasting 7 hc/wc tov 52 v Business Research Methods 5 hc/wc op/tov 32 v Introduction to International & 1.2 3 hc tov 14 v European Tax Law Bachelorafstudeerwerkstuk FE 1.2 2 hc op 2 v deel 1 Fiscaal Comptabele 2.1 4 hc/wc tov 15 v Verantwoording 2 2.1 Loonbelasting 4 hc tov 14 v 2.1-2 Vennootschapsbelasting 10 hc/wc tov 52 v Bachelorafstudeerwerkstuk FE 2.1-2 8 hc/wc op 14 v deel 2* 2.2 Keuzevak** 5 k Tabel 7.2: Programma bacheloropleiding Fiscale Economie * Dit vak kan ook buiten de aangegeven periode gevolgd worden. ** Voor de keuzeruimte kan gekozen worden uit postpropedeutische vakken uit de postpropedeutische fase van de BSc-opleidingen A&C, BE, Economics, Econometrics en IE&B 1.1 1.1-2 1.2


121


Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Relatie met wetenschappelijk onderzoek en actuele ontwikkelingen: vanaf het begin van de opleiding wordt de student voorgehouden dat het vakgebied altijd in ontwikkeling is. Niet alleen geldt dat economische theorieën aan nieuwe inzichten onderhevig zijn, ook het (belasting)recht is constant in beweging. Behalve met actuele handboeken uit de economische en juridische literatuur en wetboeken, wordt bij de verschillende vakken gewerkt met artikelen uit tijdschriften op intermediair niveau en met jurisprudentie om aansluiting te houden op de nieuwste ontwikkelingen. Docenten stimuleren de onderzoekende attitude van studenten door in de colleges een duidelijke relatie met onderzoek in het vakgebied aan te brengen. Een fiscaal econoom moet bij het onderkennen van problemen en het oplossen daarvan gebruikmaken van de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied, van maatschappelijke ontwikkelingen tot de nieuwste wetenschappelijke inzichten en van wetswijziging tot jurisprudentie. Dit komt in het programma onder andere tot uitdrukking in het werken met actuele casusposities en het betrekken van actuele ontwikkelingen bij bestaande casusposities. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden: in alle fasen van de opleiding wordt aandacht besteed aan de verwerving van wetenschappelijke kennis en inzicht en van academische vaardigheden en attitude. In het eerste studiejaar wordt bij de meeste vakken aandacht besteed aan het lezen van wetenschappelijke literatuur en het daaruit verzamelen, analyseren, interpreteren en synthetiseren van gegevens, met als doel een oordeel of argumentatie te formuleren. Vanaf het begin van de opleiding schrijven studenten papers, reflectieverslagen en rapporten over literatuur en jurisprudentieonderzoek en geven ze elkaar feedback op schriftelijke en mondelinge presentaties. In het derde jaar van de opleiding volgen de studenten het vak Business Research Methods, dat een basis vormt voor het kunnen uitvoeren van onderzoek. In de bachelorafstudeeropdracht moeten studenten een onderzoeksopdracht uitvoeren met een relatief eenvoudige probleemstelling, waarin zij hun verworven kennis en inzichten moeten inzetten. Relatie met beroepspraktijk: in het programma wordt op verschillende manieren aandacht besteed aan de voor de opleiding relevante beroepspraktijk. Zo organiseren verschillende docenten in het kader van hun vakken gastcolleges door deskundigen uit het bedrijfsleven en de overheid. Verder beschikken diverse docenten over praktijkervaring als adviseur of inspecteur. Zij maken van die praktijkervaring niet alleen gebruik tijdens de colleges, maar ook bij de ontwikkeling van aan de praktijk ontleende casusposities, waarbij door studenten kennis moet worden toegepast in nieuwe situaties. De opleiding beoogt haar studenten voor te bereiden op een professionele wijze van omgang met cliënten, belastingplichtigen, collegae en anderen, zoals van fiscaal economen verwacht wordt. In de verschillende vakken komen relevante vaardigheden als planmatig werken, accuratesse, ethisch handelen, zelfstandig

122


werken, initiatief nemen, onderhandelen et cetera expliciet aan de orde. Voorts organiseren facultaire studentenorganisaties kantoor- en bedrijfsbezoeken. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Relatie met wetenschappelijk onderzoek en actuele ontwikkelingen: gedurende de opleiding vindt kennisontwikkeling plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de fiscale economie/fiscaal recht. Niet het reproduceren, maar het omgaan met kennis staat daarbij centraal. Het onderwijs vindt plaats in kleine groepen (maximaal circa twintig studenten) en wordt vooral gegeven door docenten die ervaring hebben met wetenschappelijk onderzoek. Voor wat betreft literatuur en gehanteerde casusposities wordt waar mogelijk aansluiting gezocht bij artikelen uit geavanceerde tijdschriften op het terrein van de fiscale economie en bij jurisprudentie op dit gebied. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden: de opleiding voorziet in verschillende werkvormen waardoor de verschillende academische vaardigheden worden geoefend, mede met het oog op het schrijven van het masterafstudeerwerkstuk. Bij dit studieonderdeel moeten studenten aantonen dat zij in staat zijn tot het verrichten van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek. Relatie met de beroepspraktijk: de masteropleiding Fiscale Economie heeft een beroepsgericht karakter. Om deze reden wordt in het programma expliciet aandacht besteed aan de voor de opleiding relevante beroepspraktijk. De voor de opleiding kenmerkende multidisciplinariteit sluit aan bij de vraagstukken waarvoor de fiscaal econoom zich in de beroepspraktijk gesteld ziet. Veelvuldig wordt gebruikgemaakt van aan de praktijk ontleende casusposities, waarbij kennis moet worden toegepast in nieuwe situaties. Behalve met actuele economische en juridische literatuur en wetboeken wordt bij verschillende vakken gewerkt met artikelen uit geavanceerde tijdschriften en met jurisprudentie om aansluiting te houden met de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied. Een aantal docenten beschikt over praktijkervaring als belastinginspecteur of -adviseur. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie, inspectie van de literatuur en de gevoerde gesprekken met docenten en studenten komt de commissie tot het oordeel ‘voldoende’. De interactie tussen onderwijs en onderzoek en de aansluiting met actuele ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke disciplines krijgt hoofdzakelijk gestalte in het gebruik van up-to-date literatuur. Naast actuele handboeken wordt hierbij in diverse cursussen gebruikgemaakt van syllabi met aanvullende, actuele artikelen. Voor zover de commissie de literatuur heeft kunnen beoordelen, acht zij deze zonder meer actueel en van voldoende niveau. Wat betreft de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden is de commissie zich ervan bewust dat de opleiding te maken heeft met twee zeer uiteenlopende onderzoekstradities: de empirisch-economische en de juridische traditie, waarin casuïstiek een belangrijke rol speelt. Scholing in de eerste traditie vindt met name plaats in een aantal opdrachten in het eerste jaar en in de cursus Business Research Methods in het derde jaar. Scholing in de juridische traditie vindt plaats in het werken met casusposities. Ook de afstudeerwerkstukken hebben een overwegend juridische inslag. In de gesprekken met studenten kwam naar voren dat zij de afstemming in het onderwijs in beide tradities niet optimaal vinden. Dit geldt met name voor de cursus Afstudeerwerkstuk. De inleidende colleges over methoden van onderzoek in deze Draft / QANU / Economie, Rijksuniversiteit Groningen

123

cursus hebben vooral betrekking op economisch-empirisch onderzoek, terwijl het werkstuk zelf in de regel een meer juridisch karakter heeft. Inmiddels zijn beide onderdelen verzelfstandigd tot aparte studieonderdelen. De commissie adviseert de opleidingsverantwoordelijken om te bezien of de inhoudelijke afstemming van deze onderdelen inmiddels adequaat is, met name wat betreft de aandacht die gegeven wordt aan beide onderzoekstradities.. De relatie met de beroepspraktijk wordt naar de mening van de commissie voldoende gewaarborgd, onder andere door de inbreng van praktijkervaringen door docenten, het werken met actuele casussen en de systematische aandacht voor de ontwikkeling van vaardigheden in de opleiding. Op basis hiervan oordeelt de commissie dat de opleiding voldoet aan de criteria die gesteld worden aan een wo-opleiding. Masteropleiding Op basis van de zelfstudie, inspectie van de literatuur en de gevoerde gesprekken met docenten en studenten komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria voor een wo-opleiding. Wel signaleert zij dat hetgeen in de zelfstudie wordt gesteld over de relatie met wetenschappelijk onderzoek enige nuancering behoeft. Zo is niet bij alle onderdelen sprake van werkcolleges of van inzet van in het onderzoek actieve docenten. Tijdens het bezoek kwam echter naar voren dat dit punt de actieve aandacht heeft van de FEB (zie F12). De ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden komt vooral tot uitdrukking in het afstudeerwerkstuk. Gezien de kwaliteit hiervan (zie F20) kan geconcludeerd worden dat de opleiding ook op dit punt van voldoende niveau is. Mede op basis van de gesprekken met de studenten concludeert de commissie dat er in de opleiding sprake is van een duidelijke oriëntatie op het toekomstig beroep. Dit komt onder andere tot uitdrukking in het veelvuldig werken met aan de praktijk ontleende casusposities. Ook het thema en de vraagstelling van het afstudeerwerkstuk zijn vaak ontleend aan problemen uit de praktijk. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F5: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De inhoud van het programma is expliciet gerelateerd aan de doelstellingen van de opleiding. Dit komt in de zelfstudie tot uitdrukking in een tabel waarin aangegeven wordt op welke plaatsen in het programma de verschillende eindkwalificaties aan de orde komen. Eindkwalificaties die in vakken wél aan bod komen, maar die niet expliciet worden getoetst, zijn hierbij niet opgenomen. Deze tabel is opgenomen als bijlage F3 van dit rapport. De inhoudelijke eindkwalificaties zijn in de regel gekoppeld aan één of enkele specifieke onderdelen van het programma. De opbouw hiervan kwam bij de inleiding tot dit onderwerp reeds ter sprake.

124


De eindkwalificaties op het gebied van academische competenties en sociaal-communicatieve en studievaardigheden lopen als een rode lijn door het gehele programma. Zie wat betreft de academische competenties hetgeen de opmerkingen hierover onder F4 vermelden. Wat betreft de sociaal-communicatieve en studievaardigheden is er sprake van een geëxpliciteerde ‘vaardighedenlijn’, waarbij vaardigheden in een aantal opeenvolgende programmaonderdelen aan bod komen. Daarbij wordt gestreefd naar een stapsgewijze opbouw, waarbij het repertoire van de studenten geleidelijk aan wordt vergroot. Zo komt de eindkwalificatie ‘presenteren’ in zeven onderdelen van het programma aan de orde, waarbij achtereenvolgens aandacht wordt gegeven aan mondelinge en schriftelijke groepspresentaties, (mondelinge) individuele presentatie, posterpresentatie en uiteindelijk (bij het afstudeerwerkstuk) individuele presentatie van de probleemstelling (mondeling) en het afstudeerwerkstuk (schriftelijk). Op cursusniveau is een begin gemaakt met de operationalisering van de eindkwalificaties tot leerdoelen, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen ‘kennis en inzicht’ en ‘toepassing’. Uit tijdens het bezoek verschafte informatie blijkt dat deze leerdoelen inmiddels voor meer dan de helft van de programmaonderdelen zijn uitgewerkt. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Hetgeen hierboven gesteld werd over de relatie tussen eindkwalificaties en inhoud van het bachelorprogramma, geldt ook voor de masteropleiding. Zie bijlage F4 voor de matrix van eindkwalificaties en programmaonderdelen in de masteropleiding. Anders dan in de bacheloropleiding is hier geen sprake van een aparte vaardighedenlijn. Ook voor de masteropleiding is inmiddels bij meer dan de helft van de cursussen sprake van een formele vertaling van de eindkwalificaties in uitgewerkte leerdoelen. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van bestudering van de zelfstudie, aanvullende documentatie en de tijdens het bezoek verkregen informatie komt de commissie tot het oordeel dat het programma een adequate concretisering is van de eindkwalificaties. De in de zelfstudie opgenomen matrix laat zien dat er op globaal niveau sprake is van voldoende correspondentie tussen de eindkwalificaties en het opleidingsprogramma. Aansluitend hierop is de faculteit momenteel bezig met de verdere uitwerking van de leerdoelen per programmaonderdeel. Voor zover dit reeds is gebeurd, heeft de commissie vastgesteld dat deze uitwerking in overeenstemming is met de globale indicaties uit de matrix. De commissie beveelt aan om de uitwerking van de leerdoelen ook voor de overige programmaonderdelen op korte termijn ter hand te nemen. Op basis van inspectie van de cursusbeschrijvingen met de daarbij vermelde literatuur stelt de commissie vast dat vakinhoudelijk zonder meer sprake is van een goed en gedegen programma. Dit geldt zowel voor de economische als voor de juridische component van de opleiding. Ook de studenten met wie de commissie tijdens het bezoek gesproken heeft gaven aan zeer tevreden te zijn over het niveau van de opleiding. Enige aarzelingen heeft de commissie bij het onderwijs in schrijfvaardigheid. De commissie constateert dat de oefening in het schrijven zich in het cursorisch programma beperkt tot groepsverslagen. De commissie acht dit als voorbereiding op het afsluitende afstudeerwerkstuk zeer mager om de doelstellingen op dit gebied te kunnen realiseren. QANU / Economics, Groningen University

125

Op basis van de zelfstudie had de commissie voorafgaand aan het bezoek enige vraagtekens bij het economisch gehalte van de opleiding. Het streven naar een evenwichtige spreiding van juridische en economische vakken over de bacheloren masteropleiding heeft ertoe geleid dat de bacheloropleiding in vergelijking met andere opleidingen Fiscale Economie in Nederland een vrij zware juridische component kent. Dit riep bij de commissie de vraag op of er niet eerder sprake was van een juridische dan van een economische opleiding. De gesprekken met docenten en studenten hebben tot de eenduidige conclusie geleid dat dit niet het geval is: de opleiding kent een duidelijk economische signatuur, die met name tot uitdrukking komt in de ‘inkleuring’ van de verschillende programmaonderdelen. Dit geldt ook voor de programmaonderdelen die verzorgd worden vanuit de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Vaak worden deze cursussen gegeven door economen. Studenten gaven ook aan zich primair econoom te voelen, in plaats van jurist. De commissie is op basis van het bovenstaande van oordeel dat de bacheloropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de relatie tussen doelstellingen en de inhoud van het programma. Masteropleiding Op basis van bestudering van de zelfstudie, aanvullende documentatie en de tijdens het bezoek verkregen informatie komt de commissie tot het oordeel dat het programma een adequate concretisering is van de eindkwalificaties. De in de zelfstudie opgenomen matrix laat zien dat er op globaal niveau sprake is van voldoende correspondentie tussen de eindkwalificaties en het opleidingsprogramma. Er is volgens de commissie sprake van een inhoudelijk sterk en goed uitgebalanceerd programma, waarin economische en juridische onderdelen op een evenwichtige manier zijn vertegenwoordigd. Dit oordeel werd bevestigd door de studenten, die tijdens het bezoek goed te spreken waren over het programma. Ook met betrekking tot de masteropleiding heeft de commissie waardering voor de uitwerking van leerdoelen per programmaonderdeel, en doet zij de aanbeveling dit project zo spoedig mogelijk te voltooien. De commissie is op basis van bovenstaande van oordeel dat de masteropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de relatie tussen doelstellingen en de inhoud van het programma. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F6: Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: In het studieprogramma zijn economische, fiscale en ondersteunende vakken zodanig over de jaren verdeeld dat in latere jaren van de eerder opgebouwde kennis gebruik kan en moet worden gemaakt. Gedurende de opleiding vindt een steeds verdere verdieping plaats. Ook wordt in voortschrijdende mate van de studenten zelfstandigheid vereist. Bij verschillende vakken worden in casusvorm aspecten uit andere onderdelen van de opleiding geïntegreerd en in een breder perspectief geplaatst. Voorts is er 10 EC aan gebonden keuzeruimte, waarbij

126


kan worden gekozen uit onderdelen van het economisch domein (tweede- of derdejaarsvakken van de opleiding Bedrijfseconomie, Accountancy & Controlling, Econometrie of Economics and Business Economics). Wat betreft de sociaalcommunicatieve en studievaardigheden is er sprake van een duidelijke opbouw en afstemming in de vorm van een geëxpliciteerde ‘vaardighedenlijn’, waarin wordt aangegeven welke vaardigheden in welke programmaonderdelen aan bod komen. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Er is sprake van een inhoudelijk samenhangend studieprogramma, waarin economische en fiscale vakken evenredig over het jaar verdeeld zijn. Wat betreft de inhoudelijke eindkwalificaties komt de samenhang met name naar voren in de integratievakken ‘Onderneming en belastingheffing’ en ‘Particulieren en belastingheffing’. Hierin worden in casusvorm aspecten van verschillende vakken toegepast, waardoor het functionele kennisdomein in een breder perspectief wordt geplaatst. Voor de ontwikkeling van wetenschappelijke vaardigheden worden studenten bij de verschillende vakken getraind in analytisch denken. Dit mondt uit in een individueel en zelfstandig te schrijven afstudeeropdracht, die gericht is op conceptueel onderzoek. Hierbij moet de student een brede afweging maken van theorieën en methoden van onderzoek, uitgaande van een bepaalde vraagstelling. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie en de tijdens het bezoek gevoerde gesprekken komt de commissie tot het oordeel dat er sprake is van een bijzonder goed opgebouwd en samenhangend programma. De commissie heeft in het bijzonder waardering voor het feit dat in de bacheloropleiding reeds alle onderdelen van de fiscale economie aan bod komen. Daarbij wordt in het eerste jaar de nadruk gelegd op de economische vakken en in het tweede en derde jaar op de fiscale vakken met verbindingen naar economische en juridische vakken. Door deze opbouw is het mogelijk om vrijwel vanaf het begin van de opleiding aandacht te schenken aan de samenhang tussen economie en fiscaliteit, waarin alle belangrijke fiscale vakken in de bacheloropleiding een plaats hebben gekregen. Dit vormt naar de mening van de commissie een groot voordeel ten opzichte van de elders gehanteerde programmaopbouw, waarin een aantal fiscale vakken pas in een later stadium van de opleiding en soms zelfs pas in de masteropleiding aan de orde komt. De bacheloropleiding verschaft de student op deze wijze alle voor een fiscaal-econoom benodigde basiskennis. De samenhang in het programma wordt bevorderd door het feit dat het overgrote deel van het programma verplicht en voor alle studenten gelijk is. Studenten spraken zich tijdens het bezoek positief uit over de samenhang: in de loop van de studie vallen de verschillende onderdelen allengs op hun plaats. Masteropleiding De waardering van de commissie voor opbouw en samenhang strekt zich uit tot het masterprogramma. Voortbouwend op de gedegen economische en juridische scholing in de bacheloropleiding, krijgt in het masterprogramma de verdere integratie van economische en juridische vakken veel aandacht. De onderdelen ‘Onderneming en belastingheffing’ en ‘Particulieren en belastingheffing’ zijn op een zodanige manier opgezet, dat de integratie hierbinnen op een goede manier gestalte krijgt. Die opzet vergt een andere benadering van de QANU / Economics, Groningen University

127

problematiek, waardoor een optimale verdieping wordt bereikt van de in de bacheloropleiding opgedane basiskennis. Resumerend is de commissie van mening dat de samenhang van het programma de kwalificatie ‘goed’ verdient. Dit geldt zowel voor de bacheloren masteropleiding afzonderlijk, als voor de samenhang tussen beide opleidingen. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is goed. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is goed. F7: Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Uit de beschrijving van het programma blijkt dat de opleidingsverantwoordelijken ernaar streven de studielast zo evenwichtig mogelijk over de jaren, semesters en halfsemesters te verdelen. Volgens de zelfstudie wordt het ene onderdeel door de studenten soms als lastiger ervaren dan het andere onderdeel. Uit de vak- en curriculumevaluaties blijkt echter dat er geen echte struikelvakken zijn, of andere zaken die de studievoortgang belemmeren. De studenten gaven tijdens het bezoek aan met name de juridische onderdelen als moeilijk te ervaren. Men voelde zich in het verleden enigszins ‘in het diepe gegooid’ in het begin van het tweede jaar. Men wordt geconfronteerd met een juridische denkstijl, die sterk afwijkt van de economische. Door de overheveling van de cursus Juridische Grondslagen naar het eerste jaar heeft de FEB geprobeerd dit probleem te ondervangen. Logistiek zijn er geen problemen met het feit dat het onderwijs wordt gegeven door twee verschillende faculteiten. Weliswaar bevindt de Faculteit Rechtsgeleerdheid zich op een andere locatie, maar de planning van colleges is zodanig dat de studenten zelden op één dag colleges op beide locaties moeten volgen. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De studielast is evenredig over het jaar verdeeld. Uit vak- en curriculumevaluaties komen geen signalen dat er sprake is van de aanwezigheid van struikelvakken of andere wezenlijke zaken die de studievoortgang belemmeren. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de zelfstudie en informatie verkregen tijdens het bezoek oordeelt de commissie dat er geen factoren in het programma zijn die de studievoortgang belemmeren. Uit het programma blijkt dat er sprake is van een evenwichtige spreiding van de studielast en een planning van tentamens, die erop gericht is de studievoortgang zo veel mogelijk te bevorderen. Er is weliswaar sprake van lage doorstroomcijfers (zie F21), maar deze worden

128


naar de mening van de commissie niet veroorzaakt door een onevenwichtig of te moeilijk programma. Er wordt volgens de commissie voldoende rekening gehouden door het opleidingsmanagement met het logistieke feit dat de vakken door twee faculteiten worden gedoceerd. De commissie is verder van oordeel dat de faculteit er goed aan heeft gedaan het vak Juridische Grondslagen naar het eerste jaar te verplaatsen. Hierdoor is de overgang van een overwegend economisch eerste jaar naar een overwegend juridisch georiënteerd tweede jaar minder abrupt. De commissie is van oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de studeerbaarheid. Masteropleiding De commissie heeft vastgesteld dat de toelating tot de masteropleiding aan de FEB een ‘zachte knip’ kent. Studenten mogen reeds aan de masteropleiding beginnen voordat zij hun bacheloropleiding hebben afgerond. Deze regeling leidt ertoe dat de afronding van de bacheloropleiding kan interfereren met de studievoortgang binnen de masteropleiding. Tijdens het bezoek bleek dat dit inderdaad voorkomt, en een belangrijke oorzaak is voor de studievertraging die studenten tijdens de masteropleiding oplopen. De commissie adviseert de opleiding om strengere toegangseisen voor de masteropleiding te stellen, om zo de studievertraging te minimaliseren. Voor het overige heeft de commissie vastgesteld dat er geen aanwijzingen zijn voor problemen met de studeerbaarheid van het programma. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de studeerbaarheid. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F8: Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld. De toelatingseisen voor de bacheloropleiding Fiscale Economie zijn: •

•

vwo-diploma met het profiel Economie en Maatschappij, Natuur en Techniek (+economie 1), Natuur en Gezondheid (+economie 1) of Cultuur en Maatschappij (+economie 1 en wiskunde A2 of B1); hbo-propedeuse, mits wiskunde A2 of B1 op vwo-niveau.

De opleiding is tevens toegankelijk voor studenten die beschikken over een diploma van een vooropleiding buiten Nederland. Zij kunnen verplicht worden een toets Nederlands af te leggen. De beoordeling van de vooropleiding vindt plaats door de opleidingsdirecteur in samenwerking met de Admission Office, onder eindverantwoordelijkheid van de examencommissie. De instroom over de afgelopen vier cursusjaren is stabiel met vijftien tot achttien studenten per jaar. Vrijwel alle instromende studenten hebben een vwo-diploma; in de genoemde QANU / Economics, Groningen University

129

periode was er slechts één student met een hbo-opleiding. De vwo-studenten ondervinden volgens de zelfstudie geen noemenswaardige aansluitingsproblemen. Voorlichting over de opleiding vindt onder andere plaats via de website van de faculteit en via een voorlichtingsbrochure. Het eerstejaarsprogramma van het eerste jaar van de bacheloropleiding Fiscale Economie is vrijwel identiek is aan dat van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie. Hierdoor maken veel studenten pas aan het eind van het eerste jaar de (definitieve) keuze voor de opleiding Fiscale Economie. De faculteit speelt hierop in met voorlichtingsactiviteiten aan het eind van het eerste jaar. Hier wordt onder andere ingegaan op de specifieke eisen die de opleiding stelt aan haar studenten. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Afgestudeerden van de bacheloropleiding Fiscale Economie van de RUG kunnen zonder meer instromen in de masteropleiding Fiscale Economie aan deze universiteit. Studenten met een andere vooropleiding dienen een individueel vast te stellen schakelprogramma te volgen. Dit programma wordt vastgesteld door de opleidingsdirecteur, wat betreft buitenlandse studenten in samenwerking met de Admission Office. In de praktijk zijn vrijwel alle studenten afkomstig van de bacheloropleiding Fiscale Economie. De huidige instroom bedraagt zo’n dertien tot vijftien studenten per jaar. Oordeel Bacheloropleiding Op basis van de verstrekte gegevens stelt de commissie vast dat de opleiding toegankelijk is voor vwo-abituriënten met verschillende profielen. Tijdens het bezoek heeft de commissie vastgesteld dat het curriculum voldoende aansluit op de vooropleiding. Voor instromers met een andere achtergrond dan vwo heeft de faculteit een regeling opgezet die een voldoende beginniveau van de student garandeert. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan de in dit facet gestelde criteria. Masteropleiding Als gevolg van de gekozen verdeling van de juridische en economische vakken over bacheloren masteropleiding is deze masteropleiding alleen vanuit de bacheloropleiding Fiscale Economie van de RUG rechtstreeks toegankelijk. De commissie stelt vast dat er een adequate procedure is voor de instroom van studenten met een andere vooropleiding. De commissie concludeert dat de opleiding voldoet aan de in dit facet gestelde criteria. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F9: Duur De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten. WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding.

Beschrijving Het programma van de bacheloropleiding Fiscale Economie omvat 180 EC en voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum.

130


Het programma van de masteropleiding Fiscale Economie omvat 60 EC en voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Oordeel De bacheloropleiding Fiscale Economie voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. De masteropleiding Fiscale Economie voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. F10: Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een didactisch concept dat uitgaat van een drietal kernwoorden voor het vormgeven van onderwijs: active, diverse & profound. Dit concept wordt ook voor de bacheloropleiding Fiscale Economie gehanteerd. Afgestudeerden moeten kunnen functioneren in een snel veranderende omgeving. Dit vereist een actieve houding, die tijdens de studie ontwikkeld moet worden. Het onderwijs van de bacheloropleiding Fiscale Economie is daarom zo ingericht dat studenten gestimuleerd worden actief met hun opleiding bezig te zijn. Uitgangspunt bij het vormgeven van de opleiding is verder dat recht wordt gedaan aan diversiteit: van leerstijlen van studenten, van doceerstijlen van docenten, en van de specifieke eisen die eindkwalificaties en leerdoelen stellen aan de vormgeving van het onderwijs. Het uitgangspunt profound wil zeggen dat opleidingen academisch en verdiepend moeten zijn en dat afgestudeerden moeten kunnen functioneren op wetenschappelijk niveau. Uitgangspunt is dat studenten hun eindkwalificaties realiseren door de voorgeschreven literatuur te bestuderen, door voorafgaand aan (werk)colleges zelfstandig de vraagstukken en oefenopgaven te maken, door actief te participeren tijdens de diverse colleges en tijdens activiteiten in het kader van de vaardighedenlijn en de mentorenbijeenkomsten, en door hun studieactiviteiten te spreiden over de gehele collegeperiode. In de regel is er bij cursorische onderdelen sprake van een wekelijks hoorcollege van één of twee uur, aangevuld met een werkcollege en/of een practicum van eveneens twee uur. In het hoorcollege wordt de stof uit de voorgeschreven literatuur nader toegelicht en komen actuele onderwerpen aan de orde. Tijdens het werkcollege wordt in een interactieve setting nader ingegaan op de stof. Tevens worden thuis voorbereide opdrachten en vraagstukken besproken. Het practicum wordt gekenmerkt door het onder begeleiding maken van (ter plekke uitgedeeld) oefenmateriaal. Bij de vanuit de Faculteit Rechtsgeleerdheid verzorgde juridische vakken wordt aan de hand van (kleine) casusposities interactief ingegaan op de stof die door de studenten individueel of in groepen moet worden voorbereid. Bij diverse vakken is er sprake van groepsopdrachten, ter aanvulling op wekelijkse individuele opdrachten. Hierbij wordt een schriftelijke en/of mondelinge presentatie gegeven die meetelt in de beoordeling. Verder zijn er enkele vakoverstijgende werkvormen, zoals de Studiesuccesgroepen in het eerste jaar (zie F12) en de vaardighedenlijn met de bacheloropdracht als sluitstuk (zie ook de beschrijving onder F4).


131

In de zelfstudie is een tabel opgenomen waaruit blijkt dat er in de totale opleiding sprake is van 999 contacturen. Dit komt overeen met 19,8% van de totale studielast. Hiervan worden 425 uur besteed aan hoorcolleges (8,5% van de totale studielast), 452 uur aan werkcolleges (8,9%) en 122 uur aan practica (2,4%). Hierbij wordt in de zelfstudie aangetekend dat de scheidslijn tussen hoor- en werkcolleges in het tweede en met name het derde jaar niet altijd goed te trekken is, omdat vaak sprake is van interactieve hoor-/werkcolleges. 3.761 uur is gereserveerd voor zelfstudie, 280 uur voor het afstudeerwerkstuk. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het didactisch concept en de gehanteerde werkvormen van de masteropleiding komen overeen met die van de bacheloropleiding. Bij vier van de zes cursussen is sprake van een combinatie van hoor- en werkcolleges. Bij de cursussen ‘Particulieren en belastingheffing C.S.’ en ‘Internationaal & Europees Belastingrecht’ (beide verzorgd door de Faculteit Rechtsgeleerdheid) is formeel alleen sprake van hoorcolleges. In de praktijk hebben deze vakken echter een sterk interactief karakter, wat mede mogelijk gemaakt wordt door de kleinschaligheid van de opleiding. De totale studielast van het cursorisch gedeelte van het onderwijs (dus exclusief het afstudeerwerkstuk) bedraagt 1.120 uur. Hiervan wordt 149 uur besteed aan hoor- en/of werkcolleges (13,3%) en 971 uur aan zelfstudie (86,7%). Oordeel Bacheloropleiding Het didactisch concept is in overeenstemming met de eindkwalificaties van de opleiding. Dit geldt met name voor de aspecten active en profound. Tijdens het bezoek bleek dat het concept bij docenten weliswaar bekend is, maar geen grote rol speelt als leidraad bij de inrichting van het onderwijs. Dat neemt volgens de commissie niet weg dat het concept op onderdelen wel correspondeert met de onderwijskundige accenten die docenten leggen. Zo ligt bijvoorbeeld in het programma een nadruk op activerende werkvormen als werkcolleges en practica, met thuis voor te bereiden opdrachten. Ook de nadruk op diepgang is volgens de commissie herkenbaar in het onderwijs, zij het meer als ‘grondhouding’ van de docenten dan als expliciet onderwijskundig uitgangspunt. De keuze van werkvormen in relatie tot de eindkwalificaties kan naar het oordeel van de commissie gekarakteriseerd worden als verantwoord en conventioneel. Blijkens de zelfstudie en de beschrijving van de vakken in de studiegids vertrouwt men overwegend op traditioneel beproefde aanbiedingsvormen als hoorcollege en werkcollege. De conventionele opzet van het onderwijs wordt weerspiegeld in de urentabel, met een grote nadruk op zelfstudie en een relatief beperkt aantal contacturen. De commissie heeft vastgesteld dat het traditionele karakter van het onderwijs niet ten nadele gaat van de kwaliteit van het onderwijs. Zowel uit de cursusevaluaties als uit de gesprekken met studenten tijdens het bezoek kwam naar voren dat men over de gehele linie tevreden is met de kwaliteit van het onderwijs. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de afstemming tussen vormgeving en inhoud. Het didactisch concept en de gebruikte werkvormen sluiten in voldoende mate aan bij de eindkwalificaties van de opleiding.

132


Masteropleiding Hetgeen hierboven gesteld is over de bacheloropleiding is mutatis mutandis in hoofdlijnen eveneens van toepassing op de masteropleiding. Ook ten aanzien van deze opleiding komt de commissie tot het oordeel dat didactisch concept en de gebruikte werkvormen voldoende aansluiten bij de eindkwalificaties van de opleiding. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F11: Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd.

Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB heeft een centraal vastgesteld toetsingsbeleid, waaraan de opleiding zich conformeert. Uitgangspunt van dit toetsingsbeleid is dat de toetsing erop gericht is om vast te stellen of studenten de eindkwalificaties van de opleiding hebben behaald. In het toetsingsbeleid worden acht verschillende toetsvormen onderscheiden, waarvan vier schriftelijk en vier mondeling. Als schriftelijke toetsvormen worden onderscheiden: het tentamen met gesloten vragen, het tentamen met open vragen, de individuele opdracht en de groepsopdracht. Als mondelinge toetsvormen worden onderscheiden: de individuele presentatie, de groepspresentatie, het mondeling individueel tentamen en het mondeling groepstentamen. De keuze van de toetsvorm hangt af van de leerdoelen van een studieonderdeel en de gehanteerde werkvormen. Daarbij wordt vaak gebruikgemaakt van een combinatie van toetsvormen. Eindkwalificaties die zich richten op het verwerven van kennis en inzicht en/of de toepassing daarvan worden doorgaans getoetst met schriftelijke tentamens met open vragen. Eindkwalificaties die zich richten op het verwerven van vaardigheden worden doorgaans getoetst met individuele of groepsopdrachten (inclusief presentaties) en deelname aan practica. De eindkwalificaties die zich richten op de leer- en studievaardigheden en het reflecterend vermogen komen aan bod bij de afstudeeropdracht. In de zelfstudie is een uitgebreide tabel opgenomen met de gebruikte toetsvormen per programmaonderdeel. Bij alle 31 verplichte cursussen is sprake van een schriftelijk tentamen. In 23 gevallen betreft het een tentamen met open vragen, in twee gevallen een tentamen met gesloten vragen, en in zes gevallen is sprake van een combinatie van beide. Bij dertien cursussen (42%) is naast het tentamen sprake van een andere beoordelingsvorm (presentatie of opdracht; individueel of in groepsverband). De resultaten hiervan wegen in de regel voor 20-30% mee in de bepaling van het eindcijfer. Mondelinge tentamens worden alleen bij wijze van uitzondering afgenomen. Ten behoeve van de bewaking van de kwaliteit van toetsen schrijft het facultair toetsbeleid voor dat elk (schriftelijk) tentamen door meer dan één docent wordt samengesteld. De beoordeling van tentamens geschiedt aan de hand van vooraf vastgestelde beoordelingscriteria. Voor de beoordeling van opdrachten en presentaties kent de faculteit QANU / Economics, Groningen University

133

standaardbeoordelingsformulieren. Ditzelfde afstudeerwerkstuk (zie verder F20).

geldt

voor

de

beoordeling

van

het

De examencommissie is verantwoordelijk voor de adequate organisatie van de tentamens. Zij geeft hieraan gestalte door de formulering van regels en richtlijnen, onder andere betreffende plagiaat en fraude, het gebruik van hulpmiddelen bij tentamens, nakijktermijnen, en de wijze van beoordelen van tentamens. De verantwoordelijkheid voor het inhoudelijke niveau van de tentamens berust bij de opleidingsdirecteur. Masteropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Ook de toetsing in de masteropleiding is conform het facultair toetsbeleid, zoals hierboven beschreven voor de bacheloropleiding. De dominante toetsvorm binnen de masteropleiding (met uitzondering van het afstudeerwerkstuk) is het schriftelijk tentamen met open vragen. Bij twee vakken wordt dit aangevuld met opdrachten en/of presentaties. Oordeel Bacheloropleiding De commissie constateert dat er sprake is van een doordacht en geëxpliciteerd toetsbeleid. De commissie heeft aan de hand van enkele voorbeelden de gehanteerde toetsvormen in relatie tot de leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen geïnspecteerd en stelt vast dat sprake is van een goede correspondentie tussen de leerdoelen en de wijze waarop deze getoetst worden. Een enkele keer is sprake van vaardighedendoelstellingen, terwijl de toetsing zich beperkt tot de toetsing van vakkennis door middel van een schriftelijk tentamen met open vragen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de cursus Winst, waarbij als een van de leerdoelen is vermeld “oplossingsgericht en planmatig werken”. Inspectie van het betreffende voorbeeldtentamen laat echter zien dat dit zodanig is opgezet, dat de betreffende vaardigheid door het tentamen op een adequate wijze wordt getoetst. Op basis van een steekproef heeft de commissie kunnen vaststellen dat het niveau van de toetsen in de regel goed is. Ook uit de cursusevaluaties en de gesprekken met studenten kwamen op dit punt geen bijzonderheden naar voren. De commissie komt op basis van de beschikbare informatie tot het oordeel dat de bacheloropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de toetsing en beoordeling. Masteropleiding De commissie constateert dat er sprake is van een doordacht en geëxpliciteerd toetsbeleid en van een goede correspondentie tussen de leerdoelen en de wijze waarop deze getoetst wordt. Voor zover de commissie heeft kunnen nagaan is het niveau van de toetsen in de regel goed. Ook uit de cursusevaluaties en de gesprekken met studenten kwamen op dit punt geen problemen naar voren. De commissie komt op basis van de beschikbare informatie tot het oordeel dat de masteropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de toetsing en beoordeling. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende.

134


Oordeel over het onderwerp Programma Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Programma. Voor de bacheloropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende.


Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Tabel 7.3 geeft een overzicht van het wetenschappelijk personeel dat onderwijs verzorgt voor de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB. % Totaal % SOM gepromoveerd aantal onderwijs fte’s HL 31 5.4 100% 74% HL honorair 6 0.0 100% n.v.t. UHD 27 9.3 96% 63% UD 60 18.4 70% 45% promovendi 14 2.2 n.v.t. docenten 33 14.0 33% 0% studentassistenten 30 7.5 n.v.t. onderzoekers 2 0.8 100% 0% overig WP 1 0.0 n.v.t. Totaal 174 50.1 74% 44% Tabel 7.3: Wetenschappelijk personeel dat onderwijs verzorgt voor de economische opleidingen * totaal aantal en onderwijs fte excl. student-assistenten; percentage gepromoveerden en SOM-status berekend over functiecategorieën waarop dit van toepassing is, dus excl. promovendi, studentassistenten, overig WP en (m.b.t. SOM) HL honorair. Functiecategorie

Van het wetenschappelijk personeel (WP; exclusief promovendi en studentassistenten) dat onderwijs verzorgt aan de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB is 74% gepromoveerd en 44% lid van de onderzoeksschool SOM. (Eventuele lidmaatschappen van andere onderzoeksscholen, zoals de onderzoeksschool van de Faculteit Rechtsgeleerdheid Rechtenfaculteit, zijn in deze tabel niet verwerkt.) Van het WP dat geen lid is van SOM, is een aanzienlijk deel anderszins actief in onderzoek, bijvoorbeeld in derdegeldstroomonderzoek. Volgens de internationale maatstaven van de AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) is 72% van het wetenschappelijk personeel van de faculteit academically qualified. Dat wil zeggen dat zij lid zijn van een onderzoeksschool of de afgelopen vijf jaar door publicaties of presentaties op congressen een bijdrage hebben geleverd aan de intellectuele ontwikkeling van het vakgebied. Elk van de zelfstudies van de opleidingen Fiscale Economie geeft in een bijlage een overzicht van de bij de opleiding betrokken docenten. Van de 38 medewerkers die als docent betrokken zijn bij de bacheloropleiding, zijn er zeventien gepromoveerd (44%) en zeven lid van SOM of de onderzoeksschool van de Faculteit Rechtsgeleerdheid (18%). Van de veertien medewerkers die als docent betrokken zijn bij de masteropleiding zijn er negen gepromoveerd (64%) en vier lid van SOM of de onderzoeksschool van de Faculteit Rechtsgeleerdheid (29%). Van de QANU / Economics, Groningen University

135

zijde van de faculteit werd tijdens het bezoek aangegeven dat het relatief lage aandeel van gepromoveerde medewerkers die actief zijn op het gebied van onderzoek voor een belangrijk deel een erfenis uit het verleden is, toen de FEB zich onder druk van sterk groeiende studentenaantallen vaak genoodzaakt zag concessies te doen aan de kwaliteit van de instroom van nieuw personeel. Dit komt onder andere tot uitdrukking in het aantal medewerkers dat is aangesteld in de functiecategorie ‘docent’. Deze medewerkers zijn geen lid van de onderzoeksschool en slechts 33% van hen is gepromoveerd. Sinds de fusie in 2007 hanteert de FEB een veel strikter aannamebeleid, waarbij in principe alleen nog gepromoveerde medewerkers in dienst genomen worden (Tenure Track systeem). De faculteit verwacht dat als gevolg hiervan het aandeel van niet-gepromoveerde docenten in het onderwijs in de toekomst sterk zal verminderen. Oordeel De commissie constateert dat de FEB veel waarde hecht aan de verzorging van het onderwijs door gepromoveerde onderzoekers. Door in het verleden gevoerd personeelsbeleid is hun aandeel in het onderwijs lager dan gewenst. Dit geldt in versterkte mate voor de opleidingen Fiscale Economie. Daarbij moet naar de mening van de commissie wel meegewogen worden dat de fiscale economie een sterk op de Nederlandse praktijk gerichte discipline is en dat het voor fiscaal economen moeilijk is om aan de eisen voor lidmaatschap van een economische of bedrijfskundige onderzoeksschool te voldoen, met name omdat hun onderzoek zich richt op onderwerpen die zich vaak moeilijk lenen voor internationale publicaties, zoals fiscale problemen die worden opgeroepen door nationale wetgeving en jurisprudentie. De hierboven gepresenteerde cijfers moeten in dit licht worden beoordeeld. De commissie is van mening dat de FEB met het ingezette beleid ten aanzien van de wetenschappelijke kwalificaties van het personeel op de goede weg is. De commissie deelt de verwachting van de faculteit dat dit de komende jaren zal leiden tot een verhoging van het aandeel van actief bij het onderzoek betrokken docenten in de opleiding. Op basis hiervan beoordeelt de commissie de bacheloren masteropleidingen Fiscale Economie op dit facet als voldoende. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F13: Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De inzet van personeel voor het onderwijs van de gezamenlijke economische opleidingen is de afgelopen jaren licht afgenomen, van 45.6 in 2006-2007 naar 42.2 in 2008-2009 (exclusief student-assistenten). Bij min of meer gelijkblijvende studentenaantallen betekent dit dat de staf-studentenratio over deze periode is opgelopen, van 31.8 in 2006-2007 naar 35.6 in 20082009. Een belangrijke oorzaak van deze ontwikkeling zijn de problemen die de FEB ondervindt met het aantrekken van personeel dat zowel qua onderzoek als qua onderwijs voldoende gekwalificeerd is. De staf-studentenratio van de gezamenlijke economische opleidingen van de FEB is iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarbij geldt dat de bacheloropleidingen van de faculteit

136


een bovengemiddelde staf-studentratio hebben (dat wil zeggen: meer studenten per staflid), terwijl deze bij de masteropleiding juist duidelijk onder het gemiddelde ligt. Een uitsplitsing van de personeelsinzet en staf-studentenratio per opleiding is niet goed mogelijk, omdat de faculteit niet per opleiding georganiseerd is en personeel dus niet aan een specifieke opleiding is gekoppeld; veel docenten zijn in meerdere opleidingen actief. Bovendien maken veel vakken deel uit van meerdere opleidingen. Ook de toerekening van studenten aan opleidingen is niet eenduidig, onder andere omdat veel studenten onderwijs volgen binnen masterprogramma’s terwijl ze nog als bachelorstudent staan ingeschreven. De FEB bewaakt de inzet van het personeel nauwgezet. In kwantitatieve zin wordt de allocatie van tijd aan taken en mensen geregeld door een onderwijsverdeelmodel en een model voor de bepaling van de onderwijscapaciteit per medewerker. Op basis van de uitkomsten van beide modellen wordt elk voorjaar overleg gevoerd met de vakgroepsvoorzitters en opleidingsdirecteuren. Indien uit deze gesprekken blijkt dat er binnen vakgroepen formatietekorten zijn, worden hierover besluiten genomen door het faculteitsbestuur. Deels worden tekorten opgevangen door het aantrekken van tijdelijk personeel, maar ook worden er vacatures vrijgegeven voor vaste aanstellingen. Oordeel De commissie heeft vastgesteld dat ondanks de ongunstige staf-studentenratio tijdens de visitatie geen problemen naar voren zijn gekomen met betrekking tot de adequate vervulling van onderwijstaken. Studenten geven aan dat de staf voldoende toegankelijk is. Dit hangt mede samen met de kleinschaligheid van de opleidingen Fiscale Economie. Ook van de zijde van docenten zijn geen signalen ontvangen over te hoge werkdruk. De commissie concludeert op basis hiervan dat de faculteit door een doelmatige inzet van personeel erin slaagt om met een relatief kleine formatie kwalitatief goede opleidingen te verzorgen. Waar nodig slaagt men erin om extra personele middelen vrij te maken voor maatregelen ter oplossing van knelpunten, zoals de intensivering van het eerstejaarsonderwijs. Resumerend beoordeelt de commissie de omvang van het ingezette personeel als voldoende. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F14: Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een actief personeelsbeleid, waarin de monitoring en bevordering van de didactische kwaliteiten en onderwijsprestaties van medewerkers een belangrijke plaats innemen. In de zelfstudie wordt gesteld dat bij de aanstelling, beoordeling en bevordering van wetenschappelijk medewerkers nadrukkelijk gelet wordt op onderwijskwaliteiten. Tijdens de gevoerde gesprekken met opleidingsverantwoordelijken en docenten werd dit bevestigd. Zo is de eis voor instroom in een tenure track als assistant professor dat de kandidaat beschikt over relevante onderwijscompetenties, blijkend uit goede beoordelingen of in ieder geval de docenttraining voor het hoger onderwijs heeft afgerond (Basis Kwalificatie Onderwijs). Bij het ontbreken van een BKO dient de kandidaat deze binnen twee jaar na aanvang van de tenure track te behalen. In de periodieke ontwikkelings- en beoordelingsgesprekken wordt expliciet en verplicht aandacht geschonken aan de onderwijsprestaties. Ook bij het bevorderingsbeleid spelen onderwijsprestaties een belangrijke rol. Daarnaast ontwikkelt de QANU / Economics, Groningen University

137

FEB specifiek personeelsbeleid om de onderwijsperformance te kunnen belonen, zowel in carrièreperspectieven als in materiële beloning. Medewerkers van de FEB kunnen gebruikmaken van het brede scholingsaanbod van de RUG op het gebied van didactische kwaliteiten. Daarnaast heeft de FEB een drietal eigen aandachtspunten op dit gebied. •

•

•


Voorts kunnen medewerkers met een individuele scholingswens een beroep doen op de scholingsmiddelen van de faculteit. Oordeel De commissie is van oordeel dat er sprake is van een samenhangend en actief beleid gericht op de verhoging van de didactische kwaliteit van het personeel. De BKO-norm waarborgt een minimum kwalificatieniveau en de geboden faciliteiten ten aanzien van de beheersing van het Engels en de toepassing van ICT zijn volgens de commissie waardevolle aanvullingen hierop. In het licht van het relatief veelvuldig gebruik van tijdelijk personeel en het streven naar continuïteit in aanstelling daarvan adviseert de commissie aan de FEB ook hen te faciliteren om de BKO-kwalificatie te behalen. Tijdens de gesprekken bleek dat de studenten over het algemeen tevreden zijn over de kwaliteit van het docentencorps. De facultaire zelfstudie bevat geen informatie over de kwaliteit van het personeel van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid dat onderwijs verzorgt in het kader van de opleidingen Fiscale Economie. Tijdens het bezoek heeft de commissie echter geen aanwijzingen gekregen dat de kwaliteit van de betrokken docenten wezenlijk verschilt van de kwaliteit van de docenten van de FEB. Resumerend beoordeelt de commissie de kwaliteit van het ingezette personeel als voldoende. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Inzet van personeel Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Inzet van personeel. Voor de bacheloropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende.

