Projecten 2015
6 november 2014
KBO-Brabant NMOB PCOB PVGE
Belangenorganisatie van senioren Netwerk Migranten Ouderenorganisaties Protestants Christelijke Ouderenbond Vereniging voor Senioren Website: www.vbob.nl
1
2
Inhoudsopgave
Belastingservice .................................................................................................... 5 Clientondersteuning Wmo ....................................................................................... 7 Dementie, óók onze zorg! ....................................................................................... 9 Deskundigheidsbevordering lokale belangenbehartiging ........................................... 11 Intergenerationele ouderenzorg ............................................................................ 13 Pilot methodiekontwikkeling Zelf Activering Ouderen ................................................ 15 Uitrol woningaanpassing bestaande bouw ............................................................... 17 Veilig Thuis ......................................................................................................... 19 Vrijwillige ouderenadvisering en thuisadministratie .................................................. 21 Werkplaatsen lokale beleidsthema’s ....................................................................... 23 ZorgeloosHuis ..................................................................................................... 25
3
4
Belastingservice Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, Projectleider Wim Kop Projectdoel Doelstelling is om de vrijwillige lokale belastingservice voor senioren te versterken door middel van opleiding en door het in stand houden van een helpdesk ten behoeve van nieuwe en bestaande belastinginvullers in Noord-Brabant. Beknopte projectomschrijving In Noord-Brabant functioneert een uitgebreid netwerk met vrijwillige belastinginvullers die verbonden zijn aan lokale Afdelingen van de provinciale en landelijke seniorenverenigingen. Deze belastinginvullers onderhouden een persoonlijke dienstverlening aan huis met het invullen van de aangifte inkomstenbelasting en het aanvragen of wijzigen van huursubsidie of zorgtoeslag. De belastingservice is gericht op senioren met een AOW pensioen en een inkomen beneden de grens van de zorgtoeslag. De Brabantse Belastingservice maakt deel uit van het landelijke Belastingproject van de seniorenbonden ANBO, PCOB, Unie KBO en de Belastingdienst. Het VBOB voert de provinciale coördinatie van het project en heeft een helpdeskfunctie voor lokale Afdelingen en hun belastinginvullers. De Belastingdienst verzorgt jaarlijks in de regio de opleiding van belastinginvullers. Voor nieuwe belastinginvullers is er een introductieprogramma dat bestaat uit een opleidingsdag bij de Belastingdienst en een introductie vanuit het VBOB.
Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren •
• • •
•
Afdelingen worden jaarlijks geïnformeerd over de belastingservice en de daarbij behorende voorwaarden. Zij krijgen minimaal twee keer per jaar informatie. Een keer in verband met de werving van nieuwe invullers en een keer in verband met de terugkoppeling van de opleidingsresultaten, Voor nieuwe belastinginvullers zijn er in het najaar informatiebijeenkomsten gericht op de organisatie van de provinciale belastingservice (twee groepen) en een cursusdag bij de Belastingdienst (drie groepen) Zittende en nieuwe belastinginvullers krijgen in januari en februari een (verplichte) cursusdag over de aangifte inkomstenbelasting 2014 (28 groepen) Vanaf 2015 kan alleen nog online aangifte worden gedaan met een zogenaamde eherkenning en machtigingscode. Dit nieuwe systeem kan in het begin voor veel belastinginvullers lastig zijn. Zij moeten naar een nieuwe werkwijze overstappen. Daarom worden voor ongeveer 50 invullers extra instructiebijeenkomsten georganiseerd. De projectcoördinatie en projectondersteuning zijn gericht op organisatie van werving en opleiding, het beantwoorden van vragen en ondersteuning aan Afdelingen. Het coördinatiepunt is tevens een algemene vraagbaak voor belastinginvullers. Voor meer specialistische vragen kan een beroep worden gedaan op drie vrijwillige fiscalisten.
5
Samenwerkingspartners In het project wordt samengewerkt met het landelijk projectteam van de ouderenbonden, bestaande uit ANBO, PCOB en Unie-KBO. Het landelijk projectteam onderhoud de relatie met het Ministerie van Financiën en de Belastingdienst. Provinciaal wordt samengewerkt met de lokale Afdelingen van de partners in het VBOB en met de Belastingdienst. De docent van de Belastingdienst en de landelijk coördinator nemen deel aan de provinciale projectgroep. Beoogde resultaten 2015 • • • • • • •
Vrijwillige belastinginvullers voor Brabantse senioren zijn opgeleid om de aangifte IB 2014 te verzorgen en huur- en zorgtoeslagen voor senioren aan te vragen of te wijzigen Kwantitatieve resultaten zijn: 40 startende belastinginvullers zijn opgeleid om de aangifte van senioren te verzorgen 550 belastinginvullers zijn bijgeschoold 50 invullers zijn extra geïnstrueerd over de nieuwe online aangifte. 20.000 ingevulde aangiften inkomstenbelasting. 1.000 aanvragen huurtoeslag en zorgtoeslag.
