Positionering Nederland voor een duurzame toekomst. Symposium Duurzaam groeien en vernieuwen 5 februari 2013

Positionering g Nederland voor een duurzame toekomst Yvo de Boer Boer, KPMG Symposium Duurzaam groeien en vernieuwen 5 februari 2013

Agenda

Waarom is duurzaamheid belangrijk voor Nederland?

Hoe kan duurzaamheid Nederland en Nederlandse bedrijfsleven j versterken?

Wat kan de overheid doen?

Welke stappen leiden naar een duurzame toekomst voor Nederland?

© 2013 KPMG N.V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International.

1

De wereld staat steeds meer onder druk Bron: KPMG publicatie ‘Expect the Unexpected’ (2012)

• Megatrends beïnvloeden en versterken elkaar en leiden tot steeds meer schaarste

Bevolking: toename naar 8,4 miljard in 2035 en middenklasse verdubbelt (Azië, Afrika)

Verstedelijking: toename naar 70% in 2030

• We naderen een “tipping point”

Energievraag: Toename 30% ‐ en toe en CO2‐uitstoot met 20% tot 2035 – stijgende prijzen

Grondstoffenextractie (biomassa, mineralen, metalen, olie) neemt 55% met toe tot 2030 – stijgende prijzen

• Bedreiging kwaliteit van leven en voorbestaan grote bevolkingroepen Natuurlijke hulpbronnen, water, ecosystemen, biodiversiteit

Klimaatverandering: Klimaatverandering: meer overstromingen, droogtes, hevige stormen

• Bedreiging continuïteit van bedrijven en sectoren (grondstoffen, supply chain, afzet) stijgende kosten, verlies concurrentiekracht

Duurzame transitie – ook in Nederland - nodig om schaarsteprobleem op te lossen © 2013 KPMG N.V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International.

2

Het bedrijfsleven ziet de risico’s en begint de kansen te pakken • Het bedrijfsleven is wakker • Bedrijfsleven merkt gevolgen van megatrends en realiseert de risico’s • Meer bedrijven hebben een duurzaamheidstrategie en een duurzaamheidsrapportage • Meer bedrijven zoeken naar duurzame oplossingen voor energie-efficiency en resource efficiency • Meer bedrijven stellen duurzaamheideisen aan leveranciers – nationaal en internationaal • Innovatie van producten en diensten steeds meer gericht op duurzaamheid • Markt voor duurzame technologie groeit internationaal sterk • Duurzame producten en diensten steeds meer “mainstream” in B2B en B2C Meer bedrijven zien een business case in duurzaamheid


3

Voorbeelden van duurzaamheidstrategie van koplopers in het bedrijfsleven Duurzaamheidstrategie

Voorbeelden koplopers

Groei door duurzame producten en diensten

Unilever: “Het Unilever Sustainable Living Plan zet onze doelstellingen uiteen om als bedrijf te groeien en tegelijkertijd onze milieuvoetafdruk te verkleinen en onze positieve bijdrage aan de maatschappij te vergroten.” Philips: “Wij passen onze expertise toe om complexe mondiale problemen – de toenemende behoefte aan een efficiënt energiegebruik en gezondheidszorg – te vereenvoudigen door duurzame oplossingen te ontwikkelen voor mensen in alle markten.” DSM: “Wij vinden dat al wat wij doen moet bijdragen aan een duurzamere wereld.”

Kostenreductie, K t d ti efficiencyverbetering en productieverhoging

Akzo: “Belangrijke Ak “B l ijk b bedrijfskansen d ijf k kkomen iin zicht i ht wanneer wijij duurzaamheidsdenken toepassen over de gehele Waardeketen, van grondstofwinning tot de afvoer of recycling van eindproducten.”

Versterking brand en reputatie t ti

Ahold: “Wij spelen een verantwoordelijke rol als het gaat om onze klanten welzijn, d sourcing de i van de d producten d t di die wijij verkopen, k onze iimpactt op h hett milieu, ili d de gemeenschappen die we bedienen en de mensen die we in dienst hebben. We willen de responsible retailer zijn.” Heineken: 'Brewing a Better Future' richt zich op drie kerngebieden: Verbeteren van de invloed van onze merken en onderneming op het klimaat; Stimuleren van onze mensen en de gemeenschappen waar we werken; Bijdragen aan de rol van bier in onze maatschappij.


