PRESTA ATIE AFSPR AKEN 27 APRIL 2012

               

PR RESTA ATIE E A AFS SPR RA AKE EN  

2 27 APRIL 2012

 

Inhoud  1. 

Inleiding ........................................................................................................................................... 4 

2. 

Historie en context .......................................................................................................................... 4  2.1 

Het HAO profiel ....................................................................................................................... 5 

2.1.1 Wortelstelsel, voedingsbodem en klimaat: doelstelling en historie ...................................... 6  2.1.2   Onderzoek, lectoraten, expertisecentra .............................................................................. 9  2.1.3 Ontwikkeling ........................................................................................................................... 9  2.1.4 Doorontwikkeling onderwijsportfolio .................................................................................. 10  2.1.5 Ontwikkeling expertisebasis ................................................................................................. 11  2.2 

Historie, context en profilering van CAH Vilentum ............................................................... 13 

2.2.1  CAH Vilentum binnen de Aeres Groep ................................................................................ 14  2.2.2  De ontwikkeling van het onderwijs in CAH Vilentum .......................................................... 15  2.2.3  De ontwikkeling van onderwijsinhouden in CAH Vilentum ................................................ 16  2.2.4  De ontwikkeling van differentiatie in het onderwijsaanbod in CAH Vilentum ................... 16  2.2.5  De ontwikkeling van de studentenpopulatie in CAH Vilentum ........................................... 17  2.2.6  De ontwikkeling van de onderzoeksfunctie van CAH Vilentum .......................................... 18  2.2.7  De ontwikkeling van kwaliteitszorg in CAH Vilentum ......................................................... 19  2.2.8  Context ................................................................................................................................ 20  3. 

Huidig instellingsprofiel ................................................................................................................. 21  3.1 

Profieldimensie Onderwijs .................................................................................................... 21 

3.1.1  Uitval eerstejaars ................................................................................................................. 21  3.1.2  Studiesucces: switch ............................................................................................................ 22  3.1.3  Studiesucces: bachelorrendement ...................................................................................... 22  3.1.4  Studentenoordeel ............................................................................................................... 23  3.1.5  Docentkwaliteit ................................................................................................................... 23  3.1.6  Onderwijsintensiteit ............................................................................................................ 24  3.1.7  Indirecte kosten ................................................................................................................... 24  3.1.8  Overige opmerkingen m.b.t. onderwijs .............................................................................. 25  3.2 

Profieldimensie onderzoek .................................................................................................... 25 

3.3 

Profieldimensie Valorisatie.................................................................................................... 26 

3.3.1  Budget voor ondernemerschapsonderwijs ......................................................................... 26  3.3.2  Externe afstudeeropdrachten ............................................................................................. 27  3.3.3  Docenten met ervaring buiten het hoger onderwijs ........................................................... 27  3.3.4  Stages in het bedrijfsleven .................................................................................................. 27  2   

3.4  4. 

SWOT analyse ........................................................................................................................ 27 

De ambities .................................................................................................................................... 29  4.1 

Toelichting op de ambities van HAO‐instellingen m.b.t. de verplichte indicatoren ............. 29 

4.2  

Toelichting op de ambities CAH specifiek ............................................................................. 31 

4.2.1  Studiesucces: ambitie uitval ................................................................................................ 31  4.2.2  Studiesucces: ambities switch ............................................................................................. 32  4.2.3  Studiesucces: ambitie Bachelorrendement ........................................................................ 33  4.2.4  Kwaliteit / excellentie .......................................................................................................... 33  4.2.5  Maatregelen: docentkwaliteit ............................................................................................. 34  4.2.6  Maatregelen: ambities onderwijsintensiteit ....................................................................... 35  4.2.7  Maatregelen: ambities indirecte kosten ............................................................................. 35  4.3 

Ambities m.b.t. facultatieve indicatoren ............................................................................... 36 

4.3.1  Ambities onderwijs .............................................................................................................. 36  4.3.2  Ambities onderzoek ............................................................................................................. 37  4.3.3  Ambities valorisatie ............................................................................................................. 37  5. 

Stappenplan................................................................................................................................... 38 

   

 

3   

1. 

Inleiding 

  Op uitnodiging van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft CAH  Vilentum, een agrarische hogeschool met een hoofdvestiging in Dronten en een nevenvestiging in  Almere, een proces doorlopen om te komen tot het opstellen van prestatieafspraken. Daartoe heeft  interne consultatie plaatsgevonden, in de vorm van overleg met het College van Bestuur,  verantwoordelijken voor onderwijs en onderzoek, kwaliteitscoaches binnen de hogeschool en met  vertegenwoordigers van de studenten1. Het resultaat van deze consultaties is verwerkt in dit  document. Tevens heeft intensief overleg plaatsgevonden met vertegenwoordigers van de andere  HAO instellingen, over de te formuleren prestatieafspraken m.b.t. onderwijs, onderzoek en  valorisatie, aan de hand van de aangereikte verplichte en facultatieve indicatoren. De HAO‐ instellingen hebben gemeenschappelijke ambities geformuleerd m.b.t. de verplichte indicatoren. Ten  aanzien van de facultatieve indicatoren werd afgesproken dat daarvoor geen gemeenschappelijke  ambities worden geformuleerd maar dat iedere afzonderlijke instelling in het eigen document  beschrijft waar haar uitdagingen liggen.    De door CAH Vilentum geformuleerde prestatieafspraken zijn een concretisering van het  Meerjarenplan van CAH Vilentum. Het Meerjarenplan, dat loopt tot 2015, is goedgekeurd door de  MR. De MR heeft kennisgenomen van de geformuleerde prestatieafspraken.    Het samenwerkend HAO heeft in 2011 een Sectorplan HAO vastgesteld. Dit plan beschrijft de  ambities van de samenwerkende HAO‐instellingen op het gebied van onderwijs, onderzoek,  valorisatie, zwaartepuntvorming en profilering. Dit sectorplan kan daardoor dienen als  referentiedocument voor de voorliggende prestatieafspraken. Met name voor de te realiseren  prestaties betreffende de selectieve middelen (zwaartepuntvorming en profilering / differentiatie)  wordt verwezen naar het sectorplan. In voorliggend document is  een door alle HAO‐instellingen  onderschreven statement opgenomen (zie paragraaf 2.1) dat gebaseerd is op het sectorplan.  Daarmee geven de samenwerkende HAO‐instellingen aan welke prestaties zij m.b.t.  zwaartepuntvorming en differentiatie gaan realiseren. Langs die lijn willen zij inzetten op verwerving  van de selectieve middelen.     Met het opstellen van het sectorplan en het samen optrekken in het proces om te komen tot  prestatieafspraken geven de verschillende Agrarische Hogescholen aan dit beleid te willen  implementeren. Het streven naar gemeenschappelijkheid gaat goed samen met het streven naar  hogeschool‐specifieke inkleuring. Zoals een mooi landschap zich kenmerkt zich door veel  schakeringen van de kleur groen, geldt dat ook voor het groene hogeschoollandschap.    

  2. 

Historie en context 

  In paragraaf 2.1 wordt de kern weergegeven van afspraken die de samenwerkende HAO‐instellingen  hebben vastgelegd in het Sectorplan HAO 2011 – 2015. Hiermee geven de samenwerkende HAO‐ instellingen aan welke prestaties zij m.b.t. zwaartepuntvorming en differentiatie gaan realiseren.  Langs die lijn willen zij inzetten op verwerving van de selectieve middelen. In paragraaf 2.2 en de dan  volgende sub‐paragrafen wordt ingegaan op historie, context en profilering van CAH Vilentum.                                                                   1

 Zie bijlage 1 

4   

2.1     

 

H Het HAO pro ofiel   

      

 

        Het hogeer agrarisch onderwijs (H HAO) is de affgelopen 60‐70 jaren sterrk ontwikkeldd. Vanuit die e sterke  basis staaat het HAO d diep geworteld en is herrkenbaar, herkenbaar in h haar domeinn en kwaliteitt. De  drie hogescholen CA AH Vilentum, HAS Den Boosch en Hoge eschool Van Hall Larensteein, het dom mein  ure van Hogeeschool Inho olland en Sto as Wageninggen | Vilentu um Hogeschoool tezamen vormen  Agricultu het HAO O.    ontwikkeling g van de topssectorenagenda –  De HAO‐‐instellingen hebben vorig jaar – tegeelijk met de o gezamen nlijk het secttorplan HAO 2011 – 20155 opgesteld. In dit sectorplan zijn op  hoofdlijnen drie  speerpunten benoem md:  1. ZZorgdragen vvoor een kw wantitatief vooldoende insttroom in hett HAO: verduubbeling van de  iinstroom, met specifieke e aandacht vvoor o.m. tuinbouw en fo ood (2016);  2. Permanentee herijking op pleidingsporttfolio aansluitend bij stud dentvoorkeuuren én  o ontwikkelinggen in de berroepspraktijkk  3. SStevige verstterking kenn nispositie dooor focus op ggezamenlijke e ontwikkelinng van 9  eexpertisetheema’s.    ddel van de afspraken in het sectorpplan hebben de HAO‐instellingen hunn ‘doelmatigh heid’  Door mid georganiseerd. De do oelmatigheid d in het opleeidingsaanbo od wordt gerealiseerd dooor op  instellinggsniveau een n scherpe ma atch te makeen tussen stu udentbehoeffte en bedrijffsleven beho oefte  daar waaar het gaat o om inhoud, kkwaliteit en kkwantiteit binnen de ople eidingen.  Uitvoerin ngsdoelmatiigheid daar w waar het gaa t om het oplleidingsprogramma worddt daarmee o op  instellinggsniveau gerrealiseerd.  De ontw wikkeldoelma atigheid hebb ben de instelllingen gezam menlijk georg ganiseerd, d eels door middel van  de onderlinge afstem mming en de eels gezamennlijke ontwikkeling / herijjking van hett opleidingsp portfolio,  maar veeel sterker do oor de gezam menlijke ontw wikkeling van n de kennispositie. De 9 eexpertisethe ema’s  zorgen eenerzijds voo or een duidellijke ontwikkkelfocus, maaar anderzijdss ook voor eeen ontwikkelmassa,  doordat de kennison ntwikkeling o op die themaa’s door de in nstellingen gezamenlijk w wordt gerealiseerd,  de keuzee voor bijv. leectoraatspossities daarbinnnen worden n afgestemd en zgn. centtres of experrtise  door de instellingen gezamenlijk worden opggezet in lijn m met die expe ertisethema’ss.    Die keuzzes in effectivviteit en efficciëntie sluiteen aan bij een sterk kwaliteitsbesef bbinnen de  instellinggen, dat beseef heeft diep pe wortels. O Om daar een goed zicht o op te hebbenn is een blik o op de  historie vvan groot beelang. Om in het groene  domein te blijven: een goed wortelsttelsel en een n goede  voedingssbodem geefft een krachttige plant. N et zo goed o overigens als een goed kliimaat en een n goed  licht de o ontwikkelingg van een pla ant als het w ware naar bovven trekt. Om m die reden eeerst een schets van 

5   

die historie om daarna stil te staan bij de verdergaande opbouw van het karakteristieke profiel van  de hogescholen.  2.1.1 Wortelstelsel, voedingsbodem en klimaat: doelstelling en historie    

De founding fathers van het HAO zijn de diverse Land‐ en tuinbouworganisaties, deels nog steeds  actief bestuurlijk betrokken, maar in alle gevallen actief in het netwerk van de hogescholen. Daarmee  is vanaf de oprichting een duidelijke verbinding gemaakt tussen het HAO en de beroepspraktijk. Met  een helder doel: zorgdragen dat ondernemers en medewerkers in de Agrofoodsector kwaliteit in huis  hebben en zich kunnen door ontwikkelen. De hogescholen hebben deze doelstelling langs vier lijnen  ingevuld:  1. Sterke  inhoudelijke ontwikkeling van het onderwijsportfolio, aansluitend bij de  ontwikkelingen in het werkveld;  2. Onderwijsconcepten gericht op het ontwikkelen van talenten, ondernemendheid en langs  die lijn voorbereiden van studenten op hun plaats in economie en maatschappij  3. Een permanente verankering in het bedrijfsleven; daarmee studenten real‐life casuïstiek  biedend in hun opleiding, docenten te laten voeden door de beroepspraktijk, ondernemers  te ondersteunen in hun ‘developmentactiviteiten’ én studenten, docenten en ondernemers  wederzijds te laten inspireren door frisse ideeën, goede vakkennis en beroepservaring.  4. Een stevige verbinding in het groene domein naar collega instellingen: AOC’s, WU en DLO‐ instituten    Een schets  van de historie langs die lijnen.    1 Ontwikkeling onderwijsportfolio     Het beeld van elkaar opvolgende ontwikkelingen is terug te zien in de ontwikkeling van het HAO de  afgelopen zes, zeven decennia. Deels opeenvolgende ontwikkelingen, deels parallelle en in elkaar  vervlechtend. Afhankelijk van setting in de regio’s of landelijk waar de instellingen actief zijn, hebben  de verschillende instellingen deze ontwikkelingen doorvertaald in het opleidingsaanbod.   1. De eerste begint in direct na de oorlog en gaat over productie en verwerking, landbouw en  levensmiddeltechnologie, aangevuld met tuinbouw. Deze ontwikkeling groeit, door in te spelen  op (bio)technologieontwikkelingen en schaalvergroting, naar zijn top eind jaren tachtig en daalt  daarna door de verschillende crises die de twee opvolgende decennia kenmerkten. In deze  periode ontwikkelt zich ook de lerarenopleiding voor het agrarisch onderwijs2   2. De tweede ontwikkelingsgolf toont de introductie van de omgevingsgerichte opleidingen en  opleidingscomponenten. Begin jaren negentig Bedrijfskunde en Milieutechnologie, eind jaren  negentig compleet gemaakt met Plattelandsvernieuwing. Ook de studies voor  (Gezelschaps)Dierhouderij en Tuin‐ en Landschapsinrichting passen hierbinnen en brengen het  ‘leisure’ element naar binnen: groen is niet alleen om te voeden, maar ook te ontspannen. De  laatste jaren heeft deze golf ontwikkelingen op het gebied van ondernemerschap en  duurzaamheid gebracht.   3. Een bijzondere vorm van dat omgevingsgerichte aspect is gelegen in internationale business en  samenwerking. Het ontwikkelingssamenwerking gerichte deel is binnen de opleidingen  Tropische landbouw al decennia goed ontwikkeld en deels doorontwikkeld naar meer  economisch getinte (business)ontwikkeling. Inmiddels hebben alle instellingen de internationale                                                               2

 Tot de zeventiger jaren bestaan er bij de HASsen in Den Bosch, Dronten, Dordrecht en Deventer en de Landbouw  Hogeschool allerlei varianten van pedagogisch didactische scholing (de L‐aktes: landbouwaktes). De agrarische sector  neemt in de zeventiger jaren het initiatief voor een gezamenlijke agrarische lerarenopleiding, gebundeld in één organisatie.  De 2e graads opleidingen voor alle aktes worden verzorgd vanuit Dronten en Den Bosch. De Landbouw Hogeschool blijft  verantwoordelijk voor de eerstegraads lerarenopleiding voor het agrarisch onderwijs. 

6   

4.

5.

6.

