De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 1
Programma
Dag 1 - Zondag 1 april 2012: 11.00 uur - Bezoek aan Gebouw “Regenboogspiraal”, Kindervallei, Houthem St. Gerlach (L)
In het prachtige natuurschoon van het Limburgse Geuldal met glooiende heuvels, bossen en weilanden is een sprookjesachtige torenkoepel te zien. De uivormige toren maakt deel uit van de Regenboogspiraal van Valkenburg aan de Geul, het eerste Ronald McDonald Huis bij een revalidatiecentrum in Europa. De bijzondere architectonische creatie van Hundertwasser staat garant voor een ontspannen droomverblijf voor gezinnen met gehandicapte kinderen die hier het hele jaar door hun vakantie kunnen doorbrengen. Hier kunnen zij er even helemaal uit zijn! De Regenboogspiraal, het ouderverblijf van de Ronald McDonald Kindervallei, is in 2007 opgeleverd. Naar wat mij (Janneke Monshouwer) verteld is, is dit gebouwd door architect Heinz Springmann naar een ontwerptekening van Hundertwasser voor een gebouw voor de Maori’s in Nieuw Zeeland, waar Hundertwasser woonde. Ronald McDonald Kindervallei, Regenboogspiraal, Opdrachtgever: Ronald McDonald Kinderfonds. Architect: Friedrich Hundertwasser/ Heinz Springmann, Bouwadvies: Process BBFM Maastricht, Hoofdaannemer: Smeets Bouw Maastricht, Hovenier: Jonkers Hoveniers Venlo, Dakdekker: Repon Maastricht, Leverancier groensystemen: Optigroen Amersfoort Foto links: Poolse schilders Foto rechts: links- architect Heinz Springmann en rechts- opdrachtgever, toenmalig Kinderfondsdirecteur Pascal Rijnders, zomer 2007. Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 2
Vervolg Dag 1 - 15.00 uur - Bezoek aan de Ebinger-Schnass-Keramiekwerkplaats in Bad Ems aan de rivier de Lahn, waar volgens Hundertwasser het “mooiste en beste bouwkeramiek in de wereld” wordt gemaakt. We krijgen een rondleiding van de manager mevrouw Katharina Ebinger-Schnaß. Het bouwkeramiek dat hier gemaakt wordt is allemaal handwerk. De hoge kwaliteit komt voort uit een combinatie van hoogst kunstzinnig “scheppen” en hoogwaardige keramiek-technologie, een werkplaats uniek in de wereld, waar totaal vakmanschap bij elkaar komt... Ebinger is een familiebedrijf met een “geheim” procédé” voor het maken van -vind ik zelf ook- het mooiste bouwkeramiek wat ik ooit gezien heb. Nergens zag ik zulke prachtige kleuren- als bloemen. Het straalt! De grondleggers zijn Lies en Heinz Ebinger. Lies is een professioneel keramiekschilderes. Heinz leert tijdens zijn studie archeologie bij opgravingen oud-Perzisch Bouwkeramiek kennen dat tussen 5000 en 8000 jaar oud is. Hij raakt gefascineerd door het feit dat dit keramiek zo goed is gebleven en vooral zo mooi van kleur! Dan verandert hij meteen van studierichting en wordt: keramiek-ingenieur. In 1960 beginnen ze een eigen bedrijf. Hun producten zijn: kunstwerken op muren en vloeren in privé- en ook voor openbare en sacrale ruimtes, handgevormde vloer- en wandtegels, restauratie van historisch keramiek en monumentenzorg, kachel-ovens en open haarden, mozaïeken, zuilen en fonteinen, tuinkeramiek, zitjes van keramiek, grote en kleine bankjes, fauteuils, keramische straatstenen en kleurig geglazuurde straatstenen van natuursteen, handgeschilderde decoratieve tegels, op vraag vervaardigde vormdelen, individuele oplossingen voor architecten en projectontwikkelaars, enz. Op zijn vele reizen zoekt Hundertwasser naar mooi keramiek. Bij Ebinger in Bad Ems vindt hij wat hij zoekt. Met het omtoveren van het Hundertwasserhaus in Wenen begint in 1983 een hechte en prettige samenwerking. Bij Hundertwasser’s dood in 2000 verliest de familie Ebinger een groot vriend. De samenwerking zet zich voort met Hundertwasser’s erfgenaam en manager Joram Harel, omdat de opdrachten voor Hundertwasser-bouw steeds doorgaan. Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 3
