PURE Hubs ‘regio Tilburg’
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
PURE Hubs ‘regio Tilburg’ Opdrachtgever:
ZLTO Den Bosch
Contactpersoon:
Anke de Brouwer (ZLTO)
Projectleiders:
Elke Kunen Nicola Duijnhouwer
Projectmedewerkers:
Tom van den Waardenburg Wouter Kars
Plaats:
‘‘s-Hertogenbosch
Datum:
21 januari 2013
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
ii
Voorwoord Dit adviesrapport is tot stand gekomen als eindresultaat van onze afstudeeropdracht aan Hogeschool HAS. In het kader van het Europese PURE Hubs project is er onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om streekproducten af te zetten bij bedrijven in Tilburg. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Zuidelijk land- en tuinbouworganisatie (ZLTO). Wij willen graag via deze weg een aantal mensen bedanken voor hun bijdragen aan dit onderzoek. Allereerst gaat onze dank uit naar Elke Kunen en Nicola Duijnhouwer voor hun begeleiding vanuit HAS Hogeschool tijdens dit onderzoek. Daarnaast willen wij graag Anke de Brouwer bedanken voor haar begeleiding vanuit de ZLTO. Tot slot gaat onze dank uit naar iedereen die we hebben mogen interviewen en die zijn/haar kennis met ons wilde delen. ‘s-Hertogenbosch, januari 2013 Tom van den Waardenburg Wouter Kars
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
iii
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD ....................................................................................... III SAMENVATTING ...................................................................................... V INLEIDING .............................................................................................. 6 1.1 1.2 1.3
PURE HUBS PROJECTDOELSTELLING LEESWIJZER
6 6 6
2. SITUATIESCHETS ............................................................................... 7 2.1 2.2 2.3
TILBURG HET LANDELIJK GEBIED RONDOM TILBURG STREEKPRODUCTEN
7 7 8
3. METHODE VAN ONDERZOEK............................................................... 9 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
ONDERZOEKSOPZET RANDVOORWAARDEN LEVERANCIERS BEDRIJVEN IN TILBURG DOELGROEPENANALYSE MOTIEVEN VAN ONDERNEMERS INDICATOREN SELECTIEMETHODE
9 9 9 9 10 10 10
4 RESULTATEN..................................................................................... 11 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
RANDVOORWAARDEN KEMPEN GOED EN GOEI EETE DE DOELGROEP MOTIEVEN VAN ONDERNEMERS INDICATOREN SELECTIERONDEN UITKOMSTEN SELECTIERONDEN
11 12 14 15 17 20
AANBEVELINGEN ................................................................................... 26 BIBLIOGRAFIE ...................................................................................... 29 BIJLAGEN .............................................................................................. 31 BIJLAGE 1: INTERVIEWVRAGEN VOOR POTENTIEEL KANSRIJKE BEDRIJVEN 31 BIJLAGE 2: INFORMATIE VOOR BEDRIJVEN OVER STREEKPRODUCTEN 34 35 BIJLAGE 3: POTENTIEEL KANSRIJKE BEDRIJVEN (NA SELECTIERONDE 2) 36 BIJLAGE 4: ALLE BEDRIJVEN DIE NIET KANSRIJK ZIJN BIJLAGE 5: KWANTITATIEVE GEGEVENS VAN ALLE BEDRIJVEN MET 2 PUNTEN 37 BIJLAGE 6: ALLE BEDRIJVEN WAARVAN HET ONBEKEND IS OF ZE INTERESSE HEBBEN IN STREEKPRODUCTEN (NA SELECTIERONDE 3) 38 39 BIJLAGE 7: BEDRIJVEN DIE NIET KANSRIJK ZIJN (NA SELECTIERONDE 3) 40 BIJLAGE 8: ALLE BEDRIJVEN MET EEN BEDRIJFSCATERING BIJLAGE 9: ALLE BEDRIJVEN MET 3 OF MEER PUNTEN 41
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
iv
Samenvatting In opdracht van de ZLTO is onderzocht of Tilburgse bedrijven streekproducten in hun bedrijfsvoering willen opnemen. Het onderzoek valt onder het Europese project PURE Hubs dat gefinancierd wordt door het Interreg IVB subsidie programma van de Europese Unie. Het doel van PURE Hubs is het versterken van de relatie tussen het platteland en de stad. Binnen het project PURE Hubs regio Tilburg is onderzoek gedaan naar de interesse voor streekproducten bij Tilburgse bedrijven. Naast de ZLTO zijn ook twee andere organisaties bij dit project betrokken, de stichting Kempen Goed en stichting Goei Eete. Stichting Kempen Goed houdt zich onder andere bezig met de certificering van producten uit de Brabantse Kempen. Daarnaast hebben zij afspraken gemaakt met boeren uit dit gebied over de levering van streekproducten. Kempen Goed werkt samen met haar logistieke partner Horesca Smulders, een horeca groothandel uit Goirle. Horesca Smulders heeft door Kempen Goed gecertificeerde streekproducten in haar assortiment. Binnen dit project is onderzocht of er interesse is bij bedrijven om hun catering (deels) met streekproducten in te vullen. Stichting Goei Eete is een burgerinitiatief gericht op de levering van streekpakketten aan consumenten. Zij bieden streekproducten aan die afkomstig zijn uit de directe omgeving van Tilburg. Consumenten kunnen zelf een streekpakket samenstellen op de website van Goei Eete. Deze worden uitgeleverd aan een aantal afhaalpunten in de regio Tilburg. Binnen dit project is onderzocht of Tilburgse bedrijven een afhaalpunt kunnen zijn voor haar werknemers. In dit onderzoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten bij Tilburgse bedrijven is gebruik gemaakt van een marktonderzoek naar streekproducten van het Amsterdamse onderzoeksbureau Motivaction. In dit onderzoek worden de belangrijkste kenmerken van consumenten die affiniteit hebben met streekproducten gegeven. Deze kenmerken zijn vergeleken met kenmerken van Tilburgse bedrijven. Hierbij is aangenomen dat consumenten uit de doelgroep, werken bij bedrijven met overeenkomstige kenmerken, normen en waarden. De bedrijven met veel overeenkomstige kenmerken zijn telefonisch benaderd om te toetsen of zij ook daadwerkelijk interesse hebben in streekproducten. Daarnaast is onderzocht welke bedrijven een bedrijfscatering hebben en door wie deze ingevuld wordt. Uit de telefonische interviews is naar voren gekomen dat bij elf bedrijven kansen zijn voor de afzet van streekproducten. CZ en het Twee Steden Ziekenhuis zijn hiervan het meest kansrijk. De volgende aanbevelingen ten aanzien van het aanbod worden gegeven: -
Flexibeler opereren; afwijken van de leveringsvoorwaarden, maatwerk leveren Ont-zorgen; zorgen dat het bedrijf minimale “last” heeft van de bezorging Dienstenpakket uitbreiden; kerstpakketten, relatiegeschenken en dergelijke Reclame materiaal voor kansrijke bedrijven verzorgen Informatiemiddag organiseren voor (potentieel) kansrijke bedrijven
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
v
Inleiding 1.1
PURE Hubs
In het Europees project PURE Hubs (Supporting Pioneers in Urban-Rural Enterpeneurship to create vital new hubs) wordt de komende jaren kennis ontwikkeld en uitgewisseld rondom Hubs in België, Duitsland, Engeland en Nederland. Het project wordt gefinancierd door het subsidie programma Interreg IVB van de Europese Unie. 1 De ZLTO is een partner binnen het PURE Hubs project en opdrachtgever voor dit onderzoek, dat zich richt op nieuwe afzetmogelijkheden voor streekproducten bij bedrijven in Tilburg. 1.2
Projectdoelstelling
Het doel van dit project is om de afzetmogelijkheden van streekproducten in de stad Tilburg te onderzoeken. Aan de hand van vastgestelde indicatoren wordt een selectie van Tilburgse bedrijven gemaakt die kansrijk zijn om streekproducten in hun bedrijfsvoering op te nemen. Dit kan op twee manieren: 1.3
Het bedrijf kan dienen als afhaalpunt, werknemers kunnen via Goei Eete streekpakketten (pakketten met streekproducten) bestellen waarna deze op het bedrijf worden afgeleverd. Het bedrijf kan streekproducten opnemen binnen de bedrijfscatering. Leeswijzer
Het rapport is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 komt de situatieschets aan bod: daarin staat de stad Tilburg en het landelijk gebied rondom Tilburg beschreven. In hoofdstuk 3 is de onderzoeksopzet beschreven en in hoofdstuk 4 zijn de resultaten van dit onderzoek opgenomen. Het rapport wordt afgerond met de conclusie en aanbevelingen.
