Portfolio. Gerriëtte Stolk

Portfolio Gerriëtte Stolk

Personalia Naam: Gerriëtte Stolk Woonplaats: Ede (Gld) E-mailadres: [email protected] Nationonaliteit: Nederlands

My bagage

My bagage Opleidingen: 2008-2012: HBO-Journalistiek, Christelijke Hogeschool Ede (CHE), diploma behaald afstudeerrichting Geschreven Pers; extra specialisatie in Grafische Vormgeving minors: Ontwikkelingssamenwerking, Coaching

beantwoorden van vragen die gesteld worden door klanten.

2002-2007: vwo 1 tot 5, Christelijke Scholengemeenschap Prins Maurits, Middelharnis

2008-2009: Freelancer bij het Eilanden Nieuws, huis-aan-huiskrant die verschijnt op GoereeOverflakkee, voor de rubriek ‘Het huis van de week’.

2008: Activiteitenbegeleider op een afdeling voor zwaar dementerende ouderen in het verpleegtehuis ‘De Samaritaan’ te Sommelsdijk.

2007-2008: havo 5, Christelijke Scholengemeenschap Prins Maurits, Middelharnis, diploma behaald Vaardigheden: - Microsoft Office - Adobe Indesign - Adobe Photoshop - Adobe Illustrator - Quark Express - CMS - Typevaardigheid Werkervaring: 2005-2009: Medewerker bij de Openbare Bibliotheek Middelharnis. Vanaf het begin had ik de taak om boeken in te nemen en op te ruimen. Al snel kreeg ik meer verantwoordelijkheden, waaronder het

2009-2011: Redacteur bij schoolkrant ‘Ad Rem’ (van de Christelijke Hogeschool Ede). Het laatste schooljaar als eindredacteur. Voor de editie voorjaar 2011 als plaatsvervangend hoofdredacteur. april - juni 2010: Stagair bij ‘Streekblad’ te Zoetermeer, een uitgave van Weegener Huis-aan-huismedia. december 2010 - heden: bestuurslid Taizé Goeree-Overflakkee. We organiseren Taizédiensten in de regio Goeree-Overflakke. Ik ben onder andere verantwoordelijk voor de communicatie. edities 2011 en 2012: Redacteur ‘Passie in Beeld’, een jaarlijks magazine van de afdeling Theologie van de Christelijke Hogeschool Ede. september - december 2011: afstudeerproject ‘Beyond (Y)our World Brazilië’ van Lokaal Mondiaal.

januari - maart 2012: Stage bij Teksbureau Vakmaten als freelance journalist en schrijver van web-, brochure- en voice-overteksten. april - juni 2012: Stage bij Dagblad Trouw als beeldredacteur. Tijdens deze periode werd Trouw beoordeeld voor de inmiddels ontvangen prijs European Newspaper Of The Year 2012. maart 2012 - heden: mede-eigenaar en freelance journalist, tekstschrijver en grafisch vormgever Straffe Koffie Media. augustus 2012 - heden: tekstschrijver voor Verbakel Internet en Reclame. augustus - december 2012: communicatiemedewerker en marketeer ZOOOMEEE NL. september 2012 - heden: redacteur www.webmagazinepuur.nl. november 2012 - heden: Freelance vormgever bij Dagblad Trouw. november 2012 en januari 2013: Project Co-creating Trouw. april 2012 - heden: schrijven van kortverhaal voor (Re)Writing Historie, Stichting Onterfd Goed.

Talenkennis: - Nederlands - Engels - Frans (basis)

Referenties: “Gerriëtte werkt zorgvuldig, is dienstbaar, leert snel en is bereid meerdere oplossingen te onderzoeken. Ze is een goede teamspeler met een eigen, originele inbreng. Ze heeft bij Trouw een geslaagde stage gelopen bij verschillende bijlagen en de nieuwskrant. Voor het project Trouw Cocreators verzorgde Gerriëtte de vormgeving. De resultaten daarvan zijn inspirerend.“ Henk Marseille, Art Director Trouw ““Gerriëtte is een gedreven, gemotiveerde en prettige persoonlijkheid. Naast haar aanwezige vormgevings skills kan ze goed in zowel teamverband als zelfstandig werken. Ze past zich makkelijk aan haar omgeving aan en ze is een aanvulling voor een team. Gezien haar rol als hoofdredacteur in het derdejaars Geschreven-Persproject, heeft zij laten zien dat ze ook besluitvaardig is en processen goed kan begeleiden om tot een goed eindresultaat te komen.” Arnaut van der Hauw, docent grafische vormgeving Christelijke Hogeschool Ede

aan het proces door bijvoorbeeld goede artikelen te schrijven en professionele foto’s te maken.” Bartho de Looij, manager opleiding journalistiek Christelijke Hogeschool Ede “Tijdens haar stageperiode bij Tekstbureau Vakmaten heb ik Gerriëtte Stolk leren kennen als een leergierige, creatieve en nieuwsgierige journalist. Doordat ze zich openstelt voor opbouwende kritiek heeft ze enorm veel geleerd. Een andere factor die in dit vlotte leerproces meespeelde, was haar gedrevenheid om telkens met nieuwe verhaalideeën te komen. Doordat Gerriëtte graag eigen initiatief toonde, kon ze geregeld met haar zelfbedachte ideeën aan de slag. Dat motiveerde haar dan extra om met kwalitatieve reportages, interviews en achtergrondverhalen op de proppen te komen. We hebben Gerriëtte daarnaast ervaren als een vriendelijke, integere, sociale, gezellige en collegiale stagiaire.” Jasper van den Bovenkamp, freelance journalist en mede-eigenaar van Tekstbureau Vakmaten Contactgegevens zijn op aanvraag beschikbaar.

“Ik heb Gerriëtte leren kennen als een betrokken studente met passie voor schrijven, gevoel voor vormgeving en interesse in de wereld om haar heen. Tijdens haar studie heeft ze geregeld meegedaan met de voorlichting van de opleiding bij open dagen. Daarbij viel op dat ze makkelijk communiceert en talent heeft om informatie helder en boeiend over te brengen. Ze heeft een betrokken en onderhoudende schrijfstijl. Als lezer kruip je in de verhalen die ze schrijft, omdat ze beeldend en met veel gevoel situaties en personen weet te beschrijven. Gerriëtte is in staat een leidinggevende rol op zich te nemen en daarbij anderen te motiveren én zelf actief deel te nemen

These things are my cup of tea

My cup of tea Interesses & hobby’s: - Schrijven: Mijn droom ontstond tijdens mijn middelbare schoolperiode. Ik wilde verhalen schrijven, mensen vertellen wat er in de wereld gebeurt. Ik houd van schrijven, dat is de reden dat ik tijdens mijn studie voor de specialisatie Geschreven Pers heb gekozen.

- Kunst: Als klein meisje namen mijn ouders me vaak mee naar musea. Toen was ik al gefascineerd van al die pracht die een mens kan scheppen. Ik twijfelde lang tussen twee opleidingen: journalistiek en museologie. Ik besloot de journalistiek in te gaan zodat ik mijn liefde voor schrijven en taal kan combineren met mijn interesses voor musea, kunst en cultuur.

- Grafisch Vormgeving: Ik ben niet alleen creatief met teksten, mijn interesse gaat ook uit naar grafisch vormgeving. Tijdens mijn opleiding Journalistiek, ben ik op het programma InDesign gestuit. Na een paar lessen Grafisch Vormgeving had ik de basisprincipes van het programma onder de knie. Nu gebruik ik het programma wekellijks. Vandaar dat ik een tweede specialisatie deed onder andere door stage te lopen bij Dagblad Trouw op de beeldredactie.

- Reizen: Ik vind het heerljk om andere landen te bezoeken en me onder te dompelen in hun culturen en tradities. Ik heb het afgelopen jaren een heel aantal landen van mijn to-travellist mogen bezoeken, waaronder Griekenland, Brazilië, Ierland en Finland. Er zijn nog genoeg landen en steden overgebleven waar ik graag nog eens naar toe zou willen vliegen.

-Koken en bakken: Voor mij is koken een vorm van ontspanning. Het gaat niet alleen om het bezig zijn met voedsel, maar ook om het zorg dragen voor een ander. Ik vind het belangrijk om gezond te koken. Maar zo nu en dan schuif ik ook een bakplaat met cupcakes of een appeltaart in de oven.

- Lezen: Vanaf het moment dat ik woorden kon ontcijferen uit combinaties van lettersymbolen , heb ik vele boeken gelezen. Ik vind het heerlijk om weg te dromen in een andere wereld. Mijn baantje bij de bibliotheek was dan ook echt op mijn lijf geschreven.

- Fotografie: Ik had altijd weinig aandacht voor het maken van foto’s, dat liet ik aan een ander over. Toen ik eenmaal op pad ging met een spiegelreflexcamera voor mijn opleiding Journalistiek, was ik verkocht. Een goede investering voor de toekomst waar ik nooit spijt van heb gehad. Het zelf kunnen verzorgen van een mooie foto bij artikel is praktisch, maar bovenal een leuke manier om het geschreven verhaal kracht bij te zetten. Verderop in dit portfolio vindt u een greep uit mijn archief.

- Muziek: Ik heb ongeveer tien jaar muziekles gehad op de Muziekschool Goeree-Overflakkee. Ik speel blokfluit en piano. Mijn intresses zijn verstrekkend van Bach tot The Beatles, van Wouter Hamel tot Whitney Houston. -Hardlopen: Ik vind het heerlijk om een paar kilometer te rennen en mijn hoofd leeg te maken. Een heerlijke manier om mijn energie kwijt te raken en van de natuur te genieten.

ts

My

pr

c oje

My projects - Grafisch Vormgeving - Trouw - Grafisch Vormgeving - Project Co-creating Trouw - Huisstijl Straffe Koffie Media - Producten voor Grafisch Vormgeving voor de opleiding Journalistiek - Geluk Magazine januari 2011 - Interview Patrick Hoet - Afstudeerproject Brazilië - Reisreportage Finland

Grafisch Vormgeving - Trouw Ik heb mijn afstudeerstage bij de Beeldredactie van Trouw gelopen en heb dit met 8,5 afgerond. Ik ben begonnen met het maken van pagina’s voor de dagkrant, maar ik heb me binnen de volle breedte van de beeldredactie ontwikkeld. Zo selecteerde ik foto’s en illustraties, maakte ik pagina’s op voor de zaterdagmagazines Tijd en Letter&Geest en hielp ik ook mee bij de beeldbewerking. Trouw is tijdens mijn stageperiode beoordeeld voor een grote internationale prijs die de krant ook daadwerkelijk heeft ontvangen: European Newspaper Of The Year 2012. ‘Theologie kan mensen beschadigen’

Inspirerende gang door doolhof van vogelzang

Hoe kijkt iemand die een tong in een doosje vindt?

Nichtje van Virginia Woolf worstelde met haar jeugd

Het weinig zonnige lot van het Oost-Duitse Bitterfeld

Ga de Nationale Reisopera horen, nu het nog kan

Stilletjes in een kamerjas van adel zijn, kan niet

Van hem zien we alles, van haar alleen haar billen

Dat grillige klimaat is voor een plant ook niet alles

Religie & filosofie 6|7

Duurzaamheid & natuur 8|9

Cultuur & media 11

Naschrift 4

Duurzaamheid & natuur 8|9

Cultuur & media 11

de Verdieping 4|5

Religie & filosofie 6

Natuur & duurzaamheid 8|9

deVerdieping Trouw

| donderdag 21 juni 2012

| [email protected]

1

deVerdieping Trouw

| maandag 14 mei 2012

| [email protected]

1

deVerdieping Trouw

| donderdag 10 mei 2012

| [email protected]

Wie wint de Libris Literatuurprijs?

Daar is de rugzak weer Zonder twijfel is de rugzak de handigste onder de tassen. Toch – of juist daarom - werd-ie de afgelopen jaren verguisd. De schoudertas werd populair, maar ook dit model werd al snel te praktisch bevonden – iedere fietskoerier heeft er een. Dus werd het de handtas. Die is in alle vormen en maten en in de meest bizarre prijscategorieën te koop. Terwijl zo’n tas letterlijk heel onhandig is. Als je ook je mobiele telefoon permanent aan het oor hebt, hou je geen handen meer over. Vrouwen dragen de handtas daarom vaak aan een onnatuurlijk omhoog geknikte arm. Een tegenreactie kon niet uitblijven; de rugzak is terug. En wel in zijn oervorm: canvas afgewerkt met leren biezen. De padvinder-uitvoering. Misschien niet geschikt om mee op kantoor te verschijnen, maar verder: reuze handig.

Dubieuze asielzoekers

Jann Ruyters

W

FOTO’S MERIAM DE LANGE

Per post

Songfestival

Kloosterleven

We zijn slechte verliezers Twee derde van de Nederlanders vindt dat we nooit meer mee moeten doen aan het Songfestival, peilde Maurice de Hond. We zijn beledigd dat Europa niet stemde op onze – tja – niet helemaal zuiver zingende Joan Franka. Zijn we zulke slechte verliezers? Dat wordt dan nog wat, deze sportzomer. Joan gaf trouwens het goede voorbeeld; ze reageerde nuchter op haar uitschakeling. Maar dat was ook al niet goed. Tranen willen we zien. Ex-kindsoldaat in een opvanghuis in Congo. De veroordeelde krijgsheer Thomas Lubanga zette kindsoldaten in bij de strijd in Congo, zijn woordvoerder getuigt nu in Den Haag.

FOTO AFP

De zon gaat op boven sloppenwijk Dharavi bij Mumbai, India, die bekendheid kreeg door de film ‘Slumdog Millionaire’.

cultuur&media A.F.Th. van der Heijden zou hem verdienen, maar de gedoodverfde winnaar wint hem zelden of nooit.

Straatbeeld 1

De aantrekkingskracht van de sloppenwijk

FOTO KICK SMEETS HH, BEELDBEWERKING TROUW

deVerdieping 11

Trouw maandag 7 mei 2012

gesignaleerd

FOTO ROB HUIBERS

2

Z AT E R DA G

2

JUNI

2012

Het Duitse postorderbedrijf Manufactum is gespecialiseerd in producten van vroeger die nog steeds nuttig zijn. Of mooi. Waar kun je die beter zoeken dan in kloosters? Daar wordt al eeuwenlang volgens vast recept wijn, olijfolie en mosterd gemaakt.

Manufactum heeft een speciale catalogus ‘Gutes aus Klöstern’ gemaakt. Alleen al het doorbladeren (kan ook op de computer) heeft een onthaastend effect. Het gaat niet alleen over het materiële. Er staan ook veel verhalen over het kloosterleven in.

ordt het ‘Tonio’ van A.F Th. van der Heijden vanavond, of ‘Bittere bloemen’ van Jeroen Brouwers? Voorspellen welke roman de Libris Literatuurprijs gaat winnen, is onbegonnen werk, zo is in het verleden gebleken. Met dat een schrijver vooraf wordt genoemd, nemen zijn kansen af. De jury heeft nu al een aantal jaren laten zien een voorkeur te hebben voor die schrijvers die de prijs zelf ook niet zagen aankomen. Hoogst verrast was de Vlaming Yves Petry vorig jaar toen hij de prijs won voor zijn roman ‘De maagd Marino’. Het jaar daarvoor won de columnbundel van Bernard Dewulf, terwijl iedereen dacht dat ‘Radeloos’ van Tom Lanoye bekroond zou worden. In 2006 won K. Schippers toen iedereen zijn geld op Jan Siebelink had gezet. Alleen in 2007 nam een gedoodverfde winnaar de prijs mee naar huis, toen Arnon Grunberg werd bekroond voor ‘Tirza’. De keuze van een jury hangt af van smaak, van eerdere prijzen, van mededingers, van chemie. Zoals buiten een jury iedereen kan gaan geloven dat Peter Buwalda het beste boek schreef in 2010, zo kan dat ook binnen een jury gebeuren. Maar het omgekeerde kan ook natuurlijk, afhankelijk van de weerbarstigheid van de juryleden. Bij het bekend maken van de shortlist van de Libris Literatuurprijs door voorzitter Robbert Dijkgraaf in maart, werd in elk geval wel al duidelijk wie de prijs niet gaat winnen vanavond. ‘Lieve Celine’ van Hanna Bervoets, het boek dat afgelopen zaterdag wel de Opzij Literatuurprijs won, wordt het in elk geval niet, net zomin als de ook voor die prijs genomineerde boeken van Maartje Wortel, Vonne van der Meer, Hedda Martens en Yolanda Entius. Er staan geen vrouwen op de shortlist dit jaar. Geen schrijfster gaf blijk van de door de jury in haar juryrapport vereiste ‘durf, brille en scherpzinnigheid’. Wat koos de Libris-jury wel? Een blik op de shortlist leert dat bedachtzaamheid à la Stephan Enters alom geloofde ‘Grip’ (wel op de longlist) niet echt de voorkeur heeft. De jury viel het meest voor zwelgende mannen met grote gebaren, al is het in het geval van de requiemroman van A.F.Th. van der Heijden wat oneerbiedig om het zo uit te drukken. In de romans van Brouwers, Van der Heijden, en Mersbergen zijn vertellers aan het woord die de grond onder hun voeten dreigen te verliezen, of al verloren hebben, en die hun gedachten, associaties en herinneringen, in een lyrische vloeiende stroom aan het papier toevertrouwen. In ‘Bittere Bloemen’ gaat Jeroen Brouwers vol overgave te keer als de tachtiger Julius Hammer, die al tierend en smalend langzaam wegzinkt in een delirium waar de dood welhaast vanzelfsprekend op zal volgen. Jan van Mersbergen trekt je in ‘Naar de overkant van de nacht’ in al even delirisch proza het carnaval van Venlo binnen, waar een jonge pleeg-

tv Willem Pekelder

Van onze medewerker

In alle programma’s op 4 en 5 mei bleef één kwestie pijnlijk op de achtergrond: het toenemend antisemitisme van nú. Burgemeester Van der Laan van Amsterdam hield tijdens de Nationale Herdenking een roerende toespraak over de 61.000 van de 80.000 joden die tijdens de oorlog uit Amsterdam werden weggevoerd. “Dat gebeurde onder de ogen van medeburgers”, zei hij schuldbewust. Maar geen woord over de vernieling van mezoeza’s in zijn stad, de voortdurende belaging van joden met keppeltjes in De Baarsjes en de treurige noodzaak om synagoges te beveiligen. Hans van Willigenburg, die voor RKK/Joodse Omroep een eenmalige tv-comeback maakte, hield het eveneens op het verleden. Arm in arm liep hij met zijn oude buurvrouw Jessurun-Cardozo door Amsterdam. Terug naar de Van Woustraat, waar hij als kind deze ‘tante Tine’ had leren kennen. De discriminatie, de razzia’s en, impliciet, het wegkijken van Nederland, alles kwam aan de orde, maar niet het heden. Terwijl het toch boeiend zou zijn geweest om te horen hoe deze bekeerde jodin het groeiend antisemitisme van nu ervaart. Die bekering ontstond overigens uit liefde. Toen ‘tante Tine’ in 1937 in het huwelijk trad met een orthodox joodse man, aarzelde ze geen moment en nam ze zijn geloof aan. Met alle risico’s van dien. Ze wilde er niet al te veel over kwijt. Door haar leeftijd, 101, wist ze zich niet alles meer precies te herinneren, maar ook als dat wel het geval leek, maakte Tine Jessurun een afgemeten indruk. “Je moest brutaal zijn, dan kwam je de oorlog wel door”, was haar nuchtere standpunt. Dat haar echtgenoot er kort na de oor-

Buitenbeentje is Ivo Victoria, met een zedenschets over angst en paranoia constructie van Tonio’s laatste uren het verslag naar de fictie trekt. Daarnaast koos de jury voor twee dikke historische romans die teruggaan naar het begin van de vorige eeuw. Jan van Loy legt in het gedegen ‘Ik, Hollywood’ de vroege geschiedenis van de filmstad vast in een volgens de jury ‘sprankelende vertelling die nooit geconstrueerd overkomt’. Miquel Bulnes dook in ‘Het bloed in onze aderen’ in de episode voorafgaand aan de Spaanse burgeroorlog

woensdag 9 mei 2012 Trouw

Lucratieve wedstrijd rond Robben

 Nu coach van Bloemendaal ontslagen

‘Vrijwillig’ krijgsgevangene Schellekens in ‘Prikkeldraad’.

