Project Plan 2010 - Women Entrepreneurship November 2009 In Zuid Afrika – een maatschappij gekenmerkt door armoede, honger, Aids, weeskinderen, werkeloosheid en gebrekkige gezondheidszorg en educatie – tref ik sterke, ondernemende vrouwen. Vrouwen die – zonder enig startkapitaal – uit zichzelf broodnodige sociale programma’s zijn begonnen: dagopvang en onderwijs voor kinderen, voedselprogramma’s, kleine commerciële activiteiten, en outreach programma’s voor kinderen en hun familie in kwetsbare gemeenschappen (sloppenwijken). Alhoewel hun programma’s voorzien in vitale behoeften, zie ik vele van hen ook worstelen om hun aanbod te continueren. Ze worstelen in het toegang krijgen tot markten, subsidies of netwerken die zorgdragen dat hun programma een stevige, gezonde financiële basis krijgt en houdt. In Nederland – een maatschappij met goede sociale voorzieningen, een goed schoolsysteem, waar basisveiligheid en voedsel voor iedereen een vanzelfsprekendheid is - ken ik veel ondernemende vrouwen die professioneel hun sporen hebben verdiend en het financieel goed op orde hebben. Ze hebben zich leren bewegen in de bedrijfswereld, of voegen hun waarde toe binnen de ambtelijke wereld. Velen van hen zijn – nu ze dit deel van hun leven op orde hebben – op zoek om ook een bijdrage te leveren op maatschappelijk gebied. SEEtrust – Women Entrepreneurship brengt samenwerking tot stand tussen ondernemende vrouwen in Zuid Afrika en ondernemende vrouwen in Nederland. Vrouwen die het beste van zichzelf met de wereld willen delen, en die - om significant impact te hebben - daarin de verbinding zoeken met andere maatschappelijk ondernemende vrouwen.
1. Onze missie Onze missie is om ondernemerschap te stimuleren die het verschil maakt: voor individuen, voor gemeenschappen en voor de maatschappij als geheel. We geloven in ondernemerschap waarin eenieder bijdraagt vanuit eigen passie en vermogen. En in ondernemerschap waarin je zorgdraagt voor een gezonde financiële basis, zodat je bijdrage duurzaam van aard kan zijn. We willen deze manier van ondernemerschap stimuleren door het tot stand brengen van samenwerking tussen ondernemende vrouwen in Zuid Afrika en ondernemende vrouwen in Nederland.
We geloven dat we zo twee dingen kunnen bereiken: (1) door het combineren van hun persoonlijk talent, know-how, persoonlijke netwerken en toegang tot financiën, kunnen deelnemende vrouwen op fundamentele wijze bijdragen aan de doorontwikkeling van sloppenwijken. Deze kwetsbare gemeenschappen boren zo hun eigen krachten verder aan, en kunnen zo steeds meer hun oorspronkelijke rol weer goed vervullen: het zijn van een plek waar kinderen, jongeren en gezinnen op een veilige en voedende manier tot bloei en groei kunnen komen. (2) Door vrouwen uit Zuid Afrika en Nederland met elkaar in contact te brengen, ontstaat er ook wederzijds leren en groei. Zuid Afrikaanse vrouwen groeien in hun vermogen om een solide financiële basis te leggen voor wat ze doen. Nederlandse vrouwen zullen een geheel nieuw perspectief ontwikkelen op wat het betekent om een gezonde maatschappij te ontwikkelen. Zij kunnen dit perspectief met zich meenemen in het kijken naar en bijdragen aan de ontwikkeling van de Nederlandse maatschappij – een maatschappij die net als Zuid Afrika, een maatschappijin-ontwikkeling is.
