POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN EN DE GEMEENTE
VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING
WONEN EN SOCIALE VEILIGHEID Elke gemeente wil een veilige gemeente zijn waarin haar inwoners veilig wonen, werken en recreëren. Maar de praktijk wijst uit dat veilig wonen niet vanzelfsprekend is. Veilig wonen hangt sterk af van de veiligheid in en om de woning en van de sociale veiligheid in de woonomgeving. Voorkomen van criminaliteit en onveiligheid in de woonomgeving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van woningeigenaren en huurders, van projectontwikkelaars en woningbouworganisaties en van gemeenten als ontwerpers en beheerders van de openbare ruimte. Als gemeente heeft u een belangrijke rol in het stimuleren van sociale veiligheid. Het Politiekeurmerk Veilig Wonen is een bewezen hulpmiddel hierbij. Uit politiecijfers blijkt dat het risico op inbraak in een woning met het Politiekeurmerk Veilig Wonen gemiddeld 78% lager is (en bij goed gebruik door bewoners zelfs 90-95%) dan bij een woning zonder het keurmerk. Winst is er nog duidelijk te halen waar het gaat om toepassing van het keurmerk op de hele woonomgeving, en dan met name in nieuwbouwwijken.
WAT IS HET POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN? De certificeringsregeling Politiekeurmerk Veilig Wonen is een veiligheidsinstrument dat bijdraagt aan de sociale veiligheid in en rond woningen, wooncomplexen en buurten en wijken. De eisen en maatregelen werken preventief tegen woninginbraak, overlast, vandalisme en criminaliteit op straat. Hoe? Door eisen te stellen aan het ontwerp van de woonomgeving (wijk en buurt), het wooncomplex en de individuele woning. Het keurmerk stelt ook andere eisen, gericht op voorzieningen (bijvoorbeeld verlichting) of een beheerplan. Bij de juiste uitvoering wordt een certificaat toegekend als bewijs voor de inspanningen die gedaan zijn om criminaliteit en onveiligheid te voorkomen. Het keurmerk maakt onderscheid tussen bestaande bouw en nieuwbouw. Bij nieuwbouw werkt het keurmerk voor de gehele woonomgeving, inclusief maatregelen aan de woning. Voor bestaande bouw richt het keurmerk zich op drie afzonderlijk te certificeren niveaus: woning, wooncomplex en woonomgeving. Dit onderscheid is gemaakt omdat maatregelen binnen bestaande bouw moeilijker te realiseren zijn. Het vraagt om intensieve samenwerking, de maatregelen aan woning en woonomgeving kosten vaak geld en aanpassing van stedenbouwkundig ontwerp en openbare ruimte zijn vaak beperkt mogelijk.
EISEN KEURMERK BREDER DAN DIE VAN HET BOUWBESLUIT De eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen gaan verder dan die van het Bouwbesluit. Ze zijn vrijwillig maar niet vrijblijvend. Bij nieuwbouw richten ze zich niet alleen op de eisen op woningniveau en de aanvullende eisen op het Bouwbesluit (bijvoorbeeld de plaatsing van rookmelders, aansluitingspunten voor verlichting en voorlichting van bewoners). De eisen voor nieuwbouw zijn daarnaast gericht op de hele woonomgeving. De gemeente kan al bij de uitgifte van grond aanvullende voorwaarden stellen op het Bouwbesluit, en de bouw en inrichting van de openbare ruimte laten voldoen aan de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Bij bestaande bouw kan een gemeente het Politiekeurmerk Veilig Wonen gebruiken voor het uitgangspunt ‘schoon, heel en veilig’ om een goed beheerplan van de buitenruimte te realiseren en met partijen als woningcorporaties af te stemmen.