7.

componenten in hun opleidingen verstevigd en voor een deel doorvertaald naar nieuwe  opleidingen.   Een derde ontwikkelingsfase is gelegen in het onderkennen de functie van voedsel. De  consument als ‘gebruiker/genieter’ van voedsel komt nadrukkelijker in beeld. Niet langer alleen  ‘dat’ we produceren, maar ‘voor wie en waarom’ we produceren komt in beeld. Twee aspecten  daarvan zijn van belang: design als wezenlijk element in het beroepenveld van foodsector en  landschapsontwikkeling. Studies die volledig herkend worden als horend bij het HAO en die – als  gevolg van de inbreng van compleet nieuwe disciplines – een stimulerende invloed hebben op de  andere opleidingen en de aantrekkelijkheid van de instellingen.   Een tweede aspect in die ontwikkelingsfase, die van de humane gezondheid, voor ons vooral  gecombineerd met voeding en natuur/leefomgeving, verloopt veel vlakker. Deze nieuwe stap  blijkt groter en van meer fundamentele aard dan de vorige; deels omdat het gedrag van  consumenten in beeld komt, deels omdat gezondheid in onze maatschappij nog vooral vanuit  een ‘curatief’ gezichtspunt wordt beschouwd in plaats van het preventieve dat voedsel en natuur  in zich heeft. Uitwerking van deze vernieuwing zien we in specialisaties binnen opleidingen, in  projecten binnen de opleidingen en via de landelijke Groene Kennis Coöperatie in de vorm van  ontwikkelingsprojecten.   Een vierde ontwikkelingsfase is het toegepast onderzoek, dat heel snel in de groeifase is  gekomen, deels vormgegeven via nieuwe opleidingen zoals Toegepaste Biologie, met inmiddels  specialisaties in het Marine domein en door ontwikkelend in het Geodomein, aansluitend bij de  opleidingen op het gebied van landschapsontwikkeling. Maar voor een belangrijk(er) deel via  lectoraten/kenniskringen en daaraan gekoppelde projecten en activiteiten doordringend in een  verdieping van alle opleidingen binnen de Hogescholen.   Een aparte plaats in het groene kennissysteem heeft de lerarenopleiding voor het groene  onderwijs. De tweedegraads lerarenopleiding is sinds 1981 ondergebracht bij Stoas, en is  daarmee een van de opleidingen in het HAO. Daarnaast zijn de algemeen geldende bepalingen  voor lerarenopleidingen van toepassing, naast de stelselverantwoordelijkheden in het HBO in het  algemeen. De ontwikkelingen daarbinnen betreffen educatie, leren en communicatie voor en in  groen onderwijs.  

  Deze opeenvolgende fundamentele vernieuwingen hebben het HAO een hecht samenhangend  portfolio opgeleverd, dat herkend wordt als een sterke identiteit en erkend wordt als  maatschappelijk relevant en actueel. Samengevat: 

Figuur 1 HAO in 2012    7   

2  Onderwijsconcept  De HAO‐instellingen kenmerken zich alle door een op de persoonlijke ontwikkeling gericht  onderwijsconcept. De relatieve kleinschaligheid van de instellingen en de opleidingen, maakt dat er  een sterke docent‐student interactie plaatsvindt. Daardoor is er veel ruimte voor persoonlijke  ontwikkeling van de student, waarbij ondernemendheid en internationalisering kenmerkende  eigenschappen zijn. De gehanteerde onderwijsstructuren geven veel ruimte voor flexibiliteit,  duidelijk ingekaderd in een helder beroepsperspectief, maar aansluiting biedend aan gewenste  specialisaties van studenten en in vooropleiding of werkervaring al opgedane kennis.  Onze wortels zuigen ook nog steeds sterk water en mineralen uit de beroepspraktijk op. De  praktijkgerichtheid van onze opleidingen onderhouden we sterk: goede praktijkfaciliteiten, sterke  interactie met het bedrijfsleven, stages en afstudeeropdrachten. Dat alles maakt dat onze studenten  echte praktijkervaring hebben als ze afstuderen en docenten hun praktijkkennis op peil houden en  met een sterke motivatie kunnen doorgeven aan de studenten.    3 Bedrijfsleven  Vanaf de oprichting van de HAO‐instellingen is een duidelijke verbinding gemaakt met de  beroepspraktijk. Met een helder doel: zorgdragen dat ondernemers en medewerkers in de  agrofood/tuinbouwsector en groene omgeving kwaliteit in huis hebben en zich kunnen door  ontwikkelen. Om die reden is vanaf het begin een duidelijke interactie met de beroepspraktijk  vormgegeven. Enerzijds om te zorgen dat het onderwijs gestoeld wordt op wezenlijke  praktijkervaring; anderzijds om te zorgen dat actieve ondernemers en ondernemingen zich blijven  ontwikkelen door ondersteuning in product‐ en procesinnovatie en cursussen en trainingen. Binnen  het HBO heeft het HAO één van de hoogste percentages niet‐bekostigde activiteiten.    Het bedrijfsleven voor de lerarenopleiding is in eerste instantie het VMBO en MBO groen, in tweede  lijn de bedrijven in de groene sector. Vanuit dat perspectief wordt bijdragen aan de HCA’s.     Topteams en daarbinnen de teams Agrofood en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen specifiek geven het  groene onderwijs een impuls. Een impuls die uitgewerkt wordt in de bekende tripartite aanpak  tussen overheid – ondernemers – onderwijs op nationaal en regionaal niveau.  De Human Capital Agenda’s van deze topteams sluiten aan bij het genoemde sectorplan en leggen  ook een duidelijke verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven. Inhoudelijk wordt op drie punten  versterking aangebracht: imago van de sectoren naar jongeren; betere afstemming programma’s life‐ long‐learning tussen onderwijs en bedrijfsleven; versterken interactie beroepspraktijk en onderwijs.  In het verlengde van de topteams worden ook de regionale agenda’s bepaald, agenda’s waarin de  HAO‐instellingen actief zullen participeren.    4 Groene kolom  De afgelopen decennia hebben de HAO‐instellingen geopereerd in een krachtig groen werkveld.  Goede verbindingen met MBO‐instellingen zorgden voor een sterke regionale verankering en  kennisdoorstroming van HBO‐ naar MBO‐instellingen. Goede verbindingen met WU zorgden op hun  beurt voor een goede kennisontwikkeling ook op de HBO‐instellingen, de verbindingen met de DLO‐ instituten zorgden voor activiteiten in het praktijk‐ en toepassingsgericht onderzoek. Daarmee is de  schakelfunctie van het HAO duidelijk gedefinieerd: in het onderwijs schakelen tussen universitair en  MBO niveau en in de beroepspraktijk schakelen tussen wetenschappelijk onderzoek en  implementatie/uitvoering door het daadwerkelijk toepassen van onderzoek en realiseren van  innovaties.     Goede verbindingen tussen praktijkonderwijs, VMBO en MBO zorgden voor de lerarenopleiding voor  kennisontwikkeling, instroom uit en uitstroom in van docenten in het onderwijsveld.    8   

De afgelopen jaren hebben de instellingen hun kolom‐relatie geborgd in de zgn. Groene  Kenniscoöperatie. Een samenwerkingsverband van en voor de instelling voor groen onderwijs en  onderzoek, gericht op het versterken van de onderlinge samenhang, uitwisseling van kennis en  gezamenlijke participatie in onderzoeksprogramma’s en –centra. De HAO‐instellingen hebben daarbij  een duidelijke schakelrol in die kolom: schakelen tussen WU‐kennisontwikkeling en de  kennistoepassing binnen de hogescholen en het netwerk van (MK)bedrijven rondom de hogescholen  én schakelen naar de MBO‐instellingen daar waar het gaat om kennisdoorstroming.  2.1.2   Onderzoek, lectoraten, expertisecentra    In 2002 deden de eerste lectoren hun intrede in het hoger onderwijs. Het HAO heeft deze kans, om  toegepast onderzoek uit te voeren en te verbinden met het onderwijs en de verwante  beroepspraktijk, aangegrepen. Lectoraten voeden en verbinden. Voeden door uitkomsten van  wetenschappelijk toegepast onderzoek te ontsluiten voor docenten en studenten. Verbinden door  binnen hun kenniskring en daarbuiten dat onderzoek daadwerkelijk toe te passen, toe te passen in  ‘development’ vraagstukken van het bedrijfsleven, maar ook in curriculumvernieuwing van het  reguliere onderwijs.     De afgelopen 7 a 8 jaren hebben de lectoraten zich ontwikkeld3. De komende jaren staat het HAO  hierin voor een professionaliseringsslag van het onderzoek en de organisatie rond de valorisatie.  Onderdeel van die professionalisering is het inrichten van zogenaamde expertisecentra. In die centra  willen we het toepassen van onderzoek in de beroepspraktijk (valorisatie) en het  onderwijscurriculum als het ware tot ‘kunst’ verheffen. Voor een belangrijk deel in samenwerking  met partners binnen het Hoger onderwijs, waaronder Wageningen Universiteit. In 2011 (sectorplan  HAO) hebben we de expertisethema’s benoemd waarop we deze expertisecentra zullen ontwikkelen:  (1) Voedsel, Voeding en gezondheid; (2) Biobased, nieuwe duurzame technologieën; (3) Duurzaam  ondernemen in Agrofood; (4) Tuinbouw/Greenport; (5) Dierenwelzijn, diergezondheidszorg,  dierhouderij; (6) Regionale Transitie, stad‐ en streekontwikkeling; (7) Leren en innoveren; (8) Natuur,  landschap, water; (9) Groene kennis voor (wereld) burgers. Met de keuze voor deze thema’s wil het  HAO enerzijds een duidelijke focus in haar ontwikkeling aanbrengen en haar ontwikkeldoelmatigheid  organiseren, anderzijds haar duidelijk breed‐groene profiel zoals ook geschetst in paragraaf 1.1  duidelijk vasthouden en door ontwikkelen. Productie én verwerking, omgevingsgericht nationaal en  internationaal, steeds meer aandacht voor de functie(s) van voedsel en via (het toepassen van)  onderzoek kennis én kunde toevoegen aan bedrijfsleven en onderwijsinstellingen.    2.1.3 Ontwikkeling    De ontwikkeling in zowel het onderwijs als het toepassen van onderzoek maakt waar we nu staan:  een dynamisch en breed onderwijsportfolio in een duidelijke agrokern; een persoonlijk,  ondernemend en praktijkgericht onderwijsconcept; een sterke interactie met het bedrijfsleven; een  breed en stevig portfolio aan kennisontwikkeling en toegepast onderzoek.                                                                 3

 Lectoraten: CAH Dronten: Agrologistiek & Voedselzekerheid, Duurzame varkens‐ en pluimveehouderij (organic animal  husbandry), Values of Life, Ondernemerschap & Samenleving, Duurzame energie en groene grondstoffen, Precisie  Landbouw, Duurzame melkveehouderij; HAS Den Bosch: Netwerk en ketenkunde, Technologie en Ingrediënten, Innovatief  ondernemen in de paardensector, Diergezondheid/welzijn, Nieuwe Teelttechnieken, Duurzame wereldvoedselvoorziening,  Voeding en Gezondheid, Agro Food Marketing, Biobased Productontwikkeling, Greenport, Duurzame Veehouderijketens.  Hogeschool Van Hall Larenstein: Voeding en Gezondheid, Melkveehouderij, Welzijn van dieren, Watertechnologie  (drinkwater, afvalwater), Integraal Waterbeheer en klimaatbestendige gebiedsontwikkeling, Duurzame visserij en  acquacultuur, Marine Ecosystems management, Marine Policy, Plattelandsvernieuwing, Groene leefomgeving van steden,  Geïntegreerd Natuur‐ en Landschapsbeheer, Biobased economy, Metropolitane landbouw. Hogeschool Inholland, domein  Agriculture: Integrale Voedsel‐ en productieketens, Duurzame verbindingen in de Greenport. Stoas Wageningen | Vilentum  Hogeschool: Kenniscreatie en ecologisch denken, De ecologie van het leren, Ecologie van culturele diversiteit. 

9   

In onze profilering willen we daarin dynamisch blijven. Het onderwijsportfolio is wat ons betreft  dynamisch, aansluitend bij ontwikkelingen in de beroepspraktijk én aansluitend bij motivatie van  studenten. Via lectoraten en expertisecentra willen we onze kennis‐ en expertisebasis versterken.  Beide meer concreet uitgewerkt in onderstaande paragrafen.    2.1.4 Doorontwikkeling onderwijsportfolio    Vanuit het bestaande profiel zullen de instellingen inhoudelijk door ontwikkelen, rondom een  duidelijke kern van agrofood/tuinbouw, groene omgeving en water. Die doorontwikkeling vindt  echter wel plaats in een veel sterkere context: namelijk een zich vergroenende economie. Daarmee  zitten activiteiten op het gebied van groen/agrofood nadrukkelijker in het hart van de economie.  Vanuit dat perspectief zullen de volgende aspecten de komende jaren het profiel van de  Hogescholen aanvullen4:   - Een revival van de eerste ontwikkelingsfase productie en verwerking:   o aandacht voor productie van hoger‐toegevoegde waarde producten in food en non‐food  uit agro‐grondstoffen (biobased);  o reststroomvalorisatie en resource‐efficiency;   o hernieuwde aandacht voor technologische ontwikkeling in de Agrofoodsector: productie‐  en verwerkingstechnologie, precisielandbouw door o.m. de ontwikkelingen op het  gebied van High Tech, Logistiek en ICT;   o versterking  betekenis van chemie, biotechnologie, (toegepaste) biologie voor de ‘harde’  kant van de curricula;  - Een doorontwikkeling van de omgevingsgerichtheid van de opleidingen in het HAO:   o het consumentgericht denken wordt geïntegreerd in de opleidingsprofielen;  o ondernemerschap wordt verder versterkt, onder meer door innovatief denken en  handelen te integreren;   o internationalisering wordt standaard.            

                                                             4

 De overige geschetste ontwikkelingsfases in paragraaf 1.1.1 blijven eveneens dynamisch 

10   

                      Ontwikkeling tot stand gekomen door:     aaandacht voor prooductie van hogerr‐toegevoegde waaarde producten in food en non‐ffood uit agro‐gronndstoffen  (b biobased);        reeststroomvalorisaatie en resource‐eefficiency;    heernieuwde aandaacht voor technollogische ontwikkeeling in de Agrofo oodsector: produ uctie‐ en verwerkkingstechnologie,   prrecisielandbouw door o.m. de onttwikkelingen op hhet gebied van Hiigh Tech, Logistie ek en ICT;     veersterking  betekeenis van chemie, biotechnologie,  (toegepaste) biologie voor de ‘harde’ kant van de  curricula     heet consumentgerricht denken worddt geïntegreerd inn de opleidingsprofielen;    on ndernemerschap wordt verder versterkt, onder meeer door innovattief denken en handelen te integreeren;      internationaliserinng wordt standaard.                                  Figuur 2  HAO in 2016      2.1.5 On ntwikkeling e expertisebassis  Gezamenlijke kennissontwikkelingg willen we kkrachtig vorm mgeven in zo ogenaamde ccentres of exxpertise.  De centrra worden geetrokken doo or één van d e instellingen, met een h heldere partiicipatie van a alle  5 instellinggen. Dit in lijn met de uittwerking vann het CoE Bio obased : daarin hebben aalle instellinggen  binnen d dat thema Biobased iede er een helderr ontwikkelin ngsprofiel gekozen en deekken de instellingen  gezamen nlijk het geheele thema.   Binnen d de centres off expertise kiezen we vooor een aanpaak waarin gezamenlijke i nnovatie(pro ojecten)  tussen b bedrijfsleven en onderwijjs centraal sttaat. Daarme ee gericht op p ontwikkelinng van het  bedrijfsleeven, particiipatie van stu udenten en ddocenten in die ontwikke elingen (verssterking  beroepsggerichtheid o opleidingen: studenten een docenten) én input ge evend op acttuele thema’’s in de                                                               5

 Binnen het CoE Biobaased (CBBE) hebben de insttellingen hun afspraken ook k geformaliseeerd in een  e ontwikkelen CoE;s zullen w we soortgelijkke  samenweerkingsovereeenkomst en sturingsstructu ur; voor de te afspraken n formaliseren n. 

