PRESBYOPIE EN CONTACTLENZEN

PRESBYOPIE EN CONTACTLENZEN

Presbyopie en contactlenzen Een studie, gevoerd in 5 Europese landen, wees uit dat de helft van de vrouwen boven de 40 het gevoel had dat contactlenzen hun levenskwaliteit positief zouden beïnvloeden. 41 % zegt wel contactlenzen te willen proberen indien hun oogzorg specialist ze zou aanbevelen en 22% geeft aan dat contactlenzen hun eerste keus zouden zijn1 In een recent artikel in “De Opticien” konden we lezen dat “1 op de 10 Nederlanders van 40 jaar en ouder een leesbril sexy vindt staan”, 9 van de 10 doen dat dus niet… En even verder: “vaak wordt de eerste leesbril bij een drogisterij of warenhuis aangeschaft..”2 Zijn dit indicaties dat we de opties die vandaag beschikbaar zijn in (multifocale) contactlenzen onvoldoende benutten? Steeds meer oudere mensen, steeds minder lenzen Oud(er) worden is dé hedendaagse trend. De cijfers liegen er niet om: Populatie in Nederland3 2000 Totale bevolking 15 863 950 Jonger dan 20 jaar 3 873 008 20 tot 40 jaar 4 761 504 40 tot 65 jaar 5 076 996 65 tot 80 jaar 1 652 103 80 jaar of ouder 500 339

2008 % 24.4 30,0 32,0 10.4 3.2

16 405 399 3 940 450 4 267 063 5 783 060 10,4 615 489

2009 % 24.0 26.0 35.3 11.0 3.8

16 486 587 3 932 759 4 235 236 5 846 788 1 840 735 631 069

% 23.9 25.7 35.5 11.2 3.8

Populatie in België4 Totale bevolking

2000 10 239 085

%

2007 10 584 534

%

Jonger dan 20 jaar

2 419 964

24

2 441 129

23

20 tot 40 jaar

2 899 822

28

2 769 873

26

40 tot 65 jaar

3 204 206

31

3 563 470

34

65 tot 80 jaar

1 358 595

13

1 326 423

12

80 jaar of ouder

356 498

4

483 639

5

In beide landen is de groep presbyopen ruim vertegenwoordigd en dat wordt in de toekomst zeker niet minder. 100 90

90

Terwijl (beginnende) presbyopie ervoor zorgt dat de behoefte aan een visuscorrectie in de leeftijdsgroep 40+ spectaculair toeneemt, stellen we vast dat het % contactlensdragers haast even spectaculair daalt5.