Daarnaast is er grote samenwerking met bekende Duitse kunstenaars als Arik Brauer, Moriz Götze, Wolfgang Thiel, Georg Meistermann, Hermine Antoine, Gottfried Kumpf en veel meer, die of hun ontwerpen in de werkplaats gestalte geven of in ruimtes ter plekke werken. Er is nu een groeiend samenwerkingsverband met het Kunstenaarshuis “Schloss Balmoral“, een stichting voor beeldende kunst in Rheinland-Pfälz. In 1992 wordt Heinz Ebinger ernstig ziek. Dan krijgt Katharina, de dochter, die in het vak is “geboren en opgegroeid” de leiding van het bedrijf. Na 10 jaar krijgt Paul Driesch, de oudste zoon van Katharina Ebinger-Schnaß, de leiding. Maar vanwege de wereldwijde financiële crisis en facturen die niet betaald worden, moet het bedrijf in 2008 de poort sluiten. Katharina EbingerSchnaß, die intussen een praktijk in natuurgeneeskunde heeft opgebouwd, start daarna meteen met het stichten van een nieuwe firma: Ebinger-Schnaß-Keramik. Door de veelzijdigheid aan producten en marketing is het de firma gelukt zich volledig van de bouwcrisis los te maken. Naast de bestaande producten zijn sinds 2009 nieuw op de markt: lichtstenen en lichttegels voor wintertuinen, bestratingen en in vrije ruimtes; grote, kleurige keramische straatsteen-ornamenten voor stadssanering en recreatieve ruimtes, kleurige, hittebestendige, innovatieve meubels en keramische vormgevings-elementen voor wellness-centra. Met flexibele, gekwalificeerde en hoog gemotiveerde vakmensen, een goed gevuld opdrachten-boek en talrijke interessante grote projecten in de planfase en een overvloed aan nieuwe productplannen in de bureau-la, is EbingerSchnass-Keramik op de goede weg om de traditie van (volgens Hundertwasser) de „mooiste en beste keramiek in de wereld” voort te zetten. Foto rechts: Drie generaties- v.l.n.r. Lies Ebinger, haar dochter Katharina Ebinger-Schnaß en Katharina’s zoon Paul Driesch. Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 4
Vervolg Dag 1 - Bad Ems is een verrukkelijk kuuroord-stadje aan de rivier de Lahn, zijrivier van de Rijn, omgeven door uitgestrekte wouden en dichtbij de romantische Rijnvallei, ingebed tussen het hoge Taunusgebergte en het Westerwald tussen Koblenz en Limburg. Bad Ems is bekend vanwege haar beroemde minerale bronnen, heilzaam voor maag-/ darmkwalen en aandoeningen aan de Ademhalingswegen. Al in 1474 ontstond hier het eerste badhuis. Met haar onvergelijkbare charme voert de sfeer in deze stad, zonder vervuilende industrie, u terug naar vorige eeuwen. U wordt uitgenodigd door het “Kurpark” en langs de Lahn wandelen zoals vroeger Keizer Wilhelm I en Russischen Tsaren deden en andere beroemde personen uit de politiek, adel en cultuur. 17.00/18.00 Aankomst in Häckers Kurhotel. Adres: Römerstr. 1 - 3, 56130 Bad Ems www.haeckers-hotels.com/gaestebuch_bad-ems.phtml Verblijf, diner en overnachting. “Prachtig hotel aan de rivier de Lahn met een geweldig wellness centrum. Mooie grote kamers, uitgebreid ontbijt buffet. Ook het restaurant is aan te bevelen.”
De volgende dag: Maandag 2 april 2012 09.00 uur Vertrek uit Bad Ems naar Darmstadt (verv. zie pag. 6) Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 5
Dag 2 - Maandag 2 april 2012 09.00 uur Vertrek uit Bad Ems naar Darmstadt 10.30 uur Aankomst in Darmstadt. Bezoek Gebouw “ Waldspirale”, “Bos-Spiraal”, ontworpen door Hundertwasser. De spiraal is een symbool voor het levenselement. Vanuit deze vorm kan het leven zich ontplooien. Kijk naar een varenplantje hoe het “geboren” wordt en zich ontplooit... Zie de nautulusschelp... De spiraal is een vorm die Hundertwasser in zijn meeste werk gebruikt. Dit levendige, kleurige gebouw met de karakteristieke “uien” op de torens valt op tussen nogal strenge en strakke overige bouw. De kleuren lijken op foto’s uitbundig, toch in feite zijn het aardkleuren. De horizontale vlakken stellen aardlagen voor. Dit gebouw “moet” je met eigen ogen zien, er rondwandelen en het “voelen” met al je zintuigen.