Antisemitisme van nú blijft op achtergrond

vader tijdelijk verlossing zoekt van de verantwoordelijkheid voor zijn gezin. Meer geserreerd, maar even hartstochtelijk, is het werkelijkheidsgetrouwe requiem van Van der Heijden die in het al veel besproken ‘Tonio’ een aangrijpende hommage brengt aan zijn verongelukte zoon. Een verrassende nominatie, gezien het nonfictieve karakter van dit boek. De jury verdedigt haar keuze echter met de stelling dat de schrijver in de re-

18 sport

Hoofdklasse hockey lijkt op wildwestfilm

en bracht elementen van oorlogsroman, thrillers, spionageromans en psychologische romans organisch samen in een volgens de jury ‘verbluffende, wervelende’ roman. Een buitenbeentje is de zesde genomineerde, Ivo Victoria, wiens zedenschets over angst en paranoia in een Vlaams provinciestadje door de jury geprezen wordt om zijn beklemmende werking en ingehouden stijl. Maar wie gaat er nou winnen vanavond? Als de door Maarten ’t Hart

log vandoor ging, was evenmin aanleiding tot diepgaande reflectie. ‘Daarover praat ik liever niet’ was de toepasselijke titel die Van Willigenburg zijn documentaire had meegegeven. In alle discussies over goed en fout in het verleden, en wie op 4 mei wel of niet mag worden herdacht, kwam de NTR met een verrassend actuele documentaire. Filmer Bob Entrop spoorde zes hoogbejaarden op die ‘vrijwillig’ kozen voor Duits krijgsgevangenschap. Een keuze die hun na 1945 zo kwalijk werd genomen dat ze er hun hele leven over zwegen. Dat Entrop de negentigers wel aan de praat kreeg, komt doordat zijn vader eveneens krijgsgevangene was en er een boek over schreef: ‘Prikkeldraad’. Entrop nam die titel over en lardeerde zijn documentaire met aangrijpende citaten uit het boek. Aldus kreeg het grote publiek voor het eerst een blik van binnenuit op een verzwegen stukje geschiedenis. Het zestal vertrok naar Duitsland om een groter kwaad voor te zijn. De een wilde voorkomen dat een naaste werd opgepakt, de ander ging om een familielid vrij te krijgen. Een derde had het over de risico’s van onderduiken, zowel voor onderduiker als gastgezin. Bovendien kostte onderduiken geld. Bij terugkeer in Nederland werden de mannen, na alle kamp-ellende, uitgemaakt voor NSB’er en fascist. Het is goed dat dit zestal, nog net op tijd, in beeld is gebracht. Een netelige kwestie heeft zo een gezicht gekregen, waardoor er misschien meer begrip ontstaat voor de grote dilemma’s waarvoor deze mannen stonden in het grijze gebied tussen goed en fout. Een dilemma van alle tijden: verleden én heden.

geproclameerde wet van de ‘frictiefictie’ in deze jury opgaat, maakt Van der Heijden de meeste kans. Ervaren literair jurylid ’t Hart analyseerde in zijn boek ‘Dienstreizen van een thuisblijver’ dat wanneer je erg veel romans in korte tijd leest, de fictie zozeer tegen gaat staan, dat alles wat daar maar enigszins van afwijkt direct wordt omarmd. Vandaar die juryrapporten die reppen over ‘boeken die schuren’ en ‘grenzen verleggen’. Het al veel besproken ‘Tonio’ is op deze shortlist onmiskenbaar het boek dat de lezer het hardst wakker schudt. De enige reden waarom deze prijs de schrijver zou ontgaan, is dat Van der Heijden, zeker sinds hij de AKO-prijs misliep, nu de gedoodverfde winnaar is en de gedoodverfde winnaar wint zelden de Libris Literatuurprijs. Maar dit jaar zou hij hem wel echt verdienen.

Een trainer/coach in de hockeyhoofdklasse kan doorgaans in alle rust werken met zijn spelersgroep, maar menigeen moet zich dit seizoen soms voelen als een acteur in een wildwestfilm. Je kunt namelijk zomaar worden afgeschoten. Dat overkwam ook Bloemendaal-coach Dave Smolenaars maandagmiddag, nota bene 48 uur voordat de vice-landskampioen vanavond moet aantreden tegen Rotterdam in de halve finale van de play-offs om de landstitel. Daarbij lijkt het erop dat het bestuur van Bloemendaal in paniek heeft geschoten. Want er kon niet meteen worden gezegd wie er vanavond dan wel op de bank mag zitten en pas na koortsachtig overleg werd de als coach volstrekt onervaren clubcoryfee Floris Jan Bovelander bereid gevonden als interim aan te treden. Bloemendaal kwam afgelopen zondag na de 3-2 nederlaag bij Kampong toch nog in aanmerking voor de playoffs omdat concurrent Pinoké door een 2-2 gelijkspel bij HGC dure punten had laten liggen. Daardoor heeft Bloemendaal de kans gekregen een matig seizoen in de reguliere competitie goed te maken in de play-offs. Maar het bestuur had er kennelijk geen vertrouwen in dat Smolenaars, die in december 2010 Max Caldas opvolgde toen die bondscoach van de vrouwen werd, dat tot een goed einde zou brengen. En dan moet tegenwoordig een schokeffect teweeg gebracht worden, waarvan inmiddels wel is gebleken dat dat maar zelden goed uitpakt. Smolenaars had de kogel niet zien aankomen. “Ik was maandagmiddag op de club om training te geven, toen ik te horen kreeg dat het bestuur even wilde praten. En dan is één plus één snel twee.” Smolenaars heeft nog een paar spelers gesproken. “Een aantal van hen was ook verbaasd, en

Dave Smolenaars is al de vijfde coach die tijdens dit seizoen moest vertrekken.

ik heb daarom niet het idee dat de groep bij het bestuur heeft aangedrongen op mijn vertrek.” Van de spelers wil niemand inhoudelijk reageren, omdat men in de aanloop naar de halve finale van vanavond rust in de tent wil. Smolenaars is dit seizoen al de vijfde coach in de vrouwen- en mannenhoofdklasse die werd afgeschoten of zag dat het bestuur het geweer in de aanslag bracht en daarom maar vertrok. In de winterstop stuurde Den Bosch mannencoach Siegfried Aikman weg. Hij werd opgevolgd door succescoach Marc Lammers, die de spelersgroep een Houdini-act liet opvoeren waarmee directe degradatie kon worden afgewend. Maar het moeten spelen van een promotie/degradatiewedstrijd kon niet worden voorkomen. Bij Laren zag oud-bondscoach Roelant Oltmans de bui hangen en leverde zelf zijn contract in. De ploeg uit het Gooi wist daarop met veel kunst- en vliegwerk haar voortbestaan in de hoofdklasse nog veilig te stellen. Datzelfde deden de vrouwen van HDM, waar oud-bondscoach Herman Kruis zijn contract inleverde. Bij de vrouwen van Rotterdam werkte het schokeffect niet. Daar verving technisch directeur Hans Streeder coach Remco Hartgers door zichzelf, maar onder Streeder wist Rotterdam het moeten spelen van promotie/degradatieduels niet te voorkomen. Want de kwaliteit van de spelersgroep verandert na het vervangen van een coach nu eenmaal niet.

Kassa voor Bayern bij duel tegen Oranje Bayern München zal aan het zogenoemde compensatieduel met Oranje, op 22 mei in de eigen arena, een miljoenenbedrag overhouden. Dat liet de Duitse clubleiding gisteren tijdens een persbijeenkomst in München weten. Hoeveel de club van de Nederlandse international Arjen Robben denkt te kunnen verdienen, wilde een woordvoerder niet zeggen. “Hou het maar op een

bedrag tussen 0 en 5 miljoen euro.” De vriendschappelijke wedstrijd werd vastgesteld na een slepend conflict tussen Bayern München en de KNVB over de dijbeenblessure waarmee Robben van het WK in 2010 in Zuid-Afrika terugkeerde. De vleugelspits kwam toen vanwege de kwetsuur tot aan de winterstop niet in actie voor Bayern, dat daarop een claim indiende bij de KNVB. Voor het prestigeduel zijn al 20.000 kaarten in de voorverkoop verkocht. “Ik kan me voorstellen dat enkele bondscoaches niet zo geluk-

kig zijn met deze oefenwedstrijd”, liet Robben glimlachend weten. “Maar ik denk niet dat het duel voor Nederland of Duitsland van grote invloed zal zijn op de voorbereiding op het EK.” Van Robben wordt verwacht dat hij tijdens de oefenwedstrijd zowel bij Bayern als bij Oranje in actie zal komen. Op 13 juni zien de Duitse internationals van Bayern Robben en zijn Nederlandse ploeggenoten terug tijdens de onderlinge groepswedstrijd bij het EK in Charkov. FOTO AP

uitslagen

EURO 2012 Fleur de Weerd vanuit Oekraïne

PAARDENSPORT Mannheim. Maimarkt-Turnier. Grote Prijs, na barrage: 1. Marcus Ehning (Dui) Plot Blue 0-33,86, 2. Bruggink (Ned) Andrea 0-34,55, 3. Will (Dui) Colorit 0-37,10; na eerste manche: 24. Van der Schans/Eurocommerce Miami 8-68,98. Finale Youngster Tour, 1,45 m, na barrage: 1. Ludger Beerbaum (Dui) Caresse 0-30,12, 2. Dreher (Dui) Canberra R 0-30,43, 3. Bruggink/Primeval Dejavu 0-30,77.

Appartement, slechts 500 dollar

TENNIS Madrid. Mannen. Eerste ronde: Almagro (Spa/11) - Giraldo (Col) 6-7 (5) 6-3 6-3, Joezjni (Rus) - Martí (Spa) 6-3 6-2, Troicki (Ser) - Young (VSt) 6-1 4-6 6-1, Harrison (VSt) - Stachovsky (Oek) 7-6 (3) 7-6 (5), Falla (Col) - Chela (Arg) 6-3 2-6 6-2, Garcia-Lopez (Spa) - Baghdatis (Cyp) 6-4 3-6 6-4, Gimeno-Traver (Spa) - Hanescu (Roe) 7-6 (3) 4-6 603, Andrejev (Rus) - Ferrero (Spa) 6-4 7-6 (4). Madrid. Vrouwen. Eerste ronde: Kvitova (Tsj/3) - Erakovic(NZe) 62 6-3, S. Williams (VSt/9) - Vesnina (Rus) 6-3 6-1, Suárez Navarro(Spa) - Jankovic (Ser/15) 4-6 7-6 (5) 6-4, Hradecka (Tsj) - Peng Shuai (Chn) 6-4 57 6-4, Hlavackova (Tsj) - Rodionova (Aus) 6-1 64, Makarova (Rus) - Voskobojeva (Kaz) 6-2 7-6 (3), Safarova(Tsj) - Kanepi (Est) 6-4 6-4, Errani (Ita) - Scheepers (ZAf) 4-6 6-2 6-3, Suárez Navarro (Spa) - Jankovic (Ser/15) 4-6 7-6 (5) 6-4. Tweede ronde: Li Na (Chn/8) - Soler (Spa) 6-3 61, Kerber (Dui/12) - V. Williams (VSt) 6-4 6-1, Cetkovska (Tsj) - Dominguez Lino (Spa) 6-4 7-5.

Over een maand begint het Europees kampioenschap in Polen en Oekraïne. In Trouw blikken correspondenten Fleur de Weerd en Ekke Overbeek vooruit. Vandaag deel 1, vanuit Oekraïne. Oekraïners proberen op hun manier een slaatje te slaan uit het EK voetbal deze zomer. Mensen met woonruimte in een van de vier speelsteden verhuren deze massaal via internet. Ruime appartementen in Kiev of kleine Sovjetflats in Charkov, alles is te huur. “Ik moet niets hebben van al die hooligans, dus ik ga mooi de stad uit. Bovendien is het een goede manier om geld te verdienen. Zouden mensen in jouw land niet hetzelfde doen?” Olena Teslyik (32) en haar

zus Oksana zijn agrarisch ondernemers in de west-Oekraïense stad Lviv. Deze zomer verhuren ze alle woonruimte die ze hebben. “We hebben een appartement in Kiev en flatjes in Lviv. We gaan met zijn allen een maandje bij familie op het platteland logeren.” De Teslyik-zussen kwamen twee maanden geleden op het idee. “We hoorden dat er te weinig hotelkamers waren en dat de hotels die er zijn krankzinnige prijzen vragen. Met wat vrienden hebben we toen bedacht voor onszelf te gaan beginnen. Oksana en ik spreken veel talen. We hebben onze eigen website in Engels, Duits en Russisch gebouwd.” Hun website is een stereotype Oekraïense huizenverhuurwebsite. Onder het welkomswoord in krakkemikkig Engels staan enkele scheve foto’s van badkuipen, bankstellen

en tuinen. ‘6-persoons-appartement in hartje Kiev. Normaal 100 euro per dag, tijdens Euro2012 maar 400-500 dollar!’ staat er in hoofdletters onder. Duizenden van dit soort advertenties en websites zijn er de afgelopen weken verschenen. Er zitten oplichters tussen, maar het zijn ook veel Oekraïners die het financieel zwaar hebben en denken dat Europeanen toch van het geld barsten. “Typisch Oekraïens hyperkapitalisme”, aldus econoom Julia Jatsenko (26) uit Kiev. “Als mensen denken iets te kunnen verdienen, slaan ze door. Grote kans dat ze vanwege de hoge prijzen niet eens iets zullen verhuren.” Maar er bestaan ook uitzonderingen. Artur Belozerov (31) heeft een alternatief bolwerk in de kunstenaarswijk Podil in Kiev. “Normaal doen we tentoonstellingen en concerten, maar in de zomer bouw ik

de boel om tot een hostel. Ik ga normale hostelprijzen vragen, zodat ik de kosten kan dekken. Ik doe het voor de lol”, zegt hij grijnzend. “En eigenlijk wil ik wel eens weten of de Europeanen zo hard kunnen drinken als wij.” Hoewel Olena Teslyik zegt het zich zelf niet te kunnen permitteren, is ze blij dat er mensen zijn zoals hij. “Hebben de mensen in Europa echt zo’n slechte indruk van Oekraïne?”, vraagt ze. “Ik hoor dat veel mensen door het gedoe met Timosjenko niet meer willen komen. Als je geen luxe appartement wilt, kun je ook bij mensen thuis slapen hoor, ik heb vrienden die dat doen om te laten zien dat in Oekraïne ook gastvrije mensen wonen. Uiteindelijk is het belangrijk dat de Europeanen komen. Zodat ze met eigen ogen kunnen zien dat het hier niet zo erg is als nu misschien overkomt.”

Grafisch Vormgeving - Project Co-creating Trouw ‘Co-creating’ is een afstudeerproject en -stage van samenwerking met zes journalistiekstudenten van Hogeschool Windesheim te Zwolle. De studenten onderzoeken hoe Trouw de gemiddelde leeftijd van zijn lezers kan verlagen. Gedurende twee maanden verzorgden de studenten de tekst van twee schaduwpagina’s die ik, in overleg met hen, opmaakte. Ik zocht de foto’s uit en maakte ook de illustraties.

Politieke kleur van Amerikaanse staten wordt bepaald door historische en sociale kenmerken Klaas Gunter

Gespleten door de keuze Republikein of Democraat. De vijftig staten van Amerika zijn niet alleen op politiek gebied opgedeeld, ook op historische en sociale factoren is een bijna gelijke verdeling te zien.