1
ZLTO, 2011
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
6
2.
Situatieschets
2.1
Tilburg
Tilburg is een stad gelegen in de provincie Noord-Brabant tussen de steden Breda en Eindhoven. De textiel- en wolindustrie hebben Tilburg tot een stad gemaakt. Grote kuddes schapen begraasden de weiden rondom Tilburg, waarmee de stad ook een grote agrarische geschiedenis heeft. 2 De gunstige ligging van Tilburg, onder andere ten opzichte van de Rotterdamse haven, de bereikbaarheid via de A58 en het kanaal maken Tilburg aantrekkelijk voor het bedrijfsleven. 3 De belangrijkste sectoren op het gebied van werkgelegenheid zijn: de gezondheids- en welzijnszorg, groot- en detailhandel en de industrie. 4 2.2
Het landelijk gebied rondom Tilburg
In het landelijk gebied rondom Tilburg bevinden zich veel verschillende agrarische bedrijven. De bedrijven variëren van veehouderij tot akkerbouw, zo zijn er in het noordwesten van Tilburg veelal melkveehouderijen gevestigd. In het zuidoosten van Tilburg zijn juist veel aardappeltelers gevestigd. Langs de N65 richting Den Bosch kom je weinig agrarische bedrijven tegen maar veel boomtelers. In de regio Tilburg zijn tal van landwinkeltjes te vinden die (hun eigen) producten aan huis verkopen of via derden op regionaal niveau afzetten. In Rijen is bijvoorbeeld de Schaepsdonck te vinden, een schapenhouderij die onder andere vlees en zuivel producten aanbiedt. In Goirle doet de Walhoeve goede zaken, waar tal van regionale producten verkocht worden, onder andere rundvlees en geitenkaas uit eigen stal. In de regio Middelbeers is Oppers een bekende naam op het gebied van hun eigen gekweekte seizoensgebonden groente. In diezelfde regio zijn ook varkenshouderij de Elshorst, kaasboerderij de Ruurhoeve en Ekoboerderij ’t Schop te vinden. Allemaal bieden ze onder andere hun eigen producten te koop aan. Bovenstaande producenten leveren hun producten via Goei Eete en/of Kempen Goed. Bij Goei Eete zijn op dit moment ongeveer tien producenten aangesloten.
2 3 4
www.regionaalarchieftilburg.nl www.evo.nl Gemeente Tilburg
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
7
Bij Kempen Goed zijn circa 50 partijen aangesloten, waaronder een groot aantal agrarisch ondernemers, maar ook horeca ondernemingen die voor een deel gebruik maken van producten uit de Brabantse Kempen. De logistiek rondom deze streekproducten van Kempen Goed wordt verzorgd door horeca groothandel Horesca Smulders. 5
Figuur 1 Tilburg en omgeving
2.3
Streekproducten
De populariteit van boerderijproducten neemt toe, in dit verslag worden deze producten streekproducten genoemd. Dit betekent dat er kansen zijn voor agrarische ondernemers om streekproducten lokaal af te zetten.10 Op dit moment is er naar streekproducten nog maar weinig marktonderzoek gedaan. Zo was tot voor kort onbekend wat de positie van regionaal geproduceerd voedsel is ten opzichte van bijvoorbeeld biologische producten of fairtrade producten. Daar hebben Foodmonitor Food for Food en Intomart GFK verandering in gebracht. Zij onderzochten de populariteit van deze productgroepen onder een groep van ruim 2000 Nederlandse consumenten. Uit dit onderzoek (november 2012) blijkt dat een derde deel (34 %) van de consumenten evenveel waarde hecht aan zowel biologische, fairtrade als aan lokaal geproduceerde voedingsmiddelen. Opvallend is dat bijna een kwart (24 %) van de consumenten een voorkeur uitspreekt voor lokaal geproduceerde voedingsmiddelen. Terwijl slechts 10 procent een voorkeur heeft voor biologische producten en 12 procent van de respondenten zegt een voorkeur te hebben voor fairtrade producten. Tot slot geeft 27 procent van de mannen aan een voorkeur te hebben voor streekproducten tegenover 21 procent van de vrouwen. 6
5 6
www.kempengoed.nl
www.foodforfood.info ¹² www.foodforfood.info
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
8
3.
Methode van onderzoek
3.1
Onderzoeksopzet
In onderstaande paragrafen wordt uitgelegd hoe er gewerkt is, welke stappen zijn genomen en met welk doel. In het kort: met behulp van een doelgroepenanalyse is bepaald wat de kenmerken zijn van consumenten met de meeste affiniteit met streekproducten. Hiervoor is gebruik gemaakt van “Het Marktpotentieel van Streekproducten”, een marktonderzoek naar streekproducten van het Amsterdamse onderzoeksbureau Motivaction. De belangrijkste kenmerken van de doelgroep zijn vergeleken met kenmerken van Tilburgse bedrijven. Alle bedrijven met veel overeenkomsten met de kenmerken van de doelgroep zijn telefonisch benaderd om te toetsen of zij ook daadwerkelijk interesse hebben in streekproducten. 3.2
Randvoorwaarden leveranciers
De leveringsvoorwaarden van de stichting Kempen Goed en stichting Goei Eete worden in kaart gebracht omdat in dit onderzoek hun aanbod aan streekproducten als uitgangspunt genomen is. Deze randvoorwaarden worden binnen het selectieproces gebruikt. Zo geldt voor Goei Eete een minimum afzet van 15 pakketten per bedrijf. Om deze reden is gekozen om uitsluitend bedrijven te selecteren vanaf 50 werknemers. De kansen op afname van voldoende streekpakketten zijn bij dit aantal werknemers, in de ogen van de leveranciers, een stuk groter dan bij een bedrijf met minder dan 50 werknemers. 3.3
Bedrijven in Tilburg
Om inzicht te krijgen in het Tilburgse bedrijfsleven is gebruik gemaakt van het bedrijvenregister van de stad Tilburg. Via een contactpersoon bij de gemeente Tilburg is een lijst verkregen met daarop alle bedrijven in Tilburg met een personeelsbestand van 50 werknemers of meer. De lijst met Tilburgse bedrijven vormt het uitgangspunt voor de verkenning van het bedrijfsleven van Tilburg. 3.4
Doelgroepenanalyse
Om te kunnen bepalen welke bedrijven kansrijk zijn, is het belangrijk om inzicht te hebben in de doelgroep (consumenten met affiniteit met streekproducten). De doelgroep wordt bepaald aan de hand van het rapport “Het Marktpotentieel van Streekproducten”, een onderzoek van onderzoeksbureau Motivaction. Zij hebben onderzocht welke doelgroepen (beschreven als mentality milieus) de meeste binding hebben met streekproducten. Elk mentality milieu onderscheidt zich op basis van verschillende kenmerken, normen en waarden. Deze kenmerken zijn gebruikt om indicatoren te formuleren.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
9
3.5
Motieven van ondernemers
Aan de hand van het rapport van Motivaction kan worden vastgesteld welk type mensen het meeste affiniteit hebben met streekproducten. Het is daarnaast ook van belang om te onderzoeken waarom ondernemers kiezen voor streekproducten en wat hun motieven zijn om met dergelijke producten te werken. Ondernemers waarvan bekend is dat zij met streekproducten werken worden telefonisch benaderd. 3.6
Indicatoren
Nadat de doelgroep is gedefinieerd en de motieven van ondernemers om te werken met streekproducten bekend zijn, worden de indicatoren opgesteld. Het is van belang om bedrijven te selecteren met die kenmerken, normen en waarden welke overeenkomen met die van de doelgroep. De kenmerken, normen en waarden van de doelgroep zijn vertaald naar indicatoren. De indicatoren die gebruikt worden zijn: Belang hechten aan “Maatschappelijk verantwoord ondernemen”, “Internationaal” en “Vernieuwing”. De motieven van ondernemers om te werken met streekproducten zijn hierin verwerkt. Vervolgens worden de websites van bedrijven getoetst aan de indicatoren. De resultaten worden in een scoremodel verwerkt en gekoppeld aan een puntensysteem. 3.7
Selectiemethode
Om tot een lijst van kansrijke bedrijven te komen, wordt er in 3 stappen gefilterd. Hierbij zijn de volgende drie stappen genomen: 1. De lijst is teruggebracht naar unieke bedrijven. Alle irrelevante sectoren zijn van de lijst verwijderd, de overgebleven bedrijven zijn gesorteerd op sector om een overzicht te creëren. 2. Er is aan de hand van de websites van de bedrijven getoetst of de kenmerken van de doelgroep aansluiten op de kenmerken van het bedrijf. 3. De overgebleven bedrijven uit selectieronde 2 zijn telefonisch benaderd om na te gaan of er ook daadwerkelijk interesse is in streekproducten.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
10
4.
