POP UP PAVILJOEN EEN BIJDRAGE VAN ARCHITECTUUR IN DE POLITIEK. Auteur: BBE B.C. Luijk

               

POP‐UP PAVILJOEN      EEN BIJDRAGE VAN ARCHITECTUUR IN DE POLITIEK                                                                        Auteur:   BBE B.C. Luijk 

 

 

             

POP‐UP PAVILJOEN   DE FUNCTIE VAN ARCHITECTUUR IN DE POLITIEK                                                              BBE B.C.Luijk  Delft, januari 2010  Technische Universiteit Delft    Voorblad illustratie:   Weergave van in het eindwerk voorkomende woorden, waar de grootte afhankelijk is van  het aan keer dat een woord  voorkomt. (in het algemeen veel voorkomende woorden zijn er  uit gefilterd) (Bron generator: www.wordle.net) 

 

II 

 

 

    Voorwoord  Dit rapport is het ingediende eindwerk en examen voor de Bachelor Bouwkunde aan  de Technische Universiteit in Delft.   Het rapport is primair geschreven aan de coordinator van de bachelor Herman vande  Putten  en  begeleider  van  de  ontwerpstudio  Marc  Koehler,  maar  kan  ook  gebruikt  worden  als  referentieproject  voor  studenten  en  geinteresseerden.  Zelf  zal  ik  het  rapport  gebruiken  bij  gelijkwaardige  probleemstellingen  en  denk  de  generieke  deeloplossingen toe te kunnen passen in toekomstige projecten.   Vooraf  aan  het  ontwerptraject  is  een  gezamelijk  vooronderzoek  gedaan  naar  het  politieke  landschap  in  Nederland.  Graag  verwijs  ik  hiervoor  naar  het  boek:  [titel]  In  dit  boek  wordt  een  interpretatie  aan  onderwerpen  als  de  schreeuwcultuur  in  de  huidige politiek, de mediatisering van de politiek en politiek is marketing gegeven en  kan gezien worden als onderbouwing van de ontwerpopgave. Elke student van deze  ontwerpstudio  heeft  een  andere  politieke  partij  gekozen  of  toegewezen  gekregen,  om zo de differentiatie te vergroten en meerwaarde toe te voegen aan onderzoek. In  mijn geval is de Socialistische Partij de basis geweest voor het ontwerp.  De  wat  mijn  interpretatie  betreft  belangrijkste  aspecten  van  dit  vooronderzoek  komen terug in dit rapport in hoofdstuk 1.2 Interpretatie van de opgave, wat verder  wordt  uitgebreidt  met  een  analyse  over  het  pop‐up  paviljoen  als  object  en  locatietypering. (§ 1.2.3 respectievelijk §1.3) De relatie tussen het politieke landschap  en de pop‐up paviljoen zal in hoofdstuk 1.2.4 worden toegelicht.   Geinteresseerden in het ontwerp  verwijs ik  graag naar hoofdstuk 2 Beschrijving van  het  ontwerpproduct.  Deze  zal  in  hoofdstuk  3  Verantwoording  en  evaluatie  van  het  ontwerpproduct nader worden verantwoord met betrekking tot randvoorwaarden en  uitgangspunten.  Hoofdstuk  4  Generieke  deeloplossingen  omschrijft  twee  aspecten  van het ontwerp welke aan de hand van literatuur onderbouwd wordt.   Genoemde  hoofdstukindeling  voor  het  ontwerp  (2‐4)  wordt  ook  gebruikt  voor  het  proces in hoofdstuk 5‐7: beschrijving, verantwoording en generieke deeloplossingen.  Graag wil ik iedereen bedanken die op welke wijze dan ook het mede mogelijk heeft  gemaakt dit eindwerk tot stand te brengen. In het bijzonder Marc Koehler, architect  in  Amsterdam  en  zijn  collaga  Research  &  Development  Sergio  Monni  voor  de  algehele  begeleiding  van  dit  leerzame  traject,  het  op  overtuigende  wijze  weten  overbrengen van hun werkmethode en de feetback en inspiratie.       Delft, 26 januari 2010  Bastiaan C. Luijk 

 

III 

 

 

Voorwoord .......................................................................................................................................................II 1 Beschrijving en interpretatie van de ontwerpopgave...........................................................................1 1.1 Context van de opgave: kader van TU Delft...................................................................................1 1.2 Interpretatie van de ontwerpopgave .............................................................................................2 1.2.1 Pop‐up paviljoen als billboard, markt, theater of …?............................................................2 1.2.2 Analyse politiek landschap......................................................................................................2 1.2.3 Analyse Socialistische Partij: merk en marketing ..................................................................4 1.2.4 Relatieschema ..........................................................................................................................5 1.3 Het pop‐up paviljoen in de stedelijke context ...............................................................................6 1.3.1 Een effectieve locatie ..............................................................................................................6 1.3.2 Schaal en de werking van het pop‐up paviljoen ....................................................................6 1.3.3 Impact van het pop‐up paviljoen op de omgeving................................................................6 2 Beschrijving van het ontwerpproduct ....................................................................................................7 2.1 Programma van het pop‐up paviljoen............................................................................................7 2.2 Het ontwerp .....................................................................................................................................8 2.2.1 Plattegrond en aanzicht ..........................................................................................................8 2.2.2 Doorsneden ..............................................................................................................................9 2.2.3 Relatie‐doorsnede‐detail.......................................................................................................10 2.2.4 Perspectieven.........................................................................................................................12 3 Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproduct .....................................................................13 3.1 Randvoorwaarden..........................................................................................................................13 3.2 Uitgangspunten..............................................................................................................................13 3.2.1 Concepten ..............................................................................................................................13 3.2.2 Locatietypering ......................................................................................................................15 3.2.3 Programma.............................................................................................................................16 3.3 Evaluatie ontwerp: kwaliteit vs systeem vs beeld .......................................................................16 4 Generieke deeloplossingen ...................................................................................................................19 4.1 Gebruik van daglicht als hulpmiddel voor het creëeren van een bepaalde ervaring ...............19 4.1.1 Beschrijving van de oplossing ...............................................................................................19 4.1.2 Onderbouwing van de relevatie van de oplossing aan de hand van literatuur ................21 4.2 Gebruik van een systeem voor mobiele architectuur.................................................................22 4.2.1 Beschrijving van de oplossing ...............................................................................................22 4.2.2 Onderbouwing van de relevatie van de oplossing aan de hand van literatuur ................22 5 Beschrijving van het ontwerpproces ....................................................................................................24 5.1 Weergave van het gevolgde ontwerpproces ...............................................................................24 5.2 Procesbeschrijving .........................................................................................................................25 5.2.1 Gebruikte strategien, methoden en technieken .................................................................25 5.2.2 Wanneer zijn welke keuzen zijn gemaakt ............................................................................25 5.2.3 Welke informatie is gebruikt en waar komt deze tot uitdrukking .....................................26 6 Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproces .......................................................................27 6.1 Verantwoording van het gevolgde ontwerpproces.....................................................................27 6.2 Evaluatie van het gevolgde ontwerpproces.................................................................................27 6.2.1 Doeltreffendheid en efficiëntie van gebruikte methoden, technieken en strategiën......27 6.2.2 Efficiëntie van gebruikte methoden, technieken en strategiën.........................................28 6.2.3 Welke methoden, technieken en strategiën zorgden voor een positive reactie..............28 7 Beschrijving van en reflectie op generieke oplossingen met betrekking tot het ontwerpproces ...30 7.1 Haalbaarheid van de gevolgde procedure bij soortgelijke opgaven ..........................................30 7.1.1 Volgorde van verschillende aspecten binnen het proces ...................................................30 7.1.2 Verhouding van benodigde tijd van verschillende aspecten binnen het proces ..............30 7.2 Storyboards: het vertalen van (kern)woorden naar visuele representaties .............................31 7.2.1 Beschrijving van het procesonderdeel .................................................................................31 7.2.2 Reflectie op het procesonderdeel ........................................................................................31 7.3 Presentatietechniek: wekelijkse standaard  format....................................................................31 7.3.1 Beschrijving van het procesonderdeel .................................................................................31 7.3.2 Reflectie op het procesonderdeel ........................................................................................31 8 Samenvatting en conclusies ..................................................................................................................32

 

IV 

  1 1.1

  Beschrijving en interpretatie van de ontwerpopgave  Context van de opgave: kader van TU Delft 

 

ontwerpproduct 

eindwerkstuk 

leerplan 

Voordat de daadwerkelijke ontwerpopgave wordt geanalyseerd, is het belangrijk de context  waarbinnen deze ontwerpopgave zich bevindt te kennen, zodat de verhouding tussen verschillende  vraagstukken duidelijk wordt.    De faculteit Bouwkunde van de TU Delft zou gezien kunnen worden als opdrachtgever van de totale  opgave voor het vak Bachelor 6. Voor alle mastervarianten Architectuur, Bouwtechniek, Urbanism en  Realestate gelden dezelfde leerdoelen, zoals omschreven in het semesterboek: ontwerpopgave‐ eindwerkstuk‐combi. Het semesterboek verstrekt informatie en criteria met betrekking tot de format  van het leerplan, ontwerpopgave en eindwerkstuk welke ten alle tijden aangehouden moet worden.  Deze drie producten kennen hun eigen kernprobleemstellingen:      ‐  Wat is de interpretatie van de (ontwerp)opgave?    ‐  Wat is de voorgestelde wijze van aanpak van het proces?          ‐  Hoe wordt het proces consistent geanalyseerd?      ‐  Wat is de op academisch bachelorniveau gerealiseerde ontwerpoplossing?       ‐  Hoe wordt het ontwerpproduct verantwoord en geëvalueerd?      ‐  Welke generieke deeloplossingen volgen uit de reflectie op het ontwerpproduct?     ‐  Hoe wordt het ontwerpproces verantwoord en geevalueerd?                     ‐  Welke generieke deeloplossingen volgen uit de reflectie op het ontwerpproces?    Ontwerp en proces zijn begrippen die in alle kernvragen voorkomen. Daarom is het belangrijk de  definitie te geven zoals ze in dit project door mij worden geinterpreteert, ontstaan uit de opgave,  seminars en projectbegeleiding, naast een erkende definitie van bijvoorbeeld Vandale. Zie voor een  schematische toelichting van de gegeven definities Afbeelding 1: Interpretatie van het ontwerp en  proces in een schematische weergave.    Vandale:   pro∙ces het; o ‐sen 1 (jur) geschil tussen twee of meer partijen, dat aan de rechter  wordt voorgelegd; geding, rechtszaak 2 manier van behandeling 3 verloop,  ontwikkelingsgang     Eigen:  Het verloop van opeenvolgende situaties, strevende naar ontwikkeling naar een  bepaald doel. De situaties zijn in principe van te voren vastgelegd (plan van aanpak),  maar kunnen gedurende het verloop aan verandering onderhevig zijn en kunnen een  positief of negatief effect hebben op het proces.     Vandale:   ont∙werp het; o ‐en omschreven plan; schets: het ~ ve nieuwe kerk    Eigen:  Een gemotiveerd idee en plan gebaseerd op (interne/externe) eisen,  randvoorwaarden, precedenten, concept(en), intuitie. Vooraf aan het ontwerp gaat  de ontwerpopgave welke wat mij betreft zweeft tussen de interne en externe eisen  zoals gesteld  door§ de TU Delft en ontwerpdocent. Analyses geven vorm aan  randvoorwaarden, respectievelijk naast intuitie en precedenten, ook aan concepten.     

