Presentatie voor de leden van de commissie Ruimtelijke ordening van het Vlaams Parlement op 29 juni 2011
Beleidsplan Ruimte
Agenda
een nieuw beleidsplan ? o Inhoud o trajectverloop
onderzoek Coproductie o Burgerbevraging o Partnerdialogen o Kernteam
Aanzet groenboek
Een nieuw beleidsplan Ruimte
een nieuw Beleidsplan Ruimte
Aanleiding
Regeerakkoord o Engagement > Voorlopige vastlegging van nieuw RSV
beslissing Vlaamse Regering 28.01.11 o o o o o
Opmaak lange termijn visie 2020 / 2050 Inbedding in Vlaanderen in Actie (ViA) Relatie tot beleidsinstrumentarium huidig RSV Organisatievorm ..
een nieuw Beleidsplan Ruimte
Opvolger van het RSV ?
Ja o Verdere uitvoering RSV (cfr. codex) o “Robuuste lijnen” / waarden / normen
nee o o o o o
(nieuwe) maatschappelijke uitdagingen Strategisch en realisatiegericht Lange en korte termijn 2020 / 2050 Onzekerheden en scenario’s Maatschappelijk draagvlak !
trajectverloop
Te onderscheiden stappen
Groenboek Witboek Ontwerp beleidsplan Beleidsplan + actieplan
Uitgangsprincipe :
Coproductie !
trajectverloop
selectiefase
partnerdialoog
Actieve burgers
Te informeren publiek
eind 2011
medio 2013
ontwerp Beleidsplan Ruimte
witboek
Groeifase
Beslissen / keuzes maken
verkenningsfase
Verwerking / uitdieping
kernteam
groenboek
stuurgroep
Intense participatie
Vlaamse Regering
medio 2014
Traject naar groenboek
1e werkjaar = verkenningsfase
3 sporen o Onderzoek o Communicatie / informatie o Participatie / coproductie
4 denkstappen met partners o o o o
Ideeën verkennen Scenario’s verkennen Onderzoek verkennen Visie verkennen
Doel = groenboek tegen eind 2011
onderzoek
onderzoek
Doelgericht onderzoek
Leidende thema’s voor strategisch beleidsplan o o o o
Wonen Klimaat Technologie Polycentraliteit
Onderzoek bij o RWO o Beleidsdomeinen (partners) o Steunpunt Ruimte en wonen
onderzoek
Doelgericht onderzoek
Binnen RWO o o o o o o
Sturingsmodellen voor het wonen Slim ruimtegebruik voor hergebruik en omkeerbaar ruimtegebruik Ad hoc opdracht ruimtelijke scenario’s Klimaatverandering en ruimtelijk beleid Ruimtelijke visievorming voor een polycentrisch Vlaanderen Onderzoek naar de ruimtelijke impact van technologische ontwikkelingen 2020-2050
Bij partners o oplijsten studies en beleidsplannen (zie verder > kernteam)
onderzoek
Doelgericht onderzoek
Steunpunt Ruimte en Wonen Langlopend basisonderzoek (2007 – 2011) Korte termijn beleidsgericht onderzoek Huidige opdracht loopt af eind 2011 Nieuwe opdracht voor een steunpunt is opgesteld Start begin 2012
o o o o o
o Huidige pakket • •
Overkoepelende werkpakketten Thematische werkpakketten
onderzoek
Doelgericht onderzoek
Steunpunt Ruimte en Wonen o Overkoepelende werkpakketten • Ruimtemonitor • Ruimtelijk-dynamische landgebruikersmodel • Ruimtelijke synthese o Thematische werkpakketten • Ruimtelijke transformaties ten gevolge van geleidelijke verstedelijking • Ruimtelijke transformaties voor economie • Ruimtelijke transformaties van landbouw en andere open ruimte functies • Ruimtelijke transformaties door wederzijdse relatie tussen mobiliteit en infrastructuurdynamiek • Ruimtelijke transformatie in toerisme en recreatie • Ontwerpend onderzoek als ondersteuning voor ruimtelijke scenario’s • Geschiktheid van beleidsinstrumenten • Ruimtelijke scenario’s
communicatie
communicatie
Lentecampagne
Doel o burgers laten nadenken over toekomstige ontwikkeling o Actieve participatie en inspraak
Campagne o Beelden die kietelen, die uitdagen o Boodschap heeft gewerkt • • •
76.000 bezoekers op website 46.000 reacties op “ken je zelf” Meer dan 2.500 ideeën geformuleerd
participatie
participatie
verschillende doelgroepen voor participatie
Waarom ? o Aantal potentiële partners te groot o Verschillende impact op ruimte
Elke doelgroep ander traject Te onderscheiden doelgroepen o Burgers o Professionelen o Beleidsdomeinen binnen Vlaamse overheidsadministratie
burgerbevraging
burgerbevraging
Representatieve steekproef
Online bevraging
enquête – Ken je zelf Inspireer het beleid
Burgerevent 28 mei 2011
burgerbevraging
Representatieve steekproef
bij 1050 Vlamingen Vraag : “Hoe moet Vlaanderen er in 2050 uitzien ?”
resultaten : 1.