138



Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Huisvesting De FEB is bezig met een reeks verbouwingen die in 2010 een totaal gerenoveerde omgeving voor studenten en medewerkers zal opleveren. In 2004 is een grootscheepse renovatie afgerond van de onderwijsruimten in het WSN-gebouw, waarin de FEB is gehuisvest. In 2006 is een nieuwe onderwijsvleugel met tien zalen in het Zernikegebouw in gebruik genomen, die voorzien is van alle relevante elektronische voorzieningen. Momenteel vindt een verbouwing plaats van de begane grond en de eerste verdieping van het WSN-gebouw, die worden getransformeerd naar een leer- en werkomgeving voor studenten, met een uitstraling die aansluit bij de gerenoveerde onderwijsruimten. Verder wordt de bibliotheek vernieuwd en zal er een extra collegezaal voor circa 150 studenten worden gerealiseerd. Bibliotheek Er is sprake van een gecombineerde bibliotheek van de FEB en de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, die onderdeel vormt van de RUG-bibliotheekvoorzieningen. De bibliotheek biedt een actuele collectie van ongeveer 75.000 boeken en ruim 800 tijdschriften. De digitale bibliotheek biedt online toegang tot diverse catalogi, ruim 1.600 elektronische tijdschriften op het terrein van economie en bedrijfskunde, bibliografische databestanden, financiële databestanden, research papers, afstudeerwerkstukken et cetera. Via de digitale bibliotheek zijn ook de online tijdschriften en bestanden van andere disciplines, zoals de exacte en biomedische wetenschappen, te raadplegen. De bibliotheek is gevestigd in het WSN-gebouw. Na de verbouwing telt zij circa 250 studieplaatsen en biedt zij onder andere een moderne instructieruimte, een stille studiezaal, enkele studiecellen en computerfaciliteiten met dertig werkplekken. De bibliotheek is geopend van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 18.30 uur en op vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. De centrale universiteitsbibliotheek heeft ruimere openingstijden waar studenten ook ’s avonds en in het weekend kunnen studeren. De locatie van de universiteitsbibliotheek in de binnenstad maakt deze populair onder studenten. De bibliotheek streeft ernaar de informatievaardigheden van studenten en medewerkers te bevorderen en benut daarbij de mogelijkheden van het internet, intranet en de eletronische leeromgeving Nestor. Op regelmatige basis worden instructies gegeven aan studenten, zowel individueel als in groepsverband en zowel in het Nederlands als in het Engels. Daar waar gewenst biedt de bibliotheek via Nestor ook cursusspecifieke ondersteuning. Automatisering en ICT De FEB stelt ongeveer 250 moderne computers (aanschaf 2008) voor studenten ter beschikking. Deze zijn verdeeld over een aantal te reserveren onderwijszalen, een stiltezaal, een zelfstudieomgeving en de faculteitsbibliotheek. Op diverse plaatsen kan worden geprint. Daarnaast kunnen studenten sinds de invoering van de algemene ‘studentenwerkplek’ van de RUG gebruikmaken van computerfaciliteiten over de hele universiteit. Verder biedt de FEB QANU / Economics, Groningen University

139

een groot aantal elektronische faciliteiten, zoals laptops die te huur zijn voor studenten, draadloos internet en extra webservers voor onderwijsdoeleinden (bijvoorbeeld simulatie van een webwinkel). In ontwikkeling is een laboratorium voor onderzoek en onderwijs, met achttien cubicles voor het testen van proefpersonen, een tweetal videoruimten waarin groepsgedrag kan worden geobserveerd en een zaal waarin een Group Decision Support opstelling wordt gevestigd. Elektronische leeromgeving (ELO) De RUG heeft in 2000 gekozen voor Blackboard als universiteitsbrede elektronische leeromgeving. Inmiddels wordt deze leeromgeving onder de naam Nestor binnen de faculteit ingezet bij alle cursussen. Van een ondersteuning voor individuele cursussen is Nestor in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een complete leeromgeving, die toegang biedt tot alle voor studenten relevante informatie, zoals studiegidsen, studieprogramma’s, roosters en studieresultaten. Daarnaast omvat Nestor een apart gedeelte over onderwijskwaliteit, waar onder andere de resultaten van cursusevaluaties worden gepubliceerd. In de afgelopen jaren is gefocust op het vergroten van de didactische meerwaarde van Nestor, onder andere via Onderwijs- en ICT-middagen, een laagdrempelig forum voor collega’s die zich willen informeren over ICT-mogelijkheden en kennis willen maken met ervaringen met Nestorsites van collega’s. Oordeel Op basis van de gegevens uit de zelfstudie, aanvullende documentatie en de gevoerde gesprekken is de commissie van oordeel dat de opleidingen van de faculteit voldoen aan het criterium dat betrekking heeft op de materiële voorzieningen. Aanvankelijk had de commissie enige aarzeling ten aanzien van de beperkte openingstijden van de faculteitsbibliotheek. Uit de gesprekken met studenten bleek echter dat er voldoende alternatieve bibliotheekvoorzieningen zijn met ruimere openingstijden. De studenten gaven aan ontevreden te zijn over de beschikbaarheid van computerwerkplekken. De commissie constateert dat de faculteit zich hiervan bewust is en streeft naar verbetering op dit punt. Uit curriculumevaluaties blijkt dat studenten zeer tevreden zijn over de elektronische leeromgeving Nestor. Ook de commissie is positief over Nestor, dat studenten en docenten op een gemakkelijke manier toegang biedt tot alle relevante informatie en een podium biedt voor samenwerking en uitwisseling van informatie. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F16: Studiebegeleiding De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De informatievoorziening aan studenten geschiedt primair elektronisch, via Nestor en de elektronische database Ocasys, waarin alle informatie over studieprogramma’s en afzonderlijke vakken te vinden is. Voor specifieke vragen kunnen studenten zich wenden tot de informatiebalie of rechtstreeks tot de tutor, docent, opleidingscoördinator of studieadviseur. Daarnaast is een website studieadvies opgezet, met informatie over onderwerpen die veelvuldig bij studieadviesgesprekken ter sprake komen. Voorts kunnen studenten online hun eigen studieresultaten en studievoortgang raadplegen. Wat betreft de

140


studiebegeleiding staan drie doelstellingen centraal: een succesvolle studiestart, passende studiekeuzen en een goede studievoortgang. Studiestart: de eerste fase van de studie krijgt veel aandacht in de studiebegeleiding. Voor de Nederlandstalige opleidingen wordt reeds vanaf 2003 gewerkt met een systeem van docenttutoren, dat de afgelopen jaren steeds meer is uitgebreid. De tutor heeft nu na elke van de eerste twee tentamenronden een individueel gesprek met ‘zijn’ studenten. Daarnaast is bij de Nederlandstalige opleidingen in 2007-2008 het systeem van de Studiesuccesgroepen (SsG) geïntroduceerd. Een speciaal getrainde ouderejaarsstudent die optreedt als mentor en SsGbegeleider, maakt een eerstejaars mentorgroep wegwijs in de faculteit en het onderwijs. Onderwerpen als samenwerking, studievaardigheden en studievoortgang worden besproken. Via de speciale SsG-Nestorsite krijgen de studenten opdrachten, feedback en wordt de studievoortgang zichtbaar gemaakt. De eerste evaluatieresultaten wijzen erop dat dit systeem een positief effect heeft op de onderwijsparticipatie en de studieresultaten van studenten. Ook de studenten bleken tijdens het bezoek goed te spreken over deze groepen. Een enkele student meende dat de SsG-formule te intensief was en dat na het eerste blok volstaan zou kunnen worden met een wat extensievere begeleiding. Passende studiekeuzen: keuzevraagstukken spelen in de gehele studie een rol. In het eerste studiejaar wordt het accent gelegd op een passende opleidingskeuze. Aan het einde van het eerste jaar kan eventueel de overstap gemaakt worden naar andere opleidingen van de faculteit of het Honours-programma. In het tweede studiejaar dient de student zich te oriënteren op de mogelijkheid om in het derde jaar een semester in het buitenland te studeren. In het derde studiejaar dient de student naast de keuzevakken ook de aansluiting op de gekozen master te realiseren. Middels studiegids/brochures, ICT en voorlichtingsbijeenkomsten bevordert de faculteit dat de student verantwoorde keuzes maakt. Voorafgaand aan ieder keuzemoment wordt een voorlichtingsbijeenkomst gehouden. In deze bijeenkomsten verstrekken opleidingsdirecteur, studenten en afgestudeerden informatie over het studieprogramma, het studeren en de arbeidsmarkt. De voorlichting over de masteropleidingen wordt ten minste twee keer per jaar aangeboden. Studenten die moeite hebben met het bepalen van hun keuze, kunnen een persoonlijk gesprek aangaan met de studieadviseur of de coördinator respectievelijk directeur van de opleiding. Voor studenten die geïnteresseerd zijn in het doen van wetenschappelijk onderzoek wordt ieder jaar een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd over het onderzoek van de faculteit binnen de onderzoeksschool SOM. Studievoortgang: de studievoortgang wordt centraal geregistreerd door het systeem ProgRESS. Naast de voortgangsbegeleiding door de tutoren ontvangt iedere eerstejaarsstudent na elk halfsemester een voortgangsoordeel en -advies. Goede studenten worden in het advies gestimuleerd tot extra studie (onder andere via het Honours-traject), slechte presteerders wordt geadviseerd actie te ondernemen. Dat kan inhouden dat de student een afspraak maakt met de studieadviseur, maar het is ook mogelijk dat de student contact zoekt met een externe instantie, zoals een studentenpsycholoog. Aan het einde van het eerste inschrijvingsjaar ontvangt iedere student van de directeur van de opleiding een schriftelijk studieadvies. Studenten die minder dan 50% van de propedeuse met goed gevolg hebben afgerond, wordt studievoortzetting nadrukkelijk ontraden. Studenten die de propedeuse na het eerste inschrijvingsjaar volledig hebben afgerond, worden uitgenodigd voor een voorlichting over het Honours-traject. Vanaf het tweede inschrijvingsjaar, in het bijzonder na afronding van de propedeuse, wordt van de studenten verwacht dat ze hun


141

studieloopbaan zelf plannen, eventueel na advies van een docent, coördinator, tutor of studieadviseur. Oordeel De commissie is van oordeel dat er sprake is van een doordacht en samenhangend systeem van studiebegeleiding. In reactie op de lage rendementscijfers is met name geïnvesteerd in de begeleiding gedurende het eerste jaar, onder andere via de Studiesuccesgroepen en de tutoren. Uit de evaluatiegegevens en de gesprekken met studenten bleek dat deze vorm van begeleiding effectief is en aansluit bij de behoeften van studenten. De commissie oordeelt positief over de inzet van de faculteit op dit punt. De (interne) studievoorlichting en informatievoorziening en het functioneren van de professionele studieadviseurs is naar het oordeel van de commissie adequaat. Studenten gaven tijdens het bezoek ook aan tevreden te zijn op dit punt. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de studiebegeleiding en de informatievoorziening adequaat zijn met het oog op de studievoortgang en aansluiten bij de behoeften van de studenten. De opleidingen voldoen volgens de commissie aan het criterium dat betrekking heeft op de studiebegeleiding en informatievoorziening. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Voorzieningen Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Voorzieningen. Voor de bacheloropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende.


Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: De FEB kent een cyclisch systeem van kwaliteitszorg dat bestaat uit drie stappen: meten, beoordelen en verbeteren. De eerste twee stappen komen onder dit facet aan de orde, de derde stap onder het volgende facet. Meting van kwaliteit vindt plaats op verschillende niveaus en met behulp van verschillende instrumenten. Op het niveau van individuele cursussen wordt sinds 2003-2004 gebruikgemaakt van een standaardvragenlijst, die via internet door de studenten wordt ingevuld. Op het niveau van het curriculum is sinds 2005-2006 sprake van een jaarlijkse curriculumevaluatie door studenten. Hier komen cursusoverstijgende aspecten van het programma aan de orde, zoals het behalen van de eindkwalificaties, samenhang van de programmaonderdelen, studeerbaarheid van de opleiding, de voorzieningen en de evaluatie van het afstudeerwerkstuk als sluitstuk van de opleiding. Verder worden ook externe evaluaties gebruikt bij de monitoring van de kwaliteit van het onderwijs, zoals ‘100 over de RUG’, de RUG-alumnimonitor, Elsevierenquête en de Keuzegids Hoger Onderwijs.

142


Ter aanvulling op de evaluatie door studenten wordt sinds 2006 bij alle opleidingen een keer per zes jaar een curriculumaudit uitgevoerd. Hierbij wordt het curriculum van een opleiding (doelen, didactische vormgeving, inhoud, vakken, toetsing en ontwikkeling van het curriculum) beoordeeld door een auditcommissie, bestaande uit een collega van een andere opleiding binnen de faculteit, een collega uit het vakgebied van buiten de faculteit en een interne onderwijskundige. De audit is stimulerend van aard: verbetering staat centraal. Om tijdens de audit een open houding van alle betrokkenen te stimuleren is het verslag van de audit vertrouwelijk en alleen bestemd voor intern-facultair gebruik. Tot slot kent de faculteit een managementinformatiesysteem, waarin periodieke rapportage plaatsvindt van onderwijskengetallen voor opleidingsdirecteuren, opleidingscommissie en faculteitsbestuur. Dit betreft gegevens over instroom, doorstroom, uitstroom, studiestakers en rendement per opleiding. De beoordeling van de resultaten vindt plaats aan de hand van streefcijfers, die gekoppeld zijn aan de verschillende meetinstrumenten. Zo geldt voor de resultaten van cursusevaluaties en de curriculumevaluaties als minumumnorm een gemiddelde score van 3,5 op een vijfpuntsschaal. Bij lagere scores wordt, mits de respons voldoende is, actie ondernomen (zie F19). Ook voor de verschillende externe indicatoren en de onderwijskengetallen zijn streefcijfers vastgesteld. Een belangrijk aspect van het kwaliteitszorgsysteem van de faculteit is de openbaarheid ervan. Dit heeft gestalte gekregen in de opzet van een website Onderwijskwaliteit, waarop alle evaluatiegegevens (met uitzondering van de curriculumaudit) te vinden zijn, evenals de verbeterplannen die zijn opgesteld naar aanleiding van de evaluaties. Doel van deze openbaarheid is studenten en medewerkers feedback te geven over de kwaliteit van het onderwijs en daarmee de geïnteresseerdheid in en betrokkenheid bij de zorg voor de kwaliteit van het onderwijs te vergroten. Een zwak punt in het kwaliteitssysteem is naar het oordeel van de faculteit de lage respons, met name op cursusevaluaties. Als norm voor cursusevaluaties is een minimumrespons van 20% gesteld, waarbij het absolute aantal respondenten niet lager mag zijn dan vijf. Hoewel de respons de afgelopen jaren wel is gestegen, wordt deze minimumnorm nog vaak niet gehaald. Hierdoor blijft bijna de helft van de cursussen buiten de officiële cursusevaluatiecyclus. Oordeel De commissie heeft grote waardering voor de activiteiten van de opleiding op het gebied van kwaliteitszorg. Er is sprake van een samenhangend systeem van kwaliteitszorg op zowel cursus- als curriculumniveau, waarbij gebruik wordt gemaakt van diverse instrumenten. Specifieke waardering heeft de commissie voor: •

• • •

het gebruik van een standaardinstrument voor de evaluatie van cursussen, waardoor longitudinale gegevens over de ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs beschikbaar zijn; de ontwikkeling en het gebruik van instrumenten op een hoger aggregatieniveau, zoals de curriculumevaluaties en de curriculumaudits; de duidelijke standaarden voor de beoordeling van evaluatieresultaten van cursussen; de openbaarheid van evaluatiegegevens.

De commissie deelt de zorg van de faculteit over de geringe respons van studenten bij onderwijsevaluaties. Hierdoor valt bijna de helft van de cursussen buiten de officiële evaluatiecyclus.. De commissie heeft echter geconstateerd dat dit voor de QANU / Economics, Groningen University

143

onderwijsverantwoordelijken geen reden is om deze evaluatieresultaten te negeren. Integendeel: ook als de respons onvoldoende is, wordt in de regel goed gekeken naar mogelijke verbeteracties. De commissie beveelt aan om te bezien op welke wijze ook van deze vakken een langetermijnontwikkeling kan worden bijgehouden. Voor de toekomst beveelt de commissie voorts aan om te bezien of het mogelijk is de standaardcursusevaluatie uit te breiden met de optie van specifieke vragen per cursus. Op deze wijze kan, naar de mening van de commissie, beter recht worden gedaan aan verschillen tussen cursussen en de evaluatiebehoefte van aanbieders (bijvoorbeeld nagaan of specifieke ingrepen naar aanleiding van eerdere evaluaties het beoogde effect hebben gehad). Los van deze combinatie van kwaliteitszorginstrumenten was de commissie positief getroffen door de ‘kwaliteitscultuur’ binnen de opleiding. Opleidingsdirecteur, opleidingscommissie en docenten toonden tijdens de gesprekken een grote betrokkenheid bij de kwaliteit van het onderwijs. Men blijft naar de indruk van de commissie voortdurend op zoek naar mogelijkheden om het programma te verbeteren, en staat daarbij open voor suggesties zoals deze met name uit onderwijsevaluaties naar voren komen. Naast de verplichte standaardevaluatie wordt daarbij ook gebruikgemaakt van andere middelen, zoals een mondelinge nabespreking aan het eind van een cursus. Tekenend voor de kwaliteitscultuur vindt de commissie het onderdeel ‘onderwijskwaliteit’ van de elektronische leeromgeving van de faculteit, waar alle evaluatieresultaten op cursus- en curriculumniveau te vinden zijn. Met name de openbaarheid van deze gegevens acht de commissie een belangrijk gegeven, zowel als uitdrukking van de kwaliteitscultuur als vanwege de incentive die deze openbaarheid impliceert voor docenten. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de evaluatie van het onderwijs op een zeer goede wijze is georganiseerd. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is goed. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is goed. F18: Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan realisatie van de streefdoelen.

Beschrijving De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Voor alle hierboven beschreven kwaliteitsbeoordelingsinstrumenten geldt dat er sprake is van een bijbehorend verbetertraject. Het meest uitgewerkt en geformaliseerd is het verbetertraject dat volgt op cursusevaluaties. Indien (bij voldoende respons) de gemiddelde score van een cursusevaluatie lager is dan 3,5, dient de docent een verbeterplan in te dienen bij de opleidingsdirecteur. Dit plan wordt na goedkeuring door de opleidingsdirecteur doorgezonden naar opleidingscommissie, bestuur en leidinggevende van de docent. Het verbeterplan wordt tevens geplaatst op Nestor. Voorafgaand aan de volgende editie van de cursus rapporteert de docent aan de opleidingsdirecteur over de uitvoering van de verbeteracties. Verder worden de uitkomsten van cursusevaluaties betrokken bij functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tijdens het bezoek heeft de commissie kunnen vaststellen dat dit protocol voor de verbetering van cursussen bij alle betrokkenen (studenten, docenten, opleidingsverantwoordelijken) bekend is, en zorgvuldig wordt nageleefd. Een probleem dat

144


men hierbij signaleert is de vaak onvoldoende respons op evaluaties: indien deze onder de norm blijft, is een verbeterplan niet bindend voorgeschreven. Wel gaven alle betrokkenen tijdens het bezoek aan dat evaluatieresultaten ook bij onvoldoende respons serieus worden bekeken, en indien nodig resulteren in aanpassingen. Voor curriculumevaluaties, curriculumaudits en kengetallen onderwijs gelden vergelijkbare verbetertrajecten, zij het minder geformaliseerd. Zo worden curriculumevaluaties besproken in het beleidsoverleg tussen de portefeuillehouder onderwijs en de opleidingsdirecteuren, waarbij indien wenselijk acties worden ondernomen. Voorbeelden hiervan in de afgelopen jaren zijn de bekorting van de nakijktijd voor tentamens en de invoering van een vaardighedenlijn. Ook de curriculumaudits en de kengetallen leiden tot concrete maatregelen, zoals de afgelopen jaren de herformulering van de eindkwalificaties van opleidingen, een betere implementatie van het toetsingsbeleid van de faculteit en de intensivering van het eerstejaarsonderwijs als maatregel om het rendement te verhogen. Met name uit de ontwikkeling van de resultaten van cursusevaluaties blijkt dat het systeem van kwaliteitszorg vruchten afwerpt. Zo scoorde van de 94 vakken van het facultaire onderwijsprogramma die in 2006-2007 een onvoldoende score hadden op cursus en/of docent, het jaar erop ruim 23% een voldoende op beide aspecten. In totaal steeg het aandeel van docenten en cursussen die beoordeeld werden als voldoende of hoger van circa 70% in 2004-2005 naar circa 75% in 2007-2008. Oordeel De waardering van de commissie voor de kwaliteitszorg strekt zich ook uit tot het systeem dat de faculteit heeft voor verbetermaatregelen. Met name wat betreft cursusevaluaties is sprake van een helder protocol dat zorgvuldig wordt nageleefd. De gepresenteerde cijfers laten zien dat dit de afgelopen jaren geresulteerd heeft in een gestage verhoging van de kwaliteit van het onderwijs. De commissie vindt het tekenend voor de ‘kwaliteitscultuur’ binnen de faculteit dat ook bij onvoldoende respons vaak actie wordt ondernomen, als de inhoud van de evaluatie hier aanleiding toe geeft. Verder vindt de commissie ook hier de openbaarheid van gegevens te prijzen, in dit geval van de verbeterplannen. Resumerend beoordeelt de commissie dit facet voor beide opleidingen als goed. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is goed. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is goed. F19: Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken.

Beschrijving De primaire verantwoordelijkheid voor de opleiding en de kwaliteitszorg berust bij de opleidingsdirecteur. Ook andere partijen zijn hier echter actief bij betrokken. Studenten worden elk blok benaderd en gestimuleerd de evaluaties van de door hen gevolgde vakken in te vullen. Zij worden tevens geattendeerd op het verschijnen van de evaluatieresultaten op de Nestorsite. Bij eventuele cursusnabesprekingen wordt de aanwezigheid van studenten zeer op prijs gesteld. Ook bij de evaluaties op curriculumniveau worden studenten betrokken. Zo nemen zij bijvoorbeeld deel aan de gesprekken die de auditcommissie voert met betrokkenen bij de opleiding. Daarnaast worden studenten bij de kwaliteitszorg betrokken via het systeem van jaargroepvertegenwoordigingen. De QANU / Economics, Groningen University

145

jaarvertegenwoordiging bestaat voor elk studiejaar van een opleiding uit een vaste groep studenten die de ervaringen met de cursussen uit het voorgaande blok bespreekt. De opleidingsdirecteur is hierbij aanwezig als toehoorder. Tot slot organiseert de studentenorganisatie Quest de ‘Docent van het jaar’-verkiezing. Docenten hebben met name de verantwoordelijkheid voor hun eigen cursussen. Daarnaast worden zij ook betrokken bij vakoverstijgende kwaliteitszorg, bijvoorbeeld bij de curriculumaudits. Een belangrijke rol spelen de opleidingscommissies, waarin studenten en docenten zitting hebben. Deze opleidingscommissies hebben een wettelijk vastgelegde, adviserende taak ten aanzien van het onderwijs. Zij zijn nauw betrokken bij de beoordeling van evaluatieresultaten en verbeterplannen, en geven gevraagd en ongevraagd advies aan het Faculteitsbestuur en de opleidingsdirecteur. Bij Fiscale Economie is sprake van een gezamenlijke opleidingscommissie voor de bacheloren masteropleiding. Tijdens het bezoek kwam naar voren dat deze commissie een belangrijke plaats inneemt in het systeem van kwaliteitszorg, en zeer serieus wordt genomen als gesprekspartner van de opleidingsdirecteur. Alumni worden eens per twee jaar landelijk geënquêteerd in het kader van de alumnimonitor. Tijdens de visitatie kwam naar voren dat er plannen bestaan voor een intensivering van de relatie met alumni. Het beroepenveld wordt vertegenwoordigd door een Raad van Advies. Deze is ingesteld bij de totstandkoming van de faculteit in 2006 en kan gevraagd en ongevraagd advies geven over de strategie van de faculteit. Tijdens de visitatie kwam naar voren dat de Raad tot op heden een slapend bestaan heeft geleid, maar in september 2009 voor het eerst bijeen zal komen. Oordeel Tijdens de visitatie heeft de commissie vastgesteld dat in het systeem van kwaliteitszorg veel waarde wordt gehecht aan de inbreng van studenten en docenten. Dit komt met name tot uitdrukking in het belang dat wordt gehecht aan adviezen van de opleidingscommissie. De inbreng van alumni en het beroepenveld heeft tot op heden minder aandacht gekregen, maar er zijn voornemens om hieraan actiever gestalte te geven in de toekomst. De commissie vindt het een goede ontwikkeling dat de faculteit deze groepen actiever zal betrekken bij de interne kwaliteitszorg van de opleidingen. Resumerend komt de commissie tot het oordeel dat de opleiding voldoet aan het criterium dat hoort bij dit facet. Zij adviseert de opleiding om de plannen voor een actievere rol van de Raad van Advies en een intensivering van het alumnibeleid op korte termijn uit te voeren. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg. Voor de bacheloropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende.

146



Beschrijving Bacheloropleiding De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het gerealiseerd niveau komt tot uitdrukking in het afstudeerwerkstuk en de voorbereiding op de arbeidsmarkt. Het afstudeerwerkstuk vormt het sluitstuk van de bacheloropleiding Fiscale Economie. Het doel van het afstudeerwerkstuk is studenten vertrouwd te maken met het uitvoeren van een relatief eenvoudige onderzoeksopdracht. Centraal hierbij staat een training in de diverse benodigde onderzoeksvaardigheden: formulering vraag- en probleemstelling, literatuurstudie, dataverzameling, interpretatie en verslaglegging. Het schrijven van het afstudeerwerkstuk is opgezet als een ‘cursus’, waarin studenten groepsgewijs en op een gestructureerde wijze begeleid worden bij de ontwikkeling en uitvoering van hun eerste onderzoek. Daarbij wordt één overkoepelend thema aangereikt, waarbinnen alle werkstukken moeten passen. In 2008-2009 was dit bijvoorbeeld ‘Europese belastingen’. In enkele colleges en werkgroepbijeenkomsten worden opeenvolgende aspecten van het onderzoeksproces besproken. Hierbij dienen de studenten ook zelf een presentatie te verzorgen over hun probleemstelling, en te reflecteren op de gepresenteerde probleemstelling van hun medestudenten. Daarnaast omvatte de cursus tot en met 2008-2009 ook een introductie in methoden en technieken van economisch onderzoek. Dit onderdeel is inmiddels verzelfstandigd tot een aparte cursus Business Research Methods. Om te mogen starten met het afstudeertraject dient de student minimaal 120 EC van zijn opleiding te hebben behaald. De omvang van het programmaonderdeel ‘afstudeerwerkstuk’ bedraagt 10 EC, inclusief deelname aan enkele plenaire voortgangsbijeenkomsten. Beoordeling van het afstudeerwerkstuk geschiedt aan de hand van vooraf vastgestelde criteria, die in overeenstemming zijn met het Reglement Afstudeerwerkstukken bacheloren masteropleidingen van de FEB. Bachelorwerkstukken worden alleen beoordeeld door de begeleidend docent, er is geen tweede beoordelaar. De zelfstudie bevat een lijst met de werkstukken uit de jaren 2008-2009. In deze periode werden 23 afstudeerwerkstukken voltooid, met een gemiddelde beoordeling van een 7,0. Naast het afstudeerwerkstuk vormt de arbeidsmarkt een mogelijke indicatie van het gerealiseerde niveau. Verreweg de meeste afgestudeerden stromen door naar de verwante masteropleiding. Er is daarom (nog) geen goed inzicht in de mate waarin de studenten zijn voorbereid op de arbeidsmarkt. Masteropleiding Het gerealiseerd niveau komt tot uitdrukking in het afstudeerwerkstuk en de voorbereiding op de arbeidsmarkt. De volgende gegevens zijn ontleend aan de zelfstudie, tenzij anders vermeld: Het afstudeerwerkstuk vormt het sluitstuk van de masteropleiding Fiscale Economie. Het doel van de afstudeeropdracht is dat studenten aantonen dat zij de academische vaardigheden zodanig beheersen dat zij in staat zijn om, met behulp van de tijdens de opleiding verworven QANU / Economics, Groningen University

147

kennis, een onderzoek op het gebied van de fiscale economie uit te voeren. Dit betekent dat de studenten in staat zijn een wetenschappelijke vraagstelling op het gebied van de fiscale economie te formuleren, een onderzoek op te zetten volgens een te verantwoorden werkwijze en de voor dit onderzoek relevante gegevens te verzamelen, rangschikken, analyseren, correleren en waarderen. Bovendien zijn zij in staat relevante conclusies te trekken op basis van het verrichte onderzoek en zo mogelijk verdedigbare oplossingen te formuleren. Ten slotte zijn de studenten in staat het onderzoek, alsmede de gevonden conclusies en oplossingen, op heldere en overzichtelijke wijze schriftelijk weer te geven. Om te mogen beginnen met het afstudeerwerkstuk dient de student de bacheloropleiding Fiscale Economie te hebben afgerond en ten minste 20 EC aan mastervakken te hebben behaald. Het afstudeerwerkstuk omvat 20 EC. De beoordeling vindt plaats door de begeleider en de tweede beoordelaar. De begeleider is in de regel afkomstig uit de Faculteit Rechtsgeleerdheid. In dat geval dient de tweede beoordelaar in elk geval afkomstig te zijn uit de FEB. De tweede begeleider komt pas in beeld zodra hij kan beschikken over een volledig door de eerste begeleider goedgekeurd concept van het werkstuk. De inhoud van het werkstuk wordt beoordeeld aan de hand van een lijst van criteria. De lijst weerspiegelt de inhoudelijke eisen die aan de werkstukken worden gesteld. De zelfstudie bevat een lijst met alle afstudeerwerkstukken sinds de start van de masteropleiding in 2003. In deze periode werden twaalf afstudeerwerkstukken voltooid, met een gemiddelde beoordeling van 7,46. De masteropleiding Fiscale Economie is een bij uitstek beroepsgerichte opleiding. Volgens de zelfstudie blijkt uit contacten met het beroepenveld dat studenten in voldoende mate zijn voorbereid op de arbeidsmarkt. Dit beeld werd tijdens de visitatie bevestigd in gesprekken met alumni. Studenten vinden snel een baan, vaak al tijdens het afronden van hun studie. Uit de contacten met het beroepenveld komt bovendien naar voren dat de werkgevers over het algemeen zeer tevreden zijn over de afgestudeerden. Oordeel Bacheloropleiding De commissie beoordeelt het gerealiseerd niveau van de bacheloropleiding als voldoende. De bachelorwerkstukken kenden een duidelijke probleemstelling. Het taalgebruik was zeker voldoende. Structuur en leesbaarheid waren dat eveneens. Wel had de commissie in eerste instantie enige vraagtekens bij de omvang en daarmee ook de kwaliteit van de werkstukken, in relatie tot het aantal studiepunten dat voor dit onderdeel beschikbaar is. Deze vraagtekens zijn weggenomen door de toelichting die tijdens het bezoek werd gegeven op de opbouw van dit programmaonderdeel. In het kader van de cursus Bachelorwerkstuk besteden studenten een behoorlijk deel van hun tijd aan voorbereidende onderdelen, zoals de (theoretische) kennismaking met opeenvolgende onderdelen van het onderzoeksproces, een inleiding in methoden en technieken en sociale en communicatieve vaardigheden. Hierdoor resteert voor het individuele afstudeerwerkstuk veel minder tijd dan de formele cursusomvang van 10 EC suggereert. In dit licht kan het niveau van de werkstukken als voldoende worden beoordeeld. Wel meent de commissie dat de functie van het werkstuk als sluitstuk van de opleiding door deze opzet enigszins in de knel komt. De commissie heeft kennisgenomen van het feit dat de faculteit dit probleem zelf ook reeds had onderkend en het programma zodanig heeft gewijzigd dat meer tijd beschikbaar is voor het afstudeerwerkstuk. De criteria voor de beoordeling van werkstukken zijn transparant en adequaat. Wel zou de commissie de faculteit in overweging willen geven ook bij bachelorwerkstukken een tweede

148


beoordelaar in te schakelen. Dit komt niet alleen de objectiviteit van de beoordeling ten goede, maar weerspiegelt ook het belang van het werkstuk als sluitstuk van de opleiding. Gezien het feit dat verreweg de meeste studenten doorstromen naar de masteropleiding geeft de arbeidsmarkt nauwelijks indicatie voor het niveau van de opleiding. Uit de gunstige arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van de masteropleiding leidt de commissie echter af dat de bacheloropleiding wat betreft beroepsvoorbereiding een goede basis biedt. Resumerend is de commissie van oordeel dat de gerealiseerde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen in overeenstemming zijn met de nagestreefde eindkwalificaties. Masteropleiding De commissie beoordeelt het gerealiseerde niveau van de masteropleiding als ruim voldoende. De afstudeerwerkstukken zijn zonder meer van goede kwaliteit. De door de commissie beoordeelde masterwerkstukken kennen een duidelijke probleemstelling die goed wordt uitgewerkt. De auteurs geven blijk van kennis van de literatuur en de jurisprudentie en gebruiken deze ook als basis voor hun eigen onderzoek. Dat maakt het onderzoek ook goed controleerbaar. Het onderzoek mondt uit in duidelijke conclusies. Opvallend is dat de beoordeelde scripties meer fiscaal-juridisch dan fiscaal-economisch van karakter zijn, hetgeen illustreert dat deze fiscaal-economische studenten in staat zijn multidisciplinair werkzaam te zijn. De structuur en de leesbaarheid van de scripties is zonder meer goed. De beoordeling van scripties was zeker niet te hoog. Op basis van de door de commissie bekeken werkstukken kan geconcludeerd worden dat de relatief hoge becijfering (gemiddeld bijna een 7,5) een reële afspiegeling is van de kwaliteit ervan. Uit de zelfstudie en door de faculteit geleverde testimonials van afgestudeerden blijkt dat afgestudeerden van de opleiding zich zonder enige moeite een plaats verwerven op de arbeidsmarkt. Op basis hiervan concludeert de commissie dat de opleiding een goede voorbereiding vormt op de beroepsuitoefening als fiscaal econoom. Resumerend beoordeelt de commissie het gerealiseerd niveau van de masteropleiding als ruim voldoende. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. F21: Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers.

Beschrijving Bacheloropleiding Facultair zijn streefcijfers vastgesteld voor het rendement. Voor de bacheloropleiding wordt gestreefd naar een rendement van 25% na drie jaar, 60% na vier jaar en 70% na vijf jaar, met een maximaal percentage studiestakers van 30%. Daarnaast zijn afzonderlijke streefcijfers vastgesteld voor de bachelorpropedeuse. Na één jaar dient 40% de propedeuse te hebben behaald en 70% van de studenten 45 EC te hebben behaald. Na twee jaar dient 70% de propedeuse te hebben afgesloten. De werkelijke rendementen voor de bacheloropleiding Fiscale Economie blijven ver achter bij deze streefcijfers. Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de in de zelfstudie QANU / Economics, Groningen University

149

opgenomen gegevens. Deze zijn berekend over de ‘zuivere’ eerstejaars, dat wil zeggen de studenten die zich voor het eerst voor de bacheloropleiding Fiscale Economie hebben ingeschreven, en niet eerder ingeschreven waren voor een andere bacheloropleiding aan de FEB. Hierbij moet opgemerkt worden dat met name de cijfers over het langjarig rendement niet erg betrouwbaar zijn, omdat zij gebaseerd zijn op slechts één of twee cohorten en bovendien in de beginjaren onder studenten veel verwarring heerste over de indeling van de nieuwe bacheloropleidingen. streef gerealiseerd Propedeuse: > 45 EC na één jaar 70 % 41 % behaald na één jaar 40 % 15 % Bachelor: behaald na drie jaar 25 % 4% behaald na vier jaar 60 % 0% behaald na vijf jaar 70 % 0 %* Studiestakers Na één jaar 30 % 37 % Na drie jaar 35 % 38 % Tabel 7.4: Rendement van de bacheloropleiding Fiscale Economie, cohorten 2002-2003 – 2006-2007 * Dit betreft cohort 2002-2003, n=1. De betreffende student heeft na één jaar de studie gestaakt.

Uit de zelfstudie en de gevoerde gesprekken kwam naar voren dat de faculteit zich zeer bewust is van de discrepantie tussen de streefcijfers en het gerealiseerde rendement. De afgelopen jaren is intensief beleid ontwikkeld en geïmplementeerd om de gerealiseerde rendementen te verhogen. Daarbij heeft de faculteit met name ingezet op een verhoging van het rendement in het eerste jaar, door intensivering van het onderwijs en de onderwijsbegeleiding, onder andere via de Studiesuccesgroepen (zie F16). De eerste evaluatiegegevens, gepresenteerd tijdens het bezoek, wijzen erop dat deze maatregelen een substantieel effect hebben. Zo bedroeg het aantal studenten Fiscale Economie dat deelneemt aan de eerste tentamens in de eerste drie halfsemesters van 2008-2009 64%, tegen 56% in de vergelijkbare periode van de drie voorgaande jaren. De slaagpercentages van de betreffende tentamens stegen nog sterker, van 61% naar 72%. Tezamen betekenen deze resultaten een rendementsstijging van meer dan tien procentpunten. Tijdens het bezoek heeft de commissie intensief van gedachten gewisseld met de opleidingsverantwoordelijken over het rendementsvraagstuk. Daarbij kwam naar voren dat een goede analyse van dit vraagstuk gecompliceerd wordt door de talrijke en zeer uiteenlopende factoren die hierbij een rol spelen. Met name door studenten werd bijvoorbeeld gewezen op het fenomeen van de ‘quasi-student’, die weliswaar ingeschreven staat voor de opleiding, maar zich op geen enkele wijze serieus inspant voor de studie. Een andere factor is het gemeenschappelijke eerste jaar van de opleidingen A&C, Bedrijfseconomie en Fiscale Economie. Studenten schrijven zich formeel weliswaar bij aanvang van hun studie in voor één van deze opleidingen, maar maken in de praktijk vaak pas aan het eind van het eerste jaar een keuze. Als deze keuze afwijkt van de oorspronkelijke inschrijving, drukt dit de rendementscijfers: switchende studenten verlagen het rendement van de opleiding van herkomst, en worden niet meegeteld bij de berekening van het rendement van de opleiding waar ze uiteindelijk voor kiezen. Daarnaast wordt de gerealiseerde studieduur van de bacheloropleiding in negatieve zin beïnvloed door de zogenaamde ‘zachte knip’, die het mogelijk maakt reeds met de masteropleiding te beginnen voordat de bacheloropleiding is afgerond – met als gevolg dat studenten de afronding van de bacheloropleiding uitstellen.

150


In het licht van deze overwegingen heeft de faculteit op verzoek van de commissie een aantal aanvullende analyses gemaakt van de rendementsgegevens. Uit deze analyses kan worden afgeleid dat het switchen van opleiding de rendementscijfers substantieel in negatieve zin beïnvloedt. Indien de rendementscijfers over de hele faculteit worden berekend in plaats van per opleiding (dus inclusief switchers), liggen deze cijfers 33% hoger. Dat suggereert dat van elke vier studenten die beginnen met een economische bacheloropleiding er gemiddeld één in een andere opleiding afstudeert dan waarvoor hij zich oorspronkelijk inschreef. Afzonderlijke cijfers voor de bacheloropleiding Fiscale Economie zijn niet beschikbaar. Ook de ‘zachte knip’ blijkt een factor van belang. Dit is zichtbaar uit de gegevens van de studieduur van studenten die hun opleiding hebben afgerond. Hieruit blijkt dat studenten fiscale economie relatief lang doen over de afronding van hun bacheloropleiding (meer dan vijf jaar), maar vervolgens in negen à tien maanden hun masteropleiding voltooien (vaak naast een stage of deeltijdbaan in de belastingadviespraktijk). Dit wijst erop dat studenten tijdens hun bacheloropleiding al een substantieel deel van de masteropleiding hebben gevolgd. Dit vormt een gedeeltelijke verklaring van het feit dat studenten relatief lang over hun bacheloropleiding doen. De faculteit geeft aan dat verdergaande maatregelen ter verhoging van het rendement, zoals een bindend studieadvies en invoering van een ‘harde knip’, wat betreft de faculteit zeker te overwegen zouden zijn, maar dat men op deze punten gebonden is aan het beleid van de RUG, dat deze maatregelen vooralsnog niet toestaat. Masteropleiding Voor de masteropleiding is een streefrendement vastgesteld van 50% na één jaar en 90% na twee jaar. De gerealiseerde rendementen bedragen tot op heden 47% na één jaar, 75% na twee jaar en 100% na drie jaar. Oordeel Bacheloropleiding De commissie constateert een grote discrepantie tussen de nagestreefde en de gerealiseerde rendementen. Zij deelt de zorgen van de faculteit hieromtrent, maar constateert tevens dat dit niet enkel een probleem is bij de opleidingen economie aan de RUG. De commissie heeft grote waardering voor de inzet die de FEB pleegt in maatregelen ter verhoging van het rendement. Wel constateert de commissie dat de mogelijkheden van de faculteit op dit punt worden ingeperkt door het beleid van de RUG, meer in het bijzonder de afwijzing van een bindende studieadvies en een ‘harde knip’. De commissie geeft de faculteit in overweging zich nader te bezinnen op de ontwikkeling van kengetallen die meer inzicht mogelijk maken in de rol van verschillende factoren bij studievertraging en rendement. Zo kan worden overwogen op welke wijze rendementsstatistieken gezuiverd kunnen worden van ‘quasi-studenten’. Ook zou wellicht een differentiatie in rendementscijfers te overwegen zijn naar het studieadvies dat zij aan het eind van het eerste jaar van de faculteit ontvangen. Daarbij mag enerzijds een hoog ambitieniveau verwacht worden ten aanzien van positief geadviseerden, terwijl anderzijds de faculteit moeilijk verantwoordelijk gehouden kan worden voor de verdere studieloopbaan van studenten die voortzetting van de studie ontraden is. Wat betreft de verdere intensivering van beleid ter verhoging van het rendement zou de commissie de faculteit willen aanbevelen samenwerking te zoeken met externe deskundigen QANU / Economics, Groningen University

151

en gebruik te maken van kennis en ervaringen die elders met dit thema zijn opgedaan. Resumerend meent de commissie dat het rendement weliswaar tekortschiet, maar dat het door de faculteit ingezette beleid ruim voldoende is. Per saldo is het oordeel van de commissie op dit punt dan ook voldoende. Masteropleiding Bij de masteropleiding is het verschil tussen de streefcijfers en het gerealiseerd rendement minder groot. Toch geeft het rendement ook hier te denken, zeker tegen de achtergrond van het feit dat studenten vaak al een deel van hun masteropleiding hebben gedaan voordat zij hun bacheloropleiding afronden en zich officieel inschrijven voor de masteropleiding. Ook hier geldt echter dat dit niet enkel een probleem is van de opleidingen economie aan de RUG. Een belangrijke oorzaak van de studievertraging in de masteropleiding is het feit dat studenten hun studie combineren met een stage of zelfs een baan in het vak. De faculteit kan hiervoor natuurlijk slechts gedeeltelijk verantwoordelijk gehouden worden. Wel signaleert de commissie een zekere ambiguïteit van de faculteit in dezen: enerzijds streeft men naar een afronding van de masteropleiding in een tempo dat past bij de nominale studieduur van een voltijdse opleiding, maar anderzijds moedigt men het aan dat studenten stage lopen naast hun studie. De aanbieding van een deeltijdvariant van de opleiding zou de mogelijkheid bieden beide desiderata met elkaar te verenigen. Ondanks deze kanttekening is het oordeel van de commissie op dit punt voldoende. Bacheloropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Masteropleiding Fiscale Economie: het oordeel van de commissie is voldoende. Oordeel over het onderwerp Resultaten Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Resultaten. Voor de bacheloropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende. Voor de masteropleiding Fiscale Economie is het oordeel voldoende.

152


Samenvatting van de oordelen van de commissie Bacheloropleiding Fiscale Economie: Onderwerp Oordeel 1. Doelstellingen Voldoende van de opleiding 2. Programma

3. Inzet personeel

Voldoende

van Voldoende

4. Voldoende Voorzieningen 5. Interne Voldoende kwaliteitszorg

6. Resultaten

Voldoende



Oordeel Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldoet Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende

Voldoende

153

Masteropleiding Fiscale Economie: Onderwerp Oordeel 1. Doelstellingen Voldoende van de opleiding 2. Programma

3. Inzet personeel

Voldoende

van Voldoende voldoende

4. Voldoende Voorzieningen 5. Interne Voldoende kwaliteitszorg

6. Resultaten

Voldoende


Oordeel Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldoet Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Voldoende

Eindoordeel van de commissie over de bacheloropleiding Fiscale Economie en de masteropleiding Fiscale Economie De commissie komt, op grond van haar oordelen voor de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader, tot het volgende eindoordeel: De bacheloropleiding Fiscale Economie voldoet aan de eisen voor basiskwaliteit die een voorwaarde zijn voor accreditatie. De masteropleiding Fiscale Economie voldoet aan de eisen voor basiskwaliteit die een voorwaarde zijn voor accreditatie.

154


8.

