Preek zondag 1350, voor 8 mei 2016mi, vriendendienst, doop 2 meisjes, nr 516, JWB. Votum en zegengroet Zingen Gebed Doopformulier Zingen Doopformulier Zingen Doopformulier Zingen Doopformulier Zingen Lezen Tekst Preek Zingen Belijdenis Zingen Gebed Collecte Zingen Zegen Koffiedrinken
3 3 3 3
Ps 145:3,4 (Gods macht in bij alles) Opw 518 (God kent ons en is bij ons) t/m doopgedachtenis GK 124: 1,2 Doopgebed GK 124: 3 Doopfomule GK 124: 4 (staande) oproep aan gemeente, gebed GK 124: 5 Exodus 16:13b – 22a (overgeslagen) Matteüs 6:25-34 Zondag 50 GK 38:1,2,3,4 (canon, vrouwen, mannen) GK 160
Lb 146c: (LvdK 21):1,2,3 (= Ps 146)
Gemeente van Christus, gasten, vrienden, Herinnert u zich nog? Vriendendienst van januari. Dat ging over goede voornemens. Iedereen kon een voornemen opschrijven en in een envelop stoppen. Daarbij nog deze vraag: wilt u iets opschrijven, waar u de komende tijd voor wil bidden. Dat zit in deze enveloppen. Dat is nu 4 maanden geleden. Het is te vroeg om daar nu naar te kijken; het zou pas na een half jaar. 10 juli, de zondag voor het zomerproject, dan wil ik graag de enveloppen terug geven. Vandaag een onderwerp, wat er wel mee te maken heeft. Wat vragen we aan de Heer? (klik) Wat mag je vragen voor je leven hier? Geef ons vandaag het brood wat we nodig hebben… wat vragen we dan? Wat is brood? Wat is nodig? Wat mag je vragen, zijn ook dingen die je niet mag vragen? Ik wil beginnen met een paar vragen aan u [beneden]. Wilt u – zover u dat kan en wilt – allemaal gaan staan. …. de Gever liever dan de gift
1
Ik stel een paar vragen over ons leven en ons lichaam. Als het antwoord ‘ja’ is, gaat u zitten. 1 (klik) over lichaamsverzorging. Het is vandaag Moederdag, wie heeft vandaag iets gekregen, wat te maken heeft met lichaamsverzorging? Doucheschuim, badolie, crème, luchtje, lotion, make-up, lippenstift, nagellak, iets dergelijks? Dan mag je gaan zitten. Of wie heeft zoiets gekocht, gisteren? 2 (klik) over fit blijven. Wie heeft afgelopen 3 dagen (vanaf do,vr,za) iets bewust gedaan aan gezond blijven. Naar de sportschool, een rondje rennen of fietsen. Niet zozeer ter ontspanning, maar voor je conditie. Gaat om fit blijven. Of heb je iets speciaals gegeten of gedronken om fit te worden? Een smoothie gemaakt of bijzondere proteïnen gegeten? Fit blijven, 3 dagen. Dan mag je gaan zitten. 3 (klik) over ontspanning. Wie heeft afgelopen week iets gedaan aan uitgebreide ontspanning. Niet zozeer een keer op de bank geploft of een half uurtje in de tuin gezeten. Maar uitgebreid iets gedaan aan ontspanning: naar de sauna, naar wellnes, een 2 vakantie gehad, een pretpark gedaan, naar het zwembad. Dat soort dingen. Uitgebreid ontspannen, afgelopen week. Mag je gaan zitten. 4 (klik) over bijzonder eten. Wie is afgelopen week uit eten geweest? Of heeft thuis iets echt bijzonders gekookt. Of heb je ergens op een terras of in een restaurant koffie drinken met iets er bij. Kortom, wie heeft afgelopen week extra geld uitgegeven aan genieten van lekker eten? Dan mag je gaan zitten. 5 (klik) over gezondheid. De laatste. Wie heeft afgelopen maand iets aan zijn gezondheid gedaan? Wie is in het ziekenhuis geweest of bij een dokter? Wie heeft een dieet gevolgd? Medicijnen gebruikt? Of wie heeft een programma op TV of een internet iets over gezondheid bekeken en daar iets mee gedaan? Dan mag u ook gaan zitten. (Bijna?) iedereen zit [rest mag nu ook gaan zitten]. Dit is ons leven: redelijk veel bezig met lichaamsverzorging, fit voelen, ontspanning, lekker eten, gezondheid. de Gever liever dan de gift
