PSYCHOSOCIALE ARBEIDSBELASTING (PSA) Wettelijke grondslag De maatregelen beschrijven op welke wijze werkgevers en werknemers invulling kunnen geven aan de wettelijke bepalingen uit de Arbowet. Bron: Arbowet Hoofdstuk 1 artikel 1 lid 3 Hoofdstuk 2 artikel 3 lid 2 Arbobesluit Artikel 2.15
Maatregelen De vragenlijst omvat alle onderdelen van PSA. De werkgever gebruikt deze om periodiek na te gaan of voldoende maatregelen genomen zijn en afspraken gemaakt om stress ten gevolge van PSA te voorkomen en/of te verminderen. Is een vraag met ‘nee’ beantwoord, dan is dit onderdeel van PSA onvoldoende geregeld en dienen maatregelen genomen te worden of afspraken gemaakt. Persoonlijke Onveiligheid Doelgroep: chauffeurs, bijrijders, afvalinzamelaars, verhuizers Ongevallen op de weg ja
nee
maatregelen Maak hierover duidelijke afspraken
1
Is afgesproken hoe te handelen door werkgever en chauffeur bij een ongeval op en langs de weg?
2
Zijn deze afspraken bij de chauffeurs bekend?
3
Is er een registratie van ongevallen op en langs de weg?
4
Wordt er nagegaan wat de belangrijkste oorzaken zijn van de ongevallen op en langs de weg?
Ga na wat de oorzaken zijn
5
Worden er indien nodig maatregelen genomen om herhaling te voorkomen?
Neem maatregelen en leg deze vast
6
Ontvangen de chauffeurs instructies over het gewenste rijgedrag betreffende : - defensief rijden - voorkomen van slaaprijden - goed afstellen van de spiegels - wijzigingen van verkeersregels?
Geef de chauffeurs instructies over defensief of laat ze de cursus “defensief rijden” volgen.
Beschikken de chauffeurs over zichtbaarheidkleding?
Verstrek deze kleding
7
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) © Gezond Transport, februari 2009
Bespreek dit bijvoorbeeld in het werkoverleg, in een toolboxmeeting, of neem het op in het personeelshandboek. Registreer ongevallen
Informatie over het slaaprijden is te vinden op www. wordgeenslaaprijder.nl.
Pagina 1 van 6
8
Is de nazorg voor de chauffeur bij ongevallen geregeld?
Regel nazorg
Criminaliteit op en langs de weg ja
nee
maatregelen Maak afspraken hoe te handelen.
1
Is afgesproken hoe te handelen door werkgever en chauffeur in geval van criminaliteit of geweld?
2
Zijn deze afspraken bij de chauffeurs bekend?
3
Is er een registratie van overvallen of geweldsdelicten?
4
Wordt er nagegaan wat de belangrijkste oorzaken zijn van de criminaliteit of geweldsdelict? Worden er indien nodig maatregelen genomen om herhaling te voorkomen?
Breng de oorzaken in kaart
6
Wordt er aangifte bij de politie gedaan?
7
Zijn de chauffeurs geïnstrueerd over het voorkomen van criminaliteit?
8
Is de nazorg voor de chauffeur bij criminaliteit en geweld geregeld?
Er dient altijd aangifte te worden gedaan. Bespreek dit bijvoorbeeld in het werkoverleg of in een toolboxmeeting, of neem het op in het personeelshandboek. Regel nazorg.
9
Ontvangen de chauffeurs informatie over de veiligheid van parkeerplaatsen, los- en laadplaatsen en overnachtingsplaatsen?
Bespreek dit met de chauffeurs en maak afspraken
10
Zijn er technische maatregelen genomen om inbraak in de vrachtwagen te voorkomen?
Een lijst met mogelijke technische maatregelen is te vinden op de Website van de Arbocatalogus
11
Wordt de hoeveelheid contant geld wat een chauffeur bij zich heeft beperkt??
12
Wordt er indien nodig aan convooirijden gedaan?
Beperk de hoeveelheid contant geld door het maken van afspraken over het afstorten van contact geld en het gebruik van een pinapparaat Bespreek de noodzaak en de mogelijkheden met de chauffeurs.
5
Bespreek dit bijvoorbeeld in het werkoverleg of in een toolboxmeeting, of neem het op in het personeelshandboek Registreer overvallen en geweldsdelicten
. Neem maatregelen.
Agressief gedrag van weggebruikers, omwonenden, klanten en anderen
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) © Gezond Transport, februari 2009
Pagina 2 van 6
ja 1
2
nee
Is er inzicht in het aantal keren dat chauffeurs geconfronteerd worden met agressief gedrag? Worden er indien nodig maatregelen genomen om herhaling te voorkomen?
maatregelen Bespreek dit bijvoorbeeld in het werkoverleg of in een toolboxmeeting. Neem maatregelen
3
Zijn de chauffeurs voorgelicht in het herkennen van agressief gedrag en hoe hiermee om te gaan?
Bespreek dit bijvoorbeeld in het werkoverleg of in een toolboxmeeting, of neem het op in het personeelshandboek
4
Is de nazorg voor de chauffeur in geval van agressie geregeld?
