PROVINCIALS STATEN VAN OVERiJiSEL
Reg.nr.
www.overijssel.nl
a.d. Dat. ontv.:
Provinciale Staten
1 2 JUN 2007
Routing
Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle
Bijl.:
Telefoon 038 499 88 99 Telefax 038 425 48 30
Uw kenmerk
Uw brief
Ons kenmerk 2007/0356671
Bijlagen 1
Doorkiesnummer 499 81 18
Inlichtmgen bij hr. G.M. van Weerd
Datum 04 06 2007
Onderwerp
Gebiedsontwikkeling luchthaven Twente e.o.; voortgangsrapportage.
Wij hebben beloofd uw staten periodiek te informeren over ontwikkelingen in het dossier "Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente e.o.". Bij brief van 13 februari 2007 (SIS-kenmerk PS/2007/114) informeerden wij u uitgebreid over de stand van zaken en met name over het overleg met het Rijk. Op 23 mei jongstleden heeft gedeputeerde Rietkerk de betrokken statencommissies mondeling geinformeerd over de meest recente ontwikkelingen en hierover ook een kleine notitie uitgereikt. In aansluiting daarop heeft u recent van ons het statenvoorstel "Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente e.o.; richtlijnen m.e.r." ontvangen. Burgemeester en wethouders van de gemeente Enschede hebben op 4 juni 2007 een raadsvoorstel naar de gemeenteraad gezonden met daarin een voortgangsrapportage over alle aspecten van de "Gebiedsontwikkeling luchthaven Twente eo.", Wij brengen de in dit raadsvoorstel opgenomen voortgangsrapportage ook onder uw aandacht (te raadplegen via SIS onder bovengenoemd kenmerk). Zoals u in deze voortgangsrapportage kunt lezen in de onderdelen "Participatie GOB" en "Projectorganisatie" is intensief overleg gaande met de gemeente Enschede en het Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf (GOB) van het rijk over het oprichten van een gezamenlijke Gebiedsontwikkelingsmaatschappij.
Bij correspondentie graag ons kenmerk vermelden.
RABO Zwolle 3973.41.121
Per 24 juni 2006 heeft de provincie nieuwe telefoonnummers en e-mail adressen. Het nieuwe algemene nummer is 038 499 88 99, het e-mail adres postbus(goverijsseLnl.
Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle
Zodra de opzet voor zo'n Gebiedsontwikkelingsmaatschappij voldoende is uitgewerkt zullen wij uw staten hierover een voorstel doen toekomen. Gedeputeerde Staten van Overijssel,
voorzitter.
secretans.
Gemeente 5? Enschede Voorstel GEMEENTERAAD Stuknummer In te vullen door raadsgriffie. Programma Economische ontwikkeling Onderwerp Gebiedsontwikkeling luchthaven Twente en omgeving
VIIDienst Concernstaf E.A. Smit(8112) Corsanummer In te vullen door opsteller stuk. Enschede 4 juni 2007
Wij stellen u voor te besluiten tot 1. Kennis nemen van de voortgang met betrekking tot de integrale gebiedsontwikkeling luchthaven Twente en omgeving; 2. Kennisnemen van het statenvoorstel Richtlijnen m.e.r; 3. Een uitvoeringskrediet van € 1.150.000,- beschikbaar te stellen voor de projectkosten 2007 inzake herontwikkeling vliegbasis Twente en omgeving conform het raadsbesluit van 11-12-2006; 4. De kosten te dekken uit de grondexploitatie Vaneker deelplan Zuidkamp; 5. De hieruit voortvloeiende wijzigingen in de gemeentebegroting 2007 aan te brengen; 6. Nadere voorstellen over de integrale gebiedsontwikkeling luchthaven Twente en omgeving afwachten. Toelichting op het voorstel 1. Relatie met programma/beleidskader/wettelijke taak/bestuurlijke geschiedenis In uw vergadering van 27 februari 2006 heeft u een richtinggevend besluit genomen over de herontwikkeling van de vliegbasis en omgeving. Dit besluit is genomen tegen de achtergrond van het eerder door uw Raad vastgestelde ontwikkelingskader waarbinnen de doorstart van de burgerluchtvaart en de herontwikkeling van het gebied zou worden gerealiseerd. Op 11 december 2006 heeft uw Raad ingestemd met de verdere uitwerking van deze gebiedsontwikkeling en besloten tot voortzetting van het proces van onderhandelingen over verwerving van de gronden van het rijk. Deze onderhandelingen konden niet met succes worden afgerond door grote verschillen van inzicht in kosten, opbrengsten en risico's bij de gebiedsontwikkeling. Tegelijkertijd zijn er wel concrete stappen gezet waarover wij u willen informeren in overeenstemming met de toezegging in de stedelijke commissie van 21 mei jl. Zo heeft o.a. het rijk eerder dit jaar aangegeven te willen participeren in de gebiedsontwikkeling van de luchthaven Twente. Hier is door het Gemeenschappelijk Ontwikkelbedrijf (GOB) inmiddels een verkenning naar uitgevoerd. Momenteel lopen er gesprekken met het rijk over een mogelijk samen met het rijk en provincie op te richten gezamenlijke onderneming voor de gebiedsontwikkeling waarin het rijk, provincie en gemeenten