maximale score
fase 1.1
fase 1.2
fase 1.3
fase 2.1
fase 2.2
fase 2.3
fase 2.4
fase 2.5
9.
SOCIALE EN ECONOMISCHE ASPECTEN
verplicht 8
9.1 9.1.a 9.1.b
Het instrument Buurteffectenrapport Buurteffectenrapport Opvolging van sociaal economische aspecten
25 20
9.2 9.2.a 9.2.b
GEWENSTE ECONOMISCHE ONTWIKKELING Een breed woningaanbod Betaalbaar wonen
verplicht 15 8 10
9.3 9.3.a 9.3.b 9.3.c 9.3.d
SAMENLEVEN EN BEDRIJVIGHEID IN DE BUURT Diversiteit inbouwen Aanwezigheid van buurtvoorzienigen Bedrijvigheid Stimuleren van sociaal verkeer
8 8
9.4 9.4.a 9.4.b
MENSVRIENDELIJKE WIJK Speelplekken Recreatieve structuur
8
9.5 9.5.a
SOCIALE RETURN Sociale return
Ambitie, visie, planning, beleid8 Wonen in een levendige wijk kan omdat er een gezonde mix is 1.
diversiteit in de woningen - breed woningaanbod - niet enkel gezinnen - wat is een gezin ?
2.
diversiteit in functies - kleine buurtvoorzieningen - werken en wonen
3.
betaalbaar wonen - onderdeel van het concept - onderdeel van het ontwerpproces - grootte ? bouw kleiner ?
Potentieel via bouw- en woongroepen in diverse vormen en maten, samenstelling en initiatief, participatie en zelfbouw
Alternatief van éénéén- of meergezinswoning, meergezinswoning , volop in de media Google … 5-tal artikels in De Morgen 30-tal in Knack/Trends 25-tal in Nieuwsblad, 18-tal in De Standaard bijlage in De Tijd Enkele TV-uitzendingen (VRT, VTM, regionale tv, …) … verhoogde interesse in 2012 Politiek en overheid lift mee op die aandacht (haalbaarheidstudies, pilootprojecten, zorgwonen …) Maar weet men eigenlijk waarover men het heeft ?
deel 1
1
Types gemeenschappelijk wonen traditioneel wonen
centraal wonen en cohousing
woningdelen : gemeenschapshuis en woongroep
Typeverdieping
Oostende (Arch. Buro2)
0-15% publiek
15-17% publiek 5-18% collectief 50-60% collectief
25-40% publiek; tot 15% collectief
1
Cohousing
La Grande Cense Clabecq Aantal : 22 woonsten Type : cohousing Juridisch : mede-eigendom Groep : 55 inw van 0 tot 85jr Opm : 2010 volledig bewoond, 480m2 collectieve binnenruimte
1
Centraal wonen La Placette in 1986 ! WezembeekWezembeekOppem Aantal : 11 woonsten (40kinderen) Type : centraal wonen Juridisch : verkaveling Groep : gemengde leeftijden Opm. : appartement met zorg, collectieve feestruimte & ontvangst
1
Centraal wonen
De Haringrokerij 25jr! AntwerpenAntwerpenstad Aantal : 11 woonsten Type : centraal wonen Juridisch : mede-eigendom Groep : gemengde leeftijden Haringrokerij = collectief, publiek erfgoed
Woongroep Zoals gemeenschapshuis, maar op langere termijn Jongeren, senioren, gemengde groep, … Papeguin (Gent, B) Utopia (Haaltert, België)
Abbeyfield ‘Entre voisins’ (Etterbeek, België)
Cohousen, Cohousen, slechts één vorm van …
wonen met meermeer-waarde … voor bewoners bewoners,, gemeenschap, gemeenschap, milieu
Praktische meerwaarde voor de bewoners
tijdswinst (onderhoud gebouw, tuin, maaltijden, …) delen infrastructuur en middelen (wasmachine, grasmaaier, cirkelzaag, sauna, biljart, …) samen goederen aankopen
Sociale meerwaarde voor de bewoners
Nabuurschap … zorg, steun, contact (<> verzuring, vereenzaming) Levenskwaliteit en gezondheid (Roseto effect) Leren van elkaar (kennis, elkaar aanvullen, diverse competenties) Zelfontwikkeling, veerkracht, sociaal functioneren) gezamenlijke activiteiten kinderopvang (i.h. bijz 1oudergezin) integratie & ondersteuning senioren
Sociale meerwaarde
3
Ecologische meerwaarde ecologisch verantwoord gebruik van de ruimte, compacter en efficiënter bouwen betaalbare eco-opties : materialen, waterbeheer, energie collectief oplossen, eigen beheer afvalbeheer, wijkcompostering, hergebruik lokale voeding, autodelen
Maatschappelijke meerwaarde