Regel nazorg
Materieel ja 1
nee
Worden klachten en opmerkingen van de chauffeurs over onderhoud en veiligheid van het materieel serieus genomen en opgelost?
maatregelen Geef aandacht aan de klachten en opmerkingen en los deze samen op
Lading ja 1
2
Worden klachten en opmerkingen van de chauffeurs over gewicht, inhoud en borging van de lading serieus genomen en opgelost? Zijn er afspraken gemaakt in welke situaties de chauffeur kan weigeren om te vertrekken, te rijden of te lossen?
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) © Gezond Transport, februari 2009
nee
maatregelen Geef aandacht aan de klachten en opmerkingen en los deze samen op
Maak hierover duidelijke afspraken met elkaar
Pagina 3 van 6
Werkdruk Doelgroep: Chauffeurs, bijrijders, afvalinzamelaars, verhuizers Logistiek medewerkers Staf en administratief personeel Het werk ja 1
nee
Worden klachten en signalen van werknemers over werkdruk opgepakt?
maatregelen Breng klachten en signalen over de werkdruk in kaart. Voorbeelden van instrumenten zijn de Werkscan en de vragenlijst Herkennen en erkennen van stress.
2 3
4
5
6
7
8 9
Is bekend of deze klachten of signalen leiden tot ziekteverzuim? Wordt er met werknemers die hinder ondervinden van werkdruk of werkstress gesproken en krijgen ze hulp aangeboden?
Overleg met de Arbodienstverlener Voer over de werkdruk een gesprek met de werknemer Handvatten voor een dergelijk gesprek zijn te vinden op de Website van de Arbocatalogus. Het aanbieden van hulp kan plaats vinden in overleg met een Arbodienstverlener. Verbeter de planning. Zorg voor de juiste papieren, het juiste adres enz.
Is de planning dusdanig georganiseerd dat de ritplanning niet leidt tot structurele werkdruk bij de chauffeurs? Zijn de planners voldoende deskundig en ervaren?
Zorg voor adequate opleiding. Laat de planners meekijken in de praktijk
Wordt er bij de planning rekening gehouden met files, wegwerkzaamheden en laad en lostijden? Is er rechtstreeks overleg tussen chauffeur en planning als de dagplanning niet haalbaar blijkt te zijn? Vindt er periodiek werkoverleg plaats? Is er voldoende (sociale) ondersteuning van de chauffeurs door leidinggevende, de planner, de chauffeurscoördinator en collega’s?
Houd rekening met wegwerkzaamheden en files.
Zorg voor een directe communicatiemogelijkheid Zorg voor werkoverleg Inventariseer dit in het werkoverleg of pas de Werkscan toe en neem de nodige maatregelen.
Privé ja 1
2
Worden signalen van problemen in de privésituatie opgepakt? (Denk aan scheiding, ruzies, sterfgevallen, schulden enz.)? Wordt er met deze werknemers gesproken en krijgen ze hulp aangeboden?
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) © Gezond Transport, februari 2009
nee
maatregelen Wees alert op klachten en signalen Zie de vragenlijst ‘Herkennen en erkennen van stress”
Het aanbieden van hulp kan plaats vinden in overleg met een Arbodienstverlener.
Pagina 4 van 6
Persoon ja nee 1
2
3
Worden gedreven en gemotiveerde werknemers, die slecht hun eigen grenzen kunnen bepalen, begeleid in het voorkómen van stress? Wordt aandacht besteed aan het evenwicht tussen de capaciteit van de werknemer en de gevraagde werkzaamheden?
Wordt er met vaak verzuimende werknemers gesproken en nadere afspraken gemaakt?
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) © Gezond Transport, februari 2009
maatregel Voer hierover een gesprek
Spreek hierover met de werknemer met extra aandacht voor de oudere werknemer. Laat bijvoorbeeld de Werkscan invullen.
Voer hierover een gesprek
Pagina 5 van 6
Ongewenst gedrag Doelgroep: Chauffeurs, bijrijders, afvalinzamelaars, verhuizers Logistieke medewerkers Staf en administratief personeel Ongewenst gedrag zoals discriminatie, pesten, agressie en seksuele intimidatie ja 1
2
Is er een duidelijk standpunt door de werkgever ingenomen en bekendgemaakt betreffende ongewenst gedrag? Is dit standpunt van de werkgever bekend bij de medewerkers?
nee
maatregel Neem een standpunt in
Zorg dat het standpunt bij elke werknemer bekend is. Geef informatie op het werkoverleg of neem het op in het Personeelshandboek.
3
Is er inzicht in het aantal keren dat ongewenst gedrag van collega’s of derden voorkomt?
4
Worden er indien nodig maatregelen genomen om herhaling te voorkomen? Is er een sanctiebeleid?
5
Is er een stappenplan voor de werknemer hoe te handelen in geval van ongewenst gedrag?
Zorg dat de werknemer weet hoe te handelen in geval van ongewenst gedrag
6
Is de nazorg voor klager en beklaagde geregeld?
Regel de nazorg
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) © Gezond Transport, februari 2009
Wees alert op ongewenst gedrag en bespreek de noodzaak van melden in bijvoorbeeld in het werkoverleg of in een toolboxmeeting. Leg de maatregelen vast
Pagina 6 van 6