Programma april | juni | 2016
studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale
Bureau Studium Generale Universiteit Leiden Postbus 9500, 2300 RA Leiden 071 527 7295/7296/7283/1964 www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
[email protected] Medewerkers Tilman Grünewald
[email protected] Yvonne Leunissen
[email protected] Anne Seghers
[email protected] Pink Meltzer / secretariaat
[email protected] Toegang Tenzij anders staat aangegeven, zijn de activiteiten van Studium Generale Universiteit Leiden gratis toegankelijk en hoeft u zich hier niet voor aan te melden. Commissie De Commissie Studium Generale vormt de denktank van Studium Generale en wordt voorgezeten door Rector Magnificus en Voorzitter College van Bestuur prof.mr. Carel Stolker. Een lijst van alle commissieleden vindt u op de website van Studium Generale. Op de hoogte blijven www.studiumgenerale.leidenuniv.nl www.facebook.com/studium.generale. universiteit.leiden www.twitter.com/sgleiden
Studium Generale organiseert brede, academische activiteiten, zoals lezingen, symposia, filmvertoningen en debatten. Het programma van Studium Generale is bedoeld voor studenten, medewerkers en alle andere geïnteresseerden. Studium Generale wil een grotere belangstelling voor de wetenschappen wekken, meer inzicht geven in de samenhang tussen verschillende wetenschappen, bijdragen aan de culturele en maatschappelijke ontplooiing en een beter begrip laten ontstaan van de relatie tussen wetenschap en samenleving.
Voorwoord Beste lezer, Wat bezielt de universiteit? Mogelijk is deze vraag wel eens bij u opgekomen. Studium Generale tracht u een antwoord te geven in de nieuwste loot aan de SG-stam: een serie maandelijkse evenementen over het hoe en waarom van hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Op maandag 4 april om 14.00 uur is de opening in het Klein Auditorium van het Academiegebouw met presentaties van Willem Otterspeer, Sandra Groeneveld en Erik Bähre. En in het gesprek erna, kunt u al uw vragen en opmerkingen kwijt. Een andere serie heeft als titel: Een goed stel hersens. Het brein en zijn functies. Experts als Egbert Lakke en Jan van Strien gaan in op onze hersenpan en alles wat daar bij hoort. U krijgt een inleiding in het centraal zenuwstelsel en daarna lezingen over hersenen en emoties, hersenen en taal en hersenen en geheugen. Met als laatste lezing Ook een goed stel hersens gaat soms de mist in. Een geruststellende gedachte… In de serie African Arts and Literatures Today laten we u kennismaken met de artistieke domeinen van Afrika. Want terwijl Afrika volop belangstelling krijgt vanuit sociologische, politieke en antropologische
perspectieven, blijft de artistieke kracht onderbelicht. Daarom kunt u tot en met juni genieten van lezingen, voordrachten en discussies over literatuur, beeldende kunst, kunstgeschiedenis, nieuwe media, theater en curatie. Tussendoor bieden we u onze Global Challenges in Den Haag aan. U loopt vanaf het Centraal Station binnen twee minuten naar de locatie aan het Anna van Buerenplein. Dus wat let u om op 6 en 28 april te komen luisteren naar Eric Snijder’s Viruses without borders en Antoinette WinklerPrins’ lezing over Urban Homegardens in the rainforest? Zoals u weet probeert Studium Generale zoveel mogelijk gratis aan te bieden. Wel zijn we altijd blij met donaties, daarmee kunnen we vaak ‘een onsje meer’ organiseren. Hoe u ons hiermee kunt helpen, leest u op de laatste bladzijde. We hebben wederom ons best gedaan, de keuze is reuze dus we wensen u reuze veel ‘kennisplezier’ toe. Het Bureau Studium Generale Pink Meltzer Tilman Grünewald Anne Seghers Yvonne Leunissen
3
6
10
4
Global Challenges
African Arts and Literatures Today
8 8
12 12 13 13 15 18 18 19
Inhoud
21 22 24
Een goed stel hersens
Het brein en zijn functies
28
Wat bezielt de universiteit?
Over het hoe en waarom van hoger onderwijs
en wetenschappelijk onderzoek
26 26 26 27 27
30 30
Viruses without borders Urban Homegardens in the rainforest Plants and People in an Amazon City
African Literatures and Arts in a Globalising Context AFTER THE BREAK: Sensory Fields and Social Perceptions Why do we write our novels in French?