1 

 

 

 

 

 

Afbeelding 1: Interpretatie van het ontwerp en proces in een schematische weergave (bron: eigen productie) 

1.2 1.2.1

Interpretatie van de ontwerpopgave  Pop‐up paviljoen als billboard, markt, theater of …? 

De opgave verondersteld dat het pop‐up paviljoen antwoord geeft op bepaalde probleemstellingen  uit de analyse. Om de oplossing die het paviljoen zou kunnen genereren te begrijpen, is het nodig  eerst een invulling te geven aan het idee pop‐up paviljoen.     Vanuit de opgave zijn een aantal zeer karakteristieke uitgangspunten bekend: een tijdelijk en mobiel  karakter. Deze uitgangspunten komen voort uit het eigenlijke doel waar de pop‐up paviljoen voor  wordt ontworpen: promotie van een politieke partij voor de gemeenteraadverkiezingen van 2010.  Om een beter beeld te vormen zijn nog een aantal specificaties genoemd, zoals de afmetingen van de  vrachtwagen waar alles op moet passen (3x3x12 meter) en het feit dat het binnen korte tijd  afbreekbaar, inschuifbaar of opklapbaar moet zijn. Ook moet het flexibel aanpasbaar zijn aan drie  verschillende situaties en inpasbaar in drie typen openbare ruimtes. Voor het programma wordt het  voeren van debatten en het promoten van de merkwaarden en verkiezingscampagne gesuggereerd.    De genoemde specificaties liggen echter niet vast: zo is het bijvoorbeeld ook mogelijk een  drijvende/varende pop‐up paviljoen te ontwerpen, echter moet dit passen binnen het concept van  het ontwerp.     Gebaseerd op bovenstaande zou de volgende definitie van een pop‐up paviljoen gegeven kunnen  worden:    Een mobiel bouwwerk afgestemd op het tijdelijk in een karakteristieke ruimtelijke context bevinden,  met als doel het zowel grafisch als in functie promoten van een bepaald idee.  

  Dit betekent in het geval van de Socialistische Partij als gebruiker van het paviljoen, dat het idee  vertaald zou kunnen worden naar de kernwaarden en het thema van het verkiezingsprogramma,  welke  tot uitdrukking moeten komen in zowel het functionele programma als de ruimtelijke vertaling  van het paviljoen.     Om een goed beeld te krijgen van de Socialistische Partij, is het noodzakelijk het politieke landschap  te kennen en de positie van de partij hiertegenover.  

1.2.2

Analyse politiek landschap 

De huidige politiek kenmerkt zich steeds meer door extreme en populistische partijen, waarbij de  partijstrategie soms belangrijker lijkt dan inhoudelijke discussies. Volgens Rossum in zijn artikel De  ziekte van de democratie:    Politieke partijen zijn van zingevende en mobiliserende organisaties veranderd in 

 

2 

 

  verkiezingsorganisaties die slechts een losse band hebben met hun leden, die bovendien fors  in aantal zijn verminderd. Vanwege de breed gedragen neoliberale beleidsconsensus zijn de  voorzieningen van de verzorgingsstaat aanzienlijk schraler geworden. (2009:26) 

  Door alleen al naar het verloop van de verkiezingsaffiches van de laatste vijftig jaar te kijken, is er een  algemeen duidelijk verloop te zien van de promotie van kernwaarden van de partij naar de promotie  van het kopstuk van de partij: de kopstukken zijn steeds belangrijker in de massamedia, omdat daar  op gestemd wordt. Televisie en internet hebben de discussie tussen partijen overgenomen en  mensen stemmen op basis van die media op een partij. Hierdoor ontstaat verschraling van de  publieke sfeer: de directe discussie tussen de meeste burgers en politieke partijen is weg.      

  Afbeelding 2: Analyse met betrekking tot de verschraling van de publieke sfeer (bron: eigen productie, in samenwerking met  begeleiding en studenten ontwerpstudio) 

Internet heeft een razendsnelle ontwikkeling doorgemaakt en blijft steeds inspelen op de vraag van  de consument. Enerzijds stelt het de burger op een zeer toegankelijke wijze in staat om te  discussieren met politieke partijen, anderzijds ontstaat er een nieuwe verzuilingcultuur in de vorm  van webfora en blogs. Voorbeelden hiervan zijn Maroc.nl, Joop.nl en Geenstijl.nl: elk fora kent zijn  eigen (type) publiek en trekt dat type ook aan. De discussies worden daardoor eenzijdig belicht.    Wanneer komt het ene publiek nog in fysiek contact met het andere, om elkaars gedachten uit te  wisselen en deze te bediscussieren? Hoe kunnen politieke partijen zich promoten volgens moderne  marketing en brandingstrategiën, zonder hun geloofwaardigheid te verliezen? Hoe trekt een partij  mensen aan, welke ervaring wil men ze geven? 

 

3 

  1.2.3

  Analyse Socialistische Partij: merk en marketing 

Merk  In 1972 is de SP opgericht als toendertijd zogenoemde Maostische partij: naast kritiek op het  kapitalisme, hadden ze ook opvattingen van de Chinese staatsman Mao als leidraad voor de  gedachtengang van de partij. Verandering van de maatschappij staat hoog op de verlanglijst. Als blijkt  dat de werkelijkheid afwijkt van de mooie zinnen en idealen, doet de SP afstand van buitenlandse  leermeesters. De partij geeft uiteindelijk zelf vorm aan haar socialisme: in verschillende disciplines  reikt ze een helpende hand toe.    In 1986 heeft de SP 40 raadsleden, maar zijn ze nog niet vertegenwoordigd in het parlement. Een jaar  later worden de landelijk verspreide afdelingen worden omgevormd tot een partij.    De jaren 90 zijn kenmerkend door definitief af te stappen van Marxisme‐Lenisme: de ouderwetse  ballast staat ontwikkeling van de partij in de weg. De SP wil doorbreken naar de Tweede Kamer en  doet dat door zich te profileren als oppositiepartij: Stem tegen, stem SP. Tegelijkertijd wordt een  nieuw symbool geintroduceert: de tomaat, als zijnde  protestwapen tegen de in die tijd heersende  politiek. De nieuwe strategie blijkt aan te slaan: in 1994 groeit de partij van 70 naar 126 raadzetels.   Vanaf 1999 is de SP op alle parlementaire niveau’s verantwoord en het aantal leden telt op dat  moment 25052. De groei en groeistuipen van de partij is aanleiding om orde op zaken te stellen en  een nieuw beginselprogramma en kernvisie vast te stellen. De kernwaarden van de SP zijn vanaf dat  moment menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit.     

 

De bevindingen in deze illustratie zijn afgeleid uit discussies binnen de groep en collectieve besprekingen. Het principe van dit kruisdiagram met de waarden progressief-conservatief en links-rechts is overgenomen van een methode zoals gebruikt door Andre Krouwel. 

Afbeelding 3: Potentie van verschillende partijen (bron: ontwerpstudio) 

Na bekend te zijn geworden als oppositiepartij, wilde de SP in 2002 kenbaar maken dat ze niet alleen  kritiek had, maar ook alternatieven te bieden had: Stem voor, stem SP. De Tweede Kamer  verkiezingen in 2002 leverde de SP een stijging van 5 naar 9 zetels. Het aantal leden stijgt ook: naar  44000.    Na de val van Balkenende II in juni 2006 maakt de SP zich op voor nieuwe verkiezingen met een  nieuwe huistijl en met het programma Een beter Nederland voor hetzelfde geld. Ze geven aan dat ze  willen regeren met slogans als NU SP en JIJ IK WIJ. Het resultaat is 25 kamerzetels en 44853 leden,  maar geen coalitie.   

 

4 

 

 

Sinds 2008 heeft Agnes Kant het voorzitterschap van de SP Tweede Kamer fractie van Jan Marijnissen  overgenomen. De SP staat er tegenwoordig niet goed voor in de peilingen: werden er  op 31  december 2009 nog maar 17 zetels gepeild, op 14 januari 2010 zijn dit er nog minder: 14.    Heeft het meer te maken met de standpunten van de SP? Of heeft het te maken met het feit dat de  SP zich tegenwoordig (te) salonfähig opstelt ten opzichte van het oorspronkelijke karakter: de rode  protestpartij die vooral kritisch was? Nemen de populistische kenmerken zoals de afkeer van het  partijestablishment, het op een voetstuk plaatsen van het volk en het streven naar eenheid af? Men  zou zich kunnen afvragen of het charismatische karakter van Jan Marijnissen die sinds 1989  lijsttrekker van de SP is, tegenwoordig te weinig in beeld is?      Wat in ieder geval gesteld zou kunnen worden is dat de SP een steeds conservatievere houding  aanneemt; ze pleit voor het behoud van bepaalde normen en waarden van de traditionele en  historisch gegroeide ideologieën (zoals de verzorgingsstaat) en wijst daarop gebaseerde  veranderingen af.     Blijft het bestuur van de SP zich altijd vasthouden aan bepaalde socialistische idealen uit 1971? Zijn  kernstellingen te modificeren op democratische wijze of worden deze ‘van bovenaf’ bepaald? Wordt  de SP daadwerkelijk door ‘het volk’ vertegenwoordigd of valt het terug naar het communisme? Is de  stelling ‘practice what you preach’ van toepassing? Worden er ook oplossingen gegeven naast het  protesteren?     Marketing  De SP heeft zich in het verleden opgesteld als protestpartij en heeft de stijl van de partij daar op  afgestemt: de kleur rood, de tomaat en protesten waren onlosmakelijk met elkaar verbonden. De  marketing qua symboliek is in de loop der jaren niet er veranderd: het logo van de vliegende tomaat  is wel veranderd in een ‘statische’ versie. Kenmerkend voor bijna alle partijen is het verloop van de  promotie van de kernwaarden en logo naar het gezicht van de politieke partij. Dit is ook zichtbaar bij  verkiezingsaffiches van de SP: Jan Marijnissen komt steeds vaker in beeld.   

