Politieke Ledenraad Partij van de Arbeid 31 mei 2015 Utrecht Na een korte plenaire opening van Marnix Norder en een welkomstwoord van Hans Spekman, gaat iedereen uiteen naar de deelsessies. Hieronder staan de notulen /aantekeningen van deze vier deelsessies. Daarna volgt het verslag van het plenaire deel. Deelsessie 1. Young & United Dennis Tak (presidium) Annemarieke Nierop (WBS) Bart van Bruggen (JS) Roos Vermeij (TK) Renée van den Kerkhof (jong WBS) Sara Ham (FNV) Programma: - Welkom Presidium - Intro Sara Ham - Reactie Bart van Bruggen - Kringgesprek: vragen, opmerkingen en discussie - Concreet: wat willen we plenair terugkoppelen Intro Sara Ham: Organizer bij FNV voor de campagne Young & United. We praten vaak over jeugdwerkloosheid maar weinig over omstandigheden waar jongeren onder werken. Young & United heeft dit verandert. Young & United strijdt voor: - Afschaffing minimumjeugdloon - Afschaffing onzekere contracten voor jongeren - Meer banen waarvan jongeren kunnen leven In Nederland is het jeugdminimumloon heel laag, wat dit betreft lopen we achter in Europa. Van de Nederlandse jongeren kan maar 15% financieel op eigen benen staan. Voor 18-jarigen is het minimumloon voor fulltime werk 683,30 per maand, 4 euro per uur, onmogelijk om van rond te komen. Wat doet dit met jongeren en hun toekomst. Ze krijgen te maken met heel veel onzekerheid. In principe zijn ze volwassen en zo worden ze vaak ook behandelt, ze mogen stemmen, trouwen en het leger in. Maar wat betreft hun loon worden ze niet als volwassen gezien. We moeten strijden voor betere arbeidsvoorwaarden en een toekomst voor jongeren. Reactie Bart van Bruggen, voorzitter Jonge Socialisten: JS al lang bezig en betrokken bij deze beweging. Het sluit aan bij onze waarden en wat Van Waarde beoogd: Goed werk, bestaanszekerheid. Maar een van de uitdagingen binnen Van Waarde is aansluiting vinden bij maatschappelijke bewegingen. Dit is er zo een. Met deze campagne lukt het goed om het ook politiek te vertalen. Groen Links en de SP staan hier hetzelfde in als de wij, er is dan ook samenwerking in de Tweede Kamer om dit mogelijk te maken. Daarnaast is er ook een Motie van de JS over dit onderwerp aangenomen op de vorige Politieke ledenraad. 1
Ik ben hier trots op het laat zien dat dit initiatief binnen onze partij met open armen wordt ontvangen en we kunnen hiermee aan de slag. Discussie: Dennis Tak: Hoe denkt de zaal hierover? Vindt iedereen dat het jeugdminimumloon moet worden afgeschaft? Vraag aan Sara: Willen jullie een hoger minimumloon of het minimumloon afschaffen? Sara: Young & United wil het jeugdminimumloon afschaffen, voor jongeren tussen de 18 en de 23, in de plaats moet het normale minimumloon komen. Dennis Tak: Er zijn hier veel jongeren aanwezig zijn jullie betrokken bij Young & United? Uit de zaal: Ik ben lid van Young & United. Ik begon op mijn 18e met werken en verdiende te weinig om mijn huur te kunnen betalen, mijn ouders moesten me nog elke maand ondersteunen. Toen ben ik lid geworden van Young & United, we hebben nu ongeveer 200 leden. Roos Vermeij: Het Manifest is inmiddels al door meer dan 80.000 mensen ondertekend. Voor de discussie over het jeugdminimumloon is het wel interessant om een aantal dingen te benoemen. Ons stelsel van minimumloon stamt uit 1968, zeer verouderd dus. Er zijn een paar discussie die spelen in politiek Den Haag: 1. Afschaffing van jeugdminimumloon gaat banen kosten. 2. Zullen er niet veel jongeren zijn die eerder stoppen met hun opleiding en jonger aan het werk gaan. Verliezen we dan niet veel kennis. Dennis Tak: Dit zijn mooie onderwerpen om over de discussiëren. Denk iedereen dat er minder banen komen wanneer het jeugdminimumloon wordt afgeschaft? Nee (raadslid Eindhoven): Nee denk ik niet, mensen krijgen meer te besteden en dit geeft de economie een boost. Plus jongeren komen gelijkwaardig in de maatschappij te staan. Afdeling Gouda: Ik werk veel met ondernemers. Bijvoorbeeld in de supermarkt zie je alleen maar jonge mensen, de goedkoopste mensen zijn nu eenmaal jongeren. Het past niet in het kostenplaatje van de ondernemer om oudere en dus duurdere mensen aan te nemen. Nu zie je soort verdringingseffect. Het effect van het afschaffen van het jeugdminimumloon zou kunnen zijn: arbeidsuren verder terugdringen als jongeren en ouderen even duur zijn. Uit de zaal: Young & United kent de nuances. Daarom ben ik pissig dat motie 11 is afgewezen. Roos Vermeij: Ik wil dat graag wegnemen. Ik heb over deze onderwerpen goed overleg met Groen Links en de SP, we zijn allen voornemens dit in de praktijk te brengen. 2
Dennis Tak: Bart, hoe denken JOVD, Rood en andere jongerenpartijen hierover? Bart: Dwars en Rood doen hieraan mee. De rest hoor je hier niet over. Wat betreft de JOVD is mijn indruk dat het ze niet zoveel interesseert. Het beperkt zich tot de linkerkant van het spectrum. Joop van den Berg: Ik wil graag terug naar het begin van de discussie. De praktijk nu is dat vakkenvullers van een jaar of 17 worden ontslagen. Daarom vind ik de krachtsontwikkeling nu heel sterk, het versterkt namelijk de zelfredzaamheid van mensen. Uit de zaal: Dat is wel grappig want bijvoorbeeld bij de Aldi zie ik helemaal geen jongeren onder het personeel. Bart van Bruggen: Een sociaaldemocratisch principe: iets wat heel vanzelfsprekend is geworden ter discussie stellen. Dat gaat tijd kosten. Y&U is hier heel hard mee bezig en daar doen wij graag aan mee. Twan van Lieshout FNV detailhandel: Er wordt op kosten gestuurd in de detailhandel maar de werkgelijkheid is genuanceerder. Wanneer je zegt: dit leidt automatisch tot verdringing is dat niet waar, werkgevers geven ook om ervaring die mensen meebrengen. Uit de zaal: Ik ben student en ik ben het eens met de afschaffing van het jeugdminimumloon. Maar niet met afschaffing van flexibele baantjes. Want flexibiliteit wil ik juist bij mijn baan naast mijn studie. Reactie uit de zaal: Sommige mensen moeten van het loon leven. Dit zijn geen studenten maar jongeren die op hun 18e fulltime gaan werken. Het is geen flexibiliteit maar werkonzekerheid. Bart van Bruggen: Dat is een goed punt, er zijn veel jongeren die naast hun studie een baan met een nulurencontract hebben. Ik zelf ook en dat vind ik prettig. Bij Young & United gaat het ook om jongeren die niet studeren die rond moeten komen van een salaris dat bestaat uit jeugdminimumloon en bij wie dat niet lukt. Martijn de Kort, Statenlid Brabant, Rode Ondernemers: Ik heb veel waardering voor de denkende doeners (MBO). Het doel: gelijk werk, gelijk loon is heel goed maar het middel: afschaffing jeugdminimumloon niet juiste middel. Ik ben zelf ondernemer. Je ziet dat jongeren minder ervaring hebben en nog veel moeten leren. Als ik iemand van 18 die minder ervaring heeft en waar ik ook meer in moet investeren hetzelfde moet betalen als iemand die al ouder is en meer ervaring heeft dan zou ik eerder voor de laatste kiezen. Sara Ham: Op je 18e verdien je veel minder en daar kan je gewoon niet van rond komen. Dat moet anders. Annemarieke van Nierop: We moeten weer een basis leggen vanuit onze waarden: Namelijk je moet van je loon kunnen leven. Gelijk loon voor gelijk werk. 3
Uit de zaal: Het is een minimumloon geen maximum. Mensen met meer ervaring moeten ook een hoger loon krijgen, ze zijn meer waard daar hoort hogere beloning bij. Maar met jeugdminimumloon wordt puur naar je leeftijd gekeken. Bart van Bruggen: We moeten op zoek naar de ondergrens: goed werk, bestaanszekerheid. Er zijn heel veel jongeren die fulltime werken die al een huis willen kopen, trouwen of kinderen krijgen. Daarom moet de ondergrens omhoog. Ik hoop ook dat mensen met veel kennis en kunde uiteindelijk veel meer gaan verdienen. Uit de zaal (werkt in de supermarkt en detailhandel): In mijn branche komt niemand meer aan een vaste baan. Ik ben 27 maar kan geen huis kopen van mijn loon. De Wet Werk en Zekerheid is voor mij Wet werk en onzekerheid. Roos Vermeij: De onzekerheid onder jongeren is enorm toegenomen. Dit zorgt voor veel stress. De happy zzp’er met zijn laptop bij de Coffee Company die is er, maar dit is vaker niet dan wel de realiteit. We gaan in de Tweede Kamer heel zorgvuldig de Wet Werk en Zekerheid monitoren. We realiseren ons dat de overgangstermijn moeilijk is. Maar ik ga hier nog geen conclusies aan verbinden want het doel van deze wet is meer zekerheid en daar gaan we op letten. Ik ga de wet nauwgezet volgen en houd me op de hoogte van jullie ervaringen. Pim Paulusma (FNV): We staan allemaal achter de doelen van deze beweging en daarnaast hebben we de nuances besproken. Hoe kunnen we hier nou zelf aan bijdragen? Zijn hier raadsleden, statenleden, besturen. Hoe kan dit lokaal ondersteund worden? Young & United: Onderteken onze petitie, Young & United heeft nu steun nodig. Maak het bekend in je regio, afdeling en gemeente. Hier zitten veel mensen vanuit de politiek. Uit de zaal (Nijmegen): Ik snap de argumentatie van de werkgever goed. Hoe kunnen we dit soort opmerkingen weerleggen, zodat we ook ondernemers in de regio van repliek kunnen voorzien. Dan krijg je de inhoudelijke ommezwaai. Martijn de Kort: Kijk rond binnen je eigen gemeente, zijn er situaties waarin het jeugdminimumloon totaal onzinnig is: bijvoorbeeld de supermarkt? Ga dan daar pleiten voor afschaffing. Dennis Tak: FNV’ers wat gaan jullie doen? Pim Paulusma: In de recreatiebranche wordt het jeugdminimumloon afgeschaft, dit is een proces van 5 jaar. Twan van Lieshout: Het jeugdminimumloon wordt afgeschaft bij een aantal branches maar daar zijn de financiële belangen natuurlijk ook veel kleiner. Daarom moet er breed voor gesproken worden.