Politieke verdeelheid in de Verenigde Staten Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865)

Na de Amerikaanse Presidentsverkiezingen (2008)

UITGELICHT Drie jaar cel voor doden vier pasgeboren baby’s De Friesin Sietske H. is veroordeeld tot drie jaar cel en tbs met dwangverpleging. Dat oordeelde het gerechtshof in Leeuwarden. Sietske H. doodde tussen 2003 en 2009 haar vier baby’s direct na de bevalling. Volgens de rechters is er geen sprake van moord maar van doodslag. H. doodde de baby’s niet met voorbedachten rade. Deskundigen achten H. sterk verminderd toerekeningsvatbaar als gevolg van een aangeboren hersenafwijking.

Definitief geen tram meer in Groningen

‘Noord’ / ‘Zuid’ De oorsprong van de verdeling wordt door veel Amerikanen bij de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) gelegd. Maar liefst 56 procent van de Amerikanen liet in 2011 weten dat de burgeroorlog nog steeds relevant is in de Amerikaanse politiek, dat blijkt uit onderzoek van Pew Research Center. Voor de burgeroorlog was er al een verdeling tussen de noordelijke, geïndustrialiseerde staten en de zuidelijke staten waar op de plantage slaven werkten.

De Regiotram, het project waar het college van B en W in Groningen twee weken geleden over viel, is sinds donderdag definitief van de baan. Nu het plan is stopgezet, komt er bijna 80 miljoen euro vrij. De tram moest de stad beter bereikbaar maken, maar was zo duur dat de wethouders van SP en D66 er geen geld meer in wilden stoppen. De gemeente moet meer dan 120 miljoen euro bezuinigen en “pijnlijke keuzes zijn dan ook onvermijdelijk.”

De oorsprong van de verdeling wordt door veel Amerikanen bij de Amerikaanse burgeroorlog gelegd.

Digitale krant De Pers zamelt geld in Geconfedereerde staten van Amerika

Republikeinse Partij

Verenigde staten van Amerika

Democratische Partij

©Trouw, Gerriëtte Stolk

schil dat uiteindelijk de burgeroorlog inleidde. De morele Union tegen de pragmatische Confederatie.

Moreel / pragmatisch

Democratisch / Republikeins

Het noorden maakte in het midden van de 19e eeuw een morele keuze door zich te verzetten tegen slavernij. De staten kozen voor gelijkheid en mensenrechten. De zuidelijke staten maakten een pragmatische keuze, zij stelden economische belangen boven morele afwegingen. Een ver-

Het mag duidelijk zijn dat slavernij geen thema meer is in de Amerikaanse politiek, maar de achterliggende pragmatische gedachte van eigendomsrecht en weinig overheidsbemoeienis is terug te zien bij de Republikeinen. Bij de democraten staan morele onderwerpen als gelijkheid

hoog op de agenda, denk aan ObamaCare dat iedereen in Amerika van zorg moet voorzien. Het is daardoor logisch dat veel staten die aangesloten waren bij de Confederatie nu Republikeins stemmen en de noordelijke staten Democratisch.

voorkeur voor de Democratische partij, de belangen van de intellectuele elite lijken aan te sluiten bij hun belangen. De rijke elite heeft een voorkeur voor de Republikeinse Partij, die beter aansluit bij hun economisch denken.

Intellectuele elite / rijke elite

Sterke / zwakke vakbonden

De intellectuele elite van de Verenigde Staten stemt voornamelijk Democratisch. Ook de achtergestelde en arme Amerikanen hebben een grote

Waar de vakbonden sterk vertegenwoordigd zijn, wordt democratisch gestemd. Het omgekeerde is ook waar, de Republikeinen zijn aan de

macht waar de vakbonden zwak zijn. Vakbonden ontstaan uit een sociaal principe dat aansluit bij de moraal van de Democratische Partij. Bij de verkiezingen van het huis van afgevaardigden in 2006 stemde 64 procent van de vakbondleden Democratisch. Toen he aantal vakbondleden af nam, verloren de Democraten ook hun meerderheid in het Congres. De vakbonden zijn het zwakst waar in de 19e eeuw het sterkste verzet was tegen het afschaffen van de slavernij.

Wat wist je nog niet over de Amerikaanse verkiezingen Voordat je kunt stemmen, eerst nog even...

The winner takes it all

Schommelende Republikeinen en Democraten

Wil je als Amerikaan op 6 november kunnen stemmen, moet je je wel hebben geregistreerd. Dit moet elke presidentenverkiezingen, om de vier jaar, opnieuw. Bij het registreren geef je je naam, adres en laat je een identiteitsbewijs zien. In sommige staten is een bankafschrift waar je adres op staat voldoende, maar in het grootste van het land van de staten moet je je rijbewijs of collegekaart met foto laten zien. Op het formulier ruimte om alvast je partijkeuze aan te geven, maar dit is in geen enkele staat verplicht voor de presidentsverkiezingen. Op het registratieformulier in de staten Florida en Vermont staat een eed. Je geeft daar op aan dat je zweert of belooft dat je het formulier naar waarheid hebt ingevuld en dat je de grondwet zal beschermen en verdedigen. In Alabama wordt een met Florida vergelijkbare eed gehanteerd. Het einde is alleen an-

Amerikanen stemmen op kiesmannen. Zij zullen voor de kiezer stemmen op de presidentskandidaat. De kiesmannen wijzen de president aan tijdens het kiescollege. Het is een winner takes it all systeem. Degene die in een staat meer dan vijftig procent van de stemmen krijgt, wint de hele staat en alle kiesmannen. In totaal zijn er 538 kiesmannen. Een presidentskandidaat moet dus minimaal 270 kiesmannen hebben uit de staten om de verkiezingen te winnen. Het aantal kiesmannen varieert per staat, afhankelijk van de grootte van de staat; kleine staten hebben drie kiesmannen, California heeft met 55 kiesmannen de meeste. Door dit systeem kan het zijn dat een kandidaat in meer staten gewonnen heeft maar toch geen president wordt. De laatste keer gebeurde dit in 2000. Bush won 271 kiesmannen, Gore 267. Terwijl Bush 47 procent kreeg, tegenover 48 procent voor Gore.

Swing states zijn staten waarin geen enkele presidentskandidaat een duidelijke meerderheid heeft. In de overige staten zijn Republikeinen of Democraten altijd zeker van winst. Zo wint de Republikeinse kandidaat, Mitt Romney in dit geval, altijd in de staat Texas omdat daar gewoonweg veel meer republikeinen wonen. California is van oudsher een Democratische staat. De swing states zijn voor de kandidaten de belangrijkste staten om kiezers te winnen. Want welke partij in een swing-state wint, is niet tijdens iedere presidentsverkiezing altijd hetzelfde. Daar wordt dan ook het felst campagne gevoerd. Ook worden deze staten extra in de gaten gehouden door Amerikaanse peilingen en zijn er speciale swing-statepeilingen. Tijdens deze verkiezingen zijn er in Amerika negen swing states. Een van de belangrijkste swing states is Ohio. De laatste veertig jaar werd de kandidaat die in Ohio won president.

ders: “And that the information contained herin is true, so help me God” (en dat de informatie die hierin staat waar is, zo waarlijk helpe mij God almachtig). Alabama is daarmee de enige staat waar je alleen maar op de eed op God kan zweren en niet een belofte kan afleggen. Op Hawaï mag je vanaf je zestiende verjaardag registreren om te stemmen. Maar je moet toch echt wachten tot je achttien jaar bent geworden tot je daadwerkelijk je stem mag uitbrengen. Verder is het in bijna alle staten zo dat je je mag registeren vanaf je zeventiende, mits je tijdens de verkiezingen achttien jaar bent. De einddatum voor het indienen van het registratieformulier varieert in de staten tussen tien en dertig dagen voor de verkiezingen. Maine wijkt af, door op de verkiezingsdag zelf mensen nog te laten registreren, mits ze dat in persoon doen.

De digitale vorm van de opgeheven krant De Pers probeert met crowdfunding rond te komen. De Nieuwe Pers heeft momenteel niet genoeg geld voor de lancering van de nieuwe krant. Via crowdfunding hoopt de digitale krant genoeg geld in te zamelen om de krant daadwerkelijk te kunnen lanceren. Zo kun je nu voor 500 euro een week meelopen met de hoofdredacteur. De lancering van de digitale krant is gepland op 1 januari 2013. De krant verschijnt in eerste instantie alleen als applicatie voor smartphone en tablet.

KNVB presenteert ‘Voetbal voor iedereen’ De KNVB presenteerde donderdagochtend het actieplan ‘Voetbal voor iedereen’ ter bevordering van homoemancipatie in de voetbalwereld. Voetballers moeten van jongs af aan worden geleerd homoseksuelen te accepteren. “Jezelf inzetten voor homoacceptatie betekent: het onderwerp bespreekbaar maken en elkaar corrigeren waar nodig”, zei KNVB-voorzitter Michael van Praag. Voor alle clubs die niet willen meewerken aan het plan is volgens Van Praag ‘geen plek binnen de KNVB’. De discriminatie tegen homo’s moet hard worden aangepakt vindt de KNVB.

‘Van Zwolle in een keer door naar Antwerpen’

OHIO

vandaag

Trouw vrijdag 12 oktober 2012

De intercity die momenteel van Zwolle naar Roosendaal rijdt zou met ingang van de nieuwe dienstregeling moeten doorrijden naar Antwerpen. Daar pleit Reizersorganisatie Maatschappij Voor Beter OV voor omdat de Beneluxtrein verdwijnt en de Fyra nog niet tussen Breda en Antwerpen gaat rijden. Vanaf 9 decembers moet er flink worden omgereisd via Rotterdam. Het plan is opgestuurd naar de betrokken ministers in Nederland en België.

5

Einddatum voor wereldarmoede

vandaag

Trouw donderdag 11 oktober 2012

Behaarde mannen op hakken

5

4

vandaag

dinsdag 16 oktober 2012 Trouw

4

vandaag

Stufi in het buitenland Mandy den Engelsman

Billen in rood minibroekje, hoge hakken, lang blond haar. Zo begint een van de nieuwste reclames van Toyota. Aan het einde van de reclame draait het model zich om en zien we een ontbloot bovenlijf, een mannelijke borstkas, zonder borsten. Hema liet Nederland vorig jaar al kennismaken met androgynie toen zij een mannelijk model liet poseren voor een nieuwe beha. Toyota en Hema kozen voor een androgyn model, een model dat er uit ziet als man en als vrouw.

Bijna 14 procent van de wereldbevolking beschikt niet over basisbehoeften als schoon drinkwater. President van de Wereldbank Jim Yong Kim streeft naar een wereld zonder deze extreme armoede en wil hiervoor een einddaFOTO: ANP tum vaststellen.

aantal dus naar nul brengen. De vooruitgang in de armoedebestrijding is ongelijk verdeeld over de wereld. In grote delen van Azië is de armoede in een hoog tempo afgenomen. In Afrika ten zuiden van de Sahara nam het gedeelte van de bevolking dat onder de internationale armoedegrens leeft veel minder af. Armoedebestrijding is het enige waar de Wereldbank zich mee bezig-

Kritische vrouwen met veel invloed op de achtergrond Kyrie Stuij

Bevorder de emancipatie en stimuleer vrouwen tot hogere functies. Dat is het doel dat tijdschrift Opzij wil bereiken met de gisteren gepubliceerde Top 100 van machtigste Nederlandse vrouwen. Renée Jones-Bos werd uitgeroepen tot de winnaar. Ook in het buitenland zijn er vrouwen die veel invloed uitoefenen maar meer op de achtergrond spelen. Drie portretten van vrouwen die moed tonen, kritisch durven te zijn, of een topfunctie hebben veroverd binnen een mannenomgeving.

Sheryl Sandberg COO bij Facebook

‘Vrouwen hebben de neiging zichzelf te onderschatten’ Sheryl Sandberg (34 jaar) is een Amerikaanse zakenvrouw en heeft sinds 2008 als eerste en enige vrouw een plek in het bestuur van Facebook. Daar oefent ze de functie Chief Operating Officer (COO) uit, waarbij het haar uitdaging is om Facebook winstgevend te maken en toch de toegankelijkheid van de site te behouden voor leden. Volgend jaar komt haar boek Lead In; women, work and the will to lead uit, over carrière maken en hoe je als vrouw leiderschap naar

je toe kunt trekken. Hoe vrouwen leiders kunnen worden is al langer een speerpunt van Sandberg. In een toespraak op een conferentie bij de Amerikaanse denktank TED spreekt ze over waarom er zo weinig vrouwelijke leiders zijn en hoe dat veranderd kan worden. “Vrouwen hebben de neiging zichzelf te onderschatten. 52 procent van de mannen onderhandelt over hun salaris met hun werkgever terwijl 7 procent van de vrouwen dit doet”.

houdt. Op de wijze waarop de bank dat doet is nog wel eens kritiek. Vooral met de werkwijze zijn critici het niet eens. Met duurzaamheid en mensenrechten zou geen rekening worden gehouden. Verder zouden er leningen worden verstrekt aan corrupte regimes, waardoor alleen schulden ontstaan en geen armoede wordt bestreden. Een ander verwijt is de neoliberale koers van de bank.

Extreme armoede? De Wereldbank kijkt naar het geldbedrag dat mensen per dag te besteden hebben. In 2008 heeft zij die grens verhoogd van 1 dollar naar 1,25 dollar per dag. “Maar we staan niet te juichen als we iedereen op minstens 1,26 dollar hebben gekregen”, stelde Kim.

Damisba Moyo Schrijfster en econome

‘Het Westen staart zich blind op democratie in Afrika’ Dambisa Moyo (33 jaar) is een Zambiaanse schrijfster en econome. Ze schreef de bestseller Dead Aid: Why Aid is Not Working and How There is a Better Way For Africa. Het boek gaat over hoe Afrika minder moet vertrouwen op ontwikkelingshulp uit het Westen maar juist betrokken moet worden bij de internationale handel zodat het land zich zelf kan financieren. “Het Westen staart zich

blind op democratie in Afrika. Maar door geld naar Afrikaanse leiders te sturen, maak je de bevolking juist monddood”, zei Moyo eerder tegen Trouw. Mensen zoals Bono van U2 pleiten voor ontwikkelingsgeld naar Afrika, maar volgens Moyo moet het anders; stop de geldkraan. In plaats van Afrika te beschouwen als een bedelend kind, wil Moyo juist dat het continent serieus wordt genomen.

Sosan Firooz Rapper

‘Geen misbruik van kinderen, geen misbruik van vrouwen’ Sosan Firooz (23 jaar) is de eerste vrouwelijke Afghaanse rapper. Haar nummers gaan over haar hunkering naar vrede in Afghanistan en de onderdrukking van vrouwen in het land.In haar videoclips draagt ze, in plaats van de gebruikelijke boerka, hiphopkleding. Bijvoorbeeld een jeans en een bandana met doodshoofd afbeeldingen. Gedurfd in een maatschappij die neerkijkt op vrouwelijke artiesten. Veel familieleden van Firooz hebben zich afgezet tegen

haar omdat ze ‘een schande’ is. Haar vader steunt haar echter door dik en dun. Hij heeft zijn baan opgezegd om zijn dochter te begeleiden en te beschermen. Want de teksten die Firooz rapt zijn kritisch, “Hopelijk vanaf nu, verenigd vanaf nu, geen misbruik van kinderen, geen misbruik van vrouwen, geen continue stilte”. De tekst komt uit het nummer Our Neighbours, dat gaat over buurland Pakistan waar ze zeven jaar als vluchteling heeft gewoond.

Elke keer als androgyne modellen een show lopen tijdens bijvoorbeeld de Amsterdam Fashion Week worden gebruikt in een reclame zoals die van Toyota, krijgt het thema androgynie steeds meer aandacht. Janneke Friebel heeft het eerste en enige modellenbureau ter wereld voor androgyne modellen. “Ik hoop dat mijn bureau bijdraagt aan de acceptatie van verschillende groepen mensen, zoals de acceptatie van transgenders en transseksuelen. Dat mijn bureau een maatschappelijk nut heeft.” Het Grieks woord aner betekent ‘man’ en gyne betekent ‘vrouw’. In het 'land der androgynie' zijn traditionele man-vrouw rollen verschoven. Het modellenbureau van Friebel heeft dan ook niet alleen modellen met een androgyn uiterlijk, sommigen voelen zich ook androgyn. Voor hen is het bijvoorbeeld lastig om de eerste vraag van officiële formulieren te beantwoorden: man of vrouw? ”Ik krijg e-mails van mensen die zich niet geaccepteerd voelen, die leven in een cultuur waarin zij niet zichzelf kunnen zijn. Het feit dat mijn bureau bestaat, geeft ze hoop en vertrouwen.” Friebel vindt dat we ons niet blind moeten staren op de traditionele scheiding der seksen. “Het gaat niet om mannen of vrouwen, het gaat om mensen. De maatschappij moet haar beeld verbreden ten opzichte van ‘afwijkende’ groepen mensen. Daarom is het goed dat grote namen in de modewereld, zoals Karl Lagerfield en Marc Jacobs, androgyne modellen kiezen voor fotoshoots of modeshows.” Androgynie is nu populair. “In Parijs lopen er mannen met baarden op hakken. Maar wat als de trend voorbij is en op straat geen mannen met hakken meer lopen?” Friebel hoopt dat androgyne mensen, transseksuelen, transgenders en iedereen die ‘anders’ is uiteindelijk volledig worden geaccepteerd. ”Maar hoe deze trend zich doorzet weet ik niet. Androgyn ben je of niet, dat zal niet veranderen.”

Transseksueel en transgender Beide zijn vormen van genderdysforie, een gevoel van onbehagen met het geslacht. Men voelt zich een ander geslacht dan het eigen. De mate waarin genderdysforie zich uit, verschilt per persoon.