samenhang van het buurtleven, integratie in de wijk, uitstraling grotere veiligheid door sociale controle ; veiligheidsgevoel verantwoordelijkheid en respect voor de leefzone (stewardship) reconversie van bestaande gebouwen bewust burgerschap, democratie van onderaf
p/a VIBE vzw of vzw Samenhuizen
Maes, Maelstaf i.s.m. Meersman / VideoKontakt (2011): 28’ interviews DVD te bestellen p/a vzw Samenhuizen
Website met oproepjes, info, agenda, actualiteit, biblio, steun, … In herdruk:
Vijf bouwstenen 8 + uitnodiging tot ondertekening van het charter
Samenhuizen sensibiliseert wat kan het beleid? Federaal … coöperatieven, huisdelen, ‘solidair wonen’ (sociale zekerheid, fiscaliteit, erfpacht, labels …) Vlaams … naast zorgwonen, kamerdecreet, ook wooncode, sociaal wonen, gronden, budgettransfer sociale koop naar rollend fonds, … Lokaal … ifv betaalbaar alternatief bvb. stad, ocmw, intercommunale, kerkfabriek, … i.s.m. SHM’s SVK’s
sofie@ sabrine@ roland@
[email protected]
Bouwsteen 1: Creëer een positief klimaat rond goed nabuurschap, delen en lokale inspraak Dag van de Buren Deelmarkt, zoals 22sept13 in Gent LETS-groepen, autodelen, speelstraten Transitie-initiatieven ~ klimaatverbond
Sociale cohesie en “sharing “sharing” sharing” stimuleren CHARTER ONDERTEKENEN !
sofie@ sabrine@ roland@
[email protected]
2b
Infosessie ? Stand op een beurs ?
Adviescheques? Een ronde tafel?
Charter
Samenhuizen
Reeds ondertekend door Stad Gent en 25 West-Vlaamse gemeenten (i.s.m provincie WVl), ... Organiseer lokaal een gemeenschappelijk moment voor ondertekening door partners / woonactoren Gezamelijke ondertekening door steden en gemeenten … nog in 2013?
Bouwsteen 2: Ondersteun gemeenschappelijk wonen, wonen, leren en weten Meerwaarde erkennen + kennisopbouw Leren over Gemeenschappelijk Wonen op de werkvloer: interne vorming, studiedagen, studiereis, introduceren in meerjarenplanning Dienstverlening: één (goed geïnformeerd) aanspreekpunt voor diverse initiatieven Intern vertrouwdheid met het thema
sofie@ sabrine@ roland@
[email protected]
Bvb. Bvb. Studiereis 9okt13 naar EVAEVA-Lanxmeer Semi-publieke binnenhoven (Nl) Nl ) per 25-tal woningen Gradiënten privé-publiek Bewoners en gemeente hebben een akkoord over het beheer van deze binnenhoven: de gemeente doet het beheer i.s.m. bewoners als ze het toegankelijk laten voor publiek.
Met bezoek aan het Kwarteel, een cohousing 55+jr
Bouwsteen 3: Promoot gemeenschappelijk wonen Doorgeven van informatie en kennis in het werkveld: publieke infomomenten, meewerken aan de jaarlijkse Open Dag (mei), delen in het debat Gemeenschappelijk Wonen stimuleren op het terrein (vastgoedmarkt, SHM, SVK, e.a.) en 1 loket voor knelpunten, om groepen vooruit te helpen (plekken, vergunning, …) Extern vertrouwdheid en aanmoedigen van initiatief
sofie@ sabrine@ roland@
[email protected]
Jaarlijks ‘kennismaken’
Bouwsteen 4: Overleg en Werk Samen rond gemeenschappelijk wonen Wees pro.actief in het lokaal beleid rond wonen, welzijn, ruimtelijke ordening (Structuurplan, Grond- en Pandenbeleid, RUP, voorschriften, verordening), … Stimuleer samenwerking in diverse beleidsdomeinen, op diverse niveaus, voer open gesprekken met hogere overheid (bvb opsplitsing van huizen), met eigenaars e.a. potentiële partners, … Kansen zien en initiatieven stimuleren, stimuleren, intern/extern afstemming en transparantie
sofie@ sabrine@ roland@
[email protected]
Afstemmen van RO wetwet- en regelgeving op het specifieke van gemeenschappelijk wonen - Zonering, bestemming - Bouwvelden voor groepsbouw ipv verkavelen - Inplanting, ontsluiting van de site, dichtheid - Minimale oppervlakte woonst e.a. - Min/Max van parkeerplaatsen - Collectief voorzien + aansluiten rio, gas, electro, water - Premiestelsel voor groep als bouwheer - enz … Coho Windsong (Langley, CA)
Verharding
Ruimtegebruik 34 units Riolering