4
Uit de zaal: Wees een beweging, wij bij de FNV hebben voldoende materiaal. Ga op pad. Roos: In Den Haag zijn we hier druk mee bezig. De beweging an sich is zo belangrijk, deze moet ook groeien. Daarnaast geeft het weer een nieuw gezicht aan de vakbeweging. Je kunt ook op veel publieke steun rekenen. Een heel mooi voorbeeld: het schoonmaakbedrijf Deventer dat het jeugdminimumloon heeft afgeschaft. Raadslid Rijswijk (moeder van MBOer, sinds kort ondernemer, 8 jaar bij Randstad gewerkt): Het doel is goed: bestaansminimum waar iedereen van kan leven. Maar ik pleit er wel voor dat in de discussie onderscheid gemaakt wordt tussen grote en kleine werkgever. Uit de zaal (afdeling Den Haag en jong WBS): We kunnen alles kapot nuanceren. Maar ik ben heel erg onder de indruk van de betrokkenheid van jongeren bij een maatschappelijk thema, dit heeft Young & United voor elkaar gekregen. Bart van Bruggen: Wij hebben al jongeren van de JS die ook lid zijn van Young & United, we proberen zoveel mogelijk de verbinding te leggen. Sara Ham: Onderteken niet alleen de petitie maar doe ook actief mee! Dennis Tak: We moeten de discussie gaan afronden, wat willen we plenair meegeven? Bart van Bruggen: Het initiatief van Young & United sluit aan bij onze waarden (goed werk, bestaanszekerheid) met al zijn nuances. We gaan mee de straat op met Young & United om op 11 juni de petitie aan te bieden aan Lodewijk Asscher. We moeten hier lokaal mee aan de slag gaan, dit is een mooie oproep voor straks in de zaal. PvdA’ers lokaal kunnen al veel stappen zetten. Dan wordt het ook vanzelfsprekender om het straks in Den Haag te doen. Roos Vermeij: Het gaat om het steunen van deze beweging maar ook om het mobiliseren van kennis lokaal. Concreet: Inzet lokaal, kijk naar het aanbestedingsbeleid van je gemeente. Signaleer, schrijf bedrijven aan, stel vragen, breng het onderwerp onder de aandacht. Gebruik als voorbeeld het schoonmaakbedrijf in Deventer. Deelsessie 2.Weg met de standenmaatschappij De sessie begint met een introductie van Jan van Zijl. Hij vertelt dat het eerlijke verhaal over gelijke kansen is dat we leven in een meritocratie en dat die geen echte gelijke kansen biedt. Liever een samenleving op basis van wat mensen kunnen dan op basis van waar hun wieg heeft gestaan, maar kinderen van hoger opgeleiden hebben zowel grotere cognitieve kansen als een omgeving die hen beter in staat stelt die kansen te benutten. Dat betekent een nieuwe opdracht: meer focus op sociale 5
vaardigheden voor lager geschoolden en meer aandacht voor niet cognitieve vaardigheden. Nergens wordt zo vroeg voorgesorteerd in onderwijs als in Nederland. Dat heeft twee perverse kanten: ten eerste minder kansen voor mensen die wat langer nodig hebben/laatbloeiers, ten tweede knip je in tijd die je anders kan gebruiken voor het aanleren van algemene vaardigheden. Veel leerlingen nemen de route van vmbonaar havo naar hbo, terwijl het beter is de route vmbo, mbo, hbo te volgen. De samenvoeging van verschillende onderwijsniveaus in vmbo/mbo met meerdere niveaus heeft er voor gezorgd dat het mbo aan imago heeft ingeboet. Maak van het vmbo weer vmbo. Niveau 1 en 2 bereiden niet voor op het mbo. Zorg voor goed onderwijs voor deze jongeren, maar voeg ze niet samen met vmbo. Als mavo voortaan gymnasium 1, havo gymnasium 2, etc was genoemd was er groot verzet gekomen. Met onderwijs alleen valt het meritocratieprobleem niet op te lossen, dus zorg voor top publieke dienstverlening. Dit houdt niet per se een grote overheid in, maar meer mogelijkheden voor de mensen die het nodig hebben. Daar help je vmbo 1 en 2 meer mee. De PvdA heeft het laten liggen bij het steunen van de publieke dienstverlening, waar haar kiezers juist zitten. Zowel als dienstverlener als als cliënt. PvdA moet publieke dienstverlening omarmen, voorbeeld waar dit misgaat: “Reddingsplan voor Amsterdamse MBO”. Dit is de verkeerde uitstraling voor zowel degenen die er werken als voor degenen die er gebruik van maken. ______________________________einde introductie JvZ Jacques Costongs (vz Limburg): Probleem met artikel: onderzoek in Maastricht toont aan dat er veel verborgen talent zit bij lager opgeleiden. En dat er te laag wordt geadviseerd voor deze groep. Je moet daarom niet accepteren dat er een laag is die je een ander type onderwijs gaat geven (niet gericht op inhoud, maar op vaardigheden), zonder dat je kijkt naar individuele verschillen. Reactie Jan: Er is nog veel te winnen. Ongeveer 30% van het IQ / cognitief vermogen is niet-erfelijk. Gelijke kansen blijft belangrijk streven, maar voor grote groepen is rek er uit. Daarom voorstander van stapelen (van opleidingen) net als Jacques. Zonder naam: Stoppen met termen “laag” en “hoog” opgeleiden. Liever “vakmensen”, of ''praktisch opgeleid''. Reactie Tanja: in overleg met de groep noem ik ze “denkende doeners”. Zonder naam: Ongelijkheid is fundamenteel aanwezig in de samenleving. Je moet iets doen aan de mensen die een uitkering hebben. Ellen (32 jaar, jeugzorg): We moeten kijken naar het aanbod. Voor grote groepen is het belangrijk eerst te leren ‘mens te worden’. 6
Zonder naam: Ze zeggen dat er te weinig mannen in basisonderwijs zijn, maar er is geen ruimte voor hij-instromers. Haar man is buitengehouden door vrouwen. Frank (lid mbo-raad Friesland): Twee punten. 1. We moeten af van doelgroepenbeleid, we moeten er voor zorgen dat dat niet meer nodig is. Zoals de voorschool, moet je dit doen voor de doelgroep, of beter voor alle kinderen, zodat hun ontwikkeling minder afhankelijk is van de thuissituatie? 2. Vraagt of we terug moeten naar middenschool. Reactie Jan: niet voor brede middenschool, maar wel voor later keuzeproces. Man werkzaam bij primair onderwijs Gorinchem: kijk naar p.o. Daar zijn verschillen al groot. Verschillen moeten worden weggewerkt voorafgaand aan p.o. Bijv bij peuterspeelzaal. Verbind kinderopvang met onderwijs. Zonder naam: Vroeger kon je binnen een zuil omhoog. Na omverwerpen zuilen niet meer. Zorg voor gekozen raden van bestuur om emancipatie in de instituties te verankeren. Louis Plas: Vraag aan onderwijsdeskundigen programma’s te maken. Combineer cognitieve, expressieve en affectieve vaardigheden. Selwyn: Zorg voor individuele trajecten met vakken op niveau (warbij je ene vak op ander niveau kunt volgen dan andere vak) Bert Veenstra: Tweedeling opheffen door inkomensverschillen te verkleinen. Ga als PvdA vooral aan de slag met waar mensen worden uitgesloten. Reactie Jan: Vermogensongelijkheid groter probleem. Niks tegen meritocratie, wel tegen ‘startblokongelijkheid’. Co Engberts (raadslid R’dam): Wat doen we voor mbo 1 en 2? Ractie Jan: We investeren veel in hoger onderwijs, want langer onderwijs. Mbo 1 en 2 zitten niet te wachten op collegebanken tot 24 jaar, maar zorg dat daar wel andere begeleiding tegenover staat. Zonder naam: Waar blijft het samenwerken met ondernemers? Sommige leerlingen halen het theoretisch niet, maar praktisch wel. Monika Sie: Hoog- en laagopgeleiden komen elkaar ook op straat niet meer tegen, ze leven in verschillende leefwerelden. Daarom moeten we de plekken waar hoogen laagopgeleiden elkaar ontmoeten stimuleren, denk aan verenigingen en politieke partijen. Jan van Zijl: Het is eigenlijk gek, dat we slimme kinderen langer opleiden en er meer in investeren. Hier mag meer in geïnvesteerd worden, en dat kunnen ook andere vormen van ondersteuning zijn dan alleen via het onderwijs.