Wie van u had wel 3 of meer keer kunnen gaan zitten? …. Stel, dat ik dit in de jaren ’50 had gevraagd. Ik denk dat de meeste mensen maximaal 1 of 2 vragen met ‘ja’ hadden beantwoord. Ik denk, dat een behoorlijk deel nog gestaan had. Of stel, dat ik dit in 1943 had gevraagd, tijd van de oorlog. Dan had bijna iedereen nog gestaan. Stel dat ik allemaal vraag in een puin geschoten kerk in Aleppo. Of aan een vluchtelingen, 2 maanden geleden aangekomen uit Iretrea, nog midden in de procedure. Ik denk daar wel eens aan. Neem alleen al vraag 5 over gezondheid, er zijn eeuwen en eeuwen geweest en nog heel veel plaatsen op aarde, waar ziekte je overkomt en je moet maar afwachten of het vanzelf overgaat. Nauwelijks medische zorg. Je realiseert je je overvloed pas als je dat vergelijkt met anderen. [naar boven]. Zijn wij dan zonder zorgen? Hebben wij het gebed om brood nog nodig bij onze overvloed? (klik) Wij zijn veel meer dan in andere tijden bezig met lichaam en leven hier, maar hebben we het nu zo makkelijk? Ik ga niet vragen om te gaan staan. Maar ga even in gedachten staan als je ‘ja’ zegt bij deze vragen: 1 (klik) wie heeft er last van overgewicht of denkt regelmatig: ik zou een paar kilo kwijt moeten? Zou je bij deze vraag nu opstaan? 2 (klik) wie is onzeker over zijn werk, heeft geen werk of tijdelijk werk, is bang voor reorganisatie of heeft dat al een keer mee gemaakt? Zou je staan nu? 3 (klik) Wie is wel eens bang voor het voedsel, dat het slecht voor je is? Ben je wel eens onzeker over de dingen die je eet, drinkt of inademt, dat ze op lange termijn je ziek maken? In mijn jeugd had je Joris Driepinter: drink iedere dag 3 bekers melk. Nu hoor ik wel, dat het niet goed voor je is. Of ik lees een onderzoek naar in fabrieken geproduceerd vlees, verhoogde kans op kanker. Kan ik nog gewoon genieten van eten? Wie is wel eens onzeker over voedsel? 4 (klik) volgende: wie heeft moeite met de balans tussen werk en vrij zijn? Of wie heeft een echtgenoot, die zegt, die vindt dat die balans niet goed is? Wie werkt er meer dan 50 uur in de week? Zou je moeten staan bij deze vraag? de Gever liever dan de gift
3
5 (klik) Wie heeft er zorgen over zijn pensioen? Heb je straks genoeg inkomen? Wie heeft er zorg over oud worden? Wie is wel eens bang dat de zorg voor ouderen tekort gaat schieten als je straks hulp nodig hebt? 6 (klik) En ten slotte: wie voelt zich wel eens schuldig over zijn uitgaven voor zichzelf? Wie voelt zijn geweten wel eens bij het grote verschil tussen arm en rijk op aarde? Ik heb niet alleen brood, maar ook behoorlijk dik beleg. Mag dat wel? Kan dat wel? Heb ik wel genoeg oog voor anderen? Geld wordt goed door wat je er mee doet1; doet mijn geld goed? Goed genoeg? Zou je moeten staan? Toch even peilen? Wie had nu gestaan na deze 6 vragen […]? En wie had op twee of meer vragen ‘ja’ geantwoord […]? Bidden om brood, dat is dus voor ons allemaal niet overbodig. Onze tafels staan vaak overvol als we dit gebed bidden, maar dit gebed blijft nodig. Wat hebben we voor dit leven nodig echt nodig? Hoe leven we op deze aarde? Hoe leven we in dit welvarende land? En hoe verbind je geloof in de Heer met je dagelijks leven? (klik) Bidden om brood, ook voor ons zeer nodig. Ik heb het waarschijnlijk wel vaker gezegd: de catechismus heeft een heel bijzondere formulering. Wat is bidden om brood? (klik) Wil ons zó verzorgen met alles wat we voor ons lichaam nodig hebben, dat wij U erkennen…. Dan gaat het verder over God erkennen, je afhankelijk weten en Hem vertrouwen [lezen]. Zo wordt bidden om brood vooral een oefening in erkenning, afhankelijkheid en vertrouwen. We bidden niet zozeer, dat de Heer onze omstandigheden verandert. Dus: Heer, geef ons eten, geef ons werk, geef ons gezondheid, geef ons geluk, maar de nadruk valt op de relatie met God. Wilt U al deze dingen die we nodig hebben of graag willen hebben, wilt U ons helpen om deze dingen in verband te brengen met U zelf. U bent de Gever van eten, van werk, van gezondheid en geluk. De band aan U gaat voor alles, want alles komt bij U vandaan. U bent belangrijker dan alleen wat U geeft.