80 70 60

6 5 .8 59

50 4 1 .3

40

3 5 .2

3 2 .9

3 0 .6

30 20 10

4 .6

7 .2

7 .7

1 6 -4 4

1 6 -2 4

7 .5

6 .5

3 .5

1 .2

0 16+

2 5 -3 4

V is io n C o rre c t e d % o f P o p u la t io n

© CIBA VISION® Academy for Eyecare Excellence™ – ism S.J. Stad, Optometriste

3 5 -4 4

4 5 -5 4

C o n t a c t L e n s W e a re rs % o f P o p u la t io n

55+

Geschat wordt dat momenteel ongeveer 66% van de Europese bevolking zich in het presbyopische segment bevindt terwijl het aandeel van de multifocale lenzen een schamele 5% uitmaakt6 . In de groep 45 - 54 j verliezen we jaarlijks ongeveer 2.3 miljoen lensdragers. Vanwaar het vrij heftig afhaken? Volgens onderzoek bij de 40+ consument is de belangrijkste reden … visusproblemen! De huidige groep 40+ is, vergeleken met hun leeftijdgenoten van ongeveer 20 jaar geleden, veel actiever en heeft ook een totaal verschillende levensstijl. Zij willen gewoon goed zien op alle afstanden en zijn niet zozeer bereid om in te leveren op één of andere afstand.7 Het oog als we ouder worden In de loop van de tijd ondergaat het oog heel wat fysiologische veranderingen. Het voor de consument wellicht meest voelbare teken is het accommodatieverlies. De ooglens wordt in de loop van de jaren iets groter, verliest langzamerhand haar flexibiliteit en hierdoor haar vermogen om zich aan te passen aan de voorwerpsafstand. Ondanks de wijdverspreidheid van het fenomeen en de talloze onderzoeken er rond, zijn nog niet alle processen, betrokken bij het accommodatieverlies, volledig begrepen en verklaard. Naast het afnemen van de accommodatie verandert ook de traanfilm behoorlijk: vermindering van de traanproductie, lager traanvolume en wijziging van de osmolariteit8,9. Het is dan ook niet ongewoon dat presbyopen vaker last hebben van drogere ogen en van discomfort. Het (toenemend) gebruik van medicijnen kan het gevoel van droogte in bepaalde gevallen versterken. Bij het aanmeten van contactlenzen dient hiermee rekening te worden gehouden. Ook het kleiner worden van de pupildiameter en het evolueren van astigmatisme volgens de regel naar astigmatisme tegen de regel zijn factoren die de keuze van de lens zullen beïnvloeden10 Opties voor het corrigeren van presbyopie De oogzorgspecialisten zijn het eens met de consument dat een verbetering van de visuskwaliteit op alle afstanden, de meest begeerde verbetering zou zijn van de multifocale lenzen6 Als belangrijkste barrière voor het aanmeten van multifocale lenzen worden doorgaans de verlengde stoeltijd en het hogere risico op falen aangegeven. Brillen Leesbrillen, bifocale en multifocale brillen zijn traditioneel de populairste opties voor de correctie van presbyopie. Technologische verbeteringen van de multifocale brilglazen zorgen ervoor dat deze glazen een goede en comfortabele visus bieden op alle afstanden. Vaak wordt bestaande contactlensdragers een leesbril aangeboden om over de lenzen te dragen. Chirurgische ingrepen Het aantal chirurgische opties om presbyopie te corrigeren neemt toe. Zowel het gebruik van intra oculaire accommodatieve en multifocale lenzen die de eigen ooglens vervangen als het gebruik van phakic multifocalen die aangebracht worden voor de kristallens behoort tot de mogelijkheden. Ook het ingrijpen in de kromming van de cornea (wordt steiler gemaakt) wordt toegepast om de presbyopie te corrigeren.


Contactlenzen Monovision Bij monovision krijgt 1 oog de correctie voor ver en het contralaterale oog de correctie voor nabij. In de begindagen werd vooral gekeken naar het bepalen van het oog dat vooral het werk deed voor het zicht in de verte (het “dominante oog voor ver”). Later ontdekte men dat het ook van belang was te controleren of het andere oog daadwerkelijk die omschakeling naar het nabij kijken kan maken en wat de impact is op het algemene kijken door het wegvallen van de stereopsis. Monovision wordt nog steeds gebruikt omdat het een makkelijke, snelle en initieel succesvolle methode is. Toch is men iets voorzichtiger geworden, precies omwille van het verlies van het binoculair zien, waardoor in talrijke situaties monovision niet voldoet11 en omdat er steeds betere alternatieven voorhanden zijn. Alternerende visus Bifocale “segment” contactlenzen Bifocale contactlenzen zijn op hetzelfde principe gebaseerd als de bifocale brilglazen. In primaire kijkrichting wordt het vertedeel van de lens gebruikt, bij het schuin/neerwaarts kijken wordt het nabijdeel van de lens gebruikt. Dit is enkel mogelijk indien de lens voldoende kan bewegen op het oog. De lens moet rotatiestabiel worden gemaakt (bvb. door gebruik te maken van dikteverschillen zoals een prisma), zodat het leessegment in dezelfde positie blijft.

