Systeem voor kwaliteitsgarantie in kennistransfer en assortimentsbeheer van biologische producten LEONARDO DA VINCI
Projectresultaten en de bekendmaking hiervan
De zekerheid van vakbekwaamheid versterkt het imago van de bio-speciaalzaak
In relatie met initiatiefnemer E(co)-Qualify hebben 20 partners uit 10 landen de basisprincipes voor kwaliteitsgarantie in kennis over biologische producten en assortimentsbeheer ontwikkeld en beschikbaar gemaakt. In de eerste projectfase, E(co)-Qualify I, werden daarvoor de inhoudelijke uitgangspunten voor kwaliteitszekerheid bepaald en verbonden aan opleiding voor medewerker en bedrijfsleider. In de tweede projectfase, E(co)-Qualify II, werd een geheel omvattend systeem voor kwaliteitsborging van de kennistransfer ontwikkeld met als doel een imago verbetering voor het vakmanschap in biologische levensmiddelenbranche te waarborgen. Partners uit relevante beroepsgroepen met kennis van zaken hebben een internationaal vergelijkbaar raamwerk ontwikkeld van controleerbare kwaliteitscriteria voor kennistransfer. Na een uitgebreide pilotfase in de verschillende projectbetrokken landen werd de definitieve versie van het kwaliteitssysteem begin 2009 aan potentieel belangstellenden gepresenteerd. Als platform daarvoor werd gekozen voor de Bio-fach. Dit is de belangrijkste vakbeurs voor de internationale bio-branche. Daarnaast werden er presentaties ingericht in de partnerlanden zelf zodat goede informatie de implementatie van het kwaliteitssysteem kon ondersteunen. De markt voor biologische producten groeit van jaar tot jaar. Net zo belangrijk als de productkwaliteit zelf is kwaliteit van de aanbieding. De consument in het algemeen verwacht van de winkelier goede vakkennis die kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan. Ook bedrijfsleiding en medewerkers dragen bij aan de profilering van kwaliteit en verbetering van de marktpositie voor de gespecialiseerde biologische speciaalzaak. De aanbieding van biologische producten is in EU-verband niet eenduidig geregeld. Zo zijn de uitgangspunten voor kennistransfer niet met elkaar vergelijkbaar. Het gevolg is dat de ondernemer zelf de kennisbagage van medewerkers moet be-oordelen en indien nodig voor scholing moet zorgen. Met het ontwikkelde kwaliteitssysteem voor kennistransfer is een eenvoudig toepasbaar be-oordelingsysteem beschikbaar gekomen ter aanvulling op reeds bestaande nationale kennismodules.
Doel van de ontwikkeling van een Europees Kwaliteitssysteem voor kennistransfer in biologische producten is om binnen de EU-lidstaten een hoger niveau van vergelijkbare kenniscriteria aan te bieden binnen een gecertificeerde structuur.
Kwalificatienormen voor inhoudelijke basis Uitgangspunt voor het nemen van initiatief door E(co)-Qualify was de constatering dat de situatie van kennistransfer met betrekking tot biologische producten weinig structureel genoemd mag worden, terwijl de behoefte aan goede inhoudelijke kennis alsmaar toeneemt. Competentie gestuurd onderwijs mag gezien worden als een Europese wens tot gelijke waardering van kennistransfer. Daarvoor werden in het eerste project E(co)-Qualify I uitgangspunten voor kwaliteitsverbetering geformuleerd. Deze
vormen de inhoudelijke kern van het kwaliteits certificeringssysteem. Er werden basisvoorwaarden voor zowel het leerplan zelf, produktkennis, assortimentsbeheer en management/ondernemerschap geformuleerd. De vormgeving van het certificeringssysteem werd zodanig ingericht dat het verbonden kan worden aan een volledig leerplan maar ook aan gerichte training en opleiding.
De kwalificatiestandaarden zijn opgesplitst inde categorieën operatief/bedrijfvoeringsniveau en management-/bedrijfleidingsniveau Operatief/bedrijfvoeringsniveau Operatief niveau omvat alle dagelijkse activiteiten, die bij de verkoop van goederen horen. Hiertoe behoren de volgende kwalificaties: Basiskennis
zou kennis moeten omvatten die de ecologische landbouw betreft, verder fair trade, hygiëne, zorg voor de koopwaar, het opslaan van koopwaar en milieubescherming. Belangrijke vaardigheden zijn verder communicatieve vaardigheden en kennis van computertechniek.
