PROTOCOL HOOFDLUISBESTRIJDING DE HOLTBANCK 2015

1

PROTOCOL HOOFDLUISBESTRIJDING DE HOLTBANCK 2015 1.

Inleiding

2.

Hoofdluis 2.1 Informatie over de hoofdluis 2.2 Hoe krijg je hoofdluis 2.3 Hoe ontdek je hoofdluis

3.

5-Stappenplan

4.

Verantwoordelijkheden bij de aanpak van hoofdluis 4.1 Ouders 4.2 School 4.3 GGD

5.

Controles op school 5.1 Het Luizenpluisteam 5.2 De controles 5.3 Wat te doen na constatering van hoofdluis

6.

Informatiebrieven 6.1 Hoofdluis bij uw kind(-eren) 6.2 Hoofdluis in de groep van uw kind 6.3 Informatie voor het Luizenpluisteam

19-11-2015 14:37

2

1.

Inleiding

Hoofdluis is op veel scholen een regelmatig terugkerend probleem en het is moeilijk om er vanaf te komen. Dat komt omdat hoofdluis erg besmettelijk is. Hoofdluis verspreidt zich razendsnel. Vaak controleren is dus belangrijk, zowel thuis als op school. De school wordt vaak gezien als de plaats waar hoofdluis zich verspreidt. Noodzakelijk in het bestrijden van hoofdluis is de samenwerking van ouders en school. Ouders hebben de verantwoordelijkheid voor hun kinderen en school heeft de verantwoordelijkheid voor het leefklimaat op school. Als er hoofdluis heerst, dan is een zorgvuldige, effectieve aanpak nodig. In dit protocol vindt u informatie over hoofdluis, de aanpak van bestrijding en de taken van school, ouders en GGD.

2.

Hoofdluis

2.1

Informatie over de hoofdluis

Luizen zijn parasieten: ze hebben een ander levend wezen nodig om te leven. De hoofdluis leeft uitsluitend van mensenbloed. - De hoofdluis varieert in grootte tussen 1 en 3 mm. Hij leeft tussen de hoofdharen. De kop van de luis heeft een zuigapparaatje waarmee hij een paar keer per dag door de hoofdhuid heenprikt om bloed op te zuigen. - Na het bloedzuigen krijgt de luis een rodere kleur, normaal is de luis transparant grijs/bruin van kleur. - De luis heeft 6 poten waarmee hij zich vastklampt aan de haren. Bij schudden van het hoofd, haarwassen of kammen valt hij dus niet zomaar van het haar. - Luizen kunnen alleen leven bij lichaamstemperatuur van de mens. Zonder lichaamswarmte en bloed overleeft een hoofdluis bij kamertemperatuur ongeveer 48 uur. - Een luis leeft 4 tot 6 weken en legt 4 tot 8 neten(eitjes) per dag. In zijn hele leven legt een luis dus gemiddeld 250 neten. - De neten worden meestal aan de basis van het haar, dicht op de hoofdhuid, gelegd. Ze zitten stevig vastgeplakt aan de haren. Vaak zitten ze op warme plekken zoals onder de pony, achter de oren en in de nek. Maar bij langer haar dat vaker in een staart, knot of vlecht wordt gedragen kunnen neten ook verder van de hoofdhuid zitten. - Neten groeien met de haar mee, dus hoe verder de neet van de hoofdhuid verwijderd is, hoe langer geleden de neet gelegd is. - Na ongeveer 7 dagen komt de neet uit en na ongeveer 7 dagen is de luis zelf in staat om neten te leggen.

- Neten kunnen buiten de hoofdhuid maximaal 6 dagen overleven. Dat betekent dat een neet aan een haar in een

19-11-2015 14:37

3 kam of op kleding gewoon kan uitkomen en op zoek gaat naar een gastheer. - Hoofdluizen brengen geen ziektes over.