Resultaten
4.1
Randvoorwaarden Kempen Goed en Goei Eete
Zowel Stichting Goei Eete als Kempengoed hanteren toeleveringsvoorwaarden. Kansrijke bedrijven moeten aan deze voorwaarden voldoen om een succesvolle samenwerking tot stand te laten komen. Hieronder staan de voorwaarden van Goei Eete en Kempengoed opgesomd. Goei Eete is hierbij verantwoordelijk voor de levering van streekpakketten voor de consumentenmarkt. De afzet gaat via bedrijven in Tilburg. Het bedrijf heeft hierbij de functie als afhaalpunt voor de werknemers van de bedrijven. Producten van Kempen Goed worden geleverd door haar logistieke partner, de horecagroothandel Horesca Smulders. Zij richten zich hiermee op de bedrijfscatering. (Streekpakketten): -
Minimale afname van 15 pakketten per bedrijf Geen minimum besteding, er wordt wel gevraagd om te proberen 15 euro te besteden per bestelling Goei Eete gaat het contact aan met de medewerker, het bedrijf faciliteert hierbij als afhaal- en opslagpunt Geen vorm van een abonnement en geen verplichte vervolgbestellingen Er moet een koelfaciliteit aanwezig zijn op het bedrijf die koelt tot tenminste 6 graden Celsius en met voldoende capaciteit voor tijdelijke opslag van streekpakketten Voor dinsdag 12.00 uur bestellen via de website www.goeieete.nl, vrijdag worden de pakketten uitgeleverd op het bedrijf De mogelijkheid bestaat om een groot aantal bedrijven een groot aantal streekpakketten te leveren, het is echter wel een voorwaarde dat de groei geleidelijk plaatsvindt De toeleveranciers van Goei Eete moeten in staat zijn om aan een groeiende vraag te voldoen 7
(Bedrijfscatering): -
-
7 8
Goei Eete
Kempen Goed (via Horesca Smulders)
Minimale afname van 150 euro per bestelling Het geniet de voorkeur om een volledig pakket af te nemen (inclusief reguliere producten) Het adres van bestemming moet binnen het leveringsgebied van Horesca Smulders vallen, Tilburg valt daar in zijn geheel onder 8
Hans Alberts, Goei Eete, 2012 Stefan Smulders, Horesca Smulders, 2012
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
11
4.2
De doelgroep
In deze paragraaf is een beeld geschetst van de consument en zijn/haar relatie met streekproducten. Wat voor soort mensen zijn er eigenlijk geïnteresseerd in streekproducten en hoe kunnen deze geïdentificeerd worden? In deze paragraaf wordt op deze vraag een antwoord gegeven. In het kader van dit onderzoek is het van belang om eerst de doelgroep te definiëren. Daarbij is gebruik gemaakt van de doelgroependifferentiatie zoals gebruikt door Motivaction in haar rapport “De Marktpotentie van Streekproducten”. Zij onderscheiden op het gebied van streekproducten een primaire, secundaire en tertiaire doelgroep. De consumenten binnen deze doelgroepen zijn onderverdeeld in een aantal mentality milieus. Zij kenmerken zich door normen en waarden, een eigen levensstijl en houding ten opzichte van streekproducten. Hieronder staat een overzicht van de doelgroepen weergegeven: 1. De “Do Goods” (primair) Deze groep heeft een voorkeur voor biologische, ambachtelijke en authentieke producten van goede kwaliteit. Daarnaast hebben zij interesse voor nieuwe producten en hechten waarde aan de herkomst van het product. Deze groep heeft de meeste binding met streekproducten. 2. De “Stay Goods” (secundair) Deze consumenten vinden zekerheid en bekendheid belangrijk. Daarom gaan zij voornamelijk voor vertrouwde producten. Zij hebben een lokale oriëntatie en behoefte aan overzicht en duidelijkheid. Deze groep heeft na de “Do Goods” de grootste interesse in streekproducten. 3. De “Feel Goods” (tertiair) Deze groep kiest voor gemak en snelheid en hebben een voorkeur voor gezonde producten. Zij streven naar een gezond lijf en bijbehorende leefstijl en hebben betrekkelijk weinig affiniteit met streekproducten.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
12
De “Do Goods” De primaire doelgroep bestaat uit vertegenwoordigers van twee mentality milieus: de postmaterialisten en de kosmopolieten. Maar wat voor mensen behoren nu tot deze doelgroep en hoe kunnen deze geïdentificeerd worden? Postmaterialisten worden getypeerd als kritische idealisten die zichzelf graag willen ontplooien. Ze dragen graag bij aan de maatschappij en zijn op zoek naar innerlijke harmonie. Een postmaterialist neemt stelling tegen sociaal onrecht en komt op voor het milieu. Op het gebied van voeding hebben zij een voorkeur voor verse groente en fruit, biologische en authentieke producten. 9 De kosmopolieten zijn op zoek naar een spannend leven en willen zich graag onderscheiden van anderen. Zij hebben een mondiale instelling en zijn geïnteresseerd in andere culturen. Zij streven naar maatschappelijk succes en materialisme. Op het gebied van voeding zijn zij op zoek naar gezonde -, verse voeding en ingrediënten. 10
Figuur 2: De "Do Goods"
9
Het Marktpotentieel van streekproducten, Motivaction, 2009 Het Marktpotentieel van streekproducten, Motivaction, 2009
10
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
13
4.3
Motieven van ondernemers
In het kader van dit onderzoek is door middel van interviews achterhaald waarom onder andere Sligro, Streekrestaurant de Hofkaemer, Hanos en Horesca Smulders met streekproducten werken. Uit deze interviews zijn 14 motieven naar voren gekomen. Deze motieven staan hieronder weergegeven: Motieven omtrent MVO • • • • •
Vanuit maatschappelijke betrokkenheid 11+12. Meestal is het productieproces van streekproducten duurzamer (minder antibiotica, beter dierwelzijn, minder/geen inzet van gewasbeschermingsmiddelen) 13+14. Idealen; beter voor het milieu,minder foodmiles, “waarom van ver als het ook van dichtbij kan?” 15+16+17 Helpen om klanten een duurzame keuze te laten maken 18 Samenwerken met lokale ondernemers 19+20
Overige motieven • • • • • • • • •
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33
Streekproducten hebben een betere kwaliteit dan reguliere producten 21+22 Streekproducten zijn lekkerder dan reguliere producten 23 Het is leuk om met lokale producten te werken 24+25 Wanneer je lokaal inkoopt kan dit in de prijs schelen 26 Streekproducten vormen een goede aanvulling op het assortiment, waardoor het onderscheidend vermogen vergroot wordt 27+28 Er is vraag vanuit de markt naar streekproducten, daar moet je op inspelen 29 De ondernemer heeft zelf behoefte aan authenticiteit (horeca/ catering) 30+31 Het verhaal bij het product maakt streekproducten interessant om mee te werken 32 De beleving wordt vergroot als er met streekproducten wordt gewerkt 33