Het gaat Hundertwasser om: (her)verbinding met de Natuur en de Schepping, iets waarvoor we nu en in de nabije toekomst toe uitgenodigd worden... Leven in harmonie met de Natuur (Schepping). Het enorme gebouw is bedekt met een bos met berken, esdoorns en lindes, die op het dak groeien. In 2000, hetzelfde jaar waarin Hundertwasser overleed, is het gebouw opgeleverd. Het complex is gebouwd op een parkeergarage, heeft 105 appartementen, een restaurant en een café/bar (in de top) met dakterras, een binnenplaats met speeltuin. Van de meer dan 1000 ramen zijn er niet twee identiek. Ook interieurdétails zoals deur- en raamklinken zijn overal verschillend. En veel bewoners hebben “boomhuurders”- bomen uit de ramen. Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 6
Het gebouw de “Waldspirale” is een uiting van Hundertwasser’s diepe liefde voor de natuur en zijn organische aspiraties. Wat duurzaamheid betreft, iets wat je zelden hoort in de bouw: Hundertwasser heeft er persoonlijk voor gezorgd dat er “recycling-beton” is gebruikt. Dit is een primeur: met dit gebouw gebeurt dit voor het eerst in Duitsland. Dus “cradle-to-cradle”. Wat energie betreft: Hundertwasser schreef op 18 juli 1998 aan Greenpeace: “Het dak-bos, de bosgrond en de bomen zijn de beste manier om zonne-energie te benutten. Geconfronteerd met de keus om of de daken te bedekken met rechthoekige
fotovoltaïsche cellen en warmwater-collectoren of met een bos op het dak, koos ik een “bos-dak” omdat de voordelen daarvan groter zijn: optimale warmte-isolatie, in de zomer net zo koel als in een bos, en warm in de winter. En gebruik van regenwater: daar blijf ik altijd op aandringen”. Bebouwd oppervlak: 6600 m2, gepland woonoppervlak netto: ca. 8800 m2, hoogbouwvolume: ca. 30.000 m2. Planning en bouw: architect Heinz M. Springmann, constructed door “Darmstadt Bauverein”. In de lage toren is het “Palais Café” gevestigd. Op het hoogste punt -41 m. hoog- staat het restaurant “Coyote” met een dakterras. Op de hoogste top is de cocktailbar. Daar heeft het gebouw 12 verdiepingen. 12.30 uur Vertrek uit Darmstadt. Lunchpakket van Häckers Kurhotel in bus. Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 7
Vervolg Dag 2 - Maandag 2 april 2012 12.30 uur 14.30 uur
Vertrek uit Darmstadt. Lunch in bus, lunchpakket van Häckers Kurhotel Stop Onderweg 30 minuten - Wandelen/Koffie/thee/snack - op eigen kosten
17.30 uur Aankomst Maagdenburg, inchecken in een echt “Hundertwasser-hotel”: “In Der Grünen Zitadelle von Magdeburg”, Breiter Weg 9, Magdeburg 39104 Ook hier kijk je je ogen uit. Je weet niet wat je ziet, een onvergetelijke belevenis. Hundertwasser vond het erg fijn om de uitnodiging te krijgen om een groot gebouw voor Maagdenburg te ontwerpen. Juist omdat tijdens het communisme in deze voormalige “Oostblokstad” overwegend grijs, doods “beton blokbouw” is gebouwd, vond Hundertwasser het een “geschenk” om in deze stad weer “leven te mogen brengen” met zijn levendige ontwerp. De verticale strepen op veel gebouwen van Hundertwasser stellen de sapstromen in bomen, waar het leven “doorheen stroomt”. 18.30 uur Diner in Cafe-Restaurant-Flair Maagdenburg of in Restaurant Alex. Beide restaurants zijn op loopafstand. (verv. pag. 8) Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 8
Vervolg Dag 2 - Maandag 2 april 2012 - Overnachting in Hotel “In Der Grünen Zitadelle” “Make the experience to live in harmony with nature and to feel like you’re at home while staying in a unique hotel, without missing modern comforts.”
Het hotel “In der grünen Zitadelle von Magdeburg” ligt in het hart van Magdeburg, dicht bij het treinstation en middeleeuwse bezienswaardigheden in de oude binnenstad. Dit buitengewone viersterren-hotel beschikt over een onconventioneel ontwerp en adembenemende Hundertwasserarchitectuur. Hotel “In der grünen Zitadelle von Magdeburg” werd voltooid in 2005 en biedt individueel ingerichte kamers met tv, een kluisje, telefoon, draadloos internet (niet inbegrepen), en een stijlvolle badkamer. Gasten kunnen heerlijk ontspannen in de sauna van het hotel, of bij de fontein op de stijlvolle binnenplaats. Hotel “In der grünen Zitadelle” ligt dicht bij de kathedraal, het stadhuis, de rivier de Elbe, en het klooster. Het hotel ligt aan de hoofdtramlijn die door Maagdenburg rijdt. In het hotel zijn fietsen te huur. Dag 3 - Dinsdag 3 april 2012 11.00 uur - Rondleiding complex waarin een hotel, theater, leuke shops, medische faciliteiten, kantoren, een bistro, en 55 appartementen (huur en koop), ook in de citadel-toren. 12.00 uur - Vertrek naar Uelzen - lunchpakket in bus. Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 9
Vervolg Dag 3 - Dinsdag 3 april 2012 12.00 uur Vertrek naar Uelzen - lunchpakket in bus (van Hotel “In Der Grünen Zitadelle”) 14.00 uur Aankomst in Uelzen of Ülzen (ten zuidoosten van Hamburg). Een bestaand stationsgebouw, door Hundertwasser “omgetoverd” tot een speels, duurzaam gebouw.