11   

beroepspraktijk als basis voor permanente herijking van het onderwijscurriculum. Op die wijze  borgen we een permanente aansluiting van de CoE’s op de behoeftes vanuit onderwijs én  bedrijfsleven.  De centres zullen daarnaast een duidelijke samenwerking laten zien met andere (hoger)  onderwijsinstellingen. Met verwante Centres voor Innovatief Vakmanschap wordt innovatie en  implementatie aan elkaar verbonden. Met HO‐instellingen buiten het agrofood/groene domein  worden cross‐sectorale verbindingen ontwikkeld vanuit de keuzes die wij maken in  expertiseontwikkeling en gericht op het organiseren van cross‐sectorale kennisinput nodig voor de  ontwikkeling van die domeinen (bijv. high tech, logistiek, gezondheid, chemie, water) 6. Met  relevante MBO‐instellingen worden opleidingsprofielen afgestemd om een kwalitatief goede  doorstroom te bevorderen.    In 2011 zijn we gestart met het Centre for Biobased Economy, in 2012 het Centre for Greenports. De  komende drie jaren (nl. de jaren waarvoor de prestatieafspraken gelden) willen we in ieder geval nog  4 centres of expertise toevoegen, mede aansluitend bij agenda’s van topsectoren en daaruit  voortkomende regionale profileringen: Food; Dier; Duurzaam Produceren en Ondernemen; Duurzaam  leren en ontwikkelen      CoE Dier (varkens, pluimvee, melkvee) (Van Hall  CoE Greenports (HAS Den Bosch, Inholland, CAH  Larenstein, CAH Dronten, HAS Den Bosch, Inholland)  Dronten, Van Hall Larenstein)    ‐ Voeding  ‐ Duurzame productie    ‐ Technologische innovatie  ‐ Diergezondheid    ‐ Welzijn  ‐ Logistiek    ‐ Veredeling         Centre for Biobased Economy (Inholland, CAH Dronten,    CoE Food (HAS Den Bosch, CAH Dronten, Inholland,  Van Hall Larenstein)  HAS Den Bosch, Van Hall Larenstein)1    ‐ Productontwikkeling (o.a. gericht op meer  ‐ Groene grondstoffen voor grootschalige energie‐    toegevoegde waarde)  en chemieproductie  ‐ Ontwikkeling (hoog toegevoegde waarde) non‐   ‐ Procestechnologie (productie en verwerking)  ‐ Voeding, gezondheid en welbevinden  food eindproducten    ‐ Voedselveiligheid en –zekerheid  ‐ Kringloopsluiting / energieproductie binnen de    ‐ Samenwerkende waardeketen  primaire productie    ‐ Logistiek  ‐ Cascadering / reststromen benutting in de    (agro)foodsector      CoE Duurzaam leren en ontwikkelen van professionals    CoE Duurzaam Produceren en Ondernemen (CAH                   

Dronten, HAS Den Bosch, Inholland, Van Hall  Larenstein)  ‐ Duurzame productie (resource efficiency, meer  met minder)  ‐ High tech Farming / Precisie Landbouw  ‐ Ondernemerschap 

en organisaties in hun omgeving. (STOAS, CAH  Dronten, HAS Den Bosch, Inholland, Van Hall  Larenstein)  ‐ Kennisinnnovatie‐ , transfer en circulatie  ‐ Leren en ontwikkelen van professionals  ‐ Leren in programma’s en organisatieontwikkeling 

Figuur 3 – Centres of Expertise in 20167     

                                                             6

 Zo werken de HAO‐instellingen met andere HO‐instellingen samen in CoE’s, bijv. Water in Leeuwarden met  participatie van Van Hall Larenstein, Green Chemistry (AVANS) in West Brabant met participatie van HAS Den  Bosch, Techniek m.b.t. Greenports in West Nederland en Logistiek tussen Fontys en HAS Den Bosch in Venlo  7  Onderstreept de trekkende hogeschool 

12   

Met deze zes centres kiezen we voor centra die de gehele agrofood en tuinbouwketen raken:    Dier en Greenports: twee centres die zich richten op de primaire sector;    Food en Biobased: binnen die centra wordt de verwerkende industrie – food‐ en non‐ foodproductie – vanuit de verschillende ‘agrostromen’ (vlees, zuivel, tuinbouw, akkerbouw,  etc) met aandacht voor hun product‐ en keteneigenheid ontwikkeld;    Duurzaam produceren en ondernemen: een centre dat zich richt op de bredere duurzame en  technologische ontwikkeling van agroproductie   Duurzaam leren en ontwikkelen: een centrum dat zich richt op leren en ontwikkelen van  professionals en organisaties in hun omgeving.  In alle thema’s komen prominent een aantal aspecten terug: technologie en technologische  innovatie; duurzaamheid o.m. via (her)gebruik reststromen, resource efficiency en verbetering  logistiek; hogere toegevoegde waarde via productontwikkeling in food en agro‐nonfood.  De centra worden ingebed binnen de hogescholen, daarmee is een natuurlijke verankering van  primaire (agro) en secundaire (food) sector en toeleverende industrie en dienstverlening geborgd,  maar is ook wisselwerking op de genoemde doorsnijdende thema’s georganiseerd.    We kiezen voor 4 toe te voegen centra, omdat de ervaring leert dat het ontwikkelen inclusief de  eerste fase van implementatie van een centrum ongeveer een jaar in beslag neemt. De afstemming  tussen de instellingen, maar ook het realiseren van verbindingen met bedrijven, vraagt veel tijd en  aandacht.     Daarmee houden we wel nadrukkelijk vast aan de 9 te ontwikkelen thema’s. Wetend dat de thema’s  Natuur, landschap en water en Regionale Transitie, stad‐ en streekontwikkeling de afgelopen jaren al  de nodige aandacht in hun ontwikkeling hebben gehad, ligt daar een goede basis om op door te  bouwen en te zijner tijd door te ontwikkelen naar centres of expertise. Het thema Groene kennis  voor wereldburgers zal volop aandacht krijgen in de ontwikkellijn van het onderwijs zoals geschetst in  dit document. Internationalisering zal de standaard worden.    2.2  Historie, context en profilering van CAH Vilentum    CAH Vilentum werd in 1957 in Ede opgericht door de Christelijke Boeren‐ en Tuindersbond. Leidend  onderwijsprincipe was het zogenoemde Drieslag principe, dat stelde dat studeren,  werken/praktijkleren en wonen samen dienden te gaan. Het onderwijs richtte zich op de traditionele  aandachtsgebieden van de Nederlandse landbouw, te weten dierhouderij, akkerbouw en tuinbouw.  Als enige Agrarische Hogeschool met een christelijke identiteit trok CAH Vilentum van meet af aan  jongeren uit het hele land.     De verhuizing naar Dronten, gelegen in modern landbouwgebied, bood studenten optimale kansen  om “state of the art” land‐ en tuinbouwpraktijk te leren kennen. CAH Vilentum heeft in Dronten een  innovatieve schoolboerderij, waar studenten theorie en praktijkkennis met elkaar kunnen verbinden.  Docenten en praktijkinstructeurs werken met het oog op dit doel nauw samen. Het Drieslag8 model is  nog steeds van toepassing: CAH Vilentum beschikt over een goed geoutilleerde campus en er zijn –  naast de al genoemde schoolboerderij ‐  veel praktijkfaciliteiten, zoals een paardenplaats,  verschillende laboratoria en een coöperatief studentenbedrijf op het gebied van intensieve  dierhouderij.    Medio mei 2012 verhuist CAH Vilentum naar een nieuw onderwijsgebouw, dat mag worden  beschouwd als een icoon op het gebied van duurzaam en toekomstgericht bouwen. De omgeving  rond het gebouw bevat onder meer een energietuin. Door het onderwijs in een dergelijk gebouw aan                                                               8

 Het terrein waar CAH Vilentum staat heet “De Drieslag”, als een verwijzing naar de beschreven visie. 

13   

te bieden prikkelt CAH Vilentum haar studenten om na te denken over verschillende aspecten van  duurzaamheid en toekomstgerichte concepten.     CAH Vilentum is door de jaren heen gestaag gegroeid, zij het dan met jaren van terugval.  Zo was er  tussen 2003 en 2007 sprake van afname in studentenaantallen9 in het groen HBO. Dat was ook op  CAH Vilentum merkbaar. Sindsdien is weer groei te zien, van 1211 ingeschreven studenten in 2007  tot 1611 ingeschreven studenten in 201110. De groei van de laatste jaren is mede te danken aan de  opening van een nevenvestiging in Almere en aan instroom van Duitse studenten. De toename van  het aantal personeelsleden steeg navenant. Momenteel zijn op CAH Vilentum tegen de 200 personen  werkzaam (OP, OOP en AOP)     Tabel 1. Overzicht instroom per CROHO 

500

4330

400

4329

300

4228

200

4205

100

4202

0 198819901992199419961998200020022004200620082010

 

34869

 

Legenda (alleen de nieuwe CROHO’s die nu nog aangeboden worden)    34869  Dier‐ en Veehouderij  Dronten    34868  Tuin‐ en akkerbouw  Dronten    34866  Bedrijfskunde & Agribusiness  Dronten , Almere    34859  Plattelandsvernieuwing  Dronten, Almere    30009  Toegepaste Biologie  Almere 

    2.2.1  CAH Vilentum binnen de Aeres Groep    Sinds 2004 maakt CAH Vilentum deel uit van de Aeres groep. Deze groep bestaat, na een aantal  fusieprocessen, nu uit Stoas Wageningen | Vilentum Hogeschool(agrarische lerarenopleiding),  Groenhorst (Agrarisch MBO met vestigingen op 10 locaties) en PTC+ (praktijkonderwijs).  De Aeres  groep wordt aangestuurd door een 2 hoofdig College van Bestuur. CAH Vilentum heeft een  locatiedirectie. Door haar deelname in de Aeres groep maakt CAH Vilentum deel uit van een sterke  en complete  kenniskolom,  beginnend bij het praktijkonderwijs van PTC+, via VMBO / MBO van  Groenhorst naar het HBO met Ad‐ , Bachelor‐  en Masteropleidingen. .De aanwezigheid van Stoas  Wageningen | Vilentum Hogeschoolbinnen de Aeresgroep maakt het mogelijk om de opleiding voor  het pedagogisch didactisch getuigschrift (verplicht voor alle CAH docenten die geen  onderwijsbevoegdheid hebben) “dichtbij” te organiseren, evenals nascholing voor docenten. Als  onderdeel van de Aeres Groep maakt CAH Vilentum gebruik van dienstverlening vanuit het  bestuursbureau, bijvoorbeeld op het gebied van personeelszaken, financiële zaken,  projectadministratie, ICT en facilitaire zaken. Via de Aeres Groep vindt de publieke verantwoording  plaats.     Binnen de Aeres groep ontwikkelt CAH Vilentum activiteiten in Dronten, Almere en Barneveld. Doel  is, om op deze locaties een Aeres Kenniscentrum te vestigen, waar onderwijs en praktijkgericht                                                               9

 www.onderwijsinspectie.nl/Groen+Onderwijs,blz 156   www.aeres.nl /publieke verantwoording/jaarverslagen/jaarverslag 2010, pg 75. Noot: de getallen voor 2011 zijn verwerkt  in jaarverslag 2011. Dit jaarverslag wordt dezer dagen op de website geplaatst  10

14   

onderzoek een plaats hebben en waar in actieve interactie met partners in de regio en daarbuiten  wordt ingezet op valorisatie.  CAH Vilentum speelt in deze ontwikkelingen een trekkersrol. Het  Kenniscentrum Dronten  richt zich op Agrofood & Ondernemen, het Kenniscentrum Almere op  Groene en Gezonde Stad. Ondanks het feit dart CAH Almere pas enkele jaren bestaat, is er in de regio  Almere al sprake van zeer actieve interactie tussen CAH Vilentum Almere en lokale en regionale  partijen. De Kenniswerkplaats is daarin een ondersteunend instrument.     Het Kenniscentrum Barneveld, een actieve coalitie tussen het Groenhorst College, PTC+ en CAH  Vilentum, zal de komende jaren vorm krijgen. Het kenmerkende thema op die locatie betreft  intensieve veehouderij, met aandacht voor preventie en management van uitbraak van ziekten.  Anderzijds zal de coalitie tussen Groenhorst, PTC+ en CAH Vilentum zich blijven richten op  gezelschapsdieren, zowel in onderwijs als praktijkonderzoek. Daarbij zal intensief gebruik worden  gemaakt van de ter plaatse aanwezige state of the art voorzieningen.    Met haar trekkersrol in het vestigen van  Aeres Kenniscentra in Dronten, Almere en Barneveld  draagt  CAH Vilentum bij aan de realisatie van de ambities zoals verwoord in het Aeres Strategisch  Beleidsplan11. Stoas Wageningen | Vilentum Hogeschool, ook onderdeel van de Aeresgroep, vervult  een trekkersrol in het vestigen van  een vierde Kenniscentrum, in Wageningen.    2.2.2  De ontwikkeling van het onderwijs in CAH Vilentum    Tot de jaren ’90  was bij CAH Vilentum sprake van een traditioneel onderwijsmodel met   theorielessen, aangevuld met praktijk op het gebied van dierhouderij, tuin‐ en akkerbouw, bodem,  techniek, mechanisatie en laboratoriumwerk.  In de jaren ‘’90 werd het onderwijs‐visiedocument  Drieslag Didactiek geschreven, met als kern dat studenten van geleid leren via begeleid leren komen  tot zelfverantwoordelijk leren. Het onderwijs werd modulair. De praktijkcomponent werd  nadrukkelijk geïntegreerd in verschillende modules. Trainingen in Algemene Beroepsvaardigheden  werden in het curriculum geïntegreerd, om de voorbereiding van studenten op het punt van  dergelijke vaardigheden te optimaliseren.    In 2003/2004 werd besloten om over te gaan tot de introductie van competentiegericht onderwijs  (CGO). Lerend van de zwakke punten die CGO elders bleek te hebben, werd binnen CAH Vilentum  naar een vorm gezocht die de sterke kanten van CGO zou combineren met sterke kanten van het  onderwijs op CAH Vilentum tot dan toe. De ontwikkeling werd gerealiseerd op basis van een  visiedocument, “Een nieuwe Koers’”. De theorieën van Merrienboer en De Bie, met o.a. het model  van verschillende leerlijnen, waren een belangrijke inspiratiebron. Na een ontwikkelproces dat  enkele jaren in beslag nam, werd de omslag naar CGO gemaakt in 2006.    Veel aandacht werd besteed aan het uitwerken van een set van voor de studenten relevante  competenties met daaraan gekoppeld een model van indicatoren. Uiteindelijk werden 10  competenties gekozen, waarvan 8 vrij algemeen, o.a. voortbordurend op de competentiesets die  destijds in het groene MBO werden gebruikt ( de zg SHL competenties) en 2 CAH specifiek,  “duurzaam handelen” en “globaliseren”, waarmee CAH Vilentum haar afgestudeerden een CAH  specifiek stukje bagage wil meegeven. De beschrijving van de competenties en de groei‐indicatoren,  zoals deze momenteel nog steeds binnen het onderwijs aan CAH Vilentum gebruikt worden, is o.a. te  vinden in het Onderwijs Examenreglement van CAH Vilentum12.                                                                     

11

 Zie  www.aeres.nl   http://oer.cahvilentum.nl 

12

15   

2.2.3  De ontwikkeling van onderwijsinhouden in CAH Vilentum    CAH Vilentum is van oudsher gekend als een “diepgroene” hogeschool. Zoals in paragraaf 2.2 werd  beschreven, richtte het onderwijs zich op Nederlandse Landbouw, Dier‐ en Veehouderij en Tuin‐ en  Akkerbouw. Gaandeweg verbreedde het onderwijsaanbod zich met een CROHO op het gebied van  Bedrijfskunde & Agribusiness en een CROHO op het gebied van Plattelandsvernieuwing. In 2010 werd  een CROHO verworven voor de opleiding Toegepaste Biologie, voor de locatie Almere. Onder elk van  de CROHO registraties werden verschillende uitstroomvarianten ontwikkeld, zoals bijvoorbeeld  Hippische Bedrijfskunde en Agrotechniek & Management als varianten van Bedrijfskunde &  Agribusiness en Dier en Gezondheidszorg als variant van Dier‐ en Veehouderij.    Belangrijk werd ook de variant op het gebied van Agrarisch Ondernemerschap. Daarnaast werden  internationale opleidingsvarianten ontwikkeld, waarin studenten instromen van binnen en buiten  Europa. Belangrijke varianten in de internationale opleidingen zijn Food Chain Management,   European Funds Management en Rural Innovation and Development. Alle opleidingen kenmerken  zich door hun gerichtheid op het verwerven van een opleidingsspecifieke  “Body of Knowledge &  Skills” en door gerichtheid op aantoonbare groei van studenten in de 10 door CAH Vilentum  geformuleerde competenties.    CAH Vilentum Dronten heeft weliswaar een aantal varianten ontwikkeld, maar is nog steeds gekend  als een hogeschool met een sterke verbinding met de primaire sector. De meeste studenten in  Dronten en Barneveld  zijn afkomstig uit ruraal gebied. De nieuwe vestiging van CAH Vilentum in  Almere richt zich echter expliciet op stedelijke jongeren en heeft dan ook een onderwijsaanbod dat  zich richt op toepassing van groene kennis in een stedelijke omgeving. Op de website van CAH  Vilentum staat het volledige onderwijsaanbod beschreven.13     2.2.4  De ontwikkeling van differentiatie in het onderwijsaanbod in CAH Vilentum    De afgelopen jaren heeft CAH Vilentum zich ingezet om haar onderwijsaanbod te differentiëren. Een  eerste stap in die richting was de ontwikkeling van een Ad op het gebied van agrarisch  ondernemerschap Dier‐ Veehouderij / Tuin‐ en Akkerbouw en een Ad op het gebied van  Bedrijfskunde en Agribusiness.     Waar CAH Vilentum van oudsher al een hogeschool was met een sterke binding met het groene  MBO, werd deze band nog sterker door het feit dat er Ad’s aan het onderwijsaanbod werden  toegevoegd. In 2011 tekende CAH Vilentum een samenwerkingsovereenkomst met een aantal AOC’s,  met als doel verdergaande samenwerking in het Ad onderwijs te realiseren. CAH Vilentum heeft zich  door haar intensieve samenwerking met enkele AOC’s een bijzondere positie verworven in het HAO.     CAH Vilentum heeft het voortouw genomen in het organiseren van afstemming in het HAO veld op  het gebied van Ad onderwijs. Doel daarvan is, om te komen tot HAO brede afspraken op het gebied  van wervings‐ en intakeprocedures, kwaliteitszorg, spreiding en dergelijke. Het Sectoraal Advies  College HAO heeft het initiatief omarmd en CAH Vilentum gevraagd om  de beoogde afstemming te  gaan organiseren via een landelijke stuurgroep Ad, waarin alle HAO‐instellingen een  vertegenwoordiger hebben. De Ministeries van EL&I en OCW hebben het initiatief eveneens  toegejuicht en zijn ook vertegenwoordigde in de stuurgroep.  CAH Vilentum heeft ook een differentiatie “naar boven” in haar opleidingsaanbod aangebracht met  de ontwikkeling van de Master Agribusiness Development. Deze Engelstalige Master richt zich op het  opleiden van studenten tot innovatie strategen in de agribusiness. Uniek aan de Master is de                                                               13

