5 . 0 2 0 0 5 5
Van:
Plukaard, W e n d y
Verzonden:
d o n d e r d a g 1 o k t o b e r 2015 15:54
Aan:
Stadhuis
CC:
! Griffie
Regislratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op:
05/10/2015
Onderwerp:
FW: Brief aan leden B & W en G e m e e n t e r a a d i.z. v e r d u u r z a m i n g varkenssector
Bijlagen:
2 0 1 5 - 0 9 - 2 8 Brief B e n W en G e m e e n t e r a a d m e t b i j l a g e n . p d f
svp inboeken
' I OKT. 2015
Wendy Plukaard | Algemeen secretaris vd Griffie | Gemeente Woerden Postbus 45, 3440 AA Woerden | Blekerijlaan 14, 3447 GR Woerden T 0348 - 428 805 | https://aemeenteraad.woerden.nl
Şeh. Ambt: Streefdat:
—Oorspronkelijk b e r i c h t — Van: N W «:info(á)nvv.n^ Verzonden: ma 28-09-2015 15:07 Onderwerp: Brief aan leden B&W en Gemeenteraad i.z. verduurzaming varkenssector Bijlage: 2015-09-28 Brief BenW en Gemeenteraad met bijlagen.pdf Aan: N W *:info(5)nvv.n^: Geachte Griffier, Hierbij treft u een digitale brief aan, die is gericht aan de raadsleden van uw gemeente met daarbij ingesloten vier bijlagen. Wij verzoeken u vriendelijk deze beschikbaar te stellen aan de gemeenteraadsleden. Voor nadere informatie kunnen u of de raadsleden altijd contact opnemen met de heer Paul Wouters. De heer Wouters is lid van het Dagelijks Bestuur van de Nederlandse Vakbond Varkenshouders ( N W ) . Binnen het bestuur is hij verantwoordelijk voor de Public Affairs (06 1775 4598 I p.woutersgjnw.nl). Wij danken u vriendelijk voor de genomen moeite. Met vriendelijke groet, Nederlandse Vakbond Varkenshouders
ï
^Nederlandse
Uarkenshou(Jers
üakbond
Postbus 591 3770 AN Barneveld Tel. 0342-418478 Fax 0342-418472 www.nvv.nl
1
^ | Nederlandse .
Uarkenshouders
Uakbond
A a n het C o l l e g e v a n B&W e n de G e m e e n t e r a a d
Barneveld, 2 8 s e p t e m b e r 2 0 1 5
Betreft: v e r d u u r z a m i n q v a r k e n s s e c t o r
Geachte leden v a n het College v a n B & W en d e G e m e e n t e r a a d , D e N e d e r l a n d s e V a k b o n d V a r k e n s h o u d e r s ( N W ) vindt het belangrijk dat de Nederlandse g e m e e n t e n op de hoogte zijn van d e ( d u u r z a m e ) ontwikkelingen in de varkenssector. De N W z o u het zeer w a a r d e r e n als u hiervan kennis n e e m t en deze informatie m e e n e e m t in uw besluiten. D e varkenshouderij is op eigen initiatief bezig met een forse duurzaamheidsslag. V e r r e w e g de meeste veehouderijbedrijven zijn in het bezit v a n het kwaliteitscertificaat 1KB en/of e e n erkenning voor dierenwelzijn en/of milieu zoals het Beter L e v e n - k e n m e r k v a n de Dierenbescherming, Milieukeur of Keten D u u r z a a m Varkensvlees. O m zo'n certificaat te behalen, voldoen v a r k e n s h o u d e r s a a n bovenwettelijke eisen, bovenop de al zeer strenge Europese en Nederlandse regelgeving op het gebied v a n dierenwelzijn en milieu. Dit betekent dat deze bedrijven op vrijwillige basis of op eigen initiatief a a n e e n bepaald concept m e e d o e n . De kosten die zij m a k e n o m aan de extra eisen te voldoen, k u n n e n zij terugvragen in de prijs v a n hun varken. Met andere w o o r d e n : de consument betaalt extra voor dit vlees. De varkenshouderij vindt e e n verdere v e r d u u r z a m i n g noodzakelijk. De sector heeft d a a r o m s a m e n met haar ketenpartners e e n visie g e s c h r e v e n , getiteld: 'Recept voor D u u r z a a m Varkensvlees' (RDV, zie bijlage). De visie is inmiddels a a n g e v u l d met een innovatie- e n uitvoeringsagenda. Het Recept voor D u u r z a a m V a r k e n s v l e e s bestaat uit vier t h e m a ' s : Markt Ä c o n s u m e n t 'Een eerlijke verdeling v a n d e m a r g e in de keten betekent dat elke schakel de ruimte heeft voor d u u r z a m e investeringen naast het v e r w e r v e n van een inkomen.' Gezond S transparant 'Met e e n nieuw kwaliteitssysteem