onder voorwaarden gaan deelnemen. Ook heeft de start plaatsgevonden van de procedure voor de milieueffectrapportage. In dit kader heeft de Commissie MER op 24 mei jl een advies uitgebracht voor de op te stellen Richtlijnen en is hiervoor door gedeputeerde staten een voorstel aan provinciate staten voorgelegd. Ten gevolge van dit advies en bespreking hiervan met het maatschappelijk platform over de (vervolg)aanpak voor de integrale gebiedsontwikkeling zal naast het alternatief met burgerluchtvaart ook een alternatief zonder burgerluchtvaart worden onderzocht en getoetst op haalbaarheid in het vervolgtraject. Over deze zaken worden u in dit voorstel gemformeerd. Nadere voorstellen waarover van uw raad uitspraken worden verwacht, zoals de wijze van samenwerking met het rijk, zullen in het najaar aan u worden voorgelegd. Tussentijds is bespreking van de voortgang bijv. in een randprogramma van uw raad, themaraad of anderszins te alien tijde mogelijk. Het Statenvoorstel over de Richtlijnen MER is ter kennisname aan uw raad aangeboden. Het raadsvoorstel over de voortgang van het project zal door Gedeputeerde Staten ook worden gebruikt pm de Staten te informeren over de stand van zaken gebiedsontwikkeling luchthaven en omgeving.
2. Situatieschets, probleemstelling, doelstelling De militaire vliegbasis Twenthe is recent gesloten, met belangrijke gevolgen voor de werkgelegenheid en economie van Twente. Het formele besluit daartoe dateert uit September 2003. Het medegebruik voor de burgerluchtvaart is op dit moment nog verzekerd tot eind 2007. De aanwezige vliegveldinfrastructuur biedt volgens de gemeente Enschede en de provincie Overijssel kansen voor een commerciele burgerluchtvaart en dus voor werkgelegenheid en economische ontwikkeling ruim binnen de vergunde geluidscontour van de militaire vliegbasis. Het gebied is zo groot, 490 hectare, dat er tegelijkertijd ook mogelijkheden zijn voor ontwikkeling van (innovatieve) bedrijvigheid, extra natuur, landschap en recreatie, en hoogwaardige woningbouw. Deze ontwikkelingen worden in samenhang onderzocht. De gemeente Enschede en de provincie Overijssel willen, samen met de andere betrokken gemeenten
Gemeente 5P Enschede en via een goede communicatie met alle betrokken partijen komen tot een verantwoorde gebiedsontwikkeling. Wij blijven in het kader van integrale gebiedsontwikkeling uitgaan van de wens om een werkende luchthaven te behouden omdat de infrastructuur hiervoor aanwezig is, de kansen op een impuls voor economie en werkgelegenheid gekoppeld aan een luchthavenfunctie groot zijn en de bestaande activiteiten kunnen worden voortgezet. De eerder ingenomen standpunten of kaderstelling door de gemeente Enschede worden niet verlaten. Participatie Gemeenschappelijk Ontwikkelbedrijf (GOB) Aanvankelijk was het plan dat gemeente Enschede en de provincie samen de grond van de vliegbasis Twenthe zouden verwerven van het rijk. Over de prijs werd echter geen overeenstemming bereikt door grote verschillen van inzicht in kosten, opbrengsten en risico's bij de gebiedsontwikkeling. Het laatste bestuurlijke overleg hierover vond plaats op 17 januari 2007 met de minister van Financien Zalm. Het Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf van het Rijk (GOB) heeft vervolgens op verzoek van de minister van Financien in de vorm van een Quick Scan de mogelijkheden onderzocht om het gebied van de luchthaven samen met de gemeente, provincie en private partijen te ontwikkelen. De minister van Financien heeft voorafgaand aan deze Quick Scan de wenselijkheid uitgesproken van een sluitende businesscase met een marktconform rendement, en een projectvennootschap waarin publieke en (later) private partijen risicodragend participeren. Hij geeft aan dat het Rijk de door Defensie af te stolen terreinen daarin zou willen inbrengen. Momenteel zijn er gesprekken gaande met het rijk en de provincie of en op welke wijze participate van alle partijen mogelijk is. Het rijk heeft op basis van de Quick Scan van het GOB aangegeven om in een periode van ca. 7 jaren in gezamenlijkheid te komen tot optimalisatie van de gebiedsontwikkeling. Wij gaan ervan uit, gelet op het tot nu toe gevoerde overleg, dat Rijk, gemeente en provincie de gebiedsontwikkeling vanaf medio 2007 gezamenlijk ter hand nemen en uitlijnen. Voor het gelden daarbij uitgangspunten als een redelijke, marktconforme opbrengst van de grond, de luchthaven als pilot voor de ontwikkelambities van de rijksoverheid die aansluit op de innovatie- en economische structuurversterkingagenda. Voor de provincie en gemeenten is van belang een integrale gebiedsontwikkeling