 Zie : www.cahvilentum.nl 

16   

intensieve samenwerking met topbedrijven in de sector. Studenten worden geworven in Nederland  en daarbuiten. Voor deze Master werd in 2011 accreditatie verworven.     Op basis van bovenbeschreven ontwikkelingen kan CAH Vilentum gekenschetst worden als een  hogeschool met een volwaardig gedifferentieerd profiel.    Tabel 2 opleidingen en majors 

locatie  Dronten 

Opleiding / CROHO    Dier‐ en Veehouderij 

Dronten 

Tuin‐ en Akkerbouw 

Dronten 

Bedrijfskunde &  Agribusiness 

Dronten 

Almere 

Plattelandsvernieuwing    Bedrijfskunde en  Agribusiness  Plattelandsvernieuwing 

Almere 

Toegepaste biologie 

Barneveld    Dronten 

Dier‐ en Veehouderij 

Almere 

Agribusiness  Development 

Majors 

niveau 

Dier‐ en Veehouderij  Dier en Gezondheidszorg  Agrarisch Ondernemerschap  Animal sciences  Tuin‐ en Akkerbouw  Voeding en Gezondheid  Agrarisch Ondernemerschap  International Horticulture  Badrijfskunde & Agribusiness  Agrotechniek & Management  Financiële Dienstverlening Agrarisch  International Food Business  Food Chain Management   

Bachelor  Bachelor  Ad en Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor  Ad en Bachelor  Bachelor  Ad en Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor 

Natuur, Economie & Leefomgeving met  bedrijfskundig uitstroomprofiel  Natuur, Economie & Leefomgeving met   uitstroomprofiel management Stad&Land  Plant  Dier  Natuur  Biologie & Gezondheid (in ontwikkeling)  Dier en Gezondheidszorg 

Bachelor 

 

Master 

Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor  Bachelor 

    2.2.5  De ontwikkeling van de studentenpopulatie in CAH Vilentum    CAH Vilentum trok vanaf haar oprichting jongeren uit het gehele land, door haar identiteit, door haar  nauwe relatie met de primaire sector, door de intensieve samenwerking met een aantal AOC’s, ook  ver buiten de eigen regio en door de sfeer, die door studenten door de jaren heen altijd hoog is  gewaardeerd. Deze trend is tot op heden aan de orde. In aansluiting op het sectorplan wordt  weliswaar beleid gemaakt dat zich richt op het positioneren van CAH Vilentum als regionaal  kenniscentrum, maar dat laat onverlet dat de studenteninstroom nog steeds landelijk is en zelfs  internationaal en dat naar verwachting ook zal blijven.     De hierna volgende figuur14 geeft aan welke ontwikkeling zich sinds 2007 heeft voorgedaan in de  vooropleiding waarmee Nederlandse studenten instroomden. De constatering is dat het aantal                                                               14

 Ontleend aan jaarverslag 2011 van de Aeres groep, hoofdstuk CAH 

17   

instromers met een HAVO vooropleiding is toegenomen, terwijl het aantal instromers met een MBO  vooropleiding – als men MAO en MBO samenneemt, min of meer stabiel is gebleven. Het percentage  instromers met een VWO achtergrond blijft beperkt. De instromers met een HBO diploma kiezen  voor een 2e HBO opleiding in deeltijd.    Tabel 3 achtergrond instromers  HAVO 

Cohort 2007   Cohort 2008  Cohort 2009  Cohort 2010  Cohort 2011 

MBO  MAO  VWO HBO Overig* 29 %  8 %  26 % 7 % 1 % 29 %  32 %  10 %  25 % 5 % 2 % 26 %  29 %  8 %  29 % 6 % 2 % 26 %  31 %  7 %  27 % 5 % 2 % 28 %  37 %  9 %  26 % 5 % 1 % 22 %  *Bij de groep “Overig” zit ook 17 % met een buitenlands diploma. Door de invoer via studielink krijgen we minder studenten waarbij  diploma niet duidelijk bekend is. 

  CAH Vilentum Dronten heeft de afgelopen 15 jaar stevig ingezet op de werving van internationale  studenten, door actieve samenwerking aan te gaan met universiteiten in en buiten Europa. Uit deze  partnerschappen zijn afspraken over wederzijdse erkenning van (delen van) opleidingen  voortgekomen die hebben geleid tot instroom van gemiddeld rond de 100 internationale studenten  per jaar, die Engelstalig onderwijs volgen. De relatieve bijdrage van deze doelgroep is de afgelopen  jaren achteruitgegaan, maar het percentage instromers met een buitenlands diploma is niettemin  nog vrij hoog, omdat sinds enkele jaren ook Duitse studenten instromen. Zij volgen, na een  intensieve taaltraining, Nederlandstalig onderwijs.    2.2.6  De ontwikkeling van de onderzoeksfunctie van CAH Vilentum    Na een bescheiden start met een eigen lector Voedselveiligheid en een gedeeld lectoraat op het  gebied van Competentie Gericht Onderwijs, heeft CAH Vilentum de afgelopen jaren ingezet op het  versterken van de onderzoeksfunctie. Momenteel heeft CAH Vilentum 5 lectoren in dienst en wordt  een 6e lector geworven ( zie ook 3.2)15. Drie lectoren hebben Donten als standplaats, de openstaande  vacature betreft eveneens Dronten en twee lectoren hebben Almere als standplaats. De lectoren  spelen een belangrijke rol als boegbeeld op hun expertisegebied en ondersteunen zo de  positionering van CAH Vilentum op de verschillende locaties. De opdracht van de lectoren  is om zelf  onderzoek uit te voeren en verworven inzichten met anderen te delen, docenten die onderzoek  willen uitvoeren te begeleiden, bij te dragen aan onderwijsontwikkeling en regionaal, nationaal of  internationaal bij te dragen aan de acquisitie van onderzoeksprojecten. Voor het Kenniscentrum  Barneveld wordt de oprichting van een lectoraat voorbereid. Werktitel voor dit lectoraat is   “Prevention and Outbreak Management”.     Rond elke lector is een kenniskring actief. Deze bestaat uit collegae van CAH Vilentum maar staat ook  open voor anderen. De leden van de kenniskring ondersteunen de lector bij het uitvoeren van  onderzoek. Om e.e.a. beter te borgen en het onderzoeksprofiel van CAH Vilentum scherper neer te  zetten werd in het voorjaar van 2012 een specifiek onderzoeksteam opgericht. Daarin zijn  opgenomen de lectoren, docenten die onderzoek willen uitvoeren en promovendi. Zij werken onder  leiding van een teammanager aan het realiseren van een VKO‐waardig onderzoeksportfolio en aan  verbindingen tussen CAH Vilentum als kenniscentrum en de buitenwereld.                                                                          

15

 Zie ook www.cahvilentum.nl/samenwerking/lectoraten 

18   

2.2.7  De ontwikkeling van kwaliteitszorg in CAH Vilentum    Sinds de jaren ’90 is beleid ontwikkeld om kwaliteitszorg stevig in de organisatie te verankeren. Om  een breed gedragen kwaliteitsbewustzijn te realiseren werden in 2010 enkele kwaliteitscoaches  benoemd, met elk een deeltaak binnen de bestaande onderwijs‐ en ondersteunende teams.  Dichterbij de uitvoerenden, waardoor het kwaliteitsbewustzijn toeneemt. De kwaliteitscoaches  zorgen voor een goed functionerend systeem van evaluaties en het opvolgen van verbeteracties.  Daarnaast is hen de opdracht gegeven om teammanagers en teamleden te coachen op het gebied  van kwaliteit.     CAH Vilentum heeft voor elke opleiding een opleidingscommissie die uitspraken doet over de  ervaren kwaliteit op basis van enquêtes. Externe feed back wordt georganiseerd in  werkveldcommissies. Iedere major (variant van een CROHO opleiding) heeft een eigen  werkveldcommissie. Elke commissie vergadert 2 keer per jaar en geeft de desbetreffende  teammanager feed back over inhoud en ervaren relevantie van de opleidingen die onder diens  verantwoordelijkheid vallen.    Met ingang van september 2012 stelt CAH Vilentum een extern Auditteam16 aan. Dit team van 4  externe personen zal 3 keer per jaar in CAH Vilentum rondgaan om onder eigen regie dossiers in te  zien, eindscripties te bekijken, studenten te spreken en op basis daarvan kwaliteitsgerichte  sturingsinformatie te genereren voor directie, teammanagers, docenten en ondersteuners.     In het NSE, dat door de reviewcommissie als een belangrijke indicator voor het meten van  studenttevredenheid en ervaren studiekwaliteit wordt beschouwd, neemt CAH Vilentum een  middenpositie in. Het hierna volgende overzicht met een aantal scores op een 5 punts‐schaal geeft  gerealiseerde gemiddeldes aan op een aantal items:    Tabel 4: samenvatting van enkele resultaten uit STO / NSE sinds 2008 

2008 

2009 

2009 

2010 

2010 

2011 

2011

Tevreden  / zeer tevreden over  CAH  CAH  land  CAH  land  CAH  land  Inhoud / niveau  3,2  3,3  3,4  3,3  3,5  3,5  3,5  Gericht op beroepspraktijk  3,3  3,4  3,6  3,4  3,6  3,4  3,5  Kwaliteit docenten  3,3  3,4  3,5  3,4  3,5  3,5  3,5  Toetsen en beoordelen  3,2  3,4  3,2  3,3  3,2  3,4  3,3  informatievoorziening  2,8  2,9  3,1  3,1  3,3  3,3  3,3  studiefaciliteiten  ‐‐  3,7  3,4  3,5  3,3  3,5  3,4  Roosters  2,6  2,9  3,1  3,0  3,1  3,0  3,1  Studielast  3,4  3,3  3,3  3,2  3,3  3,1  3,3    Over het algemeen kan gesteld worden dat m.b.t. de genoemde items sprake is van een trend van  lichte verbeteringen gedurende de afgelopen jaren. Op het punt van faciliteiten is  de score gedaald.  Dit is te verklaren door het feit dat in het bestaande gebouw geen substantiële verbetering van  voorzieningen meer is gerealiseerd in de aanloop naar de verhuizing, die in mei 2012 plaatsvindt. De  verwachting is dat de tevredenheid m.b.t. faciliteiten na de verhuizing zal toenemen. Met betrekking  tot de studielast is de score eveneens gedaald. Dit valt te verklaren uit het feit dat de lat m.b.t.  gevraagde tijdsinvestering en te realiseren resultaten de afgelopen jaren omhoog gegaan is.                                                                      16

 De concrete opdracht voor dit Auditteam was bij het uitbrengen van dit dossier al wel besproken maar nog niet  vastgelegd.  

19   

2.2.8  Context     CAH Vilentum functioneert in een groot netwerk van externe contacten. Elk van deze contacten heeft  invloed op het functioneren van docenten en onderzoekers, op de onderwijsprogramma’s en zo ook,  direct of indirect, op het leerproces van studenten. De belangrijkste partijen die de context vormen  van CAH Vilentum worden hierna behandeld    2.2.8.1    De overheid CAH Vilentum valt onder het Ministerie van EL&I. Er zijn regelmatige contacten met de Directie  Kennis. Vanuit het Ministerie wordt aandacht gevraagd voor het Topsectorenbeleid en de Human  Capital Agenda. Met behulp van de zg BOX middelen realiseert CAH Vilentum projecten die  aansluiten bij het beleid van EL&I.     2.2.8.2    De regio CAH Vilentum herkent zich in de opdracht om in de regio van betekenis te zijn. Met het opzetten van  Kenniscentra in Dronten (Agrofood & Ondernemerschap) , Almere (Groene en Gezonde Stad)  en  Barneveld  (Intensieve Veehouderij) voert CAH Vilentum actief beleid om interactie in de regio te  bevorderen. Door deze centra aan het onderwijs en onderzoek te koppelen via de  Kenniswerkplaatssystematiek ontstaat een dynamische omgeving waarin regioleren (niet alleen  studenten leren, maar alle participanten in de projecten) een duidelijke plek heeft.     CAH Vilentum neemt deel aan plaatselijk en provinciaal overleg over bijvoorbeeld de relatie  onderwijs en arbeidsmarkt, de positionering van het groene onderwijs in Dronten en Almere, de  ontwikkeling van regionale projecten zoals Showcase Flevoland en provinciaal overleg over  topsectorenbeleid en provinciale beleidsspeerpunten (w.o. de ontwikkeling van de agribusiness). In  de regio wordt eveneens aandacht besteed aan het leggen van contacten met VO, ROC’s en AOC’s,  ten behoeve van verbeterde instroommogelijkheden. CAH Vilentum is o.a. betrokken bij overleg met  een aantal VO scholen in de regio die een Technasium hebben en stimuleren dat leerlingen in deze  Technasia een groen profiel kiezen en vervolgens mogelijk doorstromen naar groen hoger onderwijs.    2.2.8.3    De HAO‐instellingen  De 4 agrarische hogescholen en Stoas Wageningen | Vilentum Hogeschool werken samen op basis  van een gezamenlijk opgesteld sectorplan. Dit plan beschrijft de ambities van de groene HO  instellingen op het gebied van profilering, onderwijs, onderzoek en valorisatie. De instellingen treffen  elkaar in SAC HAO verband, waar de onderling afstemming gezocht wordt. (zie ook 2.1)     2.2.8.4    De AOC’s CAH Vilentum is van oudsher gericht op intensieve samenwerking met het groene MBO. Na  toetreding tot de Aeres groep werd AOC Groenhorst een voor de hand liggende partner waarmee  gesprekken van start gingen over werving, doorlopende leerlijnen en uitwisseling van expertise. Het  contact met Groenhorst en andere AOC’s is intensiever geworden sinds CAH Vilentum enkele Ad’s in  haar opleidingsportfolio heeft. Met 6 AOC’s is in dit kader een samenwerkingsovereenkomst  gesloten. De resultaten hiervan moeten de komende jaren zichtbaar worden. Een aantal inmiddels  uitgevoerde trajecten van Ad onderwijs i.s.m. AOC partners heeft al tot bevredigende resultaten  geleid.    2.2.8.5    De Groene Kenniscoöperatie (GKC) De GKC is een organisatie die ervoor moet zorgen dat de verschillende soorten groen onderwijs  (VMBO, MBO, HBO en WO)  samen optrekken in programma’s / themagroepen die zijn gevormd rond  belangrijke onderwerpen in het groene domein, zoals Dier, Ondernemerschap, Natuur & Landschap,  Regionale Transitie, Voeding & Gezondheid en Groen Kennis voor Wereldburgers. CAH Vilentum  20   