WED I06 I 04 THUR I 28 I 04
WED I 06 I 04 WED I 13 I 04
A short history [and an ‘explanation’...] of Moroccan literature
Popular Culture and the Political Imagination Staging Transition in Post-Apartheid South Africa AFTER THE BREAK: The Bastardisation of History Mythology in Tertius Kapp’s Rooiland In the Break African and African Diaspora Art and the Problem of Art History Today Afrikaanse auteurs over Vrouwenbesnijdenis
WED I 20 I 04 WED I 11 I 05 WED I 18 I 05 WED I 25 I 05
Een literaire blik op een complex en evoluerend debat
Postcolonial Modernism in Nigeria in the 1950s and 1960s Archival Matters Curatorial Practice and the Postcolonial Archive
WED I 01 I 06 WED I 08 I 06
(De)constructie van het cerebrum Hersenen en emoties Van brein tot b(r)abbel Taalverwerking in de hersenen Hersenen en Geheugen Van elektrische activiteit naar structurele verandering Ook een goed stel hersens gaat soms de mist in Over het maken en detecteren van fouten
MA I 11 I 04 MA I 18 I 04 MA I 25 I 04 MA I 02 I 05 MA I 09 I 05
Opening Drie lezingen en gesprekken Vervolg Zie onze site
MA I 04 I 04 MA I 23 I 05
5
6
A SERIES OF LECTURES ON CURRENT ISSUES IN WORLD POLITICS – EVERY FIRST WEDNESDAY OF THE MONTH
studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgeneraless xx|xx - xx|xx • 2016
In this series of lectures, experts will provide a broad perspective and qualified background information on global challenges. Each first Wednesday of the month a new present-day issue takes centre stage in this series. Every first Wednesday of the month* 6 April 7:00pm and 28 April 7:00pm Auditorium Leiden University College Anna van Buerenplein 301 The Hague
Free and open to the public. Limited seats available – please register in advance through our website: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
7
This series is a co-production of Studium Generale and Leiden University College.
* The lecture of 28 April takes place on a Thursday.
eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale Titel 6 | 04 - 28 | 04 • 2016
WED | APR | 06
Viruses without borders
8
Prof.dr. Eric Snijder, molecular biologist and professor of molecular virology at Leiden University Medical Center. His team aims to dissect how viruses replicate, evolve and interact with their host. His laboratory has studied the SARS- and MERS-coronaviruses and more recently the mosquito-borne Chikungunya and Zika viruses SARS, bird flu, ebola, MERS, Zika... all diseases caused by emerging or reemerging viruses continue to make the headlines. Viruses infect their host, abuse its infrastructure for their
Viruses infect their host and abuse its infrastucture for their replication
replication, and move on to look for the next host. These invisible pathogens cause panic in densely populated areas, travel around the world inside their infected host, and disrupt economies.
Global responses tend to be slow and hampered by poor health infrastructure and a wide variety of other socioeconomic factors in affected areas. We seem to be engaged in an arms race with emerging viruses that continue to escape from our immune system, become resistant to antiviral drugs, and invade novel host species and territories. Where do these viruses come from, can we stop them, and what does Darwin have to do with all this?
THUR | APR | 28
Urban Homegardens in the Rainforest Plants and People in an Amazon City Dr. Antoinette WinklerPrins, director for Environmental Programs at Johns Hopkins University. She is a people-environment geographer specializing in nature-society relations, with an emphasis on cultural landscapes and environmental knowledge systems Rapid urbanisation continues in the Amazon region of Brazil without substantial economic development and the creation of wage-earning opportunities for recent arrivals. Not surprisingly, this leads to significant reliance on the informal sector for survival in the city. This lecture considers spontaneous urban agriculture on the part of recent migrants from a rural floodplain region of the municipality of Santarém, Pará who rely on the production of crops and 6|04 - 28|04 • 2016
other plant material in their homegardens as a means of self-provisioning. Women are the keepers of these homegardens, and these places display significant agrodiversity and have become spaces of in-situ conservation of neo-tropical as well as old world species and varieties. This suggests a need to be more inclusive in conceptualising strategies of agrobiodiversity conservation in the region.
9
Dr. WinklerPrins’ work also demonstrates that cultivation of crops and medicinals in the space around dwellings provides households with critical foods and medicines that can be consumed, gifted, bartered, or sold. This offers a small measure of food and financial security to newly urbanized households, especially their female members, and is a strategy that could be supported through appropriate local policy. Global Challenges
African arts and literatures today
ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgeneraless xx|xx - xx|xx • 2016
Although political, sociological, ethnographical or anthropological perspectives from, on and about Africa are frequently examined and discussed, African artistic domains remain relatively underexposed. This is remarkable, especially when taking into account that African artistic practices are booming – both at home and around the world. So now, more than ever, is the time to explore these artistic perspectives of Africa. This series aims to address this situation by providing lectures,
Lectures and discussion on Wednesdays nights April 6, 13 and 20 May 11, 18 and 25 June 1 and 8 7:30pm – 10:00pm Venue for April 6, 13 and May 11, 25: Leiden University Lipsius building Cleveringaplaats 1 Leiden 11
readings and discussions by academics and artists active in the field of African culture and literature. Topics that will be discussed include literature, translation, theatre, new media, art history, performance art, popular culture, the archive and curation. In this way, “African Arts and Literatures Today” seeks to provide a contemporary, lively and interdisciplinary perspective on African cultural production. This series is a result of a collaboration between Studium Generale, Leiden University, the Research Center for Material Culture - the research institute of the Tropenmuseum, Afrika Museum and Museum Volkenkunde -, the African Studies Centre and the University of Amsterdam.