H. Winkel, HANOS, 2012 Stefan Smulders, Horesca Smulders, 2012 Frans Joosten, Limburg Culinair, 2012 Stefan Smulders, Horesca Smulders, 2012 H. Winkel, HANOS, 2012 Frans Joosten, Limburg Culinair, 2012 Hans Alberts, Goei Eete, 2012 Christian Schelle, Sligro, 2012 H. Winkel, HANOS, 2012 Frans Joosten, HANOS, 2012 Geert Baks, Streekrestaurant de Hofkaemer, 2012 Frans Joosten, Limburg Culinair, 2012 Frans Joosten, Limburg Culinair, 2012 Frans Joosten, Limburg Culinair, 2012 H. Winkel, HANOS, 2012 Martijn Nooien, Plus Heyhoef, 2012 Christian Schelle, Sligro, 2012 Stefan Smulders, Horesca Smulders, 2012 Christian Schelle, Sligro, 2012 H. Winkel, HANOS, 2012 Hilde Radt, Local Flavour, 2012 Geert Braks, Streekrestaurant de Hofkaemer, 2012 Geert Braks, Streekrestaurant de Hofkaemer, 2012
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
14
4.4
Indicatoren
In dit onderzoek is aangenomen dat er bij een bedrijf met overeenkomstige kenmerken, normen en waarden met die van de postmaterialisten en kosmopolieten ook veel mensen uit deze mentality milieus werkzaam zijn. Uit het onderzoek van Motivaction zijn 3 aspecten naar voren gekomen die een beeld geven van de kenmerken, normen en waarde van Postmaterialisten en Kosmopolieten. Aan deze aspecten zijn indicatoren gekoppeld. Aan de hand van deze indicatoren is getoetst of kenmerken van een bedrijf overeenkomen met kenmerken van de doelgroep. In figuur 3, 4 en 5 is te zien hoe de aspecten MVO, internationaal en vernieuwing worden getoetst. Dit betekent dat aan elk aspect concrete vragen zijn verbonden. De vragen zijn in het scoremodel (zie pagina 18) verwerkt.
F IGUUR 3: MVO
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
15
F IGUUR 4: I NTERNATIONAAL
F IGUUR 5: V ERNIEUWING
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
16
4.5
Selectieronden
Ronde 1: Uitdunnen van de lijst aan de hand van leveringsvoorwaarden en projecteisen De lijst zoals deze van de gemeente is verkregen, bevatte ruim 200 bedrijven, waarvan er nog 169 unieke bedrijven over zijn. Met de opdrachtgever is van te voren afgesproken dat hotels, restaurants en detailhandel buiten dit project gelaten worden. Alleen de hoofdlocatie van het bedrijf komt op de lijst voor, nevenvestigingen zijn uit de lijst verwijderd. Deze stap is genomen omdat het onnodig geacht wordt om één en hetzelfde bedrijf op meerdere locaties te benaderen. In de daarop volgende stap zijn bedrijven van de lijst verwijderd die voor ZLTO al in beeld waren, deze bedrijven zijn: • • • • •
Fujifilm Gemeente Tilburg Interpolis Universiteit van Tilburg Elisabeth ziekenhuis
Met bovenstaande bedrijven is via de ZLTO al contact en deze worden daarom niet verder onderzocht. Ronde 2: Aan de hand van indicatoren websites beoordelen In de tweede ronde is aan de hand van indicatoren bepaald in hoeverre de bedrijfskenmerken overeenkomen met kenmerken van de doelgroep. Dit is getoetst aan de hand van beschikbare informatie op de websites van 169 Tilburgse bedrijven. Als een kenmerk niet voorkomt op de website is er vanuit gegaan dat dit niet van toepassing is op het bedrijf. Bedrijven die interessant lijken ondanks het ontbreken van belangrijke informatie op de website, zijn telefonisch benaderd om na te gaan of er overeenkomsten zijn tussen de doelgroep en het bedrijf in kwestie. De resultaten zijn verwerkt in een scoremodel (zie figuur 6 op de volgende pagina). In het model is “ja” 1 punt waard, “nee” is 0 punten waard. Het scoremodel bevat in totaal veertien vragen, onderverdeeld in drie clusters: “MVO”, “Internationaal” en “Vernieuwing”.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
17
Het scoremodel en de puntentelling De maximale score die behaald kan worden in het cluster “MVO” is twee punten, er kan 1 punt behaald worden in het cluster “Internationaal” en 1 punt binnen het cluster “Vernieuwing”. De maximale score die behaald kan worden is vier punten. Het scoremodel is hieronder weergegeven in figuur 6.
F IGUUR 6: S COREMODEL
Alle bedrijven met een score van 2 of hoger worden telefonisch benaderd. In totaal zijn 57 potentieel kansrijke bedrijven meegenomen naar ronde 3.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
18
Ronde 3: Bedrijven telefonisch benaderen In de derde ronde zijn de 57 bedrijven met de hoogste score uit ronde 2 telefonisch benaderd met als doel de interesse in streekproducten te toetsen. Aan de hand van onderstaande vragen is nagegaan of het bedrijf interesse heeft om streekproducten op te nemen in de bedrijfsvoering en of ze aan de voorwaarden van Goei Eete kunnen voldoen. Daarnaast is onderzocht of er een bedrijfscatering aanwezig is binnen het bedrijf en door welk bedrijf deze ingevuld wordt. Bij de telefonische interviews is geprobeerd om iemand van de afdeling P&O of HRM te spreken te krijgen om de vragen aan te stellen. Hierbij is aangenomen dat hij of zij een goed en betrouwbaar beeld heeft van de interesse van de organisatie en haar medewerkers. Hieronder staan de interviewvragen weergegeven: 1. Denkt u dat de werknemers van uw organisatie interesse hebben in streekproducten? 2. Denkt u dat uw werknemers streekproducten zouden willen afnemen via de werkgever? 3. Zou uw bedrijf een afhaalpunt willen zijn voor streekpakketten die medewerkers bij Goei Eete bestellen? 4. Bent u bereid om een inventarisatie te doen onder de werknemers om te kijken of er interesse is in streekpakketten van Goei Eete? 5. Is er binnen uw bedrijf een koeling aanwezig waarin meerdere pakketten van 60*40*40 kunnen worden opgeslagen? 6. Is er binnen uw bedrijf een bedrijfscatering aanwezig? (Nee, door naar vraag 10) 7. Mag ik weten welk bedrijf bij jullie de catering verzorgt? 8. Worden er streekproducten via de catering aangeboden? 9. Heeft u interesse om een deel van de catering in te vullen met streekproducten? 10.Is het goed als iemand contact met u opneemt met betrekking tot de afzet mogelijkheden van streekproducten? Bijvoorbeeld de leverancier van de streekpakketten 11.Heeft u interesse om op woensdag 30 januari een presentatie over het afzetten van streekproducten in de stad Tilburg bij te wonen? Hier kunt u kennis maken met onder andere de leveranciers van de streekproducten en andere geïnteresseerde bedrijven uit Tilburg In bijlage 1 is de originele opzet van de interviewvragen terug te vinden. Functie van de vragen: • • •
Vraag 1, 2, 3, 4, 5 en 10 moeten met ja beantwoord worden om kansrijk te zijn voor streekpakketten via Goei Eete. Vraag 6, 9 en 10 moeten met ja beantwoord worden om kansrijk te zijn voor streekproducten via Kempen Goed (Horesca Smulders). Vraag 7 en 8 geven aanvullende informatie voor de opdrachtgever.