2. Onze focus Onze focus is om sloppenwijken in de omgeving van Johannesburg te helpen ontwikkelen tot sterkere gemeenschappen, door het integreren van zoveel mogelijk van de volgende elementen: • Het ontwikkelen van scholen en sociale faciliteiten: het ondersteunen van de groei van locale initiatieven zoals dagopvang, scholen en medische faciliteiten • Het ontwikkelen van kleine commerciële activiteiten (bv. bakkerijen, internet café’s, naai-ateliers, arts & crafts): het creëren van inkomsten waardoor de mensen in de gemeenschap steeds beter in staat zijn om voor zichzelf en hun families te zorgen • Het aantrekken van vrouwelijke ondernemers als investeerders en partners die op eigen wijze ‘return on investment’ ontvangen: ze beïnvloeden op persoonlijke wijze een concrete maatschappelijke ontwikkeling, ze ontvangen een financieel rendement, en ze ontwikkelen zichzelf als persoon en professional. • Het opzetten van plaatselijke en internationale netwerken: het laten ontstaan van synergie tussen vrouwen met eenzelfde drijfveer, de drijfveer om te investeren in die activiteiten die een gemeenschap weer ‘op de been’ helpt: gezondheid, opvang van kwetsbare kinderen en families, onderwijs, en kleine commerciële activiteiten.
3 Project Plan 2010 Doelstellingen en Activiteitenplan Doelstellingen Wat we willen bereiken in 2010 is: • Het tot stand brengen van acht nieuwe samenwerkingsverbanden • Het organiseren van netwerkbijeenkomsten (locaal en internationaal), en het opzetten van een digitaal ontmoetingsplatform • Het doen van onderzoek samen met studenten van Zuid Afrikaanse en Nederlandse universiteiten, en het publiceren van een boek: om de deelnemende vrouwen te portraiteren en om onze onderzoeksbevindingen te delen
Activiteitenplan Januari/februari: Januari/februari:
Maart: Maart/april: April: Juni: September: November: December:
het identificeren van passende Zuid Afrikaanse initiatieven het identificeren van studenten van een Zuid Afrikaanse en een Nederlandse universiteit als partners in het doen van onderzoek en het publiceren van het boek het identificeren van Nederlandse vrouwen die als partner, investeerder of sponsor willen deelnemen aan het programma het definiëren van het ondernemersplan voor elk project en een start maken eerste locale Johannesburg bijeenkomst en locale Nederlandse bijeenkomst eerste internationale bijeenkomst in Johannesburg tweede locale Johannesburg bijeenkomst en locale Nederlandse bijeenkomst tweede internationale bijeenkomst in Johannesburg publiceren van het boek
Doelstelling 1: het tot stand brengen van acht samenwerkingsverbanden Activiteiten • gebruik maken van onze contacten in Johannesburg voor het vinden van nieuwe ondernemende initiatieven en het bezoeken van die initiatieven • bepalen wat eigenlijk nodig is om de financiële basis voor een sociaal programma te versterken of om een winstgevende commerciële activiteit op te zetten of te laten groeien • het verbinden van Zuid Afrikaanse en Nederlandse partners en het komen tot een samenwerkingsplan, waarin ieders rol en verantwoordelijkheid duidelijk beschreven staat • het zijn van contactpersoon voor beide partners, en het coachen van eenieder zodat de samenwerking gekenmerkt blijft door optimale synergie, eigen ondernemerschap en een substantiële opbrengst voor alle betrokken partijen. Verwacht resultaat Acht nieuwe samenwerkingsverbanden, die resulteren in: a. een sociaal initiatief geworteld in een voldoende stabiele inkomstenstroom, waardoor er voor ten minste vijftig kwetsbare kinderen duurzaam zorg is: menselijke zorg en onderwijs, of: b. een winstgevende commerciële activiteit, die ten minste vijf vrouwen (en hun gezinnen) op duurzame wijze voorziet in inkomen Verwachte opbrengst • blijvend contact tussen de Zuid Afrikaanse en de Nederlandse vrouwen die een samenwerkingsverband zijn aangegaan • een samenwerkingsverband dat ten minste één idee in de praktijk heeft gebracht dat werkt in het tot stand brengen van een duurzame sociale of commerciële activiteit Investering 2.500 euro: voor het tot stand brengen van één nieuw samenwerkingsverband
