130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 1
idA in dit Amsterdam
jaargang 53 januari 2014
12
maandblad van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam
INHOUD Preek van de loser – 3 t/m 6 Voelen & Meebeleven – 5 Uit de kerkenraad – 7 Gemeente in beweging – 8 Prikbord – 9 Column – 9 Beethovenproject – 10 Agenda – 11 Kerkdiensten – 12 Collectebestemmingen – 12
Job door Chagall
Preek van de loser Door Anke Spijker In november werd drie maal een ‘Preek van de Loser’ georganiseerd (want de eersten zullen de laatsten zijn). Annemarie Haverkamp, journaliste en schrijfster van ‘Dolgelukkig Zijn Wij ‘en ‘Jarige Job’, en hoofdredacteur van universiteitsblad Vox, preekte tijdens de laatste Preek van de Loser over haar leven met haar zoon Job, die zwaar gehandicapt geboren werd. Het was een bijzondere preek en een bijzonder dienst. De liturgie werd naast Annemarie Haverkamp verzorgd door leden van de groep ‘Wij zijn hier’, een groep Amsterdamse uitgeprocedeerde asielzoekers, die onder meer woonden in de Vluchtkerk en nu wonen in de Havenstraat. Ondanks hun onzekere toekomst laten ze steeds van zich horen: Wij Zijn Hier! Zij praten met de pers, zij demonstreren, zij maken muziek en meubels. Zij gaan naar hoorzittingen van de Tweede Kamer, spreken in tijdens gemeenteraadsvergaderingen. Zij laten ons zien wat het betekent om niet te mogen bestaan, en zij leren ons wat volhouden is. Wat geloof is, en hoop. In deze dienst waren zij aanwezig om voor te gaan in gebed, de schriftlezing te verzorgen en te zingen. De muziek tijdens de dienst werd verder verzorgd door: Azalee, drie vrouwen die Afrikaanse muziek zongen, Jurriaan Berger, die piano
De gebeden waren uit de Koran Soera 94 ‘de verlichting’, gezongen door Mufti Ababujey van ‘Wij zijn hier’:
In de naam van God, de Geliefde die liefde wil geven: Hebben Wij jouw borst niet verlicht, speelde en Carlos Zorita Diaz, die zong en en weggenomen het gewicht zichzelf daarbij op de gitaar begeleidde. dat zwaar op je rug ligt, Na het welkom en votum werd de kaars en je naam gemaakt tot goed bericht? aangestoken door Oumar Barete van Want bij last komt gemak; ‘Wij zijn hier’. Daarna werd het lied ‘Job’ Ja, bij last komt gemak. van Stef Bos gezongen door Carlos Zorita Daarom, als vrij mens, sta op, Diaz. De tekst van dit lied vindt u in en geef je Heer zijn lof deze idA als het gedicht van de maand. (Vertaling: Karel Steenbrink) Azalee zong in deze dienst ‘This Little Light Of Mine’, het Onze Vader (in het En het Onze Vader, gezongen door Swahili) en het slotlied ‘We Are Family’ Azalee. van Sister Sledge. De schriftlezing, de Na deze indrukwekkende dienst 1e brief aan de Korinthiërs 12: 12-26, was het ‘Avondmaal’ waarbij de werd gelezen door Thomas Philippe aanwezigen van harte uitgenodigd Guya van ‘Wij Zijn Hier’. De preek van werden om samen wijn te drinken Annemarie Haverkamp waarin zij inging en brood te delen. De collecte was voor op de tekst van Paulus vindt u in zijn geheel in deze idA. Na de preek werd de ‘Wij zijn hier’ en bij de uitgang werd de aanwezigen gevraagd hun waardering door Annemarie Haverkamp gekozen voor deze dienst in geld uit te drukken, muziek Fly van Ludovico Einaudi (de als steun bij het mogelijk maken van de soundtrack van Intouchables) gespeeld Preek van de Loser. op de piano door Jurriaan Berger. I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I – 1
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 2
24 november 2013
Preek van de loser Door Annemarie Haverkamp
Goedemiddag, dames en heren. Wat bijzonder dat u allemaal op uw vrije zondagmiddag naar deze kerk bent gekomen om het verhaal van een loser aan te horen. Overigens weet ik niet of ik gevraagd ben om vandaag de kansel te betreden omdat ik zelf een loser ben of omdat ik op een veel te warme winterdag bijna tien jaar geleden een loser op de wereld heb gezet, maar daar komen we later nog op. Eerder deze dienst hoorde u het prachtige lied van Job. Dat is geen toeval. Het zou zonde zijn het bekende verhaal van Job links te laten liggen in deze dienst, aangezien ik mijn zoon, die mij toch hier heeft gebracht, al jaren Job noem. En ook míjn Job, over wie ik deze week het vierde boek publiceer, werd in zijn korte leven zwaar op de proef gesteld. Ik geloof echter niet dat het God was die hem liet zwoegen. Ik geloof in de natuur die zich soms vergist. Zoals er aan elke tros druiven altijd wel één klein, misvormd druifje zit, zo komen er af en toe kinderen ter wereld die niet zo goed zijn gelukt. Pech, heet dat. Maar de vergelijking met de Bijbelse Job gaat mank omdat míjn druifje Job niet eerst een rijk man was en toen zijn 7.000 schapen, 3.000 kamelen, 500 ossen en 500 ezelinnen verloor. Mijn zoon werd geboren zonder een enkel schaap. Hij begon op het nulpunt waarover Stef Bos in zijn lied schreef. Zijn beproeving was overleven met het weinige dat hem was gegeven. Misschien waren het eerder zijn ouders, mijn man en ik, die alles werd afgenomen. Maar kun je zeggen dat je ergens van bent bestolen als het er nooit is