2.2

Hoe krijg je hoofdluis

Luizen kunnen niet springen, het zijn 'overlopers'. Iedereen kan hoofdluis krijgen. Ze komen voor op gewassen en ongewassen haar. Omdat kinderen veel dicht bij elkaar in de buurt komen, komen luizen vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Binnen het gezin en op school krijgt de hoofdluis veel kans om over te lopen.

2.3

Hoe ontdek je hoofdluis

Kort na de besmetting met hoofdluis merk je nog helemaal niets. Meestal merk je het pas als er meerdere luizen op je hoofd aanwezig zijn. Jeuk is de belangrijkste klacht bij hoofdluis. Dit kan 1 tot 2 weken na de besmetting ontstaan. Echter, hoofdluis gaat niet altijd gepaard met jeuk! *Om vroegtijdig hoofdluis te ontdekken is regelmatige controle van kinderen belangrijk, zowel thuis als op school. - Thuis: ouders moeten hun kinderen regelmatig controleren. - School: alle leerlingen moeten na elke schoolvakantie en na een melding van hoofdluis door het luizenpluisteam gecontroleerd worden.

*Hoe ontdek je hoofdluis bij iemand? - Door tussen de haren te kijken of er luizen of neten zijn. - Door het haar te kammen met een luizenkam of, nog beter, een netenkam. Kam boven de wasbak of een wit vel papier. De luizen vallen dan op het witte oppervlak en zijn zo goed zichtbaar.

*Wanneer heeft een kind hoofdluis? - Als je levende luizen ziet op het hoofd. - Als je door kammen levende luizen vindt. - Als de neten maximaal 1 cm van de hoofdhuid zijn verwijderd, uitgezonderd bij opgestoken haar.

* Wat te doen na het constateren van hoofdluis thuis? - Ouders moeten dit zo snel mogelijk melden aan de school.

19-11-2015 14:37

4 - School moet de ouders van alle leerlingen in de groep zo snel mogelijk melden dat er hoofdluis heerst. - School voorziet de ouders van de informatie over hoe ze moeten handelen via e-mail of brief. - Ouders moeten beginnen met het 5-Stappenplan.

3.

5-Stappenplan

Het 5-Stappenplan is ontwikkeld door het Landelijk Steunpunt Hoofdluisbestrijding en is dé methode om effectief van hoofdluis af te komen. Het is te vinden op de website van De Holtbanck en wordt verstrekt (via e-mail of brief) aan ouders van leerlingen die te maken hebben met hoofdluis bij hun kind(eren) of in de groep van hun kind(eren.)

Hoofdluis... Het kan iedereen overkomen. Jaarlijks krijgt zo’n 10% van de kinderen in het basisonderwijs hoofdluis. Als er bij een hoofdluiscontrole op school hoofdluis gevonden wordt, is dat soms even schrikken voor ouders. Dat is helemaal niet nodig! Het luizenpluisteam van school kan ouders met raad en daad bijstaan. Het advies voor een grondige schoonmaak van het huishouden is ingetrokken. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van de aanvullende maatregelen zoals het wassen van beddengoed, knuffels en jassen, het stofzuigen van de auto en dergelijke. Dat scheelt heel veel tijd en stress! Het LSH (Landelijk Steunpunt Hoofdluis) heeft een 5-stappenplan voor ouders ontwikkeld om zo snel, veilig en effectief mogelijk van hoofdluis af te komen en herbesmetting te voorkomen.