Doelstelling 2: het organiseren van persoonlijke netwerkbijeenkomsten (locaal, international en digitaal) De netwerkbijeenkomsten hebben allemaal hetzelfde doel. Elke netwerkbijeenkomst brengt vrouwen met eenzelfde soort passie bijeen: het creëren van ondernemende, veilige en voedende gemeenschappen en maatschappijen. Door het ontmoeten van elkaar kunnen de betrokken vrouwen een bron van inspiratie, steun en leren voor elkaar zijn. Activiteiten • het organiseren van twee locale Johannesburg bijeenkomsten in april en september • het organiseren van twee locale Nederlandse bijeenkomsten in april en september • het organiseren van twee internationale bijeenkomsten in Johannesburg in juni en november, waar betrokken deelnemers uit Nederland en Zuid Afrika elkaar treffen en de verschillende locale initiatieven bezoeken • het creëren van ontmoetingsruimte op het internet waar deelnemers ervaringen en tips kunnen uitwisselen Verwacht resultaat Een nieuw Zuid Afrikaans/Nederlands netwerk van ondernemende vrouwen, die samen werken in en samen leren over het tot stand brengen van vitale gemeenschappen en maatschappijen Verwachte opbrengst • blijvende locale en internationale contacten tussen ondernemende vrouwen in Zuid Afrika en Nederland • de potentie van nieuwe samenwerkingsverbanden: binnen een lopend samenwerkingsverband kunnen zich nieuwe samenwerkingsmogelijkheden voldoen; er kunnen nieuwe combinaties binnen het netwerk ontstaan, of mensen brengen mensen vanuit hun persoonlijk netwerk in mensen in als nieuwe deelnemers Investering • 1.000 euro: voor het organiseren van een locale bijeenkomst • 3.000 euro: voor het organiseren van een internationale bijeenkomst • 3.000 euro: voor het opstarten en onderhouden van een digitale ontmoetingsruimte
Doelstelling 3: het samenwerken met studenten van een Nederlandse en een Zuid Afrikaanse universiteit en het publiceren van een boek, waarin we de deelnemende vrouwen portraiteren en onze onderzoeksbevindingen delen Activiteiten • contact leggen met universiteiten in Zuid Afrika en Nederland, en samenwerken met studenten die geïnteresseerd zijn in om op internationaal niveau te leren over wat de ontwikkeling van vrouwelijk ondernemerschap stimuleert, en wat het vraagt om verzwakte gemeenschappen weer sterk te laten worden. • het laten samenwerken van de betrokken studenten in het onderzoeken van deze vraagstukken door gebruik te maken van het casus materiaal wat het programma aanlevert: acht samenwerkingsverbanden tussen ondernemende vrouwen uit Zuid Afrika en Nederland • het documenteren van de onderzoeksbevindingen in een mooi boek dat ook de deelnemende vrouwen zal portraiteren. Verwachte resultaten Een boek dat op een mooie en inspirerende manier verslag doet van onze bevindingen en van de deelnemers aan het programma. Bevindingen met betrekking tot wat vrouwen helpt om te groeien als maatschappelijke ondernemers, en wat werkt qua sociaal-economische initiatieven in het weer vitaliseren van een in allerlei opzichten verarmde gemeenschap. Verwachte opbrengst • meer kennis en bewustzijn m.b.t. het stimuleren van het maatschappelijk ondernemerschap van vrouwen • meer kennis en bewustzijn m.b.t. hoe sociaal-economische activiteiten een effectieve manier zijn om ondernemende gemeenschappen te ontwikkelen Investering • 2.000 euro: voor elke case study • 2.000 euro: voor een foto serie van de deelnemende vrouwen en de betreffende samenwerkingsprojecten, bestemd voor het boek en voor exposities • 5.000 euro: voor het schrijven en uitgeven van het boek