Bedrijven die niet telefonisch konden of wilden reageren, of behoefte hadden aan meer informatie is een email gestuurd. Deze email kunt u terugvinden in bijlage 2. Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
19
4.6
Uitkomsten selectieronden
Om een goed overzicht te krijgen zijn alle bedrijven gesorteerd per sector. In tabel 1 zijn alle sectoren (in alfabetische volgorde) die op de lijst voorkomen weergegeven. Selectieronde 1: Tabel 1: Sectoren en aantal bedrijven per sector na selectieronde 1
41 bedrijven in Tilburg met een minimumomvang van 50 werknemers vallen binnen de industriële sector. De sector gezondheid en welzijnszorg wordt vertegenwoordigd door 22 bedrijven en 22 bedrijven behoren tot de onderwijssector. Ook zijn er relatief veel bedrijven werkzaam in de sector vervoer en opslag.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
20
Selectieronde 2
Van al deze 169 bedrijven zijn er 57 geselecteerd om telefonisch te benaderen. Deze bedrijven zijn weergegeven in tabel 2. De namen van deze bedrijven staan in bijlage 3. De namen van de bedrijven die niet geselecteerd zijn, staan in bijlage 4. Tabel 2: Sectoren en aantal bedrijven per sector na selectieronde 2
De bedrijven in de financiële en verzekeringssector zijn CZ, Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij, Rabobank en ABN Amro. Al deze bedrijven scoorden hoog op het gebied van MVO, een belangrijk aspect binnen dit onderzoek. Duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid zijn hierbij belangrijke onderwerpen voor deze bedrijven. De meeste bedrijven die telefonisch benaderd zijn, zijn werkzaam binnen de industriële sector. Hieronder vallen een groot aantal internationaal opererende bedrijven. Opvallend is dat ook binnen deze sector het aspect MVO voor veel bedrijven belangrijk is binnen de bedrijfsvoering, met name onderwerpen met betrekking tot duurzaamheid. Wat ook opvalt is de sector bouwnijverheid. Ook binnen deze sector is verduurzaming aan de orde van de dag. Veel bedrijven geven aan met dit onderwerp bezig te zijn en hebben lange termijn doelstellingen binnen dit onderwerp opgesteld. Alle bedrijven die telefonisch benaderd zijn, hebben een visie omtrent innovatie, een onderwerp binnen het aspect vernieuwing. Tot slot valt op dat bijna 80 procent van de bedrijven die telefonisch benaderd zijn producten of diensten exporteren, een onderwerp binnen het aspect internationaal. Bijna 90 procent van de bedrijven geeft aan met duurzaamheid bezig te zijn, dit kan op meerdere manieren. Voor transporteurs kan dit zijn door investeringen te Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
21
doen in energiezuinige transportmiddelen en binnen de financiële sector kan dit zijn door het pand zo duurzaam mogelijk te verwarmen. Ook geeft bijna 80 procent van de bedrijven aan dat ze idealen omtrent milieu, natuur en klimaat opgenomen hebben in de bedrijfsvisie. In bijlage 5 staat informatie weergegeven over hoe vaak welke vraag beantwoord kon worden via de website van de onderzochte bedrijven. Selectieronde 3 Kansrijke bedrijven voor streekpakketten Van de 57 bedrijven die telefonisch benaderd zijn, heeft alleen CZ zorgverzekeringen aangegeven geïnteresseerd te zijn in het concept van Goei Eete en waarschijnlijk kunnen ze voldoen aan de voorwaarden. CZ gaf aan dat het bedrijf over een grote koeling beschikt voor de catering, maar ze wisten niet of en in hoeverre deze ook voor Goei Eete gebruikt kan worden. Daarnaast zijn er misschien kansen voor Goei Eete bij het Twee Steden Ziekenhuis (TSZ). Dit is op dit moment nog onzeker omdat er nog geen contact is geweest met de juiste persoon, Arjan Windhorst, Manager Facilitair Bedrijf. Via de email is informatie gestuurd met betrekking tot Goei Eete. Kansrijke bedrijven voor streekproducten in de bedrijfscatering CZ zorgverzekeringen heeft aangegeven dat er misschien mogelijkheden zijn voor de bedrijfscatering. Daarnaast zijn er kansen bij het Twee Steden Ziekenhuis. Zij hebben aangegeven mogelijk interesse te hebben om streekproducten te gebruiken binnen de Centrale Keuken, hier worden maaltijden bereid voor de patiënten. Via Henk Van Meerendonk (Teamleider Voeding) kan contact opgenomen worden. Kansrijk maar kunnen niet voldoen aan de voorwaarden (Goei Eete) Vijf bedrijven hebben aangegeven mogelijk interesse te hebben in streekproducten. Ze zijn allemaal bereid om te inventariseren of er animo voor is. Deze bedrijven kunnen echter niet voldoen aan de voorwaarden van Goei Eete. De belangrijkste redenen hiervoor is het ontbreken van een koeling of het niet kunnen toestaan dat streekpakketten op het bedrijf afgeleverd worden. Van twee bedrijven is op dit moment niet bekend of ze aan de voorwaarden kunnen voldoen. Praktijkvoorbeelden Hieronder volgen negen voorbeelden van bedrijven die interesse hebben in streekproducten maar om diverse redenen niet aan de randvoorwaarden kunnen voldoen. Alle bedrijven toonden bereidheid om het animo in streekproducten te inventariseren. Vendor denkt dat het concept van Goei Eete (ze hebben geen catering) een idee is dat past bij haar werknemers. Ze hebben bereidheid getoond om te inventariseren of die interesse er ook daadwerkelijk is. Helaas ontbreekt een koeling, en kan om die reden niet aan de voorwaarden van Goei Eete voldaan worden. Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
22
Zwijsen Uitgeverij gaf direct aan interesse te hebben in het concept van Goei Eete en verwacht ook dat dit past bij hun werknemers, ze voegden daar direct aan toe geen mogelijkheid te hebben om de pakketten op te slaan. Goodyear Nederland heeft aangegeven het een leuk initiatief te vinden en ze zijn bereid om dit ook onder de aandacht van de medewerkers te brengen. Ze kunnen echter niet toestaan dat de pakketten op het bedrijf afgeleverd worden in verband met de grootte van de organisatie; voor deze extra handelingen dienen mensen ingezet te worden. Daarnaast willen ze niet de verantwoordelijkheid dragen voor medewerkers die besteld hebben maar het pakket niet mee kunnen nemen (bijvoorbeeld door ziekte). Het initiatief om te bestellen wordt aan de werknemer zelf over gelaten. Delicia gaf aan mogelijk interesse te hebben in streekproducten en bereid te zijn om via intranet een inventarisatie te doen om te kijken wat het animo is. Ze gaven direct aan dat ze niet willen dat de levering Delicia extra manuren gaat kosten. De verwachting is dat er draagvlak voor het concept van Goei Eete is. Selko Feed Additives gaf aan het een interessant concept te vinden, maar voegde daar later aan toe niet bereid te zijn om hiervoor intern “reclame” te maken. Er werd wel gevraagd of het bijvoorbeeld mogelijk is om af en toe (+- 1-3 keer per jaar) 80 pakketten te bestellen als presentje voor het personeel. Er is aangegeven dat dit in principe mogelijk is maar dat wel verwacht wordt dat hierover afspraken gemaakt moeten worden met Goei Eete. Dienst Landelijk Gebied (DLG) en TiasNimbas Business School gaven aan dat er mogelijk interesse is voor streekproducten, maar dat ze door omstandigheden daar op dit moment niets mee kunnen doen. Bij DLG is een reorganisatie gaande en bij TiasNimbas Business School zijn ze aan het verbouwen. Wellicht dat er in de toekomst