geweest? Hooguit was het een droom, een illusie, die van ons werd afgepakt. Toen Job zich nog verscholen hield in mijn buik, dachten we dat ons leven verrijkt zou worden met een blozende baby. ‘Als het maar gezond is’, antwoordden wij als mensen vroegen of we een jongen of een meisje wilden. We konden toen niet bedenken hoe groot de ontsteltenis zou zijn toen bleek dat juist dát niet het geval was. Job was allesbehalve gezond. Onze kraamtijd was een periode van rouw. Rouwen om een levend kind. Ja, wij werden zwaar op de proef gesteld. Maar in tegenstelling tot de Bijbelse Job hadden we nog een huis, we hadden werk, we hadden onze humor en we hadden elkaar. De Bijbeltekst die ik samen met dominee Marleen heb uitgekozen als uitgangspunt voor deze preek is dan ook een andere: het is de brief van Paulus aan de kerk in Korinthe. Paulus schreef de brief in het jaar 55 met als doel het zootje ongeregeld dat zich in die stad christenen noemde tot een eenheid te smeden. Het waren individuen met een Grieks-Romeinse achtergrond die niet vies waren
2 – I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I
Annemarie Haverkamp
foto: Edwin Poot
van een stevig potje discrimineren hier en daar. Hadden ze nu in Nederland geleefd, dan zou Zwarte Piet nog gewoon met gouden oorringen worden afgebeeld en de link met slavernij hadden deze Korinthiërs allerminst bezwaarlijk gevonden. Maar Paulus was uit een ander hout gesneden. Hij schreef: ‘Wij zijn allen van één Geest doordrenkt, of we nu Joden of Grieken zijn, of we nu slaven of vrije mensen zijn.’ Paulus wilde naar een gemeenschap waar alle mensen als gelijken werden gezien en waar niet alleen gelijken als mensen werden beschouwd. Hij vergeleek de samenleving met een lichaam. ‘Een lichaam bestaat niet uit één deel, maar ‘Als het oor zou zeggen: ‘ik ben geen oog, dus ik hoor niet bij het lichaam’, hoort het er dan werkelijk niet bij? Als het hele lichaam oog zou zijn, waarmee zou het dan kunnen horen? Als het hele lichaam oor zou zijn, waarmee zou het dan kunnen ruiken?
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 3
’Dames en heren, ik was geen Paulus toen mijn zoon Job werd geboren. Ik was allerminst een heilige. Het lichaam van mijn pasgeboren baby was nog net niet één groot afschrikwekkend oog, maar het scheelde weinig. Job kwam op 4 februari 2004 ter wereld met een hoofd in de vorm van een peer. Het linkeroog was groter dan het rechter. Zijn puntige voorhoofd mondde uit in een boosaardige richel tussen de ogen. Kleine oren waren als uitgespuugde kauwgompjes onder op de schedel geplakt. De voeten stonden omhoog, met zijn tenen kon hij zijn schenen aanraken. Twee geknakte vuistjes hingen als waterdruppels onder aan zijn armen. Op de buik lag een vlies ter grootte van een tennisbal met daarin zijn naar buiten gestulpte darmen. En ik, zijn moeder, keek naar hem, vervuld van afschuw. Was dit het kind dat wij gemaakt hadden? Het liefst had ik hem opgepakt en terug gestopt waar hij vandaan was gekomen. Maar het bestaan van mijn zoon was onherroepelijk. Pas een kleine week later bleek uit onderzoek dat Job een zeldzame chromosoomafwijking had. Hij zou voor altijd gehandicapt zijn. Hoe gehandicapt? Dat kon niemand voorspellen. Maar zijn lichaam was slap, zijn hart zwak en zijn verstand klein. Tot zover de zekerheden. Die eerste weken hoopten mijn man en ik soms op een nachtelijk telefoontje uit het ziekenhuis dat onze Job was overleden. Dat zou toch het beste zijn voor iedereen. Job hoefde de beproeving niet aan te gaan en
Gebed door Mufti Ababujey
foto: Edwin Poot
zijn ouders konden na een periode van intens verdriet hun leven weer oppakken. Maar zo ging het niet. Job verbleef drie maanden op de afdeling neonatologie van het UMC St Radboud in Nijmegen. De wond op zijn buik werd verzorgd, via een slangetje liep melk zijn maag in en Job bleek een tevreden mannetje met één bijzonder talent: leven. Hij bezweek aan geen van zijn zwakheden en gaf zijn ouders daarmee het nakijken. Ik als moeder was diep ongelukkig in die tijd. Ik wist zeker dat ik niet bij machte was de zorg voor dit ingewikkelde kind te dragen. Bovendien was ik een veelbelovend journalist. Ik, Annemarie Haverkamp, had een prachtig kind moeten krijgen met wie ik kon bewijzen dat ik carrière en moederschap als geen ander kon combineren. De geboorte van Job zag ik als een enorme mislukking. Ik had gefaald omdat ik er niet in was geslaagd een normaal kind op de wereld te zetten. Ik schaamde me voor de zoon met wie ik straks over straat zou moeten. Hoe zouden ze kijken? Wat zouden ze zeggen? Gehandicapte kinderen werden geboren bij andere mensen, maar niet bij ons. Mijn man en ik maakten exclusieve reizen, hielden van uitgaan en dronken wijn uit kristallen glazen. Zo’n gehandicapt kind paste niet bij ons. Na de geboorte van Job voelde ik me de grootste loser die er bestond. Waar ik niet bij kon, tien jaar geleden, was dat ik geen enkele controle had over de gebeurtenissen. Achtentwintig jaar lang had ik geleefd in de veronderstelling dat ik alles kon bereiken, als