Report on the Bachelor’s programme Economics and Business Economics and the Master’s programmes Economics, and International Economics and Business

Administrative data Bachelor’s programme Economics and Business Economics: Name of the programme: CROHO number: Level: Orientation: Number of credits: Degree: Mode(s) of study: Location(s): Expiration of accreditation:

Economics and Business Economics 50950 Bachelor Academic 180 EC Bachelor of Science full time Groningen 13 February 2011

Master’s programme Economics: Name of the programme: CROHO number: Level: Orientation: Number of credits: Degree: Mode(s) of study: Location(s): Expiration of accreditation:

Economics 66401 Master Academic 60 EC Master of Science full time Groningen 13 February 2011

Master’s programme International Economics and Business: Name of the programme: CROHO number: Level: Orientation: Number of credits: Degree: Mode(s) of study: Location(s): Expiration of accreditation:

International Economics and Business 60648 Master Academic 60 EC Master of Science full time Groningen 13 February 2011

The site visit of the Economics committee to the Faculty of Economics and Business of the Groningen University took place on 16-19 June 2009.


155

8.0.

Structure and organization of the faculty

Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Administrative organization The Faculty of Economics and Business (FEB) was created in 2007 after a merger between the Faculty of Economics and the Faculty of Management and Organization. The FEB is administered by the Faculty Board, which has four members: the dean, two associate deans for education (one for the Business and one for the Economics programmes) and a treasurer. The Faculty Council has the right to issue advice or grant approval of general policy regarding teaching, research, management and personnel policy. Every degree programme has a degree programme committee (sometimes combined for the BSc and MSc programmes) that advises the Faculty Board and the Faculty Council about the design and implementation of the curriculum. Programme directors and research directors manage the implementation of the two main tasks of the FEB, teaching and research. The directors are responsible for the daily management and quality control of the main processes. In principle, a programme director is recruited from among the professors or the associate professors. A programme director works under the direct supervision of the associate deans for education and answers to the Faculty Board. The implementation and content-related aspects of the teaching and research programme are the responsibility of the thirteen departments in which the academic staff work. Taking the existing course allocation model as the starting point, and in consultation with the Faculty Board, the programme director allocates the tasks related to implementing the degree programmes to the departments. The FB allocates staff to the departments, with the most important allocation parameters being the teaching staff requests from the programme directors and the measured research performance. The head of the department will divide the necessary teaching duties over the staff, bearing in mind the recommendations and guidelines of the programme directors. The programme director has the right to reject a member of staff recommended by the head of the department for a teaching duty on the basis of previous job performance. The FEB’s academic research has been organized within the KNAW accredited research school SOM (Systems, Organizations and Management) into various programmes, also known as institutes: HRM&OB (Institute for Human Resource Management & Organisational Behaviour), IEB&M (Institute for International Economics, Business & Management), IEEF (Institute for Economics, Econometrics & Finance), Marketing and OPERA (Institute for Operations Management & Operations Research). At the moment there are also two institutes under development: Management Accounting and B&IS (Institute for Business & Information Systems). In addition, the FEB incorporates various centres for contract research. The activities of the FB, the programme directors and the implementing units (departments) are facilitated by various support services. Most of these services – the Personnel Department, the Finance Department, the Building Management Department, the library, the Faculty Board Office, and ARBO and Accommodation – fall under the responsibility of the treasurer of the Board. Aside from these departments, the FEB also has a faculty-wide Education Office that falls under the responsibility of the associate dean for education (Business programme).

156


Degree programmes The starting point for the evaluation of the degree programmes and the application for accreditation is the range of degree programmes offered in 2008-2009, which differ in some respects from the earlier range. Mostly, the changes only affect the names. Besides, as part of the intended reduction of the number of BSc programmes, the former BSc degree programmes in Economics and International Economics and Business were combined into a new BSc degree programme in Economics and Business Economics. The former BSc degree programmes remain as profiles within the new programme, which are almost identical in content to the former separate programmes. In the self-evaluation reports the name of the new degree programme is used, also when the reports refer to the former separate programmes. The FEB provides eight BSc degree programmes and eleven MSc programmes; see table 8.1 for an overview. BSc programmes (D=Dutch, E=English ) BSc in Accountancy and Controlling (D) BSc in Business Administration (D) BSc in Business Economics (D) BSc in Business Administration, International Business and Management Profile (E) BSc in Econometrics and Operations Research (E) BSc in Economics and Business Economics: - Economics Profile (E) - International Economics and Business Profile (E) BSC in Economics of Taxation (D) BSc in Technology Management (D)

MSc programmes (follow-on) MSc in Accountancy and Controlling (D) with two profiles MSc in Business Administration (E) with ten profiles MSc in International Business and Management (E) MSc in Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies (E) with three profiles MSc in Economics (E) MSc in International Economics and Business (E) MSc in Economics of Taxation (D) MSc in Technology Management (E)

MSc programmes (others) MSc in Economics and Business Teaching (2 years, D) MSc in Human Resource Management (E) MSc in Economics and Business (Research Master, 2 years, E) Table 8.1. Overview of the degree programmes at the Faculty of Economics and Business The degree programmes that were the subject of an assessment in 2009 are in italics. It concerns the degree programmes of the former Faculty of Economics. The degree programmes of the former Faculty of Management and Organization have a different cycle of assessment and accreditation.

The FEB has two honours programmes that offer additional challenges to good and motivated students. The students are selected on the basis of motivation and study results. A total number of around 100 students participate in these programmes. From September 2009, the University of Groningen Honours College applies across the university. The FEB honours programmes will be integrated within this university-wide programme. 8.1. The assessment framework 8.1.1. Aims and objectives S1: Subject-/discipline-specific requirements The intended learning outcomes of the programme correspond with the requirements set by professional colleagues, both nationally and internationally and the relevant domain concerned (subject/discipline and/or professional practice).


157

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme This Economics and Business Economics BSc programme (EBE) started in September 2009 as a combination of two formerly separate BSc programmes, Economics and International Economics and Business (IEB). The new EBE programme aims at providing a solid academic education with an international orientation, combining perspectives from both economics and business, as well as ensuring an advanced level of English-language skills. The scientific domain of the programme includes (international) economic theory and policy as well as the related fields of the theory of (international) institutions and the theory of the multinational enterprise (MNE). In addition, graduates have acquired an adequate knowledge and understanding of the research methods associated with these fields and are able to communicate the results of their analyses and research. The previously separate programmes remain recognizable as specializations within the new programme. The IEB specialisation is designed to analyse the economics complexities in a world in which international economics, sovereign nations, and firms interact. The Economics specialisation focuses on problems of micro- and macroeconomic theory and policy. Elaboration of these general goals of the programme has resulted in an extensive list of specific qualifications, which is included as appendix G1 of this report. This list can be summarized as follows: A Qualifications concerning content (knowledge, understanding and application). BSc graduates have an academic knowledge and understanding at an intermediate level of the most important models, methods, techniques and theories presently in use in the areas of 1) microeconomics and industrial organization, 2) international economics and 3) corporate finance, financial markets, institutions and services. Furthermore, EBE graduates with a specialisation in Economics have a solid academic knowledge and understanding at the upper intermediate level of the most important models, methods techniques and theories presently in use in the areas of: 1) macroeconomics, microeconomics, and monetary economics and 2) public economics and political economics. EBE graduates with a specialisation in IEB have a solid academic knowledge and understanding at the upper intermediate level of the most important models, methods, techniques and theories presently in use in the areas of 1) international business and (international) business strategy and 2) international economics and economic development. Graduates of both specializations are able to apply their knowledge and understanding to analyse and solve practical problems in, respectively, economics and international economics and business. Additionally, EBE graduates of both specialisations have a basic academic knowledge and understanding of a number of adjacent fields, including the other specialisation, business administration, marketing and financial accounting, quantitative methods (mathematics, statistics, econometrics) and research methods. Moreover, BSc graduates have developed insight into the relationships between these subjects. Finally, EBE graduates have a good command of the English language and have acquired knowledge and understanding of an area that differs from yet advances understanding of the EBE domain. B Academic qualifications. These qualifications relate to general scientific knowledge, skills and attitudes related to the domain covered by the programme. These include an investigative attitude, the ability to critically assess the application of theories and research

158


methods within the fields which comprise EBE, and the ability to reflect on new and evolving scientific theories, economic or societal phenomena, and on the functioning of organisations from an ethical viewpoint. Furthermore, they include the ability to conduct supervised routine research and the knowledge and skills this requires, such as the application of scientific methods, the collection and interpretation of quantitative and qualitative data, and writing and presenting reports and articles in English. C Social communicative qualifications. Graduates of the programme are qualified to work in a team and to communicate argumentations and concepts of the main discipline, both orally and in written form. With respect to the IEB specialisation, these qualifications also include the skills necessary to function in a multicultural environment and in international and multidisciplinary teams. D Study skills and professional guidance. Graduates of the programme are qualified to reflect on their personal learning process, to continue further study with a higher degree of autonomy and to make relevant choices with respect to the study. Regarding the core disciplines of the programme, there exists a strong international consensus regarding theories, methods and topics to be addressed in a BSc programme, embodied in internationally accepted textbooks. According to the self-evaluation report, the programme adheres to these standards. Regarding the Economics specialisation, the EBE programme distinguishes itself through its greater emphasis on the development of analytical skills and the mastery of economic theory and policy at a relatively high level. The IEB specialisation is unique in the Netherlands. Master’s programme in Economics The MSc programme in Economics produces graduates who are able to apply advanced economic theory to the analysis of economic issues related to society at large. It trains students for positions in which they contribute as an economist to decision-making in national or international government bodies, public organisations, and private corporations, such as financial institutions, multinationals and consultancy firms. The objective of the programme is to teach students economic theory at an advanced analytical level. The main focus is on contemporary economic theories in core fields of the economics discipline. An additional goal is to familiarize students with the application of theory and research methods to economic practice and economic policy. Such a combination of rigorous academic thinking with practical applications is essential for any professional active in the fields of economics policy or research. Finally, graduates of the programme must be able to conduct economic research. Elaboration of these general goals of the programme has resulted in an extensive list of specific qualifications, which is included in appendix G2 of this report. With respect to subject content, MSc graduates have advanced academic knowledge and understanding in the core domains of microeconomics (including industrial organisation) and macroeconomics (including monetary economics). Furthermore, they have advanced understanding of two additional fields. With respect to both the core domains and the two additional fields, MSc graduates are able to understand contemporary international literature, to apply academic knowledge and economic modelling techniques when analysing new or undefined economic situations, and to deliver original contributions in an academic as well as a professional environment. Also, MSc graduates have the ability to interpret the interrelationships of the knowledge areas and draw links between the results of the knowledge areas and relevant national and international developments. Finally, they are able to apply the


159

most important theoretical insights in the field to the analysis of concrete but complex economic questions and thus take the first steps towards non-routine research. With respect to academic qualifications, the abilities of MSc graduates are such that they can contribute independently to the body of applied knowledge within the economics domain. This implies, among other things, that they can independently formulate a problem definition and a research plan and apply specific research and analysis methods. Furthermore, MSc graduates know how to keep their knowledge up to date. Finally, they have an investigative and critical attitude towards the potential and limitations of the economics discipline to address social questions and developments and are able to take up a position from an ethical viewpoint. Regarding social communicative skills and learning and study skills, the qualifications of MSc graduates supersede those of BSc graduates. For example, they are able to communicate about their work to a range of audiences, including both non-professionals and fellow professionals like economists, mathematicians, managers, scientists, and technicians. Also, they have the necessary skills to make the right choices for continuation of their career after graduation. This elaboration of intended learning outcomes meets the demands of the Quality Assurance Agency (QAA) and the Association to Advance Collegiate Schools of Business (AACSB). The intended learning outcomes correspond to those of related Master programmes in the Netherlands (the Universities of Tilburg and Amsterdam) and other developed countries. There are no explicit professional requirements for people working in the economics domain. However, since most graduates quickly find a position as a professional economist (see F20), it can be concluded that the requirements set by the professional practice have been met. Master’s programme in International Economics and Business The MSc programme in International Economics and Business (IEB) aims to train students in decision-making (strategic) in national or international corporations and public organizations, such as financial institutions, consultancy firms, government agencies and the like. Thus, the IEB MSc programme has a strong focus on one integrative topic, i.e. the multinational enterprise in relationship to the world economy. When studying this topic, students acquire knowledge on international trade, economic geography, innovation theory, international business strategy, with transaction cost theory (generalized), international economics, the theory of business systems and comparative institutional theory as the main analytical building blocks. Furthermore, the MSc graduate is able to apply this knowledge in different settings. By analysing research questions (applied) in the field of international economics, comparative institutional analysis and international business strategy, students take the first steps towards research and the analysis of relatively complex problems in the field. In order to achieve its objectives, the MSc programme has been modelled by general qualifications which are elaborated in more specific intended learning outcomes. These are included as appendix G3 of this report. With respect to subject content, MSc graduates have advanced academic knowledge and understanding of four areas: international economic trade and policy, international monetary and financial economics, international business strategy, and comparative international institutions and business systems and economic development. Moreover, they have advanced knowledge of quantitative business research methods and econometrics, and can interpret the interrelationship between the knowledge areas and relate them to relevant international developments.

160


With respect to academic qualifications, social communicative qualifications, and learning and study skills, the intended learning outcomes include those of the MSc programme in Economics. In addition, MSc graduates in IBE have the qualifications necessary to function in an international environment, such as the ability to take differences in traditions, norms and habits into account and to ‘tackle the unknown’. The elaboration of intended learning outcomes meets the demands of the Quality Assurance Agency (QAA) and the Association to Advance Collegiate Schools of Business (AACSB). The MSc in IEB is virtually unique in its integration of the literature on international economics and international business strategy in the analysis of the multinational enterprise. The elaboration of this programme complies with national and international academic and professional norms. The IEB programme is focused on developing the kind of skills and abilities needed by those who work as professional economists, strategic consultants and economic advisers. Next to a solid understanding of business strategy, international economics and quantitative research methods, the ongoing globalisation of economic policy and business strategy does require MSc graduates to have distinct professional capabilities. Assessment Bachelor’s programme The committee appreciates the systematic and lucid formulation of the programme’s intended learning outcomes. This applies especially to the qualifications concerning content (A) and to a lesser extent also to the academic qualifications listed under B and the other qualifications listed under C and D. However, the committee found some of the indicated levels of knowledge (‘upper intermediate level’) a bit confusing. It is aware of the difficulties of indicating academic levels, but it would advise the FEB to provide a clearer definition of the levels used. At certain points, the formulated learning outcomes appear rather unspecific, for instance regarding reflection from an ethical viewpoint. The committee was told that at present the FEB is working on systematically relating the intended learning outcomes to the learning objectives of individual courses, and it recommends that the FEB use this process to further elucidate some learning outcomes. With respect to the Economics specialization, the committee finds the intended learning outcomes of the programme to be fully in agreement with national and international standards. With respect to the IBE specialization, comparison is more difficult, since there are no similar programmes in the Netherlands. However, the learning outcomes are in clear agreement with the requirements for a BSc programme in the field of economics. Moreover, the committee finds them to be coherent and rooted in a clear view of the way the various topics are related, both in theory and in practice. Consequently, the committee assesses the learning outcomes of both specializations as satisfactory. Master’s programme Economics The intended learning outcomes of the MSc programme have been formulated in the same way as those of the BSc programme. Both the committee's general appreciation and the remark concerning the rather unspecific nature of some learning outcomes also apply to the learning outcomes of the MSc programme. The programme is very outspoken in its ambition to train high-level graduates, both academically and professionally. The learning outcomes provide a clear and extensive elaboration of the programme's academic objectives. In


161

comparison, the professional learning outcomes are formulated more rudimentarily. The selfevaluation report mentions that there are no formal requirements for entering the professional field. Nonetheless, the committee advises trying to specify the professional competencies which are germane to a successful professional career and to integrate them into the intended learning outcomes. On the whole, the committee is of the opinion that the intended learning outcomes of the programme definitely meet the standards set by the academic profession, both nationally and internationally. Master’s programme International Economics and Business Both the learning outcomes of this programme and the committee’s findings correspond to a large extent to the description and assessment of the MSc programme in Economics. The IEB programme shares with the Economics programme the outspoken ambition to train high-level graduates, with a stronger emphasis on a professional career. With the multinational enterprise (MNE) as its focus, it provides an coherent and impressive list of academic learning outcomes, which is definitely up to standard. However, as with the Economics programme, the professional learning outcomes appear rather general and unspecific. Consequently, the committee’s advice to further elaborate these learning outcomes also applies to this MSc programme. As the self-evaluation report indicates, comparison with national or international standards is difficult since the programme is virtually unique, especially in the Netherlands. However, from the intended learning outcomes the committee concludes that the programme definitely meets the standards which apply to MSc programmes in economics, and it is interesting and challenging in its ambition to offer an integrated training in fields which are generally offered in separate MSc programmes. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S2: Bachelor and master level The intended learning outcomes of the programme correspond with the general, internationally accepted descriptions of a Bachelor’s qualification or a Master’s qualification.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The system used by the FEB for formulating learning outcomes reflects the taxonomy of the Dublin descriptors used for describing academic qualifications. The learning outcomes described under A, Content subject knowledge, correspond to the Dublin descriptors ‘Knowledge and understanding’ and ‘Applying knowledge and understanding’. They show that EBE graduates have an in-depth academic understanding at the upper intermediate level of the scientific core sub-disciplines in either economics or business (depending on their specialization) (A1-A7). Also, they have an adequate understanding at the basic and intermediate level of a number of related and adjacent fields (A8-A11). Finally, they can apply their knowledge and understanding and problem-solving abilities in new or unfamiliar environments within broader (or multidisciplinary) contexts, having the ability to integrate knowledge and handle complexity.

162


The learning outcomes described under B, Academic qualifications, correspond to the Dublin descriptors ‘Making judgements’. Among other things, they specify the ability to collect, evaluate, analyze, interpret and assess information (B2), the ability to conduct supervised routine research within the domain of the programme (B3), and the ability to reflect upon the implications of the relevant discipline in terms of ethical and sociopolitical responsibilities (B5). The learning outcomes listed under C, Social communicative qualifications, and D, Study skills and vocational guidance, reflect the Dublin descriptors ‘Communication’ and ‘Learning skills’. They state, among other things, that BSc graduates can communicate information, ideas, problems and solutions to various audiences (C1) and that they have acquired those learning skills that enable them to continue further study with a higher degree of autonomy (D1). Master’s programme Economics For the MSc programmes as well, the description of intended learning outcomes follows the system of the Dublin descriptors. The learning outcomes specified under A, Content subject knowledge, show that MSc graduates in Economics possess an advanced level of academic knowledge and understanding of the theories, methods and techniques of the discipline, covering the two areas of the discipline (A1-A2) as well as two specialized domains (A3). Furthermore, MSc graduates have the ability to apply academic knowledge and economic modelling techniques when analysing new or undefined economic situations, and to deliver original contributions in an academic as well as a professional environment (A4 -A5). The learning outcomes described under B, Academic qualifications, show that graduates have learned to make judgements, especially related to various aspects of the research process: critical assessment of theories, methods, and empirical findings, choosing and planning research, analyzing and interpreting data, etc. The judgements they make include reflection on social and ethical questions relating to the social potential and limitations of the economic discipline (B6). The learning outcomes listed under C, Social communicative qualifications, and D, Study skills and vocational guidance, state, among other things, that MSc graduates can clearly and unambiguously communicate assumptions, opinions, conclusions, solutions and decisions in their main specialization to various audiences (C1) and that they have developed those learning skills that allow them to continue to study in a manner that is largely self-directed and autonomous (D1). Master’s programme International Economics and Business The learning outcomes specified under A show that MSc graduates in IEB have an advanced level of academic knowledge and understanding of the theories, methods and techniques of the four main subdisciplines of the MSc (A1-A4). Moreover, they can apply their knowledge and understanding and problem-solving abilities in new or unfamiliar environments within broader (or multidisciplinary) contexts (A5-A7). The Dublin descriptor ‘Making judgements’ is reflected in the programme’s strong emphasis on the development of analytic skills, especially those relevant to the research process. Mention is also made of ethical judgement, identical to the way this is formulated in the MSc programme of Economics.


163

With respect to communication and study skills, the learning outcomes of the programme encompass the skills mentioned above for the MSc programme in Economics. Apart from that, they especially stress intercultural competencies. Assessment Bachelor’s programme According to the committee, the FEB’s formulation of the intended learning outcomes follows the general grid of international descriptions of academic qualifications, more specifically the Dublin descriptors. At some points, the FEB has deviated from this grid, for instance combining ‘Knowledge and understanding’ and ‘Application of knowledge and understanding’ under one heading. However, on the whole there is a close correspondence in taxonomy, which facilitates comparison of the learning outcomes and international standards. The committee has verified the correspondence between the learning outcomes of the programme and the Dublin descriptors provided in the self-evaluation report and has found that the Dublin criteria are adequately met. This leads to the conclusion that the intended learning outcomes of the programme correspond to internationally accepted descriptions of a BSc qualification. Master’s programmes The formulation of the intended learning outcomes of the MSc programmes uses the same taxonomy as that of the BSc programme. Here as well, the self-evaluation report provides a clear comparison between the learning outcomes of the programme and the Dublin descriptors, which the committee has verified. The intended learning outcomes of the MSc programmes are at a notably higher level than those of the BSc programme. This is especially evident from the advanced study in specialized fields, the ability to apply knowledge, understanding and problem-solving abilities to new, undefined or unfamiliar situations, and the ability to deliver original contributions to the field. Also, the social-communicative qualifications and the qualifications regarding study skills and vocational guidance are at a level corresponding to what is expected for a MSc degree. This leads the committee to conclude that the learning outcomes of the programmes correspond to internationally accepted descriptions of a MSc qualification. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory. S3: Academic orientation The intended learning outcomes of the programme correspond with the following descriptions of a Bachelor’s and a Master’s qualification: • The intended learning outcomes are derived from requirements set by the scientific discipline, the international scientific practice and, for programmes to which this applies, the practice in the relevant professional field. • An academic bachelor (WO-bachelor) has the qualifications that allow access to at least one further programme at academic master's level (WO-master) and the option to enter the labour market. • An academic master (WO-master) has the qualifications to conduct independent research or to solve multidisciplinary and interdisciplinary questions in a professional field for which academic higher education is required or useful.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports.

164


Bachelor’s programme With respect to scientific requirements, the intended learning outcomes show that EBE graduates are able to do applied scientific research to solve routine problems both in professional and academic contexts. In addition, they have knowledge and understanding of relevant theories, models and academic insights and are able to critically read and evaluate the scientific literature in the domain of their specialisation of choice. The programme prepares its students for any MSc programme in economics and business. In Groningen, graduates can enrol in the MSc programmes of Economics and International Economics and Business and a number of MSc Business Administration programmes. In addition, the graduates’ qualifications satisfy the requirements of related MSc programmes in the Netherlands and other developed countries. In the programme students learn to apply their knowledge to practical problems. Thus, it qualifies for entering a professional career. However, so far the vast majority of students have chosen to pursue a relevant MSc programme. Master’s programme Economics The intended learning outcomes of the MSc in Economics have a clearly academic nature and assume that students entering the programme have an investigative attitude. The programme prepares students to undertake independent research in the economics domain and to solve concrete but complex economic questions in the professional field. This is especially evident from the intended learning outcomes mentioned under B. The MSc diploma gives access to subsequent academic training as a PhD student. The programme prepares students for a successful career in the relevant professional fields. Learning outcomes that are relevant in this respect are those regarding the application of knowledge and translating practical problems into research questions. Most students find a position as a professional economist shortly after completion of their study. Master’s programme International Economics and Business. The objectives of the MSc degree programme have a clear academic nature and assume an investigative attitude. The programme prepares students for doing independent and coherent academic research in its various domains. This is especially evident from the learning outcomes listed under B, Academic qualifications. The MSc diploma gives access to further academic training as a PhD student. The programme prepares students for a successful career in relevant professional fields. Graduates are able to relate international scientific findings in the area of specialisation to relevant economic and sociopolitical developments in the international arena, as well as to communicate these findings effectively in an international environment (C1-C4). They have had no difficulty to find challenging positions in the international business world and governmental organizations. Assessment The committee has examined the intended learning outcomes from the perspective of the required academic orientation. Above (see F1) it already mentioned that the intended learning outcomes of both the BSc and the MSc programmes correspond sufficiently to the requirements of the academic discipline (or its practitioners) and relevant professional practices. Bachelor’s programme The committee has concluded that the intended learning outcomes explicitly aim for academic orientation. This is evident from the described outcomes regarding subject knowledge and understanding, as well as from the qualifications regarding critical assessment,


165

and the application of scientific methods in carrying out independent (routine) research. The committee has ascertained that the programme gives direct entrance to the MSc programmes in Economics and International Economics and Business, as well as to comparable programmes at other universities. Because almost all graduates continue their studies with a MSc programme, it is difficult to assess empirically whether the programme qualifies for entering a professional career. However, the general quality of the programme, combined with the training in applying theory to practical problems and in routine research, warrant the expectation that the programme does prepare its graduates for professional work at an intermediate level. These findings lead to the conclusion that the programme meets the criteria specified under this standard. Master’s programmes On the basis of the data in the self-evaluation report, the committee comes to the conclusion that the intended learning outcomes of both MSc programmes are testimony of a clear academic orientation, in which the required level is significantly more advanced than that of the BSc degree programme. In this respect, the most important indicator is the ability to carry out research independently. Although the professional learning outcomes of both programmes are not elaborated in detail, both programmes stress the ability to apply theoretical knowledge and insights to practical problems and sociopolitical and economic developments. Together with social and communicative skills, this prepares the students for a successful professional career. The success of both programmes in this respect is evident from the ease with which graduates find their way to interesting positions on the labour market. Finally, the self-evaluation report indicates that both programmes grant admittance to a PhD study. This leads the committee to conclude that both programmes meet the criteria specified under this standard. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Aims and objectives The committee comes to an overall assessment of the theme Aims and objectives on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme Economics and Business Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme in International Economics and Business, it assesses this theme as satisfactory.

8.1.2. Curriculum Description of the curriculum of the programmes Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports.

166


Bachelor’s programme The BSc programme in EBE encompasses two specializations, which were formerly independent BSc programmes: Economics, and International Economics and Business. With the merger in September 2009, the commonality of the two programmes has been increased, and their overall structure has been made more similar. The first year is identical for all EBE students in order to provide orientation as well as selection. In the second year students choose their specialization, either Economics or International Economics and Business. Table 8.2A-B present the course schedule of the BSc programme (for both specialisations). Since the BSc programme starts in September 2009, the teaching format, assessment format and/or number of scheduled contact hours of some second- and third-year courses are subject to change. Both specializations have about 20 EC in common to emphasize their joint building blocks. This includes courses in international economics, finance, economic institutions and industrial economics. The students can increase the basic commonality by choosing third-year courses belonging to the other specialization as electives. The Economics specialisation supplements the shared elements in the second year with a stronger focus on economic theory and policy, while the IEB specialisation focuses on the behaviour and implications of the MNE. The third year includes a minor, possibly in the form of studying abroad. In the case of IEB, the study abroad is compulsory. Master’s programme in Economics The MSc degree programme in Economics consists of three parts. The first part (20 EC) is compulsory and consists of three courses focussing on microeconomics/industrial organisation and macroeconomics/monetary economics. In the second part students select their area of specialization. They can choose from a wide range of courses, 10 EC has to be chosen from the five electives offered by the Economics MSc. The other 10 EC may be chosen either from these five electives or from MSc courses offered by the MSc BA Finance, MSc Econometrics, Operations Research & Actuarial Sciences, or MSc International Economics and Business. Table 8.2C gives an overview of the programme. Master’s programme in International Economics and Business Table 8.2D provides an overview of the curriculum. All courses in the current MSc are compulsory, namely Advanced International Economics, Advanced International Business, Advanced International Economics and Business, and Research Methodology for MSc-IEB. However, within the courses of Advanced International Business and Advanced International Economics and Business, subsequent specialisation into 4 alternative theme tracks is possible so as to allow the students to develop a programme according to their own interests and preferences. The MSc thesis is an individual research project that can be combined with an internship


167

as, we we as, we pf, we, pr we as, we as, we we as as, we

Contact hours 32 32 60 60 32 24 81 32 30 32

Compulsory/ Joint/ Elective C C C C C C C C C C

le, tu le/tu Le le, tu le/tu le, tu le le, tu le, tu

we we we, as we as, we as, pp pp, tht as, we as, we

32 32 24 32 32 32 16 32 32

C C C C/J C C/J C C/J C/J

5 5

ifb le, tu

pp as, we

6 32

C C/J

5

le, tu

we, pp

32

C

30

n.a.*

n.a.

n.a.

E

5 5 5 5 2*5

dg le, tu le, sem n.a. le/tu

as, pp pp, we we or pp, ap n.a. as, we

32 32 16 n.a. 32

C C C E E

5 5 2*5 10

le, tu le n.a. ifb

we as, we n.a. pp

32 16 n.a. 10

C C E C

Year 1

EC

Format

Assessment

International Business 1 Microeconomics 1 for EBE Mathematics I for EBE English for EBE Macroeconomics 1 for EBE International Marketing Statistics I for EBE Financial Accounting for EBE/IBM Research Methods I for EBE International Economics 1 for EBE

5 5 6 6 5 5 7 5 6 5

le, tu, pr pr, tu le, tu, pr le/tu, sst le/tu, pr le, tu le/tu, pr pr, tu le, tu le, tu

5 5 5 5 5 5 5 5 5

Year 2 Economics Public Finance Macroeconomics 2 for Economics Mathematics 2a International Industrial Economics Mathematics 2b for Economics Growth, Institutions and Business Econometrics for Economics Finance 2 for EBE International Economics 2a for EBE: International Trade Empirical Research Paper International Economics 2b for EBE: International Monetary Economics Applied Public Finance and Economic Policy Year 3 Economics Minor Economics Study abroad Or: Political Economics Financial Intermediation History of Economic Thought RUG elective Economics electives, 2 out of 3: Labour Economics Environmental Economics Spatial Economics Macroeconomics 3 Microeconomics 3 Economics electives BSc thesis

Table 8.2A: Course schedule for the first, second and third year of the EBE BSc programme

168


Year 2 International Economics and Business Global Development Studies Mathematics 2 for IEB Statistics 2 for IEB International Industrial Economics Growth, Institutions and Business International Business Strategy International Economics 2a for EBE: International Trade Finance 2 for EBE Second Language International Economics 2b for EBE: International Monetary Economics Research Methods II for IEB Economics of Strategy

5 5 5 5 5 5 5

le, tu le, tu le, tu le, tu le, tu le, tu le, tu, clb

we we as, we we as, we as, we we, lsas, ap

32 32 32 32 32 32 32

C C C C/J C/J C C/J

5 5 5

le, tu tu, sst le, tu

as, we pf, we as, we

32 32 32

C/J C C/J

5 5

le, tu le, tu

as, pp as, we

32 32

C C

30

n.a.

n.a.

n.a.

C

10

le, tu

as, we

56

C

10

n.a.

n.a.

n.a.

E

10

tu, ifb

pp

10

C

Year 3 International Economics and Business Minor IEB Study abroad Specialisation course IEB: International Economics and Business International Economics and Business Elective BSc thesis

Table 8.2B: Course schedule for the second and third year of the IEB BSc programme. IEB electives can be chosen from: 3rd year specialisation courses, 3rd year economics courses or other 3rd year courses (to be approved). Legend for tables 2A-2B: clb = computer lab sessions; dg = discussion group ifb = individual feedback le = lecture le/tu = combined lectures/tutorials pr = practical sem = seminar sst = self-study tu = tutorial/workshops

Course title

ap = active participation as = assignment lsas = Lab session assignments pf = portfolio pp = paper pr=presentation tht = take-home test we = written exam

EC

Format

Assessment

Markets and Competition 10 le, tu 1 and 3 Advanced Macroeconomics 5 le, tu 1 Advanced Monetary Economics 5 le, tu 1 Economic History (Master) 10 tu 2, 4 and 5 Spatial Economics & Econometrics 2×5 le, tu 1 and 2 Public Choice & Law and Economics 10 le, tu 1 and 2 Empirical Microeconomics 10 le, tu 1 and 2 Money and Banking 10 le, tu 1 and 2 MSc thesis 20 isv, ifb 2 and 4 Table 8.2C: Course schedule for MSc programme in Economics.


Contact hours 48 32 32 48 32 16 32 32 28

Compulsory/ Elective C C C E E E E E C

169

Course title

EC

Format

Assessment

Advanced International Business Advanced International Economics Advanced International Economics and Business Research methodology for MSc-IEB

10 10 10

le, tu le, tu le, tu

5

MSc thesis

25

tu, isv, ifb isv, ifb

1, 4 and 6 1 and 3 1 and 4 and 6 1,3, 5 and 7

Compulsory / Elective 10 lect; 42 tutor. C 2 lect; 30 tutor. C 4 lect; 12 tutor; 6 C practicals 16 PC-pract. C

30 hours individual support Table 8.2D: Course schedule for MSc programme in International Business and Economics. Legends to table 2C and 2D: le = lecture tu = tutorial isv = individual supervision ifb = individual feedback

3 and 5

Contact hours

C

1 = Written exam with open questions 2 = Written exam with multiple-choice questions 3 = Individual project(s) and assignments 4 = Group project(s) 5 = Individual oral presentation(s) 6 = Group oral presentation(s) 7 = Individual oral exam 8 = Group oral exam

S4: Requirements for academic orientation The proposed curriculum meets the following criteria for an academic orientation: • The students develop their knowledge through the interaction between education and research within the relevant disciplines • The curriculum corresponds with current developments in the relevant discipline(s) by verifiable links with current scientific theories • The programme ensures the development of competences in the field of research • Where appropriate, the curriculum has verifiable links with the current relevant professional practice.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme Interaction between education and research: In principle, courses are taught by lecturers doing research in that field. In the IEB course Research methods II for IEB and the Economics course Empirical research paper, students have to analyse scientific papers and write reports mimicking (partially) international standards for a scientific paper. The third-year specialisation courses in Economics (Micro- and Macroeconomics 3) explicitly deal with the latest academic research, while the specialisation course IEB is entirely built around articles drawn from prominent international journals in the field. In addition, guest lecturers are encouraged to present the results of their own research to the students. During the site visit, the interaction between education and research was corroborated by the students, especially regarding the third-year programme. In the second and the first year, the emphasis is more on a basic introduction to the various subjects. Development of research competencies: The development of research skills is one of the principal objectives of the EBE programme. The first-year course Research Methods for EBE is focused on training students in data collection, descriptive analysis, computerized management of large data sets, etc. Separate courses in Mathematics and Statistics teach students the necessary tools of formal analytical and quantitative research.

170


In the IEB specialization, additional training in formal analytical and statistical skills is provided in Statistics and Mathematics 2 for IEB. A separate second-year course in Research Methods II for IEB thoroughly introduces the students to the subjects such as the formulation of problem statements and research questions, as well as hypothesis development and research design. Starting in the second year, increased attention to journal articles further develops these research skills, and individual assignments incorporated throughout the courses explicitly demand that students demonstrate their research skills, albeit on a relatively small and well-defined scale. All these elements come together in the BSc thesis where the student has to demonstrate the ability to do supervised routine research. With respect to the Economics specialization, there is a relatively strong emphasis on the development of analytical skills in the various courses of the programme. Separate courses introduce mathematics and modelling techniques (dynamic optimization), and econometrics courses focus on time series analysis. A separate empirical research project in the second year already allows students to put their research knowledge into practice. And finally, in the BSc thesis project, students have to demonstrate that they are able to carry out supervised routine research in the domain of economics. During the site visit, the prominent position of research skills in the programme was underlined by both students and staff. Connection with professional practice: As part of both specialisations guest lecturers are regularly invited to describe their professional experiences and to explain how their professional work is related to the specific course topics. The courses in which these guest lectures take place may vary from year to year. Students are also made familiar with various aspects of professional practice through a rather intensive, mostly extracurricular programme. The student association EBF is quite active in organizing workshops, excursions, guest lectures, congresses, projects, etc. In addition, students come into contact with the profession through the FEB career office that offers a large portfolio of short and longer internships. Master’s programme Economics Interaction between education and research: The programme teaches advanced theories, methods and mathematical and econometric techniques currently used in the field of economics. All courses are taught by lecturers who are fellows of the SOM research school (except for two lecturers who have their main position in banking and management, respectively). Along with top international textbooks, the teaching materials used in the programme include articles published in prominent journals. The latter ensure that the programme keeps pace with the latest developments in the field. The subject of the MSc thesis is generally related to the research interests of the supervisor. Development of research competencies: The programme makes use of a wide spectrum of teaching methods designed to develop the students’ research skills. Examples include assignments that require students to formulate theoretical models, solve theoretical problems, or estimate models using empirical data and interpret their estimation results. Finally, the programme provides tutorials in computer labs that offer students the opportunity to learn how to work with specialised software. Students must demonstrate their mastery of sufficient research skills when they write their MSc thesis. In the thesis, students must show that they are able to undertake independent research by applying academic knowledge and scientific methods to analyse a concrete but complex economic question. The thesis should reflect that the student has achieved the desired educational goals and learning outcomes of the programme.


171

Connection with professional practice: Although the programme takes a highly analytical approach to the teaching of economic theory, it also addresses the application of theory to practice. The course Money and Banking is taught by a professor who is Director of Policy Control at the Dutch Central Bank. Recently, the FEB has come to an agreement with the Dutch Central Bank to maintain this position for future years. The course Public Choice & Law and Economics is taught by a professor/director of the Donald Smits Center for Information Technology and former member of the Social and Economic Council of the Netherlands (SER). In addition, experts from the world of science and policy are invited to deliver guest lectures. Finally, students can combine their MSc thesis with an internship. Master’s programme International Economics and Business Interaction between education and research: The interaction between education and research is an important characteristic of the programme. All courses are taught by researchers active in the different fields associated with the SOM research school. The latest insights from both international economics and international business are used and incorporated in the programme. To give a few examples: in the course Advanced International Economics, modern FDI theory is used alongside the new economic geography approach; the course Advanced International Business is based on both modern agency theory and institutional (transaction costs) theories. Course modules are developed from articles in prominent journals in order to keep up with the latest developments. Assignments are related to the latest knowledge in the field, in order to prepare the students for their individual MSc thesis projects. Development of research competencies: The programme contains a compulsory course in research methodology, but the development of research skills is an important topic in other courses, too. A wide spectrum of lecture formats is used to develop research skills and prepare students for their MSc thesis. Apart from more classical teaching methods, competencies are developed to a considerable extent through learning-by-doing (applied) research projects. Examples are assignments where students review the latest literature, solve a theoretical model, estimate models using empirical data, and explain and interpret their estimation results. With respect to quantitative research methods, students learn by doing the new routines or new software that can handle more complicated statistical problems than are taught in a BSc programme. All this cumulates in the MSc thesis where students show their ability to apply academic knowledge and understanding in one of the areas of international economics, international (institutional) development or international business strategy. Connection with professional practice: The curriculum of the MSc degree programme systematically pays attention to the application of theory in practice. The researchers active in the courses are frequently engaged in contract research for both governmental and corporate organizations. In the field of international economic development and growth, there is an active interaction with the Conference Board in Washington. One of the lecturers is a member of the Social Economic Advisory Council (SER) in the Netherlands. Furthermore, professionals from the corporate sector are invited to give guest lectures. In assignments the relationship to professional practice is also explored. For instance, one of the elective modules in International Business invites the students to write a consultancy report. Finally, the MSc thesis can be combined with an internship. In this respect, the FEB career office acts as an intermediary between the MSc students and the organizations offering internships.

172


Assessment Bachelor’s programme Based on the self-evaluation report, inspection of course descriptions and literature, and discussions with students, lecturers and the curriculum committee, the committee concludes that the programme meets the requirements for academic orientation. The literature used in the various courses is up to date, guaranteeing a good connection between the programme and current developments in the relevant disciplines. Along with internationally renowned textbooks, many courses make use of recent research articles. Courses are generally taught by active researchers in the field. Especially in the last part of the curriculum, researchers often discuss their own research or research projects from colleagues in their courses. In some courses students have to prepare assignments relating to this research, which intensifies the interaction between education and research. The development of the students' research competencies is a core element of the programme. It starts as early as the first year with a special course in research methods and continues prominently in the second and third year of both specializations. Within the Economics specialization, the emphasis is primarily on analytical, mathematical and modelling skills, whereas the EBE specialization concentrates more heavily on empirical research. In both programmes, the development of research skills culminates in the thesis, where students have to demonstrate their ability to conduct supervised routine research. The connection with professional practice is realized primarily through guest lectures and extracurricular activities such as excursions and internships. However, it is clear from both the self-evaluation report and discussions during the site visit that the main emphasis of the programme is academic rather than professional. In this respect, the committee welcomes the intention of the FEB to examine possibilities to incorporate professional practice more explicitly into the programme. Master’s programmes The observations that were made regarding the BSc programme apply even more strongly to the two MSc programmes. In both programmes recent developments within the field of study (Economics or IEB, respectively) feature prominently. There is a very close interaction between education and research, with researchers lecturing on their own area of expertise and students being given assignments which relate to current research and enable them to develop their own research competencies. This prepares them for their thesis, in which they have to show their ability to make an original contribution within their chosen field of study. Although application and professional practice are incorporated in the programme, the committee would advise the FEB to focus on this more. In this respect, the committee notes that neither programme explicitly specifies the professional roles for which the programmes are supposed to prepare the students, apart from applied research. Such a specification might be a fruitful starting point for incorporating relevant professional experience in the programme in a more systematic way than is now the case. Based on these observations, the committee evaluates the academic orientation of both programmes as satisfactory. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory.


173

Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S5: Correspondence between the aims and objectives and the curriculum The curriculum is an adequate realisation of the intended learning outcomes of the programme and this regards the level, the orientation and the subject-/discipline-specific requirements. The intended learning outcomes are adequately transferred into the educational goals of the curriculum or parts thereof. The contents of the curriculum ensure the students’ achievement of the intended learning outcomes.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The content of the curriculum is explicitly related to the intended learning outcomes of the programme. The self-evaluation report presents a table which shows how the intended learning outcomes are reflected in the various parts of the programme. This table is included as appendix G4 of this report. The content-related learning outcomes are reflected in specific courses dedicated to the various subjects. With respect to level, the aspired levels of basic knowledge, intermediate knowledge and intermediate knowledge (upper level) correspond to 5, 10 and 15 EC, respectively. Thus, for example, learning outcome A4 (understanding at the upper intermediate level of macroeconomics, microeconomics and monetary economics) is realized through three courses adding up to 15 EC. The same holds for the other content-related learning outcomes. Research skills (A10, A11 and B1 – B3) are integrated to various degrees in all the courses. In addition, alongside the regular courses in mathematics and statistics, applied research skills are developed in the Methods and Skills of Research course (6 EC). In the Economics specialisation, this is supplemented by the Econometrics + Research Paper course (10 EC) and the BSc thesis (10 EC). In the IEB specialisation, research skills are further developed in the course Research Methods II for IEB (5 EC) and the BSc thesis (10 EC). Other academic skills and interpersonal skills are integrated to varying degrees in all the courses. These include writing and presenting in English, which is practised both in a separate course and as an integrated part of a large number of other, content-related courses. Finally, foreign language abilities and cultural understanding are further developed and exercised by graduates who study abroad in the fifth semester (compulsory for students of the IBE specialization, highly recommended for students of the Economics specialization). The FEB has recently started a project to translate the intended learning outcomes into specific educational goals for the various courses. Additional information provided during the visit showed that this had meanwhile been realized for 65% of all courses of the BSc programme. Master’s programme Economics The content of the curriculum is explicitly related to the intended learning outcomes of the programme. The self-evaluation report presents a table which shows how the intended

174


learning outcomes are reflected in the various parts of the programme. This table is included as appendix G5 of this report. As in the BSc programme, content-related learning outcomes (A1-A3) correspond to specific courses dedicated to the various subjects. The mandatory advanced knowledge of micro- and macroeconomics (A1 and A2) correspond to the three compulsory courses Markets and Competition (10 EC), Advanced Macroeconomics and Advanced Monetary Economics (both 5 EC). Correspondingly, the required knowledge of specialized subjects is reflected in 10 EC courses on each subject specified in A3, two of which should be chosen. Academic learning outcomes such as the ability to relate the various knowledge areas (A4), to apply theoretical insights (A5), to critically assess theories, research methodologies and empirical findings (B1) and to keep abreast of developments within the field (B7) are represented in all courses, as well as in the thesis. Other academic skills and communication skills are conveyed primarily through the thesis, as well as one or two specific courses. By the time of the site visit, further elaboration of the learning outcomes into specific educational goals for the various courses had been realized for 70% of all courses of the programme. During the site visit, students expressed their satisfaction with the quality of the programme. According to them, the programme excels in its combination of microeconomics and macroeconomics and its high theoretical, analytical and mathematical level. Master’s programme International Economics and Business The content of the curriculum is explicitly related to the intended learning outcomes of the programme. The self-evaluation report presents a table which shows how the intended learning outcomes are reflected in the various parts of the programme. This table is included as appendix G6 of this report. Generally, it shows a less clear-cut distribution of content outcomes over courses. So, for instance, international monetary and financial economics is addressed in all three content-related courses. Research skills are conveyed through the courses Advanced Business Economics and Research Methodology, and of course the thesis. Academic and social skills are addressed throughout the curriculum; personal skills are addressed mainly in the thesis. By the time of the site visit, further elaboration of the learning outcomes into specific educational goals for the various courses had been realized for 40% of all courses of the programme. Assessment Bachelor’s programme Based on the self-evaluation report, inspection of course descriptions and literature and discussions with students, lecturers and the curriculum committee during the site visit, the committee concludes that the curriculum adequately reflects the intended learning outcomes of the programme. The matrix included as appendix G4 shows that all learning outcomes are addressed in the curriculum, sometimes in one specific course, but more often at various points throughout the programme. Although some objectives, specifically study skills, are not assessed during one specific course, the committee considers them to be assessed through the completion of the study as a whole, which is adequate proof that the student possesses the necessary skills. The committee senses some ambiguity regarding the identity of the Economics specialization. On the one hand, this programme clearly emphasizes the classical core of economic science, i.e. micro- and macroeconomics. On the other hand, the programme also includes some courses which emphasize the international dimension, for instance the courses Industrial


175

Economics and International Economics for EBE 1 and 2. According to the committee it is not quite clear how these two parts of the programme relate to each other and to the general identity of the programme. In this respect, the IEB specialization is much more focused, with the multinational enterprise as its focal point. As indicated, the FEB has recently started a project to translate the intended learning outcomes into specific educational goals for the various courses. For the EBE programme, this project was more than halfway completed at the time of the site visit. Based on the preliminary results, the committee concludes that the general objectives and intended learning outcomes of the programme are adequately reflected in the intended learning outcomes of the various courses. The course descriptions and the literature show that the various courses definitely meet the level indicated in the learning outcomes. However, the committee advises the FEB to finish this project within the near future, so as to dispose of an in-depth overall picture of the representation of learning outcomes in the curriculum. Master’s programmes For the MSc programmes, the relation between intended learning outcomes and curriculum is elaborated in a similar way to the BSc programme. With respect to the MSc programme in Economics, the translation is transparent and clear-cut, especially regarding the contentrelated learning outcomes. In comparison, the translation in the IEB programme is less transparent, because there is no one-to-one correspondence between content-related learning outcomes and courses. However, this is compensated by the clear focus of the programme. For both programmes the course descriptions and the literature show that the various courses definitely address the full range of subjects indicated in the learning outcomes, at a level that corresponds to what is expected for a MSc programme. Also with respect to the MSc programmes, the committee advises the FEB to finish the project of specifying the learning outcomes of the various parts of the programme within the near future. Based upon these considerations, the committee assesses both MSc programmes as satisfactory with respect to the correspondence between intended learning outcomes and the curriculum. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme in Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme in International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S6: Consistency of the curriculum The contents of the curriculum are internally consistent.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The first year of the programme is the same for all students. It provides a broad coverage of themes and topics, enabling students to make an informed choice regarding their further studies at the beginning of the second year. The first-year programme covers all of the major components of the two specialisations. In addition, it provides training and development in academic skills, in the English language, in research skills and in writing and presentation skills.