Bij de artikelenleer/warenkennis zijn kwalificaties noodzakelijk bij de volgende productgroepen:
fruit en groente, brood en deegwaren, kaas en melkproducten en eieren, soja-producten, granen en graanproducten, gedroogd fruit, muesli, zaden en kiemen/loten, oliën en vetten en noten, honing, producten die gesmeerd kunnen worden en kruidenproducten, dranken, lekkernijen (zoetigheden, koffie, thee en cacao) en kindervoeding.
Aanvullende kwalificaties zijn gewenst bij de volgende productgroepen en thema´s:
vlees en vleeswaren, natuurlijke koopwaar en natuurlijke cosmetica, diep ingevroren producten, halffabricaten, versnaperingen, kruiden en geneeskrachtige middelen, vis, etherische oliën, aanvullende levensmiddelen, schoonmaak- en wasmiddelen, koud buffet / snacks en huishoudelijke artikelen en graanmolentjes.
Bedrijfvoering
kwalificaties op het gebied van de organisatie, hieronder voornamelijk kwalificaties t.a.v. de thema´s: aanduidingen en declaraties, goederenmanagement, werkmethoden in de winkel en arbeidsveiligheid en bescherming van de gezondheid en verder kwalificaties op het gebied van de boekhouding.
Voor de marketing zijn noodzakelijk
kwalificaties op het gebied van communicatie, voornamelijk t.a.v. de thema´s: het presenteren van de koopwaar en de indeling van de winkel, consultatieve communicatie, verkoopcommunicatie, reclamatie-management, voedingsleer en ziekten, die worden veroorzaakt door voeding, en kwalificaties t.a.v. het gebruik van marketinginstrumenten, met name t.a.v. de structuur van het kleinbedrijf, prijsbeleid en sortiment.
Managementniveau Het management of de bedrijfsleiding is verantwoordelijk voor het bedrijf als geheel. Kennis op operatief niveau behoort hier tot de bassisvereisten. Tot de basiskennis behoren verder:
kennis t.a.v. het formuleren van een bedrijfsfilosofie, kennis van electronische dataverwerking, communicatieve vaardigheden en tijdsmanagement.
Voor het voeren van een bedrijf zijn kwalificaties op organisationeel gebied onontbeerlijk, deze omvatten de thema´s:
goederenmanagement, de inkoop van goederen, arbeidsorganisatie, kwaliteitsmanagement, personeelmanagement, probleemoplossingsmanagement, controlling 1, arbeidsrecht, arbeidsveiligheid en gezondheidsbescherming op het werk, juridische achtergrondkennis op het gebied van de detailhandel, milieumanagement, projectmanagement en de organisatie van opleidingen voor werknemers, kwalificaties op het gebied van boekhouding (gericht op de leiding van een bedrijf), hiertoe behoren de thema´s: boekhouden, investeringen en financieren, controlling 2 en bronnenmanagement.
Voor de markening zijn onontbeerlijk
kwalificaties op het gebied van marktonderzoek, d.w.z. marktonderzoek gericht op de klant en marktonderzoek gericht op de concurrentie en als kwalificaties op het gebied van marketinginstrumenten zijn de thema´s reclame en promoting belangrijk.
Van kwaliteitstandaard tot kwalificatiesysteem Op basis van geformuleerde uitgangspunten voor be-oordeling van kwaliteit werd in het project E(co)Qualify II een Europees omvattend certificeringsysteem ontwikkeld. Daarvoor werden oa. navolgende indikatoren en criteria voor practische uitvoering betrokken; transparantie van het aangeboden product, bereiding en behandeling van producten, deskundigheid van docenten, inrichting en techniek, Inhoudsdeskundigheid en resultaatbepaling, voorwaarden voor deelname en document administratie en registratie. Basis document voor werkwijze en kwaliteitsborging is het handboek voor kwaliteitscertificering van E(co)-Qualify. Dit bestaat uit drie delen. Het eerste deel omvat het eigenlijke handboek met een beschrijving van relevante aspecten voor kwaliteitsbe-oordeling en de proces inhoudelijke zaken die gelden voor het betreffende instituut. De vaktechnische inhoud, verbonden aan kwaliteits uitgangspunten, is als centraal onderdeel van het certificeringssysteem opgenomen. Het tweede deel van het handboek behandeld een checklist dat als extra hulpmiddel dient voor procesbeschrijving en tevens als basis voor auditering kan dienen. Het derde deel betreft diverse bijlagen. Het dient als vademecum en verschaft een meer practische beschrijving van procesinhoudelijke zaken. Uiteraard kan het certificeringsproces desgewenst aangepast worden wanneer het betreffende instituut zelf voorziet in reeds bestaande certificatie.