met nieuw perspectief voor Twente, versterking van de natuur en ecologische waarden in het gebied, een op termijn renderende multifunctionele luchthaven, die regio versterkt. Met daarbij de mogelijkheid voor hoogwaardige bedrijvigheid en werkgelegenheid, en kwalitatieve woningbouw Namens het rijk treedt het Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf (GOB) op. De definitieve bevindingen van het overleg met het Rijk en de uitwerking van de vervolgaanpak - worden aan de gemeenteraad van Enschede en Provinciate Staten voorgelegd. Daarbij gaat het om de vorm van de samenwerking, bijvoorbeeld een gebiedsontwikkelbedrijf en de verhouding van deelname hieraan. Het gaat dan in eerste instantie om een gezamenlijke publiek-pubieke maatschappij die een grondexploitatie gaat voeren. Private partijen kunnen daar (later) deelnemen. De eerste gedachten daarbij gaan uit naar een verhouding van 40% rijk, 40% gemeente en 20% provincie. Kapitaalsinbreng die nodig is zal via aparte besluitvorming dit najaar aan uw raad worden voorgelegd. Ook zullen wij u actief informeren over de uiteindelijke uitwerking van de participatievoorstellen. Het doel van de samenwerking is te komen tot een sluitende businesscase om tot een zo hoog mogelijk maatschappelijk rendement te komen. Het voorkeursscenario van ons blijft een sluitende businesscase te ontwikkelen voor een economisch levensvatbare luchthaven, met een luchthaven georienteerd bedrijventerrein, met natuurontwikkeling en luxe woningbouw in lage dichtheid op Zuidkamp. De aanpak samen met het GOB waarborgt ook goed de essentiele condities voor een succesvolle marktbenadering. Het streven is er op gericht om nog dit jaar uitzicht op een exploitant te verkrijgen. Door participate van het rijk bestaan er (nieuwe) mogelijkheden om in de interimfase een beperkte luchthaven te laten functioneren (zie hierna) In de afspraken tussen het rijk, provincie en de gemeente voor een duurzame versterking van de Twentse economie zal de luchthaven een onderdeel moeten zijn van de regionale strategic voor de ontwikkeling van werkgelegenheid. De integrale gebiedsontwikkeling is al opgenomen in de Ruimtelijke Ontwikkelingsagenda van de Netwerkstad en in de uitvoeringsnota Ruimte. Ook maakt het project onderdeel uit van de Agenda van Twente. MER
Van 12 maart tot en met 23 april lag de startnotitie m.e.r. ter visie. Er zijn 69 zienswijzen ingediend en enkele adviezen. De onafhankelijke commissie voor de m.e.r. heeft het gebied bezocht en de hoofdlijn van haar advies besproken met de gemeente Enschede en de provincie Overijssel. Het definitieve advies is op 24 mei jl uitgebracht. Kernpunt in veel reacties en het advies van de commissie m.e.r. is de behoefte aan een aanpak waarbij naast het alternatief met burgerluchtvaart (met varianten) ook een alternatief zonder luchtvaart (met varianten) wordt uitgewerkt. In het provinciate statenvoorstel over de richtlijnen m.e.r.(bijgevoegd) wordt dit advies opgevolgd. Daarbij wordt ook een gefaseerde aanpak gehanteerd. Eerst vindt een vergelijking op strategisch niveau van alternatieven met en zonder luchtvaart plaats. Daarna zal een selectie van deze alternatieven/varianten verder op detailniveau worden beoordeeld en vergeleken. De gevolgen voor de doorlooptijd van de m.e.r. en het tot nu toe gehanteerde tijdschema worden nog nader in beeld gebracht. Het maatschappelijk debat over de keuze tussen alternatieven met dan wel zonder
Gemeente 5? Enschede commerciele luchtvaart zal mogelijk nog wel eind 2007 kunnen plaatsvinden. Uitwerking en beoordeling van de geselecteerde alternatieven/varianten zal daarna plaatsvinden. De gepubliceerde startnotitie gaat over een Plan-m.e.r. en een besluit-m.e.r. Een vergelijking op strategisch niveau van alternatieven met en zonder luchtvaart hoort thuis in de Plan-me.r.voor het streekplanbesluit. De provincie is initiatiefnemer voor de streekplanherziening en is dus m.e.r.in de eerste plaats verantwoordelijk voor het opstellen van een goede Plan-m.e.r. in overleg met de gemeente Enschede, andere betrokken gemeenten en het maatschappelijke veld. De besluit-m.e.r. wordt gemaakt voor het door de provincie te nemen Luchthavenbesluit. Dit gebeurt in een situatie waarin de RBML van kracht wordt (zie hierna). De gemeente Enschede vervult tijdelijk de rol van initiatiefnemer voor een burgerluchthaven en is thans dus primair verantwoordelijk voor het opstellen van de besluit-m.e.r. Provinciate staten zijn verantwoordelijk voor het vaststellen van de richtlijnen voor de Plan-m.e.r.en de besluit-me.r. Gedeputeerde staten stellen Provinciate staten nu het volgende