6
Clientondersteuning Wmo Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, Projectleider Eva Geelen Projectdoel Doelstelling is om in 2015 en 2016 zeker 120 vrijwillige cliëntondersteuners op te leiden en gemiddeld twee invullers per gemeente in te zetten. Beknopte projectomschrijving Met het project Clientondersteuning wordt aansluiting gezocht bij de geconstateerde behoefte van senioren om bij de Wmo-aanvraag ondersteund te worden door een onafhankelijke, niet aan gemeente of zorgaanbieder gerelateerde deskundige. De Wmo biedt hier de mogelijkheid toe. In de Wmo wordt onder cliëntondersteuning verstaan onafhankelijke ondersteuning met informatie, advies en algemene ondersteuning die bijdraagt aan het versterken van de zelfredzaamheid en participatie. Gemeenten dienen volgens de Wmo er zorg voor te dragen dat cliëntondersteuning beschikbaar is en dat bij deze ondersteuning het belang van betrokkene uitgangspunt is. Het VBOB wil op deze ontwikkeling inspelen door er naar te streven dat in iedere gemeente twee vrijwillige cliëntondersteuners uit de seniorenverenigingen worden opgeleid. De cliëntondersteuner behartigt de belangen van de Wmo cliënt in het proces van de zorgaanvraag. Er wordt gewerkt volgens het principe van de Wmo 2015, waarbij de zorgvrager gestimuleerd wordt om problemen zelf op te lossen. De cliëntondersteuner is op verzoek van de zorgvrager aanwezig bij (gesprekken in het kader van) het onderzoek, bewaakt de kwaliteit van de verslaglegging en ondersteunt indien nodig de zorgvrager bij het indienen van een bezwaarschrift. Clientondersteuners beschikken over een HBO werk- en denkniveau en krijgen een tweedaagse opleiding van een gecertificeerd opleidingsinstituut. Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren • • • •
Samen met Afdelingen worden cliëntondersteuners geworven. Dit kunnen ouderenadviseurs zijn die aan de gestelde opleidings- en ervaringseisen voldoen. Zo nodig wordt extern geworven. Er worden intakegesprekken met kandidaten gevoerd. Op basis van dit intakegesprek wordt besloten om de kandidaat voor de opleiding aan te melden. Er worden in 2015 vier opleidingen met gemiddeld 15 deelnemers uitgevoerd. In overleg met cliëntondersteuners en lokale Afdelingen wordt de plaatsing en coaching van de ondersteuners verder uitgewerkt. Uitgangspunt hierbij is dat cliëntondersteuners onderling binding voelen en dat hun lokale positionering vanuit de seniorenverenigingen geborgd blijft.
7
Samenwerkingspartners • • •
•
Marienburggroep / Cerein: opleidingsinstituut dat de opleiding van de nieuw geworven cliëntondersteuners zal verzorgen Lokale Afdelingen van de in het VBOB verenigde seniorenverenigingen: de lokale Afdelingen spelen een cruciale rol in de werving en de verdere begeleiding van de cliëntondersteuners. Gemeenten in Brabant zijn per brief aan het college van B&W geïnformeerd over dit project. Die gemeenten waar het VBOB cliëntondersteuning kan aanbieden worden daarover apart benaderd met het verzoek de cliëntondersteuners van het VBOB onder de aandacht te brengen van een ieder die een WMO-aanvraag doet Sociale wijkteams, frontlijnteams en dergelijke: activiteiten in het sociale domein worden in toenemende mate aangeboden in de wijk waar de burger woont. De cliëntondersteuners zoeken aansluiting bij deze structuur.
Beoogde resultaten 2015 • 60 vrijwilligers zijn opgeleid als cliëntondersteuner.
8
Dementie, óók onze zorg! Uitvoerend opdrachtnemer PCOB, Projectleider Jan Pothof Projectdoel Het doel van het project is het informeren van senioren en hun mantelzorgers in Brabant over dementie. Beknopte projectomschrijving In september 2013 is gestart met voorlichtingsbijeenkomsten in de 67 gemeenten. Naast kartrekkers, dagvoorzitters en voorlichters vanuit de ouderenorganisaties, worden ook vrijwilligers van de Brabantse Alzheimer afdelingen ingezet. Zij zorgen voor gesprekken en voorlichtingsmateriaal in de pauze en aan het eind van de voorlichting. Onze voorlichters zijn opgeleid door Alzheimer Nederland. Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren Om het projectdoel te realiseren wordt zoveel mogelijk gewerkt met een door de projectleider lokaal gevormde werkgroep. De werkgroep bestaat vooral uit medewerking van Gemeente, lokale seniorenverenigingen, regionale dementieconsulenten, vertegenwoordiging van regionale Alzheimervereniging etc. Primair zullen de senioren en hun familie, mantelzorgers in Brabant worden uitgenodigd de voorlichtingsbijeenkomsten bij te wonen. Daarnaast zijn ook andere belangstellenden, zoals welzijns- en zorgorganisaties, gemeenteambtenaren en politici welkom. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande mediamiddelen. De gemeente wordt gevraagd om zo mogelijk senioren met een brief van de wethouder uit te nodigen. Verder wordt zo optimaal mogelijk gebruik gemaakt van de nieuwsbrieven en informatiemagazines van de seniorenverenigingen zelf, de huis-aan-huisbladen, websites van de seniorenverenigingen en het VBOB, provinciale nieuwsbrieven, digitale nieuwsbrieven. Op lokaal niveau zullen bij de steunpunten mantelzorg, de Wmoloketten, Stichting Welzijn Ouderen, bibliotheken, gemeentehuizen, zorg- en welzijnsinstellingen aankondigingen worden gedaan voor die bijeenkomsten. Alle seniorenverenigingen in een gemeenten worden in een vroeg stadium uitgenodigd. De projectgroep verzorgt en is verantwoordelijk voor het inhoudelijk verhaal tijdens de bijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomst wordt een brochure en een ballpoint uitgedeeld.
