Q&A Toelichting Integrale Radiostrategie
1. Probleem Het bereik van de radiozenders van de Publieke Omroep laat te wensen over. Eigenlijk wordt van alle leefstijlgroepen alleen de zogenaamde ‘Participerende Burger’ goed bereikt. Het gezamenlijke luistertijdaandeel van de publieke zenders is daarnaast in de afgelopen jaren teruggevallen van 30.9% in 2001 naar 28.1% in 2005. Doelstelling in het Concessiebeleidsplan was 33%. Als gevolg van de ernstige financiële tekorten waarmee de Publieke Omroep eind 2005 is geconfronteerd heeft de Raad van Bestuur bovendien voor de komende jaren taakstellende bezuinigingen moeten opleggen aan alle platforms binnen de Publieke Omroep. Het leeuwendeel van de bezuinigingen is gelegd bij televisie, maar ook radio moet in totaal € 13 mln bezuinigen. V. Hoe is het publiek van de publieke radiozenders opgebouwd? Hoewel 50-plussers over het algemeen vaker naar de publieke zenders luisteren, wordt er binnen deze leeftijdscategorie eigenlijk alleen door de Participerende Burgers echt veel naar de publieke zenders geluisterd (55,3%). Bij de andere drie leefstijlgroepen waarin overwegend ouderen zijn vertegenwoordigd - de Gemakzoekende Burgers de Maatschappelijk Teleurgestelden en de Standvastige Gelovigen - ligt het luistertijdaandeel aanzienlijk lager, resp. 28,2%, 32,0% en 36,5%. Bij de overige leefstijlgroepen, met daarin vooral veel jongere groepen, liggen deze cijfers nog veel lager. V. Hoe worden de publieke radiozenders beluisterd? Ontwikkeling luistertijdaandelen 2001
2002
2003
2004
2005
Radio 1
8,5
8,6
9,1
8,5
8,0
Radio 2
9,7
10,4
10,5
11,1
10,6
10,2
9,7
9,1
6,8
6,7
Radio 4
1,6
1,5
1,6
1,8
1,9
Radio 747
0,8
0,9
0,9
0,9
0,9
30,9
31,0
31,1
29,1
28,1
3FM
Totaal
(Geactualiseerde cijfers, hele week 7.00 – 24.00 uur, complete jaren)
De luistertijdaandelen van de publieke radiozenders zijn, m.u.v. de daling van het LTA van 3FM als gevolg van de zero base-operatie, de afgelopen jaren redelijk stabiel. Wel moet worden geconstateerd dat, ondanks grote inspanningen om hierin verbetering te brengen, het luistertijdaandeel van Radio 747 erg laag blijft. In onderstaande grafiek wordt voor Radio 747 de luisterdichtheid per uur voor doordeweekse dagen, de zaterdag en de zondag weergegeven. Onder luisterdichtheid wordt het gemiddelde percentage mensen (van 10 jaar of ouder) verstaan dat gedurende een bepaald tijdvak naar een radiozender heeft geluisterd; 1% luisterdichtheid staat voor 140.000 mensen; 0,1% dus voor 14.000 mensen.