voor: volg het advies op van de commissie m.e.r. en ga uit van een gefaseerde aanpak; vergelijk in de eerste fase (de Plan-m.e.r.) alternatieven met en zonder luchtvaart; daarna maatschappelijk debat, afweging en besluitvorming over de vraag welke alternatieven/varianten verder uitgewerkt moeten worden; vergelijk in de tweede fase op detailniveau de geselecteerde alternatieven/varianten. Om complete richtlijnen voor deze aanpak te kunnen vaststellen is eerst meer zicht nodig op het alternatief zonder luchtvaart. Dit moet gebeuren samen met de betrokken gemeenten en het maatschappelijk veld. Eerder was al toegezegd in de MKBA een 0-alternatief zonder burgerluchtvaart mee te beoordelen. Voorstanders van zo'n alternatief zouden gefaciliteerd worden in het ontwikkelen hiervan. De aanpak wordt nu verbreed. Het ontwikkelen van een alternatief zonder burgerluchtvaart wordt nu een opgave voor zowel de m.e.r. als de MKBA. Samen met betrokken gemeenten en maatschappelijk veld wordt het alternatief zonder burgerluchtvaart verkend en vorm gegeven. Provinciate staten wordt in bijgevoegd voorstel, voorgesteld in juni 2007 een deel van de richtlijnen vast te stellen waarbij na de zomervakantie door gedeputeerde staten een aanvulling op de richtlijnen zal worden vastgesteld. Dit ten behoeve van het alternatief zonder luchtvaart. In de zienswijzen op de startnotitie worden uiteenlopende alternatieven zonder luchtvaart benoemd. Deze zijn naar de mening niet alle even realistisch. Ook van een duurzaam alternatief zonder luchtvaart mag een zo groot mogelijke bijdrage aan economie en werkgelegenheid in Twente worden verwacht. Ook voor deze optie moet gelden dat het in te brengen gemeentelijk kapitaal moet renderen. De omvorming van de bestaande basis naar een alternatief zonder commerciele burgerluchtvaart moet voor wat betreft maatschappelijke kosten en baten verantwoord zijn. Het alternatief moet zoveel mogelijk passen bij de ruimtelijke hoofdstructuur van het gebied in de driehoek Enschede-Hengelo-Oldenzaal, zoals in het streekplan aangegeven. In grote delen van het gebied staat de ontwikkeling van natuur-, landschap, recreatie en landbouw voorop. Bij een realistisch alternatief zonder burgerluchtvaart kan het bijvoorbeeld gaan om een integrale gebiedsontwikkeling waarin meer woningbouw in de stadsrand wordt gecombineerd met natuurontwikkeling en uitbreiding van de recreatieve mogelijkheden in het gebied voor de stedeling en met een stevig (en nader te bepalen en te ontsluiten) leisure programma op de voormalige vliegbasis. Het voorstel is om medio 2007 met alle betrokkenen via ontwerpdagen tot een gemeenschappelijke visie op het alternatief zonder (commerciele) burgerluchtvaart te komen. MKBA Een MKBA is de afkorting van maatschappelijke kosten-batenanalyse. Een MKBA maakt het mogelijk om de maatschappelijke kosten en baten van een bepaald project inzichtelijk te maken. Op deze wijze worden nut en noodzaak in beeld gebracht tb.v. een integrale maatschappelijke afweging in termen van voor- en nadelen, kosten/baten en zoveel mogelijk in geld uitgedrukt. Daarmee vormt de MKBA een belangrijke bouwsteen voor maatschappelijk debat en besluitvorming. De MKBA rekent verschillende projectvarianten op kosten en baten door, bijvoorbeeld de varianten zoals die in de startnotitie MER zijn uitgewerkt. Naast deze varianten wordt bij een MKBA ook een zogenaamde 0-lvariant (of eventueel meerdere 0-varianten) beoordeeld. De 0-variant is de situatie dat er geen nieuwe plannen worden ontwikkeld voor luchtvaartactiviteiten. De varianten voor een burgerluchthaven staan redelijk goed op een rij omdat deze benoemd zijn in de startnotitie m.e.r. Het defmieren van het 0-alternatief, alternatief zonder luchtvaart (met mogelijke varianten), als uitgangspunt voor de MKBA moet nog plaatsvinden. Vanuit de Staten en de Raad van Enschede is in december 2006 sterk aangedrongen op een verbetering van de communicatie met alle betrokkenen. Dit pleit voor een aanpak waarbij onderzoeksvragen (nog) meer gemeenschappelijk worden opgepakt. De nieuwe aanpak, samen met het rijk, van de gebiedsontwikkeling vraagt ook om een proces waarbij rijk, gemeente en provincie gezamenlijk een proces doorlopen en in overleg met alle
Gemeente 5? Enschede betrokkenen keuzes maken en daar de benodigde tijd voor nemen. Via interactieve ontwerpdagen zal op korte termijn samen met betrokken gemeenten en het maatschappelijk veld het alternatief zonder burgerluchtvaart nader worden verkend en vorm te geven. Deze alternatieven worden dan zowel in de MER als de MKBA, parallel, vergeleken met het luchtvaartalternatief.