Venue for April 20, May 18 and June 1, 8: Museum Volkenkunde Research Center for Material Culture (RCMC) Steenstraat 1 Leiden Sessions are in English unless stated otherwise. To ensure a seat, please register in advance through our website. More information: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl www.materialculture.nl www.ascleiden.nl
eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale Titel 6 | 04 - 8 | 06 • 2016
WED | 06 | 04
LITERATURE AND ENGAGEMENT African Literatures and Arts in a Globalising Context
12
Prof. Emeritus Mineke Schipper (Leiden University) Europe’s powerful impact on African cultures is well-known, whereas little attention has been paid to Africa’s reverse impact. A closer look reveals that in a process of mythmaking numerous storytellers and artists in both continents have been fascinated by the topic of the mysterious other. Nowadays, people in Europe are aware of Western stereotypes of Africa and Africans, but remain unfamiliar with Africa’s ways of ‘digesting’ Europe and Europeans in its literatures and arts. After an outline of the ongoing connections in this ongoing dialogue, examples from storytelling and artistic traditions will serve as illustrations.
Mineke Schipper is Leiden emeritus professor of intercultural literary studies, writer of non-fiction and fiction and a research scholar at the Leiden University Centre for the Arts in Society
(LUCAS). Her widely translated book Never Marry a Woman with Big Feet (Yale UP, 2004) received the Eureka Award.
AFTER THE BREAK:
Sensory Fields and Social Perceptions Prof. Carrol Clarkson (University of Amsterdam) In Plato’s Republic, the poets (with their subjective and affective modes of engaging others) are banished from an imagined ideal state — the domain of reason and the law. In this lecture, with reference to the political transition in South Africa, Carrol Clarkson argues for the value of the subjective engagements usually associated with the arts when it comes to thinking towards a more just society. Drawing on the work of leading writers, artists, and legal theorists from South Africa, the lecture develops a theory of how subjective commitment in the material expressions of society could be understood to operate. Further: in writing, speech, and other forms of cultural and political expression, we create and change the sensory fields of what can be seen and heard. These sensory fields have traction on our thoughts, and affect social perceptions of what counts and of what matters. Carrol Clarkson is Professor and Chair in Modern English Literature at the University of Amsterdam. She has published widely on aesthetics, legal theory, and South African literature and 6|04 - 8|06 • 2016
foto: Jeroen Oerlemans
art. Her books include J.M. Coetzee: Countervoices and Drawing the Line: Toward an Aesthetics of Transitional Justice. Before coming to Amsterdam she was Professor and Head of the English Department at the University of Cape Town, South Africa.
Laws’ or in any particular law of the country. It has no legal existence in Morocco. And yet, the vast majority of Moroccan literature is (still) written in French. In his lecture, Fouad Laroui attempts to explain this strange situation. After the break some of Fouad Laroui’s own literary works will be discussed.
WED | 13 | 04
LITERATURE
Language: English/Nederlands
Why do we write our novels in French? A short history [and an ‘explanation’…] of Moroccan literature Dr. Fouad Laroui (University of Amsterdam) Morocco has a long history, dating back to the 8th century. It was a French Protectorate, briefly, between 1912 and 1956. Since independence, in 1956, the country has had many successive Constitutions, the last one adopted in 2011, at the start of the so-called Arab Spring. Each of these Constitutions has firmly stated that “Arabic is the official language of the country”. (‘Tamazight’ - or ‘Berber’ - was added to the 2011 Constitution.) There is no mention of French in any of these ‘Fundamental African Ar ts and Literatures Today
13
Fouad Laroui is a Dutch-Moroccan writer who teaches French literature, Arabic Philosophy and Philosophy of Science at the University of Amsterdam. He was awarded the prix Goncourt 2013 in the short-story category and the Grande Médaille de la Francophonie by the ‘Académie Française’. He also publishes poetry in Dutch.
WED | 20 | 04
NEW MEDIA, POPULAR CULTURE AND ANTHROPOLOGY Popular Culture and the Political Imagination Prof. Mirjam de Bruijn (Leiden University) Kno’Ledge Cesare (Jerry Luther King Afriyie) Croquemort (Didier Lalaye)
Hip-hop, reggae
14
protest and critique, in response to various forms of discrimination and marginalization, inequality and injustice. In this programme, spoken word artists from Africa and the African Diaspora are invited to explore questions such as: what forms of political imagination emerge from youth culture and popular music? How do
A response to discrimination, inequality and injustice these imaginations coincide or clash with existing ideas about democracy, freedom, equity and justice? What forms of local, national, and transnational belonging do these popular cultural expressions make possible (e.g. racial belonging and transnational blackness or local, place-based belonging in the context of urban marginalization and global imaginations of ‘the ghetto’)? This programme will be introduced by Mirjam de Bruijn.
foto: Casper Koster
Whether slam poetry, hip-hop or reggae, youth culture and popular music are important sites for critical reflection on contemporary society and social change. Many of these forms of cultural expression, which enjoy global popularity, emerge from so-called ‘spaces of Blackness’ within the African Diaspora. They emerge not only as entertainment, but also as forms of
Kno’Ledge Cesare (Jerry Luther King Afriyie, 30 April 1981, Ghana) is a poet, blogger and motivational speaker. He is the founder of the foundations Soul Rebel Movement and Netherlands can be Better. In 2011, he founded with others the awareness raising campaign Zwarte Piet is Racism. Mirjam de Bruijn is an anthropologist who has done extensive fieldwork in Cameroon, Chad and Mali. Her ongoing work is motivated by an interest in the multiple ways in which people manage risk (drought, war, etc.) in both rural and urban areas. Prof. De Bruijn focuses on the entanglement of agency, marginality, mobility and communication. Her specific fields of interest are: nomadism, youth and children, social (in)security, poverty, marginality/social and economic exclusion, violence, slavery, and human rights, Information and Communication Technologies (ICTs).