  Afbeelding 4: Ontwikkeling van logo en affiches (bron: ontwerpstudio, affiches http://affiches.dnpp.eldoc.ub.rug.nl/root/) 

In hoeverre kunnen de karakteristieke eigenschappen en kernwaarden in het ontwerp van het  paviljoen worden verwerkt? Volstaat het aanbrengen van een herkenbare figuratieve syboliek, welke  de ‘man in de straat’ rechtstreeks aanspreekt door middel van gemakkelijk grijpbare, clichematige  referenties?  

1.2.4

Relatieschema 

Om een overzicht te krijgen welke schalen invloed hebben op het ontwerp is een relatieschema  gemaakt met daarin aangegeven hoe het politiek landschap zich verhoud ten opzichte van de pop‐up  pavijoen. Politieke partijen worden gezien als bedrijven met constante merkwaarden (kernwaarden  van de partij), een logo welke met de tijd mee veranderd en marketingstrategiën, afhankelijk van het  thema. 

 

5 

 

 

 

  Afbeelding 5: Relatie tussen het politiek landschap, marketing en de pop‐up paviljoen (bron: eigen productie) 

1.3 1.3.1

Het pop‐up paviljoen in de stedelijke context  Een effectieve locatie 

De SP staat bekend om de activiteiten en (protest)acties die gevoerd worden buiten het  parlement om: hulp aan voedselbanken, het helpen invullen van belastingformulieren,  demostraties en partijpromoties op straat.     Welke bijdrage kan het paviljoen leveren aan de activiteiten van de SP? En welke invloed  heeft dat op de mogelijke locaties waar het paviljoen komt te staan?  1.3.2

Schaal en de werking van het pop‐up paviljoen  

Als het pop‐up paviljoen de genoemde activiteiten ondersteunt, zou het gezien kunnen  worden als servicecenter of een clubhuis voor SP‐leden. Echter, als het pop‐up paviljoen ook  de functie heeft de SP te promoten, moet het paviljoen ook een ervaring geven aan de  voorbijgangers en bezoekers die nog geen lid zijn. Daarom is het belangrijk af te vragen  welke activiteiten voor welke doelgroep belangrijk zijn, wanneer deze plaats vinden en  welke ruimtelijke kwaliteit ze vragen.  1.3.3

Impact van het pop‐up paviljoen op de omgeving 

De pop‐up paviljoen wordt geplaatst in een bestaande omgeving, maar creëert daarmee  tijdelijk een nieuwe omgeving. Belangrijk is het feit dat deze niet van te voren bekend is.  Wat betekend dit voor de uitstraling van het paviljoen? Is het een neutraal object dat overal  inpasbaar is? Is het een autonoom opvallend of zelfs monumentaal object of is het een  object dat zichzelf aanpast aan de omgeving?      Wat betreft het karakter van de SP zou een opvallend, niet te omzeilen object goed passen.  Het risico daarvan is dat de voorbijgangers, die verleidt moeten worden naar/in het  paviljoen te gaan juist afschrikt. Een neutraal object daarentegen zou het paviljoen  misschien niet interessant genoeg maken, om bezoekers aan te trekken. 

 

6 

  2

  Beschrijving van het ontwerpproduct  

2.1

Programma van het pop‐up paviljoen  

  Afbeelding 6: Schematische weergave van de programmatische indeling (bron: eigen productie) 

  1 2 3 4 5 6

 

Digitale interactieve wand, nieuwsgierig maken  Overloop van ‘buiten‐ naar binnenwereld’, zelfbewustwording  Balie ‐ informatie, opwekken interesse partij  Bar ‐ informele discussie, betrokken raken bij partij  Faciliteiten ‐ shop, opslag, toilet  Multiruimte ‐ workshop, vergadering, discussie, presentatie 

7 

  2.2 2.2.1

  Het ontwerp  Plattegrond en aanzicht 

  Afbeelding 7: Plattegrond (bron: eigen productie) 

    

 

Afbeelding 8: Aanzichten 'zuid‐gevel' en 'west‐gevel' (onder) (bron: eigen productie) 

                      

 

8 

  2.2.2

  Doorsneden 

                                                                                    Afbeelding 9: Doorsneden A‐F (van boven naar beneden) (bron: eigen productie) 

 

9 

  2.2.3

  Relatie‐doorsnede‐detail   

 

            Afbeelding 10: Technische doorsneden (bron: eigen productie) 

 

 

10 

 

 

                                                            Afbeelding 11: Technische doorsnede en detail: in‐/uitgeschoven situatie (bron: eigen productie) 

   

11 

  2.2.4

  Perspectieven 

 

 

 

  Afbeelding 12: Renderingen van buiten en binnen het paviljoen (bron: eigen productie) 

 

12 

  3

  Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproduct 

3.1

Randvoorwaarden 

Randvoorwaarden kunnen gezien worden als de specificatie van een bepaalde context. Omdat het in  dit project een wisselende context binnen Nederland betreft, zijn hiervanuit geen directe  randvoorwaarden te formuleren. Wel moet rekening worden gehouden met het Nederlandse klimaat:  beschutting tegen wind, neerslag.  

3.2 3.2.1

Uitgangspunten  Concepten 

Uitgangspunten zijn de basis voor een ontwerp. Het zijn bewuste keuzen van een ontwerper die een  voorlopige oplossingsrichting geven aan het ontwerp. Een concept kan gezien worden als een  synthese van verschillende uitgangspunten, vertaald naar een grafisch object, tekst of ervaring.    Concept 1  Het eerste concept is het idee van het winnen van leden voor de SP en de methode die de SP  daarvoor gebruikt, opnieuw geinterpreteerd en vertaald naar ervaringingen in de vorm van  storyboards:   

  Afbeelding 13: Storyboard concept 1 (bron: eigen productie) 

Het idee verondersteld een propagandische benadering van marketing. Door manipulatie worden  leden voor de politieke partij gewonnen: er wordt een ideaal beeld geschetst, waarbij de negatieve  kanten niet of nauwelijks worden besproken. Ook wordt het idee gegeven dat het volk het voor het  zeggen heeft.  

 

13 

 

  ‘Manipulatie’ is het uitoefenen van macht waarbij de machthebber zijn intentie verbergt voor  het machtssubject. Vele vormen van reclame of politieke propaganda zijn in dit opzicht als  manipulatie te beschouwen. Manipulatie heeft een sinistere bijklank, omdat het  machtssubject zich er per definitie niet tegen kan verzetten. Maar de resultaten die ermee  bereikt worden lijken beperkt. De reden daarvoor werd lang geleden al verwoord door  Abraham Lincoln: “You can fool all the people some of the time, and some of the people all of  the time, but you can not fool all the people all of the time”. (Tromp, 1993:159) 

  Als de resultaten daadwerkelijk op langere termijn beperkt zouden zijn, is de groei van de SP dan toch  nog te verklaren als gevolg van propaganda en/of manipulatie? In ieder geval past het wel binnen het  concept van een pop‐up paviljoen: na een korte termijn actief te zijn geweest wordt deze  verplaatst. 

  Concept 2  Samenhangend met het eerste concept, is het tweede concept een specificatie van de route,  configureert het de overgang van binnen naar buiten en bepaald het de uitstraling van het  paviljoen. Het idee achter het concept is het ‘smooth’ naar binnen geleid worden, waarbij de  ‘buitenwereld’ vervaagt en de wereld van de SP in eerste instantie gehoord, vervolgens gehoord en  gezien en tot slotte meegemaakt wordt: 

         

 

       

    Afbeelding 14: Concept 2 ‐ verloop binnen/buiten (bron: eigen productie) 

 

14 

 

 

Verder  zijn  de  volgende  uitgangspunten  aangehouden  om  tot  een  voorstel  voor  het  ontwerp  van  het paviljoen te komen:    ‐  Het paviljoen moet passen op een oplegger van 12 meter met een maximale breedte en hoogte  van 3 x 3 meter en in korte tijd op en af bouwbaar/vouwbaar zijn, in verband met het tijdelijke  karakter.  ‐  Het conservatieve karakter kan ruimtelijk vertaald worden als zijnde statisch, geen richting  ‐  het paviljoen trekt bezoekers aan technieken passend bij de huidige marketingstrategien  ‐  routing langs programmatische ervaringen creëert het gebouw  ‐  digitale interactieve wand trekt bezoekers aan en verleid ze het paviljoen in te gaan  ‐  onbewust geleidelijke overgang van binnen naar buiten 

3.2.2

Locatietypering 

Met deze locatietypering wordt toegelicht hoe de locatie invloed kan hebben op het programma:   1. Openbare pleinen  ‐  mogelijkheid tot publieke activiteiten, de digitale interactieve wand kan hier bijdragen aan  bijvoorbeeld openbare toespraken en demonstraties    ‐  altijd toegankelijk en zichtbaar  ‐  (over het algemeen) goed bereikbaar   ‐  ‘politics market’ (voornamelijk promotie/ informatieverstrekking)  2. In overdekt bouwwerk/ hal  ‐  seizoenonafhankelijk  ‐  ‘politic store’  (service verlening, invullen belastingformulieren ed.)  3. Kruising doorgaand verkeer    ‐  directe confrontatie  ‐  (tijdelijk) herkenningspunt  ‐  politics billboard: het paviljoen kan in deze situatie ingeschoven op de vrachtwagen blijven staan  en door de digitale wand toch functioneren als politieke billboard 

   

 

1        3 

    

   2 

                  Afbeelding 15: Mogelijke locaties voor het pop‐up paviljoen (bron: eigen productie, Google Maps) 

 

15 

  3.2.3

  Programma 

Om  het  project  af  te  bakenen  en  de  kwaliteit  van  het  eindproduct  te  kunnen  controleren  zijn  diverse eisen vastgesteld.    Ruimte van samenkomst (multifunctioneel). Toegangelijk voor het bedenken van campagnes, het  voeren van discussies over zowel interne als exterme zaken. De ruimte heeft (audiovisuele)   presentatiemogelijkheden (multiruimte 16 plaatsen, 20 m2 )    Bar. De informele discussieruimte. Vrij toegankelijk  Nieuwsgierigheidopwekkend, comfortabel, uitnodigend  Nieuwe leden kunnen zich hier op hun gemak inschrijven, zich inlezen in de ideologie van de partij,  maar ook hulp bij bijvoorbeeld het invullen van belastingformulieren gebeurd hier. (4‐6 zitplaatsen,  8 m2)    Presenteren van uitslagen, stellingen en oplossingen maar ook de faciliteit om bezoekers hun  mening te laten geven kan door het interactieve. Een scherm met touchscreen, waar niks anders  dan een vinger voor nodig is om op te schrijven.   