4

Voorbeelden dat duurzaamheid loont voor bedrijven

Duurzame bedrijven hebben een betere performance (SAM, 2011)

Non-tangible component van S&P 500 marktwaarde van bedrijven stijgt naar meer dan 80% - International Integrated Reporting Council (IIRC) © 2013 KPMG N.V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International.

5

Een aantal koplopers in bedrijfsleven zet stappen naar duurzame transitie •

Koplopers zien duurzaamheid als randvoorwaarde voor voortbestaan, concurrentiekracht en groei

Resilient Dynamism Dynamism’ ): • Boodschap World Economic Forum in Davos ((‘Resilient o Paul Polman (Unilever): nadenken over herdefinitie van groei om echte duurzaamheid te bereiken zodat in 2050 9 miljard mensen in vrede kunnen samenleven. Een circulaire economie is de oplossing. o Jean-François van Boxmeer (Heineken): samenwerking is noodzakelijk om opschaling van de huidige duurzaamheidprogramma’s te realiseren. Zowel binnen ketens als met concurrenten. o Feike Sijbesma (DSM): leren meer te doen met minder. Verantwoordelijkheid van bedrijven om waarde te creëren op meer niveaus dan winst alleen. Andere waarderingsmodellen zijn nodig om waardecreatie ook meetbaar en aantoonbaar te maken.  Koplopers K l zien i duurzamheid d h id als l “level “l l playing l i fi ld” voor de field” d toekomst t k t


6

Trends versterken kansen voor Nederland voor duurzaamheid • Bewustzijn over duurzaamheid neemt toe bij bedrijven en consumenten • Electronica, voedsel, afval, energie, gebouwen • Veel lokale initiatieven voor duurzame producten, diensten en innovaties • Initiatieven in Eindhoven (Strijp-S), Rotterdam (RSM), Utrecht (ISU) g initiatieven voor duurzame en sociale p projecten j - totaal €14 miljoen j in 570 • Crowdsurfing projecten in 2012 • Steden pakken steeds meer leidende rol in energie- en klimaatactiviteiten Rotterdam, Amsterdam Amsterdam, Utrecht Utrecht, Eindhoven Eindhoven. Internationaal New York York, Barcelona Barcelona, • Rotterdam Kopenhagen, New York, Vancouver, Taipei • Publiek-private partnerships met bedrijven als Siemens, Philips, Unilever, lokaal bedrijfsleven en investeerders Actoren - bedrijven, kenniswereld, overheid, burgers - werken vanuit eigen perspectief aan een duurzame transitie


7

Duurzaamheid als enabler voor versterking van positie Nederland •Nederland heeft drie manieren om zich internationaal op duurzaamheid te positioneren: • Duurzaam Kennisland • Duurzaam Productieland • Duurzaam Vestigingsland gedeelde visie en excellente samenwerking g op p duurzaamheid tussen Voor elke route is g alle actoren en internationale / Europese oriëntatie de sleutel tot succes


8

Het verschil tussen koplopers, peloton en achterblijvers groeit • Vooral MKB (60% van NL omzet) blijft achter bij de koplopers • Grote prestatieverschillen tussen sectoren en tussen bedrijven onderling • MKB bedrijven houden zich nauwelijks bezig met “megatrends” en hebben beperkte interesse in duurzaamheid (bron: KPMG onderzoek Telelens op de Toekomst (2013) ) o Duurzaamheid is geen integraal onderdeel van bedrijfsvoering en wordt gezien als een marketinginstrument of ingegeven door persoonlijke motieven van ondernemer o MKB richt zich op omzetgroei, kwaliteit, innovatie, service en klanttevredenheid, minder op maatschappelijke bijdrage en internationalisatie o Schaarste S h t van grondstoffen d t ff (materialen, ( t i l mensen, kennis) k i ) wordt dt well gezien i als l iissue o Er is veel onzekerheid over wat de toekomst in petto heeft en hoe dat het bedrijf raakt • Op het gebied van duurzaamheid spreken koplopers over 2030 en daarna, peloton over 2015, achterblijvers over 2006  De kloof - sense of urgency, inzichten, professionaliteit, doelen en snelheid van handelen - tussen koplopers, peloton en achterblijvers wordt groter