6|04 - 8|06 • 2016
Croquemort (Didier Lalaye) is a slam poet from Chad whose work has received international attention. As a former member of the rap group Kartel Noir (Black Kartel), Croquemort started studying medicine before returning to slam poetry. His first single, ‘I want to be a star’ was released in September 2010 and received immediate attention, leading to him being signed to Label 109 for his first album Dieu bénisse Idéfix. This album came second in the competition ‘Colors Talent’ in September 2011; he was also elected Best Artist Hip Hop at the Festival ‘Vi djam’ the same year. Croquemort’s work is socially engaged, addressing issues of everyday struggles, various forms of marginalization and politics.
tragedies known to us today. Molora dramatises the challenges South Africa faced after the end of apartheid: how to move beyond vengeance, how to reconcile a nation torn apart by decades of injustice, and how to change a system of apartheid into a non-racial democracy? We will discuss Farber’s explicit references to the Truth and Reconciliation Commission (TRC), established in 1995 to avoid the bloodshed that was expected after apartheid officially ended and to facilitate the transition to a new democratic South Africa. We will investigate how Molora explores various aspects of the TRC, as well as how the Commission’s reconciliatory process relates to Aeschylus’ Oresteia trilogy. This will lead us to a number of interrelated topics, ranging from storytelling to theatre, from memory to justice, from truth to forgiveness, and from amnesty to reconciliation.
WED | 11 | 05
THEATER Staging Transition in Post-Apartheid South Africa Dr. Astrid Van Weyenberg (Leiden University) This lecture will focus on Yael Farber’s play Molora (2003), a South African adaptation of Aeschylus’ Oresteia trilogy, the only full trilogy of Greek African Ar ts and Literatures Today
Astrid Van Weyenberg is Lecturer in Literary Studies at the Film and Literary Studies Department of Leiden University and a member of the Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS). She is the author of The Politics of
15
16
april MA 04
14.00 WED 06 19.30 WED 06 19.00 MA 11 19.30 WED 13 19.30 MA 18 19.30 WED 20 19.30 MA 25 19.30 THUR 28 19.00
Prof.dr. Willem Otterspeer, Prof.dr. Sandra Groeneveld, dr. Erik Bähre Prof. Emeritus Mineke Schipper Prof. Carrol Clarkson Prof.dr. Eric Snijder Dr. Egbert Lakke Dr. Fouad Laroui Prof.dr. Jan van Strien Prof. Mirjam de Bruijn, Kno’Ledge Cesare, Croquemort Prof.dr. Niels Schiller Dr. Antoinette WinklerPrins
mei MA 02 19.30 MA 09 19.30
Dr. Gezinus Wolters Dr. Ellen de Bruijn Dr. Astrid Van Weyenberg Dr. Hanneke Stuit Dr. Barbaro Martinez-Ruiz Wat bezielt de Universiteit? Dr. Elisabeth Bekers, Yasmine Allas
Agenda
WED 11 19.30 WED 18 19.30 MA 23 19.30 WED 25 19.30
juni WED 01 19.30 WED 08 19.30
Prof. Chika Okeke-Agulu Christine Eyene and Renée Mussai
Wat bezielt de Universiteit?
30
African Literatures and Arts in a Globalising Context AFTER THE BREAK: Sensory Fields and Social Perceptions Viruses without borders (De)constructie van het cerebrum Why do we write our novels in French? A short history [and an ‘explanation’…] of Moroccan literature Hersenen en emoties Popular Culture and the Political Imagination Van brein tot b(r)abbel Taalverwerking in de hersenen Urban Homegardens in the Rainforest Plants and People in an Amazon City
12 12 8 26 13 26 13
Hersenen en Geheugen Van elektrische activiteit naar structurele verandering Ook een goed stel hersens gaat soms de mist in Over het maken en detecteren van fouten Staging Transition in Post-Apartheid South Africa AFTER THE BREAK: The Bastardisation of History Mythology in Tertius Kapp’s Rooiland In the break African and African Diaspora Art and the Problem of Art History Today Vervolg Zie onze site Afrikaanse auteurs over Vrouwenbesnijdenis Een literaire blik op een complex en evoluerend debat
27 27 15 18 18 30 19
Postcolonial Modernism in Nigeria in the 1950s and 1960s Archival Matters Curatorial Practice and the Postcolonial Archive
26 8
21 22
17
Adaptation: Contemporary African Drama and Greek Tragedy (2013) and co-editor of the volume Peripheral Visions in the Globalizing Present: Spaces, Mobility, Aesthetics (2016).