mogelijkheden zijn. ABN Amro heeft aangegeven mogelijk interesse te hebben in streekproducten, ze toonden bereidheid te onderzoeken of hier animo voor is. Er zijn maar 40 personen werkzaam. Een koeling om streekpakketten in op te slaan ontbreekt. Norbert Dentressangle gaf de indruk het initiatief van Goei Eete leuk te vinden maar voegde daar direct aan toe niet te weten wat het animo is voor streekproducten binnen de organisatie. Ze toonden bereidheid om dit te inventariseren. Een koeling om streekpakket in op te slaan ontbreekt. Bedrijven waarvan het onbekend is of ze interesse hebben in streekproducten Van acht bedrijven is het onbekend of ze interesse hebben in streekproducten; deze bedrijven waren niet bereikbaar of hebben niet meer gereageerd op de email met daarin informatie over de aangeboden diensten. Veel van deze bedrijven konden of wilden niet telefonisch meewerken door gebrek aan tijd of de juiste persoon was onbereikbaar. Bij sommige bedrijven bleek het erg lastig om de juiste persoon te bereiken (Post NL). De bedrijven waarvan het onbekend is of ze interesse hebben om streekproducten op te nemen in de bedrijfsvoering, zijn opgenomen in bijlage 6. Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
23
Bedrijven die geen interesse hebben in streekproducten 38 bedrijven hebben aangegeven geen interesse te hebben in streekproducten. Hiervoor zijn verschillende redenen opgegeven: • • • • • •
Ze verwachten niet dat medewerkers hierin geïnteresseerd zijn Ze hebben geen mogelijkheid om de pakketten gekoeld te bewaren Ze zijn van mening dat “boodschappen” een privé aangelegenheid zijn en willen om die reden werk en privé gescheiden houden Onregelmatige werktijden, ploegendiensten (vooral bij transportbedrijven, distributiecentra en industriële bedrijven) Reorganisaties Zelf werkzaam in voedingsmiddelenindustrie, chemische opslag
De namen van de bedrijven die niet kansrijk zijn (na selectieronde 3), zijn opgenomen in bijlage 7, in deze tabel staat ook kort de reden genoemd. Tot slot, elf bedrijven hebben een bedrijfscatering, van twaalf bedrijven is het onbekend of ze een bedrijfscatering hebben en 34 bedrijven hebben aangegeven geen bedrijfscatering te hebben. De namen van de bedrijven met een bedrijfscatering en wie de catering invult staan weergegeven in bijlage 8.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
24
Conclusie Het doel van dit project is om de afzetmogelijkheden van streekproducten in de stad Tilburg te onderzoeken. Welke bedrijven zijn geïnteresseerd om streekproducten op te nemen in hun bedrijfsvoering? Het Tilburgse bedrijfsleven bestaat uit 169 unieke bedrijven met een personeelsbestand van minimaal 50. Al deze bedrijven zijn individueel beoordeeld aan de hand van een scoremodel. 57 overgebleven bedrijven zijn vervolgens telefonisch benaderd en er is gevraagd naar hun interesse om streekproducten op te nemen in de bedrijfsvoering. Enerzijds gericht op de werknemers van deze bedrijven met het concept van Goei Eete. Anderzijds is gevraagd of er interesse is om een deel van de catering in te vullen met streekproducten. De belangrijkste conclusie uit dit onderzoek is dat er in Tilburg waarschijnlijk mogelijkheden zijn om streekproducten af te zetten. Elf bedrijven hebben aangegeven het concept interessant te vinden. Slechts twee bedrijven hebben aangegeven geïnteresseerd te zijn in het concept en daarbij waarschijnlijk te kunnen voldoen aan de voorwaarden. Deze bedrijven zijn CZ Zorgverzekeraars en het Twee Steden Ziekenhuis. CZ is kansrijk voor beide diensten; er is zowel interesse voor streekpakketten als interesse voor een invulling van de bedrijfscatering met streekproducten. Het Twee Steden Ziekenhuis werkt al deels met streekproducten in het bedrijfsrestaurant. Maar binnen de centrale keuken zijn er wel mogelijkheden. De verwachting is ook dat er mogelijkheden zijn voor streekpakketten. De andere negen bedrijven hebben weliswaar aangegeven interesse te hebben in streekproducten maar beschikken niet over een catering en/of zijn bang dat de service van Goei Eete teveel extra arbeid oplevert. Alle bedrijven die aangaven interesse te hebben in streekproducten, waren ook bereid om na gaan wat de werkelijke interesse is onder het personeel. Van 38 bedrijven is het bekend dat zij (op dit moment) geen interesse hebben in streekproducten. Alle deze bedrijven verwachten dat hun medewerkers hierin geen interesse hebben. Argumenten hiervoor zijn onregelmatige werktijden, bijvoorbeeld ploegendiensten of omdat ze niet in gelegenheid zijn om er energie in te steken. Tot slot is van acht bedrijven onbekend of ze interesse hebben in streekproducten, deze bedrijven waren of niet te bereiken of hebben niet meer gereageerd op de email.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
25
Aanbevelingen Dit onderzoek heeft geleid tot de volgende aanbevelingen: Flexibeler opereren. Verschillende bedrijven toonden interesse in het Goei Eete concept. Helaas beschikken de meeste bedrijven niet over een koeling, of kan de koeling niet gebruikt worden om levensmiddelen in op te slaan. Kijkend naar de leveringsvoorwaarden van Goei Eete kan geconcludeerd worden dat deze bedrijven niet kansrijk zijn voor de dienst van Goei Eete. Maar dit wil niet automatisch zeggen dat deze bedrijven geen interesse hebben in streekproducten. Er moet in deze gevallen gezocht worden naar oplossingen om toch aan de potentiële vraag te kunnen voldoen. In veel gevallen komt dit neer op het leveren van maatwerk; per bedrijf de mogelijkheden onderzoeken om een samenwerking tot stand te laten komen. Hieronder staan verschillende aanbevelingen om hiermee aan de slag te kunnen gaan: -
-
-
Zeer strakke bezorgtijd, waardoor de koeling niet meer nodig is. Als werknemers om 17.00 naar huis gaan, om 16.45 uur bezorgen op het bedrijf. Producten die gekoeld bewaard moeten blijven, scheiden van de producten die niet gekoeld hoeven te worden. Hierdoor is er een veel kleinere koeling nodig om de producten gekoeld te bewaren. Keerzijde is wel dat dit voor de inpakkers van Goei Eete een extra handeling is. Ook kan deze werkwijze misschien omslachtig zijn voor het bedrijf omdat daar gescheiden moet worden. Een zelfde werkwijze wordt gebruikt bij het afhaalpunt bij De Schaepsdyck in Gilze. Bestellingen voor dit afhaalpunt worden gescheiden ingepakt; producten die gekoeld bewaard moeten worden, worden in een plastic tasje verpakt, voorzien van de naam van de klant. De tasjes worden bij de Schaepsdyck uit de kratten gehaald en in de koeling geplaatst. Investeren in koeltassen of koelelementen. Tassen die de producten een aantal uur op de gewenste temperatuur houden waardoor een koeling geen vereiste meer is, maar bijvoorbeeld een koele droge plek (+-12-15 graden Celsius) al voldoende is. Voor deze tassen kan een borg gevraagd worden om diefstal tegen te gaan of eventuele kosten voor Goei Eete te beperken. Met de bezorgwagen blijven wachten op de bedrijfslocatie, zodat de werknemers die naar huis gaan hun pakket mee kunnen nemen. Een zelfde strategie wordt gebruikt op de Spoorlaan (Hall of Fame). Winterservice (bijvoorbeeld tussen oktober en maart); de buitenlucht als koeling gebruiken (risico van bevriezing of dat het te warm is buiten).