Buitenland: Buitenland: stedelijke planning Trekoner Roskilde (Dk (Dk) Dk)
Munksögard, Munksögard, TrekonerTrekoner-Roskilde (DK) Eco-Cohousing Munksögard (5ha) met eigen wijkverwarming en autodelen, zijn 5 woonclusters van elk 20 units gegroepeerd rond een semi-publiek binnenhof, elk met semisemi-privé gebouwtje voor de groep …, zij het eigenaars, (sociale) huurder, coöperant Samen: 160 volwassen en 75 kinderen
Wijk Trekoner, 10 à 15 jr ontwikkeling op stedelijke grond, biedt ruimte voor 5000 won, waarvan 25% cohousing
Verdichten van (rand)stedelijk (rand)stedelijk gebied? gebied? toch weer een woonuitbreiding, woonuitbreiding , MAAR nabij openbaar vervoer (20min van K’hagen) K’hagen) en nu 25% invulling voor cohousing …
Bouwsteen 5: Faciliteer groepen of initieer zelf een (piloot)project Faciliteer groepen, eventueel met de logistieke ondersteuning van professionals Zoek mee naar geschikte locaties, of organiseer een beurs voor bouwgroepen Werk een formule uit in grond- en pandenbeleid en zoek hierbij de partners op als SHM’s, SVK’s, OCMW, privé Initieer een (proef)project… met focus op doelgroepen, betaalbaarheid, verdichting bij buurtvernieuwing, delen van ruimte en voorzieningen
Voorbeeldfunctie van de lokale overheid ism partners
sofie@ sabrine@ roland@
[email protected]
6
Duitsland Französische Viertel (Tübingen ( Tübingen, Tübingen, D)
– bouwcoöperatieven – evenwicht compact en groen – verwevenheid leefstijlen
Bouwgroepen, Tübingen (D) Stadsbestuur organiseert bouwmarkten waar gelijkgestemde gezinnen, architecten en bouwpromotoren elkaar kunnen ontmoeten, bouwgroepen kunnen vormen en samen projecten kunnen opzetten. Bouwgroepen leiden tot gelijkgestemde mensen, beter betaalbare projecten (de kostprijs ligt zo’n 20% lager), sociale cohesie voordat er iets gebouwd wordt, een grote diversiteit (inkomen, cultuur, woontypes…) en een project dat van onderuit gegroeid is. In Tübingen (D) is 50% van de woningen door promotoren gebouwd, en 50% door bouwgroepen. bouwgroepen Andere steden in Duitsland en Zwitserland, maar nu ook in Frankrijk, volgen.
Centraal wonen geïnitieerd via : beurs voor collectieve vastgoedaankopen
1a
CotéKanaL Brussel Aantal : 17 woonsten Type : centraal wonen Juridisch : mede-eigendom Groep : gemengde leeftijden
Lofts Imifi
Coté Kanal
Imifi
Lofts
Coté Kanal
Pilootproject Tolhuislaan Gent, oproep 2012
Introductie voor geïnteresseerden aug.2012
Groep van 6 gaat van start
Van bouwgroep naar betaalbaar, betaalbaar, inclusief wonen en cohousing in één gebouw ( juli2013) Coöperatieve die energetisch-efficiënt en ecologisch bouwt, verhuurt en twee clusters integreert voor begeleid wonen, naast een solidariteitsfonds (freiburg)
LJonckheere©SH
WAS©
Bouwgroep = cluster van 10 units beschermd wonen voor dementie en 13 units drempelvrij voor senioren, naast een groep medeëigenaars op éénzelfde bouwveld (freiburg)
WAS©
Wonen & werken in coöperatieven (zürich, zürich, basel, basel, dts) dts)
Ervaring wordt doorgegeven: wooncoöperatieven die zich opvolgen en oude panden (rechts) of terreinen (onder) herbestemmen
Mix in leeftijd en huishoudens. Inclusief en betaalbaar want antispeculatief
Wooncoöp Kraftwerk verbouwt een complex …
LJonckheere©SH
26units waarvan 2woongroepclusters (330m2), 2woongroepen in 10kamer-flat (255m2); collectieve leefruimte, terrassen als semiprivate buitenruimte
LJonckheere©SH
LJonckheere©SH
Kolding (Dk)
Culemborg (NL): EVAEVA-Lanxmeer
Als opstap: opstap : Semi-publieke ruimte & hofjes als informele ruimte en verbinding, in een netwerk van trage wegen, veilige ‘short cuts’ naar school, winkels, sport..
E.Rombaut - Klankbordgroep op 21juni
Blauwgroene netwerken in de stad. Een pleidooi voor verstandige verdichting: meer sociale cohesie én meer biodiversiteit in de wijk.