levert al jaren een groot aantal programmatrekkers (o.a. Ondernemerschap, Voeding & Gezondheid  en Dier)    2.2.8.6    Bedrijven / Werkveld Een optimale relatie met het bedrijfsleven / het werkveld is van eminent belang voor CAH Vilentum.  Doelstelling is, dat iedere docent een netwerk in de buitenwereld heeft en van dat netwerk actief  gebruik maakt bij het organiseren van feed back en het verwerven van projectopdrachten en  stageplaatsen. Hoewel deze doelstelling realistisch is, stelt CAH Vilentum vast dat er verbeteringen  mogelijk zijn, o.a. in het verzorgen van bestaande contacten en het actief benutten van de  mogelijkheden die het bedrijfsleven biedt. De Kenniscentra moeten in dat verband een impuls  leveren.   CAH Vilentum scoort van oudsher goed in contacten met het bedrijfsleven via KIGO projecten17, en in  consultaties met het werkveld / brancheorganisaties bij de ontwikkeling van nieuwe opleidingen.  Zoals op locatie Almere. Verder is er  intensieve samenwerking met topbedrijven in de ontwikkeling  en de uitvoering van de Master van CAH Vilentum. Grote kansen liggen in het sterker verbinden van  de onderzoeksfunctie van CAH Vilentum met opdrachtgevers in het bedrijfsleven.    2.2.8.7    Internationale partners Sinds 15 jaar biedt CAH Vilentum internationale opleidingen aan. Doelgroep daarvoor zijn studenten  van internationale partners in het buitenland. Anders dan de vaak vrij vluchtige contacten die in het  HBO en WO bestaan met buitenlandse partners, bijvoorbeeld op basis van Erasmus overeenkomsten,  heeft CAH Vilentum veel geïnvesteerd in het opzetten van een partnernetwerk dat zich kenmerkt  door intensieve contacten over en weer. Deze contacten leiden tot uitwisseling van studenten in  degree programmes, tot regelmatige bezoeken en tot ontwikkeling van gemeenschappelijke  onderwijsprogramma’s. Goede voorbeelden zijn het partnerschap met NSAC / Dalhousie University  in Truro / Halifax, Canada18, dat heeft geleid tot een 4 jarig double degree programma International  Food Business en de samenwerking met ESA in Angers19, waardoor al jarenlang een instroom van  Franse studenten in enkele internationale programma’s  van CAH Vilentum gerealiseerd wordt.  Andere partners zijn o.a. Corvinus Universiteit in Boedapest (Hongarije), de landbouwuniversiteit van  Jelgava (Letland), de Universiteit van Alto Douro / Tras os Montes in Vila Real (Portugal) en de  landbouwuniversiteit van Nitra (Slowakije).   

3. 

Huidig instellingsprofiel

  Aan de hand van de aangereikte indicatoren wordt een beeld geschetst van de huidige situatie op  CAH Vilentum m.b.t. de profieldimensies onderwijs, onderzoek en valorisatie. Naast een beschrijving  van de status quo m.b.t. de verplichte indicatoren wordt gereflecteerd op de stand van zaken m.b.t.  een aantal andere indicatoren    3.1  Profieldimensie Onderwijs    3.1.1  Uitval eerstejaars    Het overzicht dat is ontleend aan de website van de reviewcommissie geeft het volgende beeld  betreffende studenten die in achtereenvolgende jaren het eerste jaar van de opleiding instroomden.  Voor deze rapportage is gebruik gemaakt van de cijfers sinds 2006.                                                                 17

 Zie www.groenekenniscooperatie.nl   Zie www.nsac.ca  19  Zie www.esa.fr  18

21   

Tabel 5: uitval eerste jaars 

Jaar 

Aantal eerstejaars 

Percentage uitval  eerstejaars  17,0  18,5  15,4  20,9  25,3 

Mediaan uitval  eerstejaars  27,4  26,8  25,3  26,4  27,7 

2006  352  2007  341  2008  371  2009  397  2010  396    Er is sprake van een groeiend aantal uitvallers tijdens / na jaar 1. Landelijk is sprake van een milde  toename, bij CAH Vilentum is sprake van vrij sterke toename. Verklaringen hiervoor:   CAH Vilentum hanteert sinds 2006 een Bindend Studieadvies   Voor enkele opleidingsvarianten die de laatste jaren ontwikkeld zijn, wordt vrij intuïtief gekozen.  Een dergelijke keuze leidt sneller tot uitval.   Toename van last minute aanmeldingen, die sneller leiden tot uitval   Een groeiende instroom van Duitse studenten in Nederlandstalig onderwijs. Problemen met taal  en NL cultuur dragen bij aan een relatief hoge uitval van deze studenten    3.1.2  Studiesucces: switch    Door de jaren heen is bij CAH Vilentum het percentage studenten dat binnen de hogeschool na 1 jaar  een andere opleiding kiest, zeer gering, met een relatieve uitschieter in 2007 en 201020. Het zeer  geringe percentage kan worden verklaard uit het feit dat CAH Vilentum een mono‐sectorale  hogeschool is. De studenten kiezen allereerst al zeer bewust voor een opleiding in het agrarische  kennisdomein en vervolgens over het algemeen ook voor een specifieke opleiding binnen dat  kennisdomein. De verwachting is, dat dit beeld de komende jaren niet zal veranderen.    3.1.3  Studiesucces: bachelorrendement    De statistieken van 1 cijfer HO geven informatie voor de cohorten  2003 tot 2006 en laten een  dalende trend te zien het percentage voltijdse Bachelorstudenten dat het diploma behaalde in n+1,  van 87,7 % in 2003 naar 74,5 % in 2006. Verklaringen hiervoor:   Het komt zeer regelmatig voor dat stagebieders studenten op basis van geleverde prestaties  meteen een baan aanbieden. Studenten die dit aanbod aannemen combineren het afstuderen  met werk, hetgeen vertraging oplevert   Het beleid m.b.t. toelating in afstudeerfase op basis van behaalde studiepunten in de hoofdfase.  Door dit beleid is er een restgroep die op de drempel van de studeerfase eerst achterstallig  onderhoud moet plegen. Dit levert een half jaar vertraging op. In combinatie met eerder  opgelopen vertraging leidt dit vrij snel tot een studieloopbaan van meer dan 5 jaar. De positieve  keerzijde is, dat door dit beleid steeds meer studenten maximaal 2 jaar uitloop hebben, terwijl  die uitloop voorheen vaak groter was.   Binnen CAH Vilentum nemen studenten vaak actief deel aan raden‐ en commissiewerk. Dit kan  studievertraging in de hand werken.                                                                           20

 Zie: 1 cijfer HO 

22   

3.1.4  Studentenoordeel    Het studentenoordeel over de opleidingen in het algemeen,21 zoals gemeten in STO (2009) en NSE  (2010 en 2011) heeft zich als onderstaand ontwikkeld:    Tabel 6: studentenoordeel algemeen 

jaar  CAH  landelijk  2009  3,6  3,6  2010  3,5  3,6   2011  3,6  3,7    Opmerking: door de gewijzigde vraagstelling zijn niet alle items uit de achtereenvolgende enquêtes  geheel vergelijkbaar.  Als algemene conclusie kan op basis van beschikbare cijfers worden vastgesteld  dat CAH Vilentum de laatste twee jaren net onder het landelijk gemiddelde uitkomt. In de  meerjarenplanning 2011 – 2015  van CAH Vilentum is als ambitie opgenomen dat op dit item in de  NSE minimaal een 3,5 behaald dient te worden. Deze ambitie is gerealiseerd.    3.1.5  Docentkwaliteit    Het studentenoordeel over de kwaliteit van docenten, aan de hand van enkele indicatoren, zoals  gemeten in STO (2009) en NSE (2010 en 2011) heeft zich als onderstaand ontwikkeld:    Tabel 7: : docentkwaliteit 

  2009  2010  2011  Indicatoren  CAH  land  CAH  land  CAH  land  Tevreden over docenten  3,4  3,5  3.4  3.5  3,4  3,5  Inhoudelijke deskundigheid  3,5  3,7  3,5  3,7  Over deze items is  Didactische kwaliteit  3,3  3,4  3,3  3,4  geen specifieke info  Op de hoogte van beroepspraktijk  3,5  3,8  3,6  3,8  beschikbaar  Bereikbaarheid  3,5  3,3  3,5  3,3  Gemiddeld (voor vergelijk met 2009)      3,4  3,5  3,4  3,5    CAH Vilentum scoort over de afgelopen jaren iets onder het landelijk gemiddelde. Zowel bij CAH  Vilentum als ook landelijk is er sprake van vrijwel onveranderde scores gedurende deze jaren. Ten  opzichte van 2008 is er sprake van een lichte verbetering (toen CAH 3,3 gemiddeld, in 2011: 3,49)    Docentkwaliteit wordt in het licht van de prestatieafspraken getoetst aan de hand van het  percentage docenten met Master of PhD graad. CAH Vilentum laat op dat punt medio 2012 het  volgende beeld zien:     Tabel 8: : opleidingsniveau  docenten / lesgevenden in vaste dienst 

Team  Aantal docenten  Bedrijf & Samenleving  40  Voedsel & gezondheid  46  Biologie, Econ ,Natuur  10  Internationaal  19  Lectoren betrokken bij  5  onderwijs                                                                

Aantal Master  22  32  10  12   

21

Aantal PhD  0  2  0  0  5 

 Opm: in de rapportage van de NSE enquête  2010 en 2011 is de thema score “studie in het algemeen” niet goed meer  zichtbaar.  

23   

Totaal aantal docenten / lesgevenden = 120  Totaal aantal met Master of PhD = 83  Percentage met Master of PhD = 69,2 %    Medio 2012 zijn 4 docenten studerend voor een Master; de prognose is dat zij allen in 2014 hun  opleiding voltooid hebben. Minimaal 2 docenten hebben aangegeven graag een Master te willen  gaanvolgen. Tevens zijn 3 docenten bezig met een promotietraject en staan 2 docenten op de  nominatie om aan een promotietraject te beginnen. Eén van deze trajecten zal leiden tot promotie in  2014, de overige trajecten zullen nog enkele jaren extra duren.     CAH Vilentum neemt intern enquêtes af om een beeld te krijgen van de beoordeling van studenten  aangaande de kwaliteit van individuele docenten. Het algemene beeld is dat docenten die geen  Master of PhD hebben over het algemeen goed gewaardeerd worden. Het betreft hier meestal  docenten die afkomstig zijn uit de beroepspraktijk. Omdat de praktijkervaring die zij meebrengen  waarde toevoegt, stuurt CAH Vilentum actief op het aantrekken van deze praktijk‐ ervaringsdeskundigen. Mede daardoor wil CAH Vilentum haar themascore “kennis over de  beroepspraktijk” (zie bovenstaand tabel 5) verbeteren.     3.1.6  Onderwijsintensiteit    Bij de invoering van CGO is gestuurd op het handhaven van een voldoende aantal contacturen, op  basis van  negatieve ervaringen elders in het land  waar CGO gepaard ging met extensivering op dit  punt, hetgeen leidde tot ontevredenheid bij studenten en verslechtering van rendement.     CAH Vilentum heeft vastgesteld dat ingeroosterde contacttijd niet altijd leidt tot het ervaren daarvan  onder studenten. Dit komt onder meer omdat mentor‐ / en coachingstijd vaak niet als contacttijd  wordt ervaren. De gemiddelde contacttijd ligt op CAH Vilentum boven het in de prestatie‐indicatoren  genoemde gewenste aantal van 12 contacturen in jaar 1. Dit is aan het rooster te verifiëren. Het  rooster  per major staat op CAH Intranet / Blackboard.    3.1.7  Indirecte kosten   

CAH Vilentum heeft meegedaan aan het Benchmark Onderzoek Overheid Hogescholen22, uitgevoerd  door Bureau Berenschot. Berenschot formuleert “overhead” als het geheel van functies gericht op de  sturing en de ondersteuning van het primaire proces”23 Berenschot onderscheidt drie invalshoeken:  1. Overheadformatie als percentage van de totale formatie.   2. Overheadkosten per fte van de gehele organisatie.   3. Overheadkosten als percentage van de omzet     De meting van 2012 brengt Berendschot tot de volgende conclusies24:    Het percentage generieke overheadformatie van CAH Vilentum ligt met 20,4% onder het  sectorgemiddelde en zelfs 2,4%‐punt onder de kwartielscore. De formatie voor Onderwijs‐ en  Onderzoeksondersteuning ligt met 10,0% boven het gemiddelde in de grootteklasse, maar net onder  de kwartielscore van de sector (10,2%). De totale overheadkosten per fte van de gehele organisatie  zijn 12% lager dan gemiddeld. Dit is een meer volledige maatstaf, aangezien daarin ook de  uitbestedingskosten en de automatiseringskosten zijn meegenomen. De totale salarislasten en de                                                               22

 Wismans, Mouthaan en Huijben, Benchmark Onderzoek Overhead Hogescholen, Utrecht, april 2012   Wismans, Mouthaan en Huijben, Benchmark Onderzoek Overhead Hogescholen, Utrecht, april 2012, rapportage CAH, pg  2  24  Wismans, Mouthaan en Huijben, Benchmark Onderzoek Overhead Hogescholen, Utrecht, april 2012, rapportage CAH, pg  19  23

24   

I&A‐kosten zijn lager dan gemiddeld, de uitbestedingen zijn hoger dan gemiddeld. Hierdoor komen  de totale overheadkosten 12% lager uit dan gemiddeld.    3.1.8  Overige opmerkingen m.b.t. onderwijs    CAH Vilentum heeft een docent / student ratio van 1;18,725 . Deze verhouding is gunstig t.o.v. het  landelijk gemiddelde. Dat verliep van een ratio van 1: 25,2 in 2006 naar een ratio van 1: 23,4 in  2010.26  Veruit de meeste lessen worden verzorgd voor relatief kleine klassen van max 32 studenten.  Dit heeft een gunstig effect op de betrokkenheid van docenten bij studenten, de sfeer en op ervaren  bereikbaarheid en betrokkenheid van docenten27 .    Het onderwijs op CAH Vilentum is van dien aard, dat de afgelopen jaren bij voortduring is gebleken  dat het grote merendeel van de gediplomeerden binnen 1 maand een passende baan heeft  gevonden, en van mening is dat de gevolgde opleiding een goede basis is voor de toetreding tot de  arbeidsmarkt. CAH Vilentum scoorde in 2010 boven het landelijk gemiddelde op indicatoren zoals “’  opleiding als basis om te starten op arbeidsmarkt”, “voorbereiding op actuele beroepspraktijk” en  “verkrijgen van passend functieniveau”28    3.2  Profieldimensie onderzoek    Medio 2012 heeft CAH Vilentum 6 lectoraten:    Tabel 9: overzicht lectoraten 

Lectoraatsthema  Lector  Locatie  Ondernemerschap en Samenleving  Dr. Ir Jos Verstegen.   Dronten  Duurzame Energie en Groene Grondstoffen  Dr. Ir Han van Kasteren  Dronten  Organics  Ir. Frank Wijnands  Dronten  Eco Effectief ondernemen in  stedelijke omgeving  Dr. Ir. Gaston Remmers  Almere  Natuurlijk Gezond Samenleven  Dr. Ir. Dinand Ekkel  Almere  Agrotechniek en Precisielandbouw  Nn, benoemingsprocedure   Dronten  Prevention & Outbreak Management  In voorbereiding  Barneveld    De lectoren maken deel uit van een onderzoeksteam. Van dat team maken ook de promovendi van  CAH Vilentum deel uit, evenals een geselecteerde groep docenten die door toetreding tot dit team  praktijkgericht onderzoek, i.s.m. de lectoren, als hoofdtaak hebben gekregen. (2/3 onderzoek, 1/3  onderwijs). Het gezamenlijke team is ervoor verantwoordelijk dat CAH Vilentum kan voldoen aan de  eisen van de VKO.    De ontwikkeling van de onderzoeksfunctionaliteit van CAH Vilentum heeft sinds 2010 een versterkte  groei doorgemaakt. Met het instellen van het onderzoeksteam wordt ernaar gestreefd de komende  jaren een substantiële stap te zetten met het publiceren van onderzoeksresultaten en met het  valoriseren van gegenereerde kennis. Onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met partijen  buiten de hogeschool. Voorbeelden van coalities voor gezamenlijke kennisontwikkeling zijn OSA  (Ontwikkelcentrum Stadslandbouw Almere) en ACRRES (Application Centre for Renewable Resources  Lelystad / Dronten).                                                                 25