Doorgaans wordt dit type lens in vormvaste materialen gemaakt, al zijn er alternatieven in zacht. Bifocale lenzen geven een uitstekende visus voor ver en voor nabij, maar schieten doorgaans tekort voor wat de tussenafstanden betreft (bvb. computerwerk) Simultaan visus Zoals het woord het al zegt: bij een simultaan systeem ontvangt het netvlies beelden van op verschillende afstanden op hetzelfde moment. Het visuele systeem heeft het vermogen om het gewenste beeld te selecteren en aldus is men in staat zowel nabij, ver als op middellange afstand goed te zien. Simultaan visus kan worden gerealiseerd via een aantal verschillende designs: multizone concentrisch, diffractief, “centre near” (sterkte voor nabij centraal in de lens) en “centre distance” (sterkte voor ver centraal in de lens) asferische designs. Multizone concentrisch design Bij dit design wisselen een aantal concentrische zones met afwisselend verte- en nabijsterkte elkaar af. De verhouding tussen de lichtstralen die het oog binnenvallen via de verte- en de nabijzones bepaalt de kwaliteit van de visus voor elke afstand. M.a.w indien in verhouding een grotere hoeveelheid licht binnenvalt vanuit de zone met sterkte voor ver, zal de scherpte van nabij gelegen voorwerpen minder worden. De hoeveelheid licht die via elke zone binnenvalt wordt bepaald door de pupildiameter.


De breedte van elke zone is dan ook berekend op de gemiddelde diametervariatie van de pupil bij wijzigende lichtintensiteit in een presbyopische populatie. Dit design geeft een betere visus voor ver in extreem hoge of lage lichtintensiteit en geeft een meer gelijke visus bij normale lichtintensiteit.12 Diffractief design

Distance Light Near Light

Het design is gebaseerd op refractie om de vertevisus te corrigeren en een combinatie van refractie en diffractie om de nabijvisus te corrigeren. De kwaliteit van de retinale beelden is met dit type design echter niet zo goed en is in vrij hoge mate afhankelijk van de centrering van de lens. Mogelijke redenen waarom dit design geen algemene toepassing meer vindt. Asferisch design Zoals bij de andere multifocale designs wordt de sterkteverdeling concentrisch rond het centrum van de lens aangebracht. De refractiesterkte van de lens wijzigt geleidelijk aan vanaf het meetkundig centrum van de lens tot de periferie van de optische zone. In het asferisch design onderscheidt men het “centre near” en het “centre distance” design. Centre distance design Hierbij wordt de asferische curve doorgaans aan de binnenzijde van de lens aangebracht. De sterkte in het centrum van de lens is de meest negatieve (of minst positieve) en verandert geleidelijk naar de sterkte van de nabijzone (minst negatieve). Die geleidelijke verandering word verkregen door de asferische curve die positieve sferische aberratie induceert. Licht afkomstig van een voorwerp in de verte wordt op het netvlies gefocust door de centrale zone en een uit-focus beeld wordt gevormd door de omgevende zone. Wanneer een voorwerp nabij wordt gefocust, gebeurt net het omgekeerde: uit-focus licht van de centrale zone en in-focus licht van de perifere zone. Het visueel systeem kiest voor het scherpste van de 2 beelden (anders gezegd: onderdrukt het minst scherpe). Hoe groter de excentriciteit (graad van afvlakking) van de binnenzijde, hoe hoger de leesadditie. Een bedenking bij dit design is dat wanneer voorwerpen nabij worden bekeken, trekt de pupil samen. Hierdoor kan er minder licht vanuit de perifere zone doorvallen.


Centre near design Dit design ondervangt het probleem van het samentrekken van de pupil bij nabij werk, doordat de minst negatieve (meest positieve) sterkte centraal in de lens zit. De asferische curve wordt doorgaans aan de frontzijde aangebracht. Negatieve sferische aberratie wordt gepromoot, waardoor de sferische aberratie van het oog wordt gecontroleerd. Hierdoor worden beeldkwaliteit en scherpte diepte gevoelig beter.13 Wanneer de presbyopie verder evolueert kan de excentriciteit van het voorvlak van de lens worden verhoogd. Aangezien dit design afhankelijk is van een goede centrering op het oog, kan een combinatie van een asferische front- en binnenzijde zowel de centrering van de lens, de beeldkwaliteit en de scherpte diepte bevorderen. Huidige multifocale lensontwerpen Er is een behoorlijk assortiment multifocale, zachte, snelvervang lenzen beschikbaar. Een beknopt overzicht van enkele van de meest populaire lenstypen in onderstaande tabel, die zeker niet volledig is! Product