9

Rol van actoren onderling verandert • Rol van Nederlandse overheid als gids is verminderd • Nederland is niet “on track” met doelstellingen voor energie-efficiency, CO2-reductie en hernieuwbare energie • Green Deals zijn versnipperd over thema’s, sectoren, bedrijven • Kritiek op de effecten van convenanten – winst t.o.v. de autonome ontwikkeling onduidelijk • Duurzaamheid lijkt geen topprioriteit voor politici • Koplopers trekken hun eigen plan en tonen initiatief  Koplopers passeren overheid in ambities en acties – ook de eye eye-opener opener van Rio+20


10

Rol van de overheid verandert • Het bedrijfsleven is aan zet • Het bedrijfsleven kan en wil het zelf • Het bedrijfsleven heeft de internationale contacten • Het bedrijfsleven verdient er geld aan g kapitaal p komt uit p private sector • Grootste deel van benodigd • Echter de overheid is niet uit beeld • Korte termijn belangen en lange termijn voornemens van bedrijven – voortgangsbewaker • Verschillen tussen koploperbedrijven en achterblijvers – stimulator • Kennisuitwisseling tussen diverse sectoren - facilitator j vanzelf op p – launching g customer • Markten starten niet altijd • Toenemende druk voor presteren ook in crisis – fraudekans wegnemen door opschalen RUD’s en op agenda van justitie Bedrijfsleven neemt het voortouw, voortouw de overheid faciliteert en stimuleert waar nodig © 2013 KPMG N.V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International.

11

De overheid kan duurzaamheid versterken • De overheid heeft voor versterking van duurzaamheid vier knoppen: • Fiscaal beleid • Inkoopbeleid • Vestigingsbeleid g g g • Wet- en regelgeving

Mix van interventies ontwikkelen voor duurzaamheid in alle sectoren en voor koplopers én achterblijvers o Slimme combinatie van ‘stok’, ‘wortel’ en ‘toeters’


12

Overheid en Fiscaal beleid • Fiscaal beleid biedt overheid vele mogelijkheden voor faciliteren en stimuleren • Bestraffen (belasten) of belonen (faciliteren)? • Huidige stelsel bevat veel faciliteiten (EIA, MIA, VAMIL, Innovatiebox, RDA, WSBO) • Innovatiebox en investeringsaftrekken wordt veel gebruik van gemaakt door MKB generiek karakter: niet specifiek p g gericht op p duurzaamheid, • Veel faciliteiten hebben echter g maar wel toepasbaar • Sommige faciliteiten achterhaald door eigen succes (lage bijtelling zuinige lease auto’s) • Groene belastingen: effectief middel om gedrag te veranderen of gemakkelijke inkomsten overheid?


13

Overheid en Fiscaal beleid (vervolg) • Ideeën om fiscaal instrumentarium meer op duurzaamheid in te richten • Fiscaliteit het meest geschikte instrumentarium om het MKB op duurzaamheid te sturen? • Meer specifieke faciliteiten stimuleren innovatie en gebruik duurzame technologie (technologieën zoals energie-, water-, nano- en biotechnologie en kunstmatige intelligentie)? • Circulaire economie: verschuiving van belasting op arbeid en winst, naar belasting op consumptie en verbruik grondstoffen • Combinatie met een ‘Recyclingbox’ als variant op Innovatiebox? • Europese Carbon Tax i.p.v. EU Emission Trading Scheme Een samenhangende visie op doelstellingen, inzet van het fiscale instrumentarium, voorziene directe en indirecte effecten (ook op internationaal/Europees niveau) is essentieel


14

Overheid en Inkoopbeleid • Overheid als launching customer duurzame producten en diensten • Jaarlijks 70 miljard euro – ca. 12% van BNP • Duurzame eisen aan bedrijfsvoering leverancier én producten en diensten o voor infrastructuur en gebouwen g o voor gebruiksartikelen o voor diensten • Duurzame maatschappelijke stimulans kan in miljarden euro’s lopen • KPMG onderzoek: doelstellingen duurzaam inkopen worden gehaald door rijksoverheid, provincies en gemeenten – on track voor 100% duurzaam inkopen in 2015 Duurzaam inkopen is integraal onderdeel voor overheden en – diensten op alle niveaus – en is essentieel instrument voor het stimuleren van duurzaamheid