2. 3.
Ideeën: ‘nabijheid’, nationale parken, auto minder dominant, meer openbare ruimte, ondergronds verkeer, eigen energieproductie, kleiner wonen, minder overstromingsrisico Bezorgdheden: teloorgang van de open ruimte op het platteland Rol van de overheid: vrijheidsgraden, geen fiscale maatregelen
burgerbevraging
Ken Je zelf …
Interactieve website 76.000 bezoekers 46.000 deelnemers periode 28 april > 28 mei 2011 20 vragen leiden naar ideale leefomgeving 6 leefomgevingen
New York
Freiburg
Los Angeles
Nederland
Vlaanderen vandaag
Dyssekilde
burgerbevraging
Ken Je zelf …
Resultaten o o o o o o
Freiburg 31 % Dyssekilde 23 % Nederland 22 % Vlaanderen vandaag New York 5% Los Angeles 3%
16 %
Inzicht en draagvlak vergroot …
burgerbevraging
Inspireer het beleid
3 vragen o Hoe kunnen we onze steden in de toekomst aantrekkelijker worden om er te wonen ? o Wat verwacht je van het toekomstige Vlaamse platteland, van de ruimte buiten de steden ? o Hoe kunnen we in de toekomst slimmer omgaan met de beperkte ruimte die we hebben ?
Meer dan 2.500 ideeën en reacties
burgerbevraging
Inspireer het beleid
Topideeën (1) o Vermijd gettovorming o Naast ‘decor-groen’ is er ook ‘doe-groen’ in de stad o Kies resoluut voor de zachte weggebruiker. Organiseer de stad zodanig dat je geen auto nodig hebt o Een fijne en aantrekkelijke leefomgeving voor jonge gezinnen in de stad o Leegstand transformeren tot open ruimtes, woonprojecten o Het platteland blijft landelijk, geen uitbreiding van het dorp meer o (… )
burgerbevraging
Inspireer het beleid
Topideeën (2) o (..) o Bepaalde gebieden moeten strikt groen ingekleurd worden, hier wordt later niet op teruggekomen. o Lintbebouwing moet stoppen. o Landbouw wordt gestimuleerd en Vlaanderen produceert zijn eigen voedsel. o Gebouwen worden voor meer dan 1 functie gebruikt. o Energiebewuste woningparken en wijken bouwen met een eigen energiebevoorrading. o Woningen zijn overal betaalbaar.
burgerbevraging
Burgerevent ‘ruimte voor morgen’
28 mei 2011 100 burgers (geselecteerd uit 2155 kandidaten) Hele dag meedenken Aan de hand van concrete vragen o o o o
Hoe ziet je leefomgeving er vandaag uit – wat valt op ? Hoe ziet je ideale leefomgeving eruit … (in groep) Welke maatregelen zijn hiervoor nodig (overheid / individu) Bespreking van de ‘topideeën’
Einde van de dag > “burgermanifest”
100 ambassadeurs voor ruimte voor morgen
burgerbevraging
Burgerevent ‘ruimte voor morgen’
Ideeën o o o o o o o
Mentaliteit Participatie: verandering door betrokkenheid Convivialiteit: dorpsgevoel in de stad Eigenheid: stad blijft stad, platteland blijft platteland Hergebruik: leegstand aanpakken Betaalbaarheid, einde aan speculatie, grondprijs differentiëren Duurzaamheid als criterium
burgerbevraging
Burgerevent ‘ruimte voor morgen’
tegenstellingen Collectiviteit vs. Individualiteit: ruimte delen - nabijheid Hyperlokaal leven vs. wereldburgerschap Flexibiliteit vs. Consequent beleid: nood aan visie Centraliseren vs. Spreiden Open ruimte behouden (Lintbebouwing stoppen) vs. Ecodorpen bouwen o Creativiteit om tegenstellingen te overstijgen
o o o o o
partnerdialoog
partnerdialoog
“Professionelen” = heterogene groep
Overheden Middenveldorganisaties Belangengroepen Vakwereld Formele adviescommissies Actiegroepen ….
partnerdialoog
Nood aan betrokkenheid
Waarom ? o o o o
Impact op ruimtelijke ontwikkeling Vlaanderen Actief betrokken bij realisaties Ruime kennis en ervaring Mening over (al dan niet) gewenste ruimtelijke ontwikkelingen
actievere en intensievere betrokkenheid o Partnerdialoog 1 – ViA rondetafel o Partnerdialoog 2 – scenario’s o Geplande partnerdialogen
partnerdialoog 1
Groen Stedengewest
3 december 2010 Startschot Beleidsplan Ruimte “samen nadenken over de Vlaamse Ruimte” 100-tal partners o Klassieke sectoren o Niet traditionele partners
Resultaten verwerkt in publicatie
partnerdialoog 1
“Groen Stedengewest”
Resultaten: oWetenschappelijke analyse (rapport) oInput voor Beleidsplan Ruimte oGewaardeerde rondetafel oOptimistische kijk op 2050 van deelnemers oNoodzaak aan ruimtelijk beleid werd onderstreept oSense of urgency
partnerdialoog 2
toekomstscenario’s
16 mei 2011 Laten kennis maken met scenario-denken Verkennen van 4 scenario’s voor ruimte in Vlaanderen 2050 Met 100-tal partners oKlassieke sectoren oniet-traditionele partners
Resultaten worden verwerkt in ad hoc onderzoek steunpunt
partnerdialoog 2
toekomstscenario’s
Waarom scenario’s o Lange termijn denken > onzekerheden o Scenario’s laten toe om ondanks deze onzekerheden toch beleid te voeren o Scenario’s zijn geen prognoses noch een wensbeeld o Veronderstelt tegelijkertijd +/- permanent monitoring + evaluatie ! o Opmerking : deelnemers aan workshop / partnerdialoog konden zich soms moeilijk inleven in scenario’s !!