Design

Parameters

Addities

AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL

centre near

+6.00 tot -10.00

PureVision® Multi-Focal

centre near

+6.00 tot -10.00

Biomedics® EP SofLens® Multifocal

centre distance centre near

+6.00 tot -8.00 +6.00 tot -10.00

Focus® Progressives AcuVue® Bifocal

centre near centre distance concentrische ringen centre near en centre distance

+5.00 tot -6.00 +6.00 tot -9.00

LOW (tot +1.00) MED (tot +2.00) HIGH (tot +2.50) LOW (tot +1.50) HIGH (tot +2.50) tot +1.50 LOW (tot +1.50) HIGH (tot +2.50) tot +3.00 +1.00, +1.50, +2.00, +2.50

Proclear® Multifocal

+6.00 tot -8.00

+1.00, +1.50, +2.00, +2.50

Beschikbaar gevorderde presbyopen ja

Silicone hydrogel

Bevochtiger

ja

ja

ja

ja

neen

neen ja

neen neen

neen neen

ja ja

neen neen

neen neen

ja

neen

neen

AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL Innovatie door design De nieuwe AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL lens werd speciaal ontworpen om aan de hoge eisen van de presbyopische lensdrager qua visuskwaliteit te voldoen én een oplossing te bieden voor de uitdagingen waarmee de aanpasser geconfronteerd wordt. De AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL heeft een bi-asferisch, centre near, simultaan visus ontwerp. De innovatieve optische technologie, het “Precision Profile” lens design, gebruikt aberratiecontrole om de scherpte diepte voor nabij te vergroten en aldus het accommodatieverlies te compenseren, terwijl een helder zicht voor ver wordt behouden.


Bovendien resulteert de heel geleidelijke verdeling van de sterkte vanaf het centrum van de lens in een vlotte overgang van de zone voor ver, naar de zone voor tussenafstand en deze voor nabij. Waar andere multifocale lenzen meer “stappen” in het additieprofiel hebben, zorgt AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL voor een zachte overgang van de ene sterkte naar de volgende. Het nieuwe presbyopische lenssysteem biedt 3 additiesterkten en werd ontworpen om presbyopen in een vroeg stadium te kunnen aanmeten en ze makkelijk de overstap naar een volgend stadium van de presbyopie te kunnen laten overgaan. Op die manier kunnen klanten langer lenzen dragen. Dank zij de LOW additie maakt de jonge presbyoop heel makkelijk de subtiele overgang van de unifocale lenzen, terwijl de MED en HI addities naadloos aansluiten voor gevestigde presbyopen. AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL beschikt over een consistent additieprofiel over alle sferische sterkten heen. Een MED additie design bvb, zal voor een +4.00 lens dezelfde effectieve additie leveren als voor een -8.00 lens. Voor de aanpasser betekent dit voorspelbare passingen, omdat de effectieve sterkte consistent is van lens tot lens en van drager tot drager.14 Een goed functioneren van een simultaan systeem met asferisch design vereist een goede centrering van de lens, waarbij het meetkundig centrum van de lens overeenkomt met het centrum van de pupil. AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL heeft dezelfde asferische binnenzijde als de inmiddels bewezen geometrie van de AIR OPTIX AQUA sferische lenzen, waardoor centrering en beweging optimaal zijn. Comfortvoordelen Zoals reeds vermeld leidt het verouderingsproces ook tot wijzigingen van de traanfilm8,9 Het is dus niet uitzonderlijk dat presbyopische lensdragers meer last hebben van droogte en discomfort. AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL biedt hetzelfde comfortvoordeel als AIR OPTIX AQUA: de aanwezigheid van het Aqua Moisture systeem zorgt voor extra comfort. Een unieke bevochtigingcomponent hecht zich aan het lensoppervlak dat hierdoor zijdezacht aanvoelt en waardoor de oogleden makkelijk over de lens glijden De gepatenteerde oppervlakbehandeling van de lens zorgt voor verbeterde bevochtigbaarheid, weerspiegeld door een kleinere contacthoek vgl. met andere silicone hydrogel lenzen15. De lens is duidelijk minder gevoelig voor lipideneerslag dan andere silicone hydrogels en trekt minder eiwitten aan dan conventionele lenzen16,17 Tevens is de dehydratiegraad lager dan deze van de hoger watergehalte silicone hydrogels18