7
Man actief in provincie Overijssel: In Overijssel hebben we project opgezet waarmee 1000 kwetsbare jongeren aan een baan geholpen zijn. Door te kijken naar individu en samen te werken met ondernemers. Lieke van Dijk (Enschede): werkt voor een programma dat ‘excelleren’ in de titel heeft. Bij dat woord denkt iedereen aan hoger onderwijs. Dat vindt ze niet goed. Man uit Someren: Opleidingen sluiten niet goed op elkaar aan (ik had dit anders begrepen, ik had: opleidingen sluiten niet goed aan op het verdere leven. Je moet een leven lang kunnen leren), als je aan het begin een fout maakt ben je voor het leven getekend. Directeur van een hogeschool in Breda: laat studietempo, studiepunten niet bepalend zijn maar aansluiten op de vraag Jan (Zutphen): Vuilnismannen en anderen werken voor degenen ‘die het niet verdienen’. Meer waardering zowel moreel als financieel voor degenen die het echte werk doen Zonder naam: laat mbo 1 startkwalificatie worden voor ‘mensen met gouden handjes’. Reactie Jan: Nieuwe namen, ‘startkwalificaties’, helpen deze jongeren niet aan een baan. Geef extra begeleiding. Vrouw werkzaam in bibliotheekbranche: gemeenten worden gefopt bij aanbesteding door malafide aanbieders die geen volwaardige bibliotheekdienst leveren en branche om zeep helpen. Zonder naam: In Rotterdam wordt op RDM campus mbo met hbo gecombineerd: laat hbo ontwerpen, mbo uitvoeren en feedback geven en hbo ontwerp verbeteren. Tanja zegt toe: dat ze meeneemt dat jongeren weer moeten leren mens te worden. Heeft ze ooit geschreven maar werd door anderen te soft gevonden om te plaatsen. Nu voelt ze zich gesterkt doordat iemand dat aangaf. Ze gaat meer over “praktisch en cognitief” spreken in plaats van “hoog en laag”. Ze gaat nog een keer aan Stas vragen naast CITO ook een praktische toets in te stellen zodat denkende doeners ook hun vaardigheden gewaardeerd zien. Monika: Blijf een emancipatiemaatschappij. De koppeling met inkomensongelijkheid is erg belangrijk als het gaat om gelijke kansen. Jan van Zijl: zorg voor de lagere niveaus.
8
Deelsessie 3. Integratie in de praktijk Actiepunten en besluiten Het wij-zij denken, verharding en radicalisering treedt op binnen alle groepen: zowel bij de autochtone als bij de allochtone Nederlanders, de ouderen en jongeren, de elite en de laagopgeleide Nederlanders, rijke en arme Nederlanders. De verwijdering is soms zo groot dat er helemaal geen gesprek meer mogelijk is. De lijn van inclusie die ook door Lodewijk Asscher is verwoord in zijn toespraak op het partijcongres van 17 januari is een goede lijn. Dat moeten we verder uitdragen. We moeten ons vaker uitspreken zodat de “niet welkom” boodschap (van Wilders e.a.) wordt doorbroken. Onze boodschap is: je mag er zijn, jij hebt dezelfde rechten als andere Nederlanders. Pas dan is er genoeg veiligheid om een gesprek aan te gaan en mogelijk kritiek te leveren. Integratie loopt voor de PvdA via emancipatie en verheffing. Emancipatie door taalonderwijs, leren van vaardigheden, kennis etc. In de PvdA wordt verschillend gedacht over de plek van religie in de maatschappij en binnen de sociaaldemocratie. WBS begint in samenwerking met Trefpunt met een expertgroep Islam en sociaaldemocratie. Buitenland en binnenland zijn sterk verbonden bij integratie. Internationale ontwikkelingen en het buitenlandse beleid (wat voor veel islamitische Nederlanders “anti-islam” is) hebben effect op /hangen samen met de integratie in Nederland. Er is geen behoefte aan een nieuwe integratieresolutie. Overheid moet racisme en discriminatie bestrijden, het publieke debat moet gevoerd worden, maar ook elke PvdA’er kan in zijn of haar eigen omgeving in het dagelijkse leven discriminatie en racisme tegengaan.
9
Deelsessie 4. Discriminatie op de arbeidsmarkt Opening door Bert Blase, vicevoorzitter van het presidium. Starten met toelichting op het onderzoek van Jaco Dagevos – arbeidsdeskundige van het Sociaal A: Het onderzoek bestond uit 2 onderdelen: Discriminatie van niet westerse allochtonen Overige vormen van discriminatie Bij aanvang van dit onderzoek stonden de volgende vragen centraal: Wat is het? De definitie is mensen minderwaardig behandelen/het maken van onderscheid op grond van groepskenmerken. Er zijn verschillen geconstateerd in de selectie op basis van opleiding, ervaring en etnische achtergrond. Het onderzoek is op 2 manieren gedaan, bij 2 verschillende bureaus met gelijkwaardige sollicitatiebrieven en met personen (acteurs), waar ook filmpjes van zijn gemaakt. Bestaat het? Ja, het bestaat. ‘Middengroepen’ is het segment. Bij uitzendbureaus is 28% van de genodigden migrant en 46% autochtoon. Het verschil in dus 20–50 relatief percentage. Dit is overigens ook zo in het buitenland. Hoe komt het? Waarom? Het beeld van groepen is belangrijk. Ongunstige stereotypen (statische discriminatie). Er is afkeer, de klanten willen het niet of men wil ze niet als collega. Werkgevers geven aan dat zij selecteren op kwaliteit, maar de realiteit is anders (differentiatie daargelaten). Wat kunnen wij eraan doen? Richten op het aanbod (op taal en andere kwalificaties). Werving en selecties zijn niet ethisch, bij hogere functies is er meer discriminatie. Diversiteitsbeleid. Doelgroepenbeleid. Contract compliance (idee van Lodewijk Asscher) voor bedrijven die niet discrimineren. Quota, Wet Samen als voorbeeld. (Wet Samen is een advies, niet dwingend. De arbeidsdeskundige vindt dit een ‘paardenmiddel’)
10
B: Ideeën/opmerkingen van PvdA-leden aanwezig bij de deelsessie: -
-
Oost-Europeanen hebben vaak te maken met onderbetaling en problemen met huisvesting. Men vindt het jammer dat mensen met een beperking niet in dit onderzoek zijn meegenomen. Volgt er een wetenschappelijke toets? Hoe was de reactie op de interventie? Antwoord: Men moet de contract compliance nog testen, een meting doen. Het toepassen van een goede handhaving is belangrijk, maar dan krijg je ook te maken met uitvoeringkosten. De interventie is niet teruggekoppeld aan bedrijven, er is geen directe actie geweest. Er moet een toets komen voor bedrijven met een daaraan gekoppeld percentage vanuit de ‘Wet Samen’. Er is ook sprake van leeftijdsdiscriminatie. En voor wat betreft de man/vrouw quota is er niet veel verschil. Psychologisch onderzoek is nodig. Meer contact met een doelgroep. Deelnemers begrijpen niet waarom de arbeidsdeskundige tegen quota is. De Arbeidsdeskundige herhaalt dat hij het een paardenmiddel vindt. Een besluit van een beleid wat je eerder moet invoeren. We moeten niet te lang naar de techniek kijken.
Genoemde maatregelen/oplossingen: -
11
Herverdeling van arbeid Actie individuen of op kleinere schaal iets doen. Een voorbeeld is het Kapperscollectief (niet discrimineren op naam), meer differentiatie van personeel. Een wetenschappelijke toets uitvoeren (de kosten daargelaten), in het eerste artikel van de grondwet zetten (net zoals milieuhandhaving). Een cultuuromslag bij selectie en als medewerker. Dit dan ook uitdragen. Meer actie van mensen van goede wil. In de media de afgeleide quota en successen laten zien. Inburgering (motie Gerard Bosman) Actieve begeleiding door overheden. Bewustwording start met erover te praten. Arbeidsbemiddelaars voor minderheiden (comité arbeidsbemiddelaars). Recruiters van boven de 50. Het zit bij de opdrachtgevers. Die met elkaar in contact brengen en dit in de media brengen. Politici moeten kritisch kijken hoe het geld besteed wordt. Er is ook aandacht voor de Re-integratiemarkt en aanvulling van de participatiewet. Anoniem solliciteren Op bedrijfsniveau: arbeidsinspectie op quota, niet alleen een check op de individuen. Grenzen stellen: het is moeilijk om discriminatie aan te tonen. Overheid moet voorbeeld zijn, die toetsen op diversiteit. Zuivere intentie doet instrumenten overstijgen. Waar hebben we vat op? De eigen vertegenwoordigers moet quota handhaven Via de sociale basis, het onderwijs.