9
Samenwerkingspartners In de stuurgroep van Dementie, óók onze zorg, zitten vertegenwoordigers van de PG Raad en Alzheimer Nederland als adviseur. Een lid van de stuurgroep heeft zitting in de PG Raad en onderhoudt lijnen met de SRE Eindhoven In alle plaatselijke bijeenkomsten is samenwerking met : Gemeentelijke beleidsmedewerkers, in sommige situaties zelfs de wethouders vertegenwoordigers van zorgloketten, vraagwijzers etc. vertegenwoordigers van lokale ouderenbonden KBO, ANBO en PCOB vertegenwoordigers van seniorenraden, welzijnsorganisaties voor ouderen Stichting Alzheimer Nederland, vertegenwoordiging van de regionale afdelingen. Zorginstellingen die vertegenwoordiging leveren in de personen van Dementie managers, Casemanagers, wijkzusters, dementieconsulenten etc. vertegenwoordigers van Regionale Dementie Platforms vertegenwoordigers van werkgroepen Dementievriendelijke gemeenten. In sommige bijeenkomsten zijn de plaatselijke huisartsen/ praktijkondersteuners betrokken door zitting in het vragenpanel. Gemeentebesturen geven financiële ondersteuning door het beschikbaar stellen van vergaderruimten, gastvrouw/heer functie (koffie en thee) en o.a. de uitnodiging aan alle ouderen in de gemeente te sturen. Helpen mee aan een breed verspreide PR. Eventueel als kartrekker het project mede te organiseren. Van Ouderenbonden vragen wij hulp bij het in kaart brengen van het sociale netwerk en het verspreiden van de bekendmaking van de bijeenkomsten door b.v. Nieuwsbrieven en uitnodigingen invoegen in het verenigingsblad. PR activiteiten etc. Stichting Alzheimer-Nederland ondersteunt ons op het gebied van achtergrondgegevens en deskundigheid levert informatie aan van feiten en cijfers. (de reg. afdelingen) verzorgen een brochure/informatie stand tijdens een bijeenkomst. Lokale organisaties ( Welzijnsorganisatie, zorginstellingen etc) vragen wij hulp bij het verder realiseren van de bijeenkomsten en deskundigen op dit terrein mee laten doen in het vragenpanel. Eventueel komen zij met brochure/folder en/of informatiemateriaal. Verder ondersteunend in uitvoering en PR. PR Voor de PR wordt een beroep gedaan op de provinciale krant BN/de Stem en de lokale huis-aan-huisbladen, de lokale radio en/of TV zenders
Beoogde resultaten 2015 Gedurende de projectperiode zijn in 67 gemeenten voorlichtingsbijeenkomsten gehouden waaraan door senioren en partners met hun mantelzorgers (cq betrokken familieleden) en overige belangstellenden is deelgenomen. De betrokken deelnemers zijn op de hoogte gebracht van wat vergeetachtigheid is en dementie. Hoe kun je er mee omgaan en waar kun je in de lokale situatie terecht als er vragen zijn of gaan komen. Het programma is er mede op gericht om het negatieve beeld over dementie te verlagen en geeft mogelijkheden om zo lang mogelijk de eigen regie te behouden. Senioren en mantelzorgers zijn hierdoor in staat bewuste keuzen te maken.
10
Deskundigheidsbevordering lokale belangenbehartiging Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, Projectleider Edith Mostert Projectdoel Doel van het project is om de lokale vertegenwoordigers van seniorenorganisaties adequaat toe te rusten met kennis en kunde, waardoor men in staat is op deskundige en effectieve wijze belangen te behartigen en invloed uit te oefenen op de gemeente en relevante instellingen die lokaal of (waar van toepassing) regionaal actief zijn op beleidsterreinen die voor senioren van belang zijn. Beknopte projectomschrijving Vanuit het project worden themabijeenkomsten georganiseerd die gericht zijn op beleidsontwikkelingen met betrekking tot de terreinen wonen, welzijn, zorg en mobiliteit. De thema's sluiten aan bij de actualiteit en worden in nauw overleg met de projectgroep gekozen. De bijeenkomsten hebben een provinciaal karakter. Bij grote belangstelling worden de bijeenkomsten regionaal aangeboden, of eventueel herhaald. Thema's die onder meer aan de orde kunnen komen gaan over de Wmo 2015, de participatiewet, de wet langdurige zorg, mobiliteit, activiteiten aansluitend op het jaar van senioren en verkeersveiligheid, de positie van de vrijwilliger in de samenleving, mantelzorg en professionele zorg, wonen en dementie, etc.
Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren • • • • • •
Drie vergaderingen met de projectgroep, waarin inhoud en uitvoering van bijeenkomsten wordt voorbereid. Drie centrale bijeenkomsten over de onderscheiden actuele beleidsthema's met 100150 deelnemers. Drie decentrale bijeenkomsten over de onderscheiden actuele beleidsthema's met 70-100 deelnemers. Er worden vier digitale nieuwsbrieven uitgebracht. Er wordt een helpdesk/vraagbaak onderhouden waarbij gebruik kan worden gemaakt van de kennis en het advies van een pool van deskundigen, die daarvoor wordt ingesteld. publiciteit.