Door het spectaculaire “omtoveren” is dit stationsgebouw het meest interessante gebouw van de stad geworden. In Uelzen is men er van uitgegaan dat fascinerende stationsarchitectuur bijdraagt aan de verbetering van de sfeer op het station en het stationsgebied. Bovendien beïnvloedt dit het beeld voor treinreizigers en openbaar vervoer op een positieve manier. Daarom zal dit Hundertwasserstation zeker andere steden inspireren om daar ook innovatieve en nieuwe vormgeving te ontwikkelen van stations en het hele stationsgebied. Met dit Hundertwasserstation zou een duurzaam en solide en vooral aantrekkelijk centrum ontstaan dat nieuwe kansen biedt voor de hele regio, ook op gebied van toerisme en vreemdelingenverkeer.
Alle Hundertwasser-architectuur is ook een grote inspiratie hoe je oude of verwaarloosde bouw een opknapbeurt kunt geven, kunt verlevendigen en duurzaam kunt maken. Als je een gebouw opknapt en aantrekkelijk maakt, dan heeft dit grote positieve gevolgen voor de hele buurt. De hele omgeving knapt er van op. Ik denk hierbij aan leegstaande kantoren, winkels en winkelStichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
De fantastische architectuur van Hundertwasser Driedaagse studiereis: zondag 1, maandag 2, dinsdag 3 april 2012 Route: Amersfoort, Valkenburg, Bad Ems, Darmstadt, Maagdenburg, Uelzen, Amersfoort 10
centra.
Opknappen en verfraaien hoeft natuurlijk niet allemaal op een Hundertwasser- manier. Wel helpt deze Hundertwasser-kunst om je eigen creatieve bron aan te boren en je eigen innovatieve en kunstzinnige ideeën te ontwikkelen... Het werkt ook op het welbevinden - alles gaat weer stromen...
Hundertwasser heeft zijn hele leven hard gewerkt. Hij laat enorm veel werk na en inspireert veel mensen. Met zijn verbeeldingskracht en doorzettingsvermogen wordt zijn droom waar. Op verzoek van de burgemeester van Wenen kan hij op 56-jarige leeftijd zijn ideeën realiseren: sociale woningbouw verfraaien in verpauperde stadswijken. Dan krijgt hij zijn eerste grote architectuuropdracht: het opknappen en verfraaien van het “Hundertwasserhaus” in Wenen. Daarna wordt hij gevraagd om de verpauperde Tonetfabriek om te toveren. Dat is nu het Kunstmuseum in Wenen, en ook het Kalke winkelcentrum. Door deze “omtovering” is de hele buurt opgeknapt. Veel toeristen komen om het met eigen ogen te zien. Al gauw Krijgt Hundertwasser ook opdrachten voor nieuwbouw. Met zijn speelse gebouwen overstijgt Hundertwasser het alledaagse en inspireert hij ons om kleur en creativiteit in ons leven te brengen- en natuurlijke vormen in de architectuur. Hundertwasser’s dromen worden waar. Aan het eind van zijn leven zegt Hundertwasser: “Architectuur is altijd mijn doel geweest. Ik schilderde datgene wat ik wilde maken. Zo droomde ik in het klein wat ik in het groot wilde verwezenlijken. Ik droomde dat de schilderijen ontwerpen en modellen zouden zijn voor iets groters.” 15.30 uur 17.30/18.00 ± 21.00 uur
Vertrek uit Uelzen, terug naar Nederland Diner onderweg Terug in Amersfoort bij NS station. Einde Reis
Graag tot ziens bij deze unieke en inspirerende reis. Janneke Monshouwer Initiatiefneemster Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde). Stichting Viva Pachamama (Leve Moeder Aarde)– Anne Franklaan 272 – NL 1403 HX Bussum Janneke Monshouwer - +31(0)35-6281805 –
[email protected] - www.cafegaudi.nl