Doe-het-zelfvuurwapens voor iedereen met een printer Jaap Schuurman Het was een kwestie van wachten tot iemand op het idee kwam. Amerikaan Michael Guslick melde eind juli onderdelen van een semi-automatisch geweer te hebben gemaakt met een 3D-printer. Op Youtube circuleren ondertussen filmpjes van mensen met een dergelijke vondst. Veiligheidsdiensten maken zich zorgen, nu elke hobbyist in theorie een wapen kan bouwen. 3D-printen is een techniek waarbij een object laagje voor laagje wordt opgebouwd uit een bepaald materiaal. In de meeste gevallen is dit

Een persoon die (soms) door het leven gaat als iemand van het andere geslacht wordt ook wel transgender genoemd. Genderdysforie kan ook medisch worden vastgesteld. Hierin zijn verschillen-

de gradaties. Sommigen ondergaan een geslachtsveranderende operatie. Iemand die niet kan leven met het idee dat zij een ander geslacht zijn dan ze zich voelen, wordt een transseksueel genoemd.

Nederland en genderdysforie Grootschalige studies naar de houding van de Nederlandse bevolking ten aanzien van genderdysforie ontbreken. Maar Rutgers WPF, internationaal kenniscentrum voor seksualiteit, onderzocht dit vorig jaar voor het eerst. Daaruit bleek dat tussen de 0.4% en 0.8% van de

kunststof. Een computer stuurt een driedimensionale tekening door naar de printer. Bijna elk object is op deze manier te maken. 3D-printen is populair onder kunstenaars en ook de medische wetenschap heeft de techniek ontdekt. Er worden proeven gedaan waarbij bot- en zelfs huidweefsel wordt gemaakt. Het wapen van Guslich is duidelijk een minder vreedzame toepassing. Hij maakte een M-16, het geweer dat in gebruik is bij het Amerikaanse leger. 3D-printers zijn ondertussen betaalbaar geworden voor consumenten. De Bijenkorf biedt een printer aan voor iets meer dan duizend euro.

mannen en tussen de 0.1% en 0.3% van de Nederlandse vrouwen zich niet gebonden voelen aan één geslacht of het eigen geslacht. Transgenders kunnen niet vanzelfsprekend op acceptatie rekenen. Een vijfde van de Nederlanders keuren genderdysforie af en gaat

liever niet om met mensen van wie niet duidelijk is tot welk geslacht zij zich rekenen. Bijna 60% van de bevolking wil bij de eerste ontmoeting weten of iemand man dan wel vrouw is. Het SCP is dit jaar een onderzoek gestart naar transgenders in Nederland.

Studenten in Nederland zullen vanaf 2014 niet meer profiteren van de studiefinanciering. Nu ontvangen uitwonende studenten 266 euro per maand en thuiswonende 95 euro. Vanaf 2014 zijn deze bedragen geen gift meer van de overheid, maar een lening voor nieuwe studenten. Veel studenten zijn het hier niet mee eens, maar is die onvrede wel op zijn plek? Hoe is het gesteld met de studiefinanciering in het buitenland? België Voor de studietoelage zoals het in België wordt genoemd, gelden andere regels dan in Nederland. In België bepaalt een puntensysteem het bedrag. Aan elk aantal punten is een maximum inkomen gekoppeld, dat de bovengrens is voor het ontvangen van een toelage. Daarbij is de toelage gekoppeld aan de studiepunten die per studiejaar worden behaald. Wanneer een student alle zestig punten van het jaar haalt, krijgt hij of zij het maximale bedrag. Met maar bijvoorbeeld de helft van de studiepunten, wordt de student ook gekort op zijn of haar toelage. Door het puntensysteem, dat gekoppeld is aan de inkomens, kan dit bedrag voor een uitwonende student oplopen tot 3700 euro en voor een thuiswonende student tot 2200 euro per jaar. Engeland In Engeland krijgt een student minder cadeau van de overheid dan in Nederland en België. Het is mogelijk om verschillende leningen en één beurs van de overheid te ontvangen. De beurs is om in levensonderhoud te voorzien en varieert tussen 56 euro tot 3100 euro per jaar. Met een inkomen van minder dan 28 duizend euro (dit is onder het Nederlandse modale inkomen) heeft een Engelse student recht op een studiebeurs. Daarnaast is er een beurs die door alle Britse scholen en universiteiten wordt gefinancierd. Zij kunnen financiële hulp voor het collegegeld of voor de woning aanbieden. Duitsland Het Duitse studiefinancieringssysteem is BaföG. Een student ontvangt een beurs, die voor de helft uit een gift van de overheid bestaat en voor de helft uit een renteloze lening die aan de overheid moet worden terug betaald. Die bedragen zijn beiden maximaal 256 euro per maand voor een uitwonende student en 207 euro voor een thuiswonende student. De gift ontvangt een student alleen wanneer hij of zij ook instemt met het ontvangen van de lening. Daarbij kan een student een aanvulling op de gift krijgen van 133 euro per maand wanneer de kosten voor een woning uitzonderlijk hoog zijn.

‘Romney-tegenstanders are idiots’ Iedere week Google statistieken uit hun verband getrokken Is het nu ‘a’ of ‘an’ idiot? Het is in ieder geval een grammaticale fout die makkelijk gemaakt is. Voor de tegenstanders van Romney is die fout echter een stuk makkelijker gemaakt dan voor de tegenstanders van Obama. Een simpele zoekterm in Google levert het overweldigende bewijs dat de roeptoeters die Romney als doelwit hebben zelf wellicht idiots zijn. Maar liefst veertig procent van de Romney-haters kiest het verkeerde lidwoord, de Obama-haters zitter er slechts één op de tien keer naast. Klaas Gunter

Obama is ...

an idiot

Romney is ...

an idiot

466,000 resultaten

180,000 resultaten

a idiot

a idiot

64,500 resultaten

129,000 resultaten

donderdag 25 oktober 2012 Trouw

Only in America

Renée Suichies

Mathijs ten Broeke De Wereldbank moet een concreet jaartal prikken waarin extreme armoede uit de wereld kan zijn geholpen. Dat stelde Jim Yong Kim, de nieuwe president van de ontwikkelingsbank, gisteren in Tokio. “Het is een enorme uitdaging om het einde van armoede te versnellen, maar we moeten het proberen”, zei Kim. “We hebben een einddoel nodig om zo effectief mogelijk te kunnen werken. Al onze acties moeten er op gericht zijn het einde van armoede te bewerkstelligen.” Sinds juli is Kim de president van de Wereldbank. Een amerikaan met Zuid-Koreaanse ouders. Volgens hem duurt de strijd tegen extreme armoede nog maximaal 25 jaar. Hij verwacht binnen een jaar een concreet einddoel voor die strijd te kunnen stellen. De bestrijding van armoede is ook opgenomen in de Milleniumdoelen van de Verenigde Naties. Dit zijn acht doelstellingen die in 2015 behaald moeten zijn. Het doel dat over armoede gaat luidt in het kort: Ten opzichte van 1990 moet de armoede in de wereld met de helft zijn afgenomen. Dit doel is in juli al bereikt, drie jaar eerder dan verwacht. Het doel dat de leider van de Wereldbank nu wil stellen gaat over extreme armoede, mensen die niet beschikken over basisbehoeften als schoon drinkwater, voeding, onderdak en onderwijs. Op dit moment beschikken ongeveer 1,4 miljard mensen op de wereld niet over de basisbehoeften. Kim wil dit

© Trouw: Gerriëtte Stolk

vrijdag 12 oktober 2012 Trouw

ANDROGYN MODELS

vandaag

Iemand kan zich androgyn voelen maar het kan ook alleen gaan om uiterlijke kenmerken.

4

‘Noord’ en ‘Zuid’ is meer dan politiek

Het debat van de kansloze derde partij

6

nederland

maandag 22 oktober 2012 Trouw

Zingende worsten: echt Hema

De vier minder bedeelde presidentskandidaten kunnen eindelijk van zich laten horen Mandy den Engelsman

Reservisten trainen in Rotterdam. De stad was het hele weekend decor van een rampenoefening.

FOTO OLAF KRAAK, ANP

Fictieve watersnoodramp in Rotterdam Jaap Schuurman Door een grote overstroming is Rotterdam ernstig beschadigd. De stroomvoorziening in de stad hapert, de infrastructuur ligt in puin. Bendes maken gebruik van de chaos door winkelcentra en musea te plunderen. De bevolking is bang. In dat scenario zette de Koninklijke Landmacht afgelopen weekend haar tanden. In het centrum van Rotterdam trainden ruim 200 reservisten en beroepsmilitairen van het Cimic-bataljon hoe om te gaan met een rampscenario als deze. Cimic staat voor Civil Military Cooperation. Zandzakken komen er dan ook niet aan te pas. Wat hier geoefend

wordt is de samenwerking tussen militairen en civiele burgers. Lokale instanties zijn ingezet als rollenspelers. Vanuit een zompig tentenkamp aan de Rotterdamse Parklaan vertrekken in alle vroegte groepjes reservisten naar verschillende brandhaarden in de stad. Onder hen Diederik van Meenen, die met zijn eenheid de opdracht heeft om de problemen bij de luchthaven in kaart te brengen. Niemand weet op dat moment wat daar precies aan de hand is. Op weg naar het vliegveld legt hij zijn functie uit: "Wij komen met specifieke kennis. We werken samen met lokale bedrijven en organisaties om de samenleving weer op

de rails te krijgen na een conflictsituatie." In tegenstelling tot wat zijn camouflagekleding doet vermoeden is Van Meenen in het dagelijks leven zelfstandig financieel consulent. Voor Defensie is civiele ervaring goud waard. "Wanneer je ergens de rechtsorde wilt herstellen is het handig om iemand bij je te hebben die jarenlang rechter is geweest", legt hij uit. "Binnen Defensie kun je dat beroep niet leren." Bij aankomst op de luchthaven wordt de eenheid ontvangen door Raimond Pronk, verantwoordelijk voor de orde en veiligheid binnen het stadsdeel Havenland. Hij maakt zich zichtbaar zorgen. Door het stellen van de juiste vragen komt zijn

nood stukje bij beetje aan het licht. Geconfronteerd met de stroomstoring is de luchthaven overgestapt op noodstroom. De capaciteit van de aggregaten is echter nauwelijks voldoende om de pompen en gemalen aan de praat te houden. Valt de stroomvoorziening weg, dan dreigt het complex onder water te lopen. Het vliegveld draagt een belangrijke logistieke functie nu de stroom hulpgoederen voor de stad op gang komt. Er is haast geboden. Majoor Fred Regt inventariseert vakkundig het benodigde materieel. In het dagelijks leven is hij aannemer in de weg- en waterbouw. Pompen en aggregaten zijn duidelijk zijn terrein. "Een singelbemaling van 25 KVA?

Dat komt wel goed." Na afloop van het gesprek is beroepsmarinier Chris van der Plasse tevreden. Hij loopt mee als beoordelaar. "Er werden goede vragen gesteld. We kwamen vrij snel bij de kern van het probleem." Dat het ook anders kan weet hij uit ervaring door uitzendingen naar Bosnië en Uruzgan. "Cultuurverschillen zitten een vlotte samenwerking wel eens in de weg. Soms gaan er liters thee doorheen voordat het gesprek inhoudelijk wordt." Toch is de oefening wat hem betreft nuttig: "Het gaat erom dat je verbinding weet te maken met lokale partijen. Of het nu Nederlandse of Afghaanse partners betreft maakt niet zoveel uit."

Identiteitsmarketing; ken je waarde en weet waar je in gelooft Kyrie Stuij

YOUTUBE

Julia Gillard gaat tekeer tegen Tony Abbott in het Australische parlement.

Verbale aftuiging door premier Een premier die de oppositieleider in het parlement beticht van ‘seksisme en misogynie’, in Australië kan het. Vorige week beschuldigde Julia Gillard, de minister-president van Australië, Tony Abbott daarvan. Het filmpje van de speech gaat rond op onder andere YouTube en Twitter. Maar wat leidde tot deze uitspraken? De verbale aftuiging van Gillard is een reactie op het hoongelach van de oppositie. De tegenpartij begreep niet waarom de regering Kamervoorzitter Peter Slipper steunde. Slipper zou het afgelopen jaar een aantal medewerkers seksueel hebben geïntimideerd en seksueel getinte sms’jes hebben gestuurd. De motie van wantrouwen voor Slipper die hier op volgde, werd niet gesteund door de regering. Een dag na de speech trad Slipper alsnog af. Gillard gaf vorige week maandag Abbott er verbaal van langs in het

Australische parlement. “Ik laat mij niet de les lezen door iemand over seksisme en misogynie. Door een man die zegt dat de Australische vrouwen zich met strijken bezig moet houden.” Gillard gaf aan niet te begrijpen dat Abbott de motie van wantrouwen steunt als hij zelf ook seksistisch opmerkingen maakt. Ondertussen is de opname van de vijftien minuten durende speech van Gillard 1,6 miljoen keer bekeken. De Britse acteur Stephen Fry noemde maandagochtend het filmpje op Twitter, waar veel reacties op volgden. De tweet werd ruim 1300 geretweet en leverde veel reacties op. Zelf tweette hij later over het filmpje: “Mijn Australische vrienden, het mooie hier aan is dat ik als buitenlander geen kant hoef te kiezen. Wij hebben onze eigen imbecielen om over te jammeren.” Mandy den Engelsman

“Wat je elke dag doet, maakt verschil. Elke handeling, hoe klein ook, zet iets in beweging.”De leus uit de reclame van de Triodos bank. Dat is volgens Kaj Morel, lector op hogeschool Saxion, een perfect voorbeeld van identiteitsmarketing. Een nieuwe ontwikkeling op het gebied van marketing. “In deze tijd moeten ondernemers zichzelf de vraag stellen waar ze in geloven en wat ze willen bereiken. De traditionele marketing werkt niet meer in deze tijd.” Op Hogeschool Saxion in Enschede verdiepen zeven gespecialiseerde medewerkers zich in hoe ze identiteitsmarketing kunnen verspreiden.” Medewerkers van bedrijven kunnen vaak niet benoemen wat de waarde is die zij toevoegen in de levens van anderen. Als je niet weet wat je waarde is, dan doe je jezelf en anderen tekort. Daarom vinden wij dat je altijd op zoek moet gaan naar je identiteit”. Dit houdt in dat de marketing van een bedrijf vernieuwd wordt doordat een ondernemer zich afvraagt: wat kan mijn bedrijf betekenen voor een ander of voor de samenleving? Volgens Morel zijn bedrijven lange tijd ‘gehersenspoeld’ geweest maar maken steeds meer bedrijven gebruik van identiteitsmarketing. “ Bedrijven gebruiken vaak dezelfde mar-

keting waardoor ze allemaal op elkaar lijken en medewerkers bijna machines worden. Hierdoor is het nodig om je te onderscheiden en op die manier een duidelijke identiteit te creëren. Ik merk om me heen bij bedrijven die hun marketing hebben omgegooid dat medewerkers weer tevreden zijn. Ze weten waar ze het voor doen, welk verschil ze maken door middel van hun werk”. In plaats van winst maken als prioriteit is de betekenis van je bedrijf het belangrijkst bij identiteitsmarketing. Maar dat betekent niet dat je geen

winstgevend bedrijf kan hebben. “Juist door een krachtig verhaal kun je langdurig klanten aan je bedrijf binden. Daardoor presteert je bedrijf beter op langere termijn”, zegt Morel. “Starbucks heeft bijvoorbeeld een heel duidelijke formule, zo is het café ook ingericht en zo consistent zijn ze in hun uitstraling. Even helemaal tot rust komen. Als je een blinde test zou doen, zou je de Starbuckskoffie waarschijnlijk niet eens het lekkerst vinden. Het is de uitstraling en de duidelijkheid die het bedrijf biedt”.

Bedrijven die aan identiteitsmarketing doen • ASN Bank: Een bank uit de jaren zestig die uitsluitend investeert in sectoren die bijdragen aan een duurzame wereld. De bank is voor eerlijke handel en duurzame energie en tegen wapenindustrie en kinderarbeid. • ROC West-Brabant: De school moest na 2005 fuseren met een andere grote Mbo-school waardoor ze 20.000 leerlingen kregen. Het bestuur besloot identiteitsmarketing toe te passen. In de bestuurskamer kwamen daarom geen lijstjes te hangen met scores van de opleidingen, maar

moodboards met daarop de negen scholen en diensten van het ROC met elk hun eigen belofte en merkwaarden. • Gulpener bier: Alle grondstoffen van het bier zijn afkomstig uit Zuid-Limburg. Ze herintroduceerde de hopteelt in Zuid-Limburg waardoor ze een bijdrage leveren aan het herstel van het cultuurlandschap in de provincie. • Triodos bank: Lijkt een beetje op de ASN Bank. Het geld dat ze binnenkrijgen investeren ze in duurzaamheid en cultuur.

De kans dat één van hen president wordt is nihil. Toch pleiten ze voor erkenning. Dinsdagavond leidde presentator Larry King samen met politiek activiste Christina Tobin een ‘Third Party Debate’, een debat met de onafhankelijke presidentskandidaten, die niet bij de andere drie debatten aanwezig mochten zijn. Het debat verloopt een stuk minder gelikt dan de drie debatten met Barack Obama en Mitt Romney. Larry King rommelt wat rond en Tobin leest de tekst van het blaadje voor, terwijl ze op haar iPhone kijkt. King introduceert de kandidaten en deze worden met luid applaus verwelkomt, iets wat uit den boze was tijdens de ‘echte’ debatten. Jill Stein van de Green Party ontvangt bescheiden het applaus, Rocky Anderson van de Justice Party staat overduidelijk te genieten van alle aandacht, Virgil Goode van de Constitution Party komt bijna als een bang vogeltje het podium op en Gary Johnson van de Libetarian Party krijgt het luidste applaus van de vier. Het debat begint met de vraag of het ‘top twee systeem’ (een systeem waarbij het aantal kandidaten automatisch tot twee wordt verkleind) nog houdbaar en democratisch is. “In Zuid-Afrika, bij de eerste presi-

Jill Stein, Green Party

Rocky Anderson, Justice Party

Virgil Goode, Constitution Party

Gary Johnson, Libetarian Party

dentsverkiezingen, stonden er achttien kandidaten op het stembiljet. Dát is pas democratie, dat is de stemmers een keuze geven”, reageert Anderson. “Er worden nu maar een paar stemmen gehoord en dat zijn die van Tweedledee en Tweedledum”, refereert Johnson indirect aan Obama en Romney. King leest een vraag voor over de ‘war on drugs’ in de Verenigde Staten. Tobin onderbreekt hem, ze zijn vergeten dat de kandidaten nog een openingsstatement moeten geven.