Samenwerkingspartners Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant, Dorien Kloosterman van Ieder(in), Zorgbelang, Omgevingsdienst Zuidoost Brabant, Robuust, WoonKeur, VAC-punt wonen, NOMB, ZET. Beoogde resultaten 2015 • •
Een gemiddeld bereik van 75 tot 100 deelnemers per bijeenkomst voor decentrale bijeenkomsten en 100 – 150 deelnemers voor centrale bijeenkomsten. Uit evaluatie van deelnemers blijkt dat zij daadwerkelijk met de informatie aan de slag gaan. 11
12
Intergenerationele ouderenzorg Bijgaand projectvoorstel wordt verder uitgewerkt in nauwe samenwerking met een denktank bestaande uit vertegenwoordigers uit de migrantenorganisaties en overige samenwerkingspartners, onder regie van het VBOB. Uitvoerend opdrachtnemer NOMB Projectdoel Het centrale doel van het project is om door samenwerking tussen jonge en oudere senioren ideeën te genereren op het snijvlak van zorg, wonen en welzijn. In dit project worden verder de volgende doelstellingen nagestreefd: • Er wordt naar gestreefd om in het vrijwilligerswerk met senioren generaties bij elkaar te brengen • Er wordt door de wederzijdse communicatie tussen generaties, vooral wanneer jongeren daarbij betrokken worden, duurzaam gewerkt aan behoud van hulp aan senioren als vrijwilligerswerk van familie en daarbuiten. • Een bijkomend doel is om nadrukkelijk ook personen van migranten afkomst bij het project te betrekken. Beknopte projectomschrijving 2012 was door de Europese Unie uitgeroepen tot het jaar van het actief ouder worden en de solidariteit tussen generaties. Met die oproep is getracht om mogelijke tegenstellingen en spanningen tussen generaties op te lossen en te voorkomen. Ook na 2012 is de intergenerationele aanpak van belang. Een kloof tussen generaties moet worden voorkomen. Bij het project worden jongeren ingezet bij het vervullen van activiteiten met senioren. Het project vindt op wijkniveau plaats in vier gemeenten in Brabant. Gekozen wordt voor twee grote steden en twee dorpen. Het project wordt afgesloten met een vergelijking tussen maatschappelijke solidariteit in stad en platteland. • Met het buurtwerk worden afspraken gemaakt over activiteiten met groepen senioren. • De groepsgrootte kan variëren van 12 tot 15 senioren in verschillende leeftijdscategorieën (50 jaar en ouder). • Er zal worden gewerkt met studenten uit het beroepsonderwijs (middelbaar en hoger beroepsonderwijs). • De diverse activiteiten tussen jongeren en senioren zullen een jaar duren. Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren • • •
Activiteiten die leerlingen van scholen, basis en voortgezet onderwijs, organiseren en presenteren met ouderen. De plannen worden tevoren voorbereid met de betreffende scholen. Er worden per gemeente vijf groepsactiviteiten georganiseerd. Telkens worden de activiteiten gepresenteerd door jongeren. De activiteiten van jongeren met senioren zijn bijvoorbeeld: - kunstactiviteiten (kleuters en oudere leerlingen basisschool) 13
-
omgaan met computer (internet); bewegingsleer (studenten dansacademie); bespreking samenlevingsvraagstukken tussen studenten maatschappelijk werk en senioren; activiteiten textiele werkvormen studenten kunstactiviteiten; hoe moeten woonwijken worden ingericht om de omgang tussen verschillende generaties te bevorderen. Gesprekken en presentaties van studenten die bouwkunde studeren.
Samenwerkingspartners Samenwerkingspartners zijn: - Buurt- en wijkorganisaties; - Scholen (basis-, voortgezet- en beroepsonderwijs. - Eigen organisaties van migranten Beoogde resultaten 2015 • • • •
Genereren van nieuwe interventies op het snijvlak van zorg, wonen en welzijn; Een zoektocht maken naar vernieuwende intergenerationele ideeën en aanpak m.b.t. onder meer mantelzorg; Samenwerken aan inspirerende werkwijze met senioren; De familieparticipant, onder meer jongeren in de gelegenheid stellen mee te denken en te praten over de toekomstige ontwikkeling op het terrein van welzijn en zorg met senioren.
14
Pilot methodiekontwikkeling Zelf Activering Ouderen Bijgaand projectvoorstel wordt verder uitgewerkt in nauwe samenwerking met een denktank bestaande uit vertegenwoordigers uit de migrantenorganisaties en de Hogeschool, onder regie van het VBOB. Uitvoerend opdrachtnemer NOMB Projectdoel Doelstelling is om via een pilot de basis te leggen voor methodiekontwikkeling voor zelf activering. Door methodiekontwikkeling zal een meer systematische uitvoering van zelf activering gerealiseerd worden. Beknopte projectomschrijving Met zelf activering worden activiteiten opgezet die uitgaan van een werkwijze die systematisch wordt opgebouwd. De verwachtingen van zelf activering zijn hoog. Van zelf activering wordt verwacht dat: • senioren zich deelnemer voelen in de besluitvorming over hun toestandsbeeld; • zij het gevoel hebben op basis van goede informatie keuzes te maken over hun eventuele behandeling(en); • zij in staat zijn tot gedragsverandering door aanpassingen van hun levensstijl om op passende wijze om te kunnen gaan met hun aandoening(en); • zij durven om kritische vragen te stellen aan hun zorgverleners; • zij verantwoordelijkheid met betrekking tot hun gezondheid nemen en zoeken dié zorg op die echt nodig is; • zij zich actief opstellen in de beoordeling van informatie die zij van hun zorgverleners ontvangen.
Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren In het methodisch werken spelen kennis, inzicht en vaardigheden een rol. Het bewust en systematisch aanpakken van de werkwijze m.b.t. zelf activering dragen bij tot een grotere efficiëntie van het werk van mantelzorgers. Het project zal worden gerealiseerd met studenten uit het hoger beroepsonderwijs. Te denken is aan studenten die maatschappelijke werk en dienstverlening (MWD), of Cultureel Maatschappelijke Vorming (CMV) studeren. In het werken met groepen worden in de werkwijze een aantal fasen opgebouwd die de werkwijze op het gebied van zelf activering systematiseert. Er wordt uitgegaan van de volgende fasen. Fase 1, de voorbereidende fase, die bestaat uit 5 stappen namelijk, informatie verzamelen, probleemstelling formuleren, doelstellingen formuleren, ontwerpplan, uitvoeringsplan. Fase 2 betreft de evaluatie van het project.