HET 5-STAPPENPLAN Er zijn 2 methoden om hoofdluis te behandelen: 1. Nat Kam Methode 2. Behandelingen van het haar met een bestrijdingsmiddel Het voordeel van de Nat Kam Methode is dat het goedkoop is en dat je geen schadelijke middelen gebruikt. Het nadeel is dat het erg arbeidsintensief is, en dat de kans dat je een luis over het hoofd ziet groot is. Chemische of fysische antihoofdluismiddelen koop je bij de drogist of apotheek. Chemische bestrijdingsmiddelen werken op basis van Malathion of Permetrine, ze vergiftigen de luis. Daarnaast zijn er nieuwe antihoofdluismiddelen beschikbaar met als werkzaam bestanddeel Dimeticon. Dimeticon heeft een fysische werking: bij een behandeling kapselt het de luis in, waardoor deze door een tekort aan zuurstof sterft. Evenals de Nat Kam Methode leidt deze behandeling niet tot resistentieontwikkeling.

*De Nat Kam Methode in combinatie met de behandeling met Dimeticon hebben de voorkeur*

19-11-2015 14:37

5

Van alle andere methoden, bv etherische oliën, elektrische luizenkam en dergelijke is de werking niet aangetoond. Deze worden dan ook afgeraden! Stap 1 - Voorbereiding Kies voor de Nat Kam Methode of voor een bestrijdingsmiddel. Zorg dat je de gewenste producten in huis hebt. Zorg dat je sowieso een netenkam in huis hebt. Je kunt deze kopen bij drogist of apotheek. Er is een verschil tussen een luizenkam en een netenkam. Kijk hiervoor bij stap 3. Controleer het hele gezin. Kam boven een wit vel of de wastafel. Het verschil tussen dode en levende neten is soms moeilijk te zien. Nieuwe, pas gelegde neten zitten meestal vlakbij de hoofdhuid aan de haren geplakt. Oude, lege neten groeien mee met het haar en zitten verder van de hoofdhuid verwijderd. Bij het dragen van een staart of vlecht kunnen nieuwe neten ook verder van de hoofdhuid zitten. Stap 2 - Behandelen -Met een bestrijdingsmiddel: Behandel de besmette gezinsleden met het middel, conform de instructies in de bijsluiter. Gebruik een chemisch bestrijdingsmiddel nooit preventief, de hoofdluis kan namelijk resistent worden tegen de bestrijdingsmiddelen! -Met de Nat Kam Methode: Was het haar met gewone shampoo en spoel het haar uit. Breng vervolgens ruim crèmespoeling aan in het haar en spoel dit NIET uit. Neten zitten stevig vast aan de haar. Soms laten de neten zich makkelijker uit het haar verwijderen na het behandelen van het haar met een azijnspoeling. Gebruik hiervoor na het haarwassen in plaats van de crèmespoeling 3 delen azijn en 1 deel water en spoel hiermee zorgvuldig het haar. Bedek het haar met een handdoek en laat een half uur inwerken. Stap 3 - Kammen

Kam het haar eerst goed door met een luizenkam of een gewone kam. Kam vervolgens alle luizen en neten uit het haar met een goede netenkam. De netenkam heeft metalen tanden die zo dicht op elkaar zitten dat de neten van de haar afgeschoven worden. Het kammen is een onmisbaar onderdeel van elke behandeling! Lukt het niet de neten in één keer uit het haar te kammen, maak dan het haar nogmaals nat met een mengsel van 1 deel warm water met 3 delen azijn. Laat dit een half uur inwerken onder een handdoek en start dan met het uitkammen van de neten met de netenkam. Je kunt de neten ook uit het haar verwijderen door de haren met neten weg te knippen, of tussen je nagels de neten van het haar te trekken. Om alle haren te kammen zijn minstens dertig slagen met de netenkam nodig, dat kost al gauw meer dan twintig minuten, afhankelijk van de bos haar, geen gemakkelijk klusje dus. Spoel uitgekamde neten voor de zekerheid door het toilet. Neten die niet met een bestrijdingsmiddel zijn behandeld kunnen namelijk nog ‘uitkomen’ en gaan dan op zoek naar een gastheer. Maak de (luizen)kam en de netenkam na gebruik van elk gezinslid steeds grondig schoon. Dit doe je het best door