RMBL De regering heeft in februari 2006 een voorstel bij de Tweede Kamer ingediend waarin de bevoegdheden met betrekking tot de "grondgebonden" luchthavenzaken voor burgerluchthavens naar Provinciate Staten worden gedecentraliseerd. Via dit wetsvoorstel - de Regeling Burgerluchthavens en Militaire Luchthavens (RBML) - worden enkele nieuwe hoofdstukken in de Wet Luchtvaart opgenomen. Zaken als luchtvaartveiligheid en routes blijven een rijksverantwoordelijkheid, evenals de luchthavens Schiphol en Lelystad. De behandeling van het wetsvoorstel is in het tweede kwartaal van 2006 ter hand genomen en er is een verslag uitgebracht waarop de minister antwoord heeft gegeven (najaar 2006). Na de verkiezingen van november 2006 is door de Kamercommissie voor V&W nog niet besloten wanneer en hoe de behandeling vervolgd zal worden. De Vaste Kamercommissie voor V&W spreekt op 7 juni 2007 met de minister, mogelijk ook over de voortgang in het RMBL-dossier. De minister zal de commissie vragen om de behandeling voort te zetten. Gezien deze stand van zaken is de kans erg klein geworden dat het wetsvoorstel nog dit jaar in zijn geheel kan worden afgerond. Dit biedt een goede uitgangspositie voor ons om met het Rijk tot afspraken te komen over "wat te doen in de" de transitiefase. Transitiefase Met de transitiefase wordt bedoeld de periode vanaf 31 december 2007 tot en met het moment dat alle maatregelen (juridisch, organisatorisch, technisch) zijn uitgevoerd die noodzakelijk zijn om op zeker moment de overgang te kunnen bepalen van 'militaire vliegbasis Twenthe' (aangewezen als militair luchtvaartterrein) naar luchthaven Twente' (onder de werking van een luchthavenbesluit). Een belangrijk onderdeel in de transitiefase vormt het voortzetten van de commerciele burgerluchtvaart in de situatie dat Defensie per 31 december 2007 van de basis vertrokken is. Daarvoor is initiatief genomen door de gemeente Enschede, EAT, Luchtverkeersleiding Nederland LVNL, ATAS/NAV, e.a. om de gevolgen hiervan in beeld te brengen en een aantal scenario's te ontwikkelen. Het gaat daarbij naast de financiele consequents ook om organisatorische, materiele, personele, infrastructurele en logistieke voorzieningen. Ook zijn juridische aspecten van belang waaronder het behouden van de militaire aanwijzing resp. ontheffingen ex art. 34Lvw. Dit punt is onder de aandacht gebracht van het Rijk i.e. het Gemeenschappelijk Grondbedrijf (GOB) als eigenaar/beheerder van het terrein. Een belangrijk onderwerp daarbij vormt onder andere de beschikbaarheid van de brandweer, zowel in materiele als personele zin. Een ander deel van de transitiefase vormt het in kaart brengen van de gebruikseisen en -wensen van de verschillende doelgroepen (luchthavenexploitant, bedrijven en recreatief medegebruikers) ten aanzien van de defensieobjecten die zich op de luchthaven en deelgebieden bevinden. Op basis daarvan kan worden bepaald welke defensieobjecten een toekomstige gebruikswaarde hebben. Over de overdracht van deze objecten moet vervolgens met Defensie een overeenkomst worden gesloten, op een dusdanig moment dat de interim-exploitatie van de luchthaven vanaf 1 januari 2008 niet wordt belemmerd en met de mogelijkheid tot vervroegd gebruik van bepaalde (deel)objecten door marktpartijen. Er bestaat inmiddels een compleet beeld van wat - op het technisch-fysieke vlak - gedaan moet worden om de luchthaven per 1 januari 2008 operationeel te houden. Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) is aangewezen door de minister van V&W als de organisatie die voor Twente luchtverkeersleiding moet verzorgen. Met LVNL is de nulmeting luchtzijde (routes, luchtruim, en vereiste apparatuur voor luchtverkeersleiding) deels uitgevoerd en deels nog gaande Lufthansa Technical Training / Kenniscentrum Kenteq Eind maart 2007 is de Letter of Intent (Lol) van Lufthansa LTT binnengekomen, gericht aan portefeuillehouder Economische Zaken Eric Helder.