176


At the end of the first year, students choose either Economics or International Economics and Business as their specialization. In both programmes, the themes and topics of the first year are developed further, with more focus in order to achieve the required level of understanding. In addition, through individual and group assignments in the second-year courses, academic writing and presentation skills are developed further. Research skills in the second year are explicitly developed further in the Research methods II course in the IEB specialisation and in the Empirical research project in the Economics specialisation. All of the second-year courses within the chosen specialisation are compulsory. This compulsory part of the programme is continued in the third year with the courses Micro- and Macroeconomics 3 for the Economics specialization and IEB for the IEB specialization. These courses offer students a preliminary opportunity to experience what it is like to study the core fields of each of the two specialisations at a more advanced level, i.e. within a more academic setting including the use of journal articles. In addition, the third BSc year provides the opportunity for the student to choose a (minor) programme in accordance with their personal preferences, including the choice of where to study abroad. In both specialisations the BSc thesis completes the research and academic skills track of the programme by requiring the student to independently apply the previously learned skills by conducting an applied research project. Master’s programme Economics The programme starts with compulsory courses in the fields of microeconomics/industrial organisation and macroeconomics/monetary economics, which are taught in the first semester. Subsequently, students have to choose two elective courses, at least one of which is offered by the Economics MSc. These courses are generally planned in the second part of the first semester and/or the first part of the second semester. The thesis is planned at the end of the MSc. Students are urged to have obtained approval of their thesis proposal by April 1, so that five months are left to actively conduct research and write the thesis. Students may only start working on their thesis if they have passed exams for a total of at least 20 EC of the programme (usually the compulsory courses). Master’s programme International Economics and Business The programme consists of four compulsory courses and the MSc thesis. In the first semester, the three content-related courses are scheduled: Advanced International Business, Advanced International Economics and Advanced International Economics and Business (10 EC each). The second semester consists of a short course Research Metholodogy (5 EC) and a relatively larger thesis (25 EC). The three content-related courses each focus on the central themes of the programme: borders and diversity, multinational enterprise and its implications of its existence, and the understanding of the micro- and macroeconomic consequences of globalization. These issues are sometimes addressed from a country perspective, as in international economic development and economic growth (Advanced IE&B), and sometimes from a corporate perspective, as in the choice of alternative entry and establishment modes in view of country-specific uncertainty and institutional distance (Advanced IE&B). Two of the three topical courses are empirical or sometimes even practice-based (Advanced International Business). Given the empirical focus, the programme is also typically based on applied research, with an emphasis on quantitative research methods. The programme management has currently set up two Double Degree programmes, one with the Norwegian School of Management BI in the field of International Business Strategy and Economics and one with Corvinus University Budapest, on International Economics and Business, particularly Central and East European Transition Economies. This cooperation


177

allows for more specialisation through the combination with courses of the Double Degree partner. Assessment Bachelor’s programme According to the committee, the structure of the programme is clear and consistent: a joint first year consisting of compulsory courses, followed by separate but overlapping tracks for both specializations, with some freedom of choice in the final year. Considered separately, both specializations offer a coherent programme, though somewhat more focussed in the case of IEB than in the case of Economics. However, some doubt remains with respect to the combination of the two specializations within one programme. Although there is clearly some overlap, according to the committee there is not yet a visible unifying identity of the programme as a whole. Not only do the specializations address different domains; both the self-evaluation report and discussions during the site visit also show that they employ different intellectual styles: more theoretical, analytical and mathematical in Economics, and more empirical and geared towards application in IBE. These differences are probably due to the fact that the programmes have only recently been joined. However, the committee advises the FEB to address this matter and try to promote cross-breeding and to explore the possibility to create a stronger common denominator for the programme as a whole. The committee concludes that the overall consistency of the BSc programme is satisfactory. Master’s programmes Both MSc programmes are very consistent, each in its own way. The Economics programme excels in its clear commitment to ‘classical’ micro- and macroeconomics as cornerstones of the programme. In this respect, it is much less ambiguous than the BSc specialization in Economics. The committee was especially impressed by the thorough and in-depth treatment of general economics. Subsequently, students are offered the possibility to specialize through elective courses and the thesis. The IEB programme excels in its clear focus on globalization, the multinational enterprise and global economic, political and social diversity, which serves as a strong common denominator for all parts of the programme. Apart from that, the committee values the strong and consistent emphasis on empirical research. In conclusion, the committee evaluates the consistency of both programmes as good. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme in Economics: the committee assesses this standard as good. Master’s programme in International Economics and Business: the committee assesses this standard as good. S7: Workload The curriculum can be successfully completed within the set time, as certain programme-related factors that may be an impediment in view of study progress are eliminated where possible.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme Tables 2A-C show that the programme is conceived in such a way that the required workload is evenly spread over years, semesters and half-semesters. Since the programme is new, no

178


definitive figures regarding workload exist as yet. A rough indication of the workload of the programme was found by consulting student evaluations of the courses which are now part of the Economics and IEB BSc programmes. The scores reveal that students in general evaluate the BSc courses positively. In particular, based on these evaluations, students apparently do not consider the academic level and the accompanying workload of the BSc courses as being either too high or impossible to manage. This was corroborated during the site visit by interviews with students. The Economics programme is considered challenging, especially because it strives for profound knowledge and understanding of both microeconomics and macroeconomics. However, students indicated that the workload is not excessive. According to the self-evaluation report, the study abroad (required for IEB, recommended for Economics) may cause delays, for instance if students do not fully meet the entry requirements of partner university, or if the way they have organized their studies is not in accordance with the structure recommended by the FEB. Since this is a new element in the programme, it remains to be seen how frequently such problems will occur and how seriously they will affect study progress. To minimize delays, the FEB offers the student extensive coaching on how to cope with the organisation of their study abroad. Apart from that, individual fine tuning is needed to enable students to pursue their chosen BSc programme successfully and efficiently. Master’s programme Economics The self-evaluation report presents data from course evaluations which show that students consider the courses that comprise the programme as doable in relation to the number of credits. Of the six courses for which data are available, four are evaluated in the range between ‘just right’ and ‘difficult’ (on a five-point scale, ranging from very easy to very difficult). This is corroborated by the pass percentage of the first exam, which is generally between 60% and 75%. The exception is Macroeconomics, which shows a pass first exam percentage of only 43%, and is rated as the most difficult course by far. This was corroborated by interviews with students during the site visit. These figures have led the programme staff to decide to split this course into two courses of 5 EC each, Advanced Macroeconomics and Advanced Monetary Economics. The self-evaluation report does not discuss the thesis or study progress through the programme as a whole. However, from data regarding study progress, it may be concluded that the same problems occur as in the IEB MSc programme (see below) or other comparable Master's programmes. This was corroborated by interviews with students during the site visit; they indicated that especially internships often result in delays. Figures indicate that only 52% of the students manage to finish the programme in one year. Master’s programme International Economics and Business The self-evaluation report presents data regarding the difficulty of the three main courses of the programme. The scores for these courses all fall within the range between ‘just right’ and ‘difficult’. With respect to the programme as a whole, the self-evaluation report indicates three difficulties. Firstly, the premature entry, students being able to enter into the MSc programme before having finished their BSc studies. Secondly, the overload of course activity in the first semester, and thirdly the rather abrupt change in the second semester when students start with their thesis, and some experience difficulties in structuring their work. The self-evaluation report mentions some possible measures to counter these problems, such as transferring one of the courses to the second semester, starting with the thesis in the first semester and providing a more structured thesis supervision.


179

Assessment Bachelor’s programme Since the BSc programme is new and will only start in September 2009, no definitive data are available to evaluate whether the curriculum can be successfully completed within the set time. Based on earlier experiences with the separate programmes as reported in the selfevaluation report and discussed during the site visit, the committee concludes that the programme will be challenging but doable, and contains no major impediments. Moreover, the self-evaluation report shows the programme staff to be alert for whatever impediments might occur, such as those relating to the study abroad. Overall, the committee evaluates the programme as sufficient on this criterion. Master’s programmes The information provided by the self-evaluation report and by respondents during the site visit show that the compulsory part of both MSc programmes generally constitutes no impediment to study progress. Problems that did occur in this respect were solved by adequate measures, such as the division of the Macroeconomics course of the Economics programme into two separate courses. With respect to the programme as a whole, the committee shares the concern expressed by the staff of the IEB programme regarding delays in study progress and appreciates its intention to tackle these problems by changes in the curriculum. The committee advises the staff of the Economics programme to follow this example, and extend its analysis of impediments to study progress to the programme as a whole. Overall, the committee evaluates both programmes as sufficient on this criterion. Bachelor’s programme in Economics and Business Economics the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme in Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme in International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S8: Admission requirements The structure and contents of the intended curriculum are in line with the qualifications of the incoming students: • Academic bachelor’s programme (WO-bachelor): VWO (pre-university education), propaedeutic certificate from a hogeschool (HBO)or similar qualifications, as demonstrated in the admission process • Master’s programme (WO-master): a bachelor's degree and possibly a selection (with a view on the contents of the discipline).

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The entrance requirements for the programme are: •

•

180

pre-university secondary school (vwo) diploma, profiles Economics&Society (no additional requirements), Nature&Technology, Nature&Health (both with an elective course economics 1), or Culture&Society (with elective courses economics 1 and mathematics A2 or B1) with mathematics. higher professional education (hbo) propaedeutic certificate, with sufficient command of mathematics and English.


For students requesting admission on the basis of a non-Dutch certificate or degree, the FEB Examination Committee may require them to pass an English language test. Apart from that, the programme director and the Admissions Office evaluate their educational background, under the responsibility of the FEB Examination Committee. For students who do not fit standard procedures, the programme coordinator of the BSc programme provides individualised advice and programme, upon approval of the FEB Examination Committee. Since the programme is new, there are no enrolment figures available. However, enrolment in the originally separate programmes of Economics and IEB might be considered indicative. For Economics, the enrolment numbers have declined over the past few years from 60 in 2004-2005 to about 30 in the last three years. For IEB, enrolment fluctuates between 70 and 150. About 40% of the IEB students are from abroad, mainly from Germany, East European countries and China. Regarding promotional activities, the programme participates in the activities of the University of Groningen in general and the FEB in particular, employed to inform prospective students both in the Netherlands and abroad about the BSc programmes at this university. The activities range from an open day on the FEB premises and Student for One Day activities to several national and international education fairs. Brochures and leaflets, which are updated every year, are available for this purpose. Finally, there are elaborate descriptions of each BSc and MSc programme on the FEB website. Master’s programme Economics Students with a BSc in Economics from the University of Groningen and a sufficient command of English are granted automatic access to the programme. Students who graduated with a BSc in Economics at another university but within the EU are also admitted, unless the Admissions Board notes important deficiencies. This also holds for applicants who graduated with a Bachelor's or Master's degree in another discipline than in Economics. In case of deficiencies an individualised remedial programme is prepared by the educational coordinator. Applicants who graduated in Economics (BSc or MSc) outside the EU are admitted only if it can be ascertained that they are able to pass the compulsory courses in microeconomics/industrial organisation and macroeconomics/monetary economics. For this reason every foreign application is judged by a committee including an admissions officer, the programme coordinator and the lecturers of Markets and Competition and Advanced Macroeconomics, under the responsibility of the FEB Examination Committee. Only one in eight candidates pass this selection. Yearly 20 to 30 students enter the programme. Most have a BSc in Economics from Groningen University. About 3 to 5 students per year come from abroad. Promotional activities include participation in a MSc degree information meeting for BSc students of the FEB, a brochure, information about the programme on the website and participation in international fairs (for international students). Master’s programme International Economics and Business Students with a BSc in Economics or International Economics and Business of the University of Groningen are granted automatic access to the programme. BSc graduates in Economics and Business from outside Groningen are admitted as a rule, provided the Admissions Board does not note important deficiencies. In such cases enrolment in the pre-MSc is generally recommended. This also holds for applicants who graduated with a Bachelor's or Master's degree other than Economics or Business. The responsibility for admission is mandated by the Examination Committee to the programme director, who is being advised by the FEB


181

Admissions Office. Factors taken into account are the general profile of the programme followed, the proficiency in English and the courses followed in international economics, international business and quantitative research methods. Yearly, 25 to 40 students enter the programme, 25-30% of whom come from abroad. Promotional activities include participation in a MSc degree information meeting for BSc students of the FEB, a brochure, information about the programme on the website and participation in international fairs (for international students). Assessment Bachelor’s programme The committee has ascertained that the BSc programme is open to pre-university secondary school students with various profiles. There are standard procedures for the admission of other students, which guarantee that the standards are upheld. Based on the self-evaluation report and information gathered during the site visit, the committee concludes that the curriculum is in line with the qualifications of incoming students. Consequently, the committee concludes that the programme meets the standards required in this criterion. Master’s programmes The committee has ascertained that both programmes are open to students with relevant Bachelor’s degrees, both from the Netherlands and abroad. Both programmes have clearly defined admission procedures, which guarantee the required level. The admission criteria for the Economics programme appear to be a bit more strict than those for the IEB programme, which is understandable in view of the high theoretical, analytical and mathematical level of the Economics programme. Based upon these considerations, the committee concludes that both programmes meet the standards required under this criterion. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S9: Credits The programme meets the legal requirements regarding the range of credits: • Academic bachelor’s programme (WO-bachelor): 180 credits • Academic master’s programme (WO-master): a minimum of 60 credits.

Description The curriculum of the Economics and Business Economics BSc programme comprises 180 EC and complies with the formal requirements with respect to the size of the curriculum. The curriculum of the Economics MSc programme comprises 60 EC and complies with the formal requirements with respect to the size of the curriculum. The curriculum of the International Economics and Business MSc programme comprises 60 EC and complies with the formal requirements with respect to the size of the curriculum.

182


Assessment The Bachelor’s programme Economics and Business Economics: complies with the formal requirements with respect to the range of credits. The Master’s programme Economics complies with the formal requirements with respect to the range of credits. The Master’s programme International Economics and Business complies with the formal requirements with respect to the range of credits.

S10: Coherence of structure and contents The educational concept is in line with the aims and objectives. The study methods correspond with this educational concept.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The FEB has developed an overall didactic profile: Active, Diverse & Profound. The BSc graduates have to function in a rapidly changing environment. This requires a proactive attitude, which should be acquired or developed during their studies (Active). Students also have different learning styles, interests, ambitions and talents, while lecturers differ in their teaching styles; the concept aims to cater to such diversity (Diverse). Finally, graduates must be able to operate as academics. The teaching should therefore be academic and expansive, i.e. broad and deep (Profound). The EBE BSc programme uses a mix of these concepts. The didactic profile of the EBE BSc is built around different types of meetings: lectures, workshops and tutorial meetings to reflect the idea of diversity. Lectures are plenary (generally lasting two hours), whereas the workshops, practicals and tutorial meetings take place in small groups of, at most, fifteen to twenty students. The choice of study method depends on the nature of the intended learning outcomes. For intended learning outcomes focused on obtaining knowledge, the dominant teaching methods are lectures and tutorials. For intended learning outcomes focused on applying knowledge, making judgements and obtaining skills, the dominant teaching methods are tutorials and practicals. In lectures the scene is set by combining theoretical topics with examples of real-world business strategy and policy analysis, depending on the nature of the course. In line with faculty policy, lectures in the first year of the BSc programme should provide a platform for the research professors in the department, acknowledging profoundness at an early stage of the programme, to illustrate their research and their fascination with problems of international economics and international business. Guests are recruited from the ranks of professors, policy advisors and business professionals to provide a direct link with the professional practice. Besides lectures, the key learning vehicle of the programme is intensive interaction in workshops and tutorial meetings, facilitated through individual and group assignments and exercises. During these meetings, the outcomes of the work on the assignments and answers to exercises are discussed under the guidance of an experienced staff member or tutor. In order to accommodate the diversity of students (in learning styles, interests, ambitions and talents), courses, exams and assignments offer a variety of alternatives, such as lectures, tutorials, practicals, workshops, individual exams, essays, presentations, etc. Moreover,


183

teaching in small groups offers ample opportunities to practise academic communication skills, particularly writing and presenting, to introduce larger, more complex problems and to integrate different elements of theory and practice, strategy (business or otherwise) and policy. The set-up of the courses in the BSc programme comprises at least one 2-hour meeting per week and in the first year two 2-hour meetings per week. Generally, in one course different teaching methods are employed. In fact, there is only one course which solely offers lectures as a method of instruction. The self-evaluation report contains a table showing that the curriculum includes 1,063 contact hours for the Economics specialization and 953 contact hours for the IEB specialization, corresponding to 21% and 23% of the total curriculum (excluding study abroad in the IEB programme). Especially in the first year the number of contact hours is high (447, 27%). In later years the emphasis shifts to self-study. Within the Economics specialization, lectures take up 375 hours (7.5%), tutorials 528 hours (10.5%), and practicals 168 hours (3.3%). A total of 3,977 hours (78.9%) are reserved for self-study, including writing a thesis (280 hours). Within the IEB specialization (excluding the study abroad), lectures take up 319 hours (7.5%), tutorials 496 hours (11.8%), and practicals 138 hours (3.3%). A total of 3,247 hours (77.3%) are reserved for self-study, including writing a thesis (280 hours). During the site visit, the composition of the student body was emphasized as an important component of the educational experience. The mix of local and foreign students provides an excellent stage to exchange views and stimulate discussion, especially with respect to international economics and national differences between economic systems. Also, lecturers use group assignments as tools to train intercultural competencies. Although difficulties sometimes occur, for example as a result of different mores with respect to group behaviour, these difficulties can be used as a training ground for intercultural problem-solving. Master’s programme Economics The MSc programme adheres to the overall educational concept of the FEB described above. The dominant teaching method is the combination of lectures and tutorials. In the opinion of the staff, this format contributes best to the achievement of the objectives and intended learning outcomes. Throughout the curriculum, there is a strong emphasis on academic training, as expressed in assignments and the writing and defending of papers, culminating in the MSc thesis. Contacts between students and lecturers are regular and intensive, also outside the scheduled contact hours. Of the total workload of 1680 hours, 160 hours are reserved for lectures/tutorials, 236 hours for assignments, 724 hours for self-study, and 560 hours for the thesis. Master’s programme International Economics and Business The MSc programme adheres to the overall educational concept of the FEB described above. The dominant teaching method is the activating tutorial, in which assignments play an important role. In addition, given that students have to be able to operate in a multicultural environment, didactic concepts that sharpen academic communication skills abound in the IEB programme. All courses emphasize interaction, both between students and lecturers and between students. Contact hours with intensive class interaction are routinely accompanied by non-scheduled outside class contacts. The challenge of lecturing in the IEB MSc is to facilitate the learning process of the students and to let them assume principal responsibility at the same time. Particularly in Asian cultures such an approach to teaching (learning) is far from straightforward. During the site visit, students agreed that this can sometimes be a major challenge, especially in group assignments. However, they also underlined the benefit

184


of learning to deal with these kinds of intercultural differences. Of the total workload of 1680 hours, the scheduled number of contact hours is about 150 (including 30 hours' individual supervision for the MSc thesis). Around 700 hours are devoted to thesis writing, 672 hours to assignments and 308 hours to exams, which illustrates the relatively large emphasis on learning by doing and activating didactic formats. Assessment Bachelor’s programme According to the committee the educational concept is in line with the aims and objective of the programme. The principles of diversity, active learning and profoundness are all reflected in the curriculum and the instructional methods employed. Nevertheless, the committee has the impression that the educational concept (profound, active, diverse) does not play a very important role in everyday teaching practice. The programme relies predominantly on conventional instruction methods such as lectures and tutorials, with little explicit reflection on educational concepts and tools. However, the evaluation results of the programme are generally satisfactory and in some respects good. Especially the IEB specialization (formerly an independent programme) scores high on curriculum evaluations regarding aspects such as academic orientation, academic skills and intellectual motivation. During the site visit the students predominantly expressed their satisfaction with the programme and the didactic methods and instructional tools employed. Based on these findings, the committee evaluates the coherence of structure and contents of the BSc programme as satisfactory. Master’s programmes The committee’s assessment of the BSc programme extends to the MSc programmes. Both programmes adhere to the same educational concept as the BSc programme. The instructional methods used correspond to the principal educational goals. Thus, in the Economics MSc programme, the emphasis on academic skills results in the choice for a combination of lectures, tutorials and assignments as the principal instructional methods. By contrast, the IEB MSc programme places a stronger emphasis on application, empirical research skills and cultural and communicative skills. This results in a predominance of tutorials, with cooperation and interaction as important features. Although the educational concept of both programmes is not elaborated very explicitly and the instructional methods used appear to be a bit conventional, both programmes receive good evaluations, at both the course and curriculum level. It is indicative that a high percentage of the courses are rated by the students as A or A+. Based upon theses findings, the committee concludes that the coherence of structure and contents of both MSc programmes is satisfactory. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S11: Learning assessment By means of evaluations, tests and examinations, the students are assessed in an adequate and for them insightful way to determine whether they have achieved the intended learning outcomes of the programme or parts thereof.



185

Bachelor’s programme The programme adheres to the general assessment policy of the FEB. The programme director has the responsibility to implement this policy and to check upon the degree of implementation. For the EBE programme, the assessment policy of the different courses is being developed and will be evaluated against the integral assessment policy of the FEB. This will result in a coherent assessment plan as of September 2009 at the beginning of the new BSc programme. In general, intended learning outcomes focused on obtaining knowledge, applying knowledge and making judgements are mostly assessed by written exams with open questions. Intended learning outcomes focusing on obtaining skills are mostly assessed through individual and group assignments. Other tools of assessment include presentations, papers and take home tests. As can be inferred from Tables 2A-2C, most courses employ a combination of a written exam with a paper, presentation(s) or assignments. Depending on the specialization, only 5-6 courses employ solely a written exam. On the other hand, in the courses in research methods assessment is entirely based on assignments, as the learning outcomes concern the mastery of method and writing and presenting a report or research. The same applies of course to the thesis. Intended learning outcomes, teaching methods and assessment strategies are explained to the students in the course manuals so that they can decide upon an effective learning strategy. During the site visit, it was established that students experience assessment procedures as clear and fair. Sometimes group projects give rise to questions regarding the contribution of group members to the end product. In discussions with lecturers it was established that they are aware of these problems and check on the contribution of individual group members. Exams and assignments are always developed by more than one lecturer. Thus, the quality of these assessments is guaranteed by peer review. Also, theses are always assessed by two lecturers; the supervisor and a second lecturer. Criteria on which theses are assessed are specified in the policy document, ‛Assessment Form Bachelor Thesis’. Master’s programme Economics The programme adheres to the general assessment policy of the FEB. The programme director has the responsibility to implement this policy and to check upon the degree of implementation. This will result in a coherent assessment plan for the programme, which will be effective from September 2009. As Table 2D demonstrates, all courses except one assess the students by means of a written exam with open questions. For most courses, a smaller but still substantial part of the assessment (approximately 25%) is based on assignments that are designed to evaluate whether students are able to apply their knowledge. Assignments have to be completed during the course period, so that the correct answers can be discussed and explained during the lectures and tutorials. Assessment methods are explained to students in the course descriptions. Given this information, students can decide upon an effective learning strategy. Generally, examples of previous exams and papers are made available to students, so that they have the opportunity to become familiar with the assessment standards. Exams and assignments are always developed by more than one lecturer. Thus, the quality of these assessments is guaranteed by peer review. Master’s programme International Economics and Business The programme adheres to the general assessment policy of the FEB. The programme director has the responsibility to implement this policy and to check upon the degree of

186


implementation. As can be derived from Table 2E, various assessment instruments are used in the programme, including written exams, individual projects and assignments, group projects, individual or group presentations and individual oral exams. How these instruments are used is described in the course manuals (including the MSc thesis manual). From those descriptions it is clear that the assessment through assignment is more characteristic of the IEB programme than assessment through written exam. This is in line with the profile and focus of the programme as well as the intended learning outcomes of the IEB MSc, which emphasize internalizing knowledge and applying knowledge at a relatively high academic level. Assessment methods are explained to students in the course descriptions. Given this information, students can decide upon an effective learning strategy. Group projects may give rise to the problems discussed under the BSc programme, but at the site visit it was established that lecturers act adequately when such problems occur. Exams and assignments are always developed by more than one lecturer. Thus, the quality of these assessments is guaranteed by peer review. Assessment Bachelor’s programme The committee has inspected the various means of assessment that are used in the programme. The committee concludes that in general a variety of assessment methods is used, corresponding to the variety of intended learning outcomes. An encompassing assessment policy was under development at the time of the site visit, but not yet implemented. From the examples that were examined and the discussions held during the site visit, the committee notes that the lecturing staff is aware of the importance of assessment and sets great store in developing methods of assessment which reflect the educational goals of their courses. Based on these findings the committee assesses the programme in this regard as satisfactory. The committee advises the FEB to continue its efforts to develop and implement the assessment policy, including the inventory of the relation between learning outcomes and assessment instruments. Master’s programmes The comments given on the BSc programme also apply to the MSc programmes. Based on the information provided in the self-evaluation report, inspection of a sample of assessment instruments and discussions during the site visit, the committee concludes that the students are assessed in an adequate and to them insightful way, to determine whether they have achieved the intended learning outcomes of the courses. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Curriculum The committee comes to an overall assessment of the theme Curriculum on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme in Economics and Business Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme in Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme in International Economics and Business, it assesses this theme as satisfactory.


187

8.1.3. Staff S12: Requirements for academic orientation The programme meets the following criteria for the deployment of staff for a programme with an academic orientation: Teaching is principally provided by researchers who contribute to the development of the subject/discipline.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Table 8.3 shows an overview of the academic staff active in teaching the FEB’s joint economics programmes. Of the academic personnel (WP; excluding PhD students and student assistants) active in teaching the FEB’s Economics programmes, 74% has a PhD and 44% is a member of the SOM research school. A significant proportion of the WP who are not part of SOM is otherwise active in research, for example contract research. According to the AACSB standards, 72% of FEB’s WP is ‘academically qualified’. This means that they are fellows or associate fellows of a research school or have contributed to the intellectual development of the discipline by means of publications or presentations at conferences during the last five years. The self-evaluation report provides information regarding the teaching staff involved in the various programmes. Of the staff teaching the BSc programme, 28 (60%) holds a PhD, and 19 (40%) participates in SOM. With respect to the MSc programme in Economics, all staff hold a PhD, and all but two participate in SOM. With respect to the IEB programme, all staff but one hold a PhD and participate in SOM. % with a Total % SOM PhD Number Teaching fte Professors 31 5.4 100% 74% Honorary professors 6 0.0 100% n.a. Senior lecturers 27 9.3 96% 63% Assistant professors 60 18.4 70% 45% PhD students 14 2.2 n.a. n.a. Lecturers 33 14.0 33% 0% Student assistants 30 7.5 n.a. n.a. Researchers 2 0.8 100% 0% Other WP 1 0.0 n.a. n.a. Total * 174 50.1 74% 44% Table 8.3: Academic staff (WP) active in teaching in the joint Economics programmes * Total number and teaching FTE without student assistants; percentage of personnel with a PhD and SOM status calculated over job categories to which they apply, i.e. without PhD students, student assistants, other WP and honorary professors (at SOM). Category

Assessment Based on the self-evaluation report and discussions during the site visit, the committee concludes that from the viewpoint of academic orientation, the quality of staff can be assessed as satisfactory. The vast majority of teaching staff in the BSc programme and all staff in the MSc programmes hold a PhD and are active in research. Of those not holding a PhD, about half are PhD students who take part in teaching at the undergraduate level. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

188


S13: Quantity of staff Sufficient staff are deployed to realise the desired quality of the programme.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The deployment of personnel for teaching the Economics courses has decreased slightly in past years, from 45.6 fte in 2006/07 to 42.2 fte in 2008/09 (excluding student assistants). At an approximately constant number of students, this means that the student/staff ratio has increased during this period, from 31.8 in 2006/07 to 35.6 in 2008/09. The main reason for this is the problem of recruiting well-qualified staff, both in terms of research and teaching qualifications. Compared to the national average as reported in WOPI 2007 and 1cijferHO 2007, the BSc programmes show a higher student/staff ratio (i.e. more students per fte), whereas the student/staff ratio in the MSc programmes is significantly lower than the average. Overall, the student/staff ratio of FEB’s joint Economics programmes is slightly above the national average. According to the self-evaluation report, it is not possible to give a breakdown per degree programme, as the FEB is not organized by programme, and many of its staff participates in various programmes. Also, many courses are part of more than one degree programme. Assessing the number of students enrolled in a programme is not self-evident either. For instance, many students follow courses that are part of a MSc programme, while they are still enrolled as BSc students. The FEB keeps a close eye on the deployment of its personnel. Quantitatively, two models are used to allocate time to tasks and people: the course allocation model and a model to determine the teaching capacity per individual. Based on the outcomes of both models, capacity discussions are held each spring with the heads of the departments and the programme directors. If these discussions reveal staff shortages within departments, the FB undertakes action by hiring temporary staff or by advertising vacancies for permanent positions. Assessment Despite the high student/staff ratio, no problems were brought forward during the site visit concerning the quantity of staff. Students indicated that they have adequate access to the teaching staff, which is facilitated by the relatively small scale of the programmes. Members of the staff did report occasional problems as a result of vacancies, but no structural problems were mentioned. This leads the committee to conclude that by efficient deployment of its relatively small staff, the FEB manages to offer programmes of good quality. If necessary, it manages to mobilize extra human resources for problem-solving measures, such as intensified teaching for first-year students. Summarizing, the committee judges the number of active teaching staff to be sufficient. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.


189

S14: Quality of staff The staff deployed are sufficiently qualified to ensure that the aims and objectives regarding the content, didactics and organisation of the programme are achieved.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The FEB has an active policy regarding its staff, in which monitoring and promoting of their didactic qualities and teaching performances plays an important role. The FEB's selfevaluation report states that in appointing, assessing and promoting academic staff, their teaching abilities are explicitly examined. This was confirmed in the meetings the committee had with staff members. For instance, the tenure track requirement for assistant professor includes that the candidate has relevant teaching skills, evidenced by good assessments or at least by having completed the teacher’s training for higher education (BKO; basic teaching qualification). Candidates who do not have a BKO are required to obtain the certificate within two years after starting the tenure track. During the recurrent progress and appraisal interviews, explicit attention is paid to teaching performance. In the promotion policy, teaching performance also plays an important role. Furthermore, the FEB is developing a specific policy to increase rewards for teaching performance, both materially and in terms of career perspectives. The FEB staff members can make use of the ample university-wide training opportunities for didactic qualities. Furthermore, the FEB has its own three emphases in this field. •

•

•

Professionalization of teaching qualities: The FEB has endorsed the policy that basic teaching qualifications (BKO) should be formulated as the minimum required level for a university lecturer (the BKO requirement does not apply to temporary teachers). English: In 2003, all members of the academic staff were tested by the FEB to determine the level of their English. Staff who scored below the required level have since followed courses in oral and/or writing skills. The FEB monitors whether students are satisfied with the English proficiency of their lecturers. In the staff scan and the system of development interviews, attention is also given to English language skills. Additional English training is made available for those teachers expected to benefit from it. IT in education: lecturers receive specific training on how to use the new IT applications, in particular those related to Nestor, the electronic learning environment. Specific workshops concerning IT use in education are held throughout the year.

In addition, staff with individual training needs can apply for training funds from the FEB. Assessment According to the committee the FEB pursues a consistent and active policy for strengthening the didactic qualities of its staff. The BKO standard guarantees a basic level of competence, with the facilities offered for acquiring English language skills and IT skills as valuable additions. As the FEB makes relatively extensive use of temporary staff and makes attempts to prolong these appointments, the committee recommends also encouraging them to obtain their BKO certificate. In the meetings the students expressed their general satisfaction with the teaching staff’s quality. Nevertheless, it was mentioned that the English language skills of some lecturers were not satisfactory. On the basis of the self-evaluation report, the committee comes to the conclusion that the FEB is aware of this problem and is pursuing an additional policy in this

190


respect. Summarizing, the committee judges the quality of staff who are active in teaching to be sufficient. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Staff The committee comes to an overall assessment of the theme Staff on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme in Economics and Business Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme in Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme in International Economics and Business, it assesses this theme as satisfactory.

8.1.4. Services S15: Facilities Housing and facilities are adequate to achieve the learning outcomes.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Accommodation The FEB is engaged in a series of renovations and building activities that will result in a completely new environment for students and staff. In 2004 a large-scale renovation of the teaching rooms in the WSN building, where the FEB is accommodated, was completed. In 2006, a new teaching wing was opened, housing ten lecture rooms with all relevant electronic facilities in the adjacent Zernike Building. Currently, the ground floor and the first floor of the WSN Building are being transformed into a learning and working environment for students, designed to match the newly renovated teaching areas. Furthermore, the library will be modernized, and an extra lecture hall for about 150 students will be created. Library The FEB’s library forms part of the combined Economics and Business/Spatial Sciences Library, which in its turn is part of the University of Groningen library facilities. The library houses an up-to-date collection of about 75,000 books and more than 800 journals. The digital library offers on-line access to various catalogues, over 1,600 electronic journals in the field of economics and business, bibliographical databases, financial databases, research papers, MSc theses, etc. Online journals and databases from other disciplines can also be consulted, for example from the exact sciences and biomedical sciences. The library is housed in the WSN Building. When the renovation is completed, the library will have about 250 study places and a modern instruction area, a quiet study room, some study cubicles and computer facilities with about 30 workstations. The library is open on Mondays to Thursdays from 9 a.m. to 6.30 p.m. and on Fridays from 9 a.m. to 5 p.m. The central university library has more flexible opening hours, enabling students to study in the evenings and at weekends. It is popular among students because of its location in the town centre. The library aims to promote the information skills of students and staff and makes use of the opportunities offered by the internet, intranet and Nestor to do so. Instruction sessions for students are


191

regularly arranged, both individually and in groups, and in both Dutch and English. Where required, the library can also offer course-specific support via Nestor. Automation and IT The FEB has made about 250 modern computers available to the students. They are divided over a number of reserved teaching rooms, a quiet room, a self-study area and the FEB library. Printing facilities are available in various places. Since the introduction of the general University of Groningen ‘student workstation’, students can also make use of computer facilities anywhere in the university. Furthermore, the FEB offers many electronic facilities, like lending out laptops for students, wireless internet, and extra web servers for teaching purposes (for example a web shop simulation). A laboratory for research and teaching is under construction, including 18 cubicles to test subjects in isolation, two video rooms where group behaviour can be observed, and a room housing a Group Decision Support installation. Electronic Learning Environment (ELO) In 2000, the University of Groningen chose Blackboard as the university-wide electronic learning environment. At the moment this learning environment, known as Nestor, is completely embedded within the faculty for all courses. Over the past years, Nestor has evolved from a tool for individual courses into a fully fledged learning environment, giving access to all information relevant to students. Examples include course catalogues, study programmes, timetables, study results and the Quality of Teaching website. FEB policy has focussed on increasing the value of Nestor for teaching purposes, for instance by initiating teaching and IT afternoons. These are low-threshold forums for colleagues who want to find out more about the possibilities of IT and learn from the experiences of colleagues with Nestor sites. Assessment On the basis of data in the self-evaluation report, additional documents and discussions during the site visit, the committee concludes that the FEB meets the criteria for material facilities. Initially, the committee had some doubts concerning the limited opening hours of the FEB library. However, discussions with students showed that there are sufficient alternative libraries with longer opening hours. The students expressed their dissatisfaction with the number of study places provided with computers. The committee has noted that the FEB is aware of this problem and is working on improving the situation in this respect. The curriculum evaluations show that the students are very pleased with the electronic learning environment Nestor. The committee shares their positive opinion of Nestor, which gives easy access to all relevant information and offers a platform for collaboration and exchange of information. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S16: Tutoring Tutoring and information provision for students are adequate in view of study progress. Tutoring and information provision for students correspond with the students’ needs.

192


Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Information is primarily provided to students electronically, through Nestor and the electronic database Ocasys. The latter gives all information about study programmes and individual courses. For specific questions, students can apply to the information desk or directly to the tutor, lecturer, programme coordinator, or study advisor. Additionally, a study advice website has been created with information about all kinds of topics that often come up during counselling sessions. Furthermore, students can look up their own results and study progress on line. Tutoring focusses on three objectives, getting students off to a good start, helping them to choose their degree programme and specialization, and ensuring their progress. Getting off to a good start: Much tutorial attention is given to the first phase of the students’ studies. Already from 2003, the Dutch-taught degree programmes have had a system of tutor-lecturers. which has been expanded more and more over the years. In recent years, this system has also been introduced in the English-taught programmes. After the first two rounds of examinations, first-year students are invited to meet with a lecturer at an appointed time and place. In the site visit interview, it was mentioned that FEB pays special attention to international students by creating an international work and learning environment. Among other things, it facilitates a website for foreign students at the FEB. In addition, foreign students – even before they begin their studies – can ask to be supervised by a senior student (a student ambassador). Choosing a degree programme and specialization. Central to the career of students are the choices they will have to make. During the first year, the emphasis is on selecting the right degree programme. By the end of the first year, students may decide to switch to another BSc programme or to the Honours Bachelor’s programme. During their second year, students will decide whether they will spend time abroad in their third year to study at a foreign university. This is compulsory in IE&B and optional in all other BSc programmes. During their third year, students must not only follow optional courses but also prepare the transition to the Master’s programme of their choice. It is important to the FEB that students make the right choices. Instruments for helping students make well-considered choices include the course catalogue, brochures, websites and informative meetings. An informative meeting is held before any point in time when students have to make an important decision. During these meetings, the programme director and various students and graduates will give information about the curriculum, how to study, and the labour market situation. Informative meetings about the MSc programmes are held at least twice a year. Students finding it difficult to choose may request an interview with the study advisor or the programme coordinator or director. For students who are interested in research, a meeting is held each year to explain the research conducted by faculty members as part of the SOM research school. Study progress. Study progress is centrally registered through the ProgRESS system. In addition to the tutor’s guidance, all first-year students receive a progress assessment and recommendation after each half-semester. Good students are advised to take more courses (e.g. an honours path). Poor achievers are advised to take action. This may mean making an appointment with the study advisor or an external agency, for instance one of the university’s student psychologists. At the end of the first year of registration, each student receives a letter with a personal study advice from the programme director. Students who have not earned at least 50% of the credits from the propaedeutic phase are strongly advised to discontinue their studies. Students who have passed all examinations of the propaedeutic phase during their


193

first year of registration are invited to attend an information meeting about the Honour Bachelor’s programme. From their second year of registration, particularly after their propaedeutic examination, students are expected to plan their study career themselves, or if desired after advice from a lecturer, coordinator, tutor, or study advisor. Assessment The committee is of the opinion that the FEB has a well thought out and consistent tutoring system. Prompted by the low success rates, the FEB has especially concentrated on tutoring during the first year. From the evaluation data and the meetings with students, it emerged that the present form of tutoring is effective and matches the students’ needs. The committee favourably evaluates the FEB’s efforts in this respect and evaluates the FEB’s information services for enrolled students as adequate. Also the professional study counsellors are functioning adequately. During the site visit students also expressed their satisfaction with this aspect. Summarizing, the committee concludes that the tutoring and information services are adequate for advancing the students’ progress and match the students’ needs. The committee is of the opinion that the FEB meets the standard for tutoring and information. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Services The committee comes to an overall assessment of the theme Services on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme Economics and Business Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme International Economics and Business, it assesses this theme as satisfactory.

8.1.5. Internal quality assurance system S17: Periodical evaluations The curriculum is periodically evaluated in the light of verifiable objectives and other measures.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The FEB has organized its quality assurance as a cyclical process, consisting of three steps: measurement, assessment, and improvement. The first two steps will be described in this section, the third step in the next section. Quality measurement is executed at several levels, using various instruments. Starting in 20032004, all individual courses are evaluated by the students enrolled in the specific course, via a standard online questionnaire. Since 2005-2006 a students’ curriculum evaluation has taken place every year. This evaluation covers cross-curricular aspects of the programme, such as achieving the intended learning outcomes, the coherence of the courses, the feasibility of the programmes, the available facilities, and the evaluation of the thesis as the programme’s final project. In addition, to monitor the quality of the teaching, external evaluations are used, such

194


as ‘100 about the RUG’, the alumni monitor and the Elsevier Guide to Higher Education surveys. In 2006, in addition to the students’ evaluation, the curriculum audit was introduced and will be conducted once every six years for each degree programme. In these audits all aspects of the programme (aim and objectives, structure, content, student assessment and curriculum development) are reviewed by an audit committee, consisting of a staff member from another faculty, a specialist in the discipline from outside the faculty and an internal educationalist. The audit’s main goal is improvement. To create an atmosphere in which all aspects of the programme can be discussed openly, the report of the audit committee is confidential, being intended for internal faculty use only. Finally, the FEB employs a management information system with educational indicators which are regularly reported to the programme directors, programme committees, and the FB. The indicators relate to intake, progress, graduation, and dropout statistics and success rates per degree programme. The results are assessed by means of target marks set for individual measure instruments. For instance, the results of course and curriculum evaluations must have a minimal average score of 3.5 on a 5-point scale. When scores are lower, measures are taken, provided the response rate is sufficient (see F19). Similar target marks have been set for the various external and educational indicators. An important aspect of the FEB’s quality assurance system is its public nature, which has been given form on the website Onderwijskwaliteit (Quality of Teaching). Next to all evaluation data (except curriculum audits), this website shows the improvement plans, drafted as follow-up to the evaluations. The objective of making these data readily accessible is to provide students and staff with feedback on the quality of teaching and to increase their involvement with the quality of teaching. According to the self-evaluation report, a weakness of the system is the low response rates, especially concerning course evaluations. The minimum response rate required for courses to be included in the official evaluation cycle has been set at 20% of the course participants, and no less than five respondents. Although the response rates have increased during the last years, this minimum rate is often not reached. As a result, almost half of the courses are excluded from the official evaluation cycle. Assessment The committee greatly appreciates the FEB’s activities in the field of quality assurance. The FEB has a consistent quality assurance system on both course and curriculum levels, using various instruments. The committee specifically appreciates the following aspects: • • • •

the use of a standard instrument for the evaluation of courses, making longitudinal data available on the development of the quality of teaching; the development and use of instruments on a higher level of aggregation, like the curriculum evaluations and the curriculum audits; the clear standards for assessing course evaluation results; the publication of evaluation data.

The committee shares the FEB’s concern about the low response rate of the course evaluations. As a result, about half of the courses are excluded from the official evaluation cycle. The committee notes, however, that the results of these evaluations were not ignored. On the contrary: even if the response rates are below the required minimum, the programme directors and the lecturers take a close look at the results and use them to try and improve on the course. The committee recommends the development of a method to generate


195

longitudinal data on courses which are excluded from the official evaluation cycle due to insufficient response rates. For the future, the committee advises the FEB to consider the possibility of extending the standard course evaluation with specific questions per course. The committee is of the opinion that specific questions can do more justice to the differences between courses and better address policy needs (for example: examining whether specific measures following earlier evaluations had the desired effect). Along with this combination of quality assurance instruments, the committee was favourably impressed by the ‘culture of quality’ throughout the FEB. In the meetings the programme director, the programme committee and the lecturers showed great commitment to the quality of teaching. Both the programme direction and individual lecturers appear to be very open to suggestions regarding possible improvements in both the curriculum and the individual courses and are motivated to try promising new ideas, like those emerging from evaluation results. It is indicative that many lecturers supplement the obligatory standard evaluations by other means to evaluate their courses, such as spending part of the final lecture reviewing their course with the students. The committee considers the Quality of Teaching website of the FEB’s electronic learning environment characteristic for the culture of quality, openly publishing all evaluation results on course and curriculum levels. The committee considers the public availability of these data especially important, both as an expression of the importance the FEB attaches to evaluation results and because of the motivation it gives teaching staff to improve their teaching. In summary, the committee concludes that the evaluation of teaching is organized very well. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as good. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as good. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as good.

S18: Measures for improvement The outcomes of the evaluation form the basis of verifiable measures for improvement that contribute to the achievement of the objectives.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. All quality assessment instruments mentioned in S17 are followed up by improvement trajectories. The most developed and formalised improvement trajectory is the one following upon course evaluations. If the average score of a course evaluation is lower than 3.5 on the 5point scale (and the response rate is sufficient), the lecturer has to submit an improvement plan to the programme director. Afte r the programme director’s approval, this plan is put before the programme committee, FB, and the lecturer’s head of department. Also, the improvement plan is placed on Nestor. Before the next edition of the course in question, the lecturer reports to the programme director about the implementation of the improvement measures. In addition, the evaluation scores are taken into account in staff performance and appraisal interviews.

196


During the site visit the committee ascertained that all parties concerned (students, lecturers, heads of departments) know about this guideline for course improvement, and that the measures are observed conscientiously by all. In this process, insufficient response rates constitute the major obstacle. However, the interviews made clear that the response rates are rarely used as an excuse to lean back and do nothing. Even if response rates are insufficient, evaluation results are generally studied seriously and followed by adjustments, if necessary. There are similar, albeit less formalized, improvement trajectories following curriculum evaluations, curriculum audits and educational indicators. For instance, the results of curriculum evaluations are discussed during the policy meetings between the faculty’s associate dean for education and the programme director. When necessary, measures will be taken. Examples of measures taken in the last year are the decision to have examinations marked faster, and the development and implementation of the skills line. Also, the curriculum audits and the indicators lead to concrete measures, for example in past years the reformulation of the intended learning outcomes of the degree programmes, better implementation of the FEB’s assessment policy, and intensifying the teaching for first-year students in order to increase their success rate. Particularly the development of the course evaluation results shows the beneficial effects of the quality assurance system. For instance, out of 94 courses with insufficient scores for course and/or lecturer in 2006-2007, over 23% scored sufficiently on both aspects a year later. In total, the proportion of lecturers and courses which were assessed as sufficient or higher increased from 70% in 2004-2005 to 75% in 2007-2008. Assessment The committee’s appreciation for the FEB’s quality assurance extends also to the FEB’s system for implementing improvements. The committee especially appreciates the clear guidelines for follow-up with respect to course evaluations. Data presented to the committee show that this has led to a steady improvement of the quality of teaching over the past few years. The committee considers it characteristic of the ‘culture of quality’ within the FEB that even when the response rate is insufficient, evaluations often result in measures to improve the course. Furthermore, the committee greatly appreciates the fact that improvement plans following evaluations are made public. In summary, the committee judges this aspect in both programmes to be good. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as good. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as good. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as good.