2
Radio 747: Luisterdichtheid per uur, doordeweeks, zaterdag en zondag; gemiddeld over heel 2005 1,0
1,0 0,9
0,6
0,5
0,5
0,5 0,4
0,3
0,2
0,3
0,2
0,3
0,2
0,2
0,1
0,3
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,3
0,3
0,3
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
18001900
19002000
20002100
0,2
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0 07000800
08000900
09001000
10001100
11001200
12001300
13001400
14001500
Maandag-Vrijdag
15001600
16001700 Zaterdag
17001800
21002200
22002300
23002400
Zondag
Op doordeweekse dagen begint Radio 747 AM tussen 7.00 en 8.00 uur met een luisterdichtheid van 0,1%; tussen 8.00 en 9.00 uur is dat 0,2% en tussen 9.00 en 10.00 uur wordt een piek van 0,3% bereikt. Daarna blijft de LDH gedurende een aantal uren stabiel op 0,2%; tussen 15.00 en 16.00 uur daalt deze naar 0,1% en blijft dan gedurende de rest van de dag en de avond min of meer op dat niveau. Alleen tussen 18.00 en 19.00 uur en tussen 20.00 en 21.00 uur zakt de luisterdichtheid naar 0,0 %. In het weekend ligt de luisterdichtheid beduidend hoger; ook zijn er dan enkele opvallende pieken te zien. Op zaterdagochtend haalt de Muzikale Fruitmand tussen 10.00 en 11.00 uur een luisterdichtheid van 1,0%; zondagochtend wordt tussen 8.00 en 9.00 uur, het programma “Groot Nieuws”, een luisterdichtheid van 0,9% bereikt. Ook in de avonduren in het weekend doen de EOprogramma’s het relatief goed. V. Hoe is de kostenstructuur bij radio opgebouwd? Radio is in vergelijking met televisie een goedkoop medium. Toch zijn er grote verschillen tussen de radiozenders in het Nederlandse medialandschap. In hun genre zijn de kosten van de publieke radiozenders aanzienlijk hoger dan die van commerciële stations. Dat heeft te maken met de grote toegevoegde waarde in de vorm van achtergronden, informatie, concertregistratie, nieuws, etc. die alle publieke zenders onderscheidend maken van commercieel aanbod. De bezuinigingen plaatsen de Publieke Omroep daarom voor een moeilijk dilemma. Ingrijpend snijden in de muziekzenders betekent dat hiermee de facto veel van de toegevoegde waarde van deze zenders t.o.v. het commerciële aanbod zou kunnen verdwijnen. Bezuinigen op de informatieve zenders kan kwalitatieve consequenties hebben en zou met name voor Radio 1 gevolgen kunnen hebben voor het bereik. In onderstaande tabel wordt een overzicht van de directe kosten per zender gegeven. Opvallend zijn de hoge kosten van Radio 747, afgezet tegen het eerder genoemde lage bereik.
3
R1
R2
3FM
R4*
R747
Urban
Totaal
MJB 2005
36.9
12.3
9.1
14.6
16.8
1.3
91.2
MJB 2006**
36.4
12.4
9.9
13.4
18.8
1.2
92.1
*
Exclusief kosten MCO (ca. € 28 mln.)
** Inclusief kosten radiopromotie (€ 1.4 mln.)
4
2. Ontwikkeling Radio Radio is in belangrijke mate een achtergrondmedium geworden dat in driekwart van de gevallen gebruikt wordt in combinatie met andere activiteiten. Veel activiteiten (werk, autorijden etc.) vergen zoveel concentratie dat zij niet te combineren zijn met een indringend medium als televisie, terwijl velen toch tijdens deze bezigheden op één of andere wijze aangesloten willen blijven op de buitenwereld. Door informatie veelvuldig af te wisselen met met muziek en ontspanning wordt ingespeeld op de behoeften van de luisteraar en het contact behouden. Dat deze aanpak succesvol is blijkt uit onderzoek waarin radio naar voren komt als een medium dat een cruciale rol speelt in de nieuws- en informatievoorziening. V. Wat heeft de Publieke Omroep zich in dit licht tot doel gesteld? Onze programma’s worden gemaakt vanuit publieke kwaliteitstandaarden en publieke waarden en moeten voldoende aantrekkelijk zijn voor een breed publiek om op onze generieke kanalen af te stemmen. De generieke kanalen gaan in de nabije toekomst in toenemende mate fungeren als etalage voor de verdieping en verbreding van ons aanbod op digitale kanalen en platforms. In het Tussentijds Concessiebeleidsplan is als eerste uitgangspunt geformuleerd dat het publiek en diens kijk- en luistergedrag voor ons het vertrekpunt zijn en leidend bij het maken van beleidskeuzes. Uit bovenstaande volgt dat de Raad van Bestuur bij de besluitvorming over de invulling van de bezuinigingen steeds mee zal wegen in hoeverre de geboden oplossingen in lijn zijn met het luistergedrag van het publiek. In dat kader zijn in het Tussentijds Concessiebeleidsplan o.a. de volgende doelen geformuleerd: •
Aanscherpen van de zenderprofielen;
•
Beperken van het aantal ‘witte plekken’ in het luisterpubliek door het introduceren van nieuwe zenders;
•
Vergroten van het gezamenlijke weekbereik;
•
Vergroten van het gezamenlijke luistertijdaandeel.