19-11-2015 14:37

6 de kam 1 minuut in een pannetje water uit te koken. Stap 4 – Informeer je omgeving Waarschuw vandaag nog de school via leerkracht of directeur! Waarschuw ook de ouders en/of verzorgers van vriendjes, een logeetje, sportclub etc. zodat daar ook gecontroleerd kan worden! Stap 5 – Blijf alert Blijf de eerste twee weken dagelijks kammen. Als je opnieuw (levende) hoofdluizen bij gezinsleden constateert, volg dan het stappenplan opnieuw vanaf stap 1. Alle neten moeten uit het haar verwijderd worden. Dit is nodig, omdat je na behandeling met een bestrijdingsmiddel niet kunt zien of de neten die in het haar zitten nog uit kunnen komen. Tot alle neten verdwenen zijn is niet met zekerheid te zeggen dat het leed geleden is. Blijf na twee weken alle gezinsleden één keer per week controleren, zeker zolang er hoofdluis heerst. Het is verstandig om sowieso altijd elke week na het haarwassen te controleren op hoofdluis.

Bij vragen kun je altijd contact opnemen met de Coördinatoren Hoofdluis van De Holtbanck via leerkracht of directeur. Er is een heel team van Luizenpluizers dat klaarstaat om je te helpen.

4.

Verantwoordelijkheden bij de aanpak van hoofdluis

4.1

Ouders

De ouders zijn de eerstverantwoordelijken voor opvoeding, vorming en verzorging van hun kinderen. Als zij zelf hoofdluis hebben geconstateerd bij hun kind moeten zij de school dezelfde dag nog daarvan op de hoogte stellen via e-mail of telefoon. Ouders zijn verantwoordelijk voor de behandeling om verdere verspreiding van hoofdluis te voorkomen. Preventief kunnen ouders wekelijks het haar van hun kinderen controleren op hoofdluis of neten.

4.2

School

De school is verantwoordelijk voor de hygiëne en het leefklimaat op school. Ook het nemen van maatregelen ter voorkoming van hoofdluis en het voorkomen van verspreiding van hoofdluis horen hierbij. Het advies van de GGD aan scholen is: een periodieke luizencontrole door een luizenpluisteam en een juiste aanpak bij constatering van hoofdluis. - School moet de ouders van goede informatie over hoofdluisbestrijding voorzien. - School heeft een Luizenpluisteam en een duidelijk beleid ten aanzien van de hoofdluis, te lezen in dit protocol.

4.3

GGD

De GGD heeft een voorlichtende, adviserende en ondersteunde taak ten aanzien van hoofdluisbestrijding. De GGD kan bijvoorbeeld een voorlichtingsbijeenkomst verzorgen. Bovendien kan de GGD in geval van steeds terugkerende hoofdluis bij kinderen een huisbezoek doen.

19-11-2015 14:37

7

5.

Controles op school

Elk eerste dagdeel na elke vakantie worden alle leerlingen van de school door het luizenpluisteam gecontroleerd. De coördinatoren Hoofdluiscontrole zijn het aanspreekpunt voor alle betrokkenen. Zij plannen en regelen de controles, houden zich op de hoogte van de nieuwste inzichten en leveren de informatie aan die via de directeur bij de ouders terecht komt. Na een melding of het vermoeden van besmetting van hoofdluis wordt een extra controle ingelast. Na constatering van hoofdluis wordt minimaal wekelijks gecontroleerd tot het probleem is opgelost.

5.1

Het luizenpluisteam

- Het Luizenpluisteam bestaat uit ouders die zich aangemeld hebben om te helpen bij de controles op hoofdluis. - Luizenpluizers hebben een controlefunctie en zijn zelf verantwoordelijk voor het beoordelen of hun zicht afdoende is en het up-to-date houden van hun kennis over hoofdluis. De luizenpluizers zijn per mail geïnformeerd over de procedures. - Het Luizenpluisteam blijft altijd discreet. De resultaten van de controles worden alleen met belanghebbenden gedeeld.