-
-
Maatregelen nemen! In de WOR staat dat zij zeggenschap/instemmingsrecht heeft. Bewustwording hiervan, ook bij de opleiding (vanuit de SER). Bij ons zelf beginnen, een voorstel maken van deze strekking met een vertaling van de landelijke koers ten opzichte van ‘Van Waarde’ -> wat kunnen wij doen? Meer sociale werkverdeling voor arbeid beperkten, er is ook discriminatie deelnemers van deze regeling.
c) Reactie arbeidsdeskundige SCP: Goede ideeën gehoord: -
Bij beleid werkgevers betrekken Trainingen geven Werkzoekenden en werkgevers in contact brengen Diversiteitsbeleid Handhaving contract compliance met een goede test.
d) Reactie John Kerstens – Tweede Kamer: Het thema hoort bij de Pvda, PvdA is issue owner. Wij jagen op misstanden in de wetgeving. Discriminatie is niet alleen op afkomst, maar ook op leeftijd, geslacht, beperking. Oplossingen zijn geen ‘ei van columbus’. Commissie gelijke behandeling staat nu op de agenda. In het actieplan arbeidsdiscriminatie van Lodewijk Asscher staan 45 maatregelen. Heel belangrijk is ‘Practise what you preech’, met name op de werkvloer moet het gebeuren. Deze zomer is er een evaluatie van een aantal maatregelen. We moeten in gesprek blijven en dit blijven aanscherpen. De eigen verantwoordelijkheid niet vergeten! In de VS is er een quotum verplicht voor de overheid. Wij kunnen van elkaar leren. College wet van de rechten op de mens -> Ambitie verhogen! e) Voorzitter vraagt Lucas Bilderbeek of hij genoeg informatie heeft om een samenvatting te geven bij de plenaire sessie. Sluiting om 14.45 uur.
12
Verslag plenaire gedeelte Voorzitter Marnix Norder opent het plenaire gedeelte. Acteur en dichter Kenneth Herdigein draagt een gedeelte van de Mei van Herman Gorter voor. Kenneth stemt altijd PvdA en is al jaren lid. Zijn motto: Vraag niet wat de partij voor jou kan doen, maar wat jij voor de partij kunt doen’. Discussie over ‘Van Waarde’ Marco Florijn is bestuurder van de Wiardi Beckmanstichting. Hij is ambassadeur voor Van Waarde voor de politieke ledenraden, deze en al die nog gaan komen. Hij heeft een aantal discussiebijeenkomsten bijgewoond. Hoofdpunten hieruit: Er is veel behoefte om vanuit de inhoud te redeneren. Men wil vervolgens handvatten, niet alleen lokaal en voor de afdelingen, maar ook landelijk en soms schuurt dat wel eens. In een aantal afdelingen heeft men die handvatten gevonden, maar in sommige afdelingen blijft de discussie wat filosofisch. Men vraagt zich bij een aantal onderwerpen (bijvoorbeeld onderwijs en arbeidsdiscriminatie) af wat men lokaal kan doen en dat maakt het ook weer praktisch. Er is ook behoefte aan inspiratie. Waarom zitten we bij deze partij en hoe kunnen we met elkaar deze beweging verder maken? Dan komt ook naar boven waar het lastig is resultaat te behalen en waar het wringt. Terugkoppeling subsessies onder leiding van Jaap van der Ploeg en Marco Florijn Elke sessie heeft een rapporteur. Young & United Rapporteur: Renée van de Kerkhof. Het was een prettige discussie. Iedereen deelde een aantal waarden: zeggenschap, goed werk voor iedereen. Er is ook een aantal concrete zaken benoemd. Lokaal niveau: mensen willen handvaten. Wat kun je in de eigen gemeente veranderen? Young & United is voor het voor het afschaffen van het jeugdminimumloon. Concreet kun je kijken naar het aanbestedingsbeleid. Je kunt ook lokale bedrijven stimuleren het goede voorbeeld te geven. In Deventer heeft een schoonmaakbedrijf het jeugd- minimumloon afgeschaft. Dat had voordeel voor het bedrijf, want het kwam daarmee positief in het nieuws. We moeten meer lokaal aan de slag, in plaats van wachten en nuanceren in moties en nog meer moties. Je kunt op persoonlijk niveau bijdragen door de petitie te ondertekenen (al meer dan 80.000 handtekeningen) die op 11 juni a.s. aan minister Asscher wordt aangeboden. 13
Vragen en reacties Bart van Bruggen roept raadsleden en leden van de Provinciale Staten op om dit initiatief te steunen. Diverse raadsleden hebben al in hun eigen gemeente gekeken of daar jongeren tussen de 18 en 23 zijn die minder dan het volwassenminimumloon verdienen. Partijgenoot/gemeenteraadslid Arnhem, vindt het jammer dat ze maar één sessie kon volgen. Helaas niet deze, maar ze wil hier in Arnhem ook mee aan de slag en ze neemt contact op met Young & United. Marco Florijn mist de landelijke opdracht. Wordt er iets verwacht? Partijgenoot uit Houten ziet in de praktijk dat mensen na twee jaar ontslagen worden en geen vast contract krijgen. Vroeger konden mensen na drie maanden weer terugkomen, maar die termijn is nu verlengd naar zes maanden. Mensen moeten dus drie maanden de Bijstand in want de ww dekt maar drie maanden. Hij wil dit de fractie meegeven zodat niet te veel mensen daar de dupe van worden. Kamerlid Roos Vermeij refereert aan Van Waarde: bestaanszekerheid en goed werk ook voor jongeren. Ze vindt de beweging Young & United op zich al mooi omdat er vanuit de vakbeweging een groep jongeren opstaat. De PvdA kan daar alleen maar gelukkig van worden. De PvdA is in gesprek met SP en GroenLinks om te kijken wat er vanuit Den Haag kan gebeuren. De fractie voert gesprekken met JS, Young & United en de vakbond. Ze nodigt jongeren uit om inhoudelijke vragen te stellen, mochten er zaken niet duidelijk zijn. Bijvoorbeeld wetgeving of de situatie in andere landen. Een woordvoerder van Young & United roept iedereen op om de petitie te steunen en op 11juni mee naar Den Haag te gaan als de petitie aan minister Asscher wordt aangeboden. Partijgenoot/raadslid uit Zoetermeer roept op om ook als lokale raadsleden en wethouders ‘united’ te zijn en met elkaar te communiceren en af te stemmen zodat er geen verschillen ontstaan. Hans Spekman ziet behalve voor bestuurders ook een taak voor de vereniging en de afdelingen. 400.000 jonge mensen moeten rondkomen van een inkomen onder het minimum. We moeten die mensen mobiliseren. Veel jongeren durven niet op te staan omdat ze van dat loon moeten leven. Laten we met zijn allen oog hebben voor deze groep en dit ook als een persoonlijke taak zien. Weg met de standenmaatschappij Rapporteur Myrthe Martinot lid van jong WBS Vroeger hadden we een verzuilde maatschappij hadden. Tegenwoordig is dat niet meer zo. Je kansen hangen niet af van wat je bent, maar wat je kunt. Dat is op zich goed, maar ‘kunnen’ dreigt erfelijk te worden en dan ontstaat een nieuw soort standenmaatschappij.+ Er is een aantal concrete punten benoemd: 14
Laten we niet meer spreken van hoog en laag opgeleiden, want dit impliceert dat ‘hoog’ beter is. Eigenlijk willen we niet meer in die kaders denken, maar als je het toch wilt benoemen, zou je kunnen spreken van praktisch en theoretisch. Er zit ook veel potentieel in ‘laag opgeleiden’. Het begint al vroeg. Hoog opgeleide kinderen komen vaak uit een beter milieu en hebben daardoor betere kansen. Kinderen uit ‘lagere’ milieus hebben vaak al een taalachterstand. Je zou daar aan kunnen werken door een voorschool in te stellen of betere begeleiding vanuit het kinderdagverblijf. Je doelgroep moet uit alle kinderen bestaan zodat iedereen dezelfde behandeling krijgt. Er wordt heel veel geïnvesteerd in cognitieve capaciteiten. Iemand die slim is, krijgt een heel lange opleiding. Aanbeveling: meer investeren in niet-cognitieve capaciteiten. Op MBO 3- en 4-niveau kun je meer investeren. Voor MBO 1- en 2-niveau waren publieke instellingen als bibliotheken en verenigingen belangrijk, maar daar is de laatste tijd veel op bezuinigd. Er moet meer waardering zijn voor mensen ‘aan de onderkant’, niet alleen in aanzien, maar ook in beloning. We kunnen niet zonder die mensen.