15
•
• • •
In samenwerking met een Brabantse hogeschool voorbereidingen treffen m.b.t. het opstellen van een onderzoeksplan. Te denken valt aan het opstellen van een vragenlijst voor diepte interviews met ouderen en mantelzorgers. De vragenlijst zal moeten weergeven wat er in de praktijk gebeurt als het gaat om zelf activering; Algemene informatiebijeenkomsten worden georganiseerd die moeten leiden tot samenstelling van focusgroepen, de groepen waarmee gewerkt zal worden; Komen tot een operationele beschrijving van zelf activering; Uitvoeren van diepte-interviews;
Door samen te werken met studenten wordt indirect gewerkt aan het betrekken van jongeren bij de vraagstukken rondom het ouderenbeleid. Samenwerkingspartners Eigen organisaties van migrantenouderen en een Brabantse Hogeschool.
Beoogde resultaten 2015 • • •
Ontwikkeling aanzetten van een model voor methodiekontwikkeling zelfactivering; Beproeven van het bovenstaande in de praktijk; Systematische toepassing van zelfactivering.
16
Uitrol woningaanpassing bestaande bouw Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, projectleider Edith Mostert Projectdoel Het doel van dit project is om de ervaringen en instrumenten die in de pilot van het project woningaanpassing bestaande bouw in West-Brabant ontwikkeld zijn over de provincie uit te rollen, zodat er een provinciaal netwerk aan deskundige vrijwilligers ontstaat die leiding kunnen geven aan workshops/informatiebijeenkomsten gericht op de aanpassing van woningen van senioren. Beknopte projectomschrijving Het project woningaanpassing in West-Brabant is als pilot opgezet om de methodiek van woningaanpassing door te ontwikkelen, zodat deze over de rest van de provincie kan worden uitgerold. Er zijn in de regio West-Brabant inmiddels 50 vrijwilligers opgeleid die workshops kunnen begeleiden en er worden materialensets gemaakt. Medio 2015 loopt het project af en zal gestart worden met de uitrol van de expertise over de rest van de provincie. Projecten woningaanpassing zijn er op gericht dat senioren zich informeren of hun woning geschikt is om langer zelfstandig te blijven wonen. Vrijwilligers die volgens het beproefde train-de-trainer concept zijn opgeleid, geven leiding aan workshops/ informatiebijeenkomsten aan senioren en andere doelgroepen in de eigen wijk. Centraal staat de vraag of de eigen woning geschikt is om er in te blijven wonen, ook als de zorgvraag toeneemt. De woningen van de deelnemers staan centraal. Er zijn maximaal 15 personen per workshop. In aansluiting op de workshops kan de woning geschikt gemaakt worden om er zo lang mogelijk in te kunnen blijven wonen. Deelnemers aan de workshop kunnen hiervoor gebruik maken van aanbod door deskundige derden. Het VBOB is verantwoordelijk voor het opleiden en de verdere kennisoverdracht aan de vrijwilligers. De organisatie van bijeenkomsten die deze vrijwilligers leiden is een lokale verantwoordelijkheid. Een servicepunt met een onafhankelijk deskundige geeft advies over mogelijke aanpassingen en selecteert bedrijven, technici en geschikte producten van bedrijven, zoveel mogelijk in de eigen omgeving. Dit geeft een impuls aan de lokale economie. Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren Er wordt een totaalpakket aangeboden dat is afgestemd op behoeften van de doelgroep, waar vrijwilligers zelf mee aan de slag kunnen en waarbij samenwerking met andere lokale en regionale initiatieven en organisaties wordt bevorderd. Dit bestaat uit: • lokale seniorenverenigingen worden ondersteund bij de werving van vrijwilligers die leiding kunnen geven aan workshops met bewoners. Dit gebeurt vanuit een regionale benadering in Midden-, Noordoost- en Zuidoost-Brabant. • geselecteerde vrijwilligers krijgen een training aangeboden van twee dagen, onder leiding van specialisten. • lokale seniorenverenigingen en de vrijwillige workshopleiders worden ondersteund bij het voorbereiden van de informatie aan en werving onder de doelgroep • voorlichting en informatie wordt zo dicht mogelijk bij de mensen gebracht via lokale 17
•
• •
vertrouwde kanalen ondersteuning van de getrainde vrijwilligers bij de lokale opzet van de trainingen door ontwikkelen/leveren van lesmateriaal voor de informatiebijeenkomsten/ workshops en modelteksten (persberichten, flyers, folderteksten etc.), aansluitend op de bestaande lokale structuren ondersteuning vanuit de provinciale projectgroep. koppeling is gelegd met de in ontwikkeling zijnde training van WoonKeur Bestaande Bouw waarbij mensen die dat willen ook worden opgeleid tot WoonKeuradviseur
nazorg. Samenwerkingspartners Wonen met Gemak, VKKNB, RWB, KBO-afdelingen, Regio West-Brabant, BNA Architectenwinkel, WIJ-Breda, SVOP, Ruud Dirkse van Anders zorgen, Rolf Jobse van WMG, Bart Mulder van VAC-punt wonen, diverse gemeenten zijn benaderd (Waalwijk, Woensdrecht, Werkendam, Steenbergen, Bergen op Zoom, Hilvarenbeek, etc.) Beoogde resultaten 2015 In 2015 zijn verdeeld over de regio's Zuidoost, Noordoost en Midden-Brabant 40 vrijwilligers afkomstig uit 20 gemeenten opgeleid om de workshops te kunnen geven: • Twee trainingen voor 2x20 vrijwilligers; dit zijn twee identieke tweedaagse trainingen voor vrijwilligers die workshops willen gaan geven. • Twee terugkombijeenkomsten voor alle regio’s (inclusief de gemeenten uit de pilotfase). • Aan het einde van het project zijn per gemeente enkele workshops gegeven en is per gemeente in afstemming met gemeentelijke stakeholders een x aantal workshops per jaar ingepland.