Ten aanzien van Radio 747 is als specifiek doel geformuleerd: •
Onderzoek in hoeverre programmaonderdelen die, in relatie tot het bereik, bijzonder duur zijn of waarvoor geschiktere platforms zijn, eventueel kunnen vervallen.
V. Hoe verhoudt de Nederlandse profielindeling zich tot die van buitenlandse publieke omroepen? Overal in Europa hebben publieke omroepen hun generieke radiozenders geprofileerd op een vergelijkbare wijze als in Nederland. In de praktijk komt dat neer op een nieuws/informatiekanaal, een jongerenzender, een klassieke muziekzender en een algemene (muziek)zender. Daarnaast wordt dit aanbod overal in toenemende mate aangevuld met thematische zenders. De situatie in Nederland wijkt in zoverre af van die in andere landen dat – als gevolg van de kenmerken van ons pluriforme omroepbestel – specifieke zendtijd beschikbaar wordt gesteld van levensbeschouwelijke stromingen. Dit heeft mede geresulteerd in de inrichting van Radio 1 en Radio 747 als zenders gericht op de behoeften op informatief gebied van kleinere doelgroepen.
5
3. Bezuinigingsscenario’s Raad van Bestuur De Raad van Bestuur heeft, uitgaande van de taakstellende bezuiniging van € 13 mln een groot aantal bezuinigingsmogelijkheden onderzocht. Uiteindelijk ging de keus tussen een drietal scenario’s. V. Welke scenario’s zijn door de Raad van Bestuur ter discussie gesteld? 1. Volledig afstoten van de zender Radio 747. Consequenties hiervan zijn o.a.: •
Er moet een andere plek worden gevonden voor de wettelijke taken (o.a. educatie) en identiteitsgebonden programma’s (o.a. religie);
•
Een verplaatsing van die taken/programma’s naar andere zenders schaadt het profiel en daarmee het bereik van deze ‘ontvangende’ zenders.
2. Korting op alle generieke radiozenders van 15%. Consequenties hiervan zijn o.a.: •
Sterke inbreuk op de programmakwaliteit en pluriformiteit van Radio 1;
•
De legitimatie van de muziekzenders komt onder druk te staan door de dan noodzakelijke bezuiniging op de informatieve functie;
•
Dreigende afkalving van de programmakwaliteit van de muziekzenders door noodzakelijke bezuiniging op toegevoegde waarde (live-concerten, concertregistratie, informatieve functie, etc.).
3. Bezuiniging door herprofilering van 747 en aanscherping profielen Radio 4 en Concertzender. Consequenties hiervan zijn o.a.: •
Omvorming huidige dagprogrammering Radio 747 door wijziging van de verhouding gesproken woord en muziek en wijziging van het muziekbeleid;
•
Verplaatsing zendtijd 39f en Educom naar avond
•
Handhaving weekendprogrammering;
•
Concertzender nieuwe stijl (cultuur, jazz, crossover, beyond en cultureel-informatieve programma’s);
•
Aanscherping profiel Radio 4 tot 100% klassieke muziek;
•
Nadeel: De doelstelling uit het Concessiebeleidsplan om de positionering van Radio 747 uit te bouwen als zender voor levensbeschouwing en religie wordt niet gerealiseerd.
6
4. Weging van de bezuinigingsscenario’s De Raad van Bestuur kiest voor een beleidsrijk scenario dat verder gaat dan alleen een platte bezuinigingsmaatregel. Als er mogelijkheden zijn om, door een herprofilering van zenders of een herschikking van programma’s, meer ambities en doelen van de Publieke Omroep te realiseren, dan moeten deze worden benut. Alle scenario’s zijn daarom getoetst aan de volgende randvoorwaarden: 1. Realisatie bezuinigingen; 2. Zo groot mogelijke realisatie doelstellingen Concessiebeleidsplan; 3. Behoud huidige distributiegaranties. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van deze toetsing. Hierin is tevens de weging van enkele voorstellen van omroepen opgenomen. Na een zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen van de voorliggende scenario’s en van alle daarbij in aanmerking komende belangen, kiest de Raad van Bestuur voor het scenario waarin een herprofilering van Radio 747 het uitgangspunt vormt. V. Hoe ziet het herprofileringscenario er concreet uit? Radio 1 •
Radio 1 blijft de Nieuws- en Sportzender van de Publieke Omroep.