Reacties Partijgenote uit Almere vraagt of het aanbod aan kinderen vrijwillig of verplicht is. De rapporteur antwoordt dat daar niet over is gesproken. Een partijgenoot pleit ervoor om niet te spreken van een ‘beter milieu’, maar een ‘milieu met minder mogelijkheden’. Spreker heeft voor de WBS onderzoek gedaan naar cultuurbeleid en – educatie. Hij benadrukt dat niet-cognitieve vaardigheden vooral culturele vaardigheden zijn. Culturele competenties zijn in deze tijd enorm belangrijk, juist in het leren omgaan met verschillen. Leren omgaan met die verschillen is een opgave waar we niet alleen in het onderwijs zwaar op in moeten zetten. Partijgenoot/raadslid in Groningen denkt dat het goed is te volgen wat er in de eigen stad gebeurt. Grote gemeenten sluiten vaak akkoorden met kennisinstellingen en vaak valt MBO daar buiten de boot. Laten we erop toezien dat ook het MBO in die geledingen vertegenwoordigd is. Partijgenoot is 32 jaar en werkzaam in de sociale werkvoorziening. Deze staat onder druk door bezuinigingen. De VNG heeft laten weten nu en in de toekomst geen ruimte in de CAO te zien voor verhoging of verbetering. Hij vraagt of de aanwezigen een petitie willen tekenen. Louis Plas, indiener van 3 moties, heeft van verschillende afdelingen kritiek gekregen. Ze benadrukt dat niet-cognitieve vaardigheden net zo belangrijk als kennis zijn. Partijgenote spreekt namens de wethouder van Schiedam (die vandaag helaas verhinderd is). Leerlingen worden in het laatste jaar begeleid richting werk, maar er is een probleem omdat het UWV leerlingen onder de 18 niet wil keuren voor garantiebanen. Er zijn mogelijkheden maar de werkgevers durven niet met ze in zee te gaan. Marco Florijn antwoordt dat dit een fout is die landelijk opgelost moet worden. 15
John Kerstens kent dit probleem. Er zijn afspraken met Jetta Klijnsma en het UWV gemaakt zodat deze leerlingen beter in beeld zijn. Partijgenoot uit Amersfoort vindt het een taak van de PvdA om ongelijkheid te bestrijden. Niet alleen in het onderwijs en voor mensen die een ambacht uitoefenen, maar ook ongelijkheid aan de fiscale kant wat betreft inkomen en vermogen. Hij uit zijn zorgen over de vraag hoe dit programmatisch wordt vertaald omdat hij wil dat meer mensen op de PvdA gaan stemmen. Tanja Jadnananssing, woordvoerder beroepsonderwijs, roept op de kwetsbare jongeren niet te vergeten. Kijk niet naar wat ze niet kunnen, maar naar wat ze wel kunnen. Tanja heeft vandaag geleerd dat onderwijs niet alleen gaat over kennis en kunde, maar als sociaal democraten moeten we onze kinderen leren mens te worden. Onderwijswoordvoerders Mohammed Mohandis en Loes Ypma hebben toegezegd dat zij de werkgroep zullen volgen. Ze hebben gevraagd om na te denken over praktische vaardigheden naast cognitieve vaardigheden. Idee is om in het eerstvolgende debat aan de minister en staatssecretaris te vragen ook een praktische vaardigheidstoets in te stellen. Gelijkwaardigheid begint in de klas. Hans Spekman roept mensen uit het onderwijs op zich voor het onderwijsparlement aan te melden. Hij heeft diepe zorg over het feit dat we allemaal langs elkaar heen leven. Doel van cultuureducatie is je open te stellen voor de ander. Het idee dat verbeelding iets toevoegt, is te lang veronachtzaamd waardoor we als samenleving uit elkaar brokkelen. Hans roept op de petitie van Gert-Jan te ondersteunen. Sociale en culturele integratie Rapporteur Marinka Mulder Integratie gaat over drie voor de PvdA belangrijke waarden: verheffing, emancipatie en binding. Volgens de deelnemers aan de sessie is het probleem helder. We denken steeds in een wij-zij-tegenstelling. Je blijft generatie na generatie allochtoon. Je weet niet wat de eindtermen van de integratie zijn: minderheid versus meerderheid. Wat gaan we concreet doen? Stoppen met beleid ‘in hokjes’ te maken. We pleiten voor een samenleving waar mensen zich welkom voelen en grond onder de voeten voelen waarin ze kunnen wortelen. Er moet een stevig verhaal komen voor de langere termijn waarin ook buitenlandbeleid een plaats in krijgt. We moeten met elkaar het publieke debat aangaan zodat we elkaar beter leren kennen. De werkgroep neemt daar het voortouw in door verschillende debatten te organiseren. Reacties Onderzoeker voor de WBS geeft een voorbeeld aan de hand van de persoonlijke geschiedenis van een wethouder uit het noorden des lands. Zijn voorouders hadden zich opgewerkt uit hun arbeidersmilieu in het vertrouwen dat ze verder konden dan 16
ze toen waren. Dat element, dat toen verheffing heette, verwoordde hij door te zeggen dat het anders kan. Dat is van belang voor de sociaaldemocratie. Dat zou de moderne verheffing van de inclusieve samenleving kunnen zijn, een verheffing tot pluraliteit. Het ontwikkelen van competenties die het mogelijk maken in deze ingewikkelde samenleving toch mens met elkaar te worden. Als sociaaldemocratie moeten we beginnen met een uitdagende formulering van wat er nodig is om elkaar goed te verstaan. Dit vergt een enorme inspanning van ons onderwijs en de lokale bestuurders. Attiya Gamri, bestuurslid VIP (Vrouwen in de PvdA), vindt dat vrouwen een belangrijke rol spelen in het integratiedebat. Het zijn de vrouwen die kinderen meegeven dat ze de Nederlandse samenleving moeten omarmen. Het is zaak vrouwen aan ons te binden. In verkiezingsprogramma’s is weinig of geen aandacht voor vrouwen. Twintig jaar geleden, toen Attiya naar Nederland kwam, was daar wel aandacht voor. Ze zou die graag terug willen halen. Partijgenoot uit Dordrecht raadt een expliciet integratiedebat af. Te veel nadruk op integratiebeleid benadrukt de verschillen. De term ‘allochtoon’ heeft de zaak geen goed gedaan, dat plakt een etiket op mensen. Ahmed Marcouch vindt dat we moreel en politiek moeten uitdragen dat we één samenleving zijn. Dat betreft niet alleen geld of beleid, maar bijvoorbeeld ook een speech zoals Lodewijk Asscher die bij het vorig congres heeft gehouden. Bülent Isik, raadslid in Utrecht en ambassadeur Van Waarde, merkt op dat we al 25 of 30 jaar over dit probleem praten. Natuurlijk willen we één samenleving, maar als recent onderzoek blijkt dat 80% van de Nederlandse samenleving niet eens contact wil hebben met mensen met een moslim-achtergrond is de vraag hoe je die bereikt. Misschien moet er vanuit de overheid een verplichting komen. Gadiza Bouazani in Utrecht, probeert dat ook. Zelfreflectie is noodzakelijk, zolang dat niet gebeurt praten we over 20 jaar nog over hetzelfde probleem. Partijgenoot, lid van het PvdA-netwerk defensie, denkt terug aan de tijd van het ijzeren gordijn toen gemeenten uitwisseling hadden met gemeenten in het Oostblok. We zitten achter onze dijken uit te vinden hoe we samen moeten leven, maar misschien moeten we mensen uit andere landen uitnodigen met ons te praten over de vraag hoe een inclusieve samenleving eruit moet zien. Partijgenoot uit Rotterdam woont daar al 35 jaar. Zijn vader en moeder waren analfabeet. Hij roept op om te houden met het gebruiken van moeilijke woorden. Acceptatie en respect zijn nodig. Zo lang die er niet zijn, kunnen we de verschillen nooit overbruggen. “Accepteren jullie me zoals ik ben.” Partijgenoot uit Amsterdam is van mening dat we moslims moeten laten merken dat democratie ook voor hen geldt door dit in ons buitenlandbeleid in de praktijk te brengen. Dus niet alleen maar protesteren tegen de moorden van IS, maar ook tegen de corruptie in Saoedie-Arabië. Niet praten over Israel als enige democratische staat in het Midden-Oosten als dat land alle internationale verdragen en mensenrechten dag in dag uit schendt. Kennelijk is democratie alleen maar op een bepaalde groep mensen van toepassing. 17
Partijgenoot uit Rotterdam vindt dat we moeten ophouden met de term ‘integratie’ want die suggereert een begin- en een eindstation. Hij heeft als blanke Nederlander ‘dispensatie op integratie’. Hij geeft het voorbeeld van Nederlandse vrouw die zich tot de Islam bekeerde. Kinderen vroegen haar hoe het was om geen Nederlander meer te zijn. Kennelijk sluiten hoofddoek en Nederlanderschap elkaar uit. Bied mensen de tools om mee te draaien: stimuleren van taal, burgerschapsvorming in het onderwijs, en als partij en overheid stimuleren en faciliteren van het publiek debat tussen verschillende culturen. Het grootste probleem is het niet begrijpen van elkaar doordat je uit een andere cultuur komt. Discriminatie op de arbeidsmarkt Rapporteur: Lucas van Bilderbeek Iedereen vond dat discriminatie en integratie echt onderwerpen voor de PvdA waren. In de deelsessies hebben we alleen kunnen kijken naar discriminatie op basis van etniciteit, maar er zijn meer vormen: bijvoorbeeld lichamelijke beperkingen en leeftijd. Oplossingen: Meer werkgelegenheid Beeldvorming aanpakken Media beïnvloeden Eigen initiatief van de leden (in werkomgeving, or,). Test bij aanbesteding Positieve voorbeelden Reacties Partijgenote uit Groningen merkt op dat er in de sessie draagvlak was voor een quotum, percentages van verschillende minderheden. Het werd gezien als een laatste redmiddel, maar er was veel draagvlak voor. Ook zou er een onderzoekstool moeten zijn om te toetsen of dat quotum gehaald wordt. Partijgenoot uit Amsterdam is niet in Nederland geboren, maar heeft een Nederlandse achternaam. Hij vindt dat we ons niet blind moeten staren op quota omdat daar ook een perverse prikkel van uit kan gaan. Je wordt bijvoorbeeld aangenomen op je achtergrond en niet op je competenties. Hij pleit er verder voor dat werkgevers iedereen uitnodigen voor een gesprek en niet te selecteren op de achternaam. Partijgenoot merkt op dat er een quotum is voor mensen met een arbeidsbeperking als stok achter de deur omdat het gaat om een cultuuromslag. De meeste maatregelen uit het Actieplan aanpak arbeidsdiscriminatie zijn niet meer of minder dan een middel om de cultuuromslag te bewerkstelligen. Partijgenote/afgevaardigde uit Den Haag vindt dat arbeidsdiscriminatie een ernstig probleem is dat om stringente maatregelen vraagt. Er is een wetenschappelijk verantwoorde toets ontwikkeld om discriminatie bij organisaties vast te stellen. Ze stelt voor om die toets breed toe te passen en met repercussies te komen tegen organisaties die discrimineren. 18