5.2

De controles

- Bij de controles gebuiken we cocktailprikkers. Voor elke leerling wordt een nieuwe prikker gepakt. - Elke leerling wordt door twee luizenpluizers gecontroleerd. - Vlechten en staartjes worden uit het haar gehaald voor de controle.

5.3

Wat te doen bij constatering van hoofdluis

- Bij constatering van neten of hoofdluis wordt een monster onder een plakbandje geplakt met vermelding van datum en naam. Dit in verband met vragen van ouders. De monsters worden bewaard tot de volgende controle en vervolgens weggegooid. - Bij constatering van neten of hoofdluis wordt de aanwezige coördinator gewaarschuwd. Deze informeert de leerkracht en de directeur. - De directeur neemt contact op met de ouders en zorgt voor het toesturen/meegeven van de juiste informatie. Bij de aanwezigheid van levende luizen is het dringende advies dat zo snel mogelijk (tussen de middag of na schooltijd) gestart wordt met het 5-Stappenplan. - Een week na constatering van een besmetting wordt nacontrole gehouden. Dit wordt herhaald totdat er geen

19-11-2015 14:37

8 gevaar meer is voor herbesmetting.

6.

Informatiebrieven

6.1

Hoofdluis bij uw kind(eren)

Beste ouder/verzorger, Vandaag is bij uw kind(eren) hoofdluis geconstateerd. Omdat hoofdluis erg besmettelijk is, hebben we u gevraagd om zo snel mogelijk te starten met het bestrijden van de hoofdluis. In deze brief kunt u lezen hoe u moet handelen. Om verdere verspreiding te voorkomen is het belangrijk om uw kind(eren) onmiddellijk volgens onderstaand 5-Stappenplan te behandelen. Na stap 3 kan uw kind weer naar school. Heeft u naar aanleiding van deze brief nog vragen? Stel ze gerust via leerkracht, directeur of luizenpluizer!

-----------Hieronder volgt brief 5-Stappenplan-------------

6.2

Hoofdluis in de groep van uw kind

19-11-2015 14:37

9 Beste ouder/verzorger, Vandaag is in de groep van uw kind hoofdluis geconstateerd. In deze brief kunt u lezen hoe u moet handelen. Heeft u naar aanleiding van deze brief nog vragen? Stel ze gerust aan leerkracht of directeur. Zij brengen u zo nodig in contact met de coördinatoren Luizenbestrijding van De Holtbanck.

Controleer vandaag nog alle gezinsleden.

Kam boven een wit vel of de wastafel zodat goed te zien is of er iets uit het haar gekamd wordt. Besteed extra aandacht aan de warme plekken op het hoofd zoals achter de oren, in de nek en in de pony. Het verschil tussen dode en levende neten is soms moeilijk te zien. Nieuwe, pas gelegde neten zitten meestal vlakbij de hoofdhuid aan de haren geplakt. Oude en lege neten groeien mee met het haar en zitten verder van de hoofdhuid verwijderd. Bij het dragen van een staart of vlecht kunnen nieuwe neten ook verder van de hoofdhuid zitten. Zorg ervoor dat uitgekamde luizen en neten goed weggegooid worden (spoel ze bijvoorbeeld door de wc) en maak de luizenkam na gebruik van elk gezinslid steeds grondig schoon. Dit doe je het best door de kam 1 minuut in een pannetje water uit te koken of door hem te overgieten met ruim kokend water. *Niets verdachts geconstateerd? Blijf de komende week alert! *Twijfel? Neem contact op met school zodat iemand van het luizenpluisteam u kan helpen. *Heeft u neten of hoofdluis geconstateerd? Waarschuw de school vandaag nog en start met de behandeling volgens het 5-stappenplan. U kunt het 5-stappenplan verkrijgen op school en u kunt het vinden op de website van De Holtbanck. Waarschuw ook de ouders en/of verzorgers van vriendjes, een logeetje, sportclub etc. zodat daar ook gecontroleerd kan worden. De behandeling van hoofdluis is pas klaar als alle neten uit het haar verwijderd zijn. Succes!

