Projekt MŠMT ČR: EU peníze školám Číslo projektu Název projektu Číslo a název šablony klíčové aktivity Název vyučovaného předmětu Identifikátor Číslo v digitálním archivu školy Vzdělávací oblast Sada Kód Anotace
Obor vzdělávání Ročník Vzdělávací obor Jazyk Klíčová slova Druh učebního materiálu Formát materiálu Použitá literatura, zdroje
Datum vytvoření Datum schválení Autor Schválil
CZ.1.07/1.5.00/34.1094 Učíme se trochu jinak – moderně a zábavněji I/2 – Inovace a zkvalitnění výuky směřující k rozvoji čtenářské a informační gramotnosti Český jazyk a literatura VY_12_INOVACE_ČJ_04_05 VY_12_ČJ_04B_05 Jazykové vzdělávání 4B Cvičení z českého jazyka ČJ_4B_05 Pracovní list slouží jako podpůrný materiál při výuce dialektologie. Zaměřuje se na problematiku klasifikace čtyř základních nářečních skupin České republiky a identifikaci jejích odlišných znaků. 39-41L/01 Autotronik 4. Český jazyk český útvary národního jazyka, dialekty pracovní list doc • ADÁMKOVÁ, Petra a kol. Český jazyk a komunikace pro střední školy – 1. díl – Učebnice. 1. vyd. Brno: Didaktis, 2010. s. 19. ISBN 978-80-7358-166-4. • LAMPRECHT, Arnošt, ed. České nářeční texty. 1. vyd. Praha: SPN, 1976. s. 321. 9. 10. 2012 12. 10. 2012 Mgr. Lenka Vondráková Ing. Václav Mikeš
Střední odborná škola a Střední odborné učiliště dopravní Čáslav, příspěvková organizace
Aug. Sedláčka 1145, 286 01 Čáslav
Tel., fax: 327312845 E-mail:
[email protected] web: www.sosasoudopravnicaslav.cz
Čestné prohlášení: Prohlašuji, že jsem tento materiál vypracovala samostatně s použitím literatury a dalších informačních zdrojů, které jsou citovány v práci a uvedeny výše. Prohlašuji, že jsem při vytváření tohoto materiálu neporušila autorská práva třetích osob, zejména jsem nezasáhla nedovoleným způsobem do cizích autorských práv osobnostních a jsem si plně vědoma následků porušení ustanovení § 11 a následujících autorského zákona č. 121/2000 Sb., včetně možných trestněprávních důsledků vyplývajících z hlavy II., hlavy IV. Díl 4 Trestního zákoníku č. 40/2009 Sb. V Čáslavi 12. 10. 2012
Mgr. Lenka Vondráková
Dialekty
1) Doplňte legendu (jednotlivá nářečí) k nářeční mapě ČR.
………………………………………….
………………………………………….
………………………………………….
………………………………………….
2) Na základě charakteristického znaku doplňte nářečí. a) místo spis. i/í, y/ý → é (mlýn → mlén)
nářečí: ………………………………
b) místo spis. é → í (vézt → vízt)
nářečí: ………………………………
c) krátké samohlásky (mam, dam, vim)
nářečí: ………………………………
d) místo spis. ou → ú (moudrý → múdrý)
nářečí: ………………………………
3) Určete druh nářečí a zformulujte hlavní téma textu.
…………………… nářečí No tak posłuchejc´e. Škoły ňebyły tag jag ňes´ka. Były f pryvatňich chalupach. Hnotky1 dřeva nařezane, desky dane2, desky. Na deskach s´edz´ił, nohy na křiš, chyc´ił tabulku a pisoł, co mu učitel vypisoł na tabulu, že. A dyž ňeumjił, ňeumjił, vic´e. Tag vz´oł ho (žáka), połožił na tu desku, kaj s´edz´ił, a doł mu pjet šezd hybuf3. — „Budz´eš s´e učidz´ lebo ňi!“ — A ňi že by było každu hodz´inu inši učitel! Gdepak! To był jedyn učitel a rano od usme do połedňa, žodne přespołedňi. 1
špalky; 2 byla položena prkna; 3 ran
Řešení
1) Doplňte legendu (jednotlivá nářečí) k nářeční mapě ČR.
česká
moravskoslovenská (východomoravská)
hanácká (středomoravská)
lašská (slezská)
2) Na základě charakteristického znaku doplňte nářečí. a) místo spis. i/í, y/ý → é (mlýn → mlén)
nářečí: hanácké
b) místo spis. é → í (vézt → vízt)
nářečí: české
c) krátké samohlásky (mam, dam, vim)
nářečí: slezské
d) místo spis. ou → ú (moudrý → múdrý)
nářečí: moravskoslovenské
3) Určete druh nářečí a zformulujte hlavní téma textu.
slezské nářečí téma: jak dříve vypadala výuka ve škole No tak posłuchejc´e. Škoły ňebyły tag jag ňes´ka. Były f pryvatňich chalupach. Hnotky1 dřeva nařezane, desky dane2, desky. Na deskach s´edz´ił, nohy na křiš, chyc´ił tabulku a pisoł, co mu učitel vypisoł na tabulu, že. A dyž ňeumjił, ňeumjił, vic´e. Tag vz´oł ho (žáka), połožił na tu desku, kaj s´edz´ił, a doł mu pjet šezd hybuf3. — „Budz´eš s´e učidz´ lebo ňi!“ — A ňi že by było každu hodz´inu inši učitel! Gdepak! To był jedyn učitel a rano od usme do połedňa, žodne přespołedňi. 1
špalky; 2 byla položena prkna; 3 ran