Gemeente 5f Enschede LTT bevestigt hierin het voornemen op Twente Airport een aircraft maintenance training center op te zetten en de training operation in oktober 2007 te willen starten. Naast Twente neemt LTT nog enkele andere locaties in ogenschouw. Aan de Lol werd een gedetailleerd programma van eisen toegevoegd, gebaseerd op een drietal fact finding trips naar de luchthaven. LTT wenst zo spoedig mogelijk een concept aanbieding en huurcontract te ontvangen als uitgangspunt voor de definitieve deal, te sluiten in September 2007. Het internationale (Part 147) opleidingscentrum voor militair en civiel vliegtuig onderhoudspersoneel zal een capaciteit van 600 afgestudeerden per jaar hebben. Lufthansa speelt in op een enorm en structureel tekort in de markt aan gekwalificeerde vliegtuigmonteurs (tekort in Nederland alleen al bedraagt ca. 600 mechanics per jaar). Kenniscentrum Kenteq is landelijk verantwoordelijk voor de ontwikkeling en kwaliteit van MBO leerprogramma's in de (vliegtuig)techniek. Daarnaast is Kenteq in Nederland bevoegd tot internationale EASA luchtvaart certificeringen. Hiermee verschaft Lufthansa zich toegang tot het Nederlandse onderwijsbekostigingssysteem van OCW (BBL opleidingsubsidies) LTT en Kenteq samen zullen op de luchthaven en op Zuidkamp/Overmaat directe werkgelegenheid bieden aan ca. 150 mensen. Daarnaast worden permanent ca. 40-50 stageplaatsen geboden aan ROC en Saxion studenten horeca, hotelschool en facility management. Het strategisch belang van de komst van LTT naar Twente is evident: Lufthansa is de grootste luchtvaartmaatschappij ter wereld (96.000 werknemers, vloot van 440 toestellen) en is daarmee wereldwijd tevens het grootste MRO bedrijf (maintenance, repair, overhaul: 26.000 werknemers). Lufthansa LTT leidt op commerciele basis de eigen vliegtuigmonteurs op en doet dat ook voor derden. Onlangs sloot LTT met de Nederlandse luchtmacht een 10-jarig contract af voor het opleiden van 160 vliegtuigmonteurs per jaar. Op korte termijn verwacht LTT de orderportefeuille aanzienlijk te vergroten. LTT zal een sterk aantrekkende werking op aerospacebedrijven hebben die af zullen komen op de beschikbaarheid van vliegtuigtechnici. De herontwikkeling van het vliegveld krijgt hiermee een krachtige impuls, met name zal een potentieel aan honderden MRO arbeidsplaatsen ontstaan. Lufthansa Technik (MRO) overweegt hangaars op Twente te laten bouwen om de sterke groei op te kunnen vangen. De voorgenomen uitbreiding van vestiging Munchen is voorlopig uitgesteld en nu geprojecteerd op Twente. Lufthansa komt af op de uitstekende airinfra op Twente: bestaande militaire hangaars en onderwijs- en verblijfsfaciliteiten zijn in perfecte staat, volstaan kan worden met slechts geringe aanpassingen van gebouwen voor huisvesting van LTT en Kenteq.
CIMIC Als compensatie voor het verlies aan arbeidsplaatsen als gevolg van de sluiting van de militaire vliegbasis is nabij het Arke stadion in September 2006 het nieuwe Dienstencentrum Human Resources (600 arbeidsplaatsen) geopend voor ondersteuning van het totale defensieapparaat. In diezelfde maand heeft de staatssecretaris van Defensie de Navo partners voorgesteld een kleine defensie eenheid naar Twente te verplaatsen. Het gaat om Cimic Group North, een samenwerkingsverband van zes Navo-landen voor civiel-militaire samenwerking. De Cimic Group North wordt omgevormd tot een kenniscentrum op het gebied van civiel-militaire samenwerking. In vredesoperaties zijn specialisten nodig die door contacten met de lokale bevolking een bijdrage leveren aan de operatie en de opbouw van het crisisgebied. Zij gaan met missies mee. Het gaat om een personeelsbestand van tussen de 80 en 100 personen. Bovendien komen daar nog 50-80 cursisten bij die momenteel worden opgeleid. De Navo Cimic-eenheid zit thans in Budel en moet verhuizen. De infrastructuur die op Twente achterblijft voldoet met enige aanpassingen royaal aan de eisen van Cimic Group North. Vorig jaar heeft de Cimic Group North een bezoek gebracht aan Enschede en de basis. De andere NAVO partners hebben hun behoefte aan internationale onderwijsprogramma's voor zowel basis - als voortgezet onderwijs meerdere keren in bestuurlijke overleggen bij het college van Enschede kenbaar gemaakt. Wij hebben aangegeven in deze behoefte te kunnen voorzien. Op zeer korte termijn zal de staatsecretaris van defensie naar verwachting met het positieve bericht naar buiten komen over huisvesting op en nabij de luchtmachtbasis Twente. Eventuele vestiging van CIMIC en Lufthansa dienen in miatie te worden gezien met de plannen voor Vaneker en Zuidkamp. Met woningbouw op o.a. Zuidkamp wil Ensqhede de ambities realiseren als het gaat om het stimuleren van ontwikkeling in het topsegment van woningbouw en het aantrekken van hogere inkomens. Voor Zuidkamp is voorzien in totaal 125-175 woningen, los van genoemde ontwikkelingen. Gelet op het economische belang van zowel LTT als CIMIC wordt op de Zuidkamp ruimte geboden voor deze initiatieven. Communicatie Een belangrijk onderdeel van de communicatie-inspanningen betrof de voorbereiding en uitvoering van een vijftal informatiebijeenkomsten over de Startnotitie m.e.r. Deze zijn gehouden in Enschede, Hengelo, Dinkelland, Losser (De