 

Afbeelding 16: Principe van een digitale interactive wand (bron: http://www.kanarick.com/exp/images/tangible1.jpg) 

  V anuit openbare ruimte  Het paviljoen wordt geplaatst op door het volk goedbezochte locaties, zoals stationpleinen,  vliegvelden en winkelcentra. Het paviljoen moet van alle kanten zichtbaar zijn. Naast de footprint van  het bouwwerk dient er een ruimte te zijn waar incidenteel een grotere bijeenkomst gehouden kan  worden voor bijvoorbeeld toespraken. 

3.3

Evaluatie ontwerp: kwaliteit vs systeem vs beeld  

Voor de evaluatie van het ontwerp wordt het beeld (form) getoetst aan het systeem  (operation) en de kwaliteit (performance). Het beeld spreekt voor zich: het resultaat in het  ontwerp zoals deze is voorgesteld. De operation maakt duidelijk hoe de performance zich  vertaald in het ontwerp en de performance is de omschreven kwaliteit. Om de kwaliteit  objectief te kunnen beoordelen, wordt voor de ‘performances’ gerefereerd uit de literatuur: 

 

16 

 

 

het boek Form, Space and Order (Ching, 2007) is gebruikt te bepalen welke kwaliteiten het  ontwerp in zich heeft.    FORM   

 

 

 

OPERATION 

 

   

 

A square space, having four equal  faces, is static in nature. If its  length expands and dominates its  width, it becomes more dynamic.  While square and ablong spaces  define places for activity, lineair  spaces encourage movement and  are susceptible to subdivision into  a number of zones.  Hoewel van buitenaf niet direct  zichtbaar, de focus bevind zich in  het centrum van het gebouw 

 

 

 

 

       

  PERFORMANCE 

Space within a space. A space  may be contained within the  volume of a larger space    Centralized organization. A  dominant space about which a  number of secondary spaces are  grouped    Since the form of a centralized  organisation is inherently non‐ directional, conditions of  approach and entry must be  specified by the site and the  articulation of one of the  secondary spaces as een entry or  gateway.   De kwaliteit van de entree  voornamelijk uit de secondaire  ruimten naar voren moeten  komen: de (relatief) maximale  transparantie van de gevel en het  ledscherm daarachter dragen  daar aan bij   

    Afbeelding 17: Afbeeldingen met betrekking tot Form en Operation 1 (bron: eigen productie, Methode Ching) 

 

17 

 

 

 

 

 

       

 

          

 

  

Spiral approach. A spiral path  prolongs the sequence of the  approach and amphasizes the  three‐dimensional form af a  building as we move around its  perimeter. The building entrance  might be viewed intermittently  during the approach to clarify its  position or it might be hidden  until the point of arrival.  Het paviljoen wordt op  verschillende locaties geplaatst  en zal daardoor verschillende  benaderingen kennen. De gevel  stimuleert rondgang om het  paviljoen door de verlopende  indeling van de gevel, waardoor  het verlangen naar ervaring en  een beter zicht op de  gebeurtenissen in het gebouw  worden vervult.    Entering a building involves the  act of penetrating a vetical plane    that dstinguishes one place from  another and seperates ‘here’  from ‘there’. A recessed entrance  provides shelter and receives a  portion of exterior space into the  realm of the building    A spiral configuration is a single,  continuous path that originates  from a central point, revolves  around it, and becomes  increasingly distant from it.    Paths may be related to the  spaces they link in different ways.   Terminate in space: the location  of the space establishes the path  and the path‐space relationship is  used to approach and enter  functionally or symbolically  important spaces.  Pass by space: Mediating space  can be used to link the path with  the space  De route is gerelateerd aan de    ervaring die wordt meegegeven  aan de bezoeker en het  programma en komt uiteindelijk  bij wijze van utopie bij het  ‘kernprogramma’ uit   

Afbeelding 18: Afbeeldingen met betrekking tot Form en Operation 2 (bron: eigen productie, Methode Ching) 

 

18 

  4

  Generieke deeloplossingen 

4.1 4.1.1

Gebruik van daglicht als hulpmiddel voor het creëeren van een bepaalde ervaring  Beschrijving van de oplossing 

De volgende beschrijving veronderstelt het paviljoen op een buitenlocatie in een dagsituatie, omdat  in deze situatie de ervaring van het daglicht maximaal is.    Concept 1 is het idee de bezoeker bepaalde ervaringen mee te geven, langs de route in het pop‐up  paviljoen. De ervaringen zullen gaande weg door de route van het gebouw veranderen door  verschillend gebruik van daglicht en definieren de belangrijkste functies van het programma. De  ervaringen zoals de bezoeker deze meemaakt zijn in volgorde van gebruik:     ‐  van buitenaf: het daglicht is overal rond om het gebouw. Het verloop van de gevel (concept 2  als onderdeel van concept 1) laat meer en minder daglicht/ direct zonlicht door en projecteert dit op  de achterliggende constructie. Dit stimuleert de bezoeker rond het gebouw te bewegen, om een  maximale indruk en ervaring te krijgen wat er zich afspeelt. Uiteindelijk de interactieve digitale wand  de bezoekers beinvloeden, aanspreken en ook aantrekken om de eerste stap in het gebouw te zetten.  De methode van sensatie en beinvloeding is vaker toegepast zoals Moussavi en Kubo citeren in The  function of ornament (Moussavi and Kubo, 2006:7): “Many buildings of the twentieth century  continue to effectively relate to culture by creating sensations and affects.”(Deleuze and Guattari  1994)   

  Afbeelding 19: Ervaring buitenaf (bron: eigen productie) 

‐  de interactieve digitale wand: deze bevindt zich direct naast de entree van het gebouw en  accentueert deze ook. Zoals in hoofdstuk 3.3 omschreven A recessed entrance provides shelter and  receives a portion of exterior space into the realm of the building (Ching, 2007:251). Er ontstaat een  ruimte die zowel buiten als binnen is, een “inbetween space” zoals die werd toegepast in de stoa’s  van de Agora: “The space thus covered was neither indoors nor out of doors, but something  inbetween” (Thompson, 1972:82). Wordt in de Agora wordt de overgang gedefinieert door de  collonades, bij het paviljoen ontstaat de overgang door de breder wordende structuur van de gevel,  waar men zich ook tussendoor kan begeven. Door de beperkte diepte van de acherliggende  constructie is er veel daglicht.  

  Afbeelding 20: Ervaring digitale interactieve wand (bron: eigen productie) 

‐  zelfbewustwording: dit is een volgende stap richting de kern van het paviljoen, welke een  meer psychologische als programmatische functie heeft. Hoewel de structuur van de gevel dichter  wordt en het contact met de buitenwereld vervaagt, wordt er licht van boven en van voren op de  bezoeker geprojecteerd door een daklicht met lamellenstructuur. Een spiegel aan het einde van de  gang zorgt voor een natuurlijke afleiding van het verlies van contact met de buitenwereld.     

 

19 

 

 

  Afbeelding 21: Ervaring zelfbewustwording (bron: eigen productie) 

‐  balie: vanuit deze ervaring zal een gang worden betreden met aan een zijde een zee van  licht. Omdat het zicht aan de buitenwereld nu voor het grootste gedeelte onttrokken is zullen de  bezoekers zich direct richten op de balie waar het licht vandaan komt, door het daklicht. Qua functie  met betrekking tot het werven van nieuwe leden is dit een belangrijke stap: het zicht op de open en  sterk natuurlijk verlichte structuur achter de balie de bezoeker (onbewust) verleiden de volgende stap  te zetten. (in de praktijk zal de overtuigingskracht  door personen achter de balie een rol spelen bij  het opwekken van interesse van de bezoeker) 

  Afbeelding 22: Ervaring balie (bron: eigen productie) 

‐  bar: van hier uit is alles zichtbaar. De bar richt zich volledig op de kern van het paviljoen en  dus de partij. De bezoeker wordt gedwongen een keuze te maken met betrekking tot het  lidmaatschap van de SP: Hoewel de bezoekers richting de natuurlijk verlichte ruimte kijken en de  afstand en drempel minimaal is, zitten ze zelf nog niet direct in het daglicht. Ze zijn (nog) geen  onderdeel. 

  Afbeelding 23: Ervaring bar (bron: eigen productie) 

‐  multiruimte: dit is de kern van het paviljoen waar verschillende evenementen plaats kunnen  vinden, zoals workshops promotie en marketing, discussies, vergaderingen en presentaties. Het  volledige vloeroppervlak is geprojecteerd als daklicht, waardoor veel natuurlijk licht naar binnen  komt. Onderdeel van deze ruimte is een ‘winkelwand’ welke indruk dient te maken op de bezoekers  (zichtbaar bij de balie en van achter de bar) en als inspiratie voor de workshops. 