ik maar wilde. ‘Kan Niet ligt op het kerkhof en Wil Niet ligt ernaast’, was een gevleugelde uitspraak in het huis waar ik opgroeide. En ik had echt héél graag een gezond kind gewild. De manier waarop ik omging met de teleurstelling, had ik ook al niet in de hand. In mijn hoofd woedde een zware storm die dagelijks toenam in kracht. Maar een depressie was voor aanstellers, voor zielige types die niet wensten te vechten tegen een dipje, zo vond ik. Al mijn vooringenomenheid blies me alleen maar verder weg van de Polderbaan waarop ik zo graag weer met mijn wielen de aarde zou raken. Het was Job die me deed landen. Vooruit, in combinatie met wat kalmerende middelen, maar de warmte van zijn lijfje deed me het meeste goed. Ik vond rust in het knuffelen van mijn zoon. Stapje voor stapje namen we de verzorging over, mijn man en ik, en na drie maanden kwam de meervoudig gehandicapte baby thuis. ‘De delen van ons lichaam waarvoor we ons schamen en die we liever bedekken, behandelen we met meer respect dan die waarvoor we ons niet schamen’, schreef Paulus in zijn brief aan de Korinthiërs. Zo ging het ook bij ons op de commode. Job, als deel van ons lichaam dat we gezin noemen, kreeg alle aandacht en het mooie was: hij vond het zo fíjn! Job bleek een dankbaar en goedlachs knaapje voor wie we graag iets deden. De zeven of acht operaties die hij onderging – ik ben in de loop der jaren de tel kwijtgeraakt – doorstond hij verbazingwekkend goed. Zodra de hechtingen en zwellingen het toelieten,
I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I – 3
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 4
Schriftlezing door Thomas Philippe Guya
glimlachte hij alweer. Wie was ik dan om te weeklagen? Onze Job begon op het nulpunt waar de Bijbelse Job in het lied van Stef Bos eindigde. Niemand wist wat hij zou kunnen. Ik kon niet anders dan al mijn verwachtingen laten varen. En dan is het een feest als een kind op een dag toch ‘mama’ zegt. Ik wil hier het hebben van een gehandicapt kind allerminst romantiseren. Het is zwaar en geloof me, het verdriet gaat niet weg. Ik kan afgunstig zijn als ik moeders tref met drie of vier gezonde kinderen, heb na al die jaren nog steeds moeite met kraambezoeken. Maar het verdriet bestaat niet enkel uit tranen. Ik zie het als een extra laag, zeg maar de pudding tussen de cake in een slagroomtaart. Het is dat zachte laagje dat de taart zo lekker maakt. Die pudding is de deur naar mijn ziel. Hier ontmoet ik anderen met groot verdriet, hier heeft zich mijn empathisch vermogen ontwikkeld. Het is ook deze puddinglaag die extra smaak geeft aan de hoogtepunten. Als ik geniet, doe ik dat vol overgave. Zomaar een dag zonder verplichtingen in de najaarszon doet mijn pudding borrelen van genot. Ik blijf nog lang warm van binnen. Omdat ik weet dat de vorst zich heus snel weer aandient. Mijn zoon Job is een deel van mij geworden. Maar terwijl ik hem in mijn armen sloot en hem onderwierp aan mijn onvoorwaardelijke liefde, zag ik om mij heen het tegengestelde gebeuren. Paulus zou niet trots zijn geweest op het Korinthe dat zich Nederland noemde als hij hier eens rond had kunnen neuzen. Hij had een volk getroffen dat het oog en de voet helemaal niet als
4 – I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I
foto: Edwin Poot
gelijkwaardig deel van het lichaam beschouwde. Had ik hem aan de bar getroffen in een willekeurige kroeg, dan had ik hem op de schouder getikt en gezegd ‘hé Paulus, ik lijd’. Ik zou hem verteld hebben wat ik die dag had meegemaakt bij de kapper. Dat de vrouw die me knipte en een plichtmatig gesprekje met me aanging, als eerste reactie op mijn mededeling dat mijn zoon ernstig gehandicapt was, had uitgeroepen. ‘Maar hebben ze dat dan niet gezíen?’ Ze doelde op de twintig weken echo. Tegenwoordig hoefde niemand toch nog een verkeerd kind te krijgen omdat we dat gewoon konden laten weghalen? Mijn zoon Job had er niet moeten zijn. De kapster had net zo goed de punt van haar schaar in mijn voorhoofd kunnen priemen. Zelfde steek. Zelfde pijn. ‘Ze doen het allemaal, Paulus’, zou ik in de bar tegen mijn gesprekspartner hebben gezegd. ‘Of ik nou op een verjaardagsfeestje ben of bij de bloemist, de eerste vraag is altijd hoe het kan dat ik een gehandicapt kind heb. Niet hoe hij heet of waar hij goed in is.’ Paulus had even aan zijn baard gefrunnikt denk ik – hij kwam uit een andere tijd zonder al te veel scheermessen – en een slok van zijn biertje genomen. Ik had hem uitgelegd dat ik, ondanks de kramp in mijn hart, de vraag wel begreep. Als ik nu zwanger was en ze hadden Job ontmaskerd als gehavend nieuw leven, zou ik ook hebben gezegd ‘haal maar weg’. Immers, wij dachten tien jaar geleden ook dat het niks voor ons was, zo’n gehandicapt kind. Hij zou niet worden zoals wij en kon nooit uitgroeien tot een
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 5