 Zie www.aeres.nl/publieke verantwoording / jaarverslagen   Rapport “Personeel in het hoger beroeps onderwijs”, uitgave van de HBO raad, Den Haag, aug 2011  27  Indicatoren in NSE waarop CAH Vilentum een goede score laat zien t.o.v. landelijk gemiddelde. Zie NSE  28  Gegevens ontleend aan management summary HBO Monitor 2010 en aan www.scp.nl/onderzoek/bronnen (geeft  cijferreeksen vanaf jaren ’90)   26

25   

De lectoren vormen het boegbeeld voor CAH Vilentum in haar streven om te komen tot de oprichting  van enkele Kenniscentra29. In Dronten ontstaat het KC  Agrofood en Ondernemerschap,  aansluitend  bij de topsector Agrofood en in Almere het KC Groene en Gezonde stad, aansluitend bij topsectoren  Agrofood, Tuinbouw en Life Sciences. In een wat later stadium zal rond een lector een KC in  Barneveld ontstaan rond het thema Prevention & Outbreak Management.    Door de al lang aanwezige, goed geoutilleerde praktijkfaciliteiten bij CAH Vilentum en de  ontwikkeling van lectoraten beoordelen de studenten CAH Vilentum gemiddeld hoger dan het  landelijk gemiddelde op de themascore “wetenschappelijke vaardigheden”, m.n. op de aspecten “het  doen van zelfstandig onderzoek” en “schriftelijk rapporteren over praktijkgericht onderzoek”30.    3.3  Profieldimensie Valorisatie    Valorisatie wordt in het kader van de prestatieafspraken opgevat als “een proces van waardecreatie  uit kennis, afkomstig uit alle disciplines, door kennis geschikt en/of bruikbaar te maken voor  economische en/of maatschappelijke benutting en te vertalen in producten, diensten, processen en  nieuwe bedrijvigheid”31.    Valorisatie is nauw verbonden aan de onderzoeksfunctie van CAH Vilentum: daar vindt vooral het  proces van waardecreatie plaats. De omvang van het valorisatieproces in genoemde zin is nog  beperkt, gezien het feit dat de onderzoeksfunctie van CAH Vilentum nog jong is. Niettemin zijn al  belangrijke valorisatieprocessen gerealiseerd. Een goedvoorbeeld is de ontwikkeling van CAH  Vilentum Master opleiding Agribusiness Development, in nauwe samenwerking met het lectoraat  van Dr. Ir. Jos Verstegen. Hier is sprake van ondernemerschapsonderwijs32 op het hoogste niveau.  Het lectoraat van Dr. Ir. Gaston Remmers heeft bijgedragen aan initiatieven in OSA (zie 3.2) waardoor  de stadslandbouw een impuls heeft gekregen. Het lectoraat van Dr. Ir. Han van Kasteren heeft een  bijzondere bijdrage geleverd aan de realisatie van duurzame energievoorziening t.b.v. de nieuwbouw  van CAH Vilentum. Tenslotte is het lectoraat van Dr. Ir. Dinand Ekkel betrokken bij een NME  arrangement in Almere, dat als doel heeft jongeren bewuster met hun voeding te leren omgaan.    Veel van de indicatoren die zijn aangereikt door de reviewcommissie betreffen andere dan  bovengenoemde uitingen van valorisatie, die in het toegepast onderzoek van een HBO instelling  minder aan de orde zijn. Een aantal van de aangereikte indicatoren sluit echter wel aan bij de  realiteit van CAH Vilentum. Hierna worden deze kort behandeld    3.3.1  Budget voor ondernemerschapsonderwijs    CAH Vilentum heeft gekozen om haar profiel op het thema “ondernemerschap” sterk te maken. Er  zijn middelen ingezet om op dit onderwerp onderwijsprogramma’s te ontwikkelen ( een specifieke  Ad opleiding, een Bachelor ondernemerschap (met een internationale variant), een Master  Agribusiness Development met een sterke oriëntatie op ondernemerschap en losse modules als  onderdeel van verschillende majors. Daarnaast heeft CAH Vilentum geïnvesteerd in de opzet van een  Ondernemersacademie. Momenteel loopt een procedure voor het aanvragen van een bijzonder  kenmerk op het thema “ondernemerschap” bij de NVAO.                                                                     29

 Zie Sectorplan Hoger Agrarisch Onderwijs pg 22   Zie NSE 2010 en 2011  31  Citaat uit Hoofdlijnenakkoord OCW – HBO Raad  32  Genoemd als een van de indicatoren voor valorisatie   30

26   

3.3.2   Externe afstudeeropdrachten    Alle studenten die bij CAH Vilentum afstuderen, doen dat op basis van een onderzoek in opdracht  van  / in samenwerking met één of meerdere bedrijven. Deze afstudeeropdracht sluit in de meeste  gevallen aan bij de bedrijfsopdracht, die standaard deel uitmaakt van de afstudeerfase.    3.3.3   Docenten met ervaring buiten het hoger onderwijs    CAH Vilentum stuurt actief op het aantrekken van docenten met ervaring in het bedrijfsleven c.q. als  ondernemer. De ervaring leert dat deze collega’s waarde toevoegen door hun praktijkgerichtheid en  door studenten als zodanig worden gewaardeerd. Deze collega’s zijn ook in staat om de curricula te  helpen evalueren vanuit het perspectief van de buitenwereld. Een keerzijde van dit beleid is, dat het  percentage academici in de docentenpopulatie mogelijk lager is dan in andere HBO instellingen  omdat docenten die uit het bedrijfsleven instromen niet altijd een universitaire opleiding gevolgd  hebben. Zij hebben echter een werk‐ en denkniveau dat hun positie in de hogeschool zonder meer  rechtvaardigt. Daarom zal CAH Vilentum haar beleid t.a.v. het aantrekken van docenten uit de  beroepspraktijk niet aanpassen.     3.3.4  Stages in het bedrijfsleven    Iedere opleiding in CAH Vilentum kent verplichte stages en projecten in het bedrijfsleven. Het  aandeel stages / onderwijs‐praktijkprojecten ligt in de meeste opleidingen tussen de 30% en 40% Een  internationale stage maakt deel uit van dit aandeel en het afstuderen is altijd gekoppeld aan een  probleemstelling uit het werkveld.    3.4  SWOT analyse     Tabel 10: SWOT 

Sterk 

Zwak / voor verbetering vatbaar 

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Gedifferentieerd onderwijsaanbod  Kenniscentra / lectoraten op 3 locaties  Gericht op ondernemerschap  Student / staf ratio  Lage overhead  Inkomsten uit tweede geldstroom  Internationale positionering  8. Netwerk bedrijven en onderwijspartners

1. 2. 3. 4. 5.

Kans 

Bedreiging 

1.

1. 2. 3. 4.

Maatschappelijk draagvlak voor groen/biobased  / duurzaamheid  2. Rol van HBO’s als kenniscentra  3. Human Capital Agenda  4. Behoefte aan doorlopende leerlijnen  5. Mogelijkheden voor Joint degrees  

Uitval in/na jaar 1 Afstuderen  na max 5 jaar  Aantal docenten met een mastertitel  / PhD  Informatievoorziening   Integratie onderwijs en onderzoek   

 

Overregulering vanuit overheid  Wijziging bekostigingssystematiek   Minder instroom (demografische ontwikkeling)  Afname van het aantal ondernemers in de  agrarische sector  5. Vergroening van grijze HBO 

  De SWOT  leidt tot strategische besluitvorming,  op basis van een confrontatie van verschillende  elementen. In het Meerjarenplan is uitgeschreven  welke strategische stappen uit de SWOT   voortkomen Het Meerjarenplan, opgesteld in 2011 schetst het volgende beeld van CAH Vilentum  voor 201533. Er wordt hier volstaan met verwijzing naar ambities m.b.t. de thema’s onderwijs,  onderzoek en personeel, omdat deze gerelateerd zijn aan de prestatieagenda.                                                                33

 Zie www.cahvilentum.nl;/ intranet. Hier is een selectie gemaakt, gerelateerd aan thematiek van de  prestatieafspraken 

27   

Kader 1 ONDERWIJS 

    



Wij sturen op studenten die zich via praktijkgerichte didactiek (CGO) tot niveau 3 ontwikkelen op alle  10 CAH competenties.  Wij sturen op een onderwijsopzet en studiebegeleiding die waarborgt dat tenminste 80% van de  studenten de Hoofdfase (= bachelorprogramma minus propedeuse) binnen 4 jaar met een diploma  heeft afgerond.  Wij sturen op studenten die aangeven het onderwijs aan CAH Vilentum hoog te waarderen op items  betreffende kwaliteit en inhoud. Het Studenttevredenheidsonderzoek (STO) scoort op deze  onderwerpen 3,5 of hoger (schaal 1‐5).  Wij sturen op studenten die niet alleen kwaliteit vragen maar ook kwaliteit leveren. Dat wordt o.a.  zichtbaar in het gemiddelde resultaat van het afstudeerwerkstuk. Dat is per diplomeringsmoment 7  of hoger.  Wij sturen op het faciliteren van levenlang leren met flexibele leerroutes voor werkenden, in de eigen  regio en daarbuiten, m.n. via Associate Degree aanbod. In 2015 staan voor deze trajecten 150  studenten ingeschreven, naast de “gangbare” Bachelor‐deeltijdstudenten.  Wij sturen op een vanzelfsprekende interactie tussen onderwijs en onderzoek  binnen de instelling,  waardoor een bijdrage wordt geleverd aan het innovatieve karakter van de opleidingen. Er worden  tenminste 4 minoren aangeboden die qua thematiek rechtstreeks aansluiten bij de  lectoraatsthema’s.

  Kader 2 ONDERZOEK 

   

Wij sturen op uitbreiding van het aantal kenniskringen en hebben op elk van de verbindingslijnen van het  Triple Life model ( levensdoel  ‐ levensbehoefte ‐ leefomgeving) één of meer lectoraten .  Wij sturen op samenwerking met bedrijfsleven en maatschappij, wat resulteert in een  onderzoeksportefeuille van minimaal 1 miljoen Euro per jaar, mede gegenereerd via de kenniswerkplaats.  Wij sturen op verwerving van de status die nodig is om promotieonderzoek te mogen begeleiden en  begeleiden in 2015 minimaal 5 PhD studenten.  Wij sturen op langjarige samenwerking met tenminste 5 gerenommeerde onderzoeksinstellingen in  binnen‐ en buitenland, die leidt tot ontwikkeling van hoogwaardige kennis die actief gebruikt wordt in het  onderwijs, bij de onderzoekspartners en in het bedrijfsleven.  

    Kader 3 PERSONEEL 

 



Wij sturen op een continuering van de huidige student‐docent ratio.  Wij sturen op competentieontwikkeling bij elke medewerker, zodat in MTO de waardering t.a.v. eigen  ontwikkelmogelijkheden tenminste een 3,5 scoort (schaal: 1 ‐5).  Wij sturen op participatie van eigen docenten in het CAH‐onderzoeksprogramma door het uitvoeren van  promotietrajecten (minimaal 2 actief per jaar).

  De vorig jaar omschreven ambities sluiten goed aan bij de indicatoren die zijn aangereikt voor het  formuleren van de prestatieafspraken. De zwakke punten uit de SWOT worden geadresseerd.  Uitdaging is om de in 2011 geformuleerde ambities, die nu met de prestatie‐afspraken zijn  aangescherpt, te realiseren. Hierna worden de prestatieafspraken uitgewerkt.       

28   

4.  De ambities     De prestatie ambities van CAH Vilentum zijn ontleend aan het CAH Meerjarenplan 2011‐2015. Bij het  formuleren ervan is afstemming gezocht met de andere HAO instellingen. Paragraaf 4.1 geeft een  toelichting op dit afstemmingsproces. In 4.2 worden de ambities in CAH Vilentum specifieke context  geplaatst.    4.1  Toelichting op de ambities van HAO‐instellingen m.b.t. de verplichte indicatoren     In het hoofdlijnenakkoord zijn afspraken gemaakt over een aantal verplichte indicatoren waarvoor de  HO‐instellingen ambities dienen te formuleren. Dit in het kader van hun prestatieafspraak met het  ministerie van EL&I dan wel OCW. De Inspectie van het Onderwijs (IvhO ) heeft begin 2011 een  Sectoranalyse Groen Hoger Onderwijs uitgevoerd. Tevens maakt de IvhO jaarlijks een analyse in het  kader van haar onderwijsverslag34. In deze analyse wordt de vergelijking met overig HO  meegenomen, waarbij zowel de Sectoranalyse als het Onderwijsverslag 2010‐2011 als bron zijn  gebruikt.    Eén van de beleidsdoelstellingen van groene kennis & innovatie is een goed functionerend systeem  van groene onderwijsinstellingen. “Door middel van de afspraken in het sectorplan hebben de HAO‐ instellingen hun ‘doelmatigheid’ georganiseerd. De doelmatigheid in het opleidingsaanbod wordt  gerealiseerd door op instellingsniveau een scherpe match te maken tussen studentbehoefte en  bedrijfslevenbehoefte daar waar het gaat om inhoud, kwaliteit en kwantiteit binnen de opleidingen”  (zie verder Profiel HAO 2012–2016 t.b.v. prestatieagenda).     De verplichte indicatoren hebben betrekking op onderwijs. De HAO‐instellingen hebben is ook in dit  kader gezamenlijke ambities geformuleerd, waarbij tegelijkertijd ruimte bestaat voor de individuele  instellingen. Er is gekozen om zoveel mogelijk aan te sluiten bij reeds bestaande bronnen en  meetinstrumenten. Verder is er voor gekozen om, op het niveau van het collectief van de HAO  instellingen, geen zogenaamde facultatieve indicatoren mee te nemen in de prestatieafspraken. Voor  een deel komen deze indicatoren, soms indirect, terug in het onderdeel ´zwaartepuntvorming en  differentiatie´. In de prestatieafspraken van de individuele instellingen komt een groot aantal  thema’s uiteraard wel terug. Op collectief niveau volstaan we met het benoemen van een aantal  opvallende conclusies uit de onderzoeken van de inspectie.      De Sectoranalyse van de IvhO toont aan dat de HAO‐instellingen in vergelijking met niet‐groen HBO  relatief veel praktijkgericht onderzoek doen en dat bovendien het aan aandeel lectoraten stijgend is.  Meer en meer vindt inbedding van dit onderzoek in onderwijs plaats. Het vormen van de diverse  kennis‐ en expertisecentra bevordert het systematisch werken aan uitwisseling van kennis tussen  praktijkgericht onderzoek en onderwijs. Dat moet ook wel, want hier heeft het HAO nog wel een slag  te slaan. “Lectoraten voeden en verbinden. Voeden door uitkomsten van onderzoek te ontsluiten  voor docenten en studenten. Verbinden door binnen hun kenniskring en daarbuiten dat onderzoek  daadwerkelijk toe te passen, toe te passen in development vraagstukken van het bedrijfsleven, maar  ook in curriculumvernieuwing van het reguliere onderwijs” (zie verder Profiel HAO 2012 – 2016 t.b.v.  prestatieagenda).                                                                 34

  

       