18
Veilig Thuis Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, Projectleider Eva Geelen Projectdoel Doel van dit project is om senioren en hun omgeving te informeren over verschijningsvormen van misbruik van ouderen, zoals oplichting of ouderenmishandeling en hen bewust te maken van signalen die op dit misbruik wijzen. Beknopte projectomschrijving Het project sluit aan op het landelijk actieprogramma ‘Ouderen in veilige handen’. Het onderwerp is uitgebreid tot het thema ‘Veilig Thuis’ om aan te sluiten bij het gegeven dat misbruik van ouderen een breed karakter heeft. Het project is in 2014 gestart en loopt door tot eind 2015. Er zijn vier vrijwillige deskundige voorlichters beschikbaar die het thema ‘Veilig Thuis’ kunnen presenteren. Wezenlijk onderdeel van de voorlichting betreft het herkennen van ouderenmishandeling en ontspoorde mantelzorg. Huidige signalen wijzen er op dat de kans op het ontsporen van mantelzorg toeneemt. De voorlichters maken gebruik van landelijk ontwikkeld voorlichtingsmateriaal. Dit gaat over: babbeltruc, voorkomen woningovervallen, inbraakpreventie en ouderenmishandeling. Lokale seniorenverenigingen hebben zo een relevante kant-enklare publieksvoorlichtingspakket ter beschikking. Inclusief uitreikmateriaal en voorlichters hebben zij een instrument voorhanden om zich lokaal te profileren.
Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren •
•
• •
De vier voorlichters geven publieksvoorlichting over dit thema. Ieder zoveel mogelijk in de eigen regio. Een voorlichtingsbijeenkomst wordt lokaal geëntameerd en georganiseerd door een (of bij voorkeur enkele samenwerkende) lokale Afdeling(en) en is toegankelijk voor alle ouderen uit die gemeente. Bij voorkeur wordt ook samenwerking gezocht met andere lokale partijen zoals bijvoorbeeld een verhuurder van seniorencomplexen of andere organisaties die een natuurlijk bereik hebben onder senioren. Afdelingen worden ondersteund in het organiseren van een voorlichtingsbijeenkomst, vanuit het VBOB wordt een voorlichter ingezet en worden ondersteunende materialen aangeboden. De lokale Afdeling zorgt voor de werving, de ruimte en het kopje koffie. De voorlichters komen 4 per jaar bijeen om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren De bewustwording rondom het thema ‘veilig thuis’ wordt tevens bevorderd door gerichte communicatie hierover, o.a. middels bestaande communicatiekanalen van de deelnemende ouderenorganisaties, via de website en door het aanbieden van artikelen aan huis-aan-huisbladen
19
Samenwerkingspartners • Lokale Afdelingen van de in het VBOB verenigde ouderenorganisaties: de lokale Afdelingen nemen de organisatie van de bijeenkomsten met ondersteuning van de projectstaf (inclusief de promotie) voor hun rekening. • Unie KBO: de inhoud van de bijeenkomsten en de opleiding van de vrijwilligers is tot stand gekomen in samenwerking met de Unie KBO. De Unie op haar beurt voert dit project uit in opdracht van het ministerie van VWS. De Brabantse inspanningen en resultaten passen dan ook in het landelijk kader ‘Ouderen in veilige handen’. • Steunpunt Huiselijk Geweld Brabant Noord: i.k.v. Regionale Aanpak Ouderenmishandeling wordt in de regio Noord oost Noord-Brabant samengewerkt met het Steunpunt Huiselijk Geweld Brabant Noord om zo financiële uitbuiting van senioren in een vroeg stadium op te sporen en aan te pakken, mede door het geven van bekendheid aan dit fenomeen. • Gemeenten Veldhoven en Waalre: beiden gemeenten trekken samen op tegen woninginbraken (bij ouderen) en hebben hiervoor KBO-Brabant benaderd i.k.v. het project Veilig Thuis in verband met de ondertekening van een convenant en het bereiken van de senioren via de lokale Afdelingen.
Beoogde resultaten 2015 • •
Er zijn 50 à 75 voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd: in de tweejarige projectperiode is in iedere Brabantse gemeente minimaal één voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd. Brabantse senioren en hun kinderen zijn zich bewust van factoren die bevorderend, danwel belemmerend werken om veilig thuis ouder te worden.