1
Preek over zondag 42 (17 januari 2016)
de Gever liever dan de gift
4
Daarom is dit bidden om brood ook voor ons nodig. God erkennen, je afhankelijk weten van Hem, Hem vertrouwen; ik vind het lastig. Je moet je er als het ware in oefenen. Als je geld op is, als je ongezond bent, als je onzeker bent over je werk, al je je opgejaagd voelt door sociale druk. Als je einde van je leven of dat van je geliefde voelt naderen: waar is God dan? Kijk – ik zeg het even speciaal tegen onze gasten – wij zeggen allemaal, dat onze God, de Heer Jezus belangrijker is dan brood. We hebben de doop gezien, de uitleg gehoord. De Heer belooft ons eeuwig leven. Hij heeft ons de Heer Jezus gegeven; vooral Hem Zelf. Er komt een nieuwe wereld, waar alle ziekte, gebrek en onrecht weg is. Allemaal belangrijker dan onze omstandigheden of ons geluk hier. Dat geloven wij. Maar voel ik dat altijd? Die omstandigheden, de onzekerheid, stel dat ik terugga in inkomen, hoe voel ik me dan? Als ik bang ben voor een ziekte, bang voor verdriet. Prachtige beloften van God; Hij zelf aanwezig, maar hou ik ze vast? Hoe ik het vol als dat nog lang duurt? Of andersom: juist in onze overvloed, altijd eten en drinken op tafel. Altijd gewend aan economische groei. Hoe afhankelijk ben ik dan? Als je de druk voelt van je baas of van je collega’s, duwt dat niet gemakkelijk erkennen van God, afhankelijk zijn van Hem, vertrouwen op Hem weg uit je leven? God is belangrijker dan eten, dan gezondheid, dan geluk. Zeg ik dat na? Ik heb juist in onze tijd nodig, dat ik dit vaak bid: een oefening in erkenning, afhankelijkheid en vertrouwen. Wil ons zó verzorgen met alles… Als je geen eten hebt, als je geen gezondheid hebt, haast vanzelf ga je bidden tot God. Maar voor wie alles heeft misschien wel moeilijker om God te blijven vragen eten, te blijven erkennen, dat de Heer God er achter zit. (klik) Ik heb hier een kinderbijbel (kleuterbijbel Anne de Vries). Ik wil er een stukje uit lezen. De kinderen tot en met groep 3 mogen even meekijken [beneden]. Deze kinderbijbel, hoe oud ook, dit kan ik niet beter zeggen. Ik wil u vragen om mee te luisteren. Proef de bescheidenheid, de afhankelijkheid, de verwondering vooral. [lezen Anne de Vries, kleutervertelboek voor de bijbelse geschiedenis, Kok Kampen 1948, ongewijzigde herdruk 1989, blz. 9 tot 10 1e kolom onder] de Gever liever dan de gift
5
Proeft u de bescheidenheid, de afhankelijkheid, de verwondering? Kijk eens rond, alles is van God. Ook zo mooi vind ik: genieten ervan; het komt van God. Deze God zorg voor je; heeft je lief. Daarom even speciaal aan jullie als doopouders: breng iets van die sfeer over. Leer je kinderen met verwondering rondkijken op aarde. De aarde is van God en jij mag er wonen en van genieten. En dat wil ik tegen iedereen zeggen: Blijf daarom danken en bidden voor het eten. Leef in afhankelijkheid en verwondering. Blijf danken, alles wat we hebben, hebben we gekregen. Denk aan deze twee meisjes, naam en naam; ze zijn zonder iets geboren. Van alles al gekregen: warmte, liefde, voeding, kleren. Dat is ons leven, we komen met niets, alles is gekregen. Blijf altijd met verwonding rondkijken op aarde [gaan zitten, naar boven]. Wij hebben ontzettend veel gekregen. Tenminste, we leven op dit deel van de aarde, waar een enorme overvloed is. (klik) Veel mensen hebben daar een zeker schuldgevoel over; en machteloosheid. Ik ga er iets over zeggen, maar kan niet alle ongemakkelijke gevoelens wegnemen. Er