wil de varkenssector d e zorgvuldige productiewijze in de totale varkensvleesketen zichtbaar m a k e n . ' M a a t s c h a p p i j 8. o m g e v i n g ' O n d e r n e m e r s in de varkenshouderij staan middenin de samenleving en ontwikkelen hun bedrijven in dialoog met de o m g e v i n g . ' V a r k e n S kringloop 'De varkenssector werkt a a n energieneutrale stallen en het d u u r z a a m benutten van mest. Daarnaast zullen de v a r k e n s natuurlijk gedrag moeten kunnen vertonen.' D e N W wil zich, s a m e n met de g e m e e n t e n , provincie, de maatschappij en onze boeren, richten op e e n vitale varkenshouderij die toekomstbestendig is. De sector moet op het
Postbus 591 3770 AN BARNEVELD Tel. (0342)418 478 Fax(0342)418 472 E-mail info@nvv nl www.nvv.nl KvK nr. 40124982
^ | Nederlandse ,
Uarkenshouders
Uakbond
gebied v a n g e z o n d h e i d , dierenwelzijn, milieu, maatschappelijke en landschappelijke inpassing verantwoordelijkheid n e m e n . Dit willen wij d o e n met het Recept voor D u u r z a a m V a r k e n s v l e e s als leidraad. D e al lopende transitie naar een nóg d u u r z a m e r e varkenshouderij moet niet verstoord w o r d e n door bovenwettelijke maatregelen v a n provinciale en gemeentelijke overheden bovenop onze nationale en E u r o p e s e regelgeving. Door extra provinciale e n gemeentelijke eisen op te leggen a a n varkenshouders, w o r d e n d e kosten die d a a r m e e g e m o e i d zijn eenzijdig afgewenteld op de boer. Dit betekent dat de investeringen die de v a r k e n s h o u d e r s m o e t e n d o e n , niet k u n n e n w o r d e n d o o r b e r e k e n d in de keten. De c o n s u m e n t hoeft in dat geval dus niet te betalen voor d e extra wettelijke eisen op het gebied van dierenwelzijn en milieu. H i e r m e e wil d e N W a a n g e v e n dat aan v e r d u u r z a m i n g e e n prijskaartje hangt. O n z e sector is zich e r v a n bewust dat er stappen gezet m o e t e n w o r d e n . D e z e stappen m o e t e n echter w e l in de juiste volgorde plaatsvinden, zodat iedereen in de keten baat heeft bij v e r d u u r z a m i n g : burger, c o n s u m e n t , overheid én de boer. Z o d r a d u u r z a a m h e i d s m a a t r e g e l e n w o r d e n vastgelegd in w e t g e v i n g , w o r d t d e boer dé kans o n t n o m e n o m d e kosten uit de markt v e r g o e d te krijgen. Dit zorgt voor e e n ongelijke margeverdeling in de sector, z o w e l nationaal als internationaal. Naar aanleiding van b o v e n s t a a n d e uiteenzetting hebben wij in d e bijlagen extra informatie g e b u n d e l d die voor u als raadslid wellicht v a n belang kan zijn. Wij pleiten ervoor o m de sector zelf haar verantwoordelijkheid te laten n e m e n door met het Recept voor D u u r z a a m V a r k e n s v l e e s in te spelen op de maatschappelijke w e n s o m d u u r z a m e r te produceren en d e maatschappelijke w e n s e n niet in w e t - en regelgeving o m te zetten. Heeft u b e h o e f t e aan m e e r informatie of een gesprek o m verder te praten over dit o n d e r w e r p ? Wij zijn ten alle tijden bereid o m met u verder v a n g e d a c h t e n te wisselen over d e varkenshouderij. U kunt contact o p n e m e n met Paul W o u t e r s . De heer W o u t e r s is lid van het Dagelijks Bestuur v a n d e N e d e r l a n d s e v a k b o n d V a r k e n s h o u d e r s ( N W ) (06177 545 967
[email protected]). Met vriendelijke groet, Nederlandse Vakbond Varkenshouders
{J KJ
Ingrid J a n s e n Voorzitter
Bijlagen: Recept voor D u u r z a a m V a r k e n s v l e e s V r a a g en a n t w o o r d Hepatitis E Publiekssamenvatting van d e eerste resultaten uit het V G O onderzoek ( O n d e r z o e k RIVM) O n d e r z o e k L U M C wijst uit: kinderen die opgroeien op de boerderij hebben minder last van a s t m a