zelfstandig individu. Maar wie nu uitkraamt dat mijn Job er beter niet kon zijn, vergeet dat ik al tien jaar een lichaam vorm met mijn zoon. Dat ik, dwars door al zijn beperkingen heen, in staat bleek als een gek van hem te houden. Wie mijn zoon ontkent, ontkent mij. Zonder Job was ik niet de vrouw met pudding tussen haar cakelagen die ik nu ben! Ik zou Paulus foto’s van Job hebben laten zien op mijn iPhone. ‘Nee Paulus, ik wilde geen gehandicapt kind en tot op de dag van vandaag wil ik geen gehandicapt kind. Er zijn dagen dat mijn zoon me knettergek maakt. Met zijn herhaalgedrag: ‘mama, mama, mama’ in duizendvoud. Mijn jongen van negen jaar heeft het ontwikkelingsniveau van een peuter. Soms lig ik ’s avonds in bed met tintelende armen. Want Job ging nooit staan en ik til me een ongeluk. Maar, beste Paulus, de mensen hebben geen idee hoezeer dit kind mij raakt. Ik smelt van de zachtheid van zijn dunne armpjes die me omhelzen. Verlies me in het diepblauw van zijn ogen waarachter geen enkel kwaad schuilgaat. ’Waar eindigen we als we zeggen dat we liever geen handen of oren meer aan ons lichaam tolereren omdat ze niet zijn als onze voeten? Paulus begreep dat natuurlijk. Hij had er in het jaar 55 immers al een brief over geschreven. Aan de christenen in Korinthe! In zijn woorden: ‘God heeft ons lichaam zo samengesteld dat de delen die het nodig hebben ook zorgvuldiger behandeld worden, zodat het lichaam niet zijn samenhang verliest, maar alle delen elkaar met dezelfde zorg omringen.’ Precies, Paulus! Het feit dat ik mijn zoon verzorg, maakt niet alleen hem tot een beter mens, maar mij ook! Toen Job werd geboren, was onze hele familie in rep en roer. Maar we hielpen elkaar en vonden samen een manier om het verlies draaglijk te maken. Met de kleine Job als stralend middelpunt. Nog niet zo heel lang geleden ontmoette ik een man die je wel zou kunnen vergelijken met de Bijbelse Job. Als man van adel en directeur van een champagnemerk, had hij alles, van kasteel tot Rolls Roys, toen hij neerstortte tijdens het paragliden. De rijkaard was 42 jaar toen hij volledig verlamd raakte. Sindsdien kan hij alleen zijn hoofd nog bewegen. Deze Philippe Pozzo di Borgo schreef een boek over de bak onheil en ellende die over hem werd uitgestort door een of andere duivel. Over hoe zijn vrouw ook nog vermorzeld werd door kanker en hij in een diepe depressie raakte. Zijn boek werd verfilmd en de kans is groot dat u zijn levensverhaal in de bioscoop heeft gezien: Intouchables heet de Franse komedie die wereldwijd een groot succes werd. Ik interviewde deze ultieme loser voor NRC Handelsblad. ‘Hoe bóós bent u dat het ongeluk u trof’, vroeg ik de invalide man van inmiddels 62 jaar. En daar kwam het: hij was niet kwaad. Zonder een EO-toon aan te slaan, vertelde hij dat hij dankbaar was voor 42 gezonde jaren. Daarna had hij een nieuw soort rijkdom ontdekt. Als afhankelijk mens ontmoette hij de goedheid van anderen en zag hij
Voelen & meebeleven Het Lied van Job Nu ik alles heb verloren En de stilte mij verwacht En ik mijzelf heb teruggevonden Daar waar ik dacht dat ik niet was
Nu ik alles los moet laten En het donker mij omarmd Alle grond is weggeslagen Moe gevochten en gestrand
Sta ik in de open vlakte Weet niet wat nog te geloven En ik heb niets meer te verliezen Dus ik geef me beter over
Nu ik de grens heb leren kennen Tot waar mijn handen kunnen gaan Nu ik weet wat mij te doen staat Gebouwd op wat ik heb gedaan
Nu ik zie hoe op het nulpunt Ik door de leegte wordt gered En verbaasd ben hoeveel liefde Zich altijd weer naar buiten vecht
Ik sta hier in de open vlakte Weet niet wat nog te geloven En ik heb niets meer te verliezen Dus ik geef me beter over
Door Stef Bos
I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I – 5
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 6
in hoe belangrijk het was er voor elkaar te zijn. ‘Ik heb nieuwe waarden ontdekt’, zei Philippe. ‘Zonder die waarden zou de maatschappij verharden en verarmen.’ Zie daar, hij had me in een paar zinnen uitgelegd wat de zin van gehandicapten was. Ik had het al ervaren, maar nog nooit zo benoemd. We spraken veel langer dan de afgesproken interviewtijd. Ik vertelde hem over de wereld van Job die ik tot 2004 niet kende. Over het geduld van de leidsters op zijn opvang, de bevlogenheid van de juffen op zijn speciale school. Hoe mijn zoon mij en mijn omgeving door zijn kwetsbaarheid milder had gemaakt. Mijn verdriet was in een klein decennium ook mijn grootste geluk geworden. De Franse Philippe had de brief aan de Korinthiërs kunnen schrijven. ‘Wanneer één lichaamsdeel pijn lijdt, lijden alle andere mee’, in de woorden van Paulus. ‘Wanneer één lichaamsdeel met respect behandeld wordt, delen andere in die vreugde.’ Sterker nog: Philippe schríjft brieven en geeft lezingen aan Korinthiërs waar ook ter wereld. Hij deelt zijn inzichten met zakenlieden en ondernemers die er hun voordeel mee kunnen doen. Vorige maand was ik nog bij hem op bezoek in Marokko, waar hij woont, want we zijn inmiddels vrienden. Hij vertelde me over de klanten, die hij van advies voorziet. Job was mee, uiteraard. In het huis van Philippe is hij geen zwakkere, daar is hij een koning met net iets andere behoeften.