S19: Involvement of staff, students, alumni and the professional field Staff, students, alumni and the relevant professional field will be actively involved in the internal quality assurance system.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The primary responsibility for the degree programmes and the quality assurance rests with the programme director, but also other parties are actively involved.


197

Students are approached after each half-semester and stimulated to fill in the evaluation questionnaires of the courses they followed. Also, the publication of the evaluation results in Nestor is pointed out to them. The attendance of students at review discussions of courses is highly appreciated. Students are also involved in evaluations at the curriculum level. For instance, they participate in the discussions of the audit committee with faculty members that are active in teaching. Students are furthermore involved in the quality assurance by means of the year-group representatives system. The students of each year of the programmes are represented by permanent groups of students, who discuss experiences of the courses of the preceding half-semester in the presence of the programme director, who sits in as listener. Finally, the students’ union Quest organizes the election of ‘Lecturer of the Year’. Lecturers are in particular responsible for their own courses. They are furthermore involved in cross-discipline quality assurance, for instance in the curriculum audits. An important role is played by the programme committees, in which both students and lecturers are represented. By law, the programme committees’ job is to advise on teaching. They are closely involved in the assessment of evaluation results and improvement plans, and give the FB and the programme director solicited and unsolicited advice. The BSc and MSc programmes under review in this report have a combined programme committee. Discussions with this committee during the site visit revealed that the programme committee plays a major part in the quality assurance system. In all discussions the programme committee is taken very seriously as a partner by the programme director. Alumni receive a national questionnaire once in two years, as part of the alumni monitor. At the site visit, the FEB expressed its intention to intensify relations with alumni. The professional field is represented by an Advisory Board, which was instituted at the FEB’s realization in 2006 and which is entitled to give solicited and unsolicited advice on the FEB’s strategic policy. At the site visit it emerged that the Advisory Board had so far been dormant, but that it would convene in September 2009 for the first time. Assessment The committee has concluded that the FEB sets great store by the input from students and lecturers in the quality assurance system. This is especially shown in the importance that is given to the programme committee’s advice. Until now, input from former students and the professional field has received less attention, but there are plans to stimulate their input. The committee considers a more active involvement of these groups a positive development. In summary, the committee concludes that the programme meets the criterion laid down for this aspect. It recommends that the programme management realize the plans for a more active role of the Advisory Board in the near future. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

198


Assessment of the theme Internal quality assurance system The committee comes to an overall assessment of the theme Internal quality assurance system on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme Economics and Business Economics, it assesses this theme is satisfactory. In the case of the MSc programme Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the Master’s programme International Economics and Business, it assesses this theme as satisfactory.

8.1.6. Results S20: Achieved learning outcomes The achieved learning outcomes correspond with the aims and objectives regarding level, orientation and subject/discipline-specific requirements.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The achieved learning outcomes are reflected in the BSc thesis and in the preparation for the labour market. The BSc thesis is the final component of the programme, meant to be a reflection of the students’ knowledge and skills in one or more of the knowledge areas of national/international economics and business. Student have to complete at least 120 EC of the programme, including the full first year, before being allowed to start their thesis project. The BSc thesis is based on a clearly defined research topic. The aim of this project is to develop an academic paper including a literature review and an analysis of quantitative data. Hence the BSc thesis involves all phases of a full research project and results in a short paper on a focused topic. The completion of a BSc thesis implies that the graduate is able to: • • • • • •

develop and argue one or more questions and hypotheses for research on the basis of a chosen research topic; formulate research question(s), propositions and hypotheses in a systematic and scientific manner; master the literature that is indicated as relevant for the analysis of the research topic; assemble the necessary quantitative and qualitative information for the project and describe and analyse the information in a scientific manner; master relevant skills to apply statistical techniques and/or business research methods to analyse the information with the help of computer modelling; effectively communicate the results of the thesis in written form.

Although the BSc thesis is an individual project, it is carried out within the structure of a course. The number of themes from which a research project can be chosen is restricted, and for each main theme two workshops are organized. In these workshops, students will be taught the essentials of the main thesis topics, relevant research methods, etc. Next, each student produces a draft of the thesis that must be developed into a full research paper. Supervision, including a discussion of a draft of the thesis, is arranged on an individual basis. There are three organized feedback moments, corresponding to consecutive stages of the research process. In addition, students have the opportunity for individual consultation upon


199

request. Through the Nestor group pages per theme, supervisors and students can exchange information and ideas and discuss problems they are facing. The theses are always assessed by two lecturers: the supervisor and a second lecturer. Assessment criteria are specified in the policy document, ‘Assessment Form Bachelor Thesis’. They encompass four headings: problem statement; literature review and hypotheses; data, method and analysis; and conclusions and organization. The self-evaluation report includes a list of the theses finished between 2006 and 2008. Grades varied between 6 and 9, with a mean of 7.15. Next to the thesis the experiences of graduates on the labour market constitute a possible indication of the achieved learning outcomes. Since almost all graduates continue their studies instead of entering the labour market, no information regarding this indicator is available. Master’s programme Economics The achieved learning outcomes are reflected in the MSc thesis and the preparation for the labour market. The MSc thesis is the final and integrative component of the programme. Students may only start working on their thesis if they have passed exams for a total of at least 20 ECTS of the programme (usually the compulsory courses). With the thesis, students prove their abilities in conducting and presenting economic research individually. The thesis should be a reflection of the student's acquired analytical skills in one or more of the knowledge areas of Economics. The thesis has to deal with a topic related to one of the master courses that have been chosen by the student. Students are free to choose their own specific topic and supervisor. The thesis should represent the full research cycle, which implies that students develop the problem setting, specify the research questions and hypotheses from the broader literature, develop their own methodology and organise their own data set. A manual `MSc thesis Economics’ has been developed and made available to students. It contains detailed information about the main goals and requirements of the MSc thesis project, and provides a guide to consecutive stages of the process. A thesis can be supervised by lecturers who teach the MSc in Economics and/or the BSc in Economics, but only if they have been appointed as examiners by the Board of Examiners. Every MSc thesis is assessed by two lecturers (at least); the supervisor(s) and a co-assessor who was not involved in the realization of the thesis. The latter only assesses the final version of the thesis. Both determine the final grade. Criteria on which a thesis is assessed are specified in the document, ‛Assessment Form Master Thesis’. Along with the quality of the thesis (originality, relevance, quality of research, structure and presentation), they include an evaluation of the extent to which the student has carried out the research independently. The self-evaluation report includes a list of 25 theses completed in 2008. Grades varied between 6 and 9, with a mean of 7.35. The labour market opportunities for graduates of the programme are good. This is illustrated by the fact that most students find a position as a professional economist shortly after completion of their study. Anecdotal evidence indicates that employers are satisfied with the high analytical level of the MSc graduates. Despite these positive outcomes, the annual Elsevier survey shows that students evaluate the programme less favourably for the characteristics of career preparation, internationalization and practical experience. According to the self-evaluation report this issue will be addressed in the next revision of the programme, together with the students’ remarks about insufficient attention paid to the practical application of theory.

200


Master’s programme International Economics and Business The programme culminates in the MSc thesis where students show their ability to apply academic knowledge and understanding in one of the areas of international economics, international (institutional) development or international business strategy. All other parts of the programme contain elements that prepare the students for their thesis, often in the form of complex assignments that induce the students to practise research skills and relate them to the latest knowledge in the field. Indicative of the large importance of the IEB thesis is the fact that it takes up 25 EC, that is almost half of the programme credits. The start of the thesis is embedded in the course Research Methodology for IEB, which takes students through the first difficult moment of problem definition and delimitation and prevents dropout and delay in the first stage of the thesis project. The Research Methodology course provides the learning environment up and until the formulation of the research design. The cooperation between individual supervisor and Research Methodology lecturers is particularly efficient and also creates uniformity and/concerning standards in the thesis handling process. Data analysis and discussion of the findings are exclusively supervised by the thesis supervisor, but at that stage the thesis project is already well on its way. Grading and assessment of the MSc thesis are done by two staff members, the supervisor and a co-assessor, who is not involved in the process and just has to assess the final document. There is a thesis manual, which also contains the assessment criteria for the thesis. Along with the quality of the thesis (originality, relevance, quality of research, structure and presentation), they include an evaluation of the extent to which the student has carried out the research independently. During the site visit, students expressed their satisfaction both with the supervision of the thesis and its value as a learning experience. The self-evaluation report includes a list of 25 theses completed between 2006 and 2008. Grades varied between 6 and 9, with a mean of 7.9. The labour market opportunities for graduates of the programme are good. In the experience of the staff, students have no problems finding a job that fits their preferences in both national and international organizations. Nevertheless, the programme does not score well in the annual Elsevier survey on the aspects of career preparation, internationalization and practical experience. The need to introduce an advisory board of professionals is currently under discussion, as it could be helpful in strengthening the linkages with the professional field in a way that would stimulate the integration of professional experience through focused thesis projects and additional guest lectures. Assessment Bachelor’s programme The commission assessed the achieved learning outcomes of the BSc programme as satisfactory. All theses examined by the committee concern small empirical research projects, encompassing all elements listed above. The research is generally limited in scope and of a routine nature, but executed according to the established standards. This includes an adequate discussion of the relevant literature, a sound design and execution of the research and well formulated conclusions. With respect to the assessment procedure, the committee appreciates the fact that a second, independent lecturer is involved, along with the supervisor. The awarded grades are a reasonable reflection of the quality of the theses. The committee assesses the quality of the theses as satisfactory. Since all graduates continue their studies, the programme’s success in preparing for the labour market cannot be directly evaluated. However, given the good prospects of graduates of the MSc programmes (see below), it can


201

be deduced that the BSc programme provides at least a sound basis in preparing for a professional career. Master’s programmes The commission assessed the achieved learning outcomes of the MSc programme in Economics as good. The theses in particular are of good quality, reflecting the high academic level of the programme. Most theses address issues which are both practically relevant and theoretically interesting, such as labour force participation by the elderly, the economic effects of natural resources, or the explanation of long-term unemployment. The literature sections reflect a thorough knowledge and mastery of the relevant literature. The translation of the general problem into research questions is convincing, as well as the way the research results are brought to bear on the original question. The research is generally well-executed, sometimes using sophisticated methodological, mathematical or statistical tools. The theses definitely warrant the relatively high grades that are awarded. With respect to labour market perspectives, students show some discontent regarding career preparation. This may well be due to the highly academic nature of the programme, with only a modest focus on preparation for the labour market. However, students appear to have no problem finding work at a level corresponding to their studies. The commission assessed the achieved learning outcomes of the MSc programme in IEB as satisfactory. The integration of international economics and business is recognizable in the predominance of theses addressing questions of international policy or business strategy. The committee appreciates the attention paid to training in the use of empirical research methodology, including a second supervisor for this aspect. This is reflected in the quality of the theses, some of which are good specimens of well-executed research. With respect to employment perspectives, the results of the programme are definitely satisfactory. However, the committee appreciates the FEB’s sensitivity to student evaluations in this respect and its intention to examine how the practical relevance of the programme and career preparation can be improved upon. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as good. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory.

S21: Study progress Target figures that are comparable to other relevant programmes are formulated to express the expected success rate. The programme’s success rate complies with these target figures.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The FEB has set clear targets regarding student progress. For the BSc programme the targeted success rates are 25% after three years, 60% after four years and 70% after five years. There are also specific targets regarding the propaedeutic year. After one year 40% of the students should have completed the programme, and 70% should at least have earned more than 45 EC. After two years 70% should have completed the propaedeutic programme. The real success rates fall far below these targets, as is evident from table 4. When considering

202


these figures, it should be taken into account that due to the switch to the ‘BA/MA’ system in 2002, the figures regarding the first cohort of students and graduates are not reliable. For example, in the first BA/MA-year a considerable number of students were confused about the content and focus of several programmes. Occasionally, students registered for a wrong programme. In later years changes in the labels of programmes created additional confusion. The numbers given only apply to ‘fresh’ first-year students of the FEB, including students who switched from another faculty, but not students who were registered for another BSc programme of the FEB. Target

Realised Econ.

IEB

Propedeutic year: > 45 EC after one year completed after one year

70 % 40 %

32% 15%

30% 15%

BSc degree: completed after three years completed after four years completed after five years

25 % 60 % 70 %

0% 5% 10%

12% 30% 41%

Stopped After one year 30 % 56% 28% After three years 35 % 75% 43% Table 8.4: Success rates for BSc programmes in Economics and International Economics and Business, 2002-2003 – 2006-2007

Both in the self-evaluation report and during the site visit, the FEB and the programme director expressed their concern about these figures. In the past years the FEB has developed and implemented an ambitious policy to raise success rates. Its primary focus is on raising the success rates of the propedeutic year by raising the number of contact hours, supplementing lectures by practicals or tutorials for all first-year courses, and introducing forms of assessment during the course rather than only at the end. The preliminary results of these efforts were presented during the site visit and seem to be very promising. For instance, the number of first-year students who participated in the first exams rose from little more than half in earlier years to two-thirds in 2008-2009. The overall success rate of the first exams rose from little over one-third of all students (i.e. including non-participants) in earlier years to half in 2008-2009. At the site visit the committee extensively discussed study progress and success rates with the programme director. A proper analysis should take into account various factors, some of which are exogenous to the programme. One example is ‘would-be students’, who register as a student, but do not show much interest in actually participating in the programme. More generally, there are few incentives for students to complete their studies within the nominal time, and many external influences which interfere with the FEB’s ambition to improve the study progress. The definitions usedby the FEB might result in some overstatement of the problem. For instance, students switching from one programme to another lower the success rates, while successful incoming transfers are not taken into account. Finally, success rates are lowered by the fact that Bachelor students are allowed to enter the MSc programme before having finished their BSc programme. This frequently results in delaying the completion of the BSc programme, reflecting unfavourably on the success rates after three, four and five years. Discussions with students during the site visit revealed that besides these general factors, study progress and drop out rates are also affected by the fact that the programme doesn’t always match their expectations.


203

The disappointing results led the committee to ask the FEB for some additional analyses of study progress and success rates. These new analyses confirm that switching is indeed an important explanatory factor. Success rates calculated for the whole faculty (i.e. irrespective of whether the eventual grade corresponds to the programme of initial choice) are about 33% higher than the mean success rate of all separate programmes. This indicates that about one in every four students who enters one of the FEB BSc programmes graduates in a different programme. Unfortunately, figures for the separate programmes are not available. These figures were corroborated by discussions with students during the site visit, which showed that the Economics and IEB programmes suffer from higher than usual drop-out. Especially Dutch students are not always prepared for the challenging nature of the programme, the required self-discipline and the fact that is it taught in English. As a result, many decide to switch to less challenging programmes within FEB, such as those International Business and Management and the Dutch programme Bedrijfseconomie. The premature entry to the MSc programme also appears to be an important explanatory factor, as can be deduced from figures regarding the average time of completion of the combined BSc and MSc programmes. For Economics, these figures show an average completion time for the BSc programme of 48 months and for the MSc programme of 10 months. For IEB, the corresponding figures are 42 months and 16 months. Taking into account that MSc students often combine their study with an internship and experience delays with writing the thesis, it is clear that these students had already completed a substantial part of their MSc programme before finishing their BSc programme. This unfavourably affects study progress figures regarding the BSc programme (while it may have a beneficial effect for the progress in the master’s programme). Master’s programme in Economics For the MSc programme targeted success rates are 50% after one year and 90% after two years. Here, too, the observed success rates fall well below these targets: For the MSc programme in Economics, realised success rates are 23% after one year, 65% after two years and 100% after three years (based only on one cohort of 2 students). Master’s programme in International Economics and Business For the MSc programme in IEB, realised success rates are 29% after one year, 63% after two years and 82% after three years. According to the self-evaluation report, one source of delayed study progress is the choice that many students make to combine their thesis with an internship. Another source is the structure of the programme, with its sudden change from a well structured first semester, filled with courses, to a second semester offering almost complete flexibility and individual freedom. Students are not always well prepared for the individual flexibility, which creates delay in completion of the thesis. The policy response is to start earlier with the thesis project in the context of a thesis research seminar and to integrate the thesis project better in the structure of the courses. Basically, this would imply that the format of the Research Methodology course, which is very much linked to the thesis, will become the standard format for all the MSc courses. Assessment Bachelor’s programme The committee notices that the success rates of the programme fall far short of the targets formulated by the FEB. The committee shares the FEB’s concern about this state of affairs. On the other hand, the committee also greatly appreciates the FEB's efforts to raise the

204


success rates. The committee wants to point out that in this respect the FEB is at a disadvantage because Groningen University does not allow for measures which have proven to be effective in improving success rates, such as a binding course recommendation and a clear separation between BSc and MSc programmes. The committee advises the FEB to consider the development of indicators which give better insight into the various factors influencing study progress. An interesting question is how to eliminate the influence of ‘would-be students’. Also, it might be useful to relate success rates to the study advice students receive at the end of their first year. On the one hand, the FEB can hardly be held accountable for the progress of students who were advised to discontinue their studies. On the other hand, the FEB could be held to account for the progress of students who received positive advice. Regarding further policy measures to raise success rates, the committee recommends that the FEB seek cooperation with specialists in the field of higher education research, thus profiting from the results of the extensive research on the topic. The committee concludes that the success rates are below par, but that the FEB’s policy to address the problems is laudable. Moreover, the problem of poor study progress is not specific for the economics programmes at Groningen University. Thus, this standard is assessed as satisfactory. Master’s programmes The success rates of the MSc programmes also fall short of the set targets. As for the BSc programme, the committee feels that the FEB this challenge is not exclusive for the economics programmes at Groningen University. However, the committee does note a certain ambiguity in the FEB’s policy, especially relating to internships. On the one hand, the FEB is committed to targets implying rapid study progress, but on the other hand it actively stimulates students to find internships, which tend to prolong the study. Perhaps the option of a part-time programme would be worth considering as a means to combine both ambitions and better align real progress rates with the nominal length of the programme. Bachelor’s programme Economics and Business Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Economics: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme International Economics and Business: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Results The committee comes to an overall assessment of the theme Results on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme Economics and Business Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme Economics, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme International Economics and Business, it assesses this theme as satisfactory.


205

Overview of the committee’s assessment Bachelor’s programme Economics and Business Economics Theme 1. Aims objectives

2. Curriculum

Assessment and Voldoende

Satisfactory

3. Staff

Satisfactory

4. Services

Satisfactory

5. Internal quality Satisfactory assurance system

6. Results

206

Satisfactory

Standard 1. Subject-/discipline-specific requirements 2. Bachelor and master level 3. Academic orientation 4. Requirements for academic orientation 5. Correspondence between the aims and objectives and the curriculum 6. Consistency of the curriculum 7. Workload 8. Admission requirements 9. Credits 10. Coherence of structure and contents 11. Learning assessment 12. Requirements for academic orientation 13. Quantity of staff 14. Quality of staff 15. Facilities 16. Tutoring 17. Periodical evaluations 18. Measures for improvement 19. Involvement of staff, students, alumni and the professional field 20. Achieved learning outcomes 21. Study progress

Assessment Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Complies Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Good Satisfactory Satisfactory


Master’s programme Economics: Theme 1. Aims objectives

2. Curriculum

Assessment and Satisfactory

Satisfactory

3. Staff

Satisfactory

4. Services

Satisfactory


6. Results

Satisfactory



Assessment Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Satisfactory Satisfactory Complies Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Good Satisfactory Good Satisfactory

207

Master’s programme International Economics and Business: Theme 1. Aims objectives

2. Curriculum


Satisfactory

3. Staff

Satisfactory

4. Services

Satisfactory


6. Results

Satisfactory


Assessment Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Satisfactory Satisfactory Complies Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Good Satisfactory Satisfactory Satisfactory

The committee’s overall assessment of the BSc programme Economics and Business Economics and the MSc programmes Economics and International Economics and Business The committee concludes on the basis of its assessments of the themes and standards from the assessment framework: • • •

208

that the BSc programme Economics and Business Economics fulfils the formal requirements which are a prerequisite for accreditation, that the MSc programme Economics fulfils the formal requirements which are a prerequisite for accreditation, and that the MSc programme in International Economics and Business fulfils the formal requirements which are a prerequisite for accreditation.


9.

Report on the Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research and the Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies

Administrative data Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: Name of the programme: CROHO number: Level: Orientation: Number of credits: Degree: Mode(s) of study: Location(s): Expiration of accreditation:

Econometrics & Operations Research 56833 Bachelor Academic 180 EC Bachelor of Science full time Groningen 13 February 2011

Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: Name of the programme: CROHO number: Level: Orientation: Number of credits: Degree: Mode(s) of study: Location(s): Expiration of accreditation:

Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies 60646 Master Academic 60 EC Master of Science full time Groningen 13 February 2011

The site visit of the Economics assessment committee to the Faculty of Economics and Business of the Groningen University took place on 16-19 June 2009. 9.0.

Structure and organization of the faculty

Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Administrative organization The Faculty of Economics and Business (FEB) was created in 2007 after a merger between the Faculty of Economics and the Faculty of Management and Organization. The FEB is administered by the Faculty Board, which has four members: the dean, two associate deans for education (one for the Business and one for the Economics programmes) and a treasurer. The Faculty Council has the right to issue advice or grant approval of general policy regarding teaching, research, management and personnel policy. Every degree programme has a degree programme committee (sometimes combined for the BSc and MSc programmes) that advises the Faculty Board and the Faculty Council about the design and implementation of the curriculum.


209

Programme directors and research directors manage the implementation of the two main tasks of the FEB, teaching and research. The directors are responsible for the daily management and quality control of the main processes. In principle, a programme director is recruited from among the professors or the associate professors. A programme director works under the direct supervision of the associate deans for education and answers to the Faculty Board. The implementation and content-related aspects of the teaching and research programme are the responsibility of the thirteen departments in which the academic staff work. Taking the existing course allocation model as the starting point, and in consultation with the Faculty Board, the programme director allocates the tasks related to implementing the degree programmes to the departments. The FB allocates staff to the departments, with the most important allocation parameters being the teaching staff requests from the programme directors and the measured research performance. The head of the department will divide the necessary teaching duties over the staff, bearing in mind the recommendations and guidelines of the programme directors. The programme director has the right to reject a member of staff recommended by the head of the department for a teaching duty on the basis of previous job performance. The FEB’s academic research has been organized within the KNAW accredited research school SOM (Systems, Organizations and Management) into various programmes, also known as institutes: HRM&OB (Institute for Human Resource Management & Organisational Behaviour), IEB&M (Institute for International Economics, Business & Management), IEEF (Institute for Economics, Econometrics & Finance), Marketing and OPERA (Institute for Operations Management & Operations Research). At the moment there are also two institutes under development: Management Accounting and B&IS (Institute for Business & Information Systems). In addition, the FEB incorporates various centres for contract research. The activities of the FB, the programme directors and the implementing units (departments) are facilitated by various support services. Most of these services – the Personnel Department, the Finance Department, the Building Management Department, the library, the Faculty Board Office, and ARBO and Accommodation – fall under the responsibility of the treasurer of the Board. Aside from these departments, the FEB also has a faculty-wide Education Office that falls under the responsibility of the associate dean for education (Business programme). Degree programmes The starting point for the evaluation of the degree programmes and the application for accreditation is the range of degree programmes offered in 2008-2009, which differ in some respects from the earlier range. Mostly, the changes only affect the names. Besides, as part of the intended reduction of the number of BSc programmes, the former BSc degree programmes in Economics and International Economics and Business were combined into a new BSc degree programme in Economics and Business Economics. The former BSc degree programmes remain as profiles within the new programme, which are identical in content to the former separate programmes. In the self-evaluation reports the name of the new degree programme is used, also when the reports refer to the former separate programmes. The FEB provides eight BSc degree programmes and eleven MSc programmes; see table 9.1 for an overview.

210


BSc programmes (D=Dutch, E=English ) BSc in Accountancy and Controlling (D) BSc in Business Administration (D) BSc in Business Economics (D) BSc in Business Administration, International Business and Management Profile (E) BSc in Econometrics and Operations Research (E) BSc in Economics and Business Economics: - Economics Profile (E) - International Economics and Business Profile (E) BSC in Economics of Taxation (D) BSc in Technology Management (D)

MSc programmes (follow-on) MSc in Accountancy and Controlling (D) with two profiles MSc in Business Administration (E) with ten profiles MSc in International Business and Management (E) MSc in Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies(E) with three profiles MSc in Economics (E) MSc in International Economics and Business (E) MSc in Economics of Taxation (D) MSc in Technology Management (E)

MSc programmes (others) MSc in Economics and Business Teaching (2 years, D) MSc in Human Resource Management (E) MSc in Economics and Business (Research Master, 2 years, E) Table 9.1 Overview of the degree programmes at the Faculty of Economics and Business. The degree programmes that were the subject of an assessment in 2009 are in italics. It concerns the degree programmes of the former Faculty of Economics. The degree programmes of the former Faculty of Management and Organization have a different cycle of assessment and accreditation.

The FEB has two honours programmes that offer additional challenges to good and motivated students. The students are selected on the basis of motivation and study results. A total number of around 100 students participate in these programmes. From September 2009, the University of Groningen Honours College applies across the university. The FEB honours programmes will be integrated within this university-wide programme. 9.1.

The assessment framework

9.1.1. Aims and objectives S1: Subject-/discipline-specific requirements The intended learning outcomes of the programme correspond with the requirements set by professional colleagues, both nationally and internationally and the relevant domain concerned (subject/discipline and/or professional practice).

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The intended learning outcome of the Econometrics & Operations Research BSc programme (EOR) is that graduates are able to apply mathematical models on an academic level to the field of economics and business and to analyse economic problems through a combination of mathematics, economics and statistics, using appropriate software. The main goals are acquiring a research-oriented attitude, knowledge of the most important models used, and the ability to transform the outcomes of the models into relevant results for the field of application. To achieve these goals, the programme offers a thorough introduction into actuarial science, econometrics, mathematical economics and operations research, firmly based on mathematics, statistics, economics and business, and programming. Students learn to formulate questions on economics and business, prepare a mathematical model describing


211

the situation at hand, reformulate the question in terms of the mathematical model, answer this question in the model and interpret this answer in terms of the original question. Finally, students will be able to interpret the outcomes of the model and to reflect on the methods used. All these elements culminate in the writing of a BSc thesis on a routine research problem. Elaboration of these general goals of the BSc programme has resulted in an extensive list of specific qualifications, which is included as appendix H1 of this report. This list is summarized as follows: A. Qualifications concerning content subject knowledge and understanding. EOR BSc graduates have academic knowledge and understanding at the level of an intermediate textbook of the most important models, methods, techniques and theories presently in use in the areas of actuarial science, econometrics, mathematical economics, and operations research. They are able to apply knowledge and understanding in these areas to model, analyse and solve practical problems e.g. in economics or business. Furthermore, the EOR BSc graduates have • •

•

basic academic knowledge and understanding of micro- and macroeconomics and marketing and finance, in particular those parts suited for a modelling approach. thorough knowledge and understanding of those parts of mathematics, statistics and programming needed for work in actuarial science, econometrics, mathematical economics, and operations research insight into the relationships between the above-mentioned subjects.

Finally, EOR BSc graduates are able to critically assess the application of theories and models within the knowledge area outlined above. B. Academic qualifications. Within the main areas of the EOR BSc programme, graduates show an investigative attitude and are able to critically assess scientific information. Moreover, they have mastered research skills such as translating a practical problem into questions in terms of a mathematical model, collecting relevant quantitative data, and converting the outcomes of a mathematical model into answers concerning the original practical problem. They are able to conduct supervised routine research and write and present reports and articles in English. Finally, they are able to reflect on scientific theories, economic or societal phenomena and on the functioning of organisations from an ethical viewpoint. C. Social communicative qualifications. EOR BSc graduates of the programme are qualified to work in a team and to communicate arguments and concepts of the main discipline, both orally and in written form. D. Study skills and vocational guidance. EOR BSc graduates are qualified to reflect on their personal learning process, to continue further study with a higher degree of autonomy and to make relevant choices with respect to the study. The intended learning outcomes are in line with other BSc programmes in Econometrics and Operations Research within the Netherlands. International comparison is difficult because

212


the combination of econometrics and actuarial studies with operations research is highly unusual outside the Netherlands. As yet, there is no clearly defined professional field for the BSc graduates. Almost all students continue their studies, either in Groningen or elsewhere. However, the combination of Actuarial Studies with Econometrics and Operation Research meets challenges in the field of finance and insurance, such as Basel II and Solvency II, as well as in other fields. Consequently, graduates of the programme who chose to engage in a professional career would be well equipped to do so. Master’s programme The intended general learning outcome of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme (EORAS) is the same as the BSc programmes, the ability to apply mathematical models on an academic level to the field of economics and business and to analyse economic problems through a combination of mathematics, economics and statistics, using appropriate software. The main difference is that EORAS MSc graduates have the ability to develop mathematical models for real life and complicated situations. Hence, instead of over-simplifying or adjusting the real-life problem to allow the use of known tools and models or theories (BSc level), MSc graduates apply modern methods and techniques and develop mathematical or statistical tools when appropriate. The MSc programme comprises three specializations: Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies. Elaboration of the general goals of the programme has resulted in an extensive list of specific qualifications, which is included as appendix H2 of this report. This list is summarized as follows: A. Qualifications concerning content subject knowledge. MSc graduates have solid academic knowledge and understanding of recent theories, methods, models and techniques in at least two subfields of their specialization and are able to read the most recent international literature in their field, apply knowledge and understanding when analysing non-routine practical problems, and contribute to the advancement of knowledge in a professional environment. With respect to mathematics and statistics, they have a thorough knowledge at a level appropriate for a creative use of mathematical and statistical methods for research. They have knowledge of relevant computer applications in their field and are able to use at least one programming environment. They have insight into theories of economics and business and are capable of judging the application and relevance of mathematical models in these fields. Finally, they have the ability to interpret the interrelationship of the various knowledge areas and relate specialized knowledge to relevant social developments. B. Academic qualifications. In addition to the qualifications listed above for the BSc graduates, MSc graduates are able to conduct research on real-life non-routine problems independently. Their investigative and critical attitude extends to the assessment of possibilities and limitations of scientific knowledge, regarding which they are able to take a stand in a debate. Also regarding social communicative skills and learning and study skills, the qualifications of MSc graduates notably supersede those of a BSc graduate. For example, they are able to communicate about their work to a range of audiences, including both non-professionals and fellow professionals like economists, mathematicians, managers, scientists, and technicians.


213

Also, they have the necessary skills to make the right choices for continuation of their career after graduation. Assessment Bachelor’s programme The committee appreciates the systematic and lucid formulation of the programme’s intended learning outcomes. This applies not only to the qualifications concerning content and quality, but also to the academic qualifications, which are formulated in a clear way and relate directly to the nature of the field. In comparison, the intended learning outcomes specified under C and D appear rather non-specific. The same holds for the intended learning outcomes regarding ethical reflection (B8). The committee was told that at present the FEB is working on systematically relating the intended learning outcomes to the learning objectives of individual courses, and it recommends that the FEB use this process to further elucidate the learning outcomes mentioned under C and D. The committee finds that the intended learning outcomes of the programme are fully in agreement with the standards which apply to a BSc programme in Econometrics and Operations Research in the Netherlands. Comparison to international standards is difficult, as there are virtually no international equivalents for Dutch econometrics programmes. Master’s programme The intended learning outcomes of the MSc programme have been formulated in the same way as those of the BSc programme. The committee's general appreciation and the remark concerning the unspecific nature of some intended learning outcomes also apply to the learning outcomes of the MSc programme. The FEB is very ambitious in offering a one-year MSc programme with specializations like operations research and actuarial sciences, for which elsewhere two-year programmes are offered. As a matter of course, the one-year specializations offered by the FEB are less extensive. However, the committee finds that the intended learning outcomes of the programme are in full agreement with the standards that apply to a one-year MSc programme in Econometrics, Operations Research and Actuarial Sciences. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S2: Bachelor and master level The intended learning outcomes of the programme correspond with the general, internationally accepted descriptions of a Bachelor’s qualification or a Master’s qualification.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The system used by the FEB for formulating learning outcomes reflects the taxonomy of the Dublin descriptors used for describing academic qualifications. The learning outcomes described under A, Content subject knowledge, correspond to the Dublin descriptors ‘Knowledge and understanding’ and ‘Applying knowledge and

214


understanding’. They show that BSc graduates have acquired knowledge and understanding about the most important models presently in use in the main areas of actuarial science, econometrics, mathematical economics and operational research as well as a number of adjacent fields (A1-A9). Additionally, they indicated that BSc graduates are able to apply their knowledge and understanding in a manner that indicates a professional approach and to evaluate such applications. The learning outcomes described under B, Academic qualifications, correspond to the Dublin descriptor ‘Making judgments’. Graduates have the ability to translate practical problems into questions in terms of a mathematical model, to collect relevant quantitative data and to convert the outcomes of a mathematical model into answers concerning the original problem (B2-B4). The judgements the students make include reflection on relevant social, academic or ethical issues, as indicated by learning outcome B8. The learning outcomes listed under C, Social communicative qualifications, and D, Study skills and vocational guidance, reflect the Dublin descriptors ‘Communication’ and ‘Learning skills’. They state that, among other things, BSc graduates can communicate information, ideas, problems and solutions to various audiences (C1) and that they have acquired those learning skills that enable them to continue further study with a higher degree of autonomy (D1). Master’s programme Also for the MSc programme, the description of intended learning outcomes follows the system of Dublin descriptors. The learning outcomes described under A, Content subject knowledge, show that MSc graduates have knowledge and understanding of recent theories, methods, models and techniques in at least two subfields of their specialization, which exceeds the body of knowledge typically associated with a BSc level. Also, they are able to apply this knowledge, i.e. translate a practical problem into questions in terms of a non-standard mathematical model and convert the outcomes of a mathematical model back into answers for the original practical problem (A2). The learning outcomes described under B, Academic qualifications, show that graduates are able to independently conduct research on non-standard problems. The judgements they make include reflection on relevant social and ethical responsibilities linked to the application of their knowledge and judgements, as indicated by learning outcomes B6, ‘The MSc graduate is able to reflect on scientific theories, economic or societal phenomena and on the functioning of organisations from an ethical viewpoint’. The learning outcomes listed under C, Social communicative qualifications, and D, Study skills and vocational guidance, state, among other things, that MSc graduates can clearly and unambiguously communicate assumptions, opinions, conclusions, solutions and decisions in their main specialization to various audiences (C1) and that they have developed those learning skills that allow them to continue to study in a manner that is largely self-directed and autonomous (D1).


215

Assessment Bachelor’s programme According to the committee, in the formulation of the intended learning outcomes, the FEB has followed the general grid of international descriptions of academic qualifications, more specifically the Dublin descriptors. At several points, the FEB has deviated from this grid, for instance combining ‘Knowledge and understanding’ and ‘Application of knowledge and understanding’ under one heading. However, on the whole there is a close correspondence in taxonomy, which facilitates comparison of the learning outcomes and international standards. The assessment committee has verified the correspondence between the learning outcomes of the programme and the Dublin descriptors provided in the self-evaluation report and has found that the Dublin criteria are adequately met. This leads to the conclusion that the intended learning outcomes of the programme correspond to internationally accepted descriptions of a BSc qualification. Master’s programme The formulation of the intended learning outcomes of the MSc programme uses the same taxonomy as that of the BSc programme. The self-evaluation report provides a clear comparison between the learning outcomes of the programme and the Dublin descriptors which the assessment committee has verified. The intended learning outcomes of the MSc programme are at a notably higher level than those of the BSc programme. This is especially evident from the advanced study in specialized fields as specified under A and the ability do to non-standardized research and develop new models as specified under B. Also, the social-communicative qualifications and the qualifications regarding study skills and vocational guidance are at a level corresponding to what is expected for a MSc degree. This leads the committee to conclude that the learning outcomes of the programme correspond to internationally accepted descriptions of a MSc qualification. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S3: Academic orientation The intended learning outcomes of the programme correspond with the following descriptions of a Bachelor’s and a Master’s qualification: • The intended learning outcomes are derived from requirements set by the scientific discipline, the international scientific practice and, for programmes to which this applies, the practice in the relevant professional field. • An academic bachelor (WO-bachelor) has the qualifications that allow access to at least one further programme at academic master's level (WO-master) and the option to enter the labour market. • An academic master (WO-master) has the qualifications to conduct independent research or to solve multidisciplinary and interdisciplinary questions in a professional field for which academic higher education is required or useful.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The intended learning outcomes of the BSc programme have a clear academic signature and assume a research-oriented attitude. The BSc programme focuses on the qualification of

216


graduates who can critically assess scientific information and apply appropriate scientific methods and techniques, mathematics, economics, statistics and software. This is especially evident from the learning outcomes regarding academic qualifications, listed under B. The EOR BSc graduate is qualified for entrance in the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme (EORAS) at the University of Groningen as well as other relevant Master's programmes in the Netherlands and abroad. The programme teaches students to apply their knowledge to practical problems. It thus qualifies for entering a professional career. However, so far all students have chosen to pursue a relevant Master’s programme. Master’s programme The objectives of the MSc programme have a clearly academic nature and assume an explicit research-oriented attitude. The programme prepares students for doing independent research in the domain and for applying models on the academic level in the discipline of economics and business. This is especially evident from the intended learning outcomes mentioned under B. The programme prepares for entering a PhD programme or a related professional postMaster's programme, e.g. of the Actuarial Institute. The various specializations of the programme prepare the students for a successful career in the respective professional fields. The learning outcomes that are relevant in this respect are those regarding application of knowledge and translating practical problems into research questions. Assessment The committee has examined the intended learning outcomes from the perspective of the required academic orientation. The committee has already mentioned that the intended learning outcomes of both the BSc and the MSc programmes correspond sufficiently to the requirements of the academic discipline (or its practitioners) and relevant professional practices (see F1). Bachelor’s programme The committee concludes that the intended learning outcomes explicitly aim for an academic orientation. This is evident from the described learning outcomes regarding subject knowledge and understanding, as well as from the qualifications regarding critical assessment, and the application of scientific methods in carrying out independent (routine) research. The committee has ascertained that the programme gives direct entrance to at least one Master’s degree programme, EORAS, as well as to comparable programmes at other universities. Because all graduates until now have continued their studies with a Master’s programme, it is not possible to assess empirically whether the programme qualifies its graduates for entering a professional career. However, the committee has no doubt that graduates who decided to enter the labour market would be well qualified for routine work in the field of econometrics or operations studies. The abovementioned findings lead the committee to the conclusion that the programme meets the criteria specified under this standard.


217

Master’s programme On the basis of the data in the self-evaluation report, the committee concludes that the intended learning outcomes are a testimony of clear academic orientation. The required level is significantly more advanced than that of the BSc degree programme. With respect to this, the most important indicator is the ability to independently carry out academic research. The intended learning outcomes of the programme strongly emphasize the ability to relate econometric models to real-life problems. Together with social and communicative skills, this prepares the students for a successful professional career. The success of the programme in this respect is evident from the ease with which its graduates find their way onto the labour market. Finally, the self-evaluation report indicates that the programme gives admittance to a PhD path, as well as relevant post-Master's studies. This leads the committee to the conclusion that the programme meets the criteria specified under this standard. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Aims and objectives The committee comes to an overall assessment of the theme Aims and objectives on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the BSc programme Econometrics & Operations Research, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the MSc programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies, it assesses this theme as satisfactory.

9.1.2. Curriculum Description of the curriculum of the programmes Bachelor’s programme The EOR BSc programme consists of compulsory modules (C: compulsory) in the first five semesters, and specialization (E: elective) in the final semester. The basic supporting modules are offered in the first four semesters, the modules on the main areas in semesters three to five. In the final semester students can choose between three specializations. These are Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies. The specialization comprises a specialization module, electives and a BSc thesis. The EOR BSc programme is given in table 9.2A. Master’s programme The MSc programme consists of three profiles: Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies. Each profile has two compulsory modules, two electives and a MSc thesis. Table 9.2B provides the curriculum of the EORAS MSc programme.

218


Year 1

EC

Assessment

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

Teaching method as, tu le, pr le, pr le, as le, pr le/tu, pr le, tu le/tu, pr le, tu, pr le, tu le/tu, pr le, pr

pr as, we we as, we as, we as, we ct, we we as, we as, we we we

Contact hours 4*6 7.5*8 6*8 4*8 7.5*8 6*8 4*8 4*8 6*8 2*4 + 3*8 6*8 7.5*8

Compulsory/ Elective (C/E) C C C C C C C C C C C C

English for Econometrics Mathematics I for Econometrics Microeconomics I for Econometrics OR Modelling Mathematics II for Econometrics Probability Theory Marketing for Econometrics Sampling and Estimation Statistical Modelling Finance I for IE&B/Econ/Ectrics Hypothesis Testing Multivariate Analysis Year 2 Matrices, Graphs, Convexity Programming I for Econometrics Statistics IIa for Econometrics Difference & Differential Equations Introduction to Operations Research Macroeconomics for Econometrics Finance Theory and Modelling Intr. to Mathematical Economics Statistics IIb for Econometrics Introduction to Actuarial Science Introduction to Econometrics Programming II for Econometrics Year 3 Game Theory Quantitative Finance Stochastic Models Dynamic Econometrics Risk Insurance AVV Suitable module(s) FEB (subject to approval) Spec. Module Generalized Linear Models Spec. Module Applied Operations Research Spec. Module Microeconometrics BSc Thesis Econometrics

4 5 5 5 5 6 6 5 4 5 5 5

le, tu le, pr int, mt le, tu le, tu le, tu le le, tu le/tu le, tu as, le pr

we ct pr, rep, we as, we as, we we we we we we as, we ct

5*8 4*8 5*8 6*8 6*8 4*8 6*8 4*8 4*8 4*8 4*8 1*1

C C C C C C C C C C C C

5 5 6 7 7 5 5/10

le, tu le le, pr le, tu le, as

we oe, pp we as, obe, pp we, pp

4*8 4*8 6*8 4*8 6*8

C C C C C E E

5

int, mt, sst

ma, pr, rep

5*8

E

10

le, pr, as

oe, pr, rep

8*16

E

5 10

as, le isv

as, we th

4*8 8

E C

Tabel 9.2A. Course schedule for the EOR BSc programme Legend Teaching method as = assignments tu = tutorials le = lectures pr = practicals le/tu = combines lectures/tutorials int = intervision mt = meeting(s) sst = self-study isv = individual supervision


Assessment pr = presentation(s) as = assignments we = written exam ct = computer test rep = report(s) oe = oral exam pp = paper obe = open book exam ma = mandatory attendance th = thesis

219

EC

Teaching method

Assessment

Contact hours

Profile Econometrics Econometric Theory and Methods 10 le, as as, we 4*16 Applied Econometrics (EORAS) 10 le, pr as, pp 6*8 MSc Thesis Econometrics 20 isv th 16 Profile Operations Research Stochastic Programming 10 le, as we, as, pr 4*16 Quantitative Logistics 10 le, as we, as 6*8 MSc Thesis Operations Research 20 isv th 16 Profile Actuarial Studies Risk Models 10 le, as as, we, pp 4*16 Life Insurance 10 le, as we, as 4*8 MSc Thesis Actuarial Studies 20 isv th 16 Table 9.2B Course schedule for the EORAS MSc programme Legend: see Table 9.2A

Compulsory/ Elective (C/E) E E E OR OR OR AS AS AS

S4: Requirements for academic orientation The proposed curriculum meets the following criteria for an academic orientation: • The students develop their knowledge through the interaction between education and research within the relevant disciplines • The curriculum corresponds with current developments in the relevant discipline(s) by verifiable links with current scientific theories • The programme ensures the development of competences in the field of research • Where appropriate, the curriculum has verifiable links with the current relevant professional practice.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme Interaction between education and research. In principle, modules are offered by lecturers doing research on the topics that they teach. During the site visit, lecturers explained that they often use examples from current research in their lectures. Students also actively work with examples from recent research. The self-evaluation report gives an example from the course Introduction to Operations Research (second year), which is taught by a full professor that is active in this area, and students have to write a report on a modelling problem treated in the module. The link with current scientific theory is primarily made through the use of recent textbooks, and in the more advanced course sometimes readers with recent research articles. Development of research competencies. One of the core ambitions of the programme is the development of modelling skills, which is the most important tool of an EOR graduate. These skills are taught in the first year modelling modules, are further developed and applied in the introductory modules in the second year, and brought to the required level in the thirdyear modules. A large number of modules use semi-realistic cases, to let the students apply the acquired techniques. Connection with professional practice. Some of the courses include guest lecturers that shed light on practical applications. For example in the course Applied Operations Research, consultants in the field of operations research make their appearance. Apart from that, the students’ association for Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies at the University of Groningen (VESTING) organizes excursions, seminars and other activities annually aimed at

220


the future profession of the students. These are not a regular part of the curriculum, but are organized in consultation with the programme director. During the site visit students mentioned the Case Study Day in the first year as another opportunity to acquaint themselves with professional practice. Master’s programme Interaction between education and research. All master courses are taught by acknowledged researchers in the field. In all of the courses recent scientific papers are discussed, and students have to write reports based on these papers, along the lines of international standards for a scientific paper. Development of research competencies. The central focus of the programme is the development and application of models for practical problems, a distinguishing qualification of EORAS graduates. In all MSc courses students are trained in this area. In all courses realistic cases are used, to let the students apply the acquired techniques and translate the outcomes in terms of the underlying practical problem. Connection with professional practice. Guest lecturers constitute an important link to the professional field. Apart from that, some lecturers conduct research for the professional field, which they use in their courses. A majority of the MSc students opt for an internship. Often the theme of their MSc thesis is derived from this practical context. Assessment Bachelor’s programme Based on the self-evaluation report, inspection of course descriptions and literature, and discussions with students, lecturers and the curriculum committee, the assessment committee concludes that the programme meets the requirements for academic orientation. The literature used in the various courses is up to date, guaranteeing a good connection between the programme and current developments in the relevant disciplines. Next to internationally renowned textbooks, many courses make use of syllabi with recent research articles. Courses are generally taught by active researchers in the field. Especially in the last part of the curriculum, researchers often introduce their own outcomes or recent research from colleagues in their courses. Sometimes students have to carry out assignments relating to this research, which intensifies the interaction between education and research. During the site visit, students indicated that especially during the third year, they are aware of the research performed by the staff, and this aspect of the programme is appreciated. The development of the students' research competencies is a core element of the programme. It starts as early as the first year, especially in the two courses on modelling, and continues throughout the study, culminating in the BSc thesis. The connection with professional practice is realized through guest lectures and excursions. Master’s programme The observations that were made regarding the BSc programme also apply to the MSc programme. There is a close interaction between education and research, with researchers lecturing on their own expertise area and students being given assignments which relate to this research, thereby also developing their own research competencies. Also, applications


221

and the professional practice form a major element in the programme. This is facilitated by the three distinct profiles, each of which refers to a specific professional domain. Based on these observations the assessment committee concludes that the programme meets the requirements for academic orientation. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S5: Correspondence between the aims and objectives and the curriculum The curriculum is an adequate realisation of the intended learning outcomes of the programme and this regards the level, the orientation and the subject-/discipline-specific requirements. The intended learning outcomes are adequately transferred into the educational goals of the curriculum or parts thereof. The contents of the curriculum ensure the students’ achievement of the intended learning outcomes.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The content of the curriculum is explicitly related to the intended learning outcomes of the programme. The self-evaluation report presents a table which shows how the intended learning outcomes are reflected in the various parts of the programme. This table is included as appendix H3 of this report. The content-related learning outcomes are generally reflected in specific courses dedicated to the various subjects. The intended learning outcomes in the main areas are obtained by a first acquaintance in the first year, an introductory module in the second year and an intermediate module in the third year. In the chosen specialization the graduate achieves the prescribed level in the specialization module and in the thesis. For the economic subjects there are specific courses in the first and second year. As for mathematics and statistics, there is a strong emphasis in the first year, to provide the students with the mathematical skills required for working in the main areas. With respect to the academic qualifications, there is a strong emphasis on modelling skills. These are taught throughout the programme. Other academic skills are taught and tested in various parts of the programme. The final test for all academic qualifications is the BSc thesis at the end of the third year. Communication skills are trained in all three years and are assessed on the required level in the BSc thesis. Study skills and vocational orientation are discussed in several courses, but only implicitly assessed. The FEB has recently started a project to translate the intended learning outcomes into specific educational goals for the various courses. Additional information was provided during the visit and showed that this translation had meanwhile been realized for 85% of all courses.