•
De directe kosten worden teruggebracht van € 36,4 mln. (MJB 2006) naar € 33,4 mln. In dat kader is met NOS RTV een besparing in de directe kosten van € 1,0 mln. overeengekomen, via integratie van de nieuwsredacties radio en televisie
•
Voor de overige besparingen van € 2,0 mln. worden best practice uurbedragen voor alle tijdslots en genres ingevoerd en wordt de nachtprogrammering heringericht.
Radio 3FM •
3FM blijft een muziek- en informatiezender voor jongeren.
•
Er worden geen grote wijzigingen in het schema doorgevoerd en de kosten blijven op het niveau van de MJB 2006.
•
Voor 2007 is een groei van het luistertijdaandeel naar 7,5% voorzien.
Urbanzender / FunX •
De programmering van de Urbanzender FunX wordt versterkt met € 0,5 mln. (afkomstig van 747).
•
In 2007 zal een luistertijdaandeel van 1,5% gerealiseerd worden. Op termijn wordt een luistertijdaandeel van 3% voorzien, uitgaande van de huidige distributie.
Radio 4 •
Radio 4 blijft een brede klassieke muziekzender en gaat zich volledig op de klassieke muziekliefhebber richten. De ‘knip’ in de late avond (om 22.30 uur 4FM met jazz en wereldmuziek), wordt opgeheven en het vrijkomende budget van € 1,0 mln. wordt overgeheveld naar de Concertzender nieuwe stijl.
•
Door specialisatie en/of het samenvoegen van redacties wordt een verdere besparing van € 1 mln. gerealiseerd.
•
In totaal bedraagt de kostenvermindering op Radio 4 € 2,0 mln.
7
Concertzender nieuwe stijl •
De Concertzender wordt omgebouwd tot een brede zender voor jazz, cross-over, beyond en cultureel-informatieve programma’s. Deze zender richt zich op de liefhebbers van deze muzieksoorten, hoger opgeleiden in de leeftijd 35 tot 49 jaar, die min of meer samenvallen met de leefstijlgroep Tolerante Wereldburgers.
•
De kosten van de Concertzender nieuwe stijl zullen in totaal € 3,5 mln. bedragen. Deze worden gevonden in een gedeeltelijke overheveling van Radio 4 (€ 1,0 mln.), overheveling van het budget van Radio 747 (€ 2,0 mln.) en in het budget van de huidige Concertzender (€ 0,5 mln.).
•
Radio 4 en de Concertzender nieuwe stijl zullen nauw gaan samenwerken, o.a. op het gebied van crosspromotie en bij de afstemming van zenderprojecten;
•
Verdere uitwerking wordt gerealiseerd in overleg met de Stichting Concertzender.
Radio 5 nieuwe stijl •
Radio 5 wordt overdag door de week een toegankelijke en licht informatieve muziekzender;
•
De doelgroep is 55 jaar of ouder met een laag of gemiddeld opleidingsniveau (Maatschappelijk Teleurgestelden, Gemakzoekende Burgers). Een andere doelgroep wordt gevormd door de Standvastige Gelovigen, die nu al de belangrijkste leefstijlgroep op Radio 747 vormen;
•
De kosten van de nieuwe programmering op doordeweekse dagen bedragen € 2,0. Deze worden gevonden in het huidige 747-budget van Omroep MAX (€ 0,5) en een budgetoverheveling van Radio 2 (€ 1,5 mln.). Ten opzichte van het huidige Radio 747 wordt een kostenreductie van per saldo € 6,5 mln. gerealiseerd.