Uitdelen van kaarsjes en zanggroep Azalee
6 – I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I
Beste dames en heren. Wijs ze niet af, die mensen die op het eerste gezicht niet zo volmaakt lijken als uzelf. Kom dichterbij, schudt eens een gehandicapte hand. Mijn zoon Job zal u graag een knuffel geven want daar is hij heel goed in. Om terug te komen op het begin: hij is niet de loser in dit verhaal. Hij maakt zich geen zorgen over hoe het toch allemaal moet. Als u de tijd zou nemen naar hem te kijken, zou u zien dat dit geen ongelukkig kind is. Het is een mismaakt druifje, maar geen zielig druifje. Raap de blokken op die hij vanuit zijn rolstoel heeft laten vallen en hij zal zeggen ‘dankjewel’. Het geeft u gegarandeerd een goed gevoel. Misschien ben ik dan toch de loser, omdat ik dit kind niet wilde en dacht dat ik de regie had over mijn leven. Of is het de kapster, die nog steeds denkt dat het leven maakbaar is? De school van mijn zoon zit vol kinderen die in de buik gezond waren. Tot het zuurstofgebrek. Tot de hersenvliesontsteking. Tot de realiteit. Ook u kunt op uw 42ste nog, net als Philippe, als Icarus uit de hemel donderen. Het leven is niet maakbaar. Ik hoop dat u zichzelf toestaat niet alleen uw gelijken als mensen te zien, maar álle mensen als gelijken. Ik beloof u: daar wordt u niet slechter van.
foto: Edwin Poot
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 7
Uit de kerkenraad
Uit de kerkenraad
Belijdenis en doop
In de december kerkenraadsvergadering hebben we van de stichting vernomen dat panden aan de Herengracht en Prinsengracht die in 2013 zijn gerenoveerd gereed zijn voor verhuur. De verwachting is dat voor de drie panden in 2014 huurders worden gevonden.
Op 6 februari is er een extra kerkenraadsvergadering waarin Rients van der Wal zijn belijdenis zal voorleggen aan de kerkenraad en de gemeente. Deze vergadering is openbaar – zoals alle kerkenraadsvergaderingen – en begint om 20.00 uur. De doop zal plaatsvinden in de dienst van 9 februari.
In de vergadering hebben we gesproken over het opzetten van een zogenaamd opbouwprogramma voor onze gemeente. Met dit opbouwprogramma willen we onze doelen specifieker formuleren en vertalen in activiteiten. Hiermee willen we duurzaam stimuleren wat er reeds aan activiteiten plaatsvindt (zoals Preek van de Leek, opbouwwerk Noord, etc.) en mogelijkheden scheppen voor nieuwe projecten. De werkgroep die in het verleden heeft gewerkt aan het opzetten van het strategisch bouwwerk voor de gemeente gaat aan de slag met dit opbouwprogramma. In de najaars ALV hebben de leden dispensatie verleend voor de nieuwe kerkenraadsleden Bart Admiraal en Marion Slotboom. Beide zijn ondertussen aan de slag als diaken en worden in een kerkdienst in januari door een van onze predikanten bevestigd. Op dit moment is de exacte datum van deze kerkdienst helaas nog niet bekend. De notulen van de najaars ALV zijn gereed en liggen klaar. U kunt ze opvragen bij de ambtelijk secretaris. Aan het eind van de vergadering hebben we afscheid genomen van de diakenen Bart Fokkens en Chris Ravestein. Chris heeft drie jaar in de kerkenraad gezeten en daarmee liep zijn termijn ten einde. We hebben hem hartelijk bedankt voor zijn inzet in de afgelopen drie jaar. Bart verlaat de kerkenraad omdat hij zich gaat inzetten binnen de Broederschapsraad waar we als Amsterdam heel blij mee zijn. Dit valt niet te combineren met zijn functie als diaken en daarom hebben we afscheid van hem genomen.
Voedselbank
Pastoraat Ewoud Roos is weer gedeeltelijk aan het werk. Wilt u een predikant spreken dan kunt u mailen of bellen met het secretariaat. Daar wordt gekeken met wie u een afspraak kunt maken.
Zondagse Singelkerkbloemen De bloemen, die tijdens de dienst in de Singelkerk staan, worden na de dienst gebracht bij leden die een moeilijke tijd door moeten maken, ziek zijn of iets te vieren hebben. Wilt u de namen door geven aan: Martina Simons tel. (020) 662 19 34, of Ineke Bremer tel. (020) 615 26 22.
In het ziekenhuis opgenomen Onze gemeente wil graag meeleven. Wilt u van uzelf, familie, vrienden en VDGA-leden ons een opname laten weten? Eén van onderstaande contactleden zal de opgave dan doorgeven aan de desbetreffende bezoekster. Martina Simons (tevens organisatie) t (020) 662 19 34 en Ineke Bremer t (020) 615 26 22.