222


Master’s programme Also for the MSc programme there is an explicit relation between the intended learning outcomes and the various parts of the curriculum, as shown in appendix H4 of this report. In this appendix all learning outcomes are shown to be reflected in one or more parts of the curriculum. By the time of the site visit, further elaboration of the learning outcomes into specific educational goals had been realized for 90% of all courses. Assessment Bachelor’s programme Based on the self-evaluation report, inspection of course descriptions and literature, and discussions with students, lecturers and the curriculum committee during the site visit, the assessment committee concludes that the curriculum adequately reflects the intended learning outcomes of the programme. The matrix included as appendix H1 shows that all learning outcomes are addressed in the curriculum, sometimes in one specific course, but more often at various points throughout the programme. Moreover, the programme makes a clear distinction between courses which only address a specific objective and courses where these objectives are actually assessed. Although some objectives, specifically study skills, are not assessed during one specific course, the assessment committee considers them to be assessed through the completion of the study as a whole, which is adequate proof that the student possesses the necessary skills. As indicated, the FEB has recently started a project to translate the intended learning outcomes into specific educational goals for the various courses. For the EOR programme, this project was almost completed at the time of the site visit. Based on the preliminary results, the assessment committee concludes that the general objectives and intended learning outcomes of the programme are adequately reflected in the intended learning outcomes of the various courses. The course descriptions and the literature show that the various courses are of high quality and definitely meet the level indicated in the learning outcomes. Master’s programme For the MSc programme, the relation between intended learning outcomes and curriculum is even stronger than for the BSc programme. Each specialization has two key courses which reflect the two subfields of specialization required in the intended learning outcomes. The electives provide the required advanced training in at least one other field. All courses are taught at a high level, using recent literature and active forms of instruction, training students to read the research literature critically and to use this knowledge in active ways. This culminates in the MSc thesis, which reflects all the learning outcomes of the programme. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S6: Consistency of the curriculum The contents of the curriculum are internally consistent.



223

Bachelor’s programme The general setup of the programme describes that the first year focuses on the economic background, mathematics and statistics. The second year continues this focus and moreover presents introductions to the four main themes: Actuarial Science, Econometrics, Operations Research and Mathematical Economics. In the third year these four subjects are brought up to intermediate level. The final part of the third year offers the opportunity to specialize in one of the first three directions. Traditionally, relatively few modules from the four main areas are scheduled in the first year. The reason for this is the necessary focus on mathematics and statistics at the beginning, which must be brought to a level allowing fruitful study of the main subjects. Both in the selfevaluation report and during the site visit, it became evident that students were not pleased with the almost exclusive emphasis on mathematics in the first year, as well as with the lack of attention paid to application. This has resulted in some changes to the curriculum in the first year. Although there is still a strong focus on mathematics and statistics, in the Operations Research Modelling and Statistical Modelling modules, the students are introduced to applications in the main areas. Many subjects are taught in various courses. To prevent unnecessary overlap between courses, educational lines have been formulated which define the topics to be treated in each course. For mathematics and statistics, fine-tuning of the content of various courses is facilitated by using a single textbook for several first-year courses. The final part of the curriculum is the BSc thesis, which gives students the opportunity to show that they have mastered the required research skills. Master’s programme The programme offers two courses in the chosen profile, two electives, and a MSc thesis. All courses consist of theory that is tested in an exam on the one hand, and realistic cases to test the application skills on the other. Apart from content, all courses address academic and research skills. Writing a report is generally a requirement. The programme is concluded by the MSc thesis, which gives students the opportunity to show that they have acquired the necessary research skills within their specialization. Assessment Bachelor’s programme The committee greatly appreciates the consistency of the programme. Much attention has been given to the distribution of content over its various stages. The first year provides the necessary foundations in mathematics and statistics. Subsequently, in the second year and the first semester of the third year, the main topics of the discipline are introduced: actuarial sciences, econometrics, operations research and mathematical economics. An elective and the thesis in the final half of the third year offer (limited) opportunitiesfor specialization in actuarial sciences, econometrics or operations research. Another asset is the clearly defined educational lines of the programme, in which topics are gradually developed in subsequent parts of the programme. An example is modelling, which is included in no less than seven courses. This requires careful planning and coordination to connect the content of various courses to each other and avoid both gaps and unnecessary overlap. This is realized by frequent contact between lecturers and the use of the same textbooks.

224


A third asset of the programme is the way the students’ interests and motivation are taken into account. This is evident from the FEB’s decision to pay more attention to application in the first year. Based on the abovementioned findings, the committee evaluates the consistency of the programme as good. Master’s programme The MSc programme has an elegant curriculum, offering the student both the possibility of specialization in econometrics, operational research or actuarial sciences and the opportunity for advanced study in one other field. The committee evaluates the consistency of the MSc programme as good. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as good. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as good

S7: Workload The curriculum can be successfully completed within the set time, as certain programme-related factors that may be an impediment in view of study progress are eliminated where possible.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme Table 2A shows that the programme is conceived in such a way that the required workload is evenly spread over the years, semesters and half-semesters. However, the self-evaluation report indicates that some courses are cause for delays, notably Dynamic Econometrics and Quantitative Finance, both in the third year. This is mainly due to the obligation to write a paper during the course. Another cause for delay is often the BSc thesis. During the site visit, students evaluated the workload as high, especially in the second year, with Financial Theory and Modelling as an especially tough course. This was also reflected in course evaluations. In 2007/2008, for instance, the course scored 4.3 on the workload-scale (5-point-scale, 1 indicating ‘very light’ and 5 indicating ‘very heavy’). On the whole, however, the students evaluated the programme and the workload as realistic. Master’s programme At present, it is difficult for students to successfully complete the MSc programme within one year. Partly this is caused by the possibility to enter the programme before the BSc degree is obtained. Another factor is that most students combine the writing of their MSc thesis with an internship, which is not a regular part of the curriculum. This makes timely completion difficult, even for students who have no obligations left from the BSc course. The modules are nominally completed in April, which leaves insufficient time for a combined internship and thesis. Otherwise, there are no apparently problematic modules. The available evaluations confirm this, showing high appreciation scores (A and A+) for all modules. Assessment Bachelor’s programme On the basis of the self-evaluation report and information collected during the site visit, the committee concludes that there are no major impediments in the programme regarding study


225

progress. However, the committee feels there are some minor points which could be addressed.. With respect to the course Financial Theory and Modelling, student evaluations show that the students consistently evaluate the workload as too high, and they are also critical of other aspects of the course. The committee did not find a plan for improvement for this course and advises the programme management to look into the matter. With respect to the other courses mentioned, the problem seems not to be workload so much as ‘writer’s block’. Perhaps the same holds for the BSc thesis. During the site visit, it became clear that the attitude of staff regarding this matter varies: some lecturers actively encourage progress by posing deadlines, while others take a more lenient attitude. The committee advises the FEB to develop a more consistent and encouraging policy, posing clear deadlines to help prevent unnecessary delay. Overall, the assessment committee evaluates the programme on this criterion as sufficient. Master’s programme On the basis of the self-evaluation report and information collected from the site visit, the committee concludes that there are no major impediments regarding study progress, at least not in the programme itself. The committee shares the FEB’s concern about the possibility to enter the MSc programme before finishing the BSc programme, and the delays caused by internships during the last part of the study. These are extraneous factors that do not reflect on the assessment of the programme as such. Consequently, the assessment committee evaluates the programme on this criterion as sufficient. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S8: Admission requirements The structure and contents of the intended curriculum are in line with the qualifications of the incoming students: • Academic bachelor’s programme (WO-bachelor): VWO (pre-university education), propaedeutic certificate from a hogeschool (HBO)or similar qualifications, as demonstrated in the admission process • Master’s programme (WO-master): a bachelor's degree and possibly a selection (with a view on the contents of the discipline).

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The entrance requirements for the programme are: pre-university secondary school (vwo) diploma, profile Nature&Technology or Nature&Health, or profile Culture&Society or Economics&Society with mathematics. Students who meet these requirements enrol through the national procedure of the IBG. Students without the above qualifications can file a request for admission to the Board of Examiners. The programme director holds a mandate from this board to decide on admission. The admission criteria are: •

•

226

Mathematics at vwo B1 final exam level, to be demonstrated either by formal evidence or by passing an entrance exam. The FEB offers an internet course on mathematics preparing for this exam. English at vwo final exam level


The number of enrolling students has doubled over the period under evaluation, from 29 in 2004-2005 to 58 in 2008-2009. The self-evaluation report does not report any problems regarding the relation between the content of the curriculum and the qualifications of enrolling students. During the site visit, students confirmed the absence of problems in this respect, although they mentioned that the programme may be too difficult for students who only just passed the minimum required level in mathematics. Regarding promotional activities, the programme participates in university and faculty activities, such as an educational fair for secondary school pupils and an open doors event. Furthermore, the programme organizes a Student for One Day event twice a year, and teams of students from the programme give promotional lectures at secondary schools in the region. Master’s programme Students with a BSc degree in Econometrics and Operations Research (EOR) from any Dutch university are admissible for the MSc programme. Holders of another Bachelor’s degree can enter the programme on the condition that they have acquired knowledge on mathematics, statistics, economics and the chosen profile in the MSc, skills and attitudes at the level of a EOR BSc. Concerning the English proficiency, an equivalent to a written TOEFL score of 580 is required. If the requirements are not met, but can be met by completing a tailor-made programme within a reasonable period, the candidate can be provisionally admitted at the discretion of the Board of Examiners, represented by the programme director. Students from the EOR BSc at Groningen University who have completed 165 EC (out of 180) of their programme may obtain premature admission (for at most 1 year) to the MSc programme. The number of enrolling students averages around 10 per year. Most of them are graduates from the EOR BSc programme. Every year, 2 or 3 other students enrol in the programme, mostly from abroad. Promotional activities include a brochure, information about the programme on the website and (for international students) international fairs and contacts with international partners. Assessment Bachelor’s programme The assessment committee has ascertained that the BSc programme is open to vwo students with various profiles. Moreover, based on the self-evaluation report and information gathered during the site visit, the committee concludes that the curriculum is in line with the qualifications of incoming students. The required level of mathematics is rather high, as is the case with all econometrics programmes. However, this is made sufficiently clear in the various promotional activities. Moreover, the first year of the programme is especially dedicated to bringing students up to the level of mathematics required for successfully following the programme. The assessment committee concludes that the programme meets the standards required for this criterion. Master’s programme The assessment committee has ascertained that the MSc programme is open to students with a Bachelor’s degree in econometrics from any university in the Netherlands, as well as to students with other Bachelor's degrees. In the latter case, there exist clear admission


227

standards which are imposed by the programme director and which guarantee the required level. Consequently, the committee concludes that the programme meets the standards required under this criterion. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory S9: Credits The programme meets the legal requirements regarding the range of credits: • Academic bachelor’s programme (WO-bachelor): 180 credits • Academic master’s programme (WO-master): a minimum of 60 credits.

Description The curriculum of the Econometrics & Operations Research BSc programme comprises 180 EC and complies with the formal requirements with respect to the size of the curriculum. The curriculum of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme comprises 60 EC and complies with the formal requirements with respect to the size of the curriculum. Assessment The Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research complies with the formal requirements with respect to the range of credits. The Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies complies with the formal requirements with respect to the range of credits.

S10: Coherence of structure and contents The educational concept is in line with the aims and objectives. The study methods correspond with this educational concept.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The terms diversity and active learning characterize the didactic philosophy of the EOR programme. This choice follows logically from the objectives and intended learning outcomes of the programme, which reflect the central role of mathematical modelling (theory and techniques for model building, analyzing models, and interpreting the outcomes). This combination of learning outcomes requires a diversity in learning approaches. During lectures, for example, students acquire knowledge of the theory and techniques necessary to translate practical problems into models, analyse the models to obtain relevant results, and convert them back to the real-world problems. Formal lectures and tutorials are often a good means to introduce and explain the theory and techniques. To internalize this knowledge, learning approaches such as case-based learning are indispensable. These are provided in practicals, exercises, and case studies (active learning). The emphasis in exercise classes lies on the practical problems, keeping students focussed on the practical and professional goals of their work and not on the mathematical models as a goal in itself.

228


In the first year all modules consist of lectures in which the theory is explained, tutorials in which the theory is applied, and practicals during which students actively work on assignments. In the second year the number of lectures increases at the expense of practicals. The students are expected to work on the assignments without supervision. In the third year self-study replaces tutorials. This setup is attuned to the educational concept and the increasing maturity of the students. The self-evaluation report contains a table showing that the curriculum includes 1281 contact hours, corresponding to 25% of the total curriculum. Especially in the first year the number of contact hours is high (32%). Later on, the emphasis shifts to self-study. Lectures take up 906 hours (18%), tutorials 144 hours (3%), practicals 231 hours (4.5%). A total of 3759 hours are reserved for self-study, including writing a thesis (280 hours). During the site visit, the students were generally appreciative of the programme’s educational approach. According to the students, the programme is challenging and stimulates critical thinking, problem-solving and independent work. They appreciate the small groups that are characteristic of the programme’s courses and the open, accessible attitude of lecturers. The only point of criticism was a lack of training for the BSc thesis, especially with regard to writing skills. Master’s programme The didactic philosophy of the MSc programme is identical to the Bsc programme. All courses consist of a combination of lectures and assignments or practicals. Due to the small number of students, lectures are highly interactive. A table included in the self-evaluation report shows that the curriculum includes 400 contact hours, corresponding to 18% of the total time spent on courses (not counting the thesis). Assessment Bachelor’s programme During the site visit the representatives of the programme explained that the educational concept of the programme was derived from the general educational concept developed by the FEB. Originally, there was some doubt regarding the advantages of an explicit concept. However, experience has meanwhile shown that a clear concept serves as a guide for rethinking the educational approach and didactic tools used in the various courses. Specifically, the concept has enhanced the use of instructional methods which stimulate active participation by the students. According to the assessment committee the educational concept is in line with the aims and objective of the programme. The principles of diversity and active learning are both reflected in the curriculum, which shows a wide array of different instructional forms, attuned to the educational goals and content of the various courses. The commission appreciates the careful sequencing of the programme in teaching the students to work more independently as their study progresses. Moreover, the committee was impressed by the educational enthusiasm and inspiration of the programme staff. The one point that seems subject to improvement is the development of the writing skills. It is only in the third year that students are required to write a paper, and the delay that these courses cause seems to indicate that the students are not sufficiently prepared. Also, the BSc thesis appears to be an obstacle for many students. The committee advises the FEB to re-


229

examine the ‘educational line’ for this aspect of the curriculum. Overall, the committee evaluates the coherence of structure and contents of the BSc programme as satisfactory. Master’s programme The committee’s assessment of the BSc programme extends to the MSc programme. The advanced courses are appreciated by students and are considered challenging. The instructional methods employed assure the stimulation of an active, critical and problemsolving attitude in the students. Overall, the committee evaluates the coherence of structure and contents of the MSc programme as satisfactory. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S11: Learning assessment By means of evaluations, tests and examinations, the students are assessed in an adequate and for them insightful way to determine whether they have achieved the intended learning outcomes of the programme or parts thereof.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The programme conforms to the FEB outcome on assessment policy, described in the memorandum Assessment Policy for FBK and FEW Degree Programme. The programme director has the responsibility to implement this policy and to check upon the degree of implementation. The outcome will be an assessment plan that shows in what way the specific learning outcomes are assessed through a variety of assessment instruments. Pending the development of this assessment policy, lecturers have the initiative in choosing the most appropriate assessment instruments, given the specific learning outcomes and the specific context of their course. This variety of assessment instruments in a course is discussed with the programme director, who is also responsible for the variety of assessment instruments throughout a programme block. The programme director may ask a lecturer to use a different assessment instrument in order to create variety within a block. The self-evaluation report includes a table which gives an overview of the assessment instruments in use in the programme. These include assignments, presentations, oral exams, written exams (both open and closed questions), open book exams, individual assessments, computer tests, obligatory presence and papers. In many modules a combination of assessment instruments is applied. Almost all courses, especially in the first two years, include a written exam. Usually, this is combined with assignments, presentations or papers. Learning outcomes, teaching methods and assessment strategies are explained to students in the module descriptions. In this way the expected learning outcomes are clear beforehand, and students can decide upon an effective learning strategy. The standard evaluation form contains a question regarding the representativeness of the assessment. During the site visit it was confirmed that lecturers always consult with a colleague when preparing an exam. Assessment of the results is based on the expert judgement of the

230


professional lecturer on the student’s performance. Assessment is absolute, the pass or fail criteria are determined independently of the group's performance. Pass or fail ratios are subject to module evaluations, and outliers are analysed under the supervision of the programme director. Master’s programme The general description given above for the BSc programme also applies to the MSc programme. The self-evaluation report shows that the courses in this programme all include various forms for assessment, with a strong emphasis on assignments. Assessment Bachelor’s programme The committee has inspected the various means of assessment that are used in the programme. The committee concludes that in general a variety of assessment methods is used, corresponding to the variety of intended learning outcomes. An encompassing assessment policy is under development, but not yet implemented. This assessment policy will also include a full inventory showing the connection between specific learning outcomes and specific assessment instruments. From the examples that were examined and the discussions held during the site visit, the committee feels that the lecturing staff is aware of the importance of assessment and sets great store by developing methods of assessment which reflect the educational goals of their courses. The importance is also reflected in active involvement of the programme director on the assessment instruments used, both in individual courses and for the curriculum as a whole. The standards of assessment are high, but realistic. Based on these findings the committee assesses the programme as satisfactory in this regard. The committee advises the FEB to continue its efforts to develop and implement the assessment policy, including the inventory of the relation between learning outcomes and assessment instruments. Master’s programme The comments given on the BSc programme also apply to the MSc programme. Based on the information provided in the self-evaluation report and during the site visit, the committee concludes that students are assessed in an adequate and to them insightful way to determine whether they have achieved the intended learning outcomes of the courses. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Curriculum The committee comes to an overall assessment of the theme Curriculum on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the Econometrics & Operations Research BSc programme, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme, it assesses this theme as satisfactory.


231

9.1.3. Staff S12: Requirements for academic orientation The programme meets the following criteria for the deployment of staff for a programme with an academic orientation: Teaching is principally provided by researchers who contribute to the development of the subject/discipline.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Table 9.3 shows an overview of the academic staff active in teaching at the FEB’s joint Economics courses. Category Professors Honorary professors Senior lecturers Assistant professors PhD students Lecturers Student assistants Researchers Other WP Total *

Total Number 31 6 27 60 14 33 30 2 1 174

Teaching fte 5.4 0.0 9.3 18.4 2.2 14.0 7.5 0.8 0.0 50.1

% with a % SOM PhD 100% 74% 100% n.a. 96% 63% 70% 45% n.a. n.a. 33% 0% n.a. n.a. 100% 0% n.a. n.a. 74% 44%

Table 9.3: Academic staff (WP) active in teaching in the joint Economics courses * Total number and teaching fte excluding student assistants; percentage of personnel with a PhD and SOM status calculated over job categories to which they apply, i.e. excluding PhD students, student assistants, other WP and (at SOM) honorary professors.

Of the academic personnel (WP; excluding PhD students and student assistants) active in teaching at FEB’s Economics programmes, 74% has a PhD and 44% is a member of the SOM research school. A significant proportion of the WP that is not part of SOM is otherwise active in research, for example contract research. According to the AACSB standards, 72% of FEB’s WP is ‘academically qualified’. This means that they are fellows or associate fellows of a research school or have contributed to the intellectual development of the discipline by means of publications or presentations at conferences during the last five years. The self-evaluation report provides information regarding the teaching staff involved in the various programmes. Of the staff that is teaching the BSc programme, 21 (67%) hold a PhD, and the same number participate in SOM. With respect to the MSc programme, all staff (12, 100%) hold a PhD, and all but two participate in SOM. Assessment Based on the self-evaluation report and discussions during the site visit, the committee concludes that from the viewpoint of academic orientation, the quality of staff can be assessed as satisfactory. The vast majority of teaching staff hold a PhD and are active in research. Of those not holding a PhD, most are PhD students who take part in teaching at the undergraduate level. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

232


S13: Quantity of staff Sufficient staff are deployed to realise the desired quality of the programme.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The deployment of personnel for teaching the Economics courses has decreased slightly in past years, from 45.6 fte in 2006-2007 to 42.2 fte in 2008-2009 (excluding student assistants). At an approximately constant number of students, this means that the student/staff ratio has increased during this period, from 31.8 in 2006-2007 to 35.6 in 2008-2009. The main reason for this is the problem of recruiting well-qualified staff, both in terms of research and teaching qualifications. Compared to the national average as reported in WOPI 2007 and 1cijferHO 2007, the BSc programmes show a higher student/staff ratio (i.e. more students per fte), whereas the student/staff ratio in the MSc programmes is significantly lower than the average. Overall, the student/staff ratio of FEB’s joint Economics programmes is slightly above the national average. According to the self-evaluation report, it is not possible to give a breakdown per degree programme, as the FEB is not organized by programme, and many of its staff participates in various programmes. Also, many courses are part of more than one degree programme. Assessing the number of students enrolled in a programme is not self-evident either. For instance, many students follow courses that are part of a MSc programme, while they are still enrolled as BSc students. The FEB keeps a close eye on the deployment of its personnel. Quantitatively, two models are used to allocate time to tasks and people: the course allocation model and a model to determine the teaching capacity per individual. Based on the outcomes of both models, capacity discussions are held each spring with the heads of the departments and the programme directors. If these discussions reveal staff shortages within departments, the FB undertakes action by hiring temporary staff or by advertising vacancies for permanent positions. Assessment Despite the high student/staff ratio, no problems were brought forward during the site visit concerning the quantity of staff. Students indicated that they have adequate access to the teaching staff, which is facilitated by the relatively small scale of the programmes. Members of the staff did report occasional problems as a result of vacancies, but no structural problems were mentioned. This leads the committee to conclude that by efficient deployment of its relatively small staff, the FEB manages to offer programmes of good quality. If necessary, it manages to mobilize extra human resources for problem-solving measures, such as intensified teaching for first-year students. Summarizing, the committee judges the number of active teaching staff to be sufficient. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.


233

S14: Quality of staff The staff deployed are sufficiently qualified to ensure that the aims and objectives regarding the content, didactics and organisation of the programme are achieved.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The FEB has an active policy regarding its staff, in which monitoring and promoting of their didactic qualities and teaching performances plays an important role. The FEB's selfevaluation report states that in appointing, assessing and promoting academic staff, their teaching abilities are explicitly examined. This was confirmed in the meetings the committee had with staff members. For instance, the tenure track requirement for assistant professor includes that the candidate has relevant teaching skills, evidenced by good assessments or at least by having completed the teacher’s training for higher education (BKO; basic teaching qualification). Candidates who do not have a BKO are required to obtain the certificate within two years after starting the tenure track. During the recurrent progress and appraisal interviews, explicit attention is paid to teaching performance. In the promotion policy, teaching performance also plays an important role. Furthermore, the FEB is developing a specific policy to increase rewards for teaching performance, both materially and in terms of career perspectives. The FEB staff members can make use of the ample university-wide training opportunities for didactic qualities. Furthermore, the FEB has its own three emphases in this field. •

•

•

Professionalization of teaching qualities: The FEB has endorsed the policy that basic teaching qualifications (BKO) should be formulated as the minimum required level for a university lecturer (the BKO requirement does not apply to temporary teachers). English: In 2003, all members of the academic staff were tested by the FEB to determine the level of their English. Staff who scored below the required level have since followed courses in oral and/or writing skills. The FEB monitors whether students are satisfied with the English proficiency of their lecturers. In the staff scan and the system of development interviews, attention is also given to English language skills. Additional English training is made available for those teachers expected to benefit from it. IT in education: lecturers receive specific training on how to use the new IT applications, in particular those related to Nestor, the electronic learning environment. Specific workshops concerning IT use in education are held throughout the year.

In addition, staff with individual training needs can apply for training funds from the FEB. Assessment According to the committee the FEB pursues a consistent and active policy for strengthening the didactic qualities of its staff. The BKO standard guarantees a basic level of competence, with the facilities offered for acquiring English language skills and IT skills as valuable additions. As the FEB makes relatively extensive use of temporary staff and makes attempts to prolong these appointments, the committee recommends also encouraging them to obtain their BKO certificate. In the meetings the students expressed their general satisfaction with the teaching staff’s quality. Nevertheless, it was mentioned that the English language skills of some lecturers were not satisfactory. On the basis of the self-evaluation report, the committee comes to the conclusion that the FEB is aware of this problem and is pursuing an additional policy in this

234


respect. Summarizing, the committee judges the quality of staff who are active in teaching to be sufficient. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Staff The committee comes to an overall assessment of the theme Staff on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the Econometrics & Operations Research BSc programme, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme, it assesses this theme as satisfactory.

9.1.4. Services S15: Facilities Housing and facilities are adequate to achieve the learning outcomes.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. Accommodation The FEB is engaged in a series of renovations and building activities that will result in a completely new environment for students and staff. In 2004 a large-scale renovation of the teaching rooms in the WSN building, where the FEB is accommodated, was completed. In 2006, a new teaching wing was opened, housing ten lecture rooms with all relevant electronic facilities in the adjacent Zernike Building. Currently, the ground floor and the first floor of the WSN Building are being transformed into a learning and working environment for students, designed to match the newly renovated teaching areas. Furthermore, the library will be modernized, and an extra lecture hall for about 150 students will be created. Library The FEB’s library forms part of the combined Economics and Business/Spatial Sciences Library, which in its turn is part of the University of Groningen library facilities. The library houses an up-to-date collection of about 75,000 books and more than 800 journals. The digital library offers on-line access to various catalogues, over 1,600 electronic journals in the field of economics and business, bibliographical databases, financial databases, research papers, MSc theses, etc. Online journals and databases from other disciplines can also be consulted, for example from the exact sciences and biomedical sciences. The library is housed in the WSN Building. When the renovation is completed, the library will have about 250 study places and a modern instruction area, a quiet study room, some study cubicles and computer facilities with about 30 workstations. The library is open on Mondays to Thursdays from 9 a.m. to 6.30 p.m. and on Fridays from 9 a.m. to 5 p.m. The central university library has more flexible opening hours, enabling students to study in the evenings and at weekends. It is popular among students because of its location in the town centre. The library aims to promote the information skills of students and staff and makes use of the opportunities offered by the internet, intranet and Nestor to do so. Instruction sessions for students are


235

regularly arranged, both individually and in groups, and in both Dutch and English. Where required, the library can also offer course-specific support via Nestor. Automation and IT The FEB has made about 250 modern computers available to the students. They are divided over a number of reserved teaching rooms, a quiet room, a self-study area and the FEB library. Printing facilities are available in various places. Since the introduction of the general University of Groningen ‘student workstation’, students can also make use of computer facilities anywhere in the university. Furthermore, the FEB offers many electronic facilities, like lending out laptops for students, wireless internet, and extra web servers for teaching purposes (for example a web shop simulation). A laboratory for research and teaching is under construction, including 18 cubicles to test subjects in isolation, two video rooms where group behaviour can be observed, and a room housing a Group Decision Support installation. Electronic Learning Environment (ELO) In 2000, the University of Groningen chose Blackboard as the university-wide electronic learning environment. At the moment this learning environment, known as Nestor, is completely embedded within the faculty for all courses. Over the past years, Nestor has evolved from a tool for individual courses into a fully fledged learning environment, giving access to all information relevant to students. Examples include course catalogues, study programmes, timetables, study results and the Quality of Teaching website. FEB policy has focussed on increasing the value of Nestor for teaching purposes, for instance by initiating teaching and IT afternoons. These are low-threshold forums for colleagues who want to find out more about the possibilities of IT and learn from the experiences of colleagues with Nestor sites. Assessment On the basis of data in the self-evaluation report, additional documents and discussions during the site visit, the committee concludes that the FEB meets the criteria for material facilities. Initially, the committee had some doubts concerning the limited opening hours of the FEB library. However, discussions with students showed that there are sufficient alternative libraries with longer opening hours. The students expressed their dissatisfaction with the number of study places provided with computers. The committee has noted that the FEB is aware of this problem and is working on improving the situation in this respect. The curriculum evaluations show that the students are very pleased with the electronic learning environment Nestor. The committee shares their positive opinion of Nestor, which gives easy access to all relevant information and offers a platform for collaboration and exchange of information. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. S16: Tutoring Tutoring and information provision for students are adequate in view of study progress. Tutoring and information provision for students correspond with the students’ needs.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report.

236


Information is primarily provided to students electronically, through Nestor and the electronic database Ocasys. The latter gives all information about study programmes and individual courses. For specific questions, students can apply to the information desk or directly to the tutor, lecturer, programme coordinator, or study advisor. Additionally, a study advice website has been created with information about all kinds of topics that often come up during counselling sessions. Furthermore, students can look up their own results and study progress on line. Tutoring focusses on three objectives, getting students off to a good start, helping them to choose their degree programme and specialization, and ensuring their progress. Getting off to a good start: Much tutorial attention is given to the first phase of the students’ studies. Already from 2003, the Dutch-taught degree programmes have had a system of tutor-lecturers. which has been expanded more and more over the years. In recent years, this system has also been introduced in the English-taught programmes. After the first two rounds of examinations, first-year students are invited to meet with a lecturer at an appointed time and place. In the visitation interview, it was mentioned that FEB pays special attention to international students by creating an international work and learning environment. Among other things, it facilitates a website for foreign students at the FEB. In addition, foreign students – even before they begin their studies – can ask to be supervised by a senior student (a student ambassador). Choosing a degree programme and specialization. Central to the career of students are the choices they will have to make. During the first year, the emphasis is on selecting the right degree programme. By the end of the first year, students may decide to switch to another BSc programme or to the Honours Bachelor’s programme. During their second year, students will decide whether they will spend time abroad in their third year to study at a foreign university. This is compulsory in IE&B and optional in all other BSc programmes. During their third year, students must not only follow optional courses but also prepare the transition to the Master’s programme of their choice. It is important to the FEB that students make the right choices. Instruments for helping students make well-considered choices include the course catalogue, brochures, websites and informative meetings. An informative meeting is held before any point in time when students have to make an important decision. During these meetings, the programme director and various students and graduates will give information about the curriculum, how to study, and the labour market situation. Informative meetings about the MSc programmes are held at least twice a year. Students finding it difficult to choose may request an interview with the study advisor or the programme coordinator or director. For students who are interested in research, a meeting is held each year to explain the research conducted by faculty members as part of the SOM research school. Study progress. Study progress is centrally registered through the ProgRESS system. In addition to the tutor’s guidance, all first-year students receive a progress assessment and recommendation after each half-semester. Good students are advised to take more courses (e.g. an honours path). Poor achievers are advised to take action. This may mean making an appointment with the study advisor or an external agency, for instance one of the university’s student psychologists. At the end of the first year of registration, each student receives a letter with a personal study advice from the programme director. Students who have not earned at least 50% of the credits from the propaedeutic phase are strongly advised to discontinue their studies. Students who have passed all examinations of the propaedeutic phase during their first year of registration are invited to attend an information meeting about the Honour Bachelor’s programme. From their second year of registration, particularly after their


237

propaedeutic examination, students are expected to plan their study career themselves, or if desired after advice from a lecturer, coordinator, tutor, or study advisor. Assessment The committee is of the opinion that the FEB has a well thought out and consistent tutoring system. Prompted by the low success rates, the FEB has especially concentrated on tutoring during the first year. From the evaluation data and the meetings with students, it emerged that the present form of tutoring is effective and matches the students’ needs. The committee favourably evaluates the FEB’s efforts in this respect and evaluates the FEB’s information services for enrolled students as adequate. Also the professional study counsellors are functioning adequately. During the site visit students also expressed their satisfaction with this aspect. Summarizing, the committee concludes that the tutoring and information services are adequate for advancing the students’ progress and match the students’ needs. The committee is of the opinion that the FEB meets the standard for tutoring and information. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Services The committee comes to an overall assessment of the theme Services on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the Econometrics & Operations Research BSc programme, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme, it assesses this theme as satisfactory.

9.1.5. Internal quality assurance system S17: Periodical evaluations The curriculum is periodically evaluated in the light of verifiable objectives and other measures.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The FEB has organized its quality assurance as a cyclical process, consisting of three steps: measurement, assessment, and improvement. The first two steps will be described in this section, the third step in the next section. Quality measurement is executed at several levels, using various instruments. Starting in 20032004, all individual courses are evaluated by the students enrolled in the specific course, via a standard online questionnaire. Since 2005-2006 a students’ curriculum evaluation has taken place every year. This evaluation covers cross-curricular aspects of the programme, such as achieving the intended learning outcomes, the coherence of the courses, the feasibility of the programmes, the available facilities, and the evaluation of the thesis as the programme’s final project. In addition, to monitor the quality of the teaching, external evaluations are used, such as ‘100 about the RUG’, the alumni monitor and the Elsevier Guide to Higher Education surveys.

238


In 2006, in addition to the students’ evaluation, the curriculum audit was introduced and will be conducted once every six years for each degree programme. In these audits all aspects of the programme (aim and objectives, structure, content, student assessment and curriculum development) are reviewed by an audit committee, consisting of a staff member from another faculty, a specialist in the discipline from outside the faculty and an internal educationalist. The audit’s main goal is improvement. To create an atmosphere in which all aspects of the programme can be discussed openly, the report of the audit committee is confidential, being intended for internal faculty use only. Finally, the FEB employs a management information system with educational indicators which are regularly reported to the programme directors, programme committees, and the FB. The indicators relate to intake, progress, graduation, and dropout statistics and success rates per degree programme. The results are assessed by means of target marks set for individual measure instruments. For instance, the results of course and curriculum evaluations must have a minimal average score of 3.5 on a 5-point scale. When scores are lower, measures are taken, provided the response rate is sufficient (see F19). Similar target marks have been set for the various external and educational indicators. An important aspect of the FEB’s quality assurance system is its public nature, which has been given form on the website Onderwijskwaliteit (Quality of Teaching). Next to all evaluation data (except curriculum audits), this website shows the improvement plans, drafted as follow-up to the evaluations. The objective of making these data readily accessible is to provide students and staff with feedback on the quality of teaching and to increase their involvement with the quality of teaching. According to the self-evaluation report, a weakness of the system is the low response rates, especially concerning course evaluations. The minimum response rate required for courses to be included in the official evaluation cycle has been set at 20% of the course participants, and no less than five respondents. Although the response rates have increased during the last years, this minimum rate is often not reached. As a result, almost half of the courses are excluded from the official evaluation cycle. Assessment The committee greatly appreciates the FEB’s activities in the field of quality assurance. The FEB has a consistent quality assurance system on both course and curriculum levels, using various instruments. The committee specifically appreciates the following aspects: • • • •

the use of a standard instrument for the evaluation of courses, making longitudinal data available on the development of the quality of teaching; the development and use of instruments on a higher level of aggregation, like the curriculum evaluations and the curriculum audits; the clear standards for assessing course evaluation results; the publication of evaluation data.

The committee shares the FEB’s concern about the low response rate of the course evaluations. As a result, about half of the courses are excluded from the official evaluation cycle. The committee notes, however, that the results of these evaluations were not ignored. On the contrary: even if the response rates are below the required minimum, the programme directors and the lecturers take a close look at the results and use them to try and improve on the course. The committee recommends the development of a method to generate longitudinal data on courses which are excluded from the official evaluation cycle due to insufficient response rates.


239

For the future, the committee advises the FEB to consider the possibility of extending the standard course evaluation with specific questions per course. The committee is of the opinion that specific questions can do more justice to the differences between courses and better address policy needs (for example: examining whether specific measures following earlier evaluations had the desired effect). Along with this combination of quality assurance instruments, the committee was favourably impressed by the ‘culture of quality’ throughout the FEB. In the meetings the programme director, the programme committee and the lecturers showed great commitment to the quality of teaching. Both the programme direction and individual lecturers appear to be very open to suggestions regarding possible improvements in both the curriculum and the individual courses and are motivated to try promising new ideas, like those emerging from evaluation results. It is indicative that many lecturers supplement the obligatory standard evaluations by other means to evaluate their courses, such as spending part of the final lecture reviewing their course with the students. The committee considers the Quality of Teaching website of the FEB’s electronic learning environment characteristic for the culture of quality, openly publishing all evaluation results on course and curriculum levels. The committee considers the public availability of these data especially important, both as an expression of the importance the FEB attaches to evaluation results and because of the motivation it gives teaching staff to improve their teaching. In summary, the committee concludes that the evaluation of teaching is organized very well. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as good. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as good.

S18: Measures for improvement The outcomes of the evaluation form the basis of verifiable measures for improvement that contribute to the achievement of the objectives.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. All quality assessment instruments mentioned in S17 are followed up by improvement trajectories. The most developed and formalised improvement trajectory is the one following upon course evaluations. If the average score of a course evaluation is lower than 3.5 on the 5point scale (and the response rate is sufficient), the lecturer has to submit an improvement plan to the programme director. After the programme director’s approval, this plan is put before the programme committee, FB, and the lecturer’s head of department. Also, the improvement plan is placed on Nestor. Before the next edition of the course in question, the lecturer reports to the programme director about the implementation of the improvement measures. In addition, the evaluation scores are taken into account in staff performance and appraisal interviews. During the site visit the committee ascertained that all parties concerned (students, lecturers, heads of departments) know about this guideline for course improvement, and that the measures are observed conscientiously by all. In this process, insufficient response rates constitute the major obstacle. However, the interviews made clear that the response rates are rarely used as an excuse to lean back and do nothing. Even if response rates are insufficient, evaluation results are generally studied seriously and followed by adjustments, if necessary.

240


There are similar, albeit less formalized, improvement trajectories following curriculum evaluations, curriculum audits and educational indicators. For instance, the results of curriculum evaluations are discussed during the policy meetings between the faculty’s associate dean for education and the programme director. When necessary, measures will be taken. Examples of measures taken in the last year are the decision to have examinations marked faster, and the development and implementation of the skills line. Also, the curriculum audits and the indicators lead to concrete measures, for example in past years the reformulation of the intended learning outcomes of the degree programmes, better implementation of the FEB’s assessment policy, and intensifying the teaching for first-year students in order to increase their success rate. Particularly the development of the course evaluation results shows the beneficial effects of the quality assurance system. For instance, out of 94 courses with insufficient scores for course and/or lecturer in 2006-2007, over 23% scored sufficiently on both aspects a year later. In total, the proportion of lecturers and courses which were assessed as sufficient or higher increased from 70% in 2004-2005 to 75% in 2007-2008. Assessment The committee’s appreciation for the FEB’s quality assurance extends also to the FEB’s system for implementing improvements. The committee especially appreciates the clear guidelines for follow-up with respect to course evaluations. Data presented to the committee show that this has led to a steady improvement of the quality of teaching over the past few years. The committee considers it characteristic of the ‘culture of quality’ within the FEB that even when the response rate is insufficient, evaluations often result in measures to improve the course. Furthermore, the committee greatly appreciates the fact that improvement plans following evaluations are made public. In summary, the committee judges this aspect in both programmes to be good. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as good. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as good.

S19: Involvement of staff, students, alumni and the professional field Staff, students, alumni and the relevant professional field will be actively involved in the internal quality assurance system.

Description Unless indicated otherwise, the following data are based on the FEB's self-evaluation report. The primary responsibility for the degree programmes and the quality assurance rests with the programme director, but also other parties are actively involved. Students are approached after each half-semester and stimulated to fill in the evaluation questionnaires of the courses they followed. Also, the publication of the evaluation results in Nestor is pointed out to them. The attendance of students at review discussions of courses is highly appreciated. Students are also involved in evaluations at the curriculum level. For instance, they participate in the discussions of the audit committee with faculty members that are active in teaching. Students are furthermore involved in the quality assurance by means of QANU / Economics, Groningen University

241

the year-group representatives system. The students of each year of the programmes are represented by permanent groups of students, who discuss experiences of the courses of the preceding half-semester in the presence of the programme director, who sits in as listener. Finally, the students’ union Quest organizes the election of ‘Lecturer of the Year’. Lecturers are in particular responsible for their own courses. They are furthermore involved in cross-discipline quality assurance, for instance in the curriculum audits. An important role is played by the programme committees, in which both students and lecturers are represented. By law, the programme committees’ job is to advise on teaching. They are closely involved in the assessment of evaluation results and improvement plans, and give the FB and the programme director solicited and unsolicited advice. The BSc and MSc programmes under review in this report have a combined programme committee. Discussions with this committee during the site visit revealed that the programme committee plays a major part in the quality assurance system. In all discussions the programme committee is taken very seriously as a partner by the programme director. Alumni receive a national questionnaire once in two years, as part of the alumni monitor. At the site visit, the FEB expressed its intention to intensify relations with alumni. The professional field is represented by an Advisory Board, which was instituted at the FEB’s realization in 2006 and which is entitled to give solicited and unsolicited advice on the FEB’s strategic policy. At the site visit it emerged that the Advisory Board had so far been dormant, but that it would convene in September 2009 for the first time. Assessment The committee has concluded that the FEB sets great store by the input from students and lecturers in the quality assurance system. This is especially shown in the importance that is given to the programme committee’s advice. Until now, input from former students and the professional field has received less attention, but there are plans to stimulate their input. The committee considers a more active involvement of these groups a positive development. In summary, the committee concludes that the programme meets the criterion laid down for this aspect. It recommends that the programme management realize the plans for a more active role of the Advisory Board in the near future. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Internal quality assurance system The committee comes to an overall assessment of the theme Internal quality assurance system on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the Econometrics & Operations Research BSc programme, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme, it assesses this theme as satisfactory.

242


9.1.6. Results S20: Achieved learning outcomes The achieved learning outcomes correspond with the aims and objectives regarding level, orientation and subject/discipline-specific requirements.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The achieved learning outcomes are reflected in the BSc thesis and in the preparation for the labour market. The BSc thesis is the final project of the programme, serving to demonstrate that the knowledge, skills and attitude of an academic bachelor have been obtained. Formally, student have to complete at least 120 EC of the programme, including the full first year, before being allowed to start their thesis project. Students are advised to wait with writing the thesis until after completion of almost all other modules. After registering for the thesis, the student meets with the coordinator to discuss the subject area, after which the coordinator appoints a supervisor. The supervisor and the student agree on the subject of the thesis. The student meets with the supervisor at least three times. First at the start, to get approval for the problem formulation and planning; second about halfway, to discuss the progress; and the third time at the end, to discuss the content of the thesis. After this, the thesis is graded by the supervisor. For BSc theses, a second reviewer is not customary. For the assessment of the thesis, an assessment form is used, based on the learning outcomes of the programme. These include not only the quality of the thesis (problem definition, research design, theoretical concepts, argumentation, etc.), but also an evaluation of the student’s behaviour during the process (honouring agreements, creativity, social skills, etc.). The self-evaluation report includes a list of the 25 most recent theses, finished between late 2006 and early 2009. All of the theses except one were graded 7 or higher; the mean grade was 7.7. Along with the thesis, the experiences of graduates on the labour market constitute a possible indication of the achieved learning outcomes. Since all graduates continued their studies instead of entering the labour market, no information regarding this indicator is available. Master’s programme The achieved learning outcomes are reflected in the MSc thesis and the preparation for the labour market. The MSc thesis is the final project of the programme, serving to demonstrate that the knowledge, skills and attitude of an academic master have been obtained. The large majority of the Master students write their MSc thesis on a topic studied during an internship. Formally, the requirements for starting with the thesis are completion of the BSc programme and 20 EC of the MSc programme. Students are advised to wait with writing the thesis until after completion of almost all other modules. The process of writing the thesis is to a great extent similar to the process described above for the BSc thesis. However, supervision tends to be more extensive than the minimum number of required contacts. The assessment form is similar to the one used for the BSc thesis, with a few additions (e.g. practical relevance). Assessment is done by both the supervisor and an independent second assessor. The self-evaluation report includes a list of


243

the 25 most recent theses, finished between 2007 and early 2009. Grades varied between 6 and 9, with a mean of 7.4. With respect to employment, graduates of the programme have no problem whatsoever finding a job at the academic level. National surveys show an average waiting time of 3 months after graduation, the third shortest for all academic programmes (see Studie & Werk 2007, SEO-rapport no. 989 ISSN 1872-387X). The starting salaries are excellent. Most graduates are employed by financial institutions, consultancies and universities. Assessment Bachelor’s programme The commission assessed the achieved learning outcomes of the BSc programme as satisfactory. The theses are limited in scope, but the quality is satisfactory. In the theses examined by the committee, the three key elements of econometric work (the modelling of economic problems, the mathematical analysis and the translation of the results in terms of the original problem) are all clearly recognizable and well executed. Also in other respects, the quality of the theses warranted the relatively high grades they were awarded. The criteria for assessing theses are transparent and adequate. Nevertheless, the committee suggests including an independent second supervisor in the assessment process. This contributes to the objectivity of the assessment, as well as underlining the importance of the thesis as the final component of the curriculum. Since all graduates continued their studies, the programme’s success in preparing students for the labour market cannot be directly evaluated. However, given the good prospects of graduates of the EORAS MSc programme (see below), it can be deduced that the BSc programme provides at least a sound basis in preparing for a professional career. Also, the fact that MSc students easily find internships indicates that BSc graduates possess qualifications which are valued in the professional field. Master’s programme The commission assesses the achieved learning outcomes of the MSc programme as satisfactory. The theses cover the whole range of the three subjects of specialization: econometrics, operations research and actuarial sciences. The theses examined by the committee were all of good quality, meriting the awarded grades. The basic requirements (clear formulation of the problem, use of the literature, choice of design and methods, execution of research, structure and readability) were all met. Moreover, the theses offer good examples of the ‘core business’ of econometric work: building a model which relates to the ‘real’ world and produces meaningful results. In this respect, the main difference from the BSc theses is that the problems tend to be more complex and the models require more original work. The fact that graduates easily find employment within their professional field is another indication of the high level the programme achieves. Bachelor’s programme in Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory.