•
Voor de distributie wordt gebruik gemaakt van de infrastructuur van het huidige Radio 747, waarmee de zender dus onder de must-carry verplichting blijft vallen. Ook zal er via internet en DAB worden uitgezonden;
•
De huidige dagprogrammering op Radio 747 komt te vervallen en in de avond wordt er ruimte vrijgemaakt voor met name 39f en Educom. De programmering in het weekend zal nauwelijks veranderen; daar blijft de levensbeschouwing het speerpunt
•
Met 39f en Educom wordt overlegd over de invulling van crossmediale projecten in samenhang met de programma’s op Radio 5 nieuwe stijl;
•
Het beoogde luistertijdaandeel in 2007 bedraagt 1,5%; op termijn wordt een doorgroei naar 2 tot 3% voorzien.
Radio 2 •
Radio 2 gaat een belangrijke rol spelen in de marketing en promotie van Radio 5.
•
Radio 2 ‘financiert’ Radio 5 door budgetoverheveling van € 1,5 mln.: - de geautomatiseerde muzieknacht begint om 24.00 uur i.p.v. om 01.00 uur - de avondprogrammering in weekend (vrij/zat/zon) wordt goedkoper geproduceerd - het kostenniveau van de huidige programmering bij intekening 2006 wordt kritisch geanalyseerd.
•
Radio 2 kan gaan verjongen, waardoor mogelijk enige luistercijferwinst mogelijk is.
V. Hoe is het overleg over de scenario’s gevoerd? De afgelopen maanden is het Radio Directie Overleg (RDO) drie maal bijeen geweest om te spreken over de bezuinigingen bij radio. Tijdens de eerste bijeenkomst, in december 2005, zijn aan
8
de omroepdirecties de drie bezuinigingsscenario’s gepresenteerd. In de twee daarop volgende RDO-bijeenkomsten is gediscussieerd over voorliggende opties. Tijdens de laatste RDObijeenkomst in januari is de directies voorgesteld desgewenst nog schriftelijk te reageren op de scenario’s en de discussie. Stichting Educom, Human, IKON, RKK en TROS hebben brieven gestuurd; van de KRO en de NCRV is een mail ontvangen. Het voorkeursscenario van de Raad van Bestuur kreeg tijdens het laatste RDO de meeste steun (vgl. bijlage 4). Een aantal omroepen (KRO, NCRV, IKON, Human en Educom) kan zich niet vinden in dit scenario of op onderdelen daarvan. Volgens deze omroepen komt de specifieke informatieve functie van de Publieke Omroep in het geding. De bezwaren variëren verder per omroep en spitsen zich daarbij met name toe op de consequenties die het plan heeft voor de eigen programma’s en programmering. De genoemde omroepen hebben alle alternatieven aangedragen die zijn besproken in het RDO. V. Welke voorstellen zijn door omroepen aangedragen? In bijlage 5 zijn de integrale voorstellen opgenomen, zoals die door onderstaande omroepen zijn aangedragen in reactie op het scenario van de Raad van Bestuur. 1. KRO/NCRV Voorstel o
Licht informatieve muziekzender (7 dagen per week, 24 uur per dag) realiseren op huidige plek van Concertzender;
o
Zachte ‘knip’ vervalt op Radio 4 en wordt overgeheveld naar Radio 747. De vrijkomende tijdslots op Radio 4 worden ingevuld met onder meer cd-programma’s en herhalingen;
o
Kostenreductie op Radio 747 van 20% bij ledenomroepen/NPS en 15% bij Educom en 39fzendgemachtigden;
o
Beperken van het aantal tijdslots op 3FM;
o
Budget van Lijn 5 (NPS) overhevelen naar FunX.
Belangrijk bezwaar tegen dit voorstel is dat de omvorming van de Concertzender tot een licht informatieve muziekzender niet mogelijk is vanwege stichtingsstatuten en overeenkomsten met kabelmaatschappijen. Het voorstel betekent de facto het oprichten van een nieuwe themazender waarvoor instemming van programmaraden nodig is. Er zullen bovendien veel juridische complicaties opdoemen. Door het wegvallen van deze muziekzender wordt in vergelijking met het scenario van de Raad van Bestuur minder luistertijdaandeel gegenereerd, wat op termijn ook een verschil van € 2 mln. aan Ster-inkomsten betekent. Bovendien komt de Concertzender te vervallen, wat een verschraling betekent van het kunst- en cultuuraanbod. 2. IKON/Human Voorstel: o
Huidige dagprogrammering 747 vervangen door uitzendingen in carrouselvorm;
o
Eenduidig profiel 747;
o
Aansluiten 747 bij mogelijkheden nieuwe media;
o
Schrappen lifestyle-programmering 747.