Na veel geroezemoes wordt gauw ruimte voor gemaakt. Het debat komt eindelijk op gang met een gewaagde uitspraak: “Stop de drugsoorlog en legaliseer marihuana nu.” Dit wordt met veel gejuich en applaus ontvangen. Anderson en Stein nemen dezelfde stelling als Johnson, Goode is duidelijk tegen legalisatie. De stellingen volgen elkaar snel op: “De prijs van studeren kan in 2013 oplopen tot 400.000 dollar. Is studeren het dan nog wel waard en hoe zorg je er voor dat het toegankelijk

blijft voor iedereen?” Johnson zegt dat de hoge studiekosten komen door de studentenleningen die de overheid afgeeft. “Niemand kan daardoor meer zeggen dat ze het geld niet hebben om te gaan studeren. ” Openbaar hoger onderwijs moet gratis worden, als het aan Stein ligt. “Dit initiatief betaalt zichzelf terug. Voor elke dollar die wij als belastingbetalers inleggen, komt zeven dollar terug in de economie.” Luid gejuich volgt het voorstel van Stein. “Wat je van mij te horen krijgt, is waar-

schijnlijk niet wat je wilt horen. Wij kunnen nu geen gesubsidieerde studentenleningen meer betalen.”, aldus Goode. Dat het debat minder strak is opgezet dan de debatten van Obama en Romney wordt nog eens duidelijk als een medewerker een bord in beeld houdt. Johnson heeft nog maar dertig seconden spreektijd. Daarbij draagt de snelle wisseling van onderwerpen aan niet bij aan de overzichelijkheid van het debat. Daarvoor moet je bij de ‘grote jongens’ zijn.

Machtsverschuivingen zijn de orde van de dag Jaap Schuurman Nu alle ogen gericht zijn op Amerika zou je bijna vergeten dat ook in de rest van de wereld politiek wordt bedreven. In verschillende landen staan evengoed presidentsverkiezingen op stapel. Tijd voor een overzicht.

Verkiezingen wereldwijd Oekraïne Presidentsverkiezingen 28 oktober 2012

Slovenië Presidentsverkiezingen 11 november 2012

Dansende rookworsten bejubelen de Hema op het podium: ‘Gewoon, maar toch ook zo speciaal, elk product zijn eigen verhaal. Het is er voor ons allemaal’.

Joris Belgers Met een knipoog afficheert het zich als the worst musical ever. Rookworst, welteverstaan. Dit weekeinde ging ‘Hema, de Musical’ in Carré in première, waarvoor het oer-Hollandse warenhuis de inspiratie vormt. Echt Hema? Jazeker, want in elke speelstad staan echte medewerkers van de plaatselijke Hema op de planken. Theatermaakster Saskia Huybrechtse vond Hema een icoon van de Nederlandse samenleving – “Niet duur, en toch degelijk” – en bedacht een verhaal met een Hema-filiaal als setting. Het verhaal draait om Hema-medewerkers, met ieder hun eigen besognes, maar die samen toch één winkelteam vormen. Dat team wordt op de proef gesteld met de komst van een Spaanstalige stagiaire. En ondertussen komen er op het podium zingende rookworsten en dansende tompoezen voorbij. Gezien het motto van de winkelketen lag het voor de hand om echte persoonsleden als figuranten in te zetten. Hema verspreidde onder haar filialen een oproep, waar tot nu al negenhonderd medewerkers op reageerden – van bakkersafdeling tot hoofdkantoor. Met gespannen gezichten wacht een vijftiental Hema-medewerkers in de kleedkamer van Carré. Heel zenuwachtig zijn ze

niet, bij enkele try-outs in Purmerend en Zaandam hebben ze ook al winkelend publiek gespeeld, of bruiloftsgasten tijdens de huwelijksscène. De Vlaamse assistent-regisseur Werner Welslau begeleidt de figuranten, en geeft in elke speelstad een workshop aan de nieuwe groep. Dan maant Welslau ze mee de gang op, richting foyer. Om daar de loopjes voor vanavond nog één keer door te nemen. Welslau roept instructies: “Kom dames, het is weekend, jullie mannen zitten thuis, jullie hebben 1000 euro, lekker shoppen!” Gegiechel. “Jullie twee, jij bent zwanger, kijk maar heel verliefd!” Nog meer gegiechel. “Iets enthousiaster mag wel, jongen, je kijkt alsof je doodgaat!” Buldergelach. Via het middenpad van de lege zaal lopen ze even later naar het podium, op deze beroemde planken van het Amsterdamse Carré mogen ze vanavond ook even schitteren. Welslau oefent op het podium nog een laatste scène met de glunderende figuranten, terwijl technici boven hun hoofden een gigantisch Hema-logo ophangen. Na afloop van de repetitie zitten de kakelende dames, een enkele man, een paar meisjes en drie jongens vrolijk in de kleedkamer. Nel Geugjes, Vera van den Heuvel en Marina Kappel werken al meer dan twintig jaar bij Hema. Ze zien dit als een leuk bedrijfsuitje. “Als klein meisje fantaseerde ik weleens

FOTO DEEN VAN MEER

Met gespannen gezichten wacht een vijftiental Hema-medewerkers in de kleedkamers van Carré. In de musical hebben ook echte medewerkers een rol.

over een acteercarrière – maar ondertussen is de houdbaarheidsdatum wel verstreken”, giechelt de een. Een ander zegt resoluut niet zenuwachtig te zijn. “Ik misschien wel een beetje”, durft Kappel best toe te geven. Allemaal kregen ze leuke reacties na de try-outs, ook van klanten, zegt Van den Heuvel. En de workshops van Welslau hebben zeker geholpen. Het leren lopen, poses, de mimiek. “Je moet toch een zekere gêne overwinnen”, lacht Geugjes. Dat is de figuranten gelukt als ze diezelfde avond schitteren in ‘Hema, de Musical’.

( advertentie )

Op de dag dat Amerika beslist of het land een republikeinse of democratische toekomst tegemoet gaat, vindt in Puerto Rico een referendum plaats. Het eiland ten oosten van de Dominicaanse Republiek, valt formeel onder beheer van de VS maar heeft een lokaal verkozen bestuur. Over de Amerikaanse president heeft Puerto Rico niets te zeggen. Precies over deze verhouding gaat het referendum van 6 november, waarin de bevolking kiest tussen volledige onafhankelijkheid of verdere eenwording met haar grote broer. Oekraïne maakt zich op voor parlementaire verkiezingen die komende zondag zullen plaatsvinden. De bevolking bepaalt dan wie er in Hoge Raad zitting mag nemen. Deze raad is verantwoordelijk voor het aanstellen van een premier. Op dit moment wordt die post bezet door Mykola Azarov. Viktor Janoekovytsj is de huidige president van Oekraïne. Een land dat politiek gezien op vergelijk-

UITGELICHT Puerto Rico Referendum over verder integratie met de VS 6 november 2012

Palau Presidentsverkiezingen 6 november 2012

Voel de vrijheid van 15 meter bereik. De nieuwe Bosch Free’e. De stofzuiger die verder gaat

Ghana Presidentsverkiezingen 11 november 2012 TROUW © GERRIËTTE STOLK

bare wijze is georganiseerd, is Slovenië. Hier beslist de bevolking op 11 november over de toekomst van de zittende president, Danilo Turk. Tot veel beroering zal de uitslag niet leiden; de functie is vooral van ceremoniële aard. In Ghana daarentegen, heeft de president wel degelijk een

vinger in de bestuurlijke pap. Op 7 december wordt duidelijk of John Dramani Mahama deze functie mag blijven vervullen. Ghana geldt in de regio als succesverhaal als het om machtsverschuivingen gaat. De vorige drie verkiezingen verliepen onAfrikaans soepel.

Presidentsverkiezingen die het zonder mondiale media-aandacht moeten stellen vinden plaats in Palau. Het relatief onbekende eiland maakt deel uit van de regio Micronesië, dat ten noorden ligt van Indonesie. De krappe 22.000 inwoners stemmen op 6 november over de toekomst van

zittende president Johnson Toribiong. Toribiong is geliefd op Palau. Hij wist de Verenigde Naties zover te krijgen het gebied als beschermd aan te merken en zette zich in voor het behoud van de lokale cultuur. Naar alle waarschijnlijkheid blijft hij na de electie aanblijven als president.

NU MET 5 JAAR MOTORGARANTIE

www.bosch-home.nl/free

Nu verkrijgbaar bij:

Actieheld in brons

GroenLinks opheffen?

Paddestoel op wild zwijn

Een bronzen versie van Jean-Claude van Damme siert sinds zondag Anderlecht. Het bronzen beeld stelt de Belgische acteur in gevechtshouding voor. Van Damme speelde in actiefilms uit Hollywood, waaronder Timecop, Universal Soldier en Street Fighter. Tweeduizend mensen kwamen op de onthulling van het standbeeld af. Brussels minister voor Cultuur Fadila Laanan roemde Van Dammes rol als ambassadeur voor België. De acteur draagt het beeld op aan alle kinderen die iets verlangen. Hij noemt het standbeeld ‘de droom van een Brussels jongetje’. “Als ze er echt in geloven, kan het werkelijkheid worden.”

Een meerderheid van de Nederlanders vindt dat GroenLinks het beste zichzelf kan opheffen, zo blijkt uit onderzoek van Maurice de Hond. Volgens het onderzoek is 51 procent van de ondervraagden voor een opheffing, terwijl 36 procent wil dat de partij blijft bestaan. Voor een fusie is weinig animo, 59 procent wil niet in een andere partij opgaan. Een fusie met PvdA of D66 zien de ondervraagden niet zitten, slechts twintig procent reageert positief. GroenLinks staat net als vorige week nog op twee zetels in de peiling, waar de partij nu vier in de kamer heeft. De partij leverde afgelopen verkiezingen al zes zetels in.

In het Limburgse nationale park De Meinweg is de dwergvaalhoed gevonden, een zeldzame en bedreigde paddestoel. De paddestoel groeide op de resten van een wild zwijn. In juni was het dode wild zwijn in het natuurgebied neergelegd in het kader van het project Dood doet leven. Van het kadaver is nu weinig meer over dankzij kraaien, aasvliegen en aaskevers, maar wel viel een aantal paddestoelen op die op het kadaver groeiden. Daaronder was de dwergvaalhoed. De paddestoel staat op de Rode Lijst van bedreigde soorten. Tussen 2000 en 2007 is de soort met 75 procent afgenomen.

Huisstijl Straffe Koffie Media Ik ben mede-eigenaar van Straffe Koffie Media. Dat mijn compagnon en ik groot fan zijn van koffie is niet de enige verklaring voor onze bedrijfsnaam. ‘Straffe koffie’ is een Nederlandse uitdrukking die voornamelijk nog in Vlaanderen wordt gebruikt. Het staat niet alleen voor een sterk gezette kop koffie, maar ook voor eerlijkheid, puurheid en gewaagdheid. Dit willen we in onze producties uitstralen.

STRAFFE

KOFFIE Puur - STERK - eerlijk - gewaagd logo

Onze grote droom is ooit een Straffe Koffie Café te openen. Een café is niet puur een plaats om koffie te drinken. Het heeft een grote sociale factor. Mensen zoeken gezelschap, gezelligheid en een fijne sfeer waar hun verhaal kwijt kunnen. De dingen die spelen in de samenleving worden in het café besproken. Het idee van Straffe Koffie Café is dat mensen hun verhaal bij ons kwijt kunnen en wij er als het onderwerp zich er voor leent meer aandacht voor kunnen vragen in de media door freelance producties te verkopen.

Gerriëtte Stolk Journalist tekstschrijver Vormgever

STRAFFE

KOFFIE PUUR - STERK - eerlijk - gewaagd

STRAFFE

KOFFIE puur - Sterk - eerlijk - gewaagd

Slijpkruikweg 36 6712 DL EDE [email protected] +31 629536620

[email protected] +31 629 536 620

S gerriette.stolk straffekoffiemedia @straffe_koffie www.straffekoffie.nl

visitekaartje

IK WIL GRAAG EEN KOP ... espresso Cappuccino AMERICANo Irish koffie Thee ANDERS, NAMELIJK ...........

DRINKEN Met ....................... om ...................................... ............................................ .....................TE BESPREKEN. Datumsuggestie: ............................

Vul Dit formulier in op straffekoffie.nl/contact

briefpapier

Producten voor Grafisch Vormgeving voor de opleiding Journalistiek Tijdens de lessen Grafisch Vormgeving op de Christelijke Hogeschool Ede heb ik mijn talenten voor vormgeving ontdekt. Van docent Arnaut van der Hauw heb ik de basis van en het enthousiasme voor grafisch vormgeving meegekregen.

Doen en Laten|

Loes. 8

Volgende keer:

December 2009 Jaargang 1 € 5,95

“Midden in de natuur, ben ik gelukkig.”

High Tea tips om een eren te organis

Natuurfreak Bertrand Wiegel

6 tips voor een

Win!

Een overnachting in een Pipowagen t.w.v. € 135,-

Valentijn om nooit te vergeten

Bijgeloof of verstandig ritueel?

Interview met De meiden van “We willen mensen vrolijk maken”

Alles over geluk afdwingen

T

Tijd om flink uit je dak te gaan! Hoe vier je carnaval op z’n best?

| Doen en Laten

Van armoedzaaier tot miljonair

De verschraling van het schrijverschap

Kooktip 3 van Mathijs:

slim koken voor jezelf

“Probeer er iets van te maken! Natuurlijk is het makkelijker om je best te doen als je gezellig met meerdere mensen eet, maar probeer diezelfde passie in je eten te stoppen als je voor jezelf kookt. Je kunt ook voor meerdere dagen koken. Pastasaus kun je bijvoorbeeld prima invriezen. De pasta zelf kun je beter per portie bereiden. Het makkelijkst, en misschien ook wel het leukst, is om iemand uit te nodigen om samen te eten. Is je probleem meteen opgelost!”

Op 12 februari

die bijna iedere dag iets op tafel zetten wat jij bedacht hebt.” Daarnaast moeten het natuurlijk recepten zijn die ervoor zorgen dat mensen een gezond eetpatroon ontwikkelen. “Dit betekent concreet dat je bijvoorbeeld weinig suiker en zout in mijn recepten zult vinden. In de meeste producten die je koopt, zitten verborgen suikers. Daar heeft het lichaam genoeg aan. Extra suiker betekent extra calorieën. Het is ook niet slim om grote hoeveelheden zout aan je gerechten toe te voegen. Het is niet erg om af en toe een snufje te gebruiken, maar het op smaak brengen van je producten kan

is het zover:

nr.

van

bijvoorbeeld veel beter met peper en verse kruiden. Die zorgen ook nog eens voor een betere spijsvertering.”

2

Wasserbommen Mathijs is absoluut voorstander van het gebruik van natuurlijke producten. Voedsel dat niet is bespoten, behoudt haar vitaminen, mineralen en bovenal haar smaak. “Een leuk voorbeeld zijn de genetisch gemanipuleerde tomaten van een aantal jaar geleden. In Duitsland moesten ze onze tomaten echt niet meer hebben, ze werden daar ook wel ‘wasserbommen’ genoemd. Er was niets natuurlijks meer aan en ze

Geluk komt weer

uit!

Te koop bij de betere boekwinkel, kiosk en supermarkt.

36 _ Geluk

smaakten naar niets.” Volgens Mathijs word je het gelukkigst van eten wanneer je proeft wat je hoort te proeven. Bij natuurlijke producten is dat het geval, omdat ze niet zijn behandeld. “Je lichaam wordt niet blij van al dat gemanipuleerde voedsel uit zakjes en dergelijke. Het klopt dat bijvoorbeeld biologisch vlees wat duurder is, maar je kunt prima de helft nemen van wat je normaal koopt. Op die manier houd je rekening met het welzijn van het beest, eet je gezonder en kun je proeven hoe geweldig vlees echt smaakt.”

Kooktip 4 van Mathijs: de ulieme afvaltip voor 2011

“Doe het rustig aan! Ga geen wedstrijd maken van het afvallen, want dan komen de kilo’s er later net zo hard weer aan. Het werkt beter als je 1 kilo per week afvalt met lekker eten dan dat je 4 kilo kwijt raakt, maar het niet leuk vindt. Je eetpatroon moet veranderd worden, en dat betekent echt niet dat je op een worteltje hoeft te knabbelen.”

Mathijs’ fruittaart met mangosaus Kcal: 376 Eiwit: 6 gram Totaal vet: 9 gram Waarvan verzadigd: 1 gram Koolhydraten: 69 gram

15+ minuten 4 personen

Benodigdheden: 6 plakjes filodeeg – 6 eetlepels zemelen – 2 appels – 2 peren – 2 nectarines – 2 bananen – 1 mango – 2 eetlepels vloeibare margarine – 3 eetlepels honing – 4 takjes verse munt “Fruit is zo veelzijdig, kijk maar eens naar deze prachtige fruittaart! Smeer een taartvorm goed in met margarine en bedek de bodem en zijkanten met drie plakjes filodeeg. Met een kwastje smeer je de filodeegvellen in met margarine, hierop maak je een tweede laag filodeeg van de overgebleven drie plakjes. Bak het filodeeg enkele minuten knapperig lichtbruin af in de heteluchtoven op 175 graden. Maak al het fruit schoon, verwijder de schil en de pitten, en snijd het fruit in plakjes van ongeveer een halve centimeter. Bewaar de reststukjes fruit, hier maak je een sausje van. Snijd het in kleine stukjes, verwarm het in een steelpannetje, voeg de honing toe en pureer het tot een gladde vruchtensaus. Strooi de zemelen op de bodem van het afgebakken filodeeg. De zemelen nemen het vocht van het fruit op tijdens het bakken waardoor de bodem krokant blijft. Verdeel het fruit dakpansgewijs over de bodem en laat het zoveel mogelijk in model. Bestrijk de vruchten met de helft van de vruchtensaus en zet de taart in de oven op 175 graden. Bak de taart af in ongeveer een halfuur. Tot slot bestrijk je de taart met de resterende fruitsaus, de fijngesneden blaadjes munt en eventueel met wat takjes aalbessen. Hmmmm! Variatietip: vervang de vruchten voor aardbeien, bosbessen en cranberries.”