20
Vrijwillige ouderenadvisering en thuisadministratie Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, Projectleider Eva Geelen Projectdoel Doelstelling is om de individuele belangenbehartiging door vrijwillige ouderenadviseurs en thuisadministrateurs vanuit lokale Afdelingen te ondersteunen met opleiding en informatie, zodat in gemeenten een team van ervaren vrijwillige ouderenadviseurs en thuisadministrateurs beschikbaar blijft. Beknopte projectomschrijving Afdelingen beschikken over vrijwillige ouderenadviseurs en thuisadministrateurs die ouderen persoonlijke dienstverlening bieden in de vorm van advisering op de leefgebieden wonen, inkomen, welzijn en zorg. Het VBOB verzorgt de opleiding en bijscholing van deze vrijwilligers. Afdelingen die vrijwillige ouderenadviseurs inzetten, krijgen de volgende ondersteuning: • opleiding, c.q. bijscholing van vrijwillige ouderenadviseurs, • opfrissen, c.q. actualiseren kennis van ouderenadviseurs door middel van (regionale) terugkombijeenkomsten • bijscholing van ouderenadviseurs door het aanbieden van een programma gericht op administratieve ondersteuning. • ondersteuning aan Afdelingen bij bestuurlijke vragen door het organiseren van (regionale) Bestuursdagen • het bijhouden van een registratiesysteem om individuele signalen te kunnen bundelen en in te zetten voor de regionale collectieve belangenbehartiging. Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren Het project bevat de volgende projectactiviteiten: • het aanbieden van een tweedaagse basiscursus voor nieuwe VOA’s met daarin specifieke aandacht voor positionering en vraagverwerving door de VOA. • bijscholing van ouderenadviseurs door het aanbieden van een programma gericht op administratieve ondersteuning • deskundigheidsbevordering VOA d.m.v. periodieke regionale bijeenkomsten • eenmaal per jaar op vier plaatsen in de regio een studiedag voor Afdelingsbestuurders en Bestuurlijk Coördinatoren. Zij hebben doorgaans niet alleen vrijwillige ouderenadvisering maar ook administratieve ondersteuning en belastingservice in hun portefeuille. De inhoud van deze dag is daarop afgestemd. Bereik: 200 deelnemers. • Het onderhouden van een registratiesysteem voor VOA’s om de informatie die zij tijdens hun werk verzamelen te bundelen en analyseren ten behoeve van beleidsinput en of collectieve belangenbehartiging.
21
Samenwerkingspartners •
•
Lokale Afdelingen van de in het VBOB verenigde ouderenorganisaties: de lokale Afdelingen nemen de werving en de begeleiding van de vrijwilligers voor hun rekening. Tevens coördineren zij de inkomende hulpvragen en de registratie daarvan. Een aantal lokale welzijnsorganisaties, waaronder Welzijn Divers te Den Bosch en Radius LVC. Op verzoek van en in samenwerking met lokale welzijnsorganisaties worden vrijwilligers opgeleid. De begeleiding en inbedding van de vrijwilligers vindt plaats in afstemming tussen projectstaf en welzijnsorganisatie. Deze vrijwilligers registreren hun activiteiten in het VBOB-registratiesysteem.
Beoogde resultaten 2015 • • • • • •
twee cursussen van twee dagen met 12 a 18 nieuwe VOA’s twee applicatiecursussen thuisadministratie voor VOA’s bijscholing van VOA’s d.m.v. periodieke bijeenkomsten in de eigen regio. Totaal bereik 260 deelnemers eenmaal per jaar op vier plaatsen bestuursdagen ten behoeve van bestuursleden van Afdelingen die de individuele belangenbehartiging coördineren, met een bereik van 200 bestuursleden de VOA-website blijft up-to-date het registratiesysteem en het gebruik wordt verder geoptimaliseerd
22
Werkplaatsen lokale beleidsthema’s Uitvoerend opdrachtnemer KBO-Brabant, Projectleider Edith Mostert Projectdoel Doel is dat vrijwillige belangenbehartigers van de seniorenverenigingen zich gedegen kennis van de relevante thema’s met betrekking tot Wmo en langer thuis wonen eigen maken om zo bij te dragen aan belangenbehartiging en praktijkontwikkeling. Beknopte projectomschrijving Het jaar 2015 is een jaar waarin senioren met betrekking tot de wetgeving nog niet weten waar ze aan toe zijn. Belangenbehartigers worden door middel van de werkplaats intensief begeleid, zodat zij een helder beeld te hebben van de lokale effecten van zowel de verordeningen in hun eigen gemeenten als de landelijke wet- en regelgeving. Aanleiding voor deze aanpak is dat deelnemers aan themabijeenkomsten op het gebied van belangenbehartiging regelmatig in hun evaluatie aangeven dat zij behoefte hebben aan meer gedegen kennis om de vertaalslag van actuele kwesties naar de lokale situatie te kunnen maken. In 2014 bleek de methode werkplaatsen hier adequaat antwoord op te geven. In deze methode staat steeds één thema centraal. Deelnemers krijgen in enkele sessies naast algemene informatie de mogelijkheid om op pragmatische wijze en onder leiding van een coach te onderzoeken hoe het in de eigen gemeente of samenwerkingsverband van gemeenten, geregeld is met betrekking tot dit thema. Zo wordt onderzocht: • Wat is het beleid, cq wat zijn standpunten binnen de gemeente(n) met betrekking tot het thema? • Wat zijn beïnvloedingsmogelijkheden met betrekking tot dit beleid, hoe kun je daar optimaal gebruik van maken? • Zijn er alternatieven, of is er ruimte om gezamenlijk alternatieven uit te werken? De projectleiding zorgt voor relevante beleidsinformatie, inleidingen en deskundige coaches. Deelnemers wordt gevraagd om inzet en enthousiasme tijdens de bijeenkomsten. Deelnemers gaan echt aan het werk en zijn dus niet alleen toehoorder. Deelnemers doen thuis een stuk voorwerk, en nemen praktijkopdrachten mee die zij thuis uitvoeren. Uitvoering vindt steeds plaats in kleine groepjes met één à twee personen uit de eigen gemeente en met deelnemers uit gemeenten waarmee een samenwerkingsverband bestaat. Er worden drie werkplaatsen georganiseerd die gericht zijn op de lokale thema’s zoals Wmo en langer thuis wonen.