29   

Een andere interessante conclusie van de inspectie is dat het aandeel contractactiviteiten in het HAO  drie keer hoger is dan in het overige HBO en dat dat veelbelovend is. Een thema dat tevens  nadrukkelijk in de Sectoranalyse naar voren komt is de sterke positie op het gebied van  internationalisering. Drie HAO‐instellingen zitten in de landelijke top 10 internationalisering:  studiepuntmobiliteit. Ook op de factoren studentmobiliteit inkomend en uitgaand scoort het HAO  beduidend hoger dan het overige HO.     Het onderwijsverslag van de inspectie beschrijft de rendementen in het groene hoger onderwijs in  vergelijking met het overige hoger onderwijs. Voor de HAO‐instellingen geldt een verblijfsduur in het  hoger beroepsonderwijs van 4,1 jaar. Dat is gunstig in vergelijking met andere opleidingen. De  verwachte slaagkans is voor het groene hbo 66 procent, ook dat is positief in vergelijking met andere  opleidingen. Voorts staat als bevinding in de Sectoranalyse dat het percentage ongediplomeerde  uitstromers in groen hbo met 35,9% kleiner is dan overig hbo gemiddeld, 38,2%. Het percentage  gediplomeerde uitstromers is met 64,1% hoger dan het overig hbo gemiddelde van 61,8%. Opvallend  is dat wel dat de uitvalpercentages in het eerste studiejaar in het groene hbo juist iets boven het  gemiddelde van het overige hbo ligt. Al met al kan echter geconcludeerd worden dat gemiddeld  genomen het studierendement van HAO‐instellingen goed is. Desondanks is het HAO ambitieus en is  geformuleerd dat de uitval elk jaar met minimaal 1 procentpunt verder naar beneden moet. Dit  betekent een reductie van uitval van minimaal 3 procentpunten in 2015.     Het aandeel studenten dat switcht naar een andere opleiding bij dezelfde instelling is zeer laag en  lager dan bij overige HO instellingen. De HAO‐instellingen hebben daarom als ambitie geformuleerd  dat het aantal studenten dat binnen de instelling switcht van opleiding in 2015 zo laag mogelijk is en  maximaal op 5% uitkomt.       De laatste indicator behorend bij studiesucces is het bachelorrendement. Op deze indicator zien we  bij het merendeel van de HAO‐instellingen een neerwaartse trend die sterker is dan de landelijke  neerwaartse trend. Gezien de landelijke ontwikkelingen, waarbij enerzijds kwaliteitseisen worden  opgeschroefd en anderzijds verschillende bezuinigingsmaatregelingen zijn aangekondigd, is het  ambitieniveau dusdanig geformuleerd dat de neerwaartse trend in bachelorrendement wordt  omgebogen in een stijgende lijn.     In het beoordelingskader staan drie mogelijkheden genoemd als indicator voor de kwaliteit van een  opleiding. De HAO‐instellingen geven hierbij de voorkeur aan de indicator ‘studentenoordeel over de  opleiding in het algemeen’. Als HAO‐instellingen hechten we aan een frequente meting van kwaliteit  en de studenttevredenheid wordt jaarlijks gemeten. Er is niet gekozen voor percentage studenten in  excellente trajecten, omdat juist de basiskwaliteit voor elke student  geborgd moet zijn. De  studenttevredenheid over de gevolgde opleiding, is voor studenten van het groene en het overige  HO gemiddeld genomen gelijk, zo blijkt uit de Sectoranalyse van de inspectie. De bestuurders hebben  collectief de ambitie uitgesproken deze hoge studenttevredenheid vast te willen houden. Dit  betekent concreet dat het streven is dat in 2015 het algemene oordeel van studenten over de door  hen gevolgde opleiding minimaal 3.8 is, gemeten op een 5‐puntsschaal. Overigens zijn we van  mening dat het feit dat ruim 80% van de afgestudeerden hbo‐groen minimaal een baan op eigen  niveau vindt, tegen 70% van de overige afgestudeerde hbo‐ studenten, ook een belangrijk signaal  afgeeft over de kwaliteit van het groene hoger onderwijs.  Bovendien vindt 75% een baan in de eigen  of verwante studierichting en is 79% van afgestudeerden tevreden over de mate waarin de opleiding  hen heeft voorbereid op de arbeidsmarkt.     Docentkwaliteit kan op verschillende manieren gemeten worden en verdient naar onze mening dan  ook een brede invulling. De definitie ‘Het aandeel van de docenten (OP) met een master/ PhD in het  totaal aantal docenten (OP)’ is wat ons betreft een te smalle definiëring. Allereerst zou hieraan  toegevoegd kunnen worden de MO‐B opleiding. Een MO‐B opleiding is een opleiding die zoals  30   

bekend boven het niveau van een bachelor‐opleiding ligt. Aan een MO‐B getuigschrift is een  eerstegraadsbevoegdheid verbonden.   

Verder is het zo dat de, weliswaar facultatieve, indicator ‘Onderzoekers/docenten met werkervaring  buiten het hoger onderwijs’ mogelijk haaks staat op de eis docenten te benoemen die een master  dan wel PhD hebben behaald. Juist docenten met ervaring in het bedrijfsleven kunnen van grote  toegevoegde waarde zijn voor de kwaliteit van het onderwijs en de aansluiting van de opleidingen op  de arbeidsmarkt. Samenvattend wordt de kwaliteit van een docent in onze optiek bepaald door  zowel functioneren op een master/PhD denkniveau, als door het tonen van voldoende  vakinhoudelijke competenties, het hebben van relevante werkervaring en door te beschikken over  goede pedagogisch‐didactische vaardigheden.     Vanuit deze benadering zijn er ambities geformuleerd met betrekking tot: (1)  het aandeel docenten  dat reeds beschikt over een master/PhD/MO‐B getuigschrift dan wel hiervoor studerend is, (2) het  beschikken over een onderwijsbevoegdheid dan wel een wettelijk erkend pedagogisch didactisch  getuigschrift bij vaste aanstelling.     Een belangrijk aspect van de kwaliteit van het onderwijs is het aantal uren dat studenten les krijgen  of aan hun studie besteden. Uit de studentenmonitor blijkt dat hbo studenten in 2009 gemiddeld 33  uur per week aan hun studie besteden. In het groene hbo ligt die tijdsbesteding hoger: daar is het 36  uur. In het onderwijsverslag van de inspectie is te lezen dat het aantal contacturen in het groene hbo  met 14,2 echter nauwelijks boven het landelijk gemiddelde van 14,1 ligt.     Er bestaan geen wettelijke richtlijnen voor het aantal lesuren in het hoger onderwijs (ho). Er zijn wel  afspraken over de studielast. Op basis hiervan is bepaald dat studenten zestig studiepunten per jaar  moeten halen, wat overeenkomt met 1.680 uren studie. In het hoofdlijnenakkoord staat dat  “…hogescholen de effectieve onderwijstijd van studenten uitbreiden. Zeker in het eerste  bachelorjaar is voldoende contacttijd daarbij van belang. In het eerste bachelor jaar van alle  opleidingen worden tenminste 12 contacturen per week geprogrammeerd of wordt op andere wijze  een equivalente intensivering van het onderwijs gerealiseerd…”. De HAO‐instellingen ambiëren dat  uiterlijk in 2015 alle bachelor voltijds opleidingen gemiddeld minimaal 14 uur contacttijd per week  hebben in de reguliere lesweken. Gezien de bezuinigingen die(ook) op het HAO afkomen, zijn de  bestuurders van de HAO‐instellingen van mening dat de lat nog hoger leggen niet meer reëel is.      4.2   Toelichting op de ambities CAH specifiek     CAH Vilentum zet in op het realiseren van de ambities zoals deze zijn verwoord in haar  meerjarenplan. Deze ambities zijn geformuleerd in overleg met docenten, managers en met de MR  en geaccordeerd door het CvB. Het meerjarenplan staat op het intranet van CAH Vilentum. CAH  Vilentum beschouwt het formuleren van ambities betreffende de door de reviewcommissie  aangereikte indicatoren als een toespitsing van haar meerjarenplan. Wanneer in 2015 een nieuw  meerjarenplan wordt ontwikkeld, zullen de onderstaande ambities, die zich richten op een gewenste  situatie in 2016, worden opgenomen.    4.2.1  Studiesucces: ambitie uitval    De uitval gaat elk jaar met minimaal 1 procentpunt naar beneden. Dit betekent een reductie van  uitval van minimaal 3 procentpunten in 2015. Als nulmeting geldt het percentage uitval voor het  cohort gestart in 2010. Dat was voor CAH Vilentum 25,3%. 35                                                                    35

 Zie prestatie indicatoren CAH uit 1 cijfer HO 

31   

 

Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  CAH Vilentum heeft het uitvalspercentage de afgelopen jaren zien toenemen, van een  beperkte toename tot 2008 tot een forse toename in de jaren daarna, van 15,4% in 2008 naar  20,9% in 2009 naar 25,3% in 2011. Een analyse van achterliggende redenen werd gegeven in  paragraaf 3.1.1. In het meerjarenplan staan ambities uitgeschreven m.b.t. het vergroten van  de instroom maar er wordt nog onvoldoende stilgestaan bij maatregelen die nodig om  eerstejaars vast te houden. De verwachting is dat meer aandacht voor dit onderwerp reductie  van de uitval mogelijk zal maken. Met het oog op de ontwikkelingen van de afgelopen jaren is  de ambitie getalsmatig voldoende ambitieus en tevens realistisch. Er zijn hogescholen die  ervoor kiezen om het uitvalpercentage niet expliciet te willen reduceren omdat zij dit eerste  jaar als selectiejaar beschouwen en omdat zij door een strenge selectie aan het einde van jaar  1 (met hoge norm voor BSA) hopen het Bachelor‐rendement te verhogen. CAH Vilentum  herkent deze redenering maar vindt niettemin nodig om het bestaande uitvalpercentage te  verlagen.    Benodigde acties:   Implementatie van nieuw beleid m.b.t. deficiënties bij instromende MBO studenten,  waardoor MBO‐ers die geen doorstroompakket hebben voorafgaand aan instroom hun  deficiënties moeten wegwerken. Dit i.t.t. huidige praktijk, waarin instromende MBO  studenten tijdens hun eerste leerplanjaar deze deficiënties konden wegwerken.    Het verstrekken van zo reëel mogelijke informatie over de inhoud van opleidingen   Het verstrekken van informatie over valkuilen bij het volgen van een HBO studie.   In algemene zin meer aandacht voor selectie aan de poort, door in bredere zin dan nu  gebruikelijk studiekeuze gesprekken te voeren   Opzetten en uitvoeren van kwalitatieve uitstroom‐ enquête waaraan leerpunten voor  beleid / verbeteracties kunnen worden ontleend.   Implementatie van de nieuwe programmeringssystematiek (rooster), die ertoe leidt dat  een groep studenten gedurende een semester te maken zal hebben met een vaste, vrij  kleine groep docenten. Hierdoor kan begeleiding geoptimaliseerd worden.  

  Bron van verificatie  DUO    4.2.2  Studiesucces: ambities switch    Het aantal studenten dat binnen de instelling switcht van opleiding is in 2015 zo laag mogelijk doch  maximaal 5%. Als nulmeting voor CAH Vilentum geldt het percentage van 2010, dat staat op 0,5%.36    Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  Het ambitieniveau is hoog in verhouding tot het landelijk gemiddelde, vergeleken over de  afgelopen 8 jaar. Gezien de trends die in het groene HBO in het algemeen en in CAH Vilentum  in het bijzonder zichtbaar zijn, is de geformuleerde ambitie haalbaar. Redenen voor het  constante lage percentage switch : de groene HBO instellingen zijn monosectoraal. Binnen  deze monosectorale setting kan weliswaar worden geswitcht, maar de keuze die bij aanvang  voor een bepaalde opleiding wordt gemaakt is in de meeste gevallen een vrij uitgesproken  keuze.     Benodigde acties:   Continuering van het huidige beleid                                                               36

 Zie prestatie indicatoren CAH uit 1 cijfer HO 

32   

Bron van verificatie:  DUO    4.2.3  Studiesucces: ambitie Bachelorrendement    Het Bachelorrendement in 2015 is minimaal gelijk aan het gemiddelde Bachelorrendement over de  jaren 2004, 2005 en 2006. Het betekent dat CAH Vilentum in 2015 een rendement voor N+1 heeft  van  80% of hoger.    Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  Er is sprake van een neerwaartse trend in het realiseren van Bachelor‐rendement, van 87,7%  voor het cohort dat startte in 2003 tot 74,5% voor het cohort dat startte in 2006. In paragraaf  3.1.3 werd hiervoor een verklaring gegeven.  Sinds in 2006 CGO werd ingevoerd zijn vrijwel  alle studenten die oude programma’s volgen, afgestudeerd. De beginproblemen van het CGO  systeem zijn inmiddels grotendeels onder controle en studenten zijn aan de CGO aanpak  gewend. Daardoor verwacht CAH Vilentum dat gaandeweg vertraging onder studenten die na  jaar 1 zich opnieuw inschrijven (herinschrijvers) zal afnemen, hetgeen een positief effect zal  hebben op het Bachelorrendement. Dit, in combinatie met staand beleid om aan het einde  van het 2e jaar een uitgesteld BSA te kunnen geven aan studenten die de propedeuse nog niet  hebben afgerond en met een meer intensieve begeleiding tijdens de studie door een nieuwe   programmeringssystematiek (zie ook 5.1) moet het mogelijk maken om de neerwaartse trend  van de afgelopen jaren om te buigen naar een stijgende curve.     Benodigde acties   Prioriteit voor doorstroom‐management en studentbegeleiding.   Mentoraat meer richten op studiebegeleiding   Implementeren van nieuwe programmeringssystematiek die leidt tot meer intensief  contact tussen docenten en studenten, met als effect een steviger monitoring op  studievoortgang.   Continueren van met CGO ingevoerd systeem van mentoraat, waarin reflectie op  persoonlijke ontwikkeling en studieloopbaan belangrijke aandachtspunten zijn. Mentoren  op dit punt opnieuw instrueren   Het versterken van het bewustzijn bij studenten t.a.v. de consequenties van lang‐ studeren, waaronder de consequentie van het moeten betalen van de langstudeerders‐ boete. Mentoren op dit punt opnieuw instrueren.   Studenten consequent wijzen op financiële gevolgen van langstuderen    Bron van verificatie  DUO    4.2.4  Kwaliteit / excellentie    In 2015 is het algemene oordeel van studenten over de door hen gevolgde opleiding minimaal 3,8,  gemeten op een 5 punts‐schaal.    Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  Het oordeel van de studenten over de door hen gevolgde opleiding is de afgelopen 3 jaar 3,5  of 3,6 geweest. In het meerjarenplan is uitgesproken dat gestreefd wordt naar een  waardering van minimaal 3,5, een ruime voldoende dus. Deze ambitie wordt inmiddels  waargemaakt, en daarom is het goed een hogere ambitie te formuleren. Een beoordeling van  3,8 is voor CAH Vilentum een vrij stevige ambitie, want gerealiseerde progressie tot dusver is  33   

vrij beperkt. Als we echter kijken naar het oordeel van studenten uit verschillende opleidingen  over verschillende modules / docenten is zichtbaar dat dergelijke metingen over het algemeen  een beter beeld schetsen dan het beeld dat in de NSE naar voren komt. Het is een uitdaging  om meer cohesie te realiseren tussen eigen metingen onder studenten op het punt van  tevredenheid over hun opleiding en landelijke metingen.     Benodigde acties:   In iedere klasgroep het NSE jaarlijks bespreken en analyseren wat de achtergrond is van  ingevulde scores   Met behulp van deze analyse verbeteracties opzetten   Steekproefsgewijs een eigen enquête afnemen met NSE indicatoren om tussentijds te  meten hoe de stand van zaken is en daarmee vaker dan 1 keer per jaar op deze  indicatoren verbeteracties formuleren   Doorgaan met eigen module‐ en docentenenquêtes en deze met studenten bespreken   Heroverweging van interne organisatie en het daarbinnen beleggen van taken,  bevoegdheden en verantwoordelijkheden op het gebied van kwaliteitszorg.   Aanstellen van extern auditteam    Bron van verificatie  NSE  Interne administratie    4.2.5  Maatregelen: docentkwaliteit    In 2015 heeft minimaal 70% van de docenten een Master/PhD behaald dan wel is studerend hiervoor  ofwel beschikt over een MO‐B getuigschrift. De nulmeting van CAH Vilentum is gebaseerd op de  situatie medio 2012 (zie ook 3.1.5) . Op dat moment heeft CAH Vilentum 83 docenten op dit niveau,  op een populatie van 120 docenten, ofwel 69,3%.  Aanvullend op het bovenstaande heeft iedere  docent met een vaste aanstelling in 2015 een onderwijsbevoegdheid dan wel een pedagogisch  didactisch getuigschrift of is studerend hiervoor.    Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  CAH Vilentum heeft een zeer stabiele docentenpopulatie, met een substantieel aandeel  docenten afkomstig uit het bedrijfsleven. Uitstroom van docenten vindt in de meeste gevallen  plaats op basis van leeftijd. Een groot aantal docenten bevindt zich in de leeftijdscategorie  50+. Instroom van docenten vindt plaats op basis van groei van de opleidingen. Het sturen op  verhoging van het percentage academici geschiedt enerzijds via het aanname beleid en  anderzijds door het aanbieden van opleidingsmogelijkheden aan zittend personeel. De  verbetering van het percentage academici in het docentencorps is op dit moment vrijwel  geheel toe te schrijven aan benoemingsbeleid. Inmiddels volgt ook een aantal docenten een  Masteropleiding c.q. een promotietraject. De doorlooptijd van dit soort trajecten is meestal  rond de 2 jaar voor een Masteropleiding en minimaal 4 jaar voor een PhD.  Het realiseren van groei van het percentage  docenten met een Master / PhD of studerend  daarvoor  naar 75% betekent, bij een gelijkblijvende populatie, dat er negen personen meer  dan nu een dergelijke kwalificatie dienen te bezitten / daarvoor studeren. Met de nu  voorziene aantallen  studerenden / promovendi / personen die zich hebben gemeld voor een  opleidingstraject (zie 3.1.5)  moet de geformuleerde ambitie haalbaar zijn.    Door de stabilisering van het aantal personeelsleden en het beperkte aantal docenten dat  een functie elders aanvaardt / op leeftijdsgronden uitstroomt en dus vervangen moet worden  (plm 7 personen uitstroom op leeftijdsgronden voorzien, de komende jaren)  is het niet 