In de eerste helft van januari in de Singelkerk weer een inzameling van houdbare etenswaren voor de voedselbank. Het blijft helaas nodig. Van harte aanbevolen.
I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I – 7
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 8
Gemeente in beweging Doperscafé
Nieuwjaarskerkdienst Op 5 januari bent u op het Meerpad welkom voor de Nieuwjaarskerkdienst. Wij hopen dat u met ons na de kerkdienst ook het glas wilt heffen.
Film & Meer-pad Op zondagmiddag 12 januari om 16.00 uur bent u welkom op het Meerpad om naar de film ‘The last station’ te komen kijken. De film gaat over het leven van Leo Tolstoy. Het gaat over de innerlijke strijd van Leo Tolstoy tussen de liefde voor zijn vrouw en hun afwijkende idealen. Een boeiende, grappige en ontroerende blik op het leven van één van de grootste literaire schrijvers ooit.
Gesprek & Meer-pad Op zondagmiddag 9 februari om 16.00 uur bent u welkom voor de ontmoeting rond theologie en uw persoonlijke geloofsvragen. Levensvragen rond zingeving die wij op onze levensweg tegenkomen.
Open Huis Op vrijdag 31 januari een bijzonder Open Huis met maaltijd en muziek. Iedereen welkom, in het bijzonder daklozen en vluchtelingen. Nadere informatie via flyers in de Singelkerk.
Mennomaal Op 14 januari 2014 is iedereen die wil komen welkom bij de Mennomaaltijd Plaats: Singelkerk Singel 452; 1017 AW; tel. 020-623 45 88 Ontvangst met drankje vanaf 17.30 uur Begin maaltijd: 18.00 Tussen het hoofdgerecht en het toetje: Kees Blokland met gedichten. Van tevoren opgeven is niet nodig. Kosten: 5 euro per maaltijd. Wel opgave als je een dieet hebt of vegetarisch wilt eten
8 – I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I
28 januari: Moderne slavernij in Nederland Sandra Claassen, directeur van Fairwork We denken dat de slavernij uit Nederland verdwenen is. Maar is dat ook echt zo? Hoe zijn de arbeidsverhoudingen in de glastuinbouw, in de prostitutie en bij cowboybedrijven die flexwerkers uitbuiten? Sandra Claassen schetst een onthutsend beeld, en bepleit een gezamenlijke aanpak om de nieuwe slavernij te bestrijden. 18 februari: Doperscafé op locatie: Zwart & Wit Alex van Stipriaan, conservator bij het Tropenmuseum en hoogleraar Caribische Geschiedenis in Rotterdam In deze bijzondere aflevering een rondleiding op de tentoonstelling Zwart & Wit in het Tropenmuseum, 150 jaar na de afschaffing van de slavernij. Wie is wit en wie is zwart? Wie bepaalt dat eigenlijk? En wat heeft het slavernijverleden daar dan mee te maken? Tropenmuseum, Linnaeusstraat 2, Amsterdam, aanvang: 20.00, in de hal van het museum. 25 maart: Het grenzeloze ik Marleen Stikker, directeur van de Waag Society Door de opkomst van de sociale media vervaagt de scheidslijn tussen publiek en privé. Ruimte en tijd, kennis en bezit krijgen een andere betekenis. Marleen Stikker van de Waagsociety, onderzoeksinstituut voor creatieve technologie en sociale innovatie, verkent de gevolgen van de informatierevolutie en Big Data. Hoe kunnen de sociale media onze levens veranderen? 22 april: Het kind van de rekening Erik Gerritsen, bestuursvoorzitter Bureau Jeugdzorg Amsterdam Sjoukje Rullman, oud-rechter en Marc Dullaert, Kinderombudsman (onder voorbehoud) Eén op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding, en steeds vaker ook in een vechtscheiding: jarenlange oorlog over alimentatie en de omgang met de kinderen, die steeds weer de dupe zijn. Een gesprek met drie experts. Wat gebeurt er als liefde omslaat in haat, en hoe kunnen vechtscheidingen worden voorkomen? N.B.: niet de laatste dinsdag van de maand i.v.m. Koningsnacht 27 mei: De Nederlanders en de zee Thijs Broer, Vrij Nederland-redacteur en auteur van Langs de Kust Maandenlang zwierf Thijs Broer in zijn zeiljachtje langs de Nederlandse kust om te onderzoeken hoe de relatie tussen de Nederlanders en de zee zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld. Wat betekent dat voor ons zelfbeeld? ‘Langs de kust’ is het levendige, persoonlijke verslag van een zoektocht naar wie we zijn: kustbewoners die de zee opnieuw moeten ontdekken. 24 juni: Gek van de Tour Bert Wagendorp, Volkskrant-columnist en auteur van Ventoux Waarom is Nederland iedere zomer weer gek van de Tour de France? Hoe komt het dat juist rond de wielersport de cultuur zo bepalend is? En waarom zijn zo veel wielrenners van katholieken huize? Een gesprek met tourliefhebber Bert Wagendorp, die een prachtig boek schreef over mannenvriendschap en de symboliek van het wielrennen.