9
Het bezwaar tegen dit voorstel is op de eerste plaats dat veel zaken onvoldoende zijn uitgewerkt en onderbouwd, waardoor het niet als een volwaardig alternatief kan worden beoordeeld. Zo ligt de focus slechts op één zender (Radio 747), wat het moeilijk maakt om een overall beeld te verkrijgen. In algemene zin kan wel worden geconstateerd dat het voorstel in ieder geval niet zal leiden tot een stijging van het luistertijdaandeel, maar waarschijnlijk - t.o.v. de huidige 0.8% van Radio 747 - tot een verdere daling. Dit is niet in overeenstemming met de doelstelling van het CBP en betekent voorts dat er op termijn ook niet gerekend kan worden met een stijging van Sterinkomsten. 3. Educom Voorstel: o
Reorganisatie van de programmering op basis van twee informatiezenders (scherp nieuwsprofiel en achtergrondprofiel)
o
Efficiëntere werkwijze
o
Crossmediale werkwijze
Ook dit voorstel is onvoldoende uitgewerkt en onderbouwd voor een volwaardige beoordeling. Een eerste analyse leert echter dat ook dit voorstel niet zal leiden tot een stijging van het luistertijdaandeel, maar waarschijnlijk t.o.v. de huidige 0.8% tot een verdere daling. Als gevolg hiervan zal er zeker geen stijging van Ster-inkomsten zijn.
10
5. Nadere toelichting V. Hoe zijn de bezuinigingen over de zenders verdeeld? Ondanks de bezuinigingen blijft informatie op afstand de grootste kostenpost van de publieke radio. Meer dan 50% van de kosten is gereserveerd voor de informatieve functie. 3FM wordt geheel ontzien omdat deze zender zich in een kwetsbare fase van herbouw bevindt. Op Radio 4 wordt beperkt bezuinigd aangezien de grenzen van de bezuinigingen al zijn bereikt in het kader van de eerdere bezuinigingsronde. Van Radio 2 wordt budget overgeheveld naar Radio 5 nieuwe stijl. Bij Radio 1 wordt binnen het gekozen scenario een bezuiniging opgelegd door het strak doorvoeren van het best practice principe en een herinrichtring van de nachtprogrammering. Op Radio 747 wordt met name bespaard door de herprofilering van de doordeweekse dagprogrammering. Daarnaast kan door de een verlaging van de distributiekosten worden bespaard. Tenslotte wordt budget van Radio 747 overgeheveld naar FunX en naar de Concertzender nieuwe stijl.
Dir. Kosten Besparing MJB 2006 Radio 1
36.4
Radio 2
12.4
3FM
Over-
Additioneel MJB 2007
heveling
budget
-/-3.0
33.4 -/- 1.5
10.9
9.9
9.9
Radio 4
13.4
-/-1.0
-/- 1.0
Radio 747 (Radio5)
18.8
-/-3.5
-/- 2.5
11.4 1.5
14.3
0.5
3.0
3.5
FunX
1.2
0.5
1.7
Distributiekosten
2.0
DAB
0.4
1.0
1.4
6.0
86.5
Concertzender nieuwe stijl
Subtotaal
95.0
-/-2.0
-/-9.5
Toename Ster
3.0
Indirecte kosten *
0.5
Totaal
-/- 5.0
13.0
*) Taakstellende afname indirecte kosten radio: € 0,5 mln. V. Wat betekent uitvoering van het scenario voor de werkgelegenheid? Bij de voorliggende plannen van de Raad van Bestuur is getracht de directe programmabudgetten zoveel mogelijk te ontzien. Netto resultaat van het voorgenomen beleid is dat de negatieve gevolgen van de bezuinigingen voor de werkgelegenheid worden beperkt. Door de herprofilering van de zenders wordt immers een groter bereik nagestreefd, met als indirect effect hogere Sterinkomsten (€ 3 mln.). Tevens zijn extra bezuinigingen voorzien doorverlaging van de distributiekosten (€ 2 mln.) en een besparing van € 0,5 mln. op indirecte kosten. In totaal kunnen hierdoor naar verwachting dan ca. 80 arbeidsplaatsen in stand gehouden worden. Scenario´s waarmee het bereik minder stijgt, of zelfs daalt, zullen leiden tot een groter verlies aan werkgelegenheid.