34   

realistisch om te veronderstellen dat het huidige percentage academici door instroom van  nieuwe collegae binnen enkele jaren drastisch zal toenemen.  Daar komt bij dat CAH Vilentum wil blijven sturen op instroom van collegae uit het  bedrijfsleven, gezien de voordelen die dat biedt (zie ook 3.3.3) . Deze collegae hebben niet  altijd een academische opleiding genoten maar wel een dergelijk werk‐ en denkniveau.     Benodigde acties:   Actief opleidingsbeleid voor docenten die geen Master / PhD bezitten. Ter aanvulling op  in meerjarenplan geformuleerde ambitie m.b.t. aantal promovendi   ( minimaal altijd 2 personen binnen docenten‐populatie die promotietraject doen) wordt  een aanvullende ambitie geformuleerd m.b.t. het volgen van Master‐opleiding.    In geval van vacatures worden de komende jaren zoveel mogelijk personen met  academische opleiding aangenomen.    Bron van verificatie  Administratie instelling  NSE    4.2.6  Maatregelen: ambities onderwijsintensiteit    Uiterlijk in 2015  hebben alle Bachelor voltijdsopleidingen gemiddeld minimaal 14 uur  contacttijd per  week in de reguliere lesweken in  het 1e studiejaar.    Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  CAH Vilentum streeft naar een goed evenwicht tussen contacttijd, begeleidingsuren,  praktijkopdrachten en stages. In het recente verleden was er een verschil tussen gerealiseerde  contacttijd per opleiding. In 2011 werden stappen gezet om de contacttijd schoolbreed te  intensiveren. Dat leidde in sommige gevallen tot te volle weekprogramma’s en overbelasting  bij docenten. Om die reden is een nieuw programmeringssysteem ontwikkeld, met een strak  stramien van vaste roostertijd en flextijd. Dit systeem garandeert dat het vereiste minimum  van 12 contacturen per week voor eerstejaars wordt gerealiseerd en zelfs licht wordt  overschreden. De ambitie om 500 uur contacttijd te realiseren is dan ook haalbaar.    Benodigde acties:   Nieuwe programmeringssystematiek implementeren m.i.v. september 2013   Evaluatie van deze systematiek gedurende 2013 en indien noddzakelijk daarna  aanpassingen doorvoeren teneinde de geformuleerde ambitie te realiseren    Bron van verificatie  Intranet CAH  Blackboard CAH    4.2.7  Maatregelen: ambities indirecte kosten      CAH Vilentum heeft deelgenomen aan het Benchmarkonderzoek Overhead Hogescholen,  uitgevoerd door Berenschot37 Het beeld dat dat onderzoek oplevert is aangegeven in  paragraaf 3.1.7. Op basis van dit onderzoek formuleert CAH Vilentum de volgende  doelstelling met m.b.t. indirectie kosten:                                                                   37

 Wismans, Mouthaan en Huijben, Benchmark Onderzoek Overhead Hogescholen, Utrecht, april 2012 

35   

    Tabel 11 verhouding OP/OOP 

 

2011 

2015 

Overheadformatie als percentage van totale formatie excl.  Onderwijs‐ en onderzoeksondersteuning    Overhead per fte van de gehele organisatie incl. Onderwijs‐ en  onderzoeksondersteuning    Overhead/omzet. Overhead als percentage van de omzet  

20,40%   

22,5% 

€ 19.737    

 €  20.800 

21,0%  

22,0% 

    Onderbouwing ambitieniveau en haalbaarheid:  CAH Vilentum kent momenteel een relatief heel laag percentage overhead. Er wordt actief  gestuurd op optimale aanwending van middelen om het primaire proces uit te voeren. We  stellen het volgende vast:   De hogeschool groeit.   De nieuwe locatie in Almere vereist ondersteuning   De regeldruk neemt toe; dat vereist adequate ondersteuning, naar kwaliteit maar ook  naar kwantiteit   Binnen CAH Vilentum wordt een groep medewerkers, tot dusver deel uitmakend van de  Stichting SSV, toegevoegd aan het personeelsbestand van CAH Vilentum. Het betreft hier  onderwijsondersteunend personeel. Door deze stap zal het aandeel OOP in de verhouding  OP/OOP veranderen     Dit leidt ertoe dat de huidige ratio mogelijk zal veranderen. CAH Vilentum stuurt er echter op  om de toename van de overhead zoveel mogelijk te beperken, en spreekt de ambitie uit om in  2015 maximaal de percentages / bedragen voor overhead te halen zoals in figuur 10  aangegeven    Benodigde acties:   Actief sturen op gebalanceerde formatieplanning OOP vs OP    Bron van verificatie  Interne administratie    4.3  Ambities m.b.t. facultatieve indicatoren    Evenals de andere groene HBO instellingen heeft CAH Vilentum haar ambities op de profieldimensies  onderzoek en valorisatie. Het beleid van de komende jaren is erop gericht om, als individuele  instelling maar ook zeker in samenspraak met de collega‐instellingen uit de sector, deze ambities te  realiseren. In onderling overleg hebben de groene HBO instellingen er echter voor gekozen om deze  ambities niet mee te nemen in de formulering van kwantitatieve doelstellingen voor de prestatie‐ afspraken met de aangereikte bronnen van verificatie    CAH Vilentum wil aangesproken worden op de volgende ambities m.b.t. de profieldimensies  onderwijs (facultatieve indicatoren), onderzoek en valorisatie.       

36   

4.3.1  Ambities onderwijs     Het handhaven van een docent / student ratio die niet hoger wordt dan 1: 22  (administratie  CAH)   Een verbetering van het NSE oordeel van studenten over de inhoud van hun opleiding (NSE)   Een verbetering van het NSE oordeel van studenten over algemene vaardigheden. (NSE)   Minimaal het vasthouden van het NSE oordeel van studenten over wetenschappelijke  vaardigheden (NSE)   Een verbetering van het NSE oordeel van studenten over voorbereiding op beroepsloopbaan  (NSE)   Minimaal het vasthouden van tot dusver behaalde resultaten m.b.t. snelle instroom van   afgestudeerden in passende functies met een startsalaris dat aansluit bij het landelijke beeld  (HBO monitor)    Het handhaven van internationaal onderwijsaanbod (NUFFIC) en instroom van buitenlandse  studenten op basis van een in het buitenland behaald diploma (NUFFIC)    4.3.2  Ambities onderzoek     Verhoging van het aantal docenten dat bij onderzoek betrokken is. (administratie CAH)   Handhaven van het huidige percentage lectoren t.o.v. aantal FTE onderwijsgevenden  (administratie CAH)    4.3.3  Ambities valorisatie     Verkrijgen van NVAO bijzonder kenmerk “Ondernemerschap” op basis van investeringen en  prestaties op het gebied van onderwijs en onderzoek op het gebied van ondernemerschap.  (NVAO)   Handhaven van het staande beleid om alle afstudeerprojecten te verbinden met een  praktijkopdracht  (CAH VILENTUM administratie)   Handhaven van  beleid om docenten / onderzoekers te benoemen die werkervaring hebben  buiten het Hoger Onderwijs   Handhaven van beleid om substantieel onderdeel van curricula te laten bestaan uit praktijk‐ gerelateerde opdrachten, projecten en stages (administratie Kennisbalie, stage coördinatoren en  afstudeer coördinator)        

37   

5. 

Stappenplan 

  Voor het realiseren van de ambities m.b.t. de verplichte indicatoren zijn per punt acties benoemd. In  onderstaand schema is e.e.a. samengevat:   

 

2012 /2013

2013 / 2014

2014 / 2015

Beleid m.b.t. deficienties 

Aanbod zomercursus

Selectie aan de poort 

Aangepast beleid  ontwikkelen 

Evt. doorvoeren  aanpassingen in cursus  Beleid uitvoeren

Uitstroom enquête 

Ontwikkelen en  uitvoeren; data base  voor gegevens maken  Nieuwe  roostersystematiek  implementeren 

Analyse resultaten,  bepalen vervolgbeleid  Beleid op basis van  eerste uitvoering indien  nodig verder  aanscherpen  Analyse van enquête en  formuleren & uitvoeren  noodzakelijke acties  Implementatie van  geanalyseerde  verbeterpunten 

Aanpassen Programmering

Doorzetten project  achterstandsmanagement 

Mentoraat / begeleiding  studenten 

Analyse NSE 

Opzetten van tussentijdse  meting met NSE indicatoren  Verbinden van eigen  evaluaties met NSE en  daaruit leerpunten halen 

Instelllen auditteam 

Analyse van gegevens  mbt doorstroom en  formuleren &  implementeren van  noodzakelijke acties  Meer aandacht voor  consequenties  langstuderen en  begeleiding ter  voorkoming hiervan  Aanscherping van beleid  op dit punt 

Opzetten van tussentijds  NSE. Eerste afname  Gesprekken met  studenten over  resultaten eigen  metingen vs NSE en  komen tot acties naar  aanleiding hiervan  Team aanstellen ( 4 ps)  en werkafspraken  maken. 1e audit 

Opleidingsplan Master 

Minimaal 3 ps studeren  voor Master, minimaal 2  staan klaar 

Opleidingsplan PhD 

Minimaal 2 ps bezig met  promotie  In advertenties eis 

Aanpassen aannamebeleid

38   

Analyse van enquête en  formuleren & uitvoeren  noodzakelijke acties  Analyse van resultaten  en formuleren &  implementeren van  verbeteracties  Analyse van gegevens  mbt doorstroom en  formuleren &  implementeren van  noodzakelijke acties  Meer aandacht voor  consequenties  langstuderen en  begeleiding ter  voorkoming hiervan  Analyse van  ontwikkeling in  uitkomsten NSE en  opstellen van  verbeteracties  Afname tussentijdse  eigen NSE en analyse  Gesprekken met  studenten over  resultaten eigen  metingen vs NSE en  komen tot acties naar  aanleiding hiervan  Gesprekken met  studenten over  resultaten eigen  metingen vs NSE en  komen tot acties naar  aanleiding hiervan  Minimaal 3 ps behalen   Master, minimaal 2  nieuwe kandidaten  staan klaar  Minimaal 2 ps bezig met  promotie  In advertenties eis 

Analyse van gegevens  mbt doorstroom en  formuleren &  implementeren van  noodzakelijke acties  Meer aandacht voor  consequenties  langstuderen en  begeleiding ter  voorkoming hiervan  Implementeren  verbeteracties,  begeleiding van  studenten  Afname tussentijdse  eigen NSE en analyse  Gesprekken met  studenten over  resultaten eigen  metingen vs NSE en  komen tot acties naar  aanleiding hiervan  Gesprekken met  studenten over  resultaten eigen  metingen vs NSE en  komen tot acties naar  aanleiding hiervan  Minimaal 3 ps behalen  Master, minimaal 2  nieuwe kandidaten  staan klaar   Minimaal 2 ps bezig met  promotie  In advertenties eis 

academische opleiding  opnemen.   Nieuw rooster als onderdeel  Rooster wordt  van nieuwe  geïmplementeerd  programmerings‐ systematiek 

   

 

39   

academische opleiding  opnemen.  Verbeterpunten nieuwe  roostering  implementeren 

academische opleiding  opnemen.  Verbeterpunten nieuwe  roostering  implementeren 

Bijlage 1  Conclusies van bijeenkomst met studenten, d.d. 23 april 2012 en namenlijst van aanwezigen    Op 23 april 2012 werd een bijeenkomst georganiseerd om met studenten van gedachten te wisselen  over de prestatieafspraken. Aan de hand van een presentatie werd uitgelegd waarom deze afspraken  gemaakt moeten worden en welke keuzes CAH Vilentum, in overleg met de andere HAO‐instellingen,  gemaakt heeft.     Na het plenaire gedeelte werd in kleine groepen doorgepraat over de volgende 4 vragen    1. Hoe krijgen we meer samenhang tussen interne evaluaties en NSE?  2. Hoe voorkomen we voortijdige uitval?  3. Hoe realiseren we een beter Bachelorrendement?  4. Welke rol kunnen studenten spelen bij het realiseren van de prestatieafspraken?    Antwoorden werden op flappen gezet en waar nodig aan het eind van de bijeenkomst nog toegelicht.  Sommige reacties zijn vetgedrukt. Het betreft hier suggesties die bespreekbaar gemaakt zullen  worden of zelfs nu al opgevolgd worden.     Ad vraag 1   Evaluaties inroosteren in mentoruur: meer deelnemers, meer tijd en meer aandacht   Betere terugkoppeling NSE naar studenten   Betere informatie over belang NSE   Grote hoeveelheid (externe) mailverzoeken voor invullen NSE reguleren, er intern 1 moment  voor kiezen   Items interne evaluaties (meer) gelijk maken aan items in NSE    Betere en meer specifieke vragen in NSE   In enquêtes minder vragen stellen, meer to the point   Studenten met bepaalde acties triggeren om enquêtes in te vullen    Ad vraag 2   Voorlichting verbeteren, meer realistisch maken   Nagaan of de uitval met name in specifieke majors zit en daar dan maatregelen treffen   Veel aandacht besteden aan eerste weken op school, deze zijn cruciaal   Verbetering keuzetraject voor 3‐ of 4 jarige opleiding voor MBO‐ers    Bied meer herkansingsmogelijkheden   Verken de mogelijkheden om toelatingsgesprekken in te voeren of een toelatingsexamen af te  nemen   Voer meer controle uit op lesinhoud en docentkwaliteit.   Maak beter zichtbaar wat er gebeurt met docent‐evaluaties   Studenten zouden naast de studie niet moeten werken   Met name aandacht besteden aan goede voorlichting voor matige MBO‐ers   Minimale norm bindend studieadvies verhogen naar 50 pt die men behaald moet hebben aan  het einde van jaar 1 (opm: verhoging van de norm wordt momenteel wel besproken   Duitse studenten intensiever taaltrainingsprogramma aanbieden   Deficiëntie‐vakken in zomer voorafgaand aan instroom laten wegwerken door aanbod  zomercursus    Ad vraag 3   Goede analyse maken van redenen om te stoppen / vertraging oplopen  40   



Studenten goed duidelijk maken dat een diploma van grote waarde is, ook als men al tijdens  de studie een baan vindt  Meer herkansingen en sneller herkansingen nadat het examen is afgenomen  Studietijd vrijroosteren / lagere werkdruk voorafgaand aan tentamenperiode  Werk aan betere bewustwording bij studenten t.a.v. studienormen.   Mentoruren veel meer gebruiken voor intensieve studiebegeleiding  Actievere modules in het eerste jaar  Meer onderling klankborden van studenten, elkaar aanspreken 

        Ad vraag 4   Leraren die geen kennis kunnen overbrengen andere taken geven (opm:  lijkt niet op vraag 4 te  slaan, is wel als antwoord op die vraag opgetekend   studenten stimuleren om te “leren leren”   Studenten uitdagen om meer ideeën te delen met docent / mentor   Werken aan systeem van bijlessen voor & door studenten.    Elkaar onderling stimuleren en aanspreken op studieprestaties   Studenten moeten de NSE enquête meer bewust gaan invullen   Studenten moeten betere studiementaliteit krijgen, meer aan deadlines gehouden worden;  daardoor minder lakse houding onder studenten   Betere voorlichting over wat, hoe waar, wanneer. Het lijkt erop dat veel studenten nu niet erg  volgens een goede planning werken   Meer contacten tussen zittende en aspirant studenten   Studiebegeleiding door studenten onderling   Vinger aan de Pols per opleiding organiseren   

  

41   

42   

 

              43   

44