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 9
Prikbord
Column
Zwart & Wit Goede voornemens voor 2014? Heeft ook u aan het begin van het jaar goede voornemens? Meer bewegen en afvallen zijn toppers. Soms hoor je ook: meer aandacht voor je omgeving, voor je medemens. Voor Oikocredit is dit geen voornemen maar dagelijkse praktijk. Oikocredit is een internationale coöperatie die al bijna 40 jaar ondernemende mensen in ontwikkelingslanden in staat stelt een lening (microkrediet) af te sluiten om zelf een beter bestaan op te bouwen. Ervaring heeft Oikocredit geleerd dat de meest effectieve en duurzame manier om mensen te helpen is hen de kans te bieden zélf een menswaardig bestaan op te bouwen. Daardoor kunnen zij in hun eigen onderhoud voorzien en kunnen hun kinderen naar school gaan. Meer informatie? Wilt u meer informatie over het werk van Oikocredit, kijk dan op onze website www.oikocredit.nl/wat-doen-wij. Of neem contact op met Eduard van Bergen , Oikocredit Noord-Holland via 06-13 22 01 31.
Door Joël Friso
Het is moeilijk om er over te praten en toch stellen we het ter discussie. Ik las deze uitspraak gedaan door Ernestine Comvalius, directeur van het Bijlmerparktheater, op de tentoonstelling Zwart & Wit in het Tropenmuseum. Deze tentoonstelling brengt knap in beeld hoe ‘zwart’ en ‘wit’ in Nederland met elkaar leven en naar elkaar kijken. Wie is wit en wie is zwart? Wie bepaalt dat eigenlijk? Het is moeilijk om er over te praten en toch ga je het als bezoeker van deze tentoonstelling doen. Het Tropenmuseum kon natuurlijk niet om de commotie om Zwarte Piet heen. De uitspraak van Comvalius staat ook in de context van die discussie over wel of geen racisme. Ongetwijfeld zult u daar ook iets van hebben gevonden. Wat vind ik ervan? & Wat moet ik ermee? Die vragen of variaties daarop, voeren de boventoon in maatschappelijke kwesties als deze. Meestal met de gulden middenweg tot besluit … zwarte Piet vinden we geen racisme en aan zijn uiterlijk zullen we iets veranderen. Als gemeente schuwen we het maatschappelijk debat niet. Het voorjaarsprogramma van Doperscafé staat bomvol belangrijke maatschappelijke debatten: van vechtscheidingen en moderne slavernij tot privacy en de Tourgekte. Ook is er een speciale aflevering met een inleiding van de conservator, georganiseerd in het Tropenmuseum, zodat u Zwart & Wit niet hoeft te missen. De kerk heeft een belangrijke rol in het maatschappelijk debat. Misschien is het wel één van onze taken: hetgeen moeilijk is om over te praten, ter discussie stellen.
I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I – 9
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 10
Het team Beethovenproject
Natascha van der Does-Brantjes jeugdwerk Singelkerk t 06 44 71 49 30
[email protected]
Essemie van Dunné jeugd- en opbouwwerk Noord t 06 48 35 07 25
[email protected]
Joke van der Heide jongerenwerk t (020) 661 16 52
[email protected]
Alle pianoconcerten van Beethoven door 11 pianisten Op 25 en 26 januari en 2 februari 2014 worden in de Singelkerk te Amsterdam de vijf pianoconcerten, het 'nulde' pianoconcert, het tripelconcert, de koorfantasie, een concertrondo en een werk voor piano-fluit-fagot en orkest van Beethoven uitgevoerd door elf pianisten van het Scarbo Pianisten Collectief met begeleiding van het Constanzeorkest onder leiding van de dirigenten Rutger van Leyden, Jan Hulst en John MacFarlane.
Het streven is om zoveel mogelijk werken voor piano en orkest van Beethoven uit te voeren. Naast de vijf bekende pianoconcerten wordt ook het tripelconcert voor piano-viool-cello en orkest, de Koorfantasie voor piano, koor en orkest, een werk voor piano-fluit-fagot en orkest, een extra concert (het zogenaamde nulde concert) en een concertrondo voor piano en orkest uitgevoerd. Deze laatste stukken zijn
Henk Leegte predikant t 06 45 62 62 70
[email protected]
Ewoud Roos predikant
[email protected]
Tom Rijken predikant Noord t 06 22 51 75 65
[email protected]
Pianoconcert (23 sept 2013)
10 – I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I
haast nooit te horen en het is daarom buitengewoon interessant om deze te programmeren met de bekendere concerten. Zaterdag 25 januari om 20.15 uur en zondag 26 januari en 2 februari om 15.00 uur. Prijs per concert € 15,–. Het volledige programma treft u aan op de website van het Scarbopianistencollectief, www.scarbopianistencollectief.nl
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 11
Agenda
Kopij voor het volgende nummer vóór 10 januari 2014 sturen aan Mieke Krebber Mail:
[email protected] Adres: Europaplein 89, 1078 GZ Amsterdam (telefoon 020-6731926).