4. Twee voorbeelden van mogelijke transatlantische samenwerking Het plan zoals hierboven aangegeven in in feite al begonnen. Hieronder geven we twee voorbeelden aan van Zuid-Afrikaanse vrouwen en programma’s die sterk gebaat zouden zijn bij gezamenlijk ondernemerschap. Tshepang programma (Roodepoort) – een bakkerij beginnen Het Tshepang dagprogramma is in 2006 opgericht door Susan Rammekwa en biedt opvang voor weeskinderen en kwetsbare kinderen uit de nabijgelegen sloppenwijk Princess Crossing. Als SEEtrust zijn wij in 2007 met Susan gaan samenwerken – haar ondernemerschap inspireerde ons in ons ondernemerschap. Door het gezamenlijk ondernemen is haar programma enorm gegroeid: het aantal kinderen wat ze dagelijks opvangt, is gegroeid van 80 naar 230, en de staf van 12 naar 27. Nieuwe ideeën om de gemeenschap van Princess Crossing vitaler en zelfvoorzienend te maken blijven opborrelen en krijgen vorm. Een zo’n idee is om een bakkerij te starten. Een bakkerij beginnen heeft verschillende voordelen. Het maakt het mogelijk om mensen betaalbaar brood aan te bieden. In de afgelopen jaren is de graanprijs op de wereldmarkt enorm gestegen, wat betekent dat brood uit de supermarkt voor mensen uit een sloppenwijk onbetaalbaar is geworden. Het opstarten van een bakkerij betekent ook het starten van een economische activiteit, die acht mensen van werk en inkomsten kan voorzien. Een bakkerij maakt het ook mogelijk om in de loop der tijd haar assortiment uit te bouwen: de bakkerij kan muffins en taarten gaan bakken en in de behoeften gaan voorzien van klanten buiten de sloppenwijk. In haar vorige werkomgeving heeft Susan al ervaring opgedaan met het opzetten van een container-bakkerij: een type bakkerij die je makkelijk in een sloppenwijk kunt opzetten. Ze heeft ook ervaring met wat het vraagt om een bakkerij in een sloppenwijkomgeving winstgevend te maken: je moet in staat zijn om het brood bij de mensen zelf af te leveren en je moet er zeker van zijn dat je elke avond betaald wordt.
Susan kent ook een leverancier van container-bakkerijen, waar ze erg tevreden over is: degene met wie ze in haar vorige werk heeft samengewerkt. Graag zou ze weer met hem in zee gaan als binnen het Tshepang programma een bakkerij wordt opgestart. Volgende stappen: In januari 2010 treffen we Susan opnieuw samen met de leverancier. We zullen met hen de mogelijkheden verkennen om een bakkerij succesvol te laten zijn in Roodepoort en een projectplan opstellen (inclusief benodigde investering, prijs per brood, omzet- en winstprognoses, en aflossingsschema). Dit helpt ook om in beeld te krijgen welke type partner of investeerder we zoeken om deze activiteit goed van de grond te laten komen. Lulamani Day Care (Kulimany) – het bouwen aan dagopvang op legale grond
Lulamani Day Care is in 2006 door Angie opgericht. Haar programma – gevestigd in een container van 3 bij 8 meter - biedt dagelijks opvang voor 68 kinderen uit de sloppenwijk Rabie Ridge. Wij ontmoetten Angie eind 2009 via Ilana Friedman (www.magicalmoments.co.za). Ilana kent veel initiatieven in sloppenwijken die erg de moeite waard zijn, maar niet of nauwelijks subsidies of donaties ontvangen Angie leidt de day care op vrijwillige basis met de hulp van twee andere vrouwelijke vrijwilligers uit de sloppenwijk. Samen zorgen zij dagelijks 17 baby’s en 51 kinderen tussen de 1 en 6 jaar. Dit betekent dat de kinderen dagelijks te eten krijgen, regelmatig kleding ontvangen (via donaties), en de zorg en aandacht die past bij elke leeftijdsgroep. Een dergelijke dagopvang is van groot belang, omdat het de kinderen helpt aansluiting te vinden bij de lagere school. Sommige ouders – degenen die werk hebben – betalen Angie vijf euro per maand. Ruim de helft van de ouders is echter werkeloos en betaalt niks. Tot nu toe heeft Angie geen enkele structurele subsidie ontvangen voor de dagopvang. De dagopvang – die door de weeks dagelijks open is van 5 uur ‘s ochtends (wanneer de eerste ouders naar hun werk gaan) en 8 uur ‘s avonds (wanneer de laatste ouders terugkeren van werk) - kan blijven bestaan doordat ze zelf geld bijlegt, en door sporadische donaties van particulieren.