Geluk _ 37

“Wanneer Wilders een bril van mij koopt, wil ik die terug!”

Tekst:  Gerriëtte  Stolk Beeld:  Elisabeth  Stegeman Rechts: Dr. Smulders is seniordocent aan de faculteit der letteren van de Universiteit van Utrecht

H

et beeld dat mensen van literatuur hebben is in de loop der   jaren   flink   veranderd.   Vroeger   bracht   literatuur   opschudding  in  de  maatschappij.  Iedereen  had  het  over   een  nieuw  verschenen  boek  dat  flink  provoceerde.  Literatuur   lokte  felle  discussies  uit  onder  de  lezers.  Daar  is  weinig  meer   van   over.   We   denken   tegenwoordig   dat   iedereen   een   goed   boek  kan  schrijven  en  het  woord  ontlezing  wordt  vaak  genoeg   genoemd.  Maar  hoe  is  deze  verandering  eigenlijk  ontstaan?

overtreffen, waarom ontwerp je dan nog. Ik kijk daarom ook niet achter me of opzij, maar ik blijf vooruit zien.” Patrick begon al twee keer aan een boek. Maar als hij dan een pagina of twintig had geschreven, stopte hij er mee. “Ik dacht: ‘Wat móet ik hier nu mee?’ Patrick had verschillende redenen om te beginnen met schrijven. “Ik begon deels om een aantal dingen van me af te schrijven. Liegen tegen mezelf gaat me minder goed af op papier dan in gedachten. Maar het is ook de uitdaging. Ik ben een ontzettende streber.” Patrick wil met zijn boek een visie over brengen. “Ik zit al jaren met een ei dat ik kwijt moet. Maar ik schrijf ook omdat ik denk dat ik de wereld moet verbeteren. Ik ben een Don Quichotte en leraar in een.” Maar er is nog nooit een slot geschreven aan dit boek. “Misschien is het faalangst”, vertelt Patrick met een glimlach op zijn gezicht.

In  één  van  de  sfeervolle  winkelstraten  van  het  pittoreske  stadje  Brugge  is  het  atelier  van  ontwerper  Patrick  Hoet  te  vinden.  Deze   Vlaamse  designer  is  vooral  bekend  van  het  brillenlabel  Theo.  Zijn  atelier  is  ingericht  met  een  mix  van  design  en  antieke  huisraad.  Het   plafond  is  behangen  met  prachtige  naaktschetsen  die  herinneren  aan  de  tijd  dat  Hoet  de  avondschool  aan  de  academie  van  Brugge   volgde.  Op  de  tafel  liggen  verschillende  prototypen  bedolven  onder  de  schetsen  van  nieuwe  ontwerpen.  Onder  het  genot  van  een  paar   espresso’s  en  Marlboro  sigaretten  geeft  Hoet  zich  bloot.   Tekst:  Gerriëtte  Stolk Beeld:  Theo  Eyeware

Hoe  komt  het  dat  wij  een  heel  ander   beeld van literatuur hebben dan de mensen  100  jaar  geleden? “Om antwoord te kunnen geven op deze vraag, moeten we het in een breder perspectief zetten. In de achttiende eeuw kwam het verlichtingsdenken op. Er ontstonden drie soorten mobiliteit. Hierdoor werd het mogelijk om een veel breder netwerk te ontwikkelen. Een ander product van de verlichting is het kritisch vermogen. De   kerk   komt   in   conflict   met   de   techniek en de wetenschap. Maar ook emancipatie, individualisme, ratio-nalisme, industrialisering en urbanisering zijn producten van de verlichting. Dat zijn allemaal verschillende bewegingen die in elkaar grijpen. Het zijn langzame en complexe processen.” De   verzuiling   en   ontzuiling   leverden  allebei  een  aandeel  in  deze   verandering.  Hoe  kan  dat?

“Vroeger was de Hervormde kerk de staatskerk. Als je rooms of Jood of noem maar op was, werd je wel getolereerd, maar was je buitengesloten van de openbare ambten. Zij zochten het in het bedrijfsleven, zoals bijvoorbeeld Bijenkorf, V&D en C&A. Napoleon maakte hier een einde aan. Hij zorgde voor een culturele en politieke breuk. Zo kregen we in 1806 openbaaronderwijs. Het doel van deze onderwijsvorm was het opvoeden van kinderen tot kritische burgers. Mensen kregen vrijheid. Maar, wat eigenlijk heel raar was, een deel gebruikte deze vrijheid om dat te doen wat in de ogen van de liberalen onvrij was. Ze liepen naar de dominee of naar de pastor. De verzuiling ging van start. Één van de groten uit het begin van dit proces is Groen van Prinsterer. Hij richtte een club op om te strijden voor bijzonder onderwijs. De christelijke kinderen moesten weer les krijgen uit de Staten Vertaling. Maar de meest bijzondere man van dit proces is

toch wel Abraham Kuyper. In 1902 werd hij premier van Nederland. Een eeuw lang hadden er alleen liberalen op die zetel gezeten. Ook richtte hij een krant op, de ‘Standaard’, waar hij zelf hoofdredacteur van was. De Vrije Universiteit in Amsterdam, daar is Kuyper de oprichter van. Het was werkelijk een fantastische man.” Een   universiteit   die   voor   iedereen   open   staat,   een   krant   en   de   positie   van   een   premier,   dat   zijn   toch   allemaal   producten   van   de   moderniteit?   Kunnen   we   Abraham   Kuyper   dan   wel   conservatief   noemen? Het oprichten van een eigen club zoals Van Prinsterer dat deed, is een vorm van antimoderniteit. Dat proces is gelijk gaan lopen met het proces van modernisering. We kunnen eigenlijk niet spreken van conservatieven en progressieven. Het ligt niet zo zwart-wit. De ‘conservatieven’ zijn heel innovatief in het omgaan met

moderne dingen. Daar is Abraham Kuyper een heel goed voorbeeld van. Je ziet dat het nu al moeilijk is om een scheidslijn te trekken tussen mensen die antimodern zijn of juist niet. Het werd in de jaren ’60 alleen maar moeilijker om stromingen te herleiden. De rebellerende studenten wilden juist meer moderniteit. Ze wilden meer inspraak krijgen. Je kunt ze vergelijken met wat nu de D66 is. Zo’n stroming is nog goed te herleiden, maar de meeste tegenculturen waren een mengeling van modernisme en antimodernisme. Hoe  kunnen  we  dit  proces  nu   koppelen  aan  de  literatuur? De literatuur van de jaren zestig heeft invloed ondervonden van het ontstaan van het postmodernisme. Dat is weer een reactie op het modernisme. In de tijd van het modernisme draaide de kunstenaar niet mee als volwaardig burger. Hij nam eigenlijk de positie in van de dorpsgek. Iemand die zei wat een ander wel dacht maar niet durfde te zeggen. Bij de opkomst van het postmodernisme is er aan deze positie geknaagd. Het antiburgerlijke wordt burgerlijk. De illusie ontstond dat iedereen literatuur kon maken. Tijdens het modernisme was er een duidelijk onderscheid tussen literatuur en lectuur. De boekjes die je op het station kon kopen, waren lectuur en de boeken die je in de boekwinkel kocht, kon je tot de literatuur rekenen. Dit is niet helemaal verdwenen, maar wel vertroebeld. Als we het nu hebben over Saskia Noort of Kluun bijvoorbeeld, dan kunnen we vaststellen dat ze wel meetellen, maar toch niet helemaal. Zij worden niet echt helemaal serieus genomen. Is het nu literatuur of lectuur? Maar hun boeken worden wel heel veel gelezen. Wat deze schrijvers niet hebben bereikt, is het winnen van de AKO-literatuurprijs of de Librisprijs. Daar zit het verschil dan

H

et begon allemaal met een figuurzaagje   en   een   stukje   plastic. “Uit pure verveling ging ik zelf wat prutsen. Ik werkte destijds in de optiek zaak van mijn moe ader, maar deze draaide niet zo hard. Daardoor had ik weinig om handen.” Een paar jaar later richtte Patrick samen met zijn compagnon Wim Somers het label Theo op. Met zijn prototypen ging hij op zoek naar een fabrikant. Hij kwam in de Jura terecht. “Dat is dichtbij en er is een traditie in het maken van brillen, maar ook uurwerken en pijpen. Dat doen de boeren in de winter wanneer de koeien op stal staan.” Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de monturen alleen in de eigen optiekzaken kwamen te liggen. Maar op beurzen over de hele wereld kregen de brillen van Hoet veel bekijks. “We liepen daar met onze eigen bril op onze neus. Je draagt toch je eigen spullen. Handelaren vroegen ons van welk merk ze waren.

in. Maar het onderscheid tussen wat voorheen lectuur en literatuur was, is in hoge mate gerelativeerd en gedemocratiseerd. Hoe   zien   we   dan   de   culturele   revolutie   terug   in   de   lite-­ raire  wereld? “Er wordt nu veel meer geld verdiend met schrijven. Je kunt nu miljonair worden in een paar jaar tijd. Dat kon vroeger echt niet. De literaire boeken werden in hele kleine oplages gedrukt. Daar verdiende een schrijver nauwelijks iets aan. Nu kan iemand zoals Saskia Noort in een paar jaar binnen zijn. De eerste oplage van haar eerste boek was 60.000 stuks. Zo’n boek gaat voor een euro of vijftien over de kassa. Zij krijgt 20%, dus drie euro per boek. Dat is al €180.000, - voor de eerste druk. De drempel om te gaan schrijven is verlaagd. Zoals ik al eerder zei, bestaat de illusie dat iedereen kan schrijven. Maar ook het feit dat de Libris uitgereikt wordt in programma’s als RTL Boulevard en NOVA zegt al genoeg. De manier waarop de grote literatuurprijzen worden gepromoot is als in een musicalwereld. Het is Hollywoodachtig geworden, terwijl literatuur dat helemaal niet is. Literatuur is voor iedereen toegankelijk geworden. Dat eist de tegencultuur ook op in de jaren ’60. Ze wilden openheid en vrijheid.  Er  is  massificatie  gekomen   van het literaire leven. De drempel van wat literatuur is, is verlaagd. Dit heeft zo zijn goede en zijn slechte kant. Veel mensen lezen de goede boeken, door de hollywoodcultuur rondom de prijzen. Zelfs van de verkiezing van het beste literaire boek van het jaar wordt een soort Idols gemaakt. Maar aan de andere kant is het ook de banalisering van de kunst. Het gaat niet meer alleen om verhevenheid.

Patrick Hoet

Literatuurwetenschapper

Eddy Habbema Wilbert Smulders

Inspiratie “Ik was vroeger een heel introverte, schuchtere jongen.” Patrick heeft slechte ogen en werd met zijn bril gepest. “Ze scholden me uit voor paardenoog. Door de pesterijen was ik een echte dromer, maar er kwamen veel creatieve dingen uit me. Ik zou werkelijk niet weten hoe dat in mijn hoofd gebeurt.” Patrick kan niet echt duidelijk vertellen wat hem inspireert. “Ik fungeer als spons en alles om me heen kan als inspiratiebron dienen, op straat of op reis. Ik kan bijvoorbeeld geïnspireerd worden door een zebrapad. Dat zijn altijd witte strepen op een zwarte achtergrond. Waarom zijn het niet eens rode strepen op een groene of blauwe achtergrond.

Daar denk ik dan over na.” Patrick koopt ook regelmatig magazines. “Ik scheur daar dingen uit die me aanspreken, heel impulsief. Het kan zijn dat ik later niet eens meer kan herinneren wat me nu aantrok. Het zijn ogen, tatoeages of bijvoorbeeld kleurencombinaties die me aanspreken.” Hij staat op en haalt een grote stapel met uitgescheurde bladzijden tevoorschijn. Halverwege ligt een pagina waarop de tekst is gemarkeerd met drie verschillende kleuren. “We hebben laatst een uitnodiging weggestuurd die hetzelfde is opgemaakt. Wat me ook kan inspireren is mannelijke ijdelheid, dat vind ik schitterend. Dat zijn van die beelden hè.” Tussen alle knipsels zitten tekeningetjes van Patricks kleinkinderen. “Ze tekenen ook al brilletjes.” Hoet had weinig verstand van het technische aspect van brillen toen hij ging ontwerpen. Door zijn achtergrond als opticien wist hij

natuurlijk wel iets, maar hij had geen kijk op de productieprocessen van een bril. “Dat was een voordeel, ik kon veel vrijer ontwerpen. Nu, na twintig jaar ervaring, betrap ik mij er altijd op dat ik al nadenk over de productie van het ontwerp wanneer ik aan het tekenen ben. Dan pas ik mijn ontwerpen al aan. Vandaag bijvoorbeeld heb ik een vorm aangepast omwille van de techniek. Wat ik eerst in mijn hoofd had, vond ik wel mooier.” Maar het heeft ook een voordeel dat Hoet zijn kennis heeft verbreed op het gebied van techniek. “Het gaat allemaal veel sneller. Ik hoef niet meer zo vaak te overleggen met fabrikanten over mijn ontwerpen. Dat scheelt een hoop tijd. Er is toch wel een soort tijdsdruk waar je onder werkt.” Wow-gevoel “Wanneer je mijn brillen ziet, moet je mond openvallen.” Als een opticien komt kijken of hij de

brillen van Hoet wil gaan verkopen in zijn optiek, moet hij er gelijk weg van zijn. “Hij moet het wow-gevoel hebben. Anders praat ik niet eens over een contract.” Patrick dicteert met zijn eigen label de markt. “De producten moeten de mensen aanstaan. Zo niet, dan moeten ze het niet nemen.” In eerste instantie was dat ook de bedoeling van het label Theo. Maar in 1995 heeft Patrick zijn aandelen verkocht aan Wim Somers. “We hadden allebei andere ideeën en Wim en ik zijn heel erg koppig. Dat gaat niet samen.” Patrick ontwerpt nog steeds voor Theo. Het bedrijf is nu een klant van Hoet. “Het werd me allemaal veel te commercieel. Het is me in eerste instantie ook niet om het geld te doen, natuurlijk moest het later wel wat op gaan leveren. Maar centen interesseren me niet. Nou ja, in die mate dat ik genoeg heb.” Waardering “Brillen hebben mijn horizon verbreed. Ik dacht eerst dat Brugge het

middelpunt van de wereld was. Maar het heeft me uit mijn hol gehaald. Nu heb ik al veel van de wereld gezien. Ik ben naar de Verenigde Staten geweest, Japan. Mijn hoogtepunt was wel een modeshow van de zes van Antwerpen. Dat zijn zes Vlaamse modeontwerpers die met hun visie Antwerpen als modestad op de kaart hebben gezet. Ik dacht: “Wat zij met kleding kunnen, waarom kan dat niet met brillen?” En dat kan ook! Want Patrick heeft inmiddels veel succes. Ook heeft hij verschillende prijzen in de wacht gesleept. In 2005 won hij de Henry van de Velde-prijs. Dit is een van de prestigieuze Vlaamse awards voor creatieve bedrijven en ontwerpers. “Dat doet me eigenlijk niets. Ik kan niet ontkennen dat het plezant is, maar het is absoluut geen reden om naast mijn schoenen te gaan lopen. Het doet me veel meer deugd als de mond van een opticien of een brillendrager openvalt wanneer hij mijn monturen ziet. Dat is voor mij de beste prijs.”

Favorieten Natuurlijk heeft een goed ontwerper ook voorbeelden. “Mikli is een designer waar ik echt bewondering voor heb. Hij heeft net als ik een optiekachtergrond. Hij stelde de brillenmarkt open voor design. Omdat hij creatief is en een zakelijk instinct heeft, ben ik wel een beetje jaloers op hem. Ik heb weinig zakelijk inzicht.” Mikli is niet de enige ontwerper waar Patirick bewondering voor heeft. “Soms zie ik dingen voorbij komen waarvan ik baal dat ik denk: ‘Waarom heb ik dat niet zelf ontworpen?’Dan ben ik een beetje jaloers.” Patrick heeft geen favoriet zitten tussen zijn eigen ontwerpen. “Natuurlijk zijn er wel dingen die beter zijn dan de andere, maar zoals een ontwerper van Volvo eens zei: ‘Het mooiste ontwerp dat ik heb gemaakt, moet nog komen. Anders was ik allang gestopt.’ Daar zit wel iets in. Als je jezelf niet meer kan

Opvattingen “Ik heb er over nagedacht om de politiek in te gaan. Er worden zoveel fouten gemaakt. Maar ik denk niet dat ik daar de juiste persoonlijkheid voor heb. Ik ben bang om dezelfde fouten te maken als de mensen die er nu zitten. Je weet nooit wat macht met je doet. Ik denk dat ik daar niet mee om kan gaan.” Patrick is een echte liberaal èn socialist. “Ik ben paars, dat is blauw (liberaal) en rood tezamen. Ik ben echt bang voor rechts en voor iedere vorm van extremisme met macht. Mensen als Hitler, Stalin en bijvoorbeeld Mao waren er allemaal van overtuigd dat ze goed bezig waren. Dat is juist zo gevaarlijk. Neem nu Berlusconi, wat die man allemaal uitspookt. Ik wil absoluut niet dat hij een bril van mij draagt. Wanneer Bush of Wilders een bril van mij koopt, wil ik die koste wat het kost terug. Obama mag er zo een kopen, nog wel.”