Belang van een hoge zuurstoftransmissie Een goede zuurstoftransmissie wordt, naarmate men ouder wordt, ook steeds belangrijker. Het ouder wordende oog is meer vatbaar voor hypoxie stress. Bij toenemende leeftijd neemt het aantal endotheelcellen af. Een reductie van de endotheelcellen houdt in dat de cornea minder makkelijk zuurstofgebrek opvangt9,19 Er werd ook gedocumenteerd dat hoe meer zuurstof beschikbaar is, hoe comfortabeler lens dragen is20 Transmissieprofielen tonen aan dat AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL garant staat voor hoge zuurstoftransmissie, niet alleen centraal, maar over de hele lens.

Succesvol aanmeten in enkele stappen AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL werd ontworpen met de uitdagingen waarmee aanpassers worden geconfronteerd bij het aanmeten van presbyopen, in gedachte. Er werd niet alleen aangetoond dat het efficiënte protocol niet meer tijd in beslag neemt dan het aanmeten in monovision21 maar ook dat de visus met AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL voor dagelijkse activiteiten beter is11 (computerscherm, tekstberichtjes, menu lezen, tv kijken, autorijden) Het voorbereidende werk: - Voer een zorgvuldige refractie uit voor ver én voor nabij. (Leesadditie dus meten!) - Reken om naar HVA = 0, indien van toepassing. - Bij een torische refractie: zet het sferisch equivalent in een pasbril en evalueer eerst deze visus. Indien de visus teveel daalt door afwezigheid van de cilindersterkte, overweeg 1 oog te voorzien van een torische lens, het andere oog met de multifocale. - Bepalen van het dominante oog voor ver: hoewel niet steeds noodzakelijk, is het wel handig om dit gegeven bij te houden. Er zijn verschillende methoden gangbaar, waaronder de “blur” test. Met de volledige correctie voor ver aangebracht, wordt een +0.75D glaasje resp. voor het rechter- en linker oog gehouden terwijl de klant naar een voorwerp in de verte kijkt. Het oog dat de meeste hinder van het + glaasje ondervindt, is het oog dat vooral het werk doet voor ver. STAP 1: - Kies de “vertesterkte” van de lens volgens de gemeten refractie of brilsterkte omgerekend naar HVA = 0. Kies bij het afronden steeds voor de meest positieve of minst negatieve sterkte. Vb: indien Rx = -4.25 – 0.75, kies dan voor -4.50. Omgerekend naar HVA = 0, wordt dit -4.25 - Kies de additie van de lens volgens bijgaande tabel. - Zet de lenzen in en laat ze ten minste 10 minuten op het oog alvorens te evalueren.