Acreditering en certificerin E(co)-Qualify is ontwikkeld als Pull-systeem in plaats van Push-systeem. Juist door deze marktgerichte inrichting voorziet het systeem in een voordelige toevoeging aan trainigstrajecten met interessante marktperspectieven. Het centrale beheer en verdere ontwikkeling van het systeem is in handen van ORA (Organic Retail Association) ORA is het Europese samenwerkingsverband voor de natuurvoedingswinkel. ORA is verantwoordelijk voor zowel het beheer van het certificeringsysteem als acreditering ervan. ORA kan voornoemde acreditering ook aan nationale ge-acrediteerde organisaties overdragen en dan bijvoorkeur aan de branche verbonden. De uiteindelijke implementatie van de certificering kan derhalve in overleg met ORA op nationale grondslag fexibel worden ingericht.
Wat is het voordeel van E(co)-Qualify Doelgroepen die gebruik willen maken van het systeem zijn met name kennisinstelingen die retail van levensmiddelen in het pakket hebben, winkelorganisaties met in-company trainingen, brancheorganisaties en wellicht consumenten organisaties zelf. Voordeel voor kennisinstellingen: ● Standaardisatie van kennis in een groeiende markt ● Certificering met een vertrouwewekkend logo (ORA / IFOAM) ● Gemakkelijke aansluiting bij specifieke nationale bepalingen en regelgeving
Voordeel voor de bio-winkelier: ● Betere aansluiting bij marktvraag met gekwalificeert personeel ● Meer flexibilitiet t.o.v. voortdurend veranderende markt ● Verbeterde reaktie op consumenten wensen Voordeel voor de sector van biologische landbouw ● Verbeterde ontwikkelings perspectieven voor biologische landbouw door bevordering van de marktontwikkeling op basis van een goed gekwalificeerde levensmiddelenbranche Voordeel voor de arbeidsmarkt ● Meer kansen op de arbeidsmarkt voor goed opgeleidde medewerkers in de bio-branche ● Verbeterde internationale mobiliteit en werkgelegenheid Klanten van kennisinstellingen zijn met name de gespecialiseerde natuurvoedingswinkeliers en hun medewerkers, hat gangbare levensmiddelenkanaal met bio-productgroepen en het nog steeds groeiende segment van de buitenhuishoudelijke markt die zich wenst te onderscheiden met kwaliteit.
Naam van het project: Systeem voor kwaliteitsgarantie in kennistransfer en assortimentsbeheer van biologische producten Projectnummer: DE/07/LLP-LdV/TOI/147068 Duur van het project: 24. 10. 2007 - 24. 10. 2009 Contractpartij: Institut equalita, Keulen, Duitsland Partners: Associazione Terre dell'Adriatico, Senigallia (Italië) Ecozept (Frankrijk) Forum Berufsbildung e.V. (Duitsland) Groenhorst-College, Dronten (Nederland) Okömarkt Verbraucher und Agrarberatung e.V., Hamburg (Duitsland) Organic Retailers Association ORA, Wien (Oostenrijk) SPES-Akademie (Oostenrijk) Živý venkov, o.s. (Tsjechische Republiek) Contactgegevens: Institut equalita Ulrich Diermann Lütticher Str. 68 50674 Köln, Germany Telefon: + 49 (0) 221 5108860 E-mail:
[email protected] Website: http://www.equalita.de Website: www.ecoqualify.o-r-a.org www.adam-europe.eu/adam/project/ view.htm?prj=2928 www.equalita.de/cmsen
Productbeschrijving E(co)-Qualify biedt een gestructureerd Europees Kwaliteitscertificeringssysteem voor kennistransfer in ondernemerschap met natuurvoeding dat aan acreditatie vereisten voldoet. Het projectresultaat bestaat uit verschillende elkaar aanvullende elementen die per medio oktober 2009 beschikbaar zijn.