is veel verschil; ook in Nederland delen veel mensen níet in die overvloed of hebben vooral last van dingen die je niet hebt. Daarin veel krom en onrecht, schuldig en niet goed. Maar wel eerst dit: overvloed en uitbundigheid past bij onze God. Daarom: maak niet teveel onderscheid maken tussen brood en beleg. Ik zeg vandaag niet: je mag wel om brood bidden, maar niet om beleg. Natuurlijk, er is verschil tussen wat je echt nodig hebt en extra’s waar je ook zonder kan. Maar beiden komen van God. Om beide mag je God om danken en blij zijn. Oefen juist ook bij extra’s en overvloed in erkennen van God, je afhankelijk weten en vertrouwen op Hem. (klik) In Matteüs 6 lazen we over die uitbundigheid. De uitbundigheid van God. Wat is Hij royaal in wat Hij maakt. Neem deze bloemen in de kerk. Ze zijn mooi, zitten ingenieus in elkaar. Na de dienst gaan ze naar iemand uit de gemeente. Die kijkt daar een week naar en dan weg ermee. Eigenlijk een enorme verspilling. Overal is verspilling, nu in de maand mei zie je dat nog het meest. Er is veel te veel zaad, er zijn veel te veel eieren gelegd, kuikentjes geboren. Het is allemaal zeer uitbundig. Het moet allemaal weggeknipt worden, verdorren, opgegeten. de Gever liever dan de gift
6
Dat is wat God gemaakt heeft. Alles wat vandaag mooi is en morgen bij de vuilnis, dat maakt God al prachtig. God is royaal. Dat is een voorbeeld voor ons; twee voorbeelden. Als we alleen droog brood aten een glaasje melk dronken… het zou genoeg zijn. Maar nee, de Heer geeft ons ongekend veel smaken, variatie en combinaties in eten. We hebben een tong en een neus gekregen, je kunt best zonder. Maar zo royaal is God. Hij geeft niet alleen eten, net genoeg of sober. Maar zeer veel meer, royaal en gevarieerd. Dank Hem er voor! Geniet er van; zie God er achter. Tweede voorbeeld: ieder mens komt voort uit de vereniging tussen een vader en een moeder2. God had het zo kunnen maken: voor ieder kind dat geboren wordt, één keer vrijen en dat was het. Maar nee, je mag het veel vaker doen; ook al komt er niet steeds een kind van. En de Heer had de verwekking saai of wat technisch kunnen maken. Maar nee, Hij maakt er iets van dat veel plezier, genot en verbondenheid geeft. Was allemaal niet nodig geweest, maar zo is onze God: wat een royaliteit en een uitbundigheid. Dat erkennen, God daarvoor danken, dat is oefenen in erkennen dat het van God komt. Daarom zegt de Heer Jezus: zoek eerst Gods koninkrijk. Dat is niet alleen een opdracht. Maar in de eerste plaats bevrijdend: maak toch verbinding met deze royale en uitbundige God. Dit is wat Hij belooft: dit gaat komen: uitbundigheid, geluk, overvloed, variatie. En je ziet het al overal op aarde: in bloemen, planten, in eten en drinken, in seksualiteit. Dit komt allemaal van God. Als Hij zo is, zorg dat je aan Hem verbonden bent. Zoek het toch alsjeblieft niet zelf, sluit je aan bij deze God. Misschien moet je soms nog best wel geduld hebben, voordat je dat krijgt, maar wie wil er nu niet bij deze God horen en zijn beloften uitpakken? (klik) Graag wil ik een oefening in bidden met u doen: Wilt u iemand in gedachten nemen uit uw omgeving. Een geliefde, of één van je ouders of je kind, één van de 10 mensen waar je het meest mee omgaat; iemand waar je misschien regelmatig voor bidt (doopouders: neem je net geboren kind). Wat heeft die persoon het meest nodig? … Bedenk dat eens. …
2
prachtige formulering van youcat, jongerencatechismus van de RK kerk, blz 48.