Gemeente 5? Enschede Lutte) en Oldenzaal. De opzet van de bijeenkomsten had het karakter van een inloop met toelichting door ambtenaren van provincie en gemeente Enschede bij informatiepanelen. Alleen in Oldenzaal was aansluitend door de gemeente en het plaatselijke actiecomite, in overleg met het gemeentbestuur, een discussie georganiseerd, waarop ruim 400 belangstellenden af kwamen. Als uitvloeisel van bezwaren van de tegenstanders van de luchthaven is enkele malen bestuurlijk en ambtelijk overleg gevoerd over de vormgeving van een alternatief (tb.v. MKBA) zonder burgerluchtvaart. Mede op grond van het advies van de Commissie m.e.r. wordt aan het bevoegd gezag voorgesteld om aanvullend een 0-alternatief zonder burgerluchtvaart in de m.e.r. en MKBA te onderzoeken. Op 25 mei is een Maatschappelijk Platform (MP) gehouden, waarin omgevingspartijen zijn geinformeerd over de laatste stand van zaken m.b.t. het project. In de tussentijd is het MP uitgebreid met vier leden:Bewonersbelangen Groot Driene/De Grundel, Stichting Alternatieven Vliegveld, Stichting Dorpsbelangen De Lutte, Stichting Houdt Driene Groen. Ook het overleg met bovengenoemde gemeenten is in deze periode gemtensiveerd, zowel op bestuurlijk en ambtelijk niveau. Bovendien heeft afstemming met de voorlichters van de gemeenten plaatsgevonden, ter voorbereiding van de informatievoorziening Startnotitie me.r. Eind april is het project gepresenteerd op een nationaal congres over de toekomst van de regionale luchthaven. Tijdens een grote startbijeenkomst begin mei zijn 250 HBO-studenten (Saxion Enschede en Deventer), als onderdeel van een praktijkstage van 6 weken, vertrouwd geraakt met het project. In deze periode zijn de voorbereidingen gestart voor de vormgeving van een gestructureerd maatschappelijk debat eind 2006/begin 2007 op grond van de feitelijke uitkomsten van de me.r./MKBA. De reguliere communicatiewerkzaamheden bestonden uit: actualisatie website, persvoorlichting, voorlichting aan organisaties en burgers. Vanzelfsprekend is de nodige tijd besteed aan overleg met maatschappelijke organisaties zoals de Kamer van Koophandel, Stichting Lonnekerland, organisaties die werkzaam zijn in de luchtvaart en de rijksoverheid. 'Landen in het Landschap' blijft de pay off van het project. De naam van het project is gegeven de nieuwe accenten veranderd van 'Herontwikkeling' naar 'Gebiedsontwikkeling'. Op 4 juni heeft er op initiatief van het bedrijfsleven een zogeheten VIT bijeenkomst (versterking industriepotentieel) plaatsgevonden die in het teken stond van de uitbouw van de burgerluchtvaart, de besluitvorming en de invloed van de luchthaven op de economische potenties en ambities Twente. Projectorganisatie en financien Tegen de achtergrond van de verbrede benadering, hebben wij in samenspraak met Gedeputeerde Staten besloten de heer Kuenzli aan te trekken als beoogd directeur in de samenwerking met het GOB namens de provincie en gemeente. De heer Kuenzli heeft grote ervaring als het gaat om gebiedsontwikkeling en is bij uw raad bekend van de herontwikkeling van Roombeek. Wij zijn inmiddels met de heer Keunzli in gesprek over de vervolgaanpak van het project. In de projectorganisatie zal ook de heer Bijl, oud-wethouder Almere en thans verbonden aan het bureau Gideon-consultants van de heer Kuenzli, een rol spelen. Jos Hillen (Twijnstra Gudde) blijft zijn werkzaamheden vervolgen die te maken hebben met het projectmanagement van de doorstart van de militaire vliegbasis naar burgerluchthaven (transitiefase). De verwachting is dat het Rijk - na een positief besluit in het bestuurlijk opdrachtgeveroverleg juni/juli - eveneens een directeur zal aanwijzen die namens het GOB zal gaan participeren in de verdere ontwikkeling op weg naar een gemeenschappelijke herontwikkeling van het luchthaventerrein en omgeving. Voor het project herontwikkeling vliegveld is bij raadsbesluit van 11-12-2006 de projectbegroting opgesteld voor 2007. Het onderhavig voorstel tot vaststelling van een uitvberingskrediet ter grootte van € 1.150.000,- is een uitvoeringsbesluit van bovengenoemd raadsbesluit en beVat, net als genoemd kredietvoorstel in de Marap, derhalve inhoudelijk geen nieuwe beleidsinzichten. De totale begrote kosten bedragen in € 1.475.000,- Het gaat hier om kosten van projectmanagement, m.e.r procedure, maatschappelijke kosten/ baten analyse, advisering in kader publiek- private samenwerking, bedrijfsacquisitie, planeconomie/ verwerving en communicatie. Zie hiervoor de als bijlage toegevoegde projectbegroting 2007. Ter dekking van bovengenoemde projectkosten 2007 is in genoemd raadsvoorstel opgenomen: - € 325.000,- bijdrage uit de Algemene Dienst.