Hans Spekman refereert aan het artikel van Iris Andriessen en Jaco Dagevos. Wie dat heeft gelezen, snapt dat er radicalere maatregen nodig zijn dan tot nu toe zijn gehanteerd. Discriminatie verscheurt de samenleving. Bij pesten op de werkvloer is sprake van dezelfde mechanismen. We zijn een samenleving geworden waar heel veel wordt uitgesloten. Hij roept mensen op om contact met John Kerstens op te nemen voor radicale maatregelen tegen buitensluiten, want dat is onacceptabel voor de PvdA. Marco Florijn vraagt of we ons voldoende verbinden met de verschillende gemeenschappen en samenlevingen. Hoe zijn wij daar vertegenwoordigd? Hoe gaan we onze idealen verwezenlijken zoals we die onder andere in Van Waarde hebben genoemd? Ook lokaal moeten we de binding met de verschillende gemeenschappen zoeken. In de aanloop naar deze ledenraad was er veel discussie. Die gaat verder want 19 september is er weer een belangrijke politieke ledenraad over sociale zekerheid en de verzorgingsstaat. Die moeten we in de afdelingen goed voorbereiden. Welke opdracht formuleren we voor onszelf, maar ook voor de landelijke politiek? Marco roept iedereen op om hem te benaderen om te zorgen dat dit ook lokaal goed wordt voorbereid. “Laten we zorgen dat we die waarde verwezenlijken.” Dat is waarom we in de politiek zitten. Om de waarden waar we voor staan ook echt te verwezenlijken. Voorzitter Marnix Norden dankt iedereen die deze ledenraad heeft voorbereid. Er is veel gezegd, dat gaat allemaal richting congres ter besluitvorming. Moties De voorzitter merkt op dat er 28 moties zijn. Hij stelt voor om alle moties met het preadvies ‘overnemen’ verder niet te bespreken. De vergadering stemt hier onder applaus mee in. Hans Spekman roept om terughoudend te zijn met moties tijdens de politieke ledenraad. Een ledenraad is geen tweede congres. De zeggingskracht van moties is krachtiger als het er minder zijn. Aangehouden moties De voorzitter vraagt aan de indieners of de moties over sociale zaken en werkgelegenheid kunnen worden aangehouden omdat de volgende politieke ledenraad over dit onderwerp gaat. Het gaat om de moties: 7, 8, 9, 11, 12, 13 en 16. Afdeling Ridderkerk wil motie 9 over de Fraudewet graag in stemming brengen omdat daar binnenkort een Kamerdebat over is. Afdeling Zoetermeer wil motie 16 in stemming brengen omdat het over flexwerkers gaat die nu aan de kant staan. De voorzitter concludeert dat moties 7, 8, 11, 12, 13, 17, 23, 24 en 25 worden aangehouden.
19
Partijgenoot verzoekt om volgende ledenraad aandacht te besteden aan beroepsziekte. Nu sterven 3700 mensen per jaar aan een beroepsziekte. Spreker zou dit minimaal gehalveerd willen zien. Financiële moties Dit zijn de moties: 1, 5, 6, 18 en 22 over ABN AMRO, Griekenland en inkomensongelijkheid. Indiener Gerard Bosman is het niet eens met het preadvies afwijzen bij de motie over ABN AMRO. Wat is belangrijker: zoveel mogelijk van de staatssteun weer terugkrijgen of de bank zo te veranderen dat deze een bijdrage levert aan het financiële systeem? Dit laatste staat voor de indieners van de motie voorop. Het preadvies gaat eraan voorbij dat het verkiezingsprogramma stelde dat van deze bank een nutsbank gemaakt moet worden. Kabinet en de fractie kunnen niet garanderen dat de bank niet weer omvalt. Spreker vindt het curieus dat het preadvies niet ingaat op de toegezegde sociaaldemocratische visie op de financiële sector. Op geen enkele wijze wordt beargumenteerd waarom deze beursgang daar in past. Paulien van der Hoeven wil deze motie ondersteunen uit naam van Cor Flore. ABN AMRO is gered door de Nederlandse samenleving. De bank eist van haar klanten ook dat schulden worden terugbetaald. Spreker vindt dat de bank 7 miljard euro met rente aan de samenleving terug moet betalen. Partijgenoot uit Eindhoven memoreert dat Gerben Welling vorige ledenraad deze motie heeft ingediend. Waarom ligt er nu een advies om de motie niet over te nemen? Fractielid Martijn van Dam antwoordt dat er een aantal voorwaarden was waaraan nog niet was voldaan. De salarisstijging van de top is inmiddels opgelost. Zolang de staat een aandeel heeft in ABN AMRO zal er geen verhoging van de topsalarissen zijn. Verder zet de PvdA zich er voor in dat de or van alle bedrijven zeggenschap krijgt over de beloningen aan de top. Er is een beschermingsconstructie opgetuigd zodat de bank niet in handen van een verkeerd soort beleggers komt. Het maatschappelijk belang is nu vastgelegd in de statuten. Conclusie: op drie cruciale punten is aan de voorwaarden voldaan. De eis dat de 7 miljard terug moet komen is begrijpelijk, maar niet reëel. Henk Nijboer bestrijdt met klem dat er geen visie zou zijn. We zijn de financiële sector heel hard aan het hervormen. Met een wettelijke verankerde zorgplicht, met de strengste bonuswetgeving van Europa, met een eed voor bankiers. De fractie en het kabinet zijn de meest offensieve spelers in Europa om de bankensector gezond te krijgen. De sector is nog niet gezond, maar het is niet zo dat er geen visie is. Indiener Gerard Bosman voert het woord over motie 6 (Griekenland). Hij vindt ‘hervormen’ geen politiek neutraal begrip, maar een voorbeeld van neoliberale bezuinigingspolitiek: korten op publieke voorzieningen, flexibiliseren van de arbeidsmarkt en verlagen van de pensioenen. 20
Daarom schiet het preadvies tekort. Er is een andere aanpak nodig dan de neoliberale hervormingspolitiek. Het preadvies lijkt de motie overbodig te vinden, maar de motie uit de vorige ledenraad heeft nog tot geen enkele koerswijziging geleid. Het twistpunt in de onderhandelingen met de Grieken is de door de Eurozone gewenste verlaging van de toch al armzalige pensioenen. “Als we ooit nog zonder schaamte de Internationale willen zingen, moeten we voor deze motie stemmen.” Marco Florijn verwijst naar de motie van de vorige ledenraad. Jeroen Dijsselbloem is - zoals bijna dagelijks op tv te zien is – bezig de afspraken uit die motie uit te voeren. Het is niet zinnig om elke anderhalve maand een motie in te dienen en er weer over te discussiëren. “We hebben een afspraak gemaakt en daar houden we ons aan.” Hans Spekman voegt hieraan toe dat de motie vraagt weer iets te organiseren, maar ook binnen de PES wordt hierover gediscussieerd. “De vijand zit buiten, daar moeten we tegen vechten.” Daan Sanders, afdeling Zaanstreek, geeft een toelichting op motie 18 over Inkomensongelijkheid als bindingsmiddel. Bij de herziening van het stelsel gaat het niet over geld maar over een fundamentele visie op onze samenleving. De motie verzoekt de fractie en de bewindslieden na te denken over negen uitgangspunten. In de afwijzing staat niets over egalitaire samenlevingen die gezonder, slimmer, veiliger socialer, stabieler en gelukkiger zijn. Daar zou de PvdA naar moeten streven. Als de fractie dat nog een keer publiekelijk zegt, trekt de indiener zijn motie in. Martijn van Dam wil publiekelijk zeggen dat de PvdA streeft naar een rechtvaardiger samenleving. De reden om de motie niet over te nemen, is dat er ook zaken in staan waar het Presidium het niet mee eens is, bijvoorbeeld de stelling dat sociale mobiliteit een illusie is. De kern van de sociaaldemocratie is juist dat dit geen illusie is. Frank Depla heeft zojuist gehoord dat er wel een visie is op de bankensector. Als de fractie die met hem wil delen, is hij bereid motie 22 in te trekken. De voorzitter kan zich niet voorstellen dat de fractie haar visie niet zou willen delen en concludeert dat motie 22 is ingetrokken. De voorzitter brengt de financiële moties in stemming: Motie 1 ABN AMRO naar de beurs: Motie 5 Motie Beursgang ABN AMRO: Motie 6 Griekenland: Motie 18 Inkomensongelijkheid als bindingsmiddel:
verworpen verworpen verworpen verworpen
Motie 9 15 16 en 19 De voorzitter meldt mede namens Hans Spekman en de fractieleden dat het jammer is dat de indieners van de moties van tevoren geen contact opnemen met het kamerlid of lid van het Partijbureau dat er over gaat. Motie 9 Fraudewet Gerard Bosman neemt deze woorden ter harte, maar merkt op dat kamerleden hem ook hadden kunnen bellen want deze motie was al enige tijd bekend. De fractie geeft aan dat sommige onderdelen van de motie te ver gaan zonder die te noemen. Spreker vraagt die alsnog aan te geven.