VOORDELEN VOOR DE WOONOMGEVING Toepassen van het keurmerk heeft verschillende voordelen, zowel objectief als subjectief: • In buurten die voldoen aan het keurmerk nemen overlast, geweld en vandalisme af omdat de eisen en maatregelen voor ontwerp en inrichting van de openbare ruimte sociaal toezicht bevorderen. Kinderen kunnen daardoor veilig op straat spelen, de veiligheid voor kwetsbare mensen als ouderen en jonge vrouwen neemt toe. • In wijken met het keurmerk liggen de kosten voor beheer als gevolg van overlast, vandalisme en slachtofferhulp relatief lager dan in wijken zonder het keurmerk. • Woningen en woongebouwen die voldoen aan het keurmerk stijgen in marktwaarde. • Het keurmerk bevordert de veiligheidsbeleving in de woonomgeving, en dat komt het imago van de wijk en van de gemeente ten goede. • Het eisenpakket biedt een goede basis voor sturingsrelaties met de verschillende belanghebbenden.
WIE ZIJN BETROKKEN BIJ HET KEURMERK? Het Politiekeurmerk Veilig Wonen is ontwikkeld door belanghebbenden als politie, brandweer, verzekeraars, woningbouwers en -beheerders, beveiligingsexperts en de overheid. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) beheert het keurmerk en laat de certificering over aan certificatie-instellingen. In de uitvoering van de regeling participeren daarnaast ook andere marktpartijen, zoals fabrikanten en leveranciers, opleidingsinstituten en beveiligingsbedrijven zoals installateurs. Deze marktpartijen zijn erkend partner van het keurmerk als zij voldoen aan de voorwaarden in de erkenningsregeling. De politieregio’s zijn vanaf 2005 in hoofdzaak adviseur voor de lokale en regionale overheden. Gemeenten zijn cruciaal bij het organiseren van samenwerking tussen de verschillende partijen. Met name op het gebied van nieuwbouw, maar ook bij renovatieprojecten zijn de gemeenten de aangewezen partij om de betrokken partijen (woningcorporaties, projectontwikkelaars) voortdurend te wijzen op eisen op kavel-, gebouw- en woningniveau.
HOE KAN HET KEURMERK WORDEN INGEZET IN DE GEMEENTE? Het is aan te raden de toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen in een raadsof collegebesluit vast te leggen. Voor een effectieve aanpak stellen gemeenten vaak een aparte functionaris aan of ze huren externe expertise in. Vervolgens kan worden gewerkt aan inbedding van het beleid en de consequenties ervan voor de organisatie en de werkprocessen. Een belangrijke rol van de gemeenten is dat zij kunnen waarborgen dat er op de alle niveaus (stedenbouwkundige opzet, inrichting openbare ruimte, verkaveling, gebouw- en woningniveau) maatregelen worden geformuleerd om het keurmerk te kunnen behalen.
INSTRUMENTEN • De eisen voor het keurmerk zijn weergegeven in een Handboek Nieuwbouw en een Handboek Bestaande Bouw. Er gelden basiseisen en afhankelijk van de situatie aanvullende eisen. • Er is een standaard raadsbesluit beschikbaar. Dat vergemakkelijkt beleidsmatige verankering van maatregelen voor veilig wonen. • Het stappenplan ‘Proactief naar een veilige woon- en leefomgeving’ geeft aan langs welke stappen gemeenten de maatregelen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen kunnen implementeren in het gemeentebeleid. Bij het stappenplan hoort een toolkit met voorgestructureerde basisdocumenten. Deze toolkit is te downloaden via: www.hetccv.nl
MEER INFORMATIE De stichting Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid is een initiatief van het Ministerie van Justitie, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Verbond van Verzekeraars, werkgeversorganisatie VNO-NCW, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van Hoofdcommissarissen. CENTRUM VOOR CRIMINALITEITSPREVENTIE EN VEILIGHEID Bezuidenhoutseweg 12 2594 AV Den Haag Postbus 93012 2509 AA Den Haag T (070) 349 06 36 F (070) 349 06 96 E
[email protected] I www.hetccv.nl Vormgeving: Vorm Vijf Ontwerpteam, Den Haag Druk: Drukkerij Artoos BV, Rijswijk Fotografie: Leo van Velzen, Delft
Politiekeurmerk Veilg Wonen en de Gemeente, september 2005, 3.000
Deze brochure is een uitgave van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid.