23
Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren •
•
drie “Werkplaatsen' waarin de vraag met betrekking tot de lokale situatie centraal staat. Hierin kunnen per werkplaats vrijwilligers uit 15 gemeenten deelnemen. Indien de belangstelling groter blijkt, wordt de identieke werkplaats twee maal gedraaid op dezelfde dag, zodat belangenbehartigers uit dertig gemeenten de mogelijkheid hebben om van deze dienst gebruik te maken. Nauwgezette, anonieme registratie van de effecten van de nieuwe wet- en regelgeving op lokaal niveau, met ondersteuning van de lokale belangenbehartigers.
Samenwerkingspartners Dorien Kloosterman van Ieder(in) en andere deskundigen, afhankelijk van het thema wordt dit nader bepaald. Beoogde resultaten 2015 • • • • •
Er zijn drie werkplaatsen georganiseerd rond de actuele thema's, waarin de decentralisatie centraal staat. Iedere werkplaats bestaat uit twee bijeenkomsten. Er hebben in totaal 135 vrijwillige belangenbehartigers aan de werkplaatsen deelgenomen (gemiddeld twee belangenbehartigers per Brabantse gemeente). De deelnemers hebben tools tot hun beschikking om lokale probleemstellingen op lokaal niveau aan te pakken. De effecten van de lokale verordeningen zijn nauwgezet geregistreerd en aangeboden aan het VBOB en de aangesloten ouderenorganisaties zodat zij aanwijsbare tools hebben om in te zetten bij de lokale, regionale en landelijke media.
24
ZorgeloosHuis Uitvoerend opdrachtnemer VBOB, Projectleider Projectdoel Het project wil bijdragen aan het genereren van concrete innovatieve oplossingen voor vraagstukken op het gebied van wonen en zorg met betrekking tot langer zelfstandig blijven wonen voor de doelgroep, actieve senioren. Beknopte projectomschrijving De kern van het project draait om de begrippen informeren, verbinden en samenwerken. Informeren: • Actieve senioren met behoefte aan informatie over hun sociale, technische en financiële perspectieven, • Smaakmakers (boegbeelden), dit zijn professionals uit de wereld van wonen, zorg en techniek de mogelijkheid geven een toekomstperspectief te schetsen en deze bij de doelgroep te toetsen, Verbinden: • Vraag van ouderen en aanbod van leveranciers bij elkaar brengen • Best practices aan de doelgroep presenteren • De doelgroep de mogelijkheid bieden best practices te kiezen en te evalueren Samenwerken: • Door samenwerken met dienstverleners en producenten aan te gaan, cq. Deze te stimuleren 'vernieuwing in zorg en welzijn voor senioren' handen en voeten geven. Zorgelooshuis probeert dit te realiseren door middel van een eigen website met een open en besloten forum en netwerkbijeenkomsten in het Zorgelooshuiscafé. • Content op het open gedeelte van de website wordt voortdurend vernieuwd en bestaat uit blogs, actuele informatie, enz. Geïnteresseerden worden uitgenodigd om deel te nemen aan het besloten forum voor discussies en innovatieve ideeën over producten, diensten en methodes die langer zelfstandig wonen mogelijk moeten maken en zo te komen tot op maat gesneden oplossingen. • Het café heeft als doelstelling om doelgroep, dienstverleners en producenten bijeen te brengen om rond gerichte thema's tot uitwisseling te komen. Projectactiviteiten die er op gericht zijn om het projectdoel te realiseren 1. Kwalitatief hoogwaardige content maken op zowel site als in het forum 2. Benaderen doelgroep. De eerste doelgroep bestaat uit leden van de Brabantse ouderenbonden. Om de doelgroep effectief te kunnen benaderen zal eerst draagvlak gevonden moeten worden bij alle bestuurslagen van de bonden, waarna in overleg met regionale c.q. lokale besturen een benaderingscampagne moet worden ontwikkeld. 3. Versterken van de werkgroep door het aantrekken en opleiden van medewerkers op het gebied van Blogschrijven, redactie, technisch beheer, moderatie (beheer van het forum) en PR (benadering buitenwereld). 4. Relaties en allianties aangaan met netwerken en organisaties, die verwantschap 25
vertonen met de doelstellingen van ZorgeloosHuis. 5. Relaties aangaan met innovatieve en wetenschappelijke instituten. 6. Benaderen sponsoren voor cofinanciering 7. Voorbereiding uitrol over Brabant Samenwerkingspartners Leveranciers/producenten Wuzzi Alert, Go Society, Rose BV, (robot rose: zorgrobot) Vitaallicht, Liever Thuis beurs. Leveranciers/dienstverleners Zuidzorg Extra, Welzijnservices, Archipel: zorgorganisatie, Lumens: maatschappelijke hulpverlening op wijkniveau, WeHelpen: landelijk hulpuitruilnetwerk Kennisleveranciers TUe information systems for health: privacy veilige patiënt informatie, TUe industrial design group for dementia, Slimmer Leven 2020: deel Brainport gericht op Health and Technology, Philips: Research en innovatie van de Health and Wellbeing divisie Beoogde resultaten 2015 Bewustwording bij ouderen van de komende ontwikkelingen in de zorg. Een positieve houding t.a.v. het aanschaffen en gebruiken van middelen, diensten en het toepassen van (gezondheids- en lifestyle) adviezen. Een bij de leden van de Brabantse bonden geaccepteerd en veel geraadpleegd medium. De resultaatmeting is indirect en bestaat uit het registreren en analyseren van het aantal bezoeken aan site en forum.
26