6.3

Informatie voor het Luizenpluisteam

INFORMATIE VOOR HET LUIZENPLUISTEAM

Coördinatie Hoofdluis De Coördinatoren Hoofdluis zijn aanspreekpunt voor alle betrokkenen. Algemeen

19-11-2015 14:37

10  Luizenpluizers hebben een belangrijke controlefunctie. Zorg dat je weet hoe neten en luizen eruit zien door op internet bijvoorbeeld de site van het Landelijk Steunpunt Hoofdluis of de GGD te bezoeken. Heb je toch nog vragen? Stel ze aan je collega pluizers!  Vraag jezelf serieus af of je zicht afdoende is en draag zo nodig een leesbril!  De controle heeft plaats op het eerste dagdeel na elke vakantie. We controleren buiten het lokaal. Zorg voor voldoende licht! Alle kinderen worden door twee pluizers gecontroleerd.  Als luizenpluizer blijf je altijd discreet, de resultaten van de controle worden alleen met belanghebbenden gedeeld.  Je bent luizenpluizer voor het hele schooljaar. Je wordt dan ook op elk eerste dagdeel na de vakantie verwacht. Kun je niet, laat dat dan alsjeblieft via e-mail weten! Planning controles Alle groepen worden op hetzelfde dagdeel gecontroleerd. Dit gebeurt standaard op het eerste dagdeel na elke vakantie. Soms is extra controle nodig. Via e-mail of telefoon vragen we je dan om te komen pluizen. De controle zelf  We gebruiken géén kam of potloden vanwege de kans op besmetting. In plaats daarvan gebruiken we een cocktailprikker. Deze is voor eenmalig gebruik, je pakt bij elk kind dus een nieuwe cocktailprikker en gooit de gebruikte weg! Gebruik tussendoor regelmatig de desinfectiegel voor je handen.  Een van de coördinatoren legt op de dag van de controle in de lerarenkamer de checklijsten, potloden, cocktailprikkers en de desinfectiegel klaar.  Maak staartjes en vlechten los en let extra op de warmste plaatsen op het hoofd: achter de oren, in de nek en de pony. Resultaten van de controle  De resultaten van de controle worden op de checklijsten vóór de namen geregistreerd.  Een krulletje betekent dat de leerling geen neten of luizen heeft, een streepje betekent dat het kind afwezig is, een kruisje betekent dat er wél neten of luizen zijn geconstateerd.

In het geval van een besmetting  Wanneer je neten of hoofdluis hebt geconstateerd moet je de coördinatoren informeren. Zij ondernemen verdere actie. Was je handen goed en verzeker je ervan dat de gebruikte cocktailprikkers weggegooid zijn om besmetting van anderen te voorkomen.  Een van de coördinatoren neemt een monster en informeert de leerkracht en directeur. De directeur informeert de ouders van de leerling. Hij of zij gaat in de middagpauze of aan het einde van de dag (overleg met docent) met een brief over het 5-stappenplan naar huis om daar behandeld te worden. Na behandeling komt de leerling weer naar school. Aan het einde van de dag krijgen de klasgenoten de brief ook mee naar huis of via de mail, zodat ouders alert zijn.  Een week na constatering van de besmetting wordt nacontrole gehouden in de groep(en) waar besmetting geconstateerd is en bij broertjes/zusjes van leerlingen met hoofdluis. Vragen Indien je vragen hebt over de controles kun je contact opnemen met een van de coördinatoren. Voor alle vragen over hoofdluis kun je ook terecht op de websites van het Landelijk Steunpunt Hoofdluis en op de website van de GGD.

19-11-2015 14:37