Musicallland in de ban van retro

Tekst: Gerriëtte Stolk

Tekst: Gerriëtte Stolk

G

Musicalregisseur

het obsessief. Ik was te hard bezig met mijn ambities. Dat was voor mijn gezin niet altijd prettig. Maar met de leeftijd is dat wel afgenomen, ik heb het nu in de hand.”

Tussen kunst en territoriumafbakening raffiti.   Je   ziet   het   overal.   Wanneer je uit het raam kijkt in de trein, een muurtje langs een verlaten weggetje, op een prachtig nieuw gebouw. Je kunt het zo gek niet noemen of een graffitispuiter  heeft  er  zijn  kunstwerk   achtergelaten. Maar er schuilt meer achter deze illegale verfpartijen.

Brillenontwerper

Je vertelt dan dat ze van jezelf zijn. ‘Zijn ze te koop?’ Nou, ja waarom niet. We speelden gewoon in op de vraag. En zo kwamen de brillen echt op de markt.” “Het geheim van mijn succes is toeval, puur toeval. Het is toevallig dat ik Wim Somers heb ontmoet. Hij is de commerciële man achter Theo. Ik heb zelf weinig zakelijk instinct, ik ben alleen van het ontwerpen. Als mijn vader niet was overleden toen ik tien jaar oud was, zat ik hier nu waarschijnlijk ruzie met hem te maken of iets dergelijks. Dan had ik deze kans wellicht niet gehad.” Wat ook een kenmerk van Patricks succes is, is koppigheid. “De eerste ontwerpen waren niet echt een succes. Ze waren te weinig vernieuwend en technisch niet af. Door de kleine order was er te weinig keuze aan kleuren. Maar ik ben verder gegaan. Als je stopt, heb je ook niets.” Patrick is erg ambitieus. “Als ik naar twintig jaar geleden kijk, was

Arend Maatkamp studeerde af op de kunstacademie.  Graffiti  is  onderdeel   van zijn leven geworden. “Ik   vind   het   jammer   dat   graffiti   bijna altijd wordt geassocieerd met illegaliteit. Maar het is wel gegrond. Van  origine  is  graffiti  illegaal.  Tussen   de 95 procent en de 98 procent van de   graffiti   wordt   illegaal   gespoten.   Deze gedachten geen mij wel een mooie kans om de ander kant te laten zien.” Graffiti  kun  je  zien  als  een  kunstuiting.   “Ik   zie   mijn   graffiti   als   kunst,   maar   er   is   ook   veel   graffiti   dat   je   niet   als   kunst kunt bestempelen. Dat kun je meer zien als territoriumafbakening

H

van  een  hond.  Voor  mij  is  graffiti  een   artistieke uiting. Ik probeer mijn hele wezen in mijn werk te leggen. Ik laat mezelf zien in de kunst die ik maak.”

amelen; Ti ta tovenaar; Grease en Jesus Christ Superstar. Allemaal musicals die hun oorsprong vonden in de jaren ’60/’70 én de afgelopen jaren op de planken van de grote theaters in Nederland stonden. Maar ook in het komende theaterseizoen ontbreekt de culturele revolutie niet in de entertainment scene. Footloose; Ja zuster, nee zuster; Dorus de musical en nog vele andere zijn terug te vinden in de folders die u de afgelopen maand in de brievenbus hebt zien verschijnen. Maar waarom willen musicalproducenten de jaren ’60 en ’70 weer in het theater zien?

“Vroeger spoot ik illegaal. Als ik mijn jeugd opnieuw zou moeten doen, zou ik dat niet weer doen. Maar het verleden heeft me wel gemaakt tot wie ik nu ben.” Een lange tijd kon Maatkamp niet lopen. Dat heeft zijn leven totaal veranderd. “Omdat ik niets kon, ging over dingen nadenken. Ik werd christen. Dat heeft veel veranderd, omdat het heel belangrijk is in mijn leven. Ik weet niet of deze ommekeer direct invloed had  op  mijn  werk.  Maar  graffiti  hoort   bij mij, het is een deel van mij.”

Kunstuitspatting van Arend

Beeld: Arend Maaatkamp

“Er zijn verschillende redenen waarom musicals terug komen”, vertelt Eddy Habbema, regisseur van onder anders Ja zuster, nee zuster. “In onzekere tijden grijpen we vaak terug op iets wat er was. Iets uit onze jeugd. Dat speelt een rol. Typisch retro. Ja zuster, nee zuster en al die andere voorbeelden zijn typische retro.

Bovendien zijn er niet zoveel nieuwe ideeën. Daarom worden de klassiekers vaak herhaald en grijpen we terug op oude verhalen. Momenteel zitten we niet in een echt creatieve periode. De jaren ’60 en ’70 was wel zo’n tijd. De musical werd herontdekt, waardoor we bijvoorbeeld heel andere soort muziek in de musical geïntegreerd kregen. Het echt nieuw verzinnen van een musical is heel erg moeilijk. Ook is het lastig te peilen of mensen het leuk zullen vinden. De gok om een compleet nieuw script uit te voeren is heel groot. Oude musicals die worden herhaald, hebben mensen al vaak gezien. Ze zijn al bekend bij het   grote   publiek.   Een   titel,   film   of   boek in het musicaljasje gieten is de nieuwe trend. Het is misschien niet zo origineel, maar het heeft wel een hele andere aanpak nodig om er een musical van te maken. Met organiseren van zulke musicals weet je al dat de thema’s aanspreken bij

het publiek. Dit verschijnsel zie je ook   in   de   filmwereld.   De   laatste   jaren zijn er vele klassieke boeken verfilmd. Wat het allerbelangrijkste is geweest in de ontwikkeling van de musicalwereld, is het ontdekken van de popmuziek. In de jaren ’60 en ’70 wilde de nieuwe generatie dingen van zichzelf. Die gedachte voltrok zich ook in het theater. De oude musicals werden aan de kant gezet en er werden nieuwe musicals gemaakt voor de jonge generatie. Zo ontstonden Grease en Fame bijvoorbeeld. Dit kon mede mogelijk gemaakt worden door de komst van de popmuziek. “““““Er kwamen andere componisten in musicalland waardoor de shows in een heel ander daglicht kwamen te staan. We kregen Andrew Loyd Webber, Gerswin en vele anderen. Zij zijn mede verantwoordelijk voor de herontdekking van de musical. Daar zijn we hen nu nog steeds dankbaar voor.”

Habbema bij MAG2009

Beeld: Roy Beusker

Geluk Magazine - januari 2011 Dit magazine maakte ik samen met vijf medestudenten. Tijdens dit project was ik hoofdredacteur en vormgever. We kregen de opdracht om met elkaar een gat in de magazinemarkt te vinden en een 0-nummer te maken voor ons zelfbedachte magazine.

Service |

| Service

Inhoud

De artikelen op de cover zijn terug te vinden met

28

Je bent

Uitbundig! Onmisbaar in je tas:

*

19

iPhone

Wordt abonnee!

44

Rode lippenstift

Geluk

Nagelvijltjes

Met beide benen op de grond

12[SWNÅM

54

Online

Buiten

08 Digitaal thuis Alles wat er op onze site is te vinden

25

09 Geluktweets social happines 10 Surfende lezer De favoriete sites

6 _ Geluk

Tuinieren met de buren Zelbeheer van een buurttuin in Utrecht

* *

28

Verborgen paradijsjes Fotoreportage over de veluwe

48

Ontvlucht de stad in de stad Even weg uit de drukte; stille plekjes in hartje Arnhem.

Expressie

76

in de stad de stad

Lekker koken

metMathijs Vrieze

Verborgen

Fotoreportage

Mode

Doen en laten

16

Mooi woord Vrijheid, de basis van geluk

68 Stijlvol nawinteren Modereportage

13

40

Wordt vervolgd... Fotoverhaal

54

Creativiteit met een verrassing Kustenares Els de Boer

76 Tassentest Welke inhoud weerspiegelt jouw persoonlijkheid?

56

Gedicht

61

Portret Fotograaf Misja Smits

* *

19

Geluk om de hoek Geluktop die voor iedereen is weggelegd.

34

Lekker & gezond koken met Mathijs Vrieze

45

Achter de schermen Alles over bookcrossing

Column Cluedo door de ogen van mevrouw De Wit

46

Endorfine Verslaafd & gelukkig

67

Sprookje De oude man

57

Portret Clown Anke Hut

87

Lezersgeluk Briefwisseling tussen lezers

64

Een blij leventje En hoe je dat zo houdt

80 SHOP! Sportief, chique en stoer; De nieuwste items uit de winkel.

Geluk om de hoek

3paradijsjes 5

Album Caro Emerald

Top

Januari 2011 Nr.1

08

Ontvlucht

Service 44 Word abonnee! Alle voordelen op een rijtje 84 Colofon 86 Gelukswijsheden Geluk samengevat 87 Vooruitblik

Geluk _ 7

edzaaier tot miljonair

Interview Patrick Hoet

‘Ik wil niet dat Geert Wilders met een bril van mij rondloopt!’

chraling van het schrijverschap

In één van de sfeervolle winkelstraten van het pittoreske stadje Brugge is het atelier van ontwerper Patrick Hoet te vinden. Deze Vlaamse designer is vooral bekend van het brillenlabel Theo. Zijn atelier is ingericht met een mix van design en antieke huisraad. Het plafond is behangen met naaktschetsen die herinneren aan de tijd dat Hoet de avondschool aan de academie van Brugge volgde. Op de tafel liggen verschillende prototypen bedolven onder schetsen van nieuwe ontwerpen. Onder het genot van een paar espresso’s en Marlboro sigaretten geeft Hoet zich bloot. Het begon allemaal met een figuurzaagje en een stukje plastic. “Uit pure verveling ging ik zelf wat prutsen. Ik werkte destijds in de optiekzaak van mijn moeder, maar deze draaide niet zo hard. Daardoor had ik weinig om handen.” Een paar jaar later richtte Patrick samen met zijn compagnon Wim Somers het label Theo op. “Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de monturen alleen in de eigen optiekzaken kwamen te liggen. Maar op beurzen over de hele wereld kregen de brillen van Hoet veel bekijks. “We liepen daar met onze eigen bril op onze neus. Je draagt toch je eigen spullen. Handelaren vroegen ons van welk merk ze waren. Je vertelt dan dat ze van jezelf zijn. ‘Zijn ze te koop?’ Nou, ja waarom niet. We speelden gewoon in op de vraag. En zo kwamen de brillen echt op de markt.” “Het geheim van mijn succes is toeval, puur toeval. Het is toevallig dat ik Wim Somers heb ontmoet. Hij is de commerciële man achter Theo. Ik heb zelf weinig zakelijk instinct, ik ben alleen van het ontwerpen. Als mijn vader niet was overleden toen ik tien jaar oud was, zat ik hier nu waarschijnlijk ruzie met hem te maken of iets dergelijks. Dan had ik deze kans wellicht niet gehad.” Wat ook een kenmerk van Patricks succes is, is koppigheid. “De eerste ontwerpen waren niet echt een succes. Ze waren te weinig vernieuwend en technisch niet af. Door de kleine hoeveelheid orders was er te

In oktober van mijn eerste studie jaar heb ik Patrick Hoet geïnterviewd. Ik kreeg de opdracht iemand een portret te schrijven van iemand met prestige. Ik heb gekozen voor deze Vlaamse brillenontwerper omdat ik zelf een bril van hem heb en ik erg benieuwd was naar de maker deze monturen.

t aan de faculteit der letteren van de

n literatuur hebben is in de loop derd.   Vroeger   bracht   literatuur   atschappij.  Iedereen  had  het  over   at  flink  provoceerde.  Literatuur    de  lezers.  Daar  is  weinig  meer   woordig   dat   iedereen   een   goed   rd  ontlezing  wordt  vaak  genoeg   randering  eigenlijk  ontstaan?

“Vroeger was de Hervormde kerk de staatskerk. Als je rooms of Jood of noem maar op was, werd je wel getolereerd, maar was je buitengesloten van de openbare ambten. Zij zochten het in het bedrijfsleven, zoals bijvoorbeeld Bijenkorf, V&D en C&A. Napoleon maakte hier een einde aan. Hij zorgde voor een culturele en politieke breuk. Zo kregen we in 1806 openbaaronderwijs. Het doel van deze onderwijsvorm was het opvoeden van kinderen tot kritische burgers. Mensen kregen vrijheid. Maar, wat eigenlijk heel raar was, een deel gebruikte deze vrijheid om dat te doen wat in de ogen van de liberalen onvrij was. Ze liepen naar de dominee of naar de pastor. De verzuiling ging van start. Één van de groten uit het begin van dit proces is Groen van Prinsterer. Hij richtte een club op om te strijden voor bijzonder onderwijs. De christelijke kinderen moesten weer les krijgen uit de Staten Vertaling. Maar de meest bijzondere man van dit proces is

toch wel Abraham Kuyper. In 1902 werd hij premier van Nederland. Een eeuw lang hadden er alleen liberalen op die zetel gezeten. Ook richtte hij een krant op, de ‘Standaard’, waar hij zelf hoofdredacteur van was. De Vrije Universiteit in Amsterdam, daar is Kuyper de oprichter van. Het was werkelijk een fantastische man.”

Een   universiteit   die   voor   iedereen   open   staat,   een   krant   en   de   positie   van   een   premier,   dat   zijn   toch   allemaal   producten   van   de   moderniteit?   Kunnen   we   Abraham   Kuyper   dan   wel   conservatief   noemen? Het oprichten van een eigen club zoals Van Prinsterer dat deed, is een vorm van antimoderniteit. Dat proces is gelijk gaan lopen met het proces van modernisering. We kunnen eigenlijk niet spreken van conservatieven en progressieven. Het ligt niet zo zwart-wit. De ‘conservatieven’ zijn heel innovatief in het omgaan met

moderne dingen. Daar is Abraham Kuyper een heel goed voorbeeld van. Je ziet dat het nu al moeilijk is om een scheidslijn te trekken tussen mensen die antimodern zijn of juist niet. Het werd in de jaren ’60 alleen maar moeilijker om stromingen te herleiden. De rebellerende studenten wilden juist meer moderniteit. Ze wilden meer inspraak krijgen. Je kunt ze vergelijken met wat nu de D66 is. Zo’n stroming is nog goed te herleiden, maar de meeste tegenculturen waren een mengeling van modernisme en antimodernisme. Hoe  kunnen  we  dit  proces  nu   koppelen  aan  de  literatuur? De literatuur van de jaren zestig heeft invloed ondervonden van het ontstaan van het postmodernisme. Dat is weer een reactie op het modernisme. In de tijd van het modernisme draaide de kunstenaar niet mee als volwaardig burger. Hij nam eigenlijk de positie in van de dorpsgek. Iemand die zei wat een ander wel dacht maar niet durfde te zeggen. Bij de opkomst van het postmodernisme is er aan deze positie geknaagd. Het antiburgerlijke wordt burgerlijk. De illusie ontstond dat iedereen literatuur kon maken. Tijdens het modernisme was er een duidelijk onderscheid tussen literatuur en lectuur. De boekjes die je op het station kon kopen, waren lectuur en de boeken die je in de boekwinkel kocht, kon je tot de literatuur rekenen. Dit is niet helemaal verdwenen, maar wel vertroebeld. Als we het nu hebben over Saskia Noort of Kluun bijvoorbeeld, dan kunnen we

in. Maar het onderscheid tussen wat voorheen lectuur en literatuur was, is in hoge mate gerelativeerd en gedemocratiseerd. Hoe   zien   we   dan   de   culturele   revolutie   terug   in   de   lite-­ raire  wereld? “Er wordt nu veel meer geld verdiend met schrijven. Je kunt nu miljonair worden in een paar jaar tijd. Dat kon vroeger echt niet. De literaire boeken werden in hele kleine oplages gedrukt. Daar verdiende een schrijver nauwelijks iets aan. Nu kan iemand zoals Saskia Noort in een paar jaar binnen zijn. De eerste oplage van haar eerste boek was 60.000 stuks. Zo’n boek gaat voor een euro of vijftien over de kassa. Zij krijgt 20%, dus drie euro per boek. Dat is al €180.000, - voor de eerste druk. De drempel om te gaan schrijven is verlaagd. Zoals ik al eerder zei, bestaat de illusie dat iedereen kan schrijven. Maar ook het feit dat de Libris uitgereikt wordt in programma’s als RTL Boulevard en NOVA zegt al genoeg. De manier waarop de grote literatuurprijzen worden gepromoot is als in een musicalwereld. Het is Hollywoodachtig geworden, terwijl literatuur dat helemaal niet is. Literatuur is voor iedereen toegankelijk geworden. Dat eist de tegencultuur ook op in de jaren ’60. Ze wilden openheid en vrijheid.  Er  is  massificatie  gekomen   van het literaire leven. De drempel van wat literatuur is, is verlaagd. Dit heeft zo zijn goede en zijn slechte kant. Veel mensen lezen de goede boeken, door de hollywoodcultuur rondom de prijzen. Zelfs van de verkiezing van het beste literaire

Beeld: Theo Eyewear

Brillenontwerper

Musicalregisseur

Literatuurwetenschapper

weinig keuze aan kleuren. Maar ik ben verder gegaan. Als je stopt, heb je ook niets.” Patrick is erg ambitieus. “Als ik naar twintig jaar geleden kijk, was het obsessief. Ik was te hard bezig met mijn ambities. Dat was voor mijn gezin niet altijd prettig. Maar met de leeftijd is dat wel afgenomen, ik heb het nu in de hand.” Inspiratie “Ik was vroeger een heel introverte, schuchtere jongen.” Patrick heeft slechte ogen en werd met zijn bril gepest. “Ze scholden me uit voor paardenoog. Door de pesterijen was ik een echte dromer, maar er kwamen veel creatieve dingen uit me. Ik zou werkelijk niet weten hoe dat in mijn hoofd gebeurt. Ik fungeer als spons en alles om me heen kan als inspiratiebron dienen, op straat of op reis. Ik kan bijvoorbeeld geïnspireerd worden door een zebrapad. Dat zijn altijd witte strepen op een zwarte achtergrond. Waarom zijn het niet eens rode strepen op een groene of blauwe achtergrond. Daar denk ik dan over na.” Patrick koopt ook regelmatig magazines. “Ik scheur daar dingen uit die me aanspreken, heel impulsief. Het kan zijn dat ik later niet eens meer kan herinneren wat me nu aantrok. Het zijn ogen, tatoeages of bijvoorbeeld kleurencombinaties die me aanspreken.” Hij staat op en haalt een grote stapel met uitgescheurde bladzijden tevoorschijn. Halverwege ligt een pagina waarop de tekst is gemarkeerd met drie verschillende kleuren. “We hebben laatst een uitnodiging weggestuurd die hetzelfde is opgemaakt. Wat me ook kan inspireren is mannelijke ijdelheid, dat vind ik schitterend. Dat zijn van die beelden hè.” Tussen alle knipsels zitten tekeningetjes van Patricks kleinkinderen. “Ze tekenen ook al brilletjes,” grinnikt hij.