21
Indieners wilden met deze motie een signaal afgeven dat we op een andere manier naar de bijstand moeten kijken. Die dient als vangnet en die functie komt nu onder druk te staan. Motie 16 Flexwerkers bij de overheid niet buiten de deur door WWZ Anja van Zantvoort vertelt dat de motie voorstelt om flexwerkers die twee jaar of meer bij de overheid in dienst zijn een vast contract aan te bieden. Het preadvies wijst de motie af omdat geen rekening gehouden wordt met tijdelijke projecten. Spreekster vindt de term ‘structureel werk te vaag. Nu zijn mensen soms zeven jaar op tijdelijke basis in dienst. Motie 15 Beter schooladvies basisonderwijs Selwwyn Hanselman doet twee verzoeken om tekstuele wijziging. Bij de constateringen een punt toevoegen: het basisonderwijs heeft behoefte aan een grote kwaliteitsimpuls. Bij actiepunt 2 toevoegen: ook expliciete aandacht voor vakinhoudelijke onderwerpen als taal en rekenen. Slewyn vindt het niet duidelijk hoe de in het preadvies vermelde ambities worden gerealiseerd door het kabinet en wat de insteek is van de fractie. Hij verzoekt de fractie aan te geven wat de effecten zijn van de al ingezette beleidswijzigingen op het vlak van basisonderwijs en de beroepsopleidingen voor leerkrachten. Tot slot wil hij weten of de tekstwijziging nog iets verandert aan de mening van de fractie. Motie 19 Humaan en rechtvaardig buitenschuldbeleid Sander Terphuis (namens de indieners) was verrast over de tekst van het preadvies. Het lijkt erop dat de fractie het moet de motie eens is, maar deze wordt toch afgewezen. De staatssecretaris vergelijkt asielzoekers met Holleeder, maar de PvdA moet opkomen voor asielzoekers. De motie is gebaseerd op deskundige aanbevelingen van de Adviescommissie Vreemdelingenzaken. Indieners roepen op dit rapport niet af te wijzen en de motie te steunen. Martijn van Dam wil in zijn algemeenheid iets zeggen over de moties 9, 15 en 16. Tijdens de sessie van Young United zat iedereen vanmorgen in een kring en werd met elkaar een gesprek gevoerd. Hij mist dat bij deze drie moties. John Kerstens voert binnenkort een debat over de Fraudewet. Je kunt hem benaderen per e- mail
[email protected] - of per telefoon 070 31 82 796. Bespreek met hem wat je daar wilt inbrengen. Daar kom je verder mee dan met moties op detailniveau waar de fractie op zich wel achter kan staan, maar waar enkele dingen in staan die niet helemaal kloppen. Martijn vraagt de indieners die moties in te trekken omdat dit niet de manier is waarop je met elkaar politiek moet bedrijven. Dat geldt ook voor motie 15. We zijn het hier grotendeels met elkaar eens, maar deze motie is te gedetailleerd voor de fractie. Ook over motie 16 zijn we het met elkaar eens. Structureel werk bij de overheid moet ook structureel worden ingevuld. Voor echt tijdelijk werk moet het echter mogelijk zijn tijdelijke krachten in te huren. De motie gaat net een stapje te ver. Motie 19: mede doordat we er discussie over hebben gevoerd heeft de PvdA er voor gezorgd dat het kabinet het buitenschuldbeleid heeft verbeterd mede op advies van de ACVZ.
22
Twee zaken in deze motie zijn voor de fractie niet hanteerbaar: de strikte termijn van één jaar. Verder zijn de kosten voor het aanvragen van een buitenschuldvergunning niet 900 euro, maar 307 euro. De voorzitter doet een voorstel van orde. Er is geen tijd voor uitgebreide discussie. Iedereen heeft de moties kunnen lezen, dus stelt hij voor deze in stemming te brengen. Gerard Bosman wil motie 9 Fraudewet aanhouden tot de volgende vergadering en in die tussentijd met John Kerstens overleggen. De indieners willen moties 15 en 16 intrekken en met de kamerleden in overleg. Motie 19 wordt aangehouden. De voorzitter constateert dat er geen moties meer zijn om over te stemmen. Hij dankt iedereen voor de inbreng en flexibiliteit. Speech Diederik Samson Dames en heren, Op 11 april spraken wij elkaar, een paar kilometer verderop in Nieuwegein, over allerlei actuele Haagse thema’s. We spraken ook af de komende ledenraden een aantal maatschappelijke thema's die de kernwaarden van onze politiek raken, verbinding, verheffing, verder uit te diepen. Soms volgt na zo'n toezegging een lange periode van stilte, deze keer niet. Ik ben blij dat de partij de uitdaging zo snel heeft opgepakt. En ik ben blij met de grote betrokkenheid van veel partijgenoten daarbij. Ik wil met name Marco Florijn, Monika Sie en alle anderen bij de Wiardi Beckman Stichting bedanken voor hun bijdrage aan deze ledenraad. Zonder jullie was dit niet mogelijk geweest. Dank daarvoor. Dames en heren, Een van de sessies vandaag heette 'weg met de standenmaatschappij', over de hardnekkiger wordende tweedeling van onze samenleving. Het is het onderwerp dat de komende jaren al onze aandacht, energie en inzet vraagt. Het bestrijden van de tweedeling, het creëren van binding, het realiseren van een rechtvaardige samenleving. Het is immers waar wij voor opgericht zijn. De sociaaldemocratie is opgericht om de volkswijsheid 'Wie voor een dubbeltje geboren is, kan nooit een kwartje worden', om die volkswijsheid te logenstraffen. En we mogen prat gaan op een succesvolle strijd. De afgelopen decennia zijn er door onze inspanningen spectaculaire resultaten geboekt. Wie kent niet de voorbeelden van de eerste zoon of dochter uit het gezin die ging studeren en een mooie baan kreeg. De kinderen die dankzij hun eigen inzet en door de kansen die ze kregen, het arme milieu van hun ouders ontvluchtten en hun dromen en ambities konden waarmaken. Het verhaal van verheffing en emancipatie, van kansen bieden, het is ons verhaal. Ons ideaal. Maar dat ideaal van een samenleving, waarin mensen uit alle sociale milieus in staat zijn de grenzen te doorbreken en zich met elkaar verbonden voelen, staat onder druk. De verbondenheid lijkt te eroderen. Het is meetbaar: het Sociaal Cultureel Planbureau toonde aan dat er een hardnekkige scheiding dreigt te ontstaan tussen een kansarme onderlaag en een bovenlaag met alle mogelijkheden. Maar
23
indringender. Het is voelbaar. Steeds meer ouders verliezen de hoop dat hun kinderen het beter krijgen dan zij. Dat gevoel slaat het optimisme uit het leven, uit de samenleving. Als dat gevoel manifest wordt, verliezen we de strijd. Dan wordt de kloof onoverbrugbaar. En dat, partijgenoten, mogen we nooit laten gebeuren. Het verkleinen van inkomensverschillen, waar het zo vaak over gaat in Den Haag en in de kranten, is belangrijk bij het dichten van de kloof. Daarom ben ik er trots op dat we in deze coalitie voor het eerst in 40 jaar weer actief aan inkomensverdeling doen. Omdat wij weten hoe belangrijk het is voor een rechtvaardiger samenleving. En daarom ben ik ook zo getergd om ervoor te zorgen dat we bij de komende belastingherziening ook vermogens rechtvaardiger gaan belasten. Zodat kleine spaarders minder betalen en grote beleggers, die een hoger rendement halen, meer. Zodat we de vermogenskloof weer wat dichten. Onze strijd is nog lang niet af. Maar de kloof waar ik me echt ongerust over maak, gaat over veel meer dan inkomen en vermogen. Want ook op andere, en veel essentiëlere aspecten van het leven neemt de kloof toe: opleiding, arbeidsmarktpositie, gezondheid, partnerkeuze en maatschappelijke status. Die kloof groeit in de breedte, de verschillen worden groter. Maar ook in diepte: de verschillen worden hardnekkiger en dreigen een erfelijk karakter te krijgen. Mensen met een hoge opleiding kiezen een partner met hoge opleiding, krijgen kinderen met een zeer grote kans op een hoge opleiding, en begeven zich in kringen van mensen met een hoge opleiding. Hetzelfde geldt voor mensen met een lagere opleiding. De twijfel neemt toe. Blijven dubbeltjes dan toch weer dubbeltjes? Verliezen we de strijd? De nachtmerrie van grenzen aan het verheffingsideaal en een Nederland van gescheiden werelden dreigt onze droom te verstoren. Sociaaldemocraten mogen zich hier nooit