Europees kwaliteitsborgingssysteem E(co)-Qualify Taal: DE, EN, NL, IT, CZ
Het belangrijkste is een Europees kwaliteitsborgingssysteem voor kennistransfer in het levensmiddelenkanaal met daaraan verbonden richtlijnen voor acreditering en certificering. Dit is bestemd voor zowel de gespecialiseerde natuurvoedingsbranche als overige distibutievormen. In E(co)-Qualify vormen de kwaliteitsnormen de vaktechnische kern voor practisch management en marktconform ondernemerschap. De kwalteitsnormen betreffen produkt en warenkennis, bereidingen bewerking van produkten, kwalteit van docenten, fasciliteiten voor training en onderwijs, resultaatbepaling van de kennistransfer en administratief management. Het Europese kwaliteitssysteem E(co)-Qualify is als CD-ROM maar ook in gedrukte vorm beschikbaar. Daarbij is nadere informatie beschikbaar via de websites van het Europees samenwerkingsverband ORA (Organic Retailers Association) en via de sites van de samenwerkende partners in het project.
Het kwaliteitshandboek Taal: DE, EN, NL, IT, CZ
In het kwaliteitshandboek zijn alle elementen beschreven voor vormgeving en implementatie van het certificeringssysteem E(co)-Qualify. Dit is het belangrijkste document voor inrichting van het certificeringsproces voor kennistransfer. Het omvat een inhoudelijke omschrijving van kwaliteitskenmerken betreffende de kennisinstelling zelf, vaktechnische kwalificatie en een checklijst voor procesbeschrijving voor certificering. Een bijlage is met practische voorbeelden is toegevoegd. Ook het kwaliteitshandboek is zowel als CD-ROM en in gedrukte vorm beschikbaar en wordt vermeld op de websites van betreffende partner kennisinstellingen.
Website E(co)-Qualify Taal: DE, EN
Op de website E(co)-Qualify wordt naast het kwaliteitwaarborgingssysteem en de kwaliteitshandleiding tevens actuele informatie over het project gepresenteerd, evenals aanvullende informatie en info over de verdere ontwikkelingen van E(co)Qualify. Hiernaast biedt het een platform voor het uitwisselen van informatie en ervaringen. De website is te vinden op het volgende adres:
www.ecoqualify.o-r-a.org
Colofon:
Abstract
Tekst: Ulrich Diermann Institut equalita
The organic market is growing year by year. As important in marketing as the quality of the products is the quality of the trade. Shop management competence in selling is more and more the focus in developing the business. For further expansion of the market, the organic food retail qualifications of the managers and employees become increasingly more important. Vocational training and further education is, however, confused by a multitude of offers and activities on varying levels and of varying qualities from different organisations, with currently no quality assurance measures or systems. It is vital to ensure that further education measures in the various states of the European Union will be carried out at the same high level of quality. A comprehensive system of quality assurance and certification, with internationally comparable criteria as an obligatory and controllable framework, needs to be installed. The intention of E(co)-Qualify is to present a comprehensive European quality assurance system for further education in the organic foods trade. Based on qualification standards focussing the technical content a European quality assurance system is derived and
Foto´s: Ralph Liebing Elisabeth Avakian-Reuter Heinz Eickmeier Druk: Tiskdruck Velimský, Brno
Keulen, oktober 2009
developed. The qualification standards define the operational and the management level of a company with regard to the necessary skills in the areas of product, operating and market. They offer a basis for meaningful assessment and certification systems, and contribute to the alignment of the different training and evaluation systems. In order to develop a comprehensive quality assurance system, further indicators and criteria for the implementation of training measures have been included such as: transparency of offers, counselling and mentoring, qualifications of teachers, room setup and equipment of providers, learning and success controls, survey of participants, certificates and proofs, conditions of participation and contracts, complaint management. Target groups and users are the providers of qualification and training, professional associations, businesses, entrepreneurs and employees and other stakeholders in the vocational training of this branch. Training institutions and stakeholders in professional education in the participating countries learn the quality assurance system and how to implement it in their daily training and education practice.
De verspreiding en toepassing van een kwalteitsborgingsysteem in kennistransfer betreffende natuurvoeding in Europa - E(co)-Qualify II werd met ondersteuning van de Europese Commissie gefinancierd. De verantwoordelijkheid voor toepassing draagt alleen de gebruiker.
Internal body
Živý
venkov