11
V. Wat betekent het gekozen scenario voor de kwaliteit van de publieke radiozenders? Vooropgesteld moet worden dat de omvang van de bezuinigingen hoe dan ook een aantasting van de kwaliteit van onze programma’s betekent. Dat hebben wij een en andermaal aan de overheid en politiek laten weten. Uitgangspunt bij de invulling van de bezuinigingen is steeds dat de kwaliteit zoveel mogelijk behouden moet blijven. In het thans voorliggende scenario is bovendien getracht om door een aanpassing van het profiel van het huidige Radio 747 een nieuw elan te bewerkstelligen, waardoor in ieder geval het grootste deel van de huidige doelstellingen van het Concessiebeleidsplan overeind kan blijven en er tegelijkertijd een aantal andere ambities kan worden gerealiseerd. Alle zenders van de Publieke Omroep blijven ook na de bezuinigingen onderscheidend en van een hoogstaande publieke kwaliteit. Op Radio 5 nieuwe stijl worden de huidige programma’s die de ambitie hadden een groter publiek te bereiken vervangen door programma’s die daar beter toe in staat zullen zijn. De specifieke doelgroepprogramma’s worden gehandhaafd, de programmering in het weekend blijft gehandhaafd en op werkdagen krijgt de programmering van 39F en Educom tijdslots in de avond. Door Radio 4 en de Concertzender nieuwe stijl inhoudelijk beter op elkaar af te stemmen komen de verschillende genres beter tot hun recht. Extra geld gaat naar de Concertzender voor inhoudelijke verbetering. Dit betekent ruim baan voor genres als jazz en wereldmuziek, maar ook een meer logische plek voor informatieve programma’s over kunst en cultuur. Het profiel van Radio 4 wordt nog meer aangescherpt op klassieke muziek. Dat betekent dat de liefhebber van klassieke muziek kwalitatief beter kan worden bediend en de programmering coherenter en specifieker kan worden. V. Wat betekent het gekozen scenario voor de pluriformiteit van de publieke radiozenders? Pluriformiteit in termen van veelkleurigheid (verschillende perspectieven op hetzelfde onderwerp vanuit verschillende identiteitsbepaalde invalshoeken), is in beginsel gewaarborgd doordat onze radiozenders bespeeld blijven worden door een groot aantal omroepen, elk met een eigen signatuur. Dat wordt met de invoering van de plannen niet wezenlijk anders. Pluriformiteit in termen van diversiteit van het aanbod is eveneens gewaarborgd. De huidige weekendprogrammering van Radio 747 blijft bestaan, evenals het aanbod van 39f en Educom dat een plek krijgt in de avond. Voor de dagprogrammering is voorzien in een afwisseling muziek en informatie (aansluitend bij het luistergedrag van het publiek), waarbij de invulling van het muziekformat zich onderscheidt van hetgeen op andere zenders wordt aangeboden. Pluriformiteit heeft alleen betekenis als er ook een publiek is om daar kennis van te nemen. Op dit moment maken wij, ondanks onze inspanningen op 3FM en FunX, vooral radioprogramma’s voor een beperkte groep ouderen (i.c. de Participerende Burgers) en een culturele bovenlaag. Op korte termijn en binnen de huidige financiële mogelijkheden is het niet mogelijk dit patroon volledig te doorbreken. Echter, onze pluriformiteit wint aan effect als - conform de plannen - de ordening van de programmering wordt verbeterd en het bereik vergroot. V. Wat betekent het gekozen scenario voor de informatieve functie? Het is onvermijdelijk, gelet op de omvang van de bezuinigingen, dat er gekort moet worden op de informatieve programmering; een belangrijk deel van de kosten zitten immers in dit genre. De Raad van Bestuur heeft ervoor gekozen om het merendeel van de besparingen te realiseren op de informatieve programma’s van het huidige 747. Dat heeft te maken met de onmogelijkheid om dergelijke besparingen op de andere zenders te realiseren zonder de kwaliteit en de legitimatie van
