PROCESDOEL 2 MOREEL DENKEN TEGEN ONVERSCHILLIGHEID, VOOR BETROKKENHEID
Bijzondere procesdoelen 2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden 2.2 Ontdekken van morele problemen 2.3 Ontwikkelen van morele beleving en inleving
2.1 Exploreren en integreren van waarden Leerinhouden Waarden - wat zijn waarden? - waardeverheldering - soorten waarden (ethische, esthetische,...) - verband tussen waarden, normen en levensbeschouwing, cultuur en maatschappij - belang en functie van waarden - eigen waarden Verschil tussen waarden en feiten - feiten en waarden - waarden en waardeoordelen - waardeoordelen vermomd als feiten - waarden herkennen: impliciete en expliciete - waardeonderzoek Fundering van waarden - godsdienst en levensbeschouwing - traditie, cultuur, maatschappij - wetenschap - relativiteit van funderingen - intersubjectieve waarden en normen - waardeconflicten - universele waarden en normen
Vaardigheden ∗ Onderscheiden waardeoordelen van feiten en oefenen de lln. om het onderscheid te maken. ∗ Onderzoeken samen met de lln. welke funderingen aan hun waarden ten grondslag liggen. ∗ Tonen de relativiteit en universaliteit van waarden aan. ∗ Ontdekken hun eigen waarden en brengen deze in verband met levensbeschouwing, cultuur, traditie en maatschappij. ∗ Bevorderen het waardebewustzijn bij de lln. ∗ Stimuleren de lln. tot morele autonomie via dialoog en zelfonderzoek.
2.2 Ontdekken van morele problemen Leerinhouden Wat is moraal? - verschil tussen moraal en ethiek - normatieve en descriptieve ethiek - waarden en normen - moreel, amoreel en immoreel Morele problemen herkennen in o.a.: - bio-ethiek - milieu - Noord-Zuid verhouding, - economie - oorlog en vrede - multiculturele maatschappij - relationeel en seksueel gedrag - de rechten van de mens - ideologieën - ..... Morele problemen analyseren - ontdekken, bespreken, onderzoeken van morele problemen - onderscheiden van verschillende ethische standpunten en de bijhorende argumenten - argumentaties onderzoeken, geldigheid nagaan, premissen opsporen, consequenties formuleren,... - logisch redeneren Waardeconflicten - waarden in de weegschaal, morele keuzes maken - morele dilemma's - waardehiërarchieën Moraal in de praktijk - de kloof tussen morele waarden en het morele handelen: is goed weten, goed doen? - dubbele moraal en consequent handelen - factoren die consequent handelen bemoeilijken: ° belangen ° macht en onmacht ° emoties
Vaardigheden ∗ Situeren en analyseren samen met de lln. de morele problematiek die zich in verschillende domeinen voordoet. ∗ Hebben belangstelling voor morele kwesties en zijn in staat deze op een gepaste manier aan lln. aan te bieden.
∗ Stimuleren de lln. door gepaste oefeningen, degelijke vraagstelling en discussietechnieken tot waardevorming, logisch denken en argumenteren. ∗ Herkennen de morele problemen die in de leefwereld van de lln. belangrijk zijn. ∗ Leggen de lln. morele dilemma's voor, waarbij zij aangezet worden tot het afwegen van waarden. ∗ Gebruiken actieve werkvormen en een projectgerichte aanpak om de kloof tussen het denken en het handelen te dichten.
2.3 Ethische beleving Leerinhouden Morele ontwikkeling - evolutie morele denken bij jongeren ° thuis ° op school ° de peer-group ° de maatschappij - invloed zelfbeeld en wereldbeeld op het morele denken Morele opvoeding - thuis ° voorbeeldgedrag ° waardeoverdracht - het verborgen curriculum op school ° pedagogisch project ° structuur en organisatie school ° sfeer en schoolklimaat ° lesstijl ° non-verbaal gedrag ° eigen waarden en normen lk. ° verborgen waarden in teksten en handboeken - in de peer-group ° voorbeeldgedrag ° conformisme ° zelfstandigheid - in de maatschappij ° cultuur ° media ° rolpatronen - opvoeden tot postconventioneel denken en handelen ° waardeoverdracht ° waardeverheldering ° waardeontwikkeling en perspectiefwisseling ° dilemmadiscussie ° Socratische dialoog ° handelend moraal leren
Vaardigheden * Zijn zich bewust van hun eigen waarden en deze van de leerlingen. * Herkennen en analyseren waardeconflicten bij jongeren. * Schatten het morele ontwikkelingsniveau van jongeren in. * Herkennen verborgen impliciete waarden en oefenen de lln. in deze vaardigheid.
* Zetten de lln. aan tot het zoeken naar alternatieve antwoorden en oplossingen voor morele conflicten * Stimuleren de morele ontwikkeling naar postconventionaliteit door: a) werkmethodes die aanzetten tot autonoom denken en handelen b) het creëren van een democratische leeromgeving in de klas en op school c) leerlingen verantwoordelijkheid laten opnemen.