244


Master’s programme in Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory.

S21: Study progress Target figures that are comparable to other relevant programmes are formulated to express the expected success rate. The programme’s success rate complies with these target figures.

Description Unless indicated otherwise, the following descriptions are based on the self-evaluation reports. Bachelor’s programme The FEB has set clear targets regarding study progress. For the BSc programme the targeted success rates are 25% after three years, 60% after four years and 70% after five years. There are also specific targets regarding the propaedeutic year. After one year 40% of the students should have completed the programme, and 70% should at least have earned more than 45 EC. After two years 70% should have completed the propaedeutic programme. The real success rates fall far behind these targets, as is evident from table 9.4. The numbers only refer to ‘fresh’ first-year students of the FEB. This includes students who switched from another faculty, but not students who were registered for another BSc programme of the FEB. Target

Realised

Propaedeutic year: > 45 EC after one year completed after one year

70 % 40 %

49% 29%

BSc degree: completed after three years completed after four years completed after five years

25 % 60 % 70 %

2% 19% 45%

Drop out: After one year After three years

30 % 35 %

18% 35%

Table 9.4: Success rates for Econometrics and Operations Research BSc programme, 2002-2003 – 2006-2007

Both in the self-evaluation report and during the site visit, the FEB and the programme director expressed their concern about these figures. In the past years the faculty has developed and implemented an ambitious policy to raise success rates. Its primary focus is on raising the success rates of the propaedeutic year, by raising the number of contact hours, supplementing lectures by practicals or tutorials for all first-year courses, by introducing forms of assessment during the course rather than only at the end. The preliminary results of these efforts were presented during the site visit and seem to be very promising. For instance, the number of first-year students who participated in the first exams for courses was 80% in the first three half-semesters in 2008-2009, as compared to less than 65% in the same period of earlier years. The overall success rate of the first exams in this period rose from 41% of all students (i.e. including non-participants) in earlier years to 54% in 2008-2009. At the site visit the committee extensively discussed study progress and success rates with the programme director. A proper analysis should take into account various factors, some of which are exogenous to the programme. An example are ‘would-be students’, who register as QANU / Economics, Groningen University

245

a student but do not show much interest in actually participating in the programme. More generally, there are few incentives for students to complete their studies within the nominal time, and many external influences which interfere with the FEB’s ambition to improve the study progress. The definitions used by the FEB might result in some overstatement of the problem. For instance, students switching from one programme to another lower the success rates, while successful incoming transfers are not taken into account. Finally, success rates are lowered by the fact that BSc students are allowed to enter the MSc programme before having finished their BSc programme. This frequently results in delaying the completion of the BSc programme, reflecting unfavourably on the success rates after three, four and five years. These considerations led the committee to ask the FEB for some additional analyses of study progress and success rates. These new analyses confirm that switching is indeed an important explanatory factor, although perhaps less so for econometrics than for other programmes. Success rates calculated for the whole faculty (i.e. irrespective of whether the eventual grade corresponds to the programme of initial choice) are about 33% higher than the mean success rate of all separate programmes. This indicates that about one in every four students who enters one of the FEB BSc programmes graduates in a different programme. Unfortunately, figures for the separate programmes are not available. The premature entry of BSc students into MSc programmes also appears to be an important explanatory factor, as can be deduced from figures regarding the average time of completion of the combined BSc and MSc programmes of econometrics and operations research. These figures show an average completion time for the BSc programme of 57 months and for the MSc programme of 14 months. Taking into account that MSc students often combine their study with an internship and experience delays with writing their thesis, these figures clearly indicate that these students already completed a substantial part of their MSc programme before finishing their BSc programme. This of course unfavourably affects the study progress figures of the BSc programme. Master’s programme For the MSc programme the targeted success rates are 50% after one year and 90% after two years. Here, too, the observed success rates fall well below these targets: 44% after one year, 73% after two years and 75% after three years. Assessment Bachelor’s programme The committee notices that the success rates of the programme fall far short of the targets formulated by the FEB. The committee shares the FEB’s concern about this state of affairs. On the other, the committee also greatly appreciates the effort of the FEB to raise the success rates. The committee wants to point out that in this respect the FEB is at a disadvantage because Groningen University does not allow for measures which have proven to be effective in improving success rates, such as a binding recommendation on whether to continue with the programme and a clear separation between the bachelor and master programmes. The committee advises the FEB to consider the development of indicators which give better insight into the various factors influencing study progress. An interesting question is how to eliminate the influence of ‘would-be students’. Also, it might be useful to relate success rates to the study advice students receive at the end of their first year. On the one hand, the FEB can hardly be held accountable for the progress of students who were advised to discontinue

246


their studies. On the other hand, the FEB could be held to account for the progress of students who received positive advice. Regarding further policy measures to raise success rates, the committee recommends the FEB seek cooperation with specialists in the field of higher education research, thus profiting from the results of the extensive research on the topic. The committee concludes that success rates are below par, but that the FEB’s policy in this respect is laudable. Moreover, the problem of poor study progress is not specific for the economics programmes at Groningen University. This results in assessing this standard as satisfactory. Master’s programme The success rates of the MSc programme also fall short of the set targets. As for the BSc programme, the committee feels that the FEB this challenge is not exclusive for the economics programmes at Groningen University. However, the committee does note a certain ambiguity in the FEB’s policy, especially relating to internships. On the one hand, the FEB is committed to targets implying rapid study progress, but on the other hand the FEB actively stimulates students to find internships, which interfere with this ambition. Perhaps the option of a part-time programme would be worth considering as a means to combine both ambitions and better align real progress rates with the nominal length of the programme. Bachelor’s programme Econometrics & Operations Research: the committee assesses this standard as satisfactory. Master’s programme Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies: the committee assesses this standard as satisfactory. Assessment of the theme Results The committee comes to an overall assessment of the theme Results on the basis of its assessments of the separate standards. In the case of the Econometrics & Operations Research BSc programme, it assesses this theme as satisfactory. In the case of the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme, it assesses this theme as satisfactory.


247

Overview of the committee’s assessment Econometrics & Operations Research BSc programme: Theme 1. Aims objectives

2. Curriculum


Satisfactory

3. Staff

Satisfactory

4. Services

Satisfactory


6. Results

248

Satisfactory


Assessment Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Satisfactory Satisfactory Complies Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Good Satisfactory Satisfactory Satisfactory


Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme: Theme 1. Aims objectives

2. Curriculum


Satisfactory

3. Staff

Satisfactory

4. Services

Satisfactory


6. Results

Satisfactory


Assessment Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory

Good Satisfactory Satisfactory Complies Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Satisfactory Good Good Satisfactory Satisfactory Satisfactory

The committee’s overall assessment of the Econometrics & Operations Research BSc programme and the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme The committee concludes on the basis of its assessments of the themes and standards from the assessment framework: • •

that the Econometrics & Operations Research BSc programme fulfils the formal requirements which are a prerequisite for accreditation, and that the Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies MSc programme fulfils the formal requirements which are a prerequisite for accreditation.


249

250


APPENDICES


251

252


Appendix A: Curricula vitae of the committee members Prof. dr. A. (Arjen) van Witteloostuijn (chair) is Research Professor of Economics and Management at the Faculty of Applied Economic Sciences of the University of Antwerp. He is also Professor of Institutional Economics at the Utrecht School of Economics of Utrecht University. Before his current positions, he was professor at Maastricht University, where he also was dean of the Faculty of Economics and Business. He left Maastricht to become a professor at the RU Groningen where, among other activities, he was involved in the development of the first English Bachelor programme of the university. After three years in Groningen, he left for the University of Durham (UK), where he was Professor of Strategy. Van Witteloostuijn approaches economics from a multidisciplinary perspective, adding insights from, e.g., sociology, psychology and demography. He has published hundreds of journal articles, including about 80 in internationally refereed journals. In 1999, he published the book De anorexiastrategie, about the consequences of corporate reorganization. Em. prof. dr. P.A. (Piet) Verheyen (vice-chair) is retired professor of Business Econometrics and previous chair of the Board (1988-1991) of Tilburg University. He published on dynamic business models and financing models. Since 1991 he performed research in the field of Economics of non-profit businesses. He was board member of nonprofit businesses (education, health, nature and environment) and was commissioner of companies, specifically the energy sector. Verheyen has chaired several assessment committees for education of the VSNU, NVAO and QANU, for example the previous Economics assessment in 2003. Prof. dr. J. (Jan) Annaert is professor of Finances at University of Antwerp (Belgium). At present he also has educational obligations at this university, where he also obtained his PhD. He performed research at the Flemish Research Foundation, was assistant professor at the Erasmus University in Rotterdam and was associate professor at the University of Gand. The scientific interest of Annaert are, among others, portfolio theory, financial history and financial risk management. He is editor of the Kwartaaltijdschrift Economie and member of the board of editors of the Bank en Financiewezen/Revue Bancaire et Financiere. Em. prof. dr. J.W. (Jaap) Zwemmer is retired professor of Tax Law at the University of Amsterdam. He studied Notarial Law and Fiscal Law at this university. He received his PhD degree in 1975. During several time periods he was dean of the Juridical Faculty and once of the Faculty of Economicsof the University of Amsterdam, and was member of the Advisory Board of the AMC/UvA. In 2007 Zwemmer was interim-rector magnificus of the University of Amsteram and in 2008/2009 he was interim-dean of the Academic Centre of Dentistry Amsterdam (ACTA). Zwemmer is member of the Royal Academy of Science (KNAW) and is editor of several fiscal journals. Besides his academic activities he is subsitute Councillor of Justice in the courts of Arnhem, ‘s Hertogenbosch and Amsterdam. Prof. dr. P. (Piet) VandenAbeele is professor of Marketing and Organisation at the Catholic University Leuven (KU Leuven). He was vice-rector of the KU Leuven and campus rector of the location Kortrijk until August 2009. Between 1997 and 2001 Vandenabeele was Dean of the Faculty of Economics and Business, previously he has been chair of the department of business at the KU Leuven. Vandenabeele studies applied economics and psychology in Leuven. He also obtained his MSc in statistics and a PhD in Business Administration at Stanford University. At present he is board member of several QANU / Economics, Groningen University

253

organisations and businesses, both with and without profit objectives. Vandenabeele has been member of an assessment committee of the NQA. Prof. dr. J. (Joop) Hartog is professor of Economics at the University of Amsterdam. He obtained his PhD at the Erasmus University of Rotterdam on the subject of Income Distribution. Hartog has been assistant professor at the Erasmus University and is employed by the University of Amsterdam since 1982. He has had several visiting scholars and visiting fellow, for example in Portugal, Japan, New Zealand and the United States. He was guest professor in China (Peking University). Prof. dr. J.G. (Hans) Kuijl is professor of Business Economics incl. fiscal accounting at the Faculty of Law of Leiden University and is emeritus professor at the Faculty of Economics of Maastricht University. In the past Hans Kuijl worked with the Auditing Department of the Ministry of Economic Affairs and acted as a member of the Accreditation Committee for college education on Accountancy and Fiscal Economics and acted furthermore as a member of the Accounts Committee, a fact-finding committee investigating possible fraud in college education. He is the initiator of the post-graduate program for members of the Dutch Federation of Tax Consultants as well as the Forensic Accountancy program, offered by the Faculty of Law of Leiden University and Nyenrode Business University. He is chairman of the Dutch Bureau for Credit Registration (BKR). The research interest of Hans Kuijl lies within the transition area between law, business economics and accountancy. Prof. dr. ir. B. (Berend) Wierenga is professor of Marketing at the Rotterdam School of Management, Erasmus University. Earlier he was a professor of Marketing at the Graduate School of Management in Delft (Interuniversitair Instituut Bedrijfskunde) and a faculty member at Wageningen University. Over the years, he has held visiting positions at several business schools abroad, including Stanford University, the Wharton School of the University of Pennsylvania, and INSEAD. He has been Dean of the Rotterdam School of Management twice and was the first Scientific Director of the Erasmus Research Institute of Management (ERIM). He was a Board member of the Social Science Research Council of the Netherlands Organization for Scientific Research (NWO; 2003-2009). Wierenga is the founding editor of the International Journal of Research in Marketing, one of the leading academic marketing journals. He also is on the editorial boards of several other journals. His main research areas are marketing decision making, marketing models, and marketing management support systems. Wierenga published nineteen books and over one hundred scientific articles in academic journals and books. Prof. dr. F.A.G. (Frank) den Butter is professor of Economics at the VU University Amsterdam. He is founder of the research team ALERT (Applied Labour Economics Research Team). He studied Econometrics at the University of Amsterdam and obtained his PhD degree at the Erasmus University Rotterdam. He has worked for the Dutch Central Bank. He was managing director of the Tinbergen Institute, chair of the Royal Dutch Economics Organisation and member of the Central Statistical Committee of the Central Bureau of Statistics (CBS). Furthermore, he was member of the Scientific Council for Statepolicy (WRR). Abroad he was member of the board of the European Association of Labour Economists. Em. prof. dr. J.F.M.J. (Hans) van Hout is retired professor of Education at the University of Amsterdam, professor at the Ruud de Moor Centre, Open University Netherlands. He studied Sociology at the Catholic University Nijmegen. From 1968 onwards he has worked as educational expert at the University of Twente and as director of IOWO (advising agency for 254


educational policy and –organisation) at the Catholic University Nijmegen. In addition to professor of Education he was between 1993 and 2007 advisor of the Board of the University of Amsterdam. The theme’s that have his interest are quality of education, educational careers, collaboration of hbo and wo, and the BaMa. He was editor-in-chief of “Vernieuwing in het Hoger Onderwij; Onderwijskundig Handboek”. He is chair of the editorial board of the Higher Education Series. Hans van Hout has been member of several VSNU- and QANU assessment committees and has taken part in several higher educatio ninternal auditcommittees. Mrs. ir. H. (Hetty) Grunefeld works as an educational advisor and lecturer trainer at IVLOS, Utrecht University. Since december 2008 she is leading the team Teaching and Learning. The fields of interest of Grunefeld are didactical training for lecturers in higher education, quality assurance in higher education, curriculum development and the relation between research and education, and educational leadership. Until 2001 she worked for the Educational Centre the University of Twente and as faculty educational expert for the Faculty of Informatics the University of Twente. Mrs. drs. L. (Linda) van der Grijspaarde is educational advisor and independent entrepeneur educational advice. She studied Applied Educational Studies at Twente University. She was among others educational- and policy advisor and lecturer. As an educational advisor she worked at the Rotterdam Institute for Social Sciences Policy Research (RISBO) of the Erasmus University Rotterdam, and at the University Educationa Center Groningen.Currently she works as an independent educational advisor, among others in the field of quality assurance in higher education. Mrs. P.L.M. (Pauline) Geertman studies Econometrics and Operations Research at Tilburg University. She has been a member of several committees at different study associations in Tilburg. She also was a board member of the Economic Business week Tilburg in 2008. Furthermore she is a student member of the programme committee of Econometrics and Operations Research at Tilburg University and chairman of student faction ECCO, which represents the students in the Faculty Council of the Faculty of Economics and Business at Tilburg University. Mr. A. (Amco) Wiering studies Economics at the VU University Amsterdam. His MSc specializatoin is Monetary & Banking Economics and he plans to graduate in September 2009. He has been member of the educational committee of the MSc Economics at the VU university. He has been intern at the Netherlans Bank (DNB) and the Centraal Plan Bureau. He also is editor of the weekly magazine Beleggers Belangen. Mr. E.A. (Ewoud) de Kok studies Econometrics at the University of Amsterdam. He plans to graduate in July 2011. Since 2006 he is student member of the educational committee of the Faculty of Economics and Business of the University of Amsterdam. He also is an active member of the Students Association for Actuaries and Econometrics (VSAE) and member of the Faculty Student Council (FSR). De Kok has a particular interest in CO2 reduction and consequential interest in sustainable energy. He combines these interests and his studies in several projects, like the Task force Sustainable Faculty of Economics and Business, which focuses on making the major computer room of the University of Amsterdam CO2 neutral. Advising member Em. prof. dr. H. (Henk) Tijms (advising member) is retired professor of Operations Research, VU University Amsterdam. He received his PhD degree in Operations Research at QANU / Economics, Groningen University

255

the University of Amsterdam. He was senior researcher at the Center for Mathematics and Computer Science in Amsterdam before he became full professor at the VU University. He was advisor at the Center for Mathematics and Computer Science and currently is advisor at the Shell Research Laboratorium in Amsterdam. Is also is the Dutch Member of the International Advisory Board of the Teletraffic Congresses. He is editor of the Journal Probability in the Engineering and Informational Sciences and is Honorary fellof of the Tinbergen Institute. His research interests are Computational Probability, Stochastic Optimization, Inventory and Queuing Systems, and Development of Scientific Software.

256


Appendix B: Composition of the subcommittees For each site visit at the seven universities a unique subcommittee was composed. In this appendix the composition of the subcommittees and the dates of the site visits are provided. Wageningen University Site visit: 12 and 13 May 2009 Subcommittee: prof. dr. A. van Witteloostuijn (chair) prof. dr. P.A. Verheyen prof. dr. J. Annaert prof. dr. F.A.G den Butter Mrs. P.L.M. Geertman Groningen University Site visit: 16 – 19 June 2009 Subcommittee: prof. dr. P.A. Verheyen (chair) prof. dr. J.W. Zwemmer prof. dr. J. Annaert prof. dr. P. VandenAbeele prof. dr. J. Hartog Mrs. ir. H. Grunefeld Mrs. P.L.M. Geertman Erasmus University Rotterdam Site visit: 30 June – 2 July 2009 Subcommittee: prof. dr. A. van Witteloostuijn (chair) prof. dr. P.A. Verheyen prof. dr. J. Annaert prof. dr. J.G. Kuijl prof. dr. J.F.M.J. van Hout Mrs. P.L.M. Geertman University of Maastricht Site visit: 28-30 September 2009 Subcommittee: prof. dr. A. van Witteloostuijn (chair) prof. dr. P.A. Verheyen prof. dr. J. Annaert prof. dr. P. VandenAbeele prof. dr. J.W. Zwemmer Mrs. drs. L. van der Grijspaarde Mr. E.A. de Kok University of Tilburg Site visit: 12-14 October 2009 and 21 – 22 October 2009 Subcommittee: prof. dr. A. van Witteloostuijn (chair) prof. dr. P.A. Verheyen (observing) prof. dr. J. Annaert prof. dr. P. VandenAbeele prof. dr. J.W.Zwemmer prof. dr. J.F.M.J. van Hout QANU / Economics, Groningen University

257

Mr. E.A. de Kok Prof.dr. H.C. Tijms (advising member) University of Amsterdam Site visit: 23 – 26 November 2009 Subcommittee: prof. dr. A. van Witteloostuijn (chair) prof. dr. P.A. Verheyen prof. dr. J. Annaert prof.dr. P. VandenAbeele prof.dr. J.G. Kuijl Mrs. drs. L. van der Grijspaarde Mrs. P.L.M. Geertman VU Amsterdam Site visit: 30 November 2009 – 2 December 2009 Subcommittee: prof. dr. A. van Witteloostuijn (chair) prof. dr. P.A. Verheyen prof. dr. J. Annaert prof. dr. ir. B.Wierenga prof. dr. J.F.M.J. van Hout Mr. E.A. de Kok

258


Appendix C: Programme of the site visit at Groningen University Dinsdag 16 juni 2009

Opleiding

12:45

Aankomst commissieleden en lunch

13:30

16:00

16:00

18:00

19:00

21:00

Voorbereidende bijeenkomst Startgesprek met inhoudelijk verantwoordelijken (vice-decaan onderwijs, opleidingsdirecteuren, makers zelfevaluatie) Diner commissie met vertegenwoordigers van de faculteit

Woensdag 17 juni 2009

commissie alle alle

alle

Opleiding

9:00

9:45

Studenten Ba en Ma Fiscale Economie

FEBa, FEMa

9:45

10:30

Docenten Ba en Ma Fiscale Economie

FEBa, FEMa

10:30

10:45

Pauze

10:45

11:00

11:00

11:30

11:30

12:00

Studenten opleidingscommissie Fiscale Economie Studenten en docenten opleidingscommissie Fiscale Economie Nabespreken Ba en Ma Fiscale Economie

12:00

13:00

Lunch

13:00

13:45

Studenten Ba en Ma Econometrics, Operations Research and Actuarial Sciences

EOR, EORAS

13:45

14:30

Docenten Ba en Ma Econometrics, Operations Research and Actuarial Sciences

EOR, EORAS

14:30

14:45

14:45

15:15

15:15

15:30

Pauze

15:30

16:00

Nabespreking Ba en Ma Econometrics, Operations Research and Actuarial Sciences

16:00

16:30

Ondersteunend personeel

alle

16:30

17:30

Inloopspreekuur

alle

19:00

21:00

Diner commissie

commissie


Studenten opleidingscommissie Econometrics Studenten en docenten opleidingscommissie Econmetrics

commissie FEBa, FEMa FEBa, FEMa FEBa, FEMa commissie

EOR, EORAS EOR, EORAS commissie EOR, EORAS

259

Donderdag 18 juni 2009

Opleiding

9:00

9:30

Studenten bachelor bedrijfseconomie (BE)

BE

9:30

10:00

Docenten bachelor bedrijfseconomie (BE)

BE

10:00

10:15

BE

10:15

10:30

Studenten opleidingscommissie Bedrijfseconomie Studenten en docenten opleidingscommissie Bedrijfseconomie

BE

10:30

10:45

Nabespreking Bedrijfseconomie

BE

10:45

11:00

Pauze

11:00

11:30

Studenten Ba Economics and Business Economics

EBE

11:30

12:00

EBE

12:00

13:00

Docenten Ba Economics and Business Economics Lunch

13:00

13:30

Studenten master Economics (Ec)

Ec

13:30

14:00

Ec

14:00

14:15

14:15

14:45

14:45

15:15

15:15

15:45

15:45

16:00

Docenten master Economics (Ec) Studenten opleidingscommissie Economics Studenten en docenten opleidingscommissie Economics Studenten Ma International Economics and Business Docenten Ma International Economics and Business Pauze

16:00

16:15

Studenten opleidingscommissie IE&B

16:15

16:45

Studenten en docenten opleidingscommissie IE&B

16:45

17:15

Nabespreking Economics opleidingen

19:00

19:45

Borrel met alumni

20:00

22:00

Diner Commissie

260

commissie

commissie

Ec, EBE Ec, EBE IEB IEB commissie IEB IEB IEB, Ec, EBE alle commissie


Opleiding

Vrijdag 19 juni 2009 9:00

9:30

Studenten Ba en Ma Accountancy en Controlling

ACBa, ACMa

9:30

10:00

Docenten Ba en Ma Accountancy en Controlling

ACBa, ACMa

10:00

10.30

commissie

10.30

10:45

10:45

11:15

11:15

11:45

Pauze Studenten opleidingscommissie Accountancy en Controlling Studenten en docenten opleidingscommissie Accountancy en Controlling Nabespreking Ba en Ma Accountancy and Controlling

11:45

12:30

Examencommissie

12:30

13:30

13:30

14:00

Lunch Voorbereiding voor eindgesprek

14:00

15:00

15:00

17:30

17:30

18:00

18:00


Eindgesprek met formeel verantwoordelijken Eindvergadering en opstellen voorlopige bevindingen Mondelinge presentatie van voorlopige bevindingen Einde van bezoek, evt. met borrel

ACBa, ACMa ACBa, ACMa ACBa, ACMa alle commissie alle alle alle alle -

261

Appendix D1: Eindkwalificaties bacheloropleiding Accountancy en Controlling A Inhoudelijke eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de domeinen van de bedrijfswetenschappen (bedrijfseconomie, bedrijfskunde en algemene economie) en accountancy en controlling en is in staat deze op een zodanige wijze toe te passen dat dit een professionele benadering van het werk of beroep mogelijk maakt. Kennis en inzicht bestaan eruit dat de afgestudeerde bachelor de belangrijkste theorieën, modellen en kaders binnen de domeinen kent en begrijpt en kan toepassen bij het analyseren van bedrijfssituaties en bij het oplossen van enigszins complexe vraagstukken. Binnen het bedrijfswetenschappelijke subdomein heeft de afgestudeerde gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A1 A2 A3 A4

Financiering Algemene Economie Organisatie en Management Bestuurlijke informatiekunde

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken voor het oplossen van bedrijfswetenschappelijke vraagstukken. Binnen het subdomein van de Accountancy en Controlling heeft de afgestudeerde diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A5 A6 A7 A8 A9

Belastingrecht en Recht (inzake de onderneming) Financial Accounting Management Accounting Financiële administratie & boekhouden Internal Control en Auditing

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden toe te passen, voor zover dat relevant is voor accountancy- en controllingvraagstukken. In de vakgebieden die ondersteunend zijn aan de domeinen bedrijfswetenschappen en accountancy en controlling, heeft de afgestudeerde basiskennis van en inzicht in: A10 Wiskunde A11 Statistiek A12 ICT De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken om op de desbetreffende ondersteunende vakgebieden simpele vraagstukken op te lossen. B Academische eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over kennis van en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken en over academische vaardigheden en een academische attitude, zodanig dat de afgestudeerde het (financieel) functioneren van organisaties kan beoordelen, in staat is praktijkproblemen op te lossen en kan bijdragen aan het goed (financieel) 262


functioneren van organisaties. De afgestudeerde bachelor heeft een open houding ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van de bedrijfswetenschappen en dat van accountancy en controlling. B1

B2 B3 B4 B5

De afgestudeerde is in staat, binnen de kaders van de bedrijfswetenschappelijke en accountancy- en controllingdomeinen, wetenschappelijke informatie zoals wetenschappelijke theorieën of een wetenschappelijk betoog kritisch op waarde te schatten. De afgestudeerde is in staat relevante gegevens te verzamelen, te analyseren, te interpreteren en te synthetiseren, met als doel een oordeel te vormen, een argumentatie op te zetten, een passende oplossing te ontwerpen en/of een advies te geven. De afgestudeerde is in staat om wetenschappelijke methoden en technieken, informatieen analysetechnieken op het juiste moment en in de juiste context toe te passen en routinematig onderzoek op te zetten en uit te voeren. De afgestudeerde toont een onderzoekende attitude en interesse in het accountancy- en controllingvakgebied en relevante aanpalende vakgebieden. De afgestudeerde is in staat vanuit een ethische invalshoek te reflecteren op wetenschappelijke inzichten, alsmede op het (financieel) functioneren van organisaties en de maatschappij.

C Sociaal communicatieve eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over sociaal-communicatieve vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen bijdragen aan het (financieel) goed functioneren van organisaties. C1 C2 C3

De afgestudeerde beschikt over sociaal-communicatieve en planningsvaardigheden waarmee hij in staat is om relevante informatie op een logische, overtuigende en heldere manier te verwoorden, zowel in schrift als mondeling. De afgestudeerde is in staat zelfstandig, maar ook in teamverband, oplossingsgericht en planmatig te werken. De afgestudeerde kan kritisch reflecteren op eigen en andermans werk om daar waar nodig is bij te sturen en feedback te geven.

D Studievaardigheden en beroepenoriëntatie De afgestudeerde bachelor bezit de vaardigheden om te leren en te studeren (leren leren) en de vaardigheden om te kiezen (leren kiezen) die noodzakelijk zijn om het eigen leerproces te sturen en om gefundeerde keuzes te maken voor verdieping, verbreding en vervolgstudie. De afgestudeerde bachelor beschikt tevens over leervaardigheden die nodig zijn om de bacheloropleiding binnen een redelijke termijn af te ronden en om een vervolgstudie te doen, waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. D1 D2

De afgestudeerde beschikt over de noodzakelijke leer- en studievaardigheden om te kunnen reflecteren op het eigen leerproces (denken en werken) en om een vervolgstudie te doen waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. De afgestudeerde beschikt over zelfinzicht, inzicht in het beroepsperspectief en inzicht in de mogelijkheden tot verdieping en/of verbreding en is daardoor in staat een beargumenteerde keuze te maken voor verdiepende of verbredende vakken in zijn bacheloropleiding en voor vervolgstappen na de bacheloropleiding.


263

Appendix D2: Eindkwalificaties masteropleiding Accountancy and Controlling A Inhoudelijke eindkwalificaties De afgestudeerde master beschikt over diepgaande, gespecialiseerde wetenschappelijke kennis van en inzicht in de vakgebieden accountancy en controlling en is in staat deze toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden en is in staat een originele bijdrage te leveren aan vernieuwing van die kennis in een professionele omgeving. Kennis en inzicht bestaat eruit dat de afgestudeerde master de belangrijkste theorieën, modellen en kaders binnen de domeinen begrijpt en kan toepassen en dat hij zelf ook nieuwe kennis en inzichten kan genereren en gebruiken bij het analyseren van complexe (financiële) bedrijfssituaties en bij het oplossen van complexe (financiële) praktijkproblemen. Binnen het subdomein Accountancy heeft de afgestudeerde diepgaande, gespecialiseerde wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A1 A2 A3 A4

Auditing Internal Control Corporate Governance Financial Accounting

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken voor het oplossen van complexe vraagstukken en praktijkproblemen. Binnen het subdomein Controlling heeft de afgestudeerde diepgaande, gespecialiseerde wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A5 A6 A7

Management Accounting Internal Control Financiering

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken voor het oplossen van complexe vraagstukken en praktijkproblemen. A8

De afgestudeerde heeft diepgaande, gespecialiseerde kennis van en inzicht in het vakgebied strategie en organisatie en is in staat deze te gebruiken voor het oplossen van complexe vraagstukken en praktijkproblemen. A9 De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in veranderingsprocessen in organisaties en kan deze gebruiken bij het begeleiden van veranderingen. A10 De afgestudeerde kent systemen en technieken in de accountancy en controlling en is in staat om deze te implementeren in organisaties. B Academische eindkwalificaties De afgestudeerde master beschikt over diepgaande kennis van en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken en over academische vaardigheden en een academische attitude, zodanig dat de afgestudeerde het (financieel) functioneren van organisaties in de beroepspraktijk kan beoordelen, in staat is complexe praktijkproblemen binnen organisaties integratief te benaderen en op te lossen en veranderingsprocessen te begeleiden. De afgestudeerde master is in staat om op basis van onvolledige of beperkte informatie oordelen te vormen, waarbij hij ook rekening houdt met sociaal-maatschappelijke en ethische 264


verantwoordelijkheden. De afgestudeerde master heeft een open houding ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines, die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van accountancy en controlling, en is zich ervan bewust dat een onafhankelijke en onpartijdige opstelling noodzakelijk is. B1 B2

B3 B4 B5

B6 B7

De afgestudeerde is in staat, binnen de kaders van het accountancy- of controllingdomein, wetenschappelijke informatie zoals wetenschappelijke theorieën of een wetenschappelijk betoog kritisch op waarde te schatten. De afgestudeerde is in staat hoofd- en bijzaken te onderscheiden en relevante gegevens te verzamelen, te analyseren, te interpreteren en te synthetiseren, met als doel om met betrekking tot een praktijkprobleem zich een oordeel te vormen, een argumentatie/redenering op te zetten, een passende oplossing te ontwerpen, een advies te geven en/of een veranderingsproces te begeleiden. De afgestudeerde is in staat om wetenschappelijke methoden & technieken, informatieen analysetechnieken op het juiste moment en in de juiste context toe te passen en zelfstandig wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren. De afgestudeerde is in staat om de (wetenschappelijke) ontwikkelingen in het accountancy- en controllingvakgebied en in relevante aanpalende vakgebieden te onderkennen en naar waarde te schatten. De afgestudeerde is in staat om specifieke accountancy- of controllingvraagstukken te plaatsen in de organisatiecontext en de beroepspraktijk. Ook zijn afgestudeerden in staat om financiële informatie te begrijpen in relatie tot het brede ondernemingsbeleid en te vertalen naar vraagstukken op bedrijfswetenschappelijke vakgebieden. De afgestudeerde is in staat om strategische vraagstukken te analyseren, te diagnosticeren, oplossingen aan te dragen en te implementeren. De afgestudeerde is zich bewust van de noodzaak van een onafhankelijke en onpartijdige opstelling en hij kan vanuit een maatschappelijke en ethische invalshoek reflecteren op wetenschappelijke inzichten, op het (financieel) functioneren van organisaties en op mogelijke oplossingen voor vraagstukken op het gebied van de accountancy of controlling.

C Sociaal communicatieve eindkwalificaties De afgestudeerde master beschikt over sociaal communicatieve vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen bijdragen aan het (financieel) goed functioneren van organisaties. De afgestudeerde master is in staat een team te begeleiden bij de implementatie van oplossingen of veranderingsprocessen in een organisatie. C1

C2 C3

De afgestudeerde beschikt over sociaal-communicatieve vaardigheden waarmee hij in staat is om relevante informatie op een logische, overtuigende en heldere manier te verwoorden, zowel in schrift als mondeling en zowel met beroepsgenoten als met nietdeskundigen. De afgestudeerde is in staat zelfstandig, maar ook in teamverband, oplossingsgericht en planmatig te werken en hij is in staat om in de beroepspraktijk leiding te geven aan een team. De afgestudeerde kan kritisch reflecteren op eigen en andermans werk om daar waar nodig is bij te sturen en feedback te geven.


265

D Studievaardigheden en beroepenoriëntatie De afgestudeerde master beschikt over vaardigheden die noodzakelijk zijn om het eigen leerproces te sturen en om te reflecteren op eigen kennis en vaardigheden en hij is in staat om zijn denken en werken bij te sturen. De afgestudeerde master beschikt over leervaardigheden die nodig zijn om de vervolgopleiding Accountancy of Controlling binnen een redelijke termijn af te ronden. D1 D2

266

De afgestudeerde beschikt over de noodzakelijke leer- en studievaardigheden om te kunnen reflecteren op het eigen leerproces (denken en werken) en om dit proces bij te sturen. De afgestudeerde beschikt over zelfinzicht, inzicht in het beroepsperspectief en inzicht in de mogelijkheden tot verdieping en/of verbreding en is daardoor in staat een gemotiveerde keuze te maken voor de vervolgopleiding Accountancy of Controlling en voor een loopbaan.


Appendix D3: Matrix eindkwalificaties en vakken bacheloropleiding Accountancy & Controlling sem Module

I.

1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.1 2.2 2.2 1.1 1.1 1.1 1.1-2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.1 2.1 2.1-2

Kennis, inzicht en toepassing

II.

III.

2.2 2.2 2.1 1.1 1.1-2 1.1-2 1.2 2.1 2.1-2 2.1-2 2.1-2

Organisatieontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Internationale Economie 1 Boekhouden 1 Gedrag in organisaties Statistiek 2 Belastingrecht 1 Belastingrecht 2 Business Research Methods Management Accounting Financiering 2 IT-toepassingen Human Resource Management Micro-economie 2 Organisatieverandering Bedrijfskundige organisatie diagnostiek en vaardigheden Financiële en Actuariële Rekenkunde Boekhouden 2 Strategisch Management Ondernemingsrecht Financial Accounting 2 Internal Control: Grondslagen Business & ICT Theoretische inleid. Auditing & Control Bachelorafstudeerwerkstuk A&C Spec. Course OMC: Man. Acc. Voortgezet boekhouden


A12: ICT

A11: Statistiek

A10: Wiskunde

A7: Management Accounting A8: Financiële administratie boekhouden A9: Internal Control en Auditing

A6: Financial Accounting

A5: Belastingrecht en recht

A4: Bestuurlijk informatiekunde

A3: Organisatie en Management

A2: Algemene economie

A1: Financiering

&

jaar

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x

x

x

x

x x x x

267

II.

III.

2.2 2.1 1.1 1.1-2 1.1-2 1.2 2.1 2.1-2 2.1-2 2.1-2

268

x

x

D2: zelfinzicht en beroepsperspectief

x

x

Leren

D1: leer- en studievaardigheden

x x x x x

x

C3: kritisch reflecteren

x x

B5: ethisch en maatschappelijke reflectie

x x

B4: onderzoekende attitude

x

B3: wetensch. meth. & techn. toepassen

x x

C2: oplossingsger. & planmatig werken

Organisatieontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Internationale Economie 1 Boekhouden 1 Gedrag in organisaties Statistiek 2 Belastingrecht 1 Belastingrecht 2 Business Research Methods Management Accounting Financiering 2 IT-toepassingen Human Resource Management Micro-economie 2 Organisatieverandering Bedrijfskundige organisatie diagnostiek en vaardigheden Financiële en Actuariële Rekenkunde Boekhouden 2 Strategisch Management Ondernemingsrecht Financial Accounting 2 Internal Control: Grondslagen Business & ICT Theoretische inleid. Auditing & Control Bachelorafstudeerwerkstuk A&C Spec. Course OMC: Man. Acc. Voortgezet boekhouden

Sociaal/com municatie

C1: helder presenteren

1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.1 2.2 2.2 1.1 1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.1 2.1 2.12 2.2

Academische Reputatie

B2: gegevens verzamelen en verwerken

I.

sem Module

B1: wetensch. info kritisch beoordelen

Jaar

x

x x

x x

x

x x

x x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x x x

x x

x

x

x

x x

x x

x

x

x x

x x

x x x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x

x

x x

x x

x

x x

x

x x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x x x

x

x x


1.1 1.1-2 1.1-2 1.1-2 1.1-2 1.2 2.1 2.1-2 2.1-2 2.1-2

1

C A

x

x

x

x

x

x x

x

x

x

x x

C

x x x x

A C

x

x

C

A

x

x x

A.10 systemen en technieken

x

A9: veranderingsprocessen

x

A5: management accounting

A

A4: financial accounting

Financial Accounting Theory Ontwerp van management accounting verandering Strategie en organisatie in de praktijk Auditing I Field Course O&MC: Org. and Man. Control Financiering III Internal Control: Risk Management Auditing II Internal Control: Ontwerpen Bestuurlijke Infosystemen Masterafstudeerwerkstuk Accountancy Masterafstudeerwerkstuk Controlling

A3: corporate governance

1.1

A2 en A.6: internal control


A1: auditing

Module

specialisatie1

Sem

vakken

A8: strategie en organisatie

en

A7: financiering

Appendix D4: Matrix eindkwalificaties masteropleiding Accountancy & Controlling

x x x x x x

A = specialisatie Accounting; C = specialisatie Controlling


269

1.1-2 1.1-2 1.1-2 1.1-2 1.2 2.1 2.1-2 2.1-2 2.1-2

270

x

x x

x

x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x x x

x x x

x

x x x

x

x x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x x

D2: inzicht in vervolgmogelijkheden

x

x


x

x

Leren


x

C2: planmatig werken & initiatiefrijk

x

C1: helder en overtuigend presenteren

x

Sociaal/ communic B7: ethisch en maatschappelijke reflectie

B6: strategische vraagstukken oplossen

B5: inzicht in organisatiecontext

1.1

x


Financial Accounting Theory Ontwerp van management accounting verandering Strategie en organisatie in de praktijk Auditing I Field Course O&MC: Org. and Man. Control Financiering III Internal Control: Risk Management Auditing II Internal Control: Ontwerpen Bestuurlijke Informatie systemen Masterafstudeerwerkstuk Accountancy Masterafstudeerwerkstuk Controlling

B3: wetensch. Meth. & techn. toepassen

1.1



Module


Sem

x

x

x

x

x

x

x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x x

x x

x x

x


Appendix E1: Bedrijfeconomie

Eindkwalificaties

Bacheloropleiding

A. Inhoudelijke eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in het bedrijfseconomisch subdomein en is in staat deze op een zodanige wijze toe te passen dat dit een professionele benadering van het werk weerspiegelt. Hij beschikt over basiskennis van en inzicht in het algemeen economisch subdomein en vakgebieden die ondersteunend zijn aan het bedrijfseconomisch subdomein. Hij is in staat de kennis en het inzicht op beide subdomeinen te gebruiken om relatief eenvoudige vraagstukken op te lossen. Bovendien beschikt de afgestudeerde bachelor over samenhangende basiskennis van en inzicht in een domein dat afwijkt van het bedrijfseconomisch en algemeen economisch subdomein en is hij in staat deze toe te passen. Binnen het bedrijfseconomisch subdomein heeft de afgestudeerde gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de basisdisciplines: A1 A2 A3 A4

Organisatiekunde Marketing Financiering Accounting en boekhouden

De afgestudeerde is in staat zijn kennis en inzicht op deze basisdisciplines te gebruiken voor het oplossen van bedrijfseconomische vraagstukken. Binnen het bedrijfseconomisch subdomein heeft de afgestudeerde gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in onderdelen die: A5 A6

bedrijfseconomische verbreding aanbrengen bedrijfseconomische verdieping aanbrengen

De afgestudeerde is in staat zijn kennis en inzicht op deze onderdelen te gebruiken voor het oplossen van bedrijfseconomische vraagstukken. Binnen het algemeen economisch subdomein heeft de afgestudeerde basiskennis van en inzicht in de gebieden: A7 A8

Micro-economie Macro-economie

De afgestudeerde is in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden toe te passen, voor zover dat relevant is voor bedrijfseconomische vraagstukken. In de vakgebieden die ondersteunend zijn aan het bedrijfseconomisch subdomein, heeft de afgestudeerde basiskennis van en inzicht in: A9 Wiskunde A10 Statistiek A11 Recht


271

De afgestudeerde is in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken om op de desbetreffende ondersteunende vakgebieden relatief eenvoudige vraagstukken op te lossen en om deze te gebruiken bij het oplossen van bedrijfseconomische vraagstukken. De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in: A12 ICT A13 Engels De afgestudeerde is in staat zijn kennis en inzicht op deze onderwerpen daar waar nodig te gebruiken om de eindkwalificaties van de opleiding te realiseren. A14 Door het afronden van een minor heeft de bachelor samenhangende basiskennis van en inzicht in een domein dat afwijkt van het bedrijfseconomisch en algemeen economisch subdomein en kan deze toepassen. B Academische eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over kennis van en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken en over academische vaardigheden en een academische attitude, zodanig dat de afgestudeerde het (economisch) functioneren van organisaties kan beoordelen en kan bijdragen aan het goed (economisch) functioneren van organisaties. De afgestudeerde bachelor heeft een open houding ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van bedrijfseconomie. B1 B2 B3 B4 B5

De afgestudeerde is in staat, binnen de kaders van het bedrijfseconomisch subdomein, wetenschappelijke informatie zoals wetenschappelijke theorieën of een wetenschappelijk betoog kritisch op waarde te schatten. De afgestudeerde is in staat relevante gegevens en informatie te verzamelen, te analyseren, te interpreteren en te synthetiseren, met als doel om op een professionele wijze een oordeel te vormen, een argumentatie op te zetten en/of een advies te geven. De afgestudeerde is in staat om wetenschappelijke methoden & technieken, informatieen analysetechnieken op het juiste moment en in de juiste context toe te passen en onderzoek met een routinematig karakter op te zetten en uit te voeren. De afgestudeerde toont een onderzoekende attitude en interesse in het bedrijfseconomisch subdomein en relevante aanpalende (sub)domeinen. De afgestudeerde is in staat vanuit een ethische invalshoek te reflecteren op wetenschappelijke inzichten, alsmede op het functioneren van organisaties en de maatschappij.

C. Sociaal communicatieve eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over sociaal-communicatieve vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen bijdragen aan het (economisch) goed functioneren van organisaties. C1

C2 272

De afgestudeerde beschikt over sociaal communicatieve vaardigheden waarmee hij in staat is om relevante informatie op een logische, overtuigende en heldere manier te verwoorden, zowel in schrift als mondeling en zowel voor een publiek bestaande uit specialisten als niet-specialisten. De afgestudeerde is in staat zelfstandig, maar ook in teamverband, oplossingsgericht en planmatig te werken. QANU / Economics, Groningen University

C3

De afgestudeerde kan kritisch reflecteren op eigen en andermans werk om daar waar nodig is bij te sturen en feedback te geven.

D. Studievaardigheden en beroepenoriëntatie De afgestudeerde bachelor bezit de vaardigheden om te leren en te studeren (leren leren) en de vaardigheden om te kiezen (leren kiezen) die noodzakelijk zijn om het eigen leerproces te sturen en om gefundeerde keuzes te maken voor verdieping, verbreding en vervolgstudie. De afgestudeerde bachelor beschikt tevens over leervaardigheden die nodig zijn om de bacheloropleiding binnen een redelijke termijn af te ronden en die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie te doen waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. D1 D2



273

Appendix E2: Matrix eindkwalificaties bacheloropleiding Bedrijfseconomie

III.

2.1-2 2.1-2 1.1-2 2.1-2 274

A12: ICT

A11: Recht

A10: Statistiek

A9: Wiskunde

A8: Macro-economie

A7: Micro-economie

A6: Bedrijfseconomische verdieping

A5: Bedrijfseconomische verbreding

A14: afwijkend subdomein

1.2 1.2 2.1 2.1 2.1-2 2.1-2 2.2 2.2 1.1-2 2.1-2 2.1-2 2.1-2 2.1-2 2.1-2 2.1-2

A13: Engels

II.

Organisatie- ontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Studiesuccesgroepen Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Internat. Economie 1 Boekhouden Strategisch Management Openbare Financiën Statistiek 2 Business Research Methods Management Accounting Wiskunde 2 Financiering 2 Micro-economie 2 IT-toepassingen Engels Business & ICT Marketing 2 Minor Bachelorafstudeerwerkstuk Financial Accounting 2 SC Business & ICT SC Finance SC Marketing SC Organ. & Management Control SC Small Bus. & Entrepreneurship SC Operations & Supply Chains Minor Bachelorafstudeerwerkstuk

A4: Accounting en boekhouden

1 1-1 1-1 1 1-2 1-2 2-1 2-1 2-1 2-2 2-2 2-2 2-2 1.1 1.1 1.1 1.2

A3: Financiering

I.

vakken


A2: Marketing

sem Module

A1: Organisatiekunde

Jr

en

x

x

x x x x x x x x

x x x x x

x x x x x x x x x x

x

x x x x x x x x x

x

x

x x x x x x

x

x x x x x

x

x

x

x x

x

x QANU / Economics, Groningen University

2-1 2 2-2 2-2

Organisatie- ontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Studiesuccesgroepen Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Internationale Economie 1 Boekhouden Strategisch Management Openbare Financiën Statistiek 2 Business Research Methods Management Accounting Wiskunde 2 Financiering 2 Micro-economie 2 IT-toepassingen Engels Business & ICT Marketing 2 Minor Bachelorafstudeerwerkstuk Financial Accounting 2 SC Business & ICT SC Finance SC Marketing SC Organ. & Management Control SC Small Bus. & Entrepreneurship SC Operations & Supply Chains Minor Bachelorafstudeerwerkstuk


x

x


x

x

Leren


x x x x x

x


x x


x x


x


x x


1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1 2.1 2.2 2.2 II. 1.1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 2.1 2.1 2.1-2 2.1-2 2.2 2.2 III. 1-1 1-1 1-1 1-2 1-2 2 2

Sociaal/comm unicatie


I.