AFTER THE BREAK:
The Bastardisation of History
18
Mythology in Tertius Kapp’s Rooiland Dr. Hanneke Stuit (University of Amsterdam) This lecture will focus on the relation between story telling, mythology and history in the play Rooiland, which is set in a South African prison run by prison gangs, rather than by the warden and his staff. In this lecture, Hanneke Stuit will analyse the fortunes of the play’s protagonist Frans, who is about to be initiated into one of the prison gangs. She will look closely at the mythological structure of the stories that the different characters tell each other, with a special focus on the way the prison gang’s myth of origin is transferred and exchanged between members. Attention will be paid to mythical elements in the tales, and to how the tales embody ideologically charged processes as described by Roland
Barthes in Mythologies (1957). The interpretation of the play thus makes clear how certain myths can function as a selection process for cultural membership in historical discourses. Hanneke Stuit is Assistant Professor at the Literary and Cultural Analysis department at the University of Amsterdam and researcher at the Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA). Her publications include Ubuntu Strategies: Constructing Spaces of Belonging in Contemporary South African Culture (Palgrave, 2016) and the co-edited volume Peripheral Visions in the Globalizing Present: Spaces, Mobility, Aesthetics (Brill, 2016).
WED | 18 | 05
ART HISTORY In the Break African and African Diaspora Art and the Problem of Art History Today Dr. Barbaro Martinez-Ruiz (University of Cape Town) For several decades, the history of African and African Diaspora art has received increasing attention from, and has been included in, traditional art history programmes, especially within 6|04 - 8|06 • 2016
the US academy. Despite growing interest, however, the study of African and African Diaspora art remains marginal in the field. This coincides with ongoing struggles of African and African Diaspora artists to find a place within major art institutions. In this presentation, Dr. Barbaro Martinez-Ruiz will address some of the causes underlying these issues, examining the limits of traditional art historical theory and practices in properly addressing African and African Diaspora Art. Tracing the history of the discipline’s relationship with African art, Martinez-Ruiz will argue that western art history has failed to fully replace assumptions regarding the primitive nature of ‘traditional art’. Further, that dichotomies in contemporary art theory between modernity versus modernization, culture versus nature, and high culture versus low culture continue to plague the discipline, and thus offers little place for addressing African and African Diasporic Art adequately. He will draw on his own work, which engages with a range of sites from Angola and the Congo to Cuba focusing specifically on his work on graphic writings systems in both Africa and the Diaspora. Barbaro Martinez-Ruiz earned his B.A. from Havana University in 1994 and his Ph.D. from Yale in 2004. He is an Art Historian with expertise in African and Caribbean artistic, visual, and religious practices. Dr. Martinez-Ruiz moved African Ar ts and Literatures Today
to the University of Cape Town in 2014. His books include Kongo Graphic Writing and Other Narratives of the Sign, Faisal Abdu’Allah: On the Art of Dislocation and Art and Emancipation in Jamaica: Isaac Mendes Belisario and his Worlds, which was awarded the Alfred H. Barr Prize by the College Art Association. Dr. Martinez-Ruiz also serves as editor for the Cuban Studies Magazine and for Harvard University’s Transition magazine and is a Pacific Standard Time LA/LA research fellow from 2014-2017 at The Getty Research Institute, Los Angeles California. 19
WED | 25 | 05
LITERATUUR
Voertaal: Nederlands
Afrikaanse auteurs over vrouwenbesnijdenis Een literaire blik op een complex en evoluerend debat Dr. Elisabeth Bekers (Vrije Universiteit Brussel) en schrijfster Yasmine Allas Vrouwenbesnijdenis, het ritueel wegsnijden van de buitenste genitaliën van meisjes en vrouwen, is ongetwijfeld een van de meest besproken culturele
tradities van deze tijd. Hoewel de praktijk het meest voorkomt in Afrika, wordt in het internationale debat hierover de Afrikaanse stem veelal genegeerd. In haar boek Rising Anthills laat Elisabeth Bekers zien hoe Afrikaanse literaire schrijvers hebben bijgedragen aan dit debat. In de literaire discussie rond vrouwenbesnijdenis onderscheidt
Het debat over vrouwenbesnijdenis evolueert
20
Bekers een evolutie: van de jaren ’60 – waarin schrijvers voorzichtig om de fysieke ingreep heen schreven omdat ze zich bewust waren van de betekenis voor de gemeenschap, naar de jaren ’70 en ’80 – waarin ze zich begonnen uit te spreken tegen de praktijk van vrouwenbesnijdenis, tot de late jaren ’90 waarin ze hun openlijke beschuldigingen van vrouwenbesnijdenis gingen plaatsen in een veel bredere, internationale context van vrouwenonderdrukking en vrouwenrechten. In haar lezing maakt Elisabeth Bekers gebruik van fragmenten uit Franse, Engelse en Arabische literaire werken van Afrikaanse en Afrikaans-Amerikaanse schrijvers en schrijfsters uit verschillende delen van Afrika en de Afrikaanse diaspora. Zowel minder bekende auteurs komen aan bod als bekendere namen, zoals Nawal El Saadawi en Alice Walker. Bekers zal speciaal aandacht besteden aan de
roman Idil, een meisje (1998) van de in Somalië geboren Yasmine Allas. Vervolgens zal schrijfster Yasmine Allas uitgebreider ingaan op haar roman Idil, een Meisje, over een Somalisch meisje dat zich staande probeert te houden binnen een gemeenschap waarin vrouwen systematisch worden onderdrukt en vernederd. Allas zal vertellen over de ervaringen die ten grondslag lagen aan de roman en over de manier waarop de traditie van rituele besnijdenis in de loop der tijd is veranderd. Ook zal zij aandacht besteden aan de huidige stand van zaken wat betreft (vrouwelijke) seksualiteit in Somalië.