15

Overheid en Vestigingsbeleid •Door vestigingsbeleid duurzame bedrijven behouden én aantrekken • Nederland is al interessant vestigingsland - cluster van kenniscentra, netwerken en aanwezigheid van talent, opleidingsniveau, internationale bereikbaarheid, fiscale voordelen, vrijheid van kapitaal en woonmilieu • Nederland is al goede Europese landingsplek voor buitenlandse bedrijven • Nederland is niet dè vestigingsplaats voor duurzame bedrijven of kennisorganisaties – good practice voorbeeld is Denemarken

Bron: FD Outlook / KPMG: Welkom in Holland – Een warm vestigingsklimaat (november 2012)

Overheid kan ondernemingsklimaat voor duurzame blijvers en vestigers gunstig maken door stimuleren van duurzame bedrijven, duurzame kenniswerkers, duurzame startups en cleantech industrie © 2013 KPMG N.V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International.

16

Overheid en Wet- en regelgeving Voor koplopers en grote bedrijven: • Gelijk Europees speelveld creëren en inzetten op Europese doelen o 1 Europees beleid voor Energie efficiency en voor Resource efficiency / circulaire economie Voor peloton en achterblijvers: • Zekerheid geven over lange termijn doelen • Stimuleren door strengere wet- en regelgeving • Faciliteren door kennisopbouw en kennisuitwisseling • Kritische evaluatie van nationale instrumenten als convenanten en interactie met Europese instrumenten Voor lokale initiatieven: • Belemmeringen in wet- en regelgeving wegnemen, o.a. voor lokale duurzame energieinitiatieven van diverse bevolkingsgroepen, coöperaties en consortia Inzetten I tt op E Europese d doelen l voor d duurzaamheid h id en Europees E gelijk lijk speelveld l ld en op nationaal niveau specifieke belemmeringen wegnemen © 2013 KPMG N.V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International.

17

Voorbeeld: EU heeft een steeds sterkere rol voor duurzaamheid, o.a. Energie en Resource Efficiency EU heeft ambitieuze doelstellingen, lange termijn frameworks en richtlijnen voor Energie en Resource Efficiency low-carbon carbon economy • EU Energy Roadmap 2050 (dec 2011) – naar low • EU Energy-Efficiency Directive (okt 2012) – jaarlijks grote energiebesparing realiseren • EU Roadmap to a Resource Efficient Europe (sept 2011) –naar circulaire economie • European Resource Efficiency Platform (juni 2012). High-level stakeholder groep van bedrijven (o.a. KPMG), overheden en kennisorganisaties voor aanbevelingen voor implementatie van de Roadmap EU iis lleidend id d op het h t gebied bi d van duurzaamheid, d h id de d Lidstaten Lid t t volgen l en implementeren i l t


18

Samen Nederland positioneren voor een duurzame toekomst • Koplopers moeten voortouw blijven nemen • Overheid moet peloton en achterblijvers stimuleren, belemmeringen wegnemen en zorgen voor gelijk Europees speelveld • Focus op resource efficiency / circulaire economie en energie efficiency • Samenwerking tussen alle actoren voor duurzame innovatie en een duurzame transitie • Opschalen van kleine veelbelovende lokale innovatieve initiatieven –regionale proeftuinen en duurzame innovation labs • Overheid heeft Fiscaal beleid, Inkoopbeleid, Vestigingsbeleid en Wet- en regelgeving als “k “knoppen”– ” Europa E is i het h t leidend l id d platform l tf • Benefits (duurzaamheid is business case) maar ook co-benefits (innovatiekracht, internationale concurrentiepositie, werkgelegenheid) benadrukken • Vraag is of dit genoeg is om ook het MKB op duurzaamheidspad te zetten


19

Dank voor uw aandacht! Yvo de Boer, Special p Global Advisor Climate Change & Sustainability KPMG International Laan van Langerhuize 1 1186 DS Amstelveen Tel.: +31 (0)20 656 6622 Email: [email protected]

© 2013 KPMG N N.V V ., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 34153857, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative p ((‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ co p e ty zijn j ge geregistreerde eg st ee de merken e e van a KPMG G International.

Positionering Nederland voor een duurzame toekomst. Symposium Duurzaam groeien en vernieuwen 5 februari 2013

Recommend Documents