                    Afbeelding 24: Ervaring workshopruimte   (bron: eigen productie) 

 

20 

  4.1.2

  Onderbouwing van de relevatie van de oplossing aan de hand van literatuur 

Licht is essentieel voor het leven, als mensen kunnen we niet zonder. Dit geldt ook voor architectuur:  of het nu kunstmatige of natuurlijke verlichting is, architectuur kan alleen worden ervaren door de  ruimtelijke structuur en verschil in lichtwarmte waar te nemen, ontstaan door de reflectie van het  licht van objecten op het menselijk oog. De specificaties van de ruimtelijke structuren en lichtwarmte  of kleur zijn echter eindeloos te varieren. Dat architecten daar gebruik van maken is duidelijk door de  gebouwen die in het verleden zijn gemaakt, maar er zijn architecten die als primair onderwerp licht  gebruiken, zegt ook Plummer in zijn boek The architecture of natural light:     JUST AS THE TRUE VALUE OF A VIOLIN OR PIANO FOR A MUSICIAN LIES IN THE RAVISHING SOUNDS IT GENERATES,  SO THE PHYSICAL EDIFICE FOR TODAY’S VIRTUOSO ARCHITECTS OF LIGHT SERVES AS AN INSTRUMENT WITH WHICH  TO SHAPE MARVOULLOUS PHENOMENA OUT OF RADIATION FROM THE SKY. IN THE COURSE OF THEIR WORK,  THESE ARCHITECTS ENVISION STREAMS OF LIGHT AS A PRIMARY FORCE IN THE INITIAL CONCEPTION OF THE  BUILDING , OFTEN STRIPPING VOLUME BARE OF ALL BUT THE ESSENTIALS SO THAT LIGHT ITSELF BECOMES THE  MAIN SUBJECT. (2009a:15)    Plummer heeft in zijn boek een de volgende indeling gebruikt voor verschillend gebruik van daglicht:  Evanescence    Evolutie van licht door verloop van tijd  Procession     Choreografie van licht langs een route  Veils of glass     Breking van licht door een transparante laag  Atomization     Zeven van licht door een poreus scherm  Canalization     Beheersing van licht door een holle ruimte  Atmospheric silence   Geleidelijk verlopend licht, karakteriserende sfeer in een ruimte   Luminescence     Materialisatie van licht in een fysieke toestand     Verder stelt Plummer dat licht dingen uitdrukt en kan laten zien aan het menselijk oog die ontgaan  aan de zintuigelijke waarneembaarheid. “For while it ... the physical one” (2009b:15)     Ik vraag me af of dit is wat ik bedoelde met het psychologische effect van de ‘zelfbewustwording’ wat  gecreëerd of in ieder geval versterkt wordt door natuurlijk licht van het daklicht? Plummer zou dit  gebruik van licht waarschijnlijk onder het hoofdstuk Procession plaatsen, waar de volgende definitie  voor gebruikt zou kunnen worden: Choreografie van licht langs een route. Plummer refereert hier  onder andere aan het project Forest of Tombs (1992) van Tadao Ando,  waarbij een langs een  oplopende spiraal vormige route omhoog  verschillende ervaringen door licht het meeste indruk  wekt. (2009c:59)    Verder refereert Plummer ook aan Therme Vals (1996), een project van Peter Zumthor en citeert de  architect over de reden dat het samenspel van themperatuur, geur en geluid samen met het licht van  boven belangrijk is: “It was incredibly important to us to induce a sense of freedom of movement (...)  a milieu for strolling, a mood that has less to do with directing people than seducing them”  (2009d:60)    Een belangrijk en groot verschil tussen het pop‐up paviljoen en het laatst genoemde project is de  vrijheid in de routing als gevolg van het licht: in het pop‐up paviljoen wordt het licht gebruikt om de  route te volgen, in Therme Vals wordt het licht juist gebruikt om de vrijheid aan te tonen. Toch denk  ik dat het principe van het gebruik van licht hetzelfde is: de achterliggende gedachte is in elk geval  belangrijk, waaruit geconcludeerd kan worden dat daglicht nooit ‘zomaar’ toegepast kan worden.    Uit bovenstaande blijkt dat in elk project de toepassing en gebruik van licht in combinatie met de  route in een gebouw in elk geval in overweging moet worden genomen (generiek) ten opzichte van  het te bereiken resultaat (concept) en dus de daarmee samenhangend de sfeer en het karakter.     

 

21 

  4.2 4.2.1

  Gebruik van een systeem voor mobiele architectuur  Beschrijving van de oplossing 

In het ontwerp zijn de uitgangspunten met betrekking tot de mobiliteit verwerkt, door een  constructie van inschuifbare modulen. De oplossing draagt er aan bij dat het paviljoen in ingeschoven  situatie een lengte van  niet meer dan 12 meter en breedte en hoogte van 3 meter en heeft daardoor  het tijdelijke karakter door in korte tijd op‐ en afbouwbaar te zijn.     Qua technische oplossing voor mobiele architectuur is de voorgestelde oplossing misschien niet de  meest interessante of generieke, omdat de referenties ervan al snel gerefereerd worden aan  bijvoorbeeld marktkraamwagens en de kermis. Maar juist het principe van een verplaatsbare  architectuur lijkt me interessant om op te reflecteren als zijnde generieke oplossing, omdat ik denk  dat dit een relatief vernieuwend concept is. De reflectie met betrekking tot de mobiliteit zou ik breder  willen bekijken: wat betekend het voor de maatschappelijke context als dit type bouwwerk op grotere  schaal wordt toegepast? 

4.2.2

Onderbouwing van de relevatie van de oplossing aan de hand van literatuur 

Op basis van objectieve typologische onderbouwing wil ik de definitie van mobiele architectuur  bepalen en reflecteren met ideëen uit het discours, zodat een heldere typering ontstaat waar bij  gelijkwaardige vraagstukken in de toekomst aan gerefereerd kan worden.     Ik zou de definitie van typologie willen aanhouden zoals Quatremere de Quincy deze voor zich zag en  Leupen heeft geciteerd in zijn boek Ontwerp en analyse: “...een object waarnaar eenieder werken kan  concipieren, die helemaal niet op elkaar hoeven te lijken.” (2007a:139)  Daarbij wordt het volgende in  acht genomen: “De definitie van Quatremere de Quincy [...] kan ook als een generatieve typologie  geinterpreteerd worden” (2007b:139)  en anders dan functionalisten als Neufert en Pevsner is het  type niet gebaseerd op (van te voren) bepaalde functies. (2007c:140) Op basis van deze interpretatie  kunnen definities en typologiën objectief vergeleken worden.    Herhaling eigen definitie van pop‐up paviljoen, gebaseerd op de analyse (zie §1.2.1):  Een mobiel bouwwerk afgestemd op het tijdelijk in een karakteristieke ruimtelijke context bevinden,  met als doel het zowel grafisch als in functie promoten van een bepaald idee.    De uitgangspunten met betrekking tot de typologie reflecterend op de eigen stelling, heeft als gevolg  dat herdefinitie van het begrip mobiele architectuur noodzakelijk is: het type volgens Quatremere de  Quincy is niet gebaseerd op functie: Een mobiel bouwwerk, afgestemd op het tijdelijk in een  karakteristieke ruimtelijke context bevinden en daarbij een bepaald doel nastreeft.    Naar mijn idee past deze definitie binnen de kaders van de typologie: op basis van deze definitie is  een model voor te stellen met een bepaald idee, maar wel door iedereen op een eigen wijze te  interpreteren en door te ontwikkelen.    Een model welke naar mijn idee aansluit op deze definitie komt van Kisho Kurokawa uit zijn tekst  ‘Capsule Declaration’ (1969):    EEN CAPSULE IS DE VERBLIJFPLAATS VAN DE HOMO MOVENS. IN DE VERENIGDE STATEN VERHUIST ELK JAAR   25% VAN DE STADSBEWONERS. IN JAPAN ZAL DIT BINNENKORT 20% ZIJN. DE GROOTTE VAN STEDEN KAN NIET  LANGER WORDEN GEMETEN AAN DE GROOTTE VAN DE NACHTBEVOLKING (DE BEWONERS). DE KENMERKEN VAN  HET STADSLEVEN ZULLEN IN DE TOEKOMST WORDEN UITGEDRUKT MIDDELS EEN INDEXCIJFER DAT DE SOM VAN DE  NACHT‐ EN DAGBEVOLKING UIDRUKT, OF HET BEWEGINGSPATROON VAN DE BEVOLKING GEDURENDE DE DAG . DE  MENSEN ZULLEN GELEIDELIJK HUN HANG NAAR BEZIT, ZOALS LAND OF GROTE WONINGEN, KWIJTRAKEN EN  ZULLEN BELANG GAAN HECHTEN AAN DE GELEGENHEID EN DE MIDDELEN OM ZICH VRIJ TE VERPLAATSEN. DE  CAPSULE STAAT VOOR EEN EMANCIPATIE VAN HET GEBOUW TEN OPZICHTE VAN DE GROND EN LUIDT HET BEGIN  VAN EEN TIJDPERK VAN BEWEGENDE ARCHITECTUUR . (Heynen, 2004b:435) 

 

 

22 

 

 

Het groeiende verlangen van individuen om zich voor kortere of langere tijd in een bepaalde  omgeving te begeven tot het doel is bereikt en zich vervolgens te verplaatsen lijkt een logisch gevolg  van deze ontwikkeling. Ik denk dat de schaal van de mobiele architectuur dat hier uit voort komt een  belangrijk aspect is: op welke schaal kan mobiele architectuur worden toegepast? Wat is de  (maximale) schaal van het mobiele architectonische object? Welke functies zijn geschikt voor een  mobiele architectuur; of welke niet? Al deze vragen zijn afhankelijk van de hiermee samenhangende  context (historisch, cultureel, urban) waarvanuit het concept mobiele architectuur kan  ontwikkelen.            

               

 

23 

  5 5.1

  Beschrijving van het ontwerpproces  Weergave van het gevolgde ontwerpproces 

Het antwoord op de vraag of we kunnen omschrijven hoe we ontwerpen wordt door Brawne als volgt  beantwoord: “The first and impulsive answer to the question is ‘no’. We believe that design is a  mysterious and individual activity which is beyond description; it happens but is not amenable to  analysis.”  (2005:19) Het is inderdaad een impulsief antwoord: ik denk dat dit te maken heeft met het  feit dat ontwerpen als proces niets anders is dan het continu brainstormen en analyseren in gedachte,  waardoor gedurende het proces zoveel vragen met betrekking tot zo veel verschillende aspecten  bewust en onbewust worden opgenomen, verwerkt of laten vervallen, dat het  niet zomaar in een  keer is te omschrijven. Toch denk ik en zal blijken dat het ontwerp proces door de juiste vragen te  stellen zeker geanalyseerd kan worden.  