Academische reputatie


sem Module


Jr

x

x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x

x

x x x x x

x x x x x

x x x x x

x x x x x

x x x x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x x x x

x

x

x

x 275

Appendix F1: Eindkwalificaties bacheloropleiding Fiscale Economie A

Inhoudelijke eindkwalificaties

De afgestudeerde bachelor beschikt over gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de domeinen van het belastingrecht, de algemene economie en de bedrijfseconomie en is in staat deze op een zodanige wijze toe te passen dat dit een professionele benadering van het werk of beroep weerspiegelt. Kennis en inzicht bestaan eruit dat de afgestudeerde bachelor de belangrijkste theorieën, modellen en kaders binnen de domeinen begrijpt en kan toepassen bij het analyseren van bedrijfssituaties en wetgeving. Tevens kan de afgestudeerde bachelor enigszins complexe fiscale vraagstukken oplossen betreffende natuurlijke personen en midden- en kleinbedrijf. Bovendien beschikt hij/zij over samenhangende basiskennis van en inzicht in de subdomeinen die het fiscaal-economische subdomein ondersteunen en is hij of zij in staat deze toe te passen. Binnen het bedrijfseconomisch subdomein heeft de afgestudeerde gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A1 A2 A3 A4

Organisatiekunde Marketing Financiering Accounting en Boekhouden

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken voor het oplossen van fiscale vraagstukken. Binnen het algemeen economisch subdomein heeft wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden:

de

afgestudeerde

gedegen

A5 Micro-economie A6 Macro-economie De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken voor het oplossen van fiscale vraagstukken. Binnen het subdomein van het belastingrecht heeft de afgestudeerde gedegen wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A7 A8 A9 A10

Nationaal belastingrecht Internationaal belastingrecht Europees belastingrecht Fiscaal Comptabele verantwoording

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden toe te passen, bij het oplossen van fiscale vraagstukken. In de vakgebieden die ondersteunend zijn aan het fiscale domein, heeft de afgestudeerde basiskennis van en inzicht in:

276


A11 A12 A13 A14

Wiskunde Statistiek Financiële rekenkunde Recht (ondernemingsrecht en vermogensrecht)

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden te gebruiken om op de desbetreffende ondersteunende vakgebieden relatief eenvoudige vraagstukken op te lossen en om deze te gebruiken bij het oplossen van fiscale vraagstukken. B Academische eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over kennis van en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken en over academische vaardigheden en een academische attitude, zodanig dat de afgestudeerde fiscale regelgeving en het fiscaal functioneren van organisaties in met name het midden- en kleinbedrijf en van natuurlijke personen kan beoordelen, in staat is praktijkproblemen op te lossen en kan bijdragen aan het goed fiscaal functioneren van dit type organisaties en personen. De afgestudeerde bachelor heeft een open houding ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van de fiscale economie. B1 B2 B3 B4 B5

De afgestudeerde is in staat binnen de kaders van het fiscaal-economische domein wetenschappelijke informatie zoals wetenschappelijke theorieën of een wetenschappelijk betoog kritisch op waarde te schatten. De afgestudeerde is in staat relevante gegevens en informatie te verzamelen, te analyseren, te interpreteren en te synthetiseren, met als doel een oordeel te vormen, een argumentatie op te zetten en/of een passende oplossing te ontwerpen. De afgestudeerde is in staat om wetenschappelijke methoden & technieken, informatieen analysetechnieken op het juiste moment en in de juiste context toe te passen en routinematig onderzoek op te zetten en uit te voeren. De afgestudeerde toont een onderzoekende attitude en interesse in het fiscaaleconomisch vakgebied en relevante aanpalende vakgebieden. De afgestudeerde is in staat vanuit een ethische invalshoek te reflecteren op wetenschappelijke inzichten, regelgeving, alsmede op het fiscaal-economisch functioneren van organisaties, in het bijzonder in het midden- en kleinbedrijf.

C Sociaal-communicatieve eindkwalificaties De afgestudeerde bachelor beschikt over sociaal-communicatieve vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen bijdragen aan het uitvoeren van onderzoek en het oplossen van fiscale problemen ten behoeve van het fiscaal goed laten functioneren van organisaties, met name in het MKB. C1 C2 C3

De afgestudeerde beschikt over sociaal-communicatieve en planningsvaardigheden waarmee hij in staat is om relevante informatie op een logische, overtuigende en heldere manier te verwoorden, zowel in schrift als mondeling. De afgestudeerde is in staat zelfstandig, maar ook in teamverband, oplossingsgericht en planmatig te werken. De afgestudeerde kan kritisch reflecteren op eigen en andermans werk om daar waar nodig is bij te sturen en feedback te geven.


277

D Studievaardigheden en beroepenoriëntatie De afgestudeerde bachelor bezit de vaardigheden om te leren en te studeren (leren leren) en de vaardigheden om te kiezen (leren kiezen) die noodzakelijk zijn om het eigen leerproces te sturen en om gefundeerde keuzes te maken voor verdieping, verbreding en vervolgactiviteiten na de bachelorstudie. De afgestudeerde bachelor beschikt tevens over leervaardigheden die nodig zijn om de bacheloropleiding binnen een redelijke termijn af te ronden en die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie te doen, waarin een hoger niveau van autonomie wordt gevraagd. D1 D2

278



Appendix F2: Eindkwalificaties Economie

masteropleiding

Fiscale

A Inhoudelijke eindkwalificaties De afgestudeerde master beschikt over diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in het fiscaal-economische domein, is in staat deze toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden en is in staat een originele bijdrage te leveren aan vernieuwing van die kennis en beleidsontwikkeling in een professionele omgeving. Kennis en inzicht bestaan eruit dat de afgestudeerde master de belangrijkste theorieën, methoden en technieken binnen het domein van de fiscale economie begrijpt en kan toepassen en dat hij zelf ook nieuwe kennis en inzichten kan genereren en gebruiken bij het analyseren van complexe fiscaal-economische situaties en bij het oplossen van complexe fiscaal-economische praktijkproblemen. De afgestudeerde master kan de sturende effecten van fiscale regelgeving bedenken en beleid op dit gebied implementeren. De afgestudeerde master FE: A1 A2

heeft een diepgaande kennis van en inzicht in het Nederlandse fiscale systeem, mede in Europees en internationaal perspectief, alsmede in het belang van de fiscaliteit voor het beleid op ondernemingsniveau en op overheidsniveau; heeft een diepgaande kennis van en inzicht in de normatieve invloeden op de fiscale rechtsvorming en -handhaving.

Binnen het bedrijfseconomisch subdomein heeft wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A3 A4

de

afgestudeerde

diepgaande

Financiering Accounting en Boekhouden

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden integratief te gebruiken voor het oplossen van bedrijfseconomische en fiscale vraagstukken en het formuleren van adviezen en beleid. Binnen het algemeen economisch subdomein heeft de afgestudeerde diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in het gebied: A5

Micro-/macro-economie

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op dit gebied integratief te gebruiken voor het oplossen van bedrijfseconomische en fiscale vraagstukken en het formuleren van fiscaal beleid. Binnen het subdomein van het belastingrecht heeft de afgestudeerde diepgaande wetenschappelijke kennis van en inzicht in de gebieden: A6 A7 A8

Nationaal belastingrecht Internationaal belastingrecht Europees belastingrecht


279

De afgestudeerde is tevens in staat zijn kennis en inzicht op deze gebieden integratief te gebruiken voor het oplossen van bedrijfseconomische en fiscale vraagstukken en het formuleren van fiscaal beleid. B Academische eindkwalificaties De afgestudeerde master beschikt over diepgaande kennis van en inzicht in wetenschappelijke methoden en technieken en over academische vaardigheden en een academische attitude, zodanig dat de afgestudeerde het bedrijfseconomisch en fiscaal functioneren van complexe organisaties in de beroepspraktijk kan beoordelen en in staat is complexe praktijkproblemen binnen die organisaties integratief te benaderen en op te lossen. De afgestudeerde master is in staat om in situaties van onvolledige of beperkte informatie te beoordelen welke extra informatie nodig is en of en waar deze verkregen kan worden en – in die situaties waarin additionele informatie niet verkrijgbaar is – op basis van onvolledige of beperkte informatie oordelen te vormen waarbij hij ook rekening houdt met sociaal-maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden. De afgestudeerde master heeft een open houding ten aanzien van verschillende wetenschappelijke disciplines die vanuit hun specifieke invalshoek accenten leggen in de benadering van vraagstukken binnen het domein van de fiscale economie en is zich er van bewust dat een integere opstelling noodzakelijk is. B1

B2

B3 B4

B5 B6 B7

De afgestudeerde is in staat, binnen de kaders van het bedrijfseconomische en fiscale domein (inter)nationale wetenschappelijke informatie zoals theoretische concepten, wetenschappelijke theorieën, methoden en technieken of een wetenschappelijk betoog kritisch op waarde te schatten en op geïntegreerde wijze toe te passen. De afgestudeerde is in staat hoofd- en bijzaken te onderscheiden en de kern van een probleem te onderkennen om vervolgens zelfstandig relevante gegevens en informatie te verzamelen, te analyseren, te interpreteren en te synthetiseren, met als doel om met betrekking tot een praktijkprobleem zich een oordeel/mening te vormen, een argumentatie/redenering op te zetten, een passende oplossing te ontwerpen en/of een beleidsvoorstel te formuleren. De afgestudeerde is in staat om wetenschappelijke methoden & technieken, informatieen analysetechnieken op het juiste moment en in de juiste context toe te passen en zelfstandig wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren. De afgestudeerde houdt bij wat de ontwikkelingen zijn in het fiscaal-economisch vakgebied en in relevante aanpalende vakgebieden en is in staat zelfstandig een bijdrage te leveren aan de kennisvoorraad van ten minste één specialisatiegebied. De afgestudeerde kan verbanden leggen tussen de in de nationale en internationale wetenschappelijke en vakpublicaties gevonden uitkomsten en relevante maatschappelijke ontwikkelingen binnen het fiscaal-economische domein. De afgestudeerde is in staat om specifieke fiscaal-economische vraagstukken te plaatsen in de organisatiecontext en de beroepspraktijk. De afgestudeerde is in staat strategische vraagstukken van regelgeving en organisaties te analyseren, te diagnosticeren, oplossingen aan te dragen en te implementeren. De afgestudeerde is in staat te handelen vanuit een integere opstelling en hij kan vanuit een maatschappelijke en ethische invalshoek reflecteren op wetenschappelijke inzichten, op het fiscaal-economisch functioneren van organisaties en op mogelijke oplossingen voor fiscaal-economische vraagstukken.

C Sociaal-communicatieve eindkwalificaties De afgestudeerde master beschikt over sociaal-communicatieve vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig en in teamverband te kunnen bijdragen aan het fiscaal-economisch goed functioneren van complexe organisaties. De afgestudeerde master toont een professionele 280


houding waarbij relevante vaardigheden zoals planmatig werken, accuraatheid, zelfstandig werken, initiatief nemen en overtuigen adequaat worden toegepast. C1

C2 C3

De afgestudeerde beschikt over sociaal-communicatieve vaardigheden waarmee hij in staat is om relevante informatie op een logische, overtuigende en heldere manier te verwoorden, zowel in schrift als mondeling en zowel voor een publiek van beroepsgenoten als voor niet-deskundigen. De afgestudeerde is in staat zelfstandig en in teamverband, accuraat, oplossingsgericht en planmatig te werken en hij is initiatiefrijk in het oplossen van vraagstukken en het aanpakken van werkzaamheden. De afgestudeerde kan kritisch reflecteren op eigen en andermans werk om daar waar nodig is bij te sturen en feedback te geven.

D Studievaardigheden en beroepenoriëntatie De afgestudeerde master beschikt over vaardigheden die noodzakelijk zijn om het eigen leerproces te sturen en om te reflecteren op eigen kennis en vaardigheden en hij is in staat om zijn denken en werken bij te sturen. D1 D2 D3

De afgestudeerde beschikt over de noodzakelijke leer- en studievaardigheden om te kunnen reflecteren op het eigen leerproces (denken en werken) en om dit proces bij te sturen. De afgestudeerde beschikt over zelfinzicht, inzicht in het beroepsperspectief en inzicht in de mogelijkheden tot verdieping en/of verbreding binnen het fiscaal-economisch domein. De afgestudeerde is bereid en in staat om gedurende zijn carrière zijn kennis en vaardigheden op het vereiste niveau te houden.


281

II.

III

282

A14: afwijkend subdomein

A13: Engels

vakken

A12: ICT

A11: Recht

en

A10: Statistiek

A9: Wiskunde

A7: Micro-economie

A6: Bedrijfseconomische verdieping

x

A5: Bedrijfseconomische verbreding

Organisatie Ontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Studiesuccesgroepen Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Inleiding Fiscale Economie Boekhouden Belastingrecht 1 voor FE Ondernemingrecht FE Vermogensrecht Formeel belastingrecht 1 Management Accounting Keuzevak Fiscaal Comptab. Verantwoording 1 Financiering 2 Inkomstenbelasting Winst Successiewet voor Fisc. Financiële & Actuariële Rekenk. FE Staats- en Administratief recht Openbare Financiën Omzet- en overdrachtsbel. Business Research Methods Introduction to Internat. & European Tax Law Fiscaal Comptab. Verantwoording 2 Loonbelasting Vennootschapsbelasting Bachelorafstudeerwerkstuk Keuzevak


I.

A3: Financiering


A2: Marketing

Module

A1: Organisatiekunde

jr

A8: Macro-economie

Appendix F3: Matrix eindkwalificaties bacheloropleiding Fiscale Economie

x x x x x x x x x x x x x x x

x x x

x

x x x x

x x x

x

x x x

x x x

x x

x x x

x

x

x x x


x x

x x x x

x

II.

III


x

x

x


x x

x

Leren


x


x x



Organisatie Ontwerp Micro-economie 1 Wiskunde 1 Marketing 1 Statistiek 1 Macro-economie 1 Studiesuccesgroepen Financial Accounting 1 Operations Management Juridische Grondslagen Financiering 1 Inleiding Fiscale Economie Boekhouden Belastingrecht 1 voor FE Ondernemingrecht FE Vermogensrecht Formeel belastingrecht 1 Management Accounting FE Keuzevak Fiscaal Comptab. Verantw. Financiering 2 Inkomstenbelasting Winst Successiewet voor Fiscalisten Financiële & Actuariële Rekenk. FE Staats- en Administratief recht Openbare Financiën Omzet- en overdrachtsbelast. Business Research Methods Introduction to International & European Tax Law Fiscaal Comptab. Verantwoording 2 Loonbelasting Vennootschapsbelasting Bachelorafstudeerwerkstuk Keuzevak


B1: wetensch. info kritisch beoordelen I.

Sociaal/com municatie B5: ethisch en maatschappelijke reflectie



Module


Jr

x

x

x x

x x

x

x x

x x x x x

x x x

x x x x

x

x

x x

x x

x

x

x x

x

x

x

x x x

x x

x x x

x

x x x x

x x

x x x x x

x x x

x x x

x x

x

x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

283

Appendix F4: Matrix eindkwalificaties masteropleiding Fiscale Economie

1 2-1 284

x

x

x

x

x

x

x

Leren

x

x

x x

x

D3: blijven professionaliseren

x


x

x

C2: planmatig werken & initiatiefrijk

x

x

C1: helder en overtuigend presenteren

x

x x


x

B3: wetensch. Meth. & techn. toepassen

x



Sociaal/ communica tie

x

x x

x

x


x

A8: Europees belastingrecht

A2: fiscale rechtsvorming

x x

B6: strategische vraagstukken oplossen

1

x x x x

B5: inzicht in organisatiecontext

1

x

B1: wetensch. info kritisch beoordelen 1

A7: Internationaal belastingrecht

Financial Accounting 2 FE Financiering 3 FE Onderneming en belastingheffing C.S. Particulieren en belastingheffing C.S. Internationaal & Europees belastingrecht Public Choice & Law and Economics Masterafstudeerwerkstuk FE

x x

D2: inzicht in vervolgmogelijkheden

1 1

A6: Nationaal belastingrecht

Module

x x


Sem

A5: Micro-/macro-economie

Financial Accounting 2 FE Financiering 3 FE Onderneming en belastingheffing C.S. Particulieren en belastingheffing C.S. Internationaal & Europees belastingrecht Public Choice & Law and Economics Masterafstudeerwerkstuk FE


1 1 1 1 1 1 2-1

vakken


A3: Financiering

Module

A1: Nederlands fiscale systeem

Sem

en

x

x

x

x

x x

x

x

x


Appendix G1: Intended learning outcomes BSc programme Economics and Business Economics A

Qualifications concerning content (knowledge, understanding and their application) The BSc graduate (both specialisations) has academic knowledge and understanding at an intermediate level of the most important models, methods techniques and theories presently in use in the main areas: A1 Microeconomics, Industrial Organization A2 International Economics A3 Corporate Finance, Financial Markets, Institutions and Services. Furthermore, the E&BE graduate with a specialisation in Economics has solid academic knowledge and understanding at the upper intermediate level of the most important models, methods techniques and theories presently in use in the main areas: A4 A5

Macroeconomics, Microeconomics, Monetary Economics Public Economics, Political Economics.

The E&BE graduate is also able to apply the acquired knowledge and understanding in these areas to analyse and solve practical problems in economics. The E&BE graduate with a specialisation in International Economics & Business, on the other hand, will have a solid academic knowledge and understanding at the upper intermediate level of the most important models, methods techniques and theories presently in use in the main areas: A6 A7

International Business, (International) Business Strategy International Economics, International Economic Development.

The E&BE graduate is also able to apply the acquired knowledge and understanding in these areas to analyse and solve practical problems in international economics and business. The E&BE graduate (both specialisations) has a basic academic knowledge and understanding of: A8 A9

The core subjects of the other specialisation Business Administration, Marketing and Financial Accounting.

The E&BE graduate has necessary knowledge and understanding of: A10 Quantitative methods (Mathematics, Statistics, Econometrics); A11 Research Methods. A12 The BSc graduate has developed insight into the relationships between the above mentioned subjects.


285

A13 By completing a minor2, the E&BE graduate will have acquired knowledge and understanding of an area that differs from, yet advances understanding of the E&BE domain. A14 The E&BE graduate will have a good command of the English language (both written and spoken), and will be able to use this skill in to further pursue academic studies or to successfully function within an (international) work environment such as commonly found in an international operating commercial organisation (MNE’s) or in a (non-) governmental organisation. B Academic qualifications Within the area of economics and business, the E&BE graduate is able to: B1 critically assess the application of theories and research methods within the fields which comprise E&BE; B2 collect relevant quantitative and qualitative data, to analyse, interpret and synthesize this data, and conduct supervised routine research, with the ability to form an opinion, to present a theoretically sound argument, to arrive at a solution, and/or to give practical advice; B3 apply scientific methods and techniques, employing mathematics, economics, statistics and applied informatics in an appropriate way given the context, and to conduct supervised routine research; B4 write and present reports and articles in English; B5 reflect on new and evolving scientific theories, economic or societal phenomena, and on the functioning of organisations from an ethical viewpoint; B6 show an investigative attitude towards the content and development of the fields of E&BE and related domains. C C1 C2 C3 C4

C5

D D1

Social communicative qualifications The E&BE graduate has social communication skills to logically, clearly and convincingly express the arguments and concepts of the main discipline, both in spoken and in written form. The E&BE graduate is able to work toward a solution in a focused and systematic way, both independently and as part of a team. The E&BE graduate is able to reflect critically on his or her own and other people’s work, taking into account its logical coherence and economic relevance, and can both acknowledge and provide feedback and corrections when necessary. With respect to the IE&B specialisation, the E&BE graduate has the necessary analytical and social skills to function in international and multidisciplinary teams, to combine his or her specific knowledge with that of others, and to apply this knowledge in order to solve problems. With respect to the IE&B specialisation, the E&BE graduate is able to co-operate in an multi-cultural environment, taking into account differences in traditions and habits and attitudes with regard to the functioning of an organisation, as well as the relationship between the organisation and its environment. Study skills and professional guidance The E&BE graduate has the necessary learning skills and aptitude to be able to reflect on his or her own learning process, and to be able to successfully continue to advance his or her learning with a higher degree of autonomy.

2

For the International Economics and Business specialisation this must be followed outside of The Netherlands; for the students pursuing the Economics specialisation this is preferably followed outside of The Netherlands.

286


D2

The E&BE graduate has an awareness of the characteristics of the profession and of employment opportunities, and is able to make astute choices with regard to the intensification or broadening of the courses taken during the E&BE Bachelor programme, as well as for continuing with his or her (academic) career following his or her graduation.


287

Appendix G2: Intended learning outcomes MSc programme Economics A

Qualifications concerning content (knowledge, understanding and their application) To classify the economic literature the Journal of Economic Literature uses the JEL Classification System (www.AEAweb.org, JEL classification code guide). Since this system is widely accepted within the economics discipline, it will be used to define the knowledge areas of the degree programme below. The MSc graduate has advanced academic knowledge and understanding of the following two areas: A1 A2

Microeconomics, Industrial Organisation (JEL-codes D, L) Macroeconomics, Monetary Economics (JEL-code E)

As well as academic knowledge and understanding of two of the following areas at a level that exceeds the level of a BSc graduate in Economics: A3.1 A3.2 A3.3 A3.4 A3.5

Public Economics, Law and Economics (JEL-codes H and K) Economic History and Economic Development, Technological Change, and Growth (JEL-codes N, O) Urban, Rural, and Regional Economics (JEL-code R) Mathematical and Quantitative Methods (JEL-code C) Econometrics, Operations Research, Actuarial Sciences, Finance or International Economics and Business (JEL-code C, F, G).

The MSc graduate is able to understand contemporary international literature in the abovementioned areas, to apply academic knowledge and economic modelling techniques when analysing new or undefined economic situations, and to deliver original contributions in an academic as well as a professional environment. The MSc graduate: A4 A5

has the ability to interpret the interrelationships of the knowledge areas and can draw links between the results of the knowledge areas found in international academic and subject-specific publications and relevant (inter)national developments; is able to apply the most important theoretical insights in the field to the analysis of concrete but complex economic questions and thus take the first steps towards nonroutine research.

B Academic qualifications (making judgements) Within the field of Economics the MSc graduate is able to: B1 B2

288

formulate a critical assessment of the interrelationships between theoretical concepts, research methodologies and empirical findings in international academic publications; independently formulate a problem definition, apply specific research and analysis methods and plan and conduct research;


B3 B4 B5

collect quantitative and qualitative data, analyse, interpret and synthesize this data, create an argument, develop a solution, solve problems and/or give theory and evidence-based advice; apply scientific methods and techniques in economics, mathematics, statistics and applied informatics within the appropriate context; contribute independently to the body of applied knowledge within the Economics domain.

Furthermore, the MSc graduate: B6 B7

has an investigative and critical attitude towards the potential and limitations of the economics discipline, and science in general, to address social questions and developments; is able to take up a position from an ethical viewpoint; knows the most important sources of international literature and keeps track of relevant (academic) international publications in his field of study; maintains his knowledge at an adequate level.

C Social communicative qualifications The MSc graduate: C1

C2 C3

has social communication and English language skills (in reading, writing, presenting and discussing) to logically, clearly and convincingly express his own activities, assumptions, opinions, solutions and decisions both to non-professionals and fellow professionals (like managers, economists, mathematicians, scientists); has a professional attitude and is able to work toward a solution, systematically and accurately, and is able to take the initiative, listen, discuss and plan, in a professional environment; is able to reflect critically on his own and other people’s work, paying attention to both the logical coherence and the economic relevance of said work; is able to adjust and give constructive feedback or corrections if necessary.

D Learning and study skills and professional guidance The MSc graduate has: D1 the necessary skills to reflect on his own learning process, professional skills and attitude; D2 self-insight, awareness of the characteristics of the profession and employment opportunities and is able to make a right choice for continuation after graduation; D3 an active attitude towards continuous learning.


289

Appendix G3: Intended learning outcomes MSc programme International Economics and Business A

Qualifications concerning content (knowledge, understanding and their application) The MSc graduate has advanced academic knowledge and understanding of the following areas: A1 A2 A3 A4

International Economic trade and policy International Monetary and Financial Economics International Business Strategy Comparative International Institutions and Business Systems and Economic development.

On top of this, academic knowledge and understanding of the following area exceeds the level of a BSc graduate in Economics and International Business: A5

Quantitative business research methods and Econometrics.

The MSc graduate is also able to read up-to-date international literature in the above mentioned areas, to apply knowledge and understanding when analysing new or complex problems in an international economics and business context and is able to make solid contributions to the knowledge in a related professional environment. The MSc graduate: A6 A7

has the ability to interpret the interrelationships of the knowledge areas and can draw links between the findings in international scientific and subject-specific publications and relevant international developments; is able to apply the most important theoretical insights in the field to the analysis of specific questions in the field of international economics, comparative institutional analysis and international business strategy and thus take the first steps towards academic research at relatively advanced level.

B Academic qualifications (making judgements) Within the area of International Economics and Business the MSc graduate is able to: B1 B2 B3 B4

B5 290

formulate a critical assessment of the relationships between theoretical concepts, research methodologies and empirical findings in international scientific publications; independently formulate a problem definition, employ specific research methods and plan and conduct research; collect relevant quantitative and qualitative data, to analyse, interpret and synthesize this data with the purpose to form an opinion, to create an argumentation, to design a solution, to solve problems and/or to give an advice; apply scientific methods and techniques in international economics, international business strategy, comparative institutional analysis, economic development and growth, statistics and applied informatics at the right time and within the correct context; make the first steps to contribute independently to the body of knowledge of the international economics and business domain. QANU / Economics, Groningen University

Furthermore, the MSc graduate: B6 has an investigative and critical attitude towards the possibilities and limitations of the science for social questions and developments and is able to take a standpoint from an ethical viewpoint; B7 knows the most important sources of international literature and keeps track of relevant (scientific) international publications in his or her field of study and keeps his or her knowledge at a sufficient level. C Social communicative qualifications The MSc graduate: C1

C2 C3 C4

has professional communication and English language skills (in listening, reading, writing, presenting and discussing) to logically, clearly and carefully express his or her own activities, assumptions, opinions, solutions and decisions both to nonprofessionals as to fellow professionals; has a professional attitude and is able to work solution focused, systematic and methodically accurate in a professional environment; is able to reflect critically on his or her own and other peoples work, paying attention to both logical coherence and economical relevance and is able to adjust and give feedback or corrections if necessary; is able to apply this knowledge and skills in the context of an international multidisciplinary work environment, is able to work in an intercultural context and to act professionally, taking into account differences in traditions, norms and habits with regard to the functioning within the international organization.

D Learning and study skills and professional guidance The MSc graduate: D1 D2 D3 D4

has the necessary skills to reflect on his or her own learning process, professional skills and attitude; has self-insight, awareness of the characteristics of the profession and employment opportunities and is able to make the appropriate career choices after graduation; has the ability to tackle the unknown (which is endemic in an international setting) and is able to learn from his or her own experiences and learning activities; is motivated to continue learning in a manner that is self-directed or autonomous.


291

Appendix G4: Matrix learning outcomes and courses BSc Economics and Business Economics

Microeconomics, Industrial Organizations International Economics, Macroeconomics Corporate Finance, Financial Markets, Institutions, Services Macreconomics, Microeconomics, Monetary Economics Public Economics, Political Economics International Business, (Intern.) Business Strategy Intern. Economics, Intern. Economic Development Core subjects other specialisation Business Administration, Marketing, Financial Accounting Quantitative methods Research methods Insight relationships topical fields Minor programme Good command English language Critically assess application theories and research methods Collect, analyse, interpret and synthesize data etc. Apply methods/conduct supervised routine research Write and present assignments in English Reflect from an ethical viewpoint Investigative attitude towards content and development Express argumentations orally and in written form Work solution focused independent/in team Reflect critically, adjust and give feedback Spec. IE&B: function in intern. and multidiscipl. team Specialisation IE&B: co-operate in intercultural context Reflect on learning process Self-insight etc. for further education/employment

292

Finance 1 for E&BE/EOR

Intern. Econ. 1 For E&BE

Fin. Acc. for E&BE and IB&M Research Meth. 1 for E&BE

Statistics 1 for E&BE

for 1 Macroeconomics E&BE Intern. Marketing

English 1 for E&BE

Microeconomics 1 for E&BE Mathematics 1 for E&BE

International Business 1

First year programme

X X

X X

X X

X X X

X X X

X X

X X

X

X X

X

X X

X X

X

X X X

X

X X

X

X

X X


Microeconomics, Industrial Organizations International Economics, Macroeconomics Corporate Finance, Financial Markets, Institutions, Services Macroeconomics, Microeconomics, Monetary Ec Public Economics, Political Economics X International Business, (Intern.) Business Strategy Intern. Economics, Intern. Economic Development Core subjects other specialisation Business Administration, Marketing, Financial Accounting Quantitative methods Research methods Insight relationships topical fields Minor programme Good command English language Critically assess application theories and research methods Collect, analyse, interpret and synthesize data etc. Apply methods/conduct supervised routine res Write and present assignments in English Reflect from an ethical viewpoint X Investigative attitude towards content and development Express argumentations orally and in written form Work solution focused independent/in team Reflect critically, adjust and give feedback Spec. IE&B: function in intern. and multidiscipl. team Spec. IE&B: co-operate in intercultural context Reflect on learning process Self-insight etc. for further education/employment


Applied Public Finance and Economic Policy

Intern. Econ 2b: Int. Monetary Economics

Emp. Research Paper

Intern. Econ. 2a; Int. trade

Finance 2 for E&BE

Econometrics for Economics

Growth, Institutions and Development

Mathematics 2b for Economics

Intern. Industr. Econ

Mathematics 2a for Economics

Macroeconomics 2

Public Finance

Specialization Economics, second year programme

X X

X

X X X

X

X

X

X X X

X

X X X X

X

X X X X

X

X X

X X

X X

X

X

X X

293

294

Elective Economics

X

Bachelor thesis

X

Elective Economics

Microeconomics 3

Elective RUG

History of Economic Thought

Financial Intermediation

Macroeconomics 3

Microeconomics, Industrial Organizations International Economics, Macroeconomics Corporate Finance, Financial Markets, Institutions, Services Macroeconomics, Microeconomics, Monetary Economics Public Economics, Political Economics International Business, (Intern.) Business Strategy Intern. Economics, Intern. Economic Development Core subjects other specialisation Business Administration, Marketing, Financial Accounting Quantitative methods Research methods Insight relationships topical fields Minor programme Good command English language Critically assess application theories and research methods Collect, analyse, interpret and synthesize data etc. Apply methods/conduct supervised routine research Write and present assignments in English Reflect from an ethical viewpoint Investigative attitude towards content and development Express argumentations orally and in written form Work solution focused independent/in team Reflect critically, adjust and give feedback Spec. IE&B: function in intern. and multidiscipl. team Specialisation IE&B: co-operate in intercultural context Reflect on learning process Self-insight etc. for further education/employment

Political Economics

Study abroad

Specialization Economics, third year programme

X

X X

X X

X X

X

X X X X

X

X

X X X X X X X

X X


Microeconomics, Industrial Organizations International Economics, Macroeconomics Corporate Finance, Financial Markets, Institutions, Services Macro-, Microeconomics, Monetary Economics Public Economics, Political Economics International Business, (Intern.) Business Strategy Intern. Economics, Intern. Economic Development Core subjects other specialisation Business Administration, Marketing, Financial Accounting Quantitative methods Research methods Insight relationships topical fields Minor programme Good command English language Critically assess application theories and research methods Collect, analyse, interpret and synthesize data etc. Apply methods/conduct supervised routine research Write and present in English Reflect from an ethical viewpoint Investigative attitude towards content and development Express argumentations orally and in written form Work solution focused independent/in team

Bachelor’s the4sis

Elective IE&B

International Economics and Business

Study abroad

Intern. Econ 2b: Intern. Monetary Econ. Growth Institutions and Business

Economics of Strategy

Second language

Finance 2 for IE&B for IE&B

Intern Econ 2a: Intern. Trade

International Business Strategy

Research methods 2 for IE&B

Intern. Industr. Econ.

Statistics 2 for IE&B

Mathematics 2 for IE&B

Development Studies

Specialization International Economics and Business, second and third year programme

X X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X

X X

X

X

X X

X X X

X


X

X X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X

X

X

X

X

X

295

Reflect critically, adjust and give feedback Spec. IE&B: function in intern. and multidiscipl. team Specialisation IE&B: co-operate in intercultural context Reflect on learning process Self-insight etc. for further education/employment

296

X

Development Studies Mathematics 2 for IE&B Statistics 2 for IE&B Intern. Industr. Econ. Research methods 2 for IE&B X

X

International Business Strategy Intern Econ 2a: Intern. Trade

X

X

Second language Economics of Strategy

X X

X

X

Intern. Econ 2b: Intern. Monetary Econ. Growth Institutions and Business Study abroad International Economics Business Elective IE&B

X

X


Finance 2 for IE&B for IE&B

Bachelor’s the4sis

and

X

X X

X X

X X X

X

X

X

X

X

X

O

O

O

X

X

X X X X

X

X X X

X X X

X X X

X X X

X

X

X

X O X

O X

X

X

O X

X X

X

O

X X X X X O X X X X X O X X X X X X X X X X X X O

297

A.5 Ability to apply theoretical insights in research B.1non-routine Critical assessment B.2 Conduct research B.3 Collect, analyse, etc. data to solve problems B.4 Apply scientific methods B.5 Contribute to body of knowledge B.6 Investigative and critical attitude B.7 Keep knowledge at sufficient level C.1 Professional communication and foreign language attitude skills C.2 Professional C.3 Reflect critically and give feedback D.1 Reflect on own learning process D.2 Self insight, awareness employment D.3 Attitude towards continuous learning

Appendix G5: Matrix learning outcomes and courses MSc Economics

MSc Economics

Markets and X Competition Advanced Macroeconomics Advanced Monetary Economics Economic History (Master) Spatial Economics & Econometrics Public Choice & Law and Economics Empirical X Microeconomics Money and Banking Other Elective Master's thesis


A..1 Microeconomics, Industrial Organisation A.2 Macroeconomics, Monetary Economics A.3 .1 Public Economics, Law and Economics A.3.2 Economic History and Economic Development, Change, A.3.3 Urban, Technological Rural and Regional Economics A.3.4 Mathematical and Quantitative MethodsEconometrics, OR, Actuarial A.3.5 Sciences, Finance International A.4 Ability to interpretor interrelationships

A.1 A.2 A.3 A.4 A.5 A.6 A.7 B.1 B.2 B.3 B.4 B.5 B.6 B.7 C.1 C.2 C.3 C.4 D.1 D.2 D.3 D.4

298

International Economic Trade and policy Intern. monetary and financial Economics International Business Strategy Comparative Intern. Institutions etc. Quantitative business research methods Interpret interrelationships/draw links Apply theoretical insights/doing research Critical assessment Conduct research Collect, analyse, etc. data to solve problems Apply scientific methods Contribute to body of knowledge Investigative and critical attitude Keep knowledge at sufficient level Professional communication and foreign language skills Professional attitude Reflect critically and give feedback International multidisciplinary work environment Reflect on own learning process Self insight for further education/employment Ability to tackle unknown Attitude towards continuous learning

X X

X X X

X X X

X

X

X

X

X

X X X X X X

X X X X X X

X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X X X

X

Master’s Thesis IE&B

Research Methodology

Advanced International Business

Advanced IE&B

Master IE&B

Advanced International Economics

Appendix G6: Matrix learning outcomes and courses MSc International Economics and Business

X X X X X X X X X X X X X X X X X


Appendix H1: Intended learning outcomes BSc programme EOR A Qualifications concerning content (knowledge, understanding and application) The BSc graduate Econometrics and Operations Research has academic knowledge and understanding of the most important models, methods, techniques and theories presently in use in the main areas at the level of an intermediate textbook. The main areas are: A1 A2 A3 A4

actuarial science econometrics mathematical economics operations research

The BSc graduate is able to apply knowledge and understanding in these areas to model, analyse and solve practical problems e.g. in economics or business. The BSc graduate has basic academic knowledge and understanding in particular those parts suited for a modelling approach of: A5 A6

micro and macroeconomics marketing and finance

The BSc graduate is able to apply knowledge and understanding in these areas to solve practical problems. The BSc graduate has a thorough knowledge and understanding of those parts of: A7 A8 A9

mathematics statistics programming

needed for the main areas. The BSc graduate is able to apply this knowledge and understanding in the areas A1-A6 in order to solve practical problems. A10 The BSc graduate has insight into the relationships between the above mentioned subjects. A11 The BSc graduate is able to critically assess the application of theories and models within the knowledge area. B Academic qualifications Within the main areas of the programme the BSc graduate is able B1 B2 B3 B4 B5 B6

to critically assess scientific information like theories or argumentations. to translate a practical problem into questions in terms of a mathematical model. to collect relevant quantitative data. to translate the outcomes of a mathematical model into answers concerning the original practical problem. to apply the appropriate scientific methods and techniques, mathematics, economics, statistics and software . to conduct supervised routine research.


299

B7 B8 B9

to write and present reports and articles in English. to reflect on scientific theories, economic or societal phenomena and on the functioning of organisations from an ethical viewpoint. The BSc graduate shows an investigative attitude towards the content and development of the knowledge areas and related domains.

C Social communicative qualifications The BSc graduate is able C1 to work in a team. In particular he has the social skills to communicate about his work with colleagues from his own and other disciplines. C2 to logically, clearly and convincingly express the argumentations and concepts of the main discipline both orally and in written form. C3 to reflect critically on his own and other people's work paying attention to both logical coherence and practical relevance and is able to adjust and give feedback. D D1 D2

300

Study skills and vocational guidance The BSc graduate has the necessary learning and study skills to reflect on his own learning process and to continue further study with a higher degree of autonomy. The BSc graduate has self-insight, awareness of the characteristics of the profession and employment opportunities and therefore is able to make an underpinned choice for intensification or broadening modules in the Bachelor programme and for continuing steps after Bachelor graduation.


Appendix H2: Intended learning outcomes MSc EORAS A Qualifications concerning content subject knowledge and understanding The MSc graduate EORAS A1 has solid academic knowledge and understanding of recent theories, methods, models and techniques in at least two subfields of his specialization. A2 is able to read the up to date international literature in his field, to apply knowledge and understanding when analysing non-routine practical problems and is able to contribute to the advancement of knowledge in a professional environment. A3 is able to read the up to date international literature in at least one additional subfield from either the chosen or another specialization. A4 meets the same standards on at least one additional subfield from mathematics, economics or business, including the specializations from the programme. A5 is able to use at least one programming environment and he has knowledge of relevant computer applications in his field. He is able to use these as required for functioning in a professional environment. A6 has the ability to interpret the interrelationship of the knowledge areas and can draw links between the results concerning the knowledge area found in international scientific and subject-specific publications and relevant social developments. A7 has insight in the theory and notions of economics and/or business, in particular those parts suited for a modelling approach in his field. He is capable to form an opinion on the practical relevance of the used mathematical models and is able to critically assess the application of theories and models. A8 has a thorough knowledge of parts of mathematics and statistics, especially those parts that are important for modelling in his field. The level is appropriate for a creative use of mathematical and statistical methods for research. B Academic qualifications Within his field the MSc graduate is able B1

to independently formulate a problem definition, employ specific research and analysis methods and plan and conduct research. B2 to translate a practical problem into questions in terms of a mathematical model, to collect relevant quantitative data and to translate the outcomes of a mathematical model into answers for the original practical problem B3 to apply scientific methods and techniques in mathematics, economics, statistics and software within the correct context. B.4 to communicate in both written and oral forms in English meeting academic standards. B5 to continue his studies at an advanced level. B6 to reflect on scientific theories, economic or societal phenomena and on the functioning of organisations from an ethical viewpoint. B7 to independently conduct research on real-life non-routine problems B8 The MSc graduate has an investigative and critical attitude towards the possibilities and limitations of scientific content and development of the knowledge area and is able to take a stand in a debate. B9 The MSc graduate is acquainted with the important sources of literature in his field.


301

C C1

C2

D D1 D2

302

Social communicative qualifications The MSc graduate has social communication skills to logically, clearly and convincingly express his own activities, assumptions, opinions, solutions and decisions in the main specialization both orally and in written form in English, both to non-professionals as well as to fellow professionals in the same or different field (like economists, mathematicians, managers, scientists, technicians). The MSc graduate is able to reflect critically on his own and other peoples work paying attention to both logical coherence and practical relevance and is able to adjust and give feedback or corrections if necessary. Learning and study skills and vocational guidance The MSc graduate has the necessary learning and study skills to be able to reflect on his own learning process and professional skills and attitude and is able to act on that. The MSc graduate has self-insight, awareness of the characteristics of the profession and employment opportunities and is able to make the right choice for continuation after graduation.


Appendix H3: Matrix learning outcomes and courses BSc EOR

A11: Assess Application

A10: Insight into relationships

A9: Programming

A8: Statistics

A7: Mathematics

A6: Marketing and Finance

A5:Micro & macroeconomics

A4: Operations Research

A3: Mathematical economics

Knowledge, understanding, application

A2: Econometrics

sem Module

A1: Actuarial Sciences

Year

I.

1 English for Econometrics 1-1 Mathematics I for Econometrics x 1-1 Microeconomics for Econometrics x 1 OR Modelling x x x 1-2 Mathematics II for Econometrics x x 1-2 Probability Theory x x 2-1 Marketing for Econometrics X 2-1 Sampling and Estimation x x 2-1 Statistical Modelling x x x x x x x 2-2 Finance I for IE&B/Econ/Ectrics x 2-2 Hypothesis Testing x x 2-2 Multivariate Analysis x II. 1-1 Linear Algebra, Matrices, Graphs X 1-1 Programming I for Econometrics x 1-1 Statistics IIa for Econometrics x 1-2 Difference-Differential Equations X x 1-2 Introduction to Operations Res. x 1-2 Macro I for Econometrics X 2-1 Finance Theory and Modelling x x 2-1 Intro to Mathematical Economics x x 2-1 Statistics IIb for Econometrics X 2-2 Introduction to Actuarial Science x 2-2 Introduction to Econometrics x 2-2 Programming II for Econometrics X III. 1-1 Game Theory X X X 1-1 Quantitative Finance x X X 1-1 Stochastic Models x x x X 1-2 Dynamic Econometrics X X 1-2 Risk Insurance X x X 2 AVV e 2 Electives e e e e 2-1 Module Generalized Linear Models E E 2 Module Applied Operations Res. e e e e e 2-2 Spec. Module Microeconometrics E e E 2-2 Bachelor’s Thesis Econometrics X X The symbol x is used to indicate modules in which the intended corresponding learning outcome is addressed, the symbol X when it is explicitly taught and actually assessed. The symbol E (e) is used to indicate elective modules.


303

1 1-2 1-2 2-1 2-1 2-1 2-2

II.

III.

2-2 2-2 1-1 1-1 1-1 1-2 1-2 1-2 2-1 2-1 2-1 2-2 2-2 2-2 1-1 1-1 1-1 1-2 1-2 2 2 2-1 2 2-2 2-2

304

x x

D2: Insight in further possibilities/steps

X

Lear ning

D1: Reflect on own study process

x

C3: Reflect on own/others work

C2: express outcomes orally/written

x

C1: Work in multidisciplinary team

B9: Investigative attitude

B8: Reflect from ethical view

Social comunic B7: Write/present assignments in Englishc

B6: Conduct supervised research

x

English for Econometrics Mathematics I for Econometrics Microeconomics for Econometrics OR Modelling Mathematics II for Econometrics Probability Theory Marketing for Econometrics Sampling and Estimation Statistical Modelling Finance I for IE&B/Econ/Ectrics Hypothesis Testing Multivariate Analysis Linear Algebra, Matrices, Graphs Programming I for Econometrics Statistics IIa for Econometrics Difference-Differential Equations Introduction to Operations Res. Macro I for Econometrics Finance Theory and Modelling Intro to Mathematical Economics Statistics IIb for Econometrics Introduction to Actuarial Science Introduction to Econometrics Programming II for Econometrics Game Theory Quantitative Finance Stochastic Models Dynamic Econometrics Risk Insurance AVV Electives Module Generalized Linear Models Module Applied Operations Res. Spec. Module Microeconometrics Bachelor’s Thesis Econometrics

B5: Apply scientific methods right time

1 1-1 1-1

B4: Translate outcomes into answers

I.

B3: Collect relevant quantitative data

Academic Reputation

B2: Translate technical problem

sem Module

B1: Assess Scientific info

Yr

x x

x

x

x

x

x

x x

x x

x

x x

x

x

x

x x

x

x

x

x x

x

x

x

X x x

x

x x

X

x x x

e

x X x x X x x

x X x x X x x e e E E E E

x

x

x x

x

x x

x

x x e

x x e

e

E E e

e e e e e e e e e E E E E E E e X X X X X X X X X

e

E e

e

e

e e e e E e e e X X X x


Appendix H4: Matrix learning outcomes and courses MSc EORAS

A8: Mathematics and Statistics

A7: Economics and Business

A6: Interrelationships

A5: Computer skills

A4: Other field

A3: Additional subfield

Knowledge, understanding, application A2: Literatrue, Advancing Knowledge

Module

A1: Knowledge in 2 subfields

Sem

1 1 1 1 1 1 2-1 2-1 2-1

Advanced Industrial Organization X X X x X X Applied Statistics for Econometrics X X X x x X X Econometric Theory and Methods X X X X x X X Financial Econometrics X X X x X X Risk Models X X X X x x X X Stochastic Programming X X X X x x X X Applied Econometrics (EORAS) X X X X x x X X Life Insurance X X X X x x X X Quantitative Logistics X X X X x x X X Master module from Economics, Business or other E E E E 2 Master's thesis Econometrics 2 Master's thesis Operations Research 2 Master's thesis Actuarial Studies The symbol x is used to indicate modules in which the intended corresponding learning outcome is addressed, the symbol X when it is explicitly taught and actually assessed. The symbol E (e) is used to indicate elective modules.


305

2 2 2

306

X

x x

x x

x

x

x

x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x


D2: Insight in further possibilities/steps

C2: Reflect on own/others work

x

x

Learn ing D1: Reflect on learning, skills and attitude

C1: Social communication skills

x

B9: Sources of literature

B8: Investigative and critical attitude

Soc. comu nic

B7: Reflect from ethical viewpoint

B6: Independent contribution

B5: Conduct independent research

Advanced Industrial Organization Applied Statistics for Econometrics Econometric Theory and Methods Financial Econometrics Risk Models Stochastic Programming Applied Econometrics (EORAS) Life Insurance Quantitative Logistics Master module from Economics, Business or other Master's thesis Econometrics Master's thesis Operations Research Master's thesis Actuarial Studies

B4: Write/present in English

1 1 1 1 1 1 2-1 2-1 2-1

Academic Reputation

B3: Apply scientific methods right time

Module

B1: Problem definition and researchh planning B2: Practical modelling

Sem

QANU, December Assessment of the Degree Programmes of Economics at Groningen University

Recommend Documents