STAP 2: - Controleer de passing: cornea bedekking, centrering en beweging van de lens - Evalueer binoculair de visus voor ver en voor nabij onder normale lichtcondities en voor alledaagse situaties - Gebruik geen foropter - Indien zowel de visus voor ver als voor nabij bevredigend zijn voor de klant, laat de lenzen dan gedurende een paar dagen proberen - Herinner de klant er aan dat voor het lezen van kleinere lettertjes een goede verlichting vereist is In de meeste gevallen zullen bovenstaande stappen volstaan om bevredigende resultaten te boeken22. Soms zal het nodig blijken een kleine wijziging aan te brengen aan de “vertesterkte” van de lens (meer + of meer -). De additie dient zelden te worden gewijzigd, gegeven dat zowel de refractie voor ver als voor nabij correct werden uitgevoerd. Samenvatting: De veroudering van de bevolking is een vrij algemene trend. Presbyopen van nu hebben een totaal andere levensstijl en andere verwachtingen dan hun leeftijdsgenoten van enkele decennia terug. Heel wat presbyopen zijn zich niet bewust van de hedendaagse correctiemogelijkheden en zijn zeker niet bekend met het feit dat moderne multifocale contactlenzen aan hun levensstijl kunnen beantwoorden. Sommigen hebben in het verleden wel een keer multifocale lenzen geprobeerd, maar haakten af omwille van onvoldoende tevredenheid over de visus of het comfort en zijn niet op de hoogte van de recente technologische verbeteringen. De ontwikkeling van nieuwe materialen en designs zorgt er voor dat de contactlensspecialist over steeds meer valabele opties beschikt om de mogelijkheden die deze markt biedt volop te benutten. AIR OPTIX AQUA MULTIFOCAL werd recent aan het assortiment toegevoegd. De hoge successcore en het efficiënt aanpasprotocol zouden de aanpasser voldoende vertrouwen moeten geven in goede resultaten en een snelle aanpasprocedure. Voor de presbyopische drager zullen de heldere visus op alle afstanden, het draagcomfort en de gezondheidsvoordelen het verschil maken.


Referenties 1

Challinor D. Presbyopia plaques daily life, Optician October 2005 De lusten en lasten van een leesbril in beeld, De Opticien, Oktober 2008 (5) 3 CBS 2009 4 FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie 5 Visiontrak Study, 2007. UK, F, I, G. 6 GfK cijfers 2008 7 US presbyopic Usage and Attitude Study, 2004 8 Saunders H. age-dependence of human refractive errors. Ophthalmic and Physiological Optics, 1981 9 Niederer RL, Perumal D, Sherwin T, McGhee CNJ. Age related differences in normal human cornea: a laser scanning in vivo confocal microscopy study. British Journal of Ophthalmology, Sept. 2007 10 Richdale K. Ocular and refractive considerations for the aging eye, Febr. 2009 11 Kollbaum PS, Wong JR. Are today’s aspheric soft multifocal contact lenses as good as monovision? American Academy of Ophthalmology 12 Bennett ES, Weissman BA. Clinical Contact Lens Practice 2004 13 Plakitsi A, Charman WN. Comparison of the depths of focus with the naked eye and three types of presbyopic contact lens correction. J Brit Contact lens Assoc, 1995 18, 119-125 14 CIBA VISION data on file 2008 15 CIBA VISION data on file 1007, 2008 16 Suwala M, Glasier M, Subbaraman L, Jones L. Quantity and conformation lysozyme deposited on conventional and silicone hydrogel contact lens materials using an in vitro model. Eye and Contact lens, 2007:33(3), 138-143 17 Subbaraman L, Glasier M, Senchyna M, Jones L. Kinetics of in vitro lysozyme depostion on silicone hydrogel, FDA group II and FDA group IV contact lens materials. ARVO 2005 18 Tighe B. Trends and developments in silicone hydrogel materials. Editorial, Sept. 2006. www.siliconehydrogels.org 19 Bourne WM, Nelson LR, Hodge DO. Central corneal and endothelial cell changes over a ten year period. Invest Ophthalmol Vis Sci, 1997 20 Dillehay S. Does the level of available oxygen impact the comfort in contact lens wear? A review of the literature. Eye and Contact Lens 2007. 21 Woods J. Comparison of the simplicity of completing and initial fit of symptomatic early presbyopes with monovision and aspheric multifocal silicone hydrogels, AAO 2008 22 CIBA VISION data on file 2008 2


PRESBYOPIE EN CONTACTLENZEN

Recommend Documents