Wat het voor Angie moeilijk maakt om substantiële donaties en subsidies aan te trekken, is dat haar container op illegale grond staat. Dit betekent dat de gemeente op elk moment kan besluiten de day care te verplaatsen – dit kan vele kilometers verwijderd zijn van de huidige locatie. Dat maakt particulieren en organisaties terughoudend om te investeren in de day care. Door de vasthoudendheid van Angie, heeft de gemeente een eerste toezegging gedaan om haar in februari 2010 een stuk land dicht bij de sloppenwijk toe te wijzen waar zij een eigen day care kan bouwen. Angie zou graag een partner vinden die haar kan helpen om een goed gebouw voor haar programma neer te zetten op dat stuk land, als het eenmaal beschikbaar komt. Volgende stappen: In November 2009 nemen we contact op met de gemeente om zeker te zijn dat dit stuk land ook daadwerkelijk toegewezen zal worden aan Angie’s day care. We willen ook inzicht krijgen in welke plannen de gemeente heeft met de sloppenwijk en het gebied er omheen. Is de sloppenwijk legaal daar of is de gemeente van plan de mensen te gaan verhuizen? Is de gemeente van plan om te investeren in het gebied, ontwikkelt zich nieuwe economische activiteit? Op deze wijze kunnen we kijken op welke ontwikkelingen we als SEEtrust kunnen insteken, om niet alleen te zorgen dat Angie’s programma een steviger financiële basis krijgt, maar ook te kijken wat de gemeenschap verder zou helpen om in haar kracht te komen: scholing en werkgelegenheid zijn dan twee andere belangrijke aandachtsgebieden. In gesprek met Angie willen we ook verkennen hoe we bronnen van hulp in de gemeenschap verder kunnen aanboren. Wie kent zij zelf in de gemeenschap die we kunnen betrekken in het bouwen en onderhouden van de nieuwe dagopvang? Hoe kunnen we Angie’s initiatief gebruiken om mensen uit de gemeenschap uit te nodigen en te stimuleren om eigenaarschap te nemen voor wat er in hun gemeenschap gebeurt? Samen met haar, en met de gemeente, willen we een creatieve manier bedenken om te zorgen dat de day care er komt en tegelijkertijd een verdere impuls geeft aan de ontwikkeling van de Rabie Ridge gemeenschap.
5 Stap in als partner, investeerder of sponsor Om ons project plan 2010 te realiseren, moeten we samenwerken: samenwerken met partners, investeerders en sponsoren. Partner Als partner stap je in omdat je gelooft in deze manier van samenwerken. Een manier van samenwerken die niet alleen een impuls geeft aan de bloei en groei van een ondernemende vrouw in Zuid Afrika, maar ook aan die van jezelf. Als partner ga je actief samenwerken met een Zuid Afrikaanse vrouw door ieder een rol op te pakken en er zo samen voor te zorgen dat een sociaal programma een stevig fundament krijgt, of een commerciële activiteit winstgevend wordt. Als partner kun je tegelijkertijd ook investeerder en/of sponsor zijn, maar dat hoeft niet. Investeerder Als investeerder draag je kapitaal, materiaal of producten aan, waarmee je het mogelijk maakt dat de locale sociale of economische activiteit kan blijven voortbestaan en groeien. Je bijdrage lever je middels een lening of je wordt mede-eigenaar van de onderneming. Sponsor Als sponsor ondersteun je het programma door het doneren van materiaal, of door het adopteren van een deel van het programma. Je kunt zelf kiezen welk deel van het programma adopteert. Zo kun je een partnerschap sponsoren (€ 2.500), twee internationale netwerkbijeenkomsten (€6.000) of het hele onderzoeksgedeelte van het programma (€ 23.000).