12
deze zenders fundamenteel aan te tasten. Daar komt bij dat Radio 747 thans zeer lage luistertijdaandelen genereert tegenover zeer hoge kosten. Met het nieuwe zenderprofiel wordt een ‘veelkleurige’ zender geïntroduceerd, waarop én levensbeschouwing én educatie én toegankelijke muziek te horen zijn. Hiermee wordt het bereik van het platform als geheel vergroot. V. Wat betekent het gekozen scenario voor het luistertijdaandeel van de publieke radiozenders? Doel is om de dalende tendens in het luistertijdaandeel (inmiddels 28 procent) te keren en dit te brengen op het in het Concessiebeleidsplan afgesproken niveau van 33 procent. Daarnaast wordt een begin gemaakt om te komen tot een betere spreiding van de publieke radiozenders over de verschillende leefstijlgroepen: •
De Concertzender nieuwe stijl zal vooral aansluiten bij de Tolerante Wereldburgers.
•
Radio 5 zal meer aansluiting vinden bij de Gemakzoekende Burgers, Maatschappelijk Teleurgestelden en Standvastige Gelovigen.
•
Radio 2 zal beter bij de leefstijlgroepen Zorgeloze Spanningzoekers en Zorgzame Opvoeders en misschien ook bij de Tolerante Wereldburgers aansluiten.
•
FunX zal aansluiten bij de Ambitieuze Plezierzoekers.
Positionering publieke zenders laagopgeleid
5 GB 6 MT
3 Z0 7 SG Radio 2
2 ZS
oud
jong
3FM
R 747 Radio 1
Concertz
1 AP
4 TW
1 PB
Radio 4 hoogopgeleid
1. Ambitieuze Pleziermakers 2. Zorgeloze Spanningzoekers 3. Zorgzame Opvoeders 4. Tolerante Wereldburgers 5. Gemakzoekende Burgers 6. Maatschappelijk Teleurgestelden 7. Standvastige Gelovigen 8. Participerende Burgers
V. Zijn de nieuwe profielen voldoende onderscheidend? Radio 2 zal zich bewegen richting een ‘jonger’ publiek en Radio 5 zal op werkdagen overdag vooral een ouder publiek bedienen. Zoals eerder is aangegeven betreft het hierbij wel een ander ‘ouder’ publiek dan voorheen overdag op Radio 747 werd bediend. Overeenkomstig de eisen die het veranderend radiogedrag aan zenders stelt, integreren beide zenders hun informatieve
13
programma’s met voor de doelgroepen aantrekkelijke muziek. Het muziekformat kent weinig overlap omdat de zenders in dat opzicht juist duidelijk verschillend zullen programmeren. Het format van Radio 5 wijkt eveneens duidelijk af van dat van de regionale omroepen. Dat zal allereerst tot uitdrukking komen in de keuze van de informatieve thema’s die grotendeels een landelijk karakter hebben. Bovendien wordt gekozen voor een format waarbij de voorgestelde muziekprogrammering een overlap heeft van 5 tot maximaal 10 procent met die van de regionale radiostations. V. Hoe worden kleine doelgroepen bediend? In vergelijking met de huidige programmering verandert er niet veel voor de specifieke doelgroepprogrammering. De kleine omroepen houden hun zendtijd of krijgen een goede nieuwe plek in het programmaschema. Belangrijk daarbij is dat ook omroepen die vooral met specifieke programmering voor een specifiek publiek programma’s maken, gebaat zijn bij een platform dat bereik heeft. In dat kader gaan wij actief werken aan crossmediale toepassingen, waarbij per doelgroep gezocht wordt naar het meest geëigende platform.
14