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
26
Ont-zorgen. Verschillende bedrijven hebben aangegeven dat ze de extra handelingen die mogelijk komen kijken bij het concept van Goei Eete niet willen of er in hun ogen niet de mogelijkheid voor hebben. Ze denken dat het extra inzet van personeel vereist. Een praktijkvoorbeeld: De organisatie Delicia vond het concept interessant, bijvoorbeeld als secundaire arbeidsvoorwaarde. Maar ze wilden er geen extra arbeid aan hebben en dus geen pakketten intern opslaan. Toen is (hypothetisch) voorgesteld, “stel dat de pakketten bezorgd worden en vanuit de gekoelde transport bus worden uitgeleverd, zou Delicia dan geïnteresseerd zijn?” “Ja” was hierop het antwoord. “Zolang we er maar geen omkijken naar hebben en het geen extra handelingen kost vanuit Delicia.” Dit is een goed voorbeeld van een bedrijf dat interesse heeft in het concept, maar niet bereid is hier extra handelingen voor te verrichten. Deze bedrijven moeten ont-zorgd worden, een flexibele werkwijze van Goei Eete kan hierbij helpen, maar daarnaast moeten onderstaande zaken nauwkeurig uitgezocht en vastgesteld worden. -
Binnen Goei Eete uitzoeken hoe de service aan bedrijven er precies uit gaat zien zodat er een realistisch beeld ontstaat van de bijkomende zaken voor het bedrijf en wat ze kunnen verwachten. Zoveel mogelijk taken overnemen, administratie bij bedrijven beperken tot een minimum. Ook is het advies om te zorgen dat de hulp vanuit het bedrijf geminimaliseerd wordt omdat bedrijven aangaven dit als een drempel te beschouwen. Relatie opbouwen met het bedrijf. Op den duur zijn ze wellicht bereid om mee te helpen.
Dienstenpakket uitbreiden. Mogelijkheden als kerstpakketten en relatiegeschenken onderzoeken en aan gaan bieden via de website. Pakketten die voor dit soort zaken geleverd worden bevatten meestal uitsluitend producten die niet gekoeld bewaard hoeven te worden. Hiermee kan de service verbreed worden en wellicht is dit een kans om met een andere insteek de markt te bedienen. Een praktijkvoorbeeld: Selko Feed Additives, onderdeel van Nutreco, heeft aangegeven het concept van Goei Eete interessant te vinden en denkt ook dat dit een concept is waar het personeel zich in kan vinden, maar helaas zijn ze niet bereid om een inventarisatie te doen onder het personeel. Wel gaven ze aan het leuk te vinden om een aantal keer per jaar via Goei Eete een bestelling te doen als presentje voor het personeel. Pilot draaien bij CZ. Het meest kansrijke bedrijf voor Goei Eete is CZ zorgverzekeringen. CZ biedt aan bijna 2000 man personeel een werkplek, wat betekent dat de potentiële markt binnen CZ zeer groot is. Zo groot, dat de verwachting is dat Goei Eete op dit moment niet aan CZ als geheel kan leveren. Om een succesvolle samenwerking met dit bedrijf tot stand te laten komen, is aan te bevelen om een pilot binnen CZ te draaien, bijvoorbeeld op een van de afdelingen. Misschien blijkt dat er ook mogelijkheden zijn voor Goei Eete bij het TSZ, hiervoor kan eenzelfde strategie gebruikt worden.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
27
Bedrijfscatering. Het meest kansrijke bedrijf met een bedrijfscatering en interesse in een invulling van de catering met streekproducten is CZ. De catering wordt hier ingevuld door SAB. Wellicht dat het verstandig is om contact op te nemen met SAB om te onderzoeken hoe een vruchtbare samenwerking tussen Kempen Goed en SAB tot stand kan komen. Binnen CZ is er contact geweest met Kim van Maurik (HRM). Ook DLG heeft aangegeven dat er misschien interesse is om de catering in te vullen met streekproducten. De catering wordt ingevuld via Albron. Momenteel is er binnen DLG een reorganisatie gaande, desalniettemin is het aan te bevelen om contact op te nemen met DLG. Binnen DLG is gesproken met E.H.A. van Aken (P&O) en Simone de Brouwer (receptie). Centrale Keuken TSZ. Bij het Twee Steden Ziekenhuis wordt de bedrijfscatering op dit moment ingevuld met streekproducten. Bij de centrale keuken waar maaltijden voor patiënten bereid worden zijn op dit vlak nog mogelijkheden voor Kempen Goed. Daarom de aanbeveling om hiervoor contact op te nemen met Henk van Meerendonk, Teamleider Voeding. Informatiemiddag organiseren. Eén van de aanbevelingen is om een informatieve en vooral interactieve bijeenkomst te organiseren voor potentieel kansrijke bedrijven. Hiervoor kunnen bijvoorbeeld alle bedrijven uitgenodigd worden met een score van 3 of hoger (13 bedrijven in totaal, zie bijlage 9 voor de bedrijfsnamen) en natuurlijk alle elf (CZ, TSZ, DLG, TiasNimbas Business School, Vendor, Goodyear, Delicia, Selko Feed Additives, Zwijsen, ABN Amro en Norbert Dentressangle) bedrijven die hebben aangegeven interesse te hebben in streekproducten. Om deze bijeenkomst kracht bij te zetten is het wellicht verstandig om de gemeente Tilburg en een vertegenwoordiger van de provincie Brabant uit te nodigen. Ook zou het een idee zijn om een aantal producenten uit te nodigen (denk bijvoorbeeld aan Adrie Oppers uit Middelbeers) en ondernemers die werken met streekproducten (denk bijvoorbeeld aan Corné van Roessel van de Walhoeve of Stefan Smulders van Horesca Smulders B.V.). Deze mensen zijn in staat om hun enthousiasme over te brengen op potentieel kansrijke bedrijven. (Digitale) folder verspreiden. Een laatste aanbeveling om werknemers van bedrijven te bereiken die niet willen dat streekpakketten op de bedrijfslocatie worden afgeleverd, is om een (digitale) folder te maken die verspreid kan worden op het bedrijf of via de interne email. Hiermee kan alsnog de doelgroep bereikt worden. Deze werknemers kunnen zelf via Goei Eete bestellen en het streekpakket afhalen bij een van de afhaalpunten van Goei Eete. Een idee is om voor deze werknemers een eenmalige korting aan te bieden, bijvoorbeeld de bedrijfsnaam als kortingscode.