 

   

 

Afbeelding 25: Interpretatie van het gevolgde ontwerpproces (Bron: eigen productie) 

 

24 

  5.2 5.2.1

  Procesbeschrijving  Gebruikte strategien, methoden en technieken 

Over het algemeen kan de gebruikte strategie als een try‐and‐error methode beschreven worden:  nieuwe technieken met betrekking tot het analyseren en ontwikkelen van concepten zijn gebruikt en  uitgeprobeert om uiteindelijk het gewenste resultaat te bereiken.    In eerste instantie werd de opgave op zowel bachelor 6‐ (Herman vande Putte, HvdP) als  ontwerpstudioniveau (Marc Koehler, MK) geanalyseerd en geinterpreteerd. Deze twee niveau’s zijn te  zien als twee paralelle processen die elkaar van informatie voorzien: de format voor het proces en  eindproducten vanuit HvdP naast ontwerp en analyse vanuit MK.    Om een goede positie te kunnen innemen tegenover de ontwerpopgave, zijn diverse aspecten met  betrekking tot de deelopgaven geanalyseerd. De analyse van het politieke landschap en politieke  partijen is vooral in groepsverband tot stand gekomen, door in groepsessies aan elkaar te  presenteren. De volgende methoden en technieken zijn gebruikt:   ‐  marketinganalyse: vergelijking van websites, logo’s en affiches van verschillende  partijen ten  opzichte van elkaar en de ontwikkeling opzich  ‐  analyse van uitspraken, onliners  ‐  potentie analyse: waar bevindt de partij zich in het politieke landschap, waar vandaan en waar  beweegt die naar toe (op basis assenstelsel Andre Krouwel)  ‐  SWOT‐analyse: zwakke en sterke kanten, kansen en valkuilen van de partij  ‐  waarden‐analyse: politiek‐ en ontwerpkenmerkende, tegengestelde standaard waarden, waarde  nummerieke waarden 1‐10 aan gegeven zijn  ‐  bestuur‐analyse: kenmerkende karakters in de politiek  Vanuit de analyse zijn een aantal ondervindingen gefilterd, welke dienen als uitgangspunt voor het  ontwerp of concept. De eerste aanzetten voor concepten, precedentanalyse, een voorlopige typering  van de opgave en het beoogde proces zijn in het leerplan opgenomen. Diverse ruimtelijke vertalingen  zijn gemaakt op basis van uitgangspunten. De voornaamst gebruikte techniek hiervoor was schetsen.  Door nieuwe input van begeleiding en collega‐studenten zijn de uitgangspunten opnieuw  gedefinieerd waaruit nieuwe sterkere concepten naar voren kwamen. Voor de vertaling van  uitgangspunten naar concepten zijn de volgende methoden gebruikt:  ‐  storyboards: het vertalen van kernwaarden of personality values van politieke partijen naar  symbolen, welke vervolgens ruimtelijk zijn vertaald  ‐  programmatische partij analyse: vertaling van kenmerkende activiteiten naar programma  ‐  vertaling van kernwaarden en personality values naar moodboards  ‐  eigen analyse naar propagandatechnieken  ‐  programmatische ervaringen vertaald naar routing   ‐  analyse interactie publieke domein  ‐  analyse van de functie van het ornament  De concepten zijn vertaald naar een globaal (ruimtelijk) ontwerp in het tekenprogramma Vectorworks  en als maquette, welke vervolgens meer gespecificeerd zijn op basis van programmatische en  conceptuele aspecten. Na het eigen ontwerp te hebben geanalyseerd op verschillende mogelijkheden  wat de mobiliteit betreft, is de technische uitwerking van in‐ en uit elkaar schuiven gemaakt. 

5.2.2

Wanneer zijn welke keuzen zijn gemaakt 

Na de analyse is een voorlopige keuze gemaakt, met welke uitgangspunten het project verder  ontwikkeld is. Belangrijkste punten waren in eerste instantie:  ‐  naast protesteren, ook mogelijkheid tot het presenteren van oplossingen  ‐  transparantie en helderheid binnen de partij  ‐  ondernemen op verschillende schalen, wijk, er tussen   ‐  het paviljoen wekt nieuwsgierigheid op  ‐  in het paviljoen vinden voornamelijk debatten plaats en melden nieuwe leden zich aan  ‐  Paviljoen staat op een drukbezochte locatie met mogelijkheid tot toespraken in openbare ruimte  Vanuit de feedback en begeleiding en zijn vervolgens nieuwe methoden voor het ontwikkelen van  concepten toegelicht, waardoor nieuwe, naar mijn idee interessantere uitgangspunten en concepten  ontstonden, waar ik uiteindelijk voor heb gekozen:  

 

25 

 

 

‐  routing langs programmatische ervaringen creëert het gebouw  ‐  digitale interactieve wand trekt bezoekers aan en verleid ze het paviljoen in te gaan  ‐  onbewust geleidelijke overgang van binnen naar buiten 

5.2.3

Welke informatie is gebruikt en waar komt deze tot uitdrukking 

Om een indruk te krijgen van de hoeveelheid en soort informatie dat is gebruikt voor het ontwerp en  het proces is een overzicht met de informatiebronnen, type en de toepassing van informatie  gemaakt:    Uit het dictaat, de seminars en blackboard is informatie met betrekking tot het formele  ontwerpproces en tijdindeling, inhoud en format van de eindproducten, en informatiebronnen met  betrekking tot deze informatie gegeven. De informatie is tot uitdrukking gekomen in de  eindproducten: het leerplan en het eindwerk dat u nu in handen heeft.    De informatie die gebruikt is voor het ontwerp is zeer divers. Alhoewel de informatie van gebruikte  analyses misschien niet allemaal direct terug is te zien in het ontwerp, ze ondersteunen en motiveren  vaak wel de achterliggende gedachten waarom het ontwerp tot stand is gekomen en zijn daardoor  vaak even belangrijk (of zelfs belangrijker) dan het antwoord op de vraag. Voor de informatie van de  ontwerpopgave van het pop‐up paviljoen verwijs ik naar Mark Koehler die deze opgave ontwikkeld  heeft. De informatie betreft hier niet alleen de formele te beantwoorden inhoudelijke vragen naar  een ontwerpobject, maar beschrijft ook de methoden waarop bepaalde deelvragen kunnen ontstaan  en hoe deze op te lossen zijn. Ik bedoel hiermee de uitgebreide analyses met betrekking tot het  politieke landschap, politieke partijen, marketing, publieke sfeer en media. Verder zijn diverse  bronnen van het internet, artikelen en literatuur gebruikt om invulling te geven aan deze analyses.  Wat betreft de architectonische onderbouwing van het ontwerp refereer ik aan eerder gebruikte  methoden en verworven kennis vanuit het schakelsemester, maar ook aan nieuwe verworven  methoden voor het ontwikkelen van concepten.     

  

 

26 

  6

  Verantwoording en evaluatie van het ontwerpproces 

6.1

Verantwoording van het gevolgde ontwerpproces 

Om te kunnen controleren of het gevolgde ontwerpproces te herhalen is en waar mogelijk  verbeterpunten of juist generieke punten zijn ontwikkeld, is eerst een vergelijking nodig van het  voorgenomen ontwerpproces zoals opgenomen in het leerplan, ten opzichte van het daadwerkelijk  gevolgde ontwerpproces.     Het voorgenomen ontwerpproces zoals in het leerplan omschreven, was het (eigen) ontwerpproces  zoals gevolgd in het schakelsemester. Bij aanvang van het project leek mij dit proces voor herhaling  vatbaar. Het  proces is qua interpretatie, probleemveldverkenning en analyse hetzelfde verlopen,  echter waren er een aantal belangrijkste verschillen met het daadwerkelijk gevolgde ontwerpproces  met betrekking tot de wijze van conceptvorming en vertaling van het concept en uitgangspunten naar  het ontwerp:    Zo zijn in het huidige project vanuit de analyse in eerste instantie diverse uitgangspunten opgesteld,  terwijl in het voorgenomen proces de uitgangspunten vanuit een conceptontwikkeling vertaald. Ik  denk dat dit vooral te maken heeft met de ruimtelijke conceptvorming zoals deze voor zou komen uit  de ruimtelijke context. Echter omdat de ruimtelijke context in het huidige proces geen vast gegeven  is, kan dit ook geen basis zijn voor een ruimtelijke conceptvorming.    De uitwerking met betrekking tot materialisering is in het voorgenomen proces ook als conceptueel  aspect opgenomen in het ontwerpproces, na de bepaling van de ‘zachte waarden’, gebouwsystemen  en uitvoerbaarheid. In het huidige proces  is de nadruk juist vooral gelegd op de ruimtelijke  conceptvorming vanuit de uitgangspunten en analyses. Vervolgens is op basis van het concept, het  eruit voortgekomen ontwerp en randvoorwaarden de technische uitwerking met betrekking tot de  mobiliteit geimplementeerd.     Het generieke karakter qua proces zit denk ik vooral in de wijze waarop de conceptvorming van het  object zelf tot stand komt vanuit de (uitgangspunten van de) analyses, de vertaling hiervan naar het  ontwerp en uiteindelijk de technische uitwerking hiervan. Een heldere en herkenbare beschrijving  hiervan geeft Leupen in zijn boek Ontwerp en analyse:    TUSSEN HET ABSTRACTE ONTWERP EN HET CONCRETE ONTWERP VINDT NOG EEN EEN HEEL PROCES PLAATS. DIT  IS GEEN EENVOUDIG VERTAALPROCES, HET IS EERDER TE BESCHOUWEN ALS EEN CREATIEF PROCES WAARBIJ DE  ONTWERPER EEN MOGELIJKE FORMELE UITWERKING BEDENKT, DEZE TOETST AAN GESTELDE EISEN, VERVOLGENS  DE MOGELIJKE OPLOSSING VERWERPT OF BIJSTELT OM VERVOLGENS HET ONTWERP OPNIEUW TE TOETSEN, ETC.  HET IS EEN ITERATIEF PROCES DAT DEELS CYCLISCH, DEELSIN DIVERSE RICHTINGEN DOORLOPEN WORDT, WAARBIJ  HET ZICH TELKENS VERDER VERDIEPT. (2007d:18)   

6.2 6.2.1

Evaluatie van het gevolgde ontwerpproces  Doeltreffendheid en efficiëntie van gebruikte methoden, technieken en strategiën  

De doeltreffendheid van de eerder genoemde methoden, technieken en strategiën worden  geëvalueerd, zodat duidelijk wordt of ze effectief en dus generiek bruikbaar zijn. Daartoe is eerst een  eigen interpretatie gegeven van het veronderstelde doel en vervolgens het bereikte resultaat of  toepasbaarheid toegelicht:  ‐  marketinganalyse: vergelijking van websites, logo’s en affiches van verschillende  partijen ten  opzichte van elkaar en de ontwikkeling opzich. Het doel het onderzoeken in welke mate de  politiek marketingtechnieken overneemt. Dit is duidelijk geworden en een effectieve methode  geweest, door de inspiratie die het gegeven heeft  met betrekking tot marketing en propaganda  technieken en de ervaring van marketing.   ‐  analyse van uitspraken, oneliners: Het doel was achterhalen of de politiek in de publieke sfeer  minder inhoudelijk aan het worden is. De oneliners waren hier een onderdeel van, en bevestigen 