partnerdialoog 2
toekomstscenario’s
4 scenario’s o o o o
Op basis van ad hoc onderzoek Steunpunt Ruimte en Wonen Zie ook scenario’s WLO-studie als basis voor structuurvisie Nederland Verkennen van extremen (‘hoeken van de kamer’) Opgebouwd aan de hand van 2 belangrijke maatschappelijke spanningsvelden
partnerdialoog 2
2 maatschappelijke spanningsvelden
Internationaal vs lokaal Overheid vs privé
internationaal
Extreme scenario’s
Hoeken van de kamer Geen wensbeeld ! overheid
privaat
lokaal
internationaal
Globale economie
Sterk Europa
overheid
privaat
lokaal
Regionale gemeenschappen
Transatlantische markten
Volgende partnerdialoog
voorzien
6 oktober 2011 oOnderzoek ovisie 2020-2050
Volgende partnerdialogen oNa goedkeuring groenboek door Vlaamse Regering oConcrete data en inhoud nog te bepalen
kernteam
kernteam
Samenstelling
medewerkers uit volgende beleidsdomeinen o o o o o o o o o o
Leefmilieu, Natuur en Energie Landbouw en Visserij Economie, Wetenschap en Innovatie Mobiliteit en Openbare Werken Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Cultuur, Jeugd, Sport en Media Stedenbeleid Woonbeleid Gezin, Welzijn en Gezondheid Vlaams Bouwmeester
+ 5 VTE RWO en expert-projectleider
kernteam
Werking
doel = coproductie o Samen de pen vasthouden o Verhoogt draagvlak o Verhoogt slaagkansen realisatie
Resultaten sedert 01.05.11 o o o o o
Overzicht studies en beleidsplannen Bevraging ambities en verwachtingen Statuut groenboek / witboek / beleidsplan Structuur groenboek Vastleggen + definiëren uitgangsprincipes
kernteam
statuut groenboek / witboek / beleidsplan
Groenboek o
focus onderzoeksvragen
o
Marges vastleggen voor verdere onderzoekstraject
o
Goedkeuring Vlaamse Regering
o
Na groenboek > ruime participatie
Witboek o
Hoofdlijnen en krachtlijnen ruimtelijk beleid vastleggen
o
Resultaat van onderzoekstrajecten
o
Goedkeuring Vlaamse Regering
o
Na goedkeuring > ruime participatie
Beleidsplan o
Uitgewerkt beleidskader
o
Uitvoeringsgerichte acties
kernteam
Structuur groenboek
1 uitgangspunten en uitdagingen o
Beschrijving van de context
o
Uitgangsprincipes
o
Trends en onzekerheden
o
Toekomstverkenningen
o
Uitdagingen
2. visie 2020/2050 o
Globale ontwikkelingsprincipes
o
Thematische ontwikkelingsprincipes
o
Gebiedsgerichte ontwikkelingsprincipes
3. naar realisatie … ? o
Strategie en acties
o
Organisatie en instrumentarium
4 onderzoeksvragen voor het witboek
kernteam
Uitgangsprincipes
Wat o Kwalitatieve doelstellingen o Vormen basis voor verdere visievorming o Min of meer harde uitgangspunten
Welke o o o o o o
voortbouwen op RSV Streven naar duurzame ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijke kwaliteit is meerwaarde ten opzichte van kwantiteit Flexibiliteit inbouwen ja, maar Integrerend karakter bewaken Vlaanderen internationaal positioneren
samenvatting
samenvatting
Beleidsplan Ruimte
Methodologie o Totaal verschillende t.o.v. RSV o Participatie en coproductie = uitdaging maar ook extra tijdsinvestering o Strategische keuzes versus alomvattend beleidskader
uitdaging o Zoektocht naar wervend gemeenschappelijk verhaal over verschillende beleidsdomeinen + beleidsniveaus heen o Onderzoek aan de hand van scenario’s vertalen naar beleidsstrategie en instrumentarium o Spanningsveld tussen nood aan een overkoepelende macrovisie voor Vlaanderen vs. oplossingen in de achtertuin van de burgers (zie burgerbevraging) o …
vragen / opmerkingen Kijk ook op www.beleidsplanruimte.be