bij neerleggen. Verheffing en verbinding zijn immers onze kernopdrachten. En dus blijven we dromen. En strijden voor die droom. Onze strijd gaat over een samenleving, een economie, waarin het vanzelfsprekend is dat er voor iedereen een plek is. Dat we de dreiging van baanloze groei of tweedeling op de arbeidsmarkt hebben afgewend, dat we de afslag naar een economie waarin alleen voor de allersnelsten nog plek is, rechts hebben laten liggen en dat we linksaf zijn geslagen naar die samenleving waarin iedereen tot zijn recht kan komen. Er aan iedereen recht wordt gedaan. Ik droom dus van de dag dat we met verbazing terugkijken naar het jaar 2015 waarin er voor bijna negen op de tien mensen met een arbeidsbeperking geen werk was bij een reguliere werkgever. Dat er zelfs een quotumwet moest komen, als stok achter de deur. Want mijn droom is dat er over tien jaar overal, in elk bedrijf, mensen werken met een kleine of grotere beperking. Over tien jaar is het normaal dat op elke werkvloer iemand met een arbeidshandicap deel uit maakt van het team. Het begin is er al. Het prachtige initiatief ‘collega’s met karakter’ laat zien dat het taboe op collega's met een psychische stoornis te doorbreken is. Zo vanzelfsprekend is het voor heel veel werkgevers echter nog niet. Daarom geeft Jetta Kleinsma nu een forse duw door werkgevers te verplichten plekken vrij te maken voor 125.000 mensen. Het gevecht om de droom over tien jaar waar te maken is al begonnen. Die droom van een economie waarin iedereen, van hoog tot laagopgeleid, van high-potential tot arbeidsgehandicapte, terecht kan, die droom wordt immers niet vanzelf bewaarheid. Als we de krachten van markten en globalisering ongebreideld 24
hun gang laten gaan, staat straks een te groot deel van de mensen langs de kant, zonder zekerheden, zonder perspectief. Er zijn keuzes nodig. Er is strijd nodig. Voor een opleving van onze maakindustrie bijvoorbeeld. Omdat die een duurzame pijler kan zijn onder onze welvaart. En omdat de maakindustrie bijdraagt aan een genereuze economie die kansen geeft aan iedereen. In de machinefabriek in Emmen bedenken en tekenen universitaire en HBO-ingenieurs de concepten, verdelen de voormannen het werk en lassen en frezen de jongens met een mbo-2 opleiding de constructies. Ouderen leren de jongeren het vak en brengen ze naar een hoger niveau. De jongen met een arbeidshandicap vindt zijn plek in de logistieke afdeling. Het is geen romantiek van de jaren 50, maar de realiteit van de 21ste eeuw. We hebben er veel meer van nodig. Nederland moet het vakmanschap en haar maakindustrie koesteren en uitbouwen. Voor een sterkere economie en een completere arbeidsmarkt. Ik strijd voor een land waarin het accent is verschoven van een dienstverlenende en financiële economie, met alle risico's van dien, naar een bloeiende maakindustrie. Met focus op lange termijn, niet gericht op winst, maar op meerwaarde. Dat is het ondernemerschap waar de sociale markteconomie die Nederland is uiteindelijk op drijft. Ik droom van een samenleving waarin ons onderwijs ervoor zorgt dat iedereen op die arbeidsmarkt terecht kan. Ik droom daarom van de volgende revolutie in ons onderwijs. Die gaat plaatsvinden in het MBO. Daarover schreef Jan van Zijl onlangs een indringend manifest. Verhef de MBO-er, zei hij. En terecht. Het blijft de eerste opdracht van de sociaaldemocratie: de verheffing via ons onderwijs. Juist nu achterstanden hardnekkiger worden. En ik maak me zorgen. Ik zie weliswaar met trots hoe goed we onze MBO-ers opleiden. Klaarstomen voor de toekomst. Maar met angst en beven zie ik ook hoe die toekomst steeds onbereikbaarder wordt. Bedrijven trekken de onderste sport van de ladder steeds hoger op. Al lang onbereikbaar voor MBO-1. Straks ook MBO-2. Niks genereus. Keihard. En dus moet ons onderwijs nog beter. MBO’s moeten vakscholen worden. Er is een cultuurverandering nodig. Het gaat te langzaam. Waarom worden we nog steeds geconfronteerd met de valse megalomanie die scholen kapot maakt, zoals in Leiden? Waarom duurt de beloofde schaalverkleining van de opleidingsfabrieken Zadkine en Alberda zo lang? Er zijn goede voornemens, het kabinet heeft de juiste ideeën, maar we dreigen de strijd te verliezen. Er is meer haast en meer urgentie nodig. Om onze droom waar te kunnen maken heb ik opgeroepen een deltaplan te maken. Een deltaplan maakindustrie. Een deltaplan om van MBO's snel vakscholen te maken, nog meer technici op te leiden, financiers te stimuleren om in de maakindustrie van de toekomst te investeren, als het moet met hulp van de overheid, de Nederlandse Investeringsinstelling. Die is op ons aandringen opgericht en vorig jaar schoorvoetend begonnen. Komende tijd willen we de resultaten zien, en wat de PvdA betreft groeit de instelling door tot een echte investeringsbank, om die genereuze economie te helpen groeien. Er is snel minder belasting op arbeid nodig, met name voor de lagere inkomens, om het aannemen van mensen aantrekkelijk te maken. Maar er is ook lastenverlichting nodig voor werkgevers die stageplekken beschikbaar stellen, die hun oudere werknemers tijd laten vrijmaken om jonge mensen op te leiden. Wat mij betreft
25
gebruiken we de komende belastingherziening dus ook voor een extra impuls voor het beroepsonderwijs. Maakindustrie geeft Nederland ook op een andere manier toekomst. Een duurzame toekomst. Duurzame energie, elektrisch transport, chemie op basis van biobrandstoffen, offshore energiewinning. We zijn er goed in. Als we onze inspanningen opvoeren en voor radicalere oplossingen kiezen, kunnen we onze droom waarmaken. De generatie van onze ouders bereikte de maan, wij kunnen de zon grijpen en toekomstige generaties van welvaart, voedsel en energie voorzien. Dat is mijn droom. Daarvoor wil ik met u strijden. Partijgenoten, de strijd aanbinden met tweedeling, werken aan nieuwe vormen van verbinding, bouwen aan een toekomst voor onze kinderen. In deze weinig vergevensgezinde tijd. Het is zwaar, u voelt dat, ik voel het ook. Maar het was nog nooit zo hard nodig. We hadden de comfortabele zijlijn kunnen verkiezen. En dan roepen dat het een allemaal schande is. De makkelijke route. We deden dat niet. Wij kozen voor de andere route. Omdat we ons niet neerleggen bij een samenleving waarin een goed leven straks slechts nog het geluk van enkelen is. Daarom namen we verantwoordelijkheid. Daarom verbouwen we nu de arbeidsmarkt, de economie, de zorg, de sociale werkvoorziening, de energievoorziening. Daarom voeren we al die, soms omstreden hervormingen, door. Omdat we onze dromen willen waarmaken. Daarom bouwt Lodewijk Asscher aan een eerlijke arbeidsmarkt; dwars tegen het gedram van de werkgeverslobby in, dringen we de flexibilisering van de arbeidsmarkt terug, binden we de strijd aan met de cynische economie die alles wat onrendabel is aan de dijk zet. Daarom werkt Jetta aan de verandering van de sociale werkvoorziening en zorgt dat mensen met een arbeidshandicap een plek krijgen in bedrijven. Daarom probeert Jet Bussemaker de vakscholen van de grond te krijgen. Zodat de economie waarin er voor iedereen een plek is, weer een stap dichterbij komt. Ik zie de onrust die ermee gepaard gaat. Ik voel de verleiding. Alles bij het oude laten. Geen zekerheden wegslaan, Omdat zekerheid toch al zo'n een schaars goed is in deze tijden. Maar dat zou bedrog zijn. Want de enige zekerheid die we overhouden als we niets doen, is de zekerheid dat de verzorgingsstaat die we nu kennen en koesteren er niet meer is voor de volgende generaties. Wie niets verandert heeft nu een mooi verhaal, maar staat straks voor zijn kinderen met de mond vol tanden. Wij kiezen voor de samenleving van nu, en die van later. Dat is het verhaal van de Partij van de arbeid. Het verhaal van verbinding, van verheffing. Het verhaal van strijd en vooruitgang. Het verhaal waar ik voor sta. Met alles wat ik in me heb. Dank u wel.
26