Gemeente 5? Enschede - € 1.150.000,- bijdrage uit de grondexploitatiebegroting Vaneker deelplan Zuidkamp. Bij de Marap eerste kwartaal 2007 zal aan de raad een voorstel worden voorgelegd voor de dekking van de genoemde € 325.000,-. Een deel van de begrote kosten voor 2007 binnen de grondexploitatie Vaneker deelplan Zuidkamp wordt gedekt door een provinciate bijdrage ter grootte van circa € 540.000,-. Definitieve afspraken hierover volgen. De dekking van de overige € 610.000,- is afhankelijk van verdere bestuurlijke besluitvorming. indien de gemeente een gemeentelijke grondexploitatie vliegveld en omgeving gaat vaststellen wordt de € 610.000,- ten laste van deze nog vast te stellen grondexploitatie gebracht (onder aftrek van het deel van de kosten dat is gemaakt voor het deelplan Zuidkamp). In het geval van oprichting van een Publiek Private of Publiek Publieke samenwerking (PPS) kunnen deze kosten in deze grondexploitatie worden ingebracht als zijnde historische kosten. Indien de ontwikkeling Vliegveld en omgeving niet door gaat en de kosten niet anderszins verhaald kunnen worden of ten laste van andere grondexploitaties gebracht kunnen worden, zal de begrote bijdrage a € 610.000,- ten laste van de Reserve Grondbedrijf worden gebracht. Bij het vaststellen van de risicoanalyse en in het verlengde daarvan bij het bepalen van het weerstandsvermogen grondbedrijf zal dit aspect worden meegenomen.
3. Bevindingen uit de interactie met belanghebbenden Zie communicatie 4. Informeren over vervolg De komende periode zullen met het GOB en de provincie Overijssel nadere stappen worden gezet op weg naar samenwerking in de gebiedsontwikkeling van de luchthaven en omgeving. De gedachtenlijn die daarbij zal worden gehanteerd wordt uitgewerkt zodra het bestuurlijk opdrachtgeverschap bij het rijk ene feit is. De verwachting is dat dit in juni het geval zal zijn. Met het GOB zullen voorstellen worden uitgewerkt van een publiek-publieke maatschappij, door middel van een nog op te richten entiteit, die een grondexploitatie gaat voeren voor het gebied (490 ha). Daarbij worden afspraken gemaakt over de onderlinge verhoudingen, en de (financiele) inbreng van alle partijen. Zodra over deze voorstellen meer bekend is zullen wij in de tweede helft van dit jaar met voorstellen richting uw raad komen 5. Financiele informatie n.v.t. 6. Risicoparagraaf n.v.t. 7. Overige voor de raad relevante informatie Voor het overige wordt verwezen naar de volgende documenten: • Statenvoorstel MER 27 juni 2006 • Richtlijnen mer gebiedsontwikkeling luchthaven Twente • Advies Commissie me.r. (leeskamer) • Reactienotitie startnotitie ingediende zienswijzen en adviezen (leeskamer)
Burgemeester en Wethouders van Enschede, de Secretaris,
de Burgemeester,
M.J.M. Meijs
P.E.J. den Oudsten
Gemeente 53P Enschede Besluit van de Raad van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 4 juni 2007, 1. Kennis nemen van de voortgang met betrekking tot de integrale gebiedsontwikkeling luchthaven Twente en omgeving; 2. Kennisnemen van het statenvoorstel Richtlijnen m.e.r; 3. Een uitvoeringskrediet van € 1.150.000,- beschikbaar te stellen voor de projectkosten 2007 inzake herontwikkeling vliegbasis Twente en omgeving conform het raadsbesluit van 11-12-2006; 4. De kosten te dekken uit de grondexploitatie Vaneker deelplan Zuidkamp; 5. De hieruit voortvloeiende wijzigingen in de gemeentebegroting 2007 aan te brengen; 6. Nadere voorstellen over de integrale gebiedsontwikkeling luchthaven Twente en omgeving afwachten.
vastgesteld in de vergadering van de Griffier,
de Voorzitter,