Elisabeth Bekers doceert Britse en Postkoloniale Letterkunde aan de Vrije Universiteit Brussel (sinds 2006) en geeft les binnen het Belgische interuniversitaire masterprogramma Gender and Diversity. Ze was Fulbright Lecturer aan Hollins University (1995-1996) en doceerde Engelstalige Letterkunde aan de Universiteit Antwerpen (1996-2008) en de Erasmushogeschool Brussel (2008-2012). Ze doet onderzoek naar literatuur uit Afrika en de Afrikaanse 6|04 - 8|06 • 2016
diaspora en werkt momenteel aan een project rond Black British Women’s Writing and Criticism. Ze is auteur van Rising Anthills: African and African American Writing on Female Genital Excision, 1960–2000 (University of Wisconsin Press 2010). Ze werkt momenteel aan de publicatie van een special issue over de intersectie van Creativity and Captivity (Life Writing, te verschijnen 2017) en van een essaybundel over Black British Women’s Writing. Ze is mede-organisator van het internationale Platform for Postcolonial Readings voor junior onderzoekers in het vakgebied.
WED | 0 1 | 06
ART HISTORY Postcolonial Modernism in Nigeria in the 1950s and 1960s Prof. Chika Okeke-Agulu (Princeton University) In this presentation, Chika Okeke-Agulu will explore the making of postcolonial modernism in Nigeria in the 1950s and 1960s. He will examine the impact of the ideologies of decolonization on artistic modernism, as well as the intellectual and critical networks that enabled and sustained this work in the years after political independence. 21
Yasmine Allas verliet op jonge leeftijd haar geboorteland Somalië en kwam in 1987 in Nederland terecht. In 1998 debuteerde ze met de succesvolle roman Idil, een meisje. Ook haar tweede roman De generaal met de zes vingers (2001) werd in de literaire kritiek lovend ontvangen. In 2004 verscheen haar derde roman De blauwe kamer en in 2010 kwam haar meest recente roman uit: Een nagelaten verhaal. Allas schrijft geregeld essays en opiniestukken over de multiculturele samenleving, onder meer in de Volkskrant. African Ar ts and Literatures Today
Chika Okeke-Agulu is Associate Professor of African and African Diaspora art history in the Department of Art & Archaeology and Department for African American Studies, Princeton University, and editor of Nka: Journal of Contemporary African Art. His latest book, Postcolonial Modernism: Art & Decolonization in 20th-Century Nigeria (2015) received the Frank Jewett Mather Award for Distinction in Art Criticism from the College Art Association.
WED | 08 | 06
ARCHIVES AND CURATING Archival Matters
22
Curatorial Practice and the Postcolonial Archive Christine Eyene and Renée Mussai The (colonial) archive has, in recent years, received significant critical attention from a number of different quarters. Scholars, curators and artists have taken the archive to task: as a critical site for posing questions about practices of colonial governance, or for thinking about the workings of colonialism and its afterlife, including the elision of the violence of its own operation and the silencing of the lives of colonized subjects. This seminar follows in this tradition, seeking to think against and along the archival grain, to
This seminar uncovers previously untold histories uncover previously untold histories. Focusing on the work of several artists from Africa and the African diaspora, speakers will explore the necessary work that artistic and curatorial practice need to do to uncover, or even fashion, ‘other’ archives for those not-remembered histories. In the absence of conventional archives, they will ask what forms of imaginative labor must be mobilized to recuperate unexplored histories. Further, more than the colonial archive, what might we imagine to constitute archives of the post-colonial?
Christine Eyene is an art historian who has been researching modern and contemporary South African art since the late 1990s, specializing in the story of artists in exile during Apartheid and their cultural interactions with the Black Diaspora in France and England. Her essays on this topic have examined the art of South African pioneering modernists Ernest Mancoba and Gerard Sekoto, as well as Dumile Feni, Gavin Jantjes and George Hallett. As a curator, her exhibitions and collaborations include: “Gideon Mendel: Drowning World”, Tiwani Contemporary, London (7 June - 27 July 2013); “Thierry Geoffroy: Mobile Emergency Room”, Zimbabwe Pavilion, 55th Venice Biennale (1 June - 30 Sept. 2013); “Roma-Sinti-Kale-Manush”, Autograph ABP, Rivington Place, London (28 May - 28 July 2012); Dak’Art 2012 – Biennale of Contemporary African Art (11 May - 10 June 2012); Photoquai 2011 – Biennial of World Images, Paris (13 Sept. 11 Nov. 2011). She has contributed to various international art journals including Third Text, Art South Africa, Manifesta Journal, as well as exhibition catalogues 6|04 - 8|06 • 2016
and art books. She has been visual arts co-editor of the journal Africultures since 2002. Renée Mussai is a London-based curator, writer and art historian. She is Curator and Head of Archive at Autograph ABP - an arts charity that works internationally in photography and film, addressing themes of cultural identity, race, representation and human rights - where she manages a diverse collection of photographs and global programme of exhibition, publishing and research initiatives. Over the past decade she has lectured extensively at art colleges, museums and galleries internationally and organised numerous exhibitions in Europe, Africa and the US, including most recently the critically acclaimed “Black Chronicles II”, which opened at Rivington Place, London in the autumn 2014. Between 2009-13, she was non-resident fellow and guest curator at the W.E.B. Du Bois Institute for African and African American Research at Harvard University, USA. Mussai is presently a PhD candidate in Art History at University College London (UCL).