 

27 

 

‐ 

‐ 

‐ 

‐ 

  in iedergeval dat ze niet inhoudelijk of generiek te gebruiken zijn. Ze weerspiegelen over het  algemeen niet de kernwaarden van de partij.   potentie analyse: waar bevindt de partij zich in het politieke landschap, waar komt deze vandaan  en waar beweegt die naar toe. Het gebruik van het Krouwel‐assenstelsel (zie pagina 4) was een  effectieve methode om te analyseren hoe politieke partijen ten opzichte van elkaar staan en  goede techniek om te achterhalen wat de mogelijke potentie van de partijen door middel van  groepsdiscussies   SWOT‐analyse: zwakke en sterke kanten, kansen en valkuilen van de partij: om de belangrijkste  kenmerken in een overzichtelijk geheel te kunnen presenteren en bediscussieren, is een SWOT  analyse gemaakt. Dit is een effectieve methode geweest, omdat hier vanuit (in eerste instantie)  bepaalde spanningsvelden uit naar voren kwamen welke als uitgangspunten dienden.   waarden‐analyse: politiek‐ en ontwerpkenmerkende, tegengestelde standaard waarden, waar  intuitief de cijfers 1‐10 aan gegeven zijn. Het doel was een snelle eerste interpretatie geven van de  politieke en ontwerp uitgangspunten  bestuur‐analyse: deze ‘poppetjes‐analyse’ is gedaan om de veronderstelde relatie tussen  populistische partijen en media‐aandacht te onderzoeken. De methode hiervoor was vooral het  de verschillende media analyseren, waardoor dit vermoeden kon worden bevestigd. 

  ‐  storyboards: het vertalen van kernwaarden of personality values van politieke partijen naar  symbolen en ruimtelijke modellen. Om het ontwerp vorm te geven en ruimtelijkheid, moest er  een vertaalslag gemaakt worden vanuit de analyses. Met de storyboards kon dit worden bereikt.  ‐  programmatische partij analyse: vertaling van kenmerkende activiteiten naar programma: door de  politieke partij te analyseren en de meest kenmerkende activititeiten te filteren, is een  programma ontwikkeld, specififiek voor de SP  ‐  vertaling van kernwaarden en personality values naar moodboards: om inspiratie op te doen zijn  bij de kernwaarden en personality values passende afbeeldingen gezocht en op grafische wijze  weergegeven in de moodboards.   ‐  eigen analyse naar propagandatechnieken: om een objectief beeld te krijgen van wat propaganda  nu eigenlijk betekend in het politieke kader, is er een analyse naar gedaan. Dit resulteerde in  onder andere diverse inspirerende propagandaposters    ‐  analyse van de functie van het ornament: vanuit het perspectief dat het gebouw niet  schreeuwerig of afschrikkend mag zijn, maar tegelijkertijd ook niet saai mag worden, is onderzoek  gedaan naar de functie van het ornament, specifiek op marketing gericht. Dit komt tot uitdrukking  de verlopende gevel en de digitale interactieve wand  

6.2.2

Efficiëntie van gebruikte methoden, technieken en strategiën 

Ik denk dat over het algemeen alle aspecten in het proces nuttig zijn geweest, ookal zullen ze niet  allemaal in het ontwerp terugkomen: de achtergrond informatie en de lering die uit het onderzoeken  is gehaald is voor het proces even belangrijk.     Echter specifiek voor dit proces is het zeer effectief geweest om verschillende methoden voor het  verkrijgen van het concept te hanteren. Dit lijkt tegenstrijdig, maar juist door globaal te ‘proeven’ van  de verschillende methoden, kunnen plotseling zeer interessante en sterke ideëen ontstaan, in plaats  van een (matig) concept proberen door te ontwikkelen, waardoor men uiteindelijk vastloopt. 

6.2.3

Welke methoden, technieken en strategiën zorgden voor een positive reactie 

In de eerste twee a drie weken liep ik achter met de producten. In verband met een fout in het  rooster op Blackboard en miscommunicatie heb ik de opdracht op vrijdag in de eerste week  ontvangen, terwijl voor die dag de eerste aanzet voor de casestudie gemaakt had moeten worden.  Daardoor is de feedback tijdens de wekelijkse begeleiding minder intensief dan geweest in de eerste  twee weken. In de weken twee en drie erna heb ik een inhaalslag gemaakt, zodat ik uiteindelijk op  schema kwam en volledige feedback op gemaakte producten kon krijgen.           

 

28 

 

 

De producten waar vooral een positieve feedback op gegeven werd zijn:  ‐  onderzoek naar propaganda, weergave van het culturele aspect dat zich uitdrukte op de  propagandaposters uit verschillende landen  ‐  vertaling van programmatische aspecten naar route in schematisch geschetste weergave  ‐  eenvoudig studiemodel van maquette (volledig wit, foam), gebaseerd op de eerste  uitgangspunten  ‐  algemeen: consistente productieweergave per week in format  ‐  gebruik van sketchup voor eenvoudige schetsmodellen, maar ook voor de weergave van complexe  details (schuifdakconstructie)    Het gebruik van visualisatiemethoden is essentieel in de architectuur nu, maar ook in het verleden zo  blijkt uit Smith zijn boek Architects drawings, die hij inleidt met de volgende tekst:      THROUGH HISTORY, ARCHITECTS HAVE MANIPULATED VISUAL IMAGERY TO ASSIST THE DESIGN PROCESS. SUCH  IMAGERY HAS ASSUMED THE FORM OF CONSTRUCTION DOCUMENTS, DESIGN DRAWINGS, ANALYSIS AND DETAILS,  VARIOUS FORMS OF SKETCHES, AND IMAGES CONCEIVED IN THE MIND’S EYE. THE PHILOSOPHER RICHARD WOLLHEIM  WRITES THAT REPRESENTATIONAL SEEING INVOLVES ‘SEEING AS’ (1971). IT REQUIRES FORESIGHT AND IMAGINATION  TO COMPREHEND A TWO‐DIMENSIONAL VISUAL IMAGE AS A THREE‐DIMENSIONAL INHABITABLE STRUCTURE. S INCE IT  IS ECONOMICALLY UNFEASIBLE TO TEST A CONSTRUCTION FULL SCALE, ARCHITECTS DEPEND ON SUBSTITUTE MEDIA TO  ASSIST IN THEIR VISUAL THINKING.(2005:1)                                                           

             

 

29 

  7

  Beschrijving van en reflectie op generieke oplossingen met betrekking tot het  ontwerpproces 

7.1 7.1.1

Haalbaarheid van de gevolgde procedure bij soortgelijke opgaven   Volgorde van verschillende aspecten binnen het proces 

De vele aspecten van het ontwerpproces en de hoeveelheid informatie die verwerkt moet worden,  kunnen een belemmering zijn voor het gewenste integrale resultaat. Maar wat is een integraal  kwalitatief resultaat? Is het eindwerk een integraal ontwerp?    Als ik naar het eindontwerp kijk, zijn de voor mij belangrijkste aspecten of uitgangspunten zoals ik ze  heb geinterpreteerd, geintegreerd in het ontwerp. Wat dat betreft zou het een integraal ontwerp  genoemd kunnen worden. Echter uit de verantwoording van het ontwerpproces blijkt dat de  technische uitwerking en systeem van het in‐ en uitelkaar schuiven gebaseerd is op basis van een  analyse van het ontwerp. Wat betreft het principe van het systeem is geen gedetailleerde technische  uitwerking nodig, alvorens deze toe te kunnen passen op een ontwerp op schetsniveau en is daardoor  geen integrale oplossing te noemen.     Ik denk dat het ontwerp zoals deze nu is er niet minder sterk van is geworden, omdat deze naar  aanleiding van de integratie van het schuifsysteem is aangepast. Toch denk ik achteraf dat het proces  wat dit betreft efficiënter had kunnen zijn, door alvorens het tekenen van het ontwerp in  Vectorworks, naast de uitgangspunten uit de analyse, de  kwaliteiten en de gebouwsystemen ook de  afwijkende of de niet‐standaard technische aspecten te formuleren. Daardoor had het systeem zich  waarschijnlijk met het ontwerp mee kunnen ontwikkelen, in plaats dat het ontwerp is doorontwikkeld  op basis van een technisch systeem.    Zoals in de verantwoording van het proces is omschreven, wijkt het daadwerkelijk gevolgde proces af  van het voorgenomen proces, als het gevolg van de de wisselende stedelijke context van het  paviljoen. Het gevolg hiervan was dat er geen directe input of ontwerpuitgangspunten vanuit de  stedelijke context gedefinieert kon worden en is de fase ‘ruimtelijke conceptvorming’ gebaseerd op  andere uitgangspunten uit de partij analyse en marketing analyse. Wat dat betreft is het  voorgenomen ontwerpproces uit het leerplan eerder generiek te noemen, omdat in de meeste  gevallen de stedelijke of landschappelijke en daarmee samenhangende historische, culturele en  architectonische context wel definieerbaar is. Zo gaat Leupen er van uit dat een ontwerpen altijd  gemaakt worden voor een bepaalde context in het boek Ontwerp en analyse:     JUIST OMDAT CONTEXT GEEN EENDUIDIG GEGEVEN IS , IS DE INTERPRETATIE VAN DE KENMERKEN VAN EEN  LOCATIE VAN BELANG. HIERVOOR ZIJN KENNIS EN INZICHT IN DE SITUATIE EN HAAR GESCHIEDENIS ONMISBAAR.  DE INTERPRETATIE VAN DE CONTEXT STELT DE ONTWERPER IN STAAT DE EIGEN ONTWERPUITGANGSPUNTEN TE  BEPALEN. DAARNAAST KAN DIT INZICHT DIENEN OM DE PROBLEMATIEK VAN EEN SITUATIE TE ACHTERHALEN,  RESPECTIEVELIJK DE ONTWERPOPGAVE TE FORMULEREN. BOVENDIEN MAAKT KENNIS VAN RANDVOORWAARDEN  VAN EEN ONTWERP EEN VOORGESTELDE INGREEP OOK VOOR DERDEN INZICHTELIJK EN BESPREEKBAAR.   (2007e: 156) 

7.1.2

Verhouding van benodigde tijd van verschillende aspecten binnen het proces 

Doordat het niet mogelijk was uitgangspunten uit (stedelijke) contextuele analyses te definiëren, was  het noodzakelijk uitgangspunten uit andere analyses te destileren. Daarom is een groot gedeelte van  de tijd (tot en met week 5) besteed aan de analyses met betrekking tot het politieke landschap, de SP  en marketing. De gezamenlijke groepsanalyses met betrekking tot de doorontwikkeling van het boek  (zie inleiding) loopt door tot en met week 10.  Vanaf week 3 is begonnen met het ontwikkelen van concepten op basis van eerste analyses, terwijl  andere analyses gelijktijdig verliepen met dat proces. In week 5 is een concept ontstaan met  betrekking tot routing op basis van programma, waarna door feedback en doorontwikkeling het  tweede concept is ontstaan in week 8: het verloop van de gevel.  