de Gever liever dan de gift
7
Het eerste wat je vaak te binnen schiet als je voor hem of haar bidt: Heer, wilt U de omstandigheden verbeteren? Hij is ziek, wilt U genezing geven. Zij heeft een probleem, wilt U het probleem oplossen. Iemand is ongelukkig, je bidt om geluk. Iemand mist iets of iemand, je bidt om opvulling. Mag ik vragen om nu over deze persoon twee dingen te bedenken? 1 (klik) Waar kun je in ieder geval voor danken? 2 Wat heeft die persoon het meest nodig? Is het meest nodig verandering van de omstandigheden? Of kan je ook iets anders bidden? Wat is dat dan? (klik) Wat zou je kunnen bidden om hem/haar te laten groeien in erkennen van God, in afhankelijkheid van Hem, vertrouwen op Hem? Twee dingen dus: 1 waarvoor zou je kunnen danken? 2 wat heeft die persoon nodig om te groeien in erkennen van God, in afhankelijkheid, in vertrouwen? …. (klik) Nu wil ik een stapje verder. Deze week was ik bij een paar mensen op bezoek. Een paar keer heb ik gevraagd: wat heb je nu het meest nodig? Wat is je belangrijkste vraag aan de Heer God? Ik was laatst bij iemand, die heeft geen verbetering te verwachten in de omstandigheden. Ik vroeg die persoon: wat heb je nu het meest nodig? Waar bid je voor? Dit was het antwoord: dat ik gericht blijf op de Heer. Niet de gift, maar de Gever. Dit wil ik aan u allemaal vragen. (klik) Wat heeft u zelf het meest nodig? Wat is je belangrijkste gebed aan de Heer? En stel, stel… dat de omstandigheden waar je nu last van hebt, dat die niet veranderen. Natuurlijk, je mag bidden, dat God je geneest van een ziekte en dat Hij je helpt een probleem op te lossen. En je mag bidden, dat God je werk geeft of financiële ruimte. (klik) Maar stel even – als denkoefening – stel… dat de omstandigheden niet veranderen, dat je situatie niet verbetert, wat bid je dan? …. Ik geef u even tijd om daar over na te denken. …. Ik ga naar het laatste onderdeel van de preek. Straks in eindgebed zal ik ruimte geven om dat wat u net bedacht heeft voor de ander en voor jezelf om dat aan de Heer voor te leggen. (klik) Wat is bidden? Ik richt me even speciaal tot onze gasten, onze vrienden. Wat is bidden? de Gever liever dan de gift
8
Is bidden is vragen aan God? Nou, nee, dat is niet het eerste. Wij vatten bidden tot God hier niet als eerst op om Gods kracht te vragen voor ons leven hier. Dat zou logisch zijn. Onze God is oneindig in zijn kunnen. Hij kan alles, heeft invloed op aarde. En dan logisch, dat je bidt: Heer, geef ons er een stukje van. Zet Uw kracht in om ons uit de problemen te helpen. Zo vatten wij bidden niet op. Bidden is communicatie. Zo willen wij bidden ook graag beleven: even bij God zijn. Contact met de Heer God onderhouden, met Hem Zelf, met de Heer Jezus, met Zijn Geest, met zijn wereld. Als het ware even in de wereld van God zijn en er dan ook zelf door veranderen. Dat is bidden: oefenen in gericht zijn op God, genieten van wie Hij is, wat Hij belooft. Het is verder kijken dan je leven hier en je omstandigheden hier. Je richten op de meest belangrijkste dingen. En – dat willen we toegeven – dat vinden we lastig, dat lukt ons vaak ook niet. Bidden, zeker om onze dagelijks brood, het blijft een oefening in erkennen dat God alles geeft, van afhankelijk van Hem in alles, en vertrouwen dat Hij ook voor ons zorgt als het er niet op lijkt. Ons bidden is een oefening in contact. Zoek eerst het koninkrijk van God en alle uitbundigheid die bij deze God hoort, die krijg je, vaak vroeg, maar zeker laat. Amen. 8 mei 2016 Jaap Boerma GKv Rotterdam - Oost
de Gever liever dan de gift
9