African Ar ts and Literatures Today
23
Een goed stel
ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgeneraless xx|xx - xx|xx • 2016
Het brein en zijn functies Na een inleiding in de anatomie en werking van het centraal zenuwstelsel behandelen we in deze serie een aantal centrale thema’s omtrent de menselijke hersenen: emoties, taal en geheugen. We sluiten af met een lezing over cognitieve controle en het maken en detecteren van fouten. Ook een goed stel hersens blijkt soms de mist in te gaan…
Lezingen op maandagavonden 11, 18 en 25 april, 2 en 9 mei 19.30 – 21.00 uur Zaal 011 Lipsiusgebouw Cleveringaplaats 1 Leiden
25
Toegang gratis. Iedereen welkom. Geen aanmelding nodig. Meer informatie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale Titel 11 | 04 - 9 | 05 • 2016
MA | 11 | 04
(De)constructie van het cerebrum
26
Dr. Egbert Lakke, universitair hoofddocent, afdeling Anatomie en Embryologie, LUMC; ontvanger Professor Tammeling Onderwijsprijs Sinds Paul Broca rondom 1860 de lokalisatie van het naar hem vernoemde spraakcentrum in de schors van de grote hersenen beschreef, weten we dat onderscheiden gebiedjes van die hersenschors specifieke functies vervullen. Deze lezing beschrijft de anatomie van het centraal zenuwstelsel, en met name de anatomie van de grote hersenen (het cerebrum), met nadruk op de functie en samenwerking van die delen van het cerebrum die verantwoordelijk zijn voor de visus en de motoriek.
volgehouden. Deze emotionele aandachtseffecten kunnen zowel tot verbetering als tot verslechtering van cognitieve prestaties leiden. Ook blijken de beide hersenhelften verschillend op emoties te reageren en vertonen ouderen andere emotionele hersenreacties dan jongeren. In de lezing komen zowel enige historische achtergronden als recent neurowetenschappelijk onderzoek aan bod.
MA | 18 | 04
Hersenen en emoties Prof.dr. Jan van Strien, bijzonder hoogleraar Biologische en Cognitieve Psychologie, Erasmus Universiteit Rotterdam Hoe reageren onze hersenen op emotionele prikkels en wat voor invloed heeft dat op waarnemen en geheugen? Uit onderzoek blijkt dat de hersenen zeer snel (in minder dan één-tiende van een seconde) de positieve of negatieve emotionele waarde van een prikkel registreren. De aandacht voor emotionele prikkels wordt niet alleen snel opgeroepen maar ook lang
MA | 25 | 04
Van brein tot b(r)abbel Taalverwerking in de hersenen Prof.dr. Niels Schiller, hoogleraar Psycho- en Neurolinguïstiek, Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC), Universiteit Leiden We gebruiken taal om met elkaar te communiceren. Maar wat gebeurt er in onze hersenen als we hond of appel zeggen? En waarom zeggen we niet poedel of dier als we een plaatje van een 11|04 - 9|05 • 2016
hond benoemen? In de presentatie laat Niels Schiller zien welke weg de betekenis van een woord neemt voordat we het kunnen uitspreken. We kunnen aantonen dat de betekenis van worden actief is voordat de vorm van een woord actief is. Verder toont hij dat woorden zorgvuldig klank voor klank en lettergreep voor lettergreep gepland worden voor dat ze kunnen uitgesproken worden.
MA | 02 | 05
Hersenen en geheugen Van elektrische activiteit naar structurele verandering Dr. Gezinus Wolters, universitair hoofddocent, afdeling Cognitieve Psychologie, Faculteit der Sociale Wetenschappen, Universiteit Leiden In enkele decennia groeien we van hulpeloze baby tot competente volwassene. Alle kennis, ervaringen en vaardigheden die we ons in de loop
Zonder geheugen geen verleden en toekomst van jaren eigen maken, moeten worden geleerd en in ons geheugen opgeslagen. Daarmee vormt het geheugen de kern van ons bestaan. Zonder geheugen zouden we geen verleden hebben. Maar erger nog, we zouden het heden niet begrijpen en geen toekomst hebben om naar uit te kijken. Dat geheugen wordt gerealiseerd in onze hersenen. Twee vragen die daarbij gesteld kunnen Een goed stel hersens
worden, komen in deze lezing aan bod. De eerste vraag is welke vormen van geheugen we kunnen onderscheiden en waar die zijn gelokaliseerd. De tweede vraag is hoe herinneringen worden opgeslagen in de miljarden neuronen van onze hersenen.