 

30 

 

 

In dit proces heb ik vijf weken (1‐5) nodig gehad voor afronding van de analyses en vijf weken (3‐8)  voor het ontwikkelen van concepten. Vanaf week 5 ben ik begonnen met het visualiseren van het  ontwerp in Vectorworks (2d) en Sketchup (3d).  Ik denk dat de hoeveelheid tijd die gestoken wordt in analyses afhankelijk is van de hoeveelheid  kennis die men bezit van het onderwerp. Ook het op bepaalde wijze overbrengen van kennis op  anderen, zorgt voor feedback. Daarom is het essentieel voldoende tijd te nemen de volledige  gedachten achter een ontwikkeld ontwerp te laten zien, zodat deze door de feedback nog sterker kan  worden ontwikkeld en onderbouwd. Ik denk dat deze methode sneller is dan individueel een concept  op basis van alleen externe bronnen proberen door te ontwikkelen.  

7.2 7.2.1

Storyboards: het vertalen van (kern)woorden naar visuele representaties  Beschrijving van het procesonderdeel 

Een methode welke in het proces is toegepast en waarvan ik denk deze in volgende projecten te gaan  gebruiken, is het ontwikkelen van concepten door middel van storyboards. Mijn definitie van  storyboards zou kunnen omschreven worden als een hulpmiddel voor de vertaling van  uitgangspunten (middels symbolen) naar ruimtelijke interpretaties.  

7.2.2

Reflectie op het procesonderdeel  

Het gebruik van storyboards zoals gedefinieerd, is niet hetzelfde principe zoals gebruikt wordt in de  (teken‐) filmwereld, waar het concept is ontstaan. De storyboards zijn daar een opeenvolging van  scenes, die uiteindelijk een verhaal vormen. Op deze wijze gebruiken ook Neutelings Riedijks  Architecten de storyboards, zoals blijkt uit het boek At work: Neutelings Riedijks:       TRY TO FORGET THE DESIGN THAT IS ALREADY THERE. THINK UP FORMS OF USE THAT COULD GIVE  IT NEW  MEANINGS. DEVELOP A RANGE OF ASSOCIATIONS THAT ENRICH (OR CONTRADICT) THE DESIGN. COMPOSE A  STORYBOARD OR WRITE SCENARIOS FOR POSSIBLE SCENES OR SITUATIONS. MAKE A DOLL’S HOUSE SCALE 1:50.  USE ALL THESE ATTRIBUTES AS A LEITMOTIV FO DEVELOPING INTERIORS ANS CHOOSING THE MATERIALS AND  COLOURS. WORK FORM LARGE TO SMALL , ALWAYS TAKING CARE THAT THE DIFFERENT SCENES REMAIN IN  BALANCE. (2005:215)    Deze tekst is erg kenmerkend voor het proces zoals ik deze heb doorlopen: het ontwerp en concepten  zoals in eerste instantie ontwikkeld heb ik losgelaten en (middels input van de begeleiding) een nieuw  concept ontwikkeld, gebaseerd op verschillende gebruikscenes. Vervolgens is dit ruimtelijk vertaald  door middel van een maquette. Wat betreft het balans van de verschillende scenes had ik meer  aandacht aan de schaal van bepaalde elementen (zoals de gang) kunnen schenken zodat deze in  verhouding zijn tot de rest van de gebruiken. 

7.3 7.3.1

Presentatietechniek: wekelijkse standaard  format   Beschrijving van het procesonderdeel 

Voor de feedback van begeleiding van het werk dat is verricht is vrijwel consistent een format aan  welke wekelijks is gepresenteert. Dit format kan gezien worden als een aantal A3 formaat posters.  Vanuit de begeleiding werd hier positief op gereageerd, omdat daardoor snel een overzicht van het  werk weergegeven kan worden, het werk vergeleken kan worden met  werk van anderen, het werk  inspirerend kan zijn voor anderen. 

7.3.2

Reflectie op het procesonderdeel  

In elk vakgebied worden presentaties gehouden, waarbij verschillende methoden en hulpmiddelen  worden ingezet. Een van de meest gebruikte methoden is waarschijnlijk presentaties middels  computer en projectie. Echter denk ik dat het kenmerkende van het ontwerpproces, de continue  ontwikkeling van het ontwerp is, dus ook tijdens (de feedback van) de presentaties: door te  presenteren met het genoemde format kunnen aantekeningen en feedback direct opgenomen  worden letterlijk op de presentatie. Door bijvoorbeeld wekelijks te presenteren en deze presentaties  met opgenomen feedback te bewaren, wordt aan het eind van het traject het gehele proces duidelijk. 

 

31 

  8

  Samenvatting en conclusies 

De gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010 zijn de aanleiding voor de ontwerpopgave van een  pop‐up paviljoen. De verschraling van de publieke sfeer en de huidige scheldcultuur in de politieke  maatschappij zijn probleemstellingen waar het pop‐up paviljoen antwoord op geeft.  De Socialistische Partij gaat een conservatievere houding aannemen, door behoud van normen en  waarden met betrekking tot de verzorgingstaat. De partij heeft moderne marketingstrategiën en  technieken en past deze op propagandische wijze toe in de publieke sfeer. Verder is het een actieve  partij die zich veelal indentificeert met het volk, waardoor deze populistisch is te noemen.   Vanuit analyses zijn uitgangspunten gedestileerd, welke gebruikt zijn om concepten te vormen. Voor  dit project is het karakteristiek dat de uitgangspunten niet direct uit de stedelijk contextuele analyses  naar voren komen, maar voornamelijk uit de politieke context. Er zijn diverse analyses gemaakt zodat  een breed beeld is ontstaan hoe de SP zich verhoudt tot andere partijen in het politieke landschap en  wat de karakteristieke eigenschappen zijn.  Na ontwikkeling van een aantal concepten zijn nieuwe methoden voor conceptvorming toegepast,  waaronder de vertaling van waarden en programma naar storyboards. Deze methode bleek gunstig  voor het procesverloop, omdat hieruit een sterker concept naar voren is gekomen.   Doorontwikkeling van binnen naar de buitenkant van het gebouw is op ruimtelijke wijze in de vorm  van maquettes gebeurt en heeft een tweede concept opgeleverd met betrekking tot het verloop van  de gevel.  Toepassing van technische aspecten met betrekking tot de mobiliteit van het ontwerp is gebeurt op  basis van analyse van het eigen ontwerp, waardoor het ontwerp gedeeltelijk opnieuw moest worden  ontwikkeld. In volgende soortgelijke ontwerpopgaven wil ik proberen technische aspecten die een  sterke samenhang hebben met het concept integraal op te lossen, door de principes tot de essentie  te destileren en met het ontwerp door te ontwikkelen tot een integraal geheel.         

       

 

32 

 

 

Bronvermelding en literatuurlijst    Bronnen    Anon. (2008) De SP en Wilders zijn elkaars concurenten [online]. Beschikbaar bij:  http://www.trouw.nl/nieuws/politiek/article1860562.ece/De_SP_en_Wilders_zijn_elkaars_concu rrenten.html [november‐januari 2010]    Hooven, M. ten. (2006) Een dubbelhartige partij. Volkspartij voor vrijheid en democratie [online].  Beschikbaar op: http://www.vn.nl/Archief/Politiek/Artikel‐Politiek/Een‐dubbelhartige‐partij.‐ Volkspartij‐voor‐vrijheid‐en‐democratie.htm [november‐januari 2010]    Luijk, B.C. (2009) NL House pop‐up paviljoen    Rijksuniversiteit Groningen, DNPP.  Affiches per partij [online]. Beschikbaar bij:  http://affiches.dnpp.eldoc.ub.rug.nl/root/  [november‐januari 2010]    TU Delft, Faculteit Bouwkunde (2009) Vakbeschrijving en toelichting BK 6100a, ‐b, ‐u, ‐r  Ontwerpopgave‐eindwerkstuk‐combi     University of West England (2010) A guide to reference [online]. Beschikbaar bij: www.uwe.ac.uk  [januari 2010]     Literatuur  Brawne, M. (2005). Architectural thought : the design process and the expectant eye. Amsterdam ;  Boston, Elsevier : Architectural Press.    Ching, F. D. K. (2007). Architecture form, space and order. New York, Wiley.    Deleuze, G. and F. Guattari (1994). What is philosophy? New York, Columbia University Press.    Heynen, H. (2004). Dat is architectuur sleutelteksten uit de twintigste eeuw onder red. van Hilde  Heynen, Andre Loeckx, Lieven De Cauter, Karina Van Herck. Rotterdam, Uitgeverij 010.    Leupen, B. (2007). Ontwerp en analyse. Rotterdam, Uitgeverij 010.    Moussavi, F. and M. Kubo (2006). The function of ornament. Barcelona, Actar.    Neutelings, W. J., M. Riedijk, et al. (2005). At work Neutelings Riedijk Architects. Rotterdam, 010  Publishers.    Plummer, H. (2009). The architecture of natural light. London, Thames and Hudson.    Rossem, M. (2009). De ziekte van de democratie. Maarten!. Diemen, Historisch Nieuwblad.    Smith, K. S. (2005). Architects' drawings : a selection of sketches by world famous architects through  history. Amsterdam ; Boston, Elsevier/Architectural Press.    Thompson, H. A., R. E. Wycherley, et al. (1972). The Athenian Agora. Vol. 14. The Agora of Athens.  Princeton, z. uitg.    Tromp, B. (1993). De wetenschap der politiek; verkenningen. Leiden, DSWO.     

 

33 

POP UP PAVILJOEN EEN BIJDRAGE VAN ARCHITECTUUR IN DE POLITIEK. Auteur: BBE B.C. Luijk

Recommend Documents