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
28
Bibliografie Ackermans, B. (2012-30-06). Versdienst 'Goei Eete' is van start. Brabants Dagblad , p. 1. Alberts, H. (2012-10-09). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Waardenburg, Interviewer) Bedrijvengids. (onbekend). Opgeroepen op Oktober, 2012, van www.evo.nl: http://www.evo.nl/site/cepl-opslag-handling Beer, J. D. (2012-11-19). persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) Braks, G. (2012-11-07). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) CBS. (2012-11-12). landbouw. Opgeroepen op 10 2012, van www.cbs.nl: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=80783NED&D1=0&D2 =a&D3=0&D4=0,5,(l-2),(l-1),l&VW=T foodforfood. (2012-11-05). Foodmonitor. Opgeroepen op 11,28,2012, van www.foodforfood.info: http://www.foodforfood.info/foodmonitor/artikel/nederlanders-voorkeur-aanlokaal-boven-biologisch-en-fair-trade Gemeente Tilburg. (2012). Folder Tilburg in cijfers. Tilburg: Gemeente Tilburg. Gemeente Tilburg. (2010). Wonen in Tilburg. Retrieved 2012-02-11 from Tilburg: http://www.tilburg.nl/stad/ep/channelView.do?channelId=9640&displayPage=%2Fep%2Fchannel%2Ftl_channel_default_program.jsp&page TypeId=8540 Goei Eete. (2011). Even voorstellen. Retrieved 2012-07-11 van Goei Eete: http://www.goeieete.nl/goeieete/over-ons/even-voorstellen/ Joosten, F. (2012-11-06). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) Koppens, E. (2012-10-25). persoonlijke communicatie. (W. Kars, Waardenburg, Interviewer) Motivaction. (2009). Het markt potentiel van streekproducten. Amsterdam: Motivaction. Nicis. (2011-06-12). Project ‘Creating PURE Hubs’ verbindt stad en land in BrabantStad. Retrieved 2012-04-11 from Project ‘Creating PURE Hubs’ verbindt stad en land in BrabantStad: http://www.nicis.nl/Wat_doen_wij/Verspreiding/Docbank/Economie_Innovatie/R uimtelijke_ordening/Clustering/Project_%E2%80%98Creating_PURE_Hubs%E2 %80%99_verbindt_stad_en_land_in_BrabantStad Nooien, M. (2012-11-08). Persoonlijke commmunicatie. (W. Kars, Interviewer)
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
29
Ottenhof, H. (2011). Streekproducten: een goed verhaal is het hele werk. HAN Business Publications , 9. Putten, R. v. (2003). Tilburgse Historische reeks. Opgeroepen op oktober -, 2012, van Historietilburg.nl: http://www.historietilburg.nl/tijdschrift/5.2/580.htm Radt, H. (2012-11-08). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) Regio Branding de brabantse Kempen. (2011). Eindreportage Regio Branding de brabantse Kempen. Herkenbosch: ARC. regionaal archief Tilburg. (2011, November). Archief. Opgeroepen op Oktober 2012, van regionaalarchieftilburg.nl: http://www.regionaalarchieftilburg.nl/wiki/Agrarische_geschiedenis Roessel, C. v. (2012-10-10). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Waardenburg, Interviewer) Schellen, C. (2012-11-6). persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) Smulders, S. (2012-11-6). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) Wageningen UR. (2012). De agrarische sector in Nederland na 2020., Perspectieven en onderzekerheden. Wageningen: 2009. Willen lageweg. (2012). Blik op MVO 10 trends en ontwikkelingen. Utrecht : MVO Nederland. Winkel, H. (2012-11-5). Persoonlijke communicatie. (W. Kars, Interviewer) ZLTO. (2011-01-12). Jaarverslag 2011. Retrieved 2012-04-11 from Verstevigen relatie stad met platteland: http://2011.jaarverslagzlto.nl/jaarverslag2011/aDU1029_Verstevigen-relatie-stad-met-platteland.aspx
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
30
Bijlagen Bijlage 1:
Interviewvragen voor potentieel kansrijke bedrijven
Contact gegevens Bedrijfsnaam: Naam contactpersoon: Email adres: Telefoonnummer:
1. Denkt u dat de werknemers van uw organisatie interesse hebben in streekproducten?
ja
nee weet ik niet
2. Denkt u dat uw werknemers streekproducten zouden willen afnemen via de werkgever?
ja
nee weet ik niet
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
31
3. Bent u bereid om een inventarisatie te doen onder de werknemers om te kijken of er interesse is in streekproducten? ja nee weet ik niet 4. Zou uw bedrijf een afhaalpunt willen zijn voor streekpakketten die medewerkers bij Goei Eete bestellen? ja nee weet ik niet 5. Is er binnen uw bedrijf een koeling aanwezig waarin meerdere pakketten van 60*40*40 kunnen worden opgeslagen? ja nee weet ik niet 6. Is er binnen uw bedrijf een bedrijfscatering aanwezig? (Nee, door naar vraag 9) ja nee weet ik niet 7. Mag ik weten welk bedrijf bij jullie de catering verzorgt? ja nee weet ik niet
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
32
8. Worden er streekproducten via de catering aangeboden? ja nee weet ik niet
9.Zou het mogelijk zijn om een deel van de bedrijfscatering in te vullen met streekproducten? ja nee weet ik niet 10. Is het goed als iemand contact met u opneemt m.b.t de afzet mogelijkheden van streekproducten? bijvoorbeeld de leverancier van de streekpakketten ja nee weet ik niet 11. Heeft u interesse om op maandag 30 januari een presentatie over het afzetten van streekproducten in de stad Tilburg bij te wonen? ja nee weet ik niet
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
33
Bijlage 2: Informatie voor bedrijven over streekproducten Beste …, Waarom dit initiatief? Voor onze afstudeeropdracht werken we mee binnen het project Pure Hubs, een Europees project met als doel om de relatie tussen stad en platteland te versterken. Onze rol binnen dit project is om te onderzoeken of er kansen zijn binnen het Tilburgse bedrijfsleven voor de afzet van streekproducten. Een manier om de relatie tussen stad en platteland te versterken, is door werknemers van Tilburgse bedrijven kennis te laten maken met lokaal geproduceerde levensmiddelen. Hiermee laat u als bedrijf zien dat u concreet bezig bent met duurzaamheid, met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De gezonde, verse producten komen immers van boeren rondom Tilburg en leggen daarmee veel minder kilometers af voordat het op uw bord komt. Bovendien krijgen de boeren een eerlijkere prijs voor hun producten en stimuleert u de lokale economie. Een win/win situatie dus! Voorbeelden van diensten met streekproducten Hieronder staan twee diensten beschreven die momenteel door producenten van streekproducten aangeboden worden in de omgeving van Tilburg. Goei Eete (streekpakketten) De werknemer bestelt zelf via de website van de leverancier (Goei Eete). Dit betekent dat Goei Eete het contract aangaat met uw werknemer, en dus niet met uw organisatie. De door uw werknemers bestelde streekpakketten worden op uw bedrijf afgeleverd, waarna de werknemer zijn of haar pakket met boodschappen aan het einde van de werkdag mee naar huis kan nemen. Voor meer informatie zie: www.goeieete.nl Kempen Goed (invulling bedrijfscatering) Kempen Goed werkt samen met haar logistieke partner Horesca Smulders uit Goirle en biedt de mogelijkheid om een deel van de bedrijfscatering in te vullen met streekproducten, bijvoorbeeld fruit, vleeswaren, zuivelproducten en speltbrood. Voor meer informatie zie: www.kempengoed.nl of www.horesca-bv.nl Graag onderzoeken we samen met u of er mogelijkheden voor samenwerking zijn en nemen we hierover contact met u op. Als u nog vragen heeft kunt u contact opnemen met Anke de Brouwer van ZLTO, 06 29 52 02 94. Met vriendelijke groet, Wouter Kars en Tom van den Waardenburg, studenten HAS Hogeschool te ’sHertogenbosch
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
34
Bijlage 3:
Potentieel kansrijke bedrijven (na selectieronde 2)
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
35
Bijlage 4:
Alle bedrijven die niet kansrijk zijn (na selectieronderonde 2)
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
36
Bijlage 5: Kwantitatieve gegevens van alle bedrijven met 2 punten of meer (57 bedrijven in totaal)
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
37
Bijlage 6: Alle bedrijven waarvan het onbekend is of ze interesse hebben in streekproducten (na selectieronde 3)
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
38
Bijlage 7:
Bedrijven die niet kansrijk zijn (na selectieronde 3)
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
39
Bijlage 8:
Alle bedrijven met een bedrijfscatering
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
40
Bijlage 9:
Alle bedrijven met 3 of meer punten
Op zoek naar afzetmogelijkheden voor streekproducten in Tilburg
41