MA | 09 | 05
Ook een goed stel hersens gaat soms de mist in Over het maken en detecteren van fouten Dr. Ellen de Bruijn, universitair hoofddocent, afdeling Klinische Psychologie, Faculteit der Sociale Wetenschappen, Universiteit Leiden Het snel kunnen detecteren van fouten stelt mensen in staat om flexibel te reageren op een dynamische omgeving. Wanneer we fouten maken zijn de pijnnetwerken in het brein actief en stroomt er minder dopamine. Mensen blijken echter nogal te verschillen in de manier waarop ze omgaan met fouten. Sommigen vinden het vreselijk, terwijl anderen een foutje nu en dan helemaal niet zo erg vinden. Mensen zijn sociale wezens en ons gedrag vindt vaak plaats in een sociale omgeving. In de lezing komt aan bod wat er in onze hersenen gebeurt wanneer we iemand anders een fout zien maken of zelf fouten maken in het bijzijn van anderen. Ook worden de implicaties van individuele verschillen in deze processen voor aandoeningen zoals sociale angst en psychopathie besproken.
27
Wat bezielt de Over het hoe en waarom van de universiteit
ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale ss studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgeneraless
Er is een levendig debat gaande over de universiteit. De afgelopen jaren protesteerden hoogleraren op het Malieveld, presenteerde het Ministerie van Onderwijs de omstreden Wetenschapsvisie 2025 en werden er verstrekkende veranderingen in het studiefinancieringsstelsel ingevoerd. Deze serie wil een bijdrage leveren aan het debat over wat de universiteit is en zou moeten zijn.
Opening op maandagmiddag 4 april 14.00 - 17.30 uur Vervolg op maandagavond 23 mei 19.30 - 21.00 uur Klein Auditorium Academiegebouw Rapenburg 73 Leiden
29
Hoe verhoudt de universiteit zich tot de samenleving? Welke maatschappelijke krachten werken op haar in? Wat is goed onderwijs en onderzoek? Wat kan een universiteit – en wat niet? Wie en wat bepaalt de legitimiteit? Hoe verhoudt het ideaalbeeld zich tot de dagelijkse praktijk? Wat bezielt de mensen die er werken? En hoe ziet de toekomst van de universiteit er uit?
Toegang gratis. Iedereen welkom. Geen aanmelding nodig. Meer informatie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale eestudiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale 04 | 04 - 23 | 05 • 2016
MA | 04 | 04
Opening
30
Drie lezingen en gesprekken Prof.dr. Willem Otterspeer, hoogleraar universiteitsgeschiedenis, Universiteit Leiden Prof.dr. Sandra Groeneveld, hoogleraar publiek management, Instituut Bestuurskunde, Universiteit Leiden Dr. Erik Bähre, universitair docent, Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, Universiteit Leiden Met een drietal lezingen en gesprekken openen we de reeks. Willem Otterspeer constateert een doorgedraaide disciplinering van onderwijs en onderzoek en houdt een pleidooi voor een brede intellectuele middenstand. Sandra Groeneveld bespreekt de gevolgen van New Public Management en betoogt dat we ook binnen die kaders het management van universiteiten kunnen verbeteren. Erik Bähre waarschuwt dat we onszelf machteloos maken door te snel neoliberalisme en marktwerkingsmechanismen aan te wijzen als corrumperende krachten. Volgens hem kampt de wetenschap met een distributieprobleem. Na iedere lezing gaan de sprekers in gesprek met hun collega’s en het publiek. Raadpleeg voor het thema van de volgende bijeenkomst, op 23 mei, de website van Studium Generale: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl 4|04 - 23|05 • 2016
Donaties
Studiepunten verkrijgbaar
Studium Generale van de Universiteit Leiden
Studium Generale is een samenwerking
is de grootste aanbieder van wetenschap-
aangegaan met het Honours College FSW en
pelijke publieksprogramma’s in Leiden
Honours College Campus Den Haag. Deze
en omstreken. De organisatie vervult hier-
samenwerking biedt Honours-studenten de
door een belangrijke maatschappelijke
mogelijkheid om 3 ECTS aan studiepunten
rol in de regio.
krijgen voor het bijwonen van de activiteiten
van Studium Generale. Hiertoe dient de
Wilt u het werk van Studium
Generale steunen, dan kunt u een donatie
module Lectures and Journalism gevolgd
overmaken op bankrekening IBAN
te worden. Voor meer informatie:
NL09 RABO 0192024876 t.n.v. Stichting
neem contact op met Marian Verhallen via
Praesidium Libertatis II o.v.v. ‘Studium
[email protected]
Generale’.
Wilt u meer weten over het ondersteunen
Partners
van het programma van Studium Generale, neem dan contact met ons op – we staan
Leiden University College
u graag te woord! Colofon Dit programmaboekje is een uitgave van
Podium 071
Studium Generale van de Universiteit Leiden en verschijnt vier keer per jaar. Het boekje wordt gratis uitgegeven en ligt verspreid over
PO0 D I 7 UM1
Honours College
een groot aantal adressen in Leiden.
Daarnaast kunnen geïnteresseerden zich
aanmelden voor de digitale weekagenda – via
[email protected]. Deze
UvA
agenda wordt wekelijks verstuurd en geeft een overzicht van de activiteiten die Studium
African Studies Centre
Generale Leiden die week organiseert. Oplage: 3575 stuks
RCMC (Research Center for Material Culture)
Ontwerp: Frits Deys Drukwerk: Drukkerij Nautilus, Leiden Mondriaan Fonds
2016-02
Studium Generale Universiteit Leiden Postbus 9500 2300 RA Leiden 071 527 7295/7296/7283/1964 www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
[email protected]
studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale studiumgeneralestudiumgeneralestudiumgenerale