Januari 2014 Kerkdiensten (zie achterkant)
De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of niet op te nemen. • Di 7 jan
Contactkring
Singelkerk
10.30 uur
• Di 7 jan
Bijbelkring
Singelkerk
20.15 uur
• Za 11 jan
Singelkoor repetitie
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 12 jan
Wake bij Justitieel Complex
Schiphol
14.00 uur
• Zo 12 jan
Film & Meer-pad
De Bolder
16.00 uur
• Ma 13 jan Zon’shofkring
Zon’shofje
20.30 uur
• Di 14 jan
Mennomaal
Singelkerk
18.00 uur
• Wo 15 jan Vredesgroep
Singelkerk
20.00 uur
• Do 16 jan
Kring Menno Simons
Menno Simonshuis
14.30 uur
• Za 18 jan
Singelkoor repetitie
Singelkerk
10.30 uur
• Ma 27 jan Het verhaal gaat …
Singelkerk
15.00 uur
• Za 25 jan
Pianoconcert: Beethoven
Singelkerk
20.15 uur
• Za 25 jan
Singelkoor repetitie
Singelkerk
10.30 uur
• Zo 26 jan
Pianoconcert: Beethoven
Singelkerk
15.00 uur
• Di 28 jan
Doperscafé: Moderne slavernij
Singelkerk
20.15 uur
• Do 30 jan
Bijbelaars
Singelkerk
10.30 uur
• Vr 31 jan
Open Huis; eten en muziek
Singelkerk
• Zo 2 feb
Pianoconcert: Beethoven
Singelkerk
15.00 uur
Secretariaat en administratie Singel 452 1017 AW Amsterdam t kerk (020) 623 45 88 t secretariaat (020) 624 65 73 t boekhouding (020) 627 70 72 fax (020) 624 44 40 gironummer 141442 (VDGA) website www.vdga.nl
COLOFON idA, in dit Amsterdam Maandblad voor geloof en gemeenteleven van de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. Redactie Mieke Krebber (eindredacteur) Frits Ph. Groeneveld Sjoukje Halbertsma Heleen Nauta-van Gelder Vertegenwoordiger van de kerkenraad: Anke Spijker Ontwerp en realisatie Ontwerpgroep Lâle, www.lale.nl fax (033) 462 46 94 Drukwerk Grammé3.0 - grafische producties, Amersfoort
I N DIT AMSTERDAM JAN UAR I – 11
130493 IDA-januari-C_IDA 17-12-13 21:52 Pagina 1
Amsterdam Centrum Amsterdam Noord Amsterdam Buitenveldert
Singelkerk – Singel 452 – t (020) 623 45 88 Meerpad – Meerpad 9 t 06-53 77 06 01 Menno Simonshuis – Noord-Hollandstraat 17a – t (020) 517 10 10
KERKDIENSTEN Singelkerk
Meerpad
Menno Simonshuis
Centrum 10.30 uur
Noord 10.15 uur
Buitenveldert 10.00 uur
5 januari
Ds. E.C. Roos Nieuwjaarsdienst
Ds. A.A. Rijken Kom-in-de-kring en Kinderkerk
Geen dienst
12 januari
Ds. H. Leegte Kom-in-de-kring en Kinderkerk
Geen dienst
Ds. E.C. Roos
19 januari
Ds. G. van Hiele
Nog niet bekend Kom-in-de-kring en Kinderkerk
Geen dienst
26 januari
Ds. H. Leegte Kom-in-de-kring en Kinderkerk
Geen dienst
Ds. F. Ph. Groeneveld
2 februari
Ds. E.C. Roos
Ds. A.A. Rijken Kom-in-de-kring en Kinderkerk
Geen dienst
9 februari
Ds. H. Leegte Kom-in-de-kring en Kinderkerk
Geen dienst
Ds. E.C. Roos
Collectebestemmingen in januari • 5 en 19 januari – Sedidea Tanzania Tanzania is een ongelooflijk groot land. Tien jaar geleden is daar een project opgezet voor hulp aan arme en lichamelijk gehandicapte plattelandskinderen. Het project heet voluit Serengeti Disabled Development Association en wordt afgekort tot Sedidea. Het project is gevestigd in de provincieplaats Mugumu, in het Serengeti-gebied. In Mugumu is een regionaal ziekenhuis, het Nyere Designated District Hospital. In het bestuur van het ziekenhuis, vroeger een Amerikaans zendingshospitaal, is de Tanzaniaanse Doopsgezinde Broederschap sterk vertegenwoordigd. Enige jaren geleden is in Nederland een steunfonds opgericht om zowel het Sedidea-project alsook het ziekenhuis aan geld te helpen. Rekeningnummer: 25.43.19.106 Sedidea Steungroep • 12 januari – Broederschapscollecte: Stuurgroep Duurzame Ontwikkeling Aan ons allen is de opdracht gegeven zorg te dragen voor mensen, dieren en aarde. We zijn immers verantwoordelijk voor de duurzaamheid van de Schepping in al haar facetten. Naast een persoonlijke verantwoordelijkheid kan deze zorg worden gedragen door en vanuit de plaatselijke gemeente en binnen de kerkgemeenschap wereldwijd. De Stuurgroep Duurzame Ontwikkeling (SDO) wil hieraan haar bijdrage leveren. SDO is een landelijke commissie van Nederlandse doopsgezinden. Leefmilieu en gerechtigheid in economische verhoudingen zijn de thema’s van de stuurgroep. Rekeningnummer: NL19ABNA0243493886 Alg. Doopsgezinde Sociëteit, Amsterdam, inzake SDO 1 2 – I N D I T A M S T E R D A M JAN UAR I
Als u niet in de dienst aanwezig was en toch iets wilt bijdragen aan het project kunt u dat via de aangegeven bankrekeningen doen.
• 26 januari – Jeannette Noëlhuis Het Jeannette Noëlhuis is een leefgemeenschap in Amsterdam Zuidoost. De levensstijl is gebaseerd op eenvoud, gastvrijheid, gebed en directe actie voor een betere samenleving. De gemeenschap is ontstaan vanuit de Catholic Workerbeweging in de Verenigde Staten. Rekeningnummer: 27.25.828 Jeannette Noël Huis, Amsterdam • 2 februari – Broederschapscollecte: Inloophuis Almere Doel van het inloophuis De Ruimte is om vanuit kerkelijke betrokkenheid present te zijn in de Stedenwijk en een bijdrage te leveren aan de verbetering van de leefbaarheid voor buurtgenoten en de andere inwoners van Almere. Rekeningnummer: 32.10.22.203 St. Inloophuis Almere