Wow-gevoel “Wanneer je mijn brillen ziet, moet je mond openvallen.” Als een opticien komt kijken of hij de brillen van Hoet wil gaan verkopen in zijn optiek, moet hij er gelijk weg van zijn. “Hij moet het wow-gevoel hebben. Anders praat ik niet eens over een contract.” Patrick dicteert met zijn eigen label de markt. “De producten moeten de mensen aanstaan. Zo niet, dan moeten ze het niet nemen.” In eerste instantie was dat ook de bedoeling van het label Theo. Maar in 1995 heeft Patrick zijn aandelen verkocht aan Wim Somers. “We hadden allebei andere ideeën en Wim en ik zijn heel erg koppig. Dat gaat niet samen.” Patrick ontwerpt nog steeds voor Theo. Het bedrijf is nu een klant van Hoet. “Het werd me allemaal veel te commercieel. Het is me in eerste instantie ook niet om het geld te doen, natuurlijk moest het later wel wat op gaan leveren. Maar centen interesseren me niet. Nou ja, in die mate dat ik genoeg heb.” Waardering “Brillen hebben mijn horizon verbreed. Ik dacht eerst dat Brugge het middelpunt van de wereld was. Maar het heeft me uit mijn hol gehaald. Nu heb ik al veel van de wereld gezien. Ik ben naar de Verenigde Staten geweest, Japan. Mijn hoogtepunt was wel een modeshow van de zes van Antwerpen. Dat zijn zes Vlaamse modeontwerpers die Antwerpen als modestad op de kaart hebben gezet. Ik dacht: “Wat zij met kleding kunnen, waarom kan dat niet met brillen?” En dat kan ook! Want Patrick heeft inmiddels veel succes. Ook heeft hij verschillende prijzen in de wacht gesleept. In 2005 won hij de Henry van de Velde-prijs. Dit is een prestigieus Vlaams award voor creatieve bedrijven en ontwerpers. “Dat doet me eigenlijk niets. Ik kan niet ontkennen dat het plezant is, maar het is

absoluut geen reden om naast mijn schoenen te gaan lopen. Het doet me veel meer deugd als de mond van een opticien of een brillendrager openvalt wanneer hij mijn monturen ziet. Dat is voor mij de beste prijs.” Favorieten Natuurlijk heeft een goed ontwerper ook voorbeelden. “Mikli is een designer waar ik echt bewondering voor heb. Hij heeft net als ik een optiekachtergrond. Hij stelde de brillenmarkt open voor design. Omdat hij creatief is en een zakelijk instinct heeft, ben ik wel een beetje jaloers op hem. Ik heb weinig zakelijk inzicht.” Mikli is niet de enige ontwerper waar Patirick bewondering voor heeft. “Soms zie ik dingen voorbij komen waarvan ik baal dat ik denk: ‘Waarom heb ik dat niet zelf ontworpen?’Dan ben ik een beetje jaloers.” Patrick heeft geen favoriet zitten tussen zijn eigen ontwerpen. “Natuurlijk zijn er wel dingen die beter zijn dan de andere, maar zoals een ontwerper van Volvo eens zei: ‘Het mooiste ontwerp dat ik heb gemaakt, moet nog komen. Anders was ik allang gestopt.’ Daar zit wel iets in. Als je jezelf niet meer kan overtreffen, waarom ontwerp je dan nog. Ik kijk niet achter me of opzij, maar ik blijf vooruit zien.” Niet alleen op creatief gebied wil Hoet zichzelf overtreffen. “Ik heb er over nagedacht om de politiek in te gaan. Er worden zoveel fouten gemaakt. Maar ik denk niet dat ik daar de juiste persoonlijkheid voor heb. Ik ben bang om dezelfde fouten te maken als de mensen die er nu zitten. Je weet nooit wat macht met je doet. Ik denk dat ik daar niet mee om kan gaan.” Patrick is een echte liberaal èn socialist. “Ik ben paars, dat is blauw (liberaal) en rood tezamen. Ik ben echt bang voor

rechts en voor iedere vorm van extremisme met macht. Mensen als Hitler, Stalin en bijvoorbeeld Mao waren er allemaal van overtuigd dat ze goed bezig waren. Dat is juist zo gevaarlijk. Neem nu Berlusconi, wat die man allemaal uitspookt. Ik wil absoluut niet dat hij een bril van mij draagt. Wanneer Bush of Wilders een bril van mij koopt, wil ik die koste wat het kost terug. Obama mag er zo een kopen. Nog wel.”

Afstudeerproject Brazilië

Zwierende rokken en gepassioneerde dans Een avondje stappen in Gafièira d’Elite

Mijn afstudeerjaar bedroeg niet alleen een stage, maar ook een project met een scriptie. Ik ben met de organisatie Beyond (Y)our World naar Brazilië geweest. Ik heb onderzoek gedaan naar de gevolgen van de migratiestroom in de jaren ‘70 van het platteland naar de stad. Ik heb vier verhalen geschreven die in een raakvlak hebben met dit onderwerp. Het verhaal ‘Zwierende rokken en gepassioneerde dans’ is er een van.

De gedachte aan een traditioneel avondje dansen, speelt zwart-witfoto’s uit de jaren ‘50 als diashow af in mijn hoofd. Gekrulde damesharen vast gespoten met een halve bus haarlak boven een elegante japon. De heren in driedelig kostuum inclusief het verwurgende vlinderstrikje. Ook al is de dresscode ook hier met z’n tijd meegegaan, stijldansen is in Brazilië nog steeds een geliefd avondje uit. Op de stoep in een voorbeeldige rij stonden ze een uur geleden nog twee-aan-twee buiten te wachten. Inmiddels vullen zo’n 300 enthousiaste jongeren de Gafièira. Gekleed in hun dagelijkse kloffie genieten ze al dansend van de traditionele Braziliaanse muziek. In Nederland zou een 18-jarige op z’n minst vreemd worden aangekeken als hij vertelt over zijn liefde voor de Hollandse sound. Hoongelach zal opklinken als hij vertelt afgelopen weekend uit z’n dak te zijn gegaan op muziek van Frans Duits, André Hazes en half Volendam. Maar de Brazilianen zijn juist trots op hun muziek- en danscultuur.

Beeld: Fernando Donasci

Onder jongeren kent de traditionele muziek veel populariteit. Een eventueel stoffig imago wordt er in Gafièira d’Elite direct afgepoetst. Sensueel bewegende lijven in zwierende zomerjurkjes laten de schoonheid zien van de Braziliaanse dans. Het lijkt wel alsof elke Braziliaan aan ritmegevoel geen gebrek heeft. Hier valt nog een hoop te leren voor de houterige Nederlander.

gafièira zelf vind ik nou niet echt geweldig; deze buurt is niet zo veilig.” Trendy traditioneel Liefde en passie voor dans is de gemiddelde Braziliaan met de paplepel ingegoten. Vandaar ook dat er zoveel jonge mensen Gafièira d’Elite bezoeken. De jeugdige dansers vertonen de fraaiste choreografieën op de dansvloer. Marian Vgelli (19) is studente psychologie en komt hier vaak met haar vriendinnen. “Ik ken hier ook veel mensen. De Braziliaanse muziek raakt me en windt me op. Ik vind het heerlijk om op deze muziek te dansen en uit m’n dak te gaan.” Philipe Sriami (18), studente geneeskunde, beaamt dat hij niet stil kan blijven staan op de muziek. “Je moet dansen! Braziliaanse muziek voelt goed. Ik houd van de liedteksten, de melodie en het ritme.” Sriami brengt voor de derde keer een bezoek aan de gafièira. “Ik ben hier met vrienden voor en leuk avondje uit.” Ook Michel Sousa (21), medewerker van een lunchcafé trommelde zijn vrienden op om in Gafièira d’Elite een kijkje te nemen. “Ik werk hier in de buurt en loop elke dag langs. Het viel me op dat het altijd heel druk is, dus dan moet het er wel goed zijn, toch? Ik was erg benieuwd. Tot nu toe vermaken we ons prima. Ik houd van de traditionele muziek die ze draaien.” De Braziliaanse muziek is belangrijk voor Isis Tino (22), studente communicatie. ‘Mijn ouders zongen vroeger traditionele liedjes voor me. De Braziliaanse muziek hoort echt bij mijn identiteit.” Tino komt hier al meer dan een jaar. “Ik vind vooral de feestjes met traditionele muziek leuk. De

Dronken journalist Gafièira d’Elite is al jaren eigendom van de familie Lopes. “Mijn vader kocht de gafièira in de jaren ’30 nadat hij er een aantal jaren had gewerkt”, vertelt Ester Lopes. Ze deelt al zo’n twintig jaar de orders uit in de dansclub. “Dit is eerste gafièira ter wereld.” Oorspronkelijk was de club een toevluchtsoord voor de lagere sociale klasse. “Deze groep was niet welkom in de dansclubs van de rijken en richtte een eigen club op om te baden in een droomwereld van luxe en aanzien. Tegenwoordig weet van de bezoekers bijna niemand nog iets van deze historie. Ze komen in groten getale voor een avondje vertier gevuld met traditionele muziek en zwevende danspassen. Toch was de club niet bij iedereen geliefd. “Dat verraadt het woord ‘gafièira’. Begin jaren ’30 zat er hier een journalist aan de bar.” Lopes maakt een gebaar naar de bruincafélook toog. “Hij had al aardig wat alcoholische versnaperingen genuttigd en vroeg de barman om nog een borrel. Deze weigerde. Hij vond dat zijn gast beter kon overschakelen naar guaraná [populaire Braziliaanse frisdrank gemaakt van bes uit het Amazone gebied]. De journalist kon deze bezorgdheid niet echt waarderen en zei: ‘Er is alleen maar ‘Gafi’ hier.’ Gafi is een Braziliaans woord voor flaters. En zo werd de naam gafièira geboren.” Dat er niet alleen flaters worden geslagen in deze dansclub bewijst de clip van de Mick Jagger die hier in 1984 werd opgenomen: Just Another Night. Het nummer stond 11 weken in de Single Top

100. Ook vele BB’ers, Bekende Brazilianen, komen geregeld over de vloer komen van the Gafièira. “Bijvoorbeeld Alcione, zij is een bekende salsazangeres met een krachtige stem. Alcione is de beschermheilige van onze dansclub. Ook royalty’s komen hier een avondje dansen. Gafièira d’Elite is een beroemde plaats en een huis van cultuur.”

Reisreportage Finland In de tweede week van mijn freelance-stage bij Tekstbureau Vakmaten vertrok ik voor een driedaagse persreis naar Finland. Het verhaal hiernaast heb ik geschreven voor het welnessvakblad Sauna&Spa. Dit is, samen met mijn eigen foto’s, in de novembereditie van 2012 verschenen.

Stomen in de sneeuw De geur van brandend hout snelt langs de deur terwijl een golf van warmte zich om mijn koude lichaam krult. Ik stap de houten sauna binnen. De plotselinge overgang ontdooit pijnlijk mijn blote voeten. De sneeuw in het Finse Salla heeft ze in ijsklompjes veranderd. Het flikkerende licht van een enkele kaars verlicht de ruimte. Door een klein venster zie ik een weids winterwonderland vol besneeuwde bomen en rendieren voor een houten slee. Buiten reikt de sneeuw tot mijn knieën. Maar hier binnen is de saunakachel warm gestookt en zit ik in bikini op een houten bank. Met een grote metalen soeplepel schept gids Salla Karhumaa water uit een emmer. Ze giet dit over de gloeiende stenen boven de saunahaard. Met een sissend geluid verandert het water in een grote stoomwolk en veroorzaakt het een benauwde atmosfeer. De temperatuur in deze rooksauna kan oplopen tot 100 °C. “De meeste Finnen verkiezen dit soort sauna tot favoriet”, vertelt Salla. Zo’n drie uur van te voren wordt de schoorsteenloze ruimte warm gestookt. De rook verdwijnt uiteindelijk via de deur naar buiten. “De roetdeeltjes die in de lucht blijven hangen, zijn goed voor je huid. Ze reinigen de onzuiverheden.” Finland kent een indrukwekkende saunatraditie. Al ruim tweeduizend jaar worden deze stoombaden gebouwd. “Bijna elk huis in Finland beschikt over een sauna. Vaak in de vorm van een houten bijgebouwtje aan de rand van een meer, maar ook in nieuwe appartementen is er meestal een te vinden.” Volgens de Finse mythologie zouden er elfjes in de sauna wonen. “Als je de verhalen mag geloven, wordt de ruimte bewaakt door deze wezens. Ze zorgen er voor dat mensen zich gedragen”, lacht Sally. Luid praten en vloeken in de sauna is not-done. “Ook al zijn het geen kwade geesten,

het is beter ze niet te storen.” De sauna is er niet alleen om te ontspannen. Honderden baby’s zagen in de mistige dampen voor het eerst het levenslicht. “De kinderen worden er verwekt en komen er ter wereld”, vertelt Salla met een grote glimlach. Ook voor zaken moet je in de sauna zijn. “Toen ik voor het eerst in Finland kwam, een jaar of tien geleden, was het allemaal nog wat stijver. De mannen liepen keurig in driedelig pak en droegen een stropdas”, legt Cees van den Bosch, directeur van een reisorganisatie uit. Na een kop koffie op kantoor werd hij meegevraagd naar de sauna. “De strakke pakken gingen uit en daar zat je dan in je adamskostuum over een businessdeal te praten. Voor een Fin de normaalste zaak van de wereld.” De warmte begint me te veel te worden. Vragend kijk ik Salla aan. Waar zou ik het dompelbad kunnen vinden? Ik snak naar een duik in het koudwaterbad om mijn gloeiende lichaam te blussen. Het schijnt dat die warmtedaling de bloedsomloop stimuleert. “Daar zul je de vrieskou voor in moeten. Een Fin zul je niet in een dompelbad zien springen om af te koelen. Nee, dat doet hij in een ijskoud meer. ’s Winters, als het vriest, zagen we een wak in het ijs, hangen we er een trapje. Dat is ons dompelbad.” De weerzin is blijkbaar van mijn gezicht te lezen. In de spottende lach op het gezicht van Salla is geen enkele vorm van medelijden te ontdekken. Ook ik moet aan een ijzingwekkende manier van afkoelen geloven. “Deze sauna ligt niet aan een meer. Maar er ligt buiten genoeg sneeuw. Gewoon even er doorheen rollen.”

Al mijn moed bijeen geraapt, loop ik richting de uitgang. Als ik de deurkruk naar beneden duw, zoekt de kou een weg naar binnen. Elke millimeter ruimte die ze krijgt, overmeestert ze met een zekere arrogantie en vlugheid. Het liefst zou ik de houten toegang direct sluiten om mijn pose op de saunabank weer in te nemen. Ik schrik van mijn eigen lafheid. Omdat ik mezelf niet wil laten kennen, sprint ik de ijzige kou in. De sneeuw knerpt onder mijn voortsnellende voeten terwijl ik zoek naar een geschikt plekje. Dichtbij de sauna is het platgestampt; daar gingen mijn medebezoekers me voor. Een meter of tien van het houten huisje ligt een lap maagdelijk wit hemeldons uitnodigend te flonkeren. Ik twijfel geen moment, ren er heen en laat me vallen. Rollend door de sneeuw voel ik mijn huid tintelen. Ik besef nu pas hoe groot het temperatuurverschil eigenlijk is. Binnen klimt het kwik bijna tot het kookpunt, terwijl de thermometer buiten min vijftien aanwijst. Inmiddels heeft de tuimelpartij door de sneeuw het voorziene effect gesorteerd. De verstikkende warmte van de sauna kan ik me niet gemakkelijk meer voor de geest halen. Snel weer naar de behaaglijkheid van het houten huisje. Ik warm me weer op bij de open haard, voel me vies en plakkerig. Salla kijkt me bevreemd aan als ik voorstel om zo even onder de douche te stappen. “Er staan een paar emmers water klaar om je mee te wassen. Als je door de sneeuw hebt gerold, dan ben je toch schoon?” Ik kijk haar aan en knik braaf. Dat is best primitief. Gelukkig kan ik vanavond op het logeeradres een douche nemen. Daar merkt Salla toch niets van.

My p hoto s

Zelfportret - Ede, Nederland

Noordwijkerhout, Nederland

Parijs, Frankrijk

Portaferry, Groot-Brittanië

Portaferry, Groot-Brittanië

Portaferry, Groot-Brittanië

Salla, Finland

Sala, Finland

Giant’s Causeway, Groot-Brittanië

Ede, Nederland

Ede, Nederland

Mont-Staint-Jean, Frankrijk

Rozoy-sur-Serre, Frankrijk

Portballintrae, Groot Brittanië