Postbus 591 3770 AN BARNEVELD Tel. (0342)418 478 Fax (0342)418 472 E-maìl
[email protected] wwwnvvnl KvKnr 40124982
ĥ
ŕ 1
Ķ w
RECEPT V O O R D U U R Z A A M VARKENSVLEES VISIE V A N DE S A M E N W E R K E N D E V A R K E N S V L E E S K E T E N
s e p t e m b e r 2014
DE RECEPT VOOR DE TOEKOMST D i t d o c u m e n t is h e t r e s u l t a a t v a n i n t e n s i e v e e n u i t g e b r e i d e d i s c u s s i e s o v e r d e t o e k o m s t v a n de varkensvleesketen. D e organisaties v a n varkenshouders - L T O en N W
- e n de organisatie
v a n de vleessector - C O V - hebben hiertoe g e z a m e n l i j k de verantw o o r d e l i j k h e i d g e n o m e n . H e t r e s u l t a a t is e e n t o e k o m s t v i s i e d i e w o r d t o n d e r s c h r e v e n e n g e d r a g e n d o o r d e z e o r g a n i s a ties. W e s l u i t e n h i e r m e e a a n b i j d e c o n c l u s i e s e n a a n b e v e l i n g e n v a n d e C o m m i s s i e - V a n
Doorn
{ V e r b o n d v a n D e n B o s c h ) , m a a r s p i t s e n o n s t o e o p d e v a r k e n s v l e e s k e t e n . ( D e z e v i s i e is o o k
het
k a d e r v o o r d e k e n n i s - e n i n n o v a t i e a g e n d a v a n d e T o p s e c t o r A g r i SĹ F o o d e n i n h e t b i j z o n d e r d e P r i v a a t P u b l i e k e S a m e n w e r k i n g (P P S) S a m e n w e r k e n d e V a r k e n s v l e e s k e t e n . ) A l s o n d e r n e m e r s i n d e v a r k e n s v l e e s k e t e n z i j n w e p r o d u c e n t e n v a n v o e d s e l . Z o a l s bij h e t bereiden van voeding een recept visie
richting
richting
geeft v o o r het beste resultaat, z o w i l l e n w i j m e t deze
geven aan onze t o e k o m s t . I n dit recept zijn d u u r z a a m h e i d , gezondheid en m a a t
schappelijke waardering de basisingrediënten.
Maarten Rooi jakkers
4BũdNederiand I n g r i d Jansen
Nederlandse »«"""«
U a r k e n s h o u dA e r s
U
[os G o e b b e l s
C O MCentrale Organisatie voor de Vicessector
3
DUURZAME VARKENSVLEESPRODUCTIE
DUURZAME
Het uitgangpunt van deze visie is onze gezamenlijke ambitie. Dit is w a t we met de varkensvleesketen willen bereiken vóór 2020:
VARKENSVLEESPRODUCTIE
k u n n e n a l l e e n w o r d e n g e m a a k t , als d a a r
p r o d u c t i e ( v e r s v lees, v l e e s w a r e n e n a n d e r e
tegenover extra opbrengsten staan. In de
bereidingen) heeft consequenties v o o r alle
k e t e n is m e e r o p b r e n g s t m o g e l i j k a l s e e n
schakels in de p r o d u c t i e k e t e n , de varkens
s c h a k e l e x t r a w a a r d e l e v e r t ut als er schaarste
houderij, toeleverende industrie, de slachte
is o p d e m a r k t .
WERELDWIJD T O O N A A N G E V E N D ZIJN IN
'
ALS V O E D S E L P R O D U C E N T E N
DUURZAAMHEID
EEN SUBSTANTIËLE BIJDRAGE LEVEREN A A N
WELVAART IN N E D E R L A N D , OP EEN M A N I E R
DIE M A A T S C H A P P E L I J K
DE
verduurzaming
duur
z a a m h e i d is e s s e n t i e e l v o o r e e n g o e d f u n c t i o
te bereiken v e r n i e u w e n w e de s a m e n w e r
nerende keten. Hiervoor moeten we nieuwe
k i n g tussen de schakels v a n de k e t e n .
waardemodellen ontwikkelen en nieuwe
M A R K T IS L E I D E N D
o n t w i k k e l i n g vraagt o m een extra impuls.
marketingstrategieën uitwerken. Deze
WORDT
GEWAARDEERD
Het waarborgen van economische
rij. de vleesver w e r k i n g , het t r a n s p o r t , de retail e n f o o d service. O m
"
investeringen in de keten. Hogere kosten
V e r d u u r z a m i n g van de varkensvlees
S A M E N W E R K E N B I N N E N DE K E T E N , V O L G E N S R E N D E R E N D E VER Dl EN M O D E L L E N
We
W A A R B I N N E N DE M A R G E EERLIJK W O R D T V E R D E E L D .
de consument in NoordwestEuropa. De
VERDERGAANDE KETENSAMEN WERKING
m a r k t is l e i d e n d . D e b e h o e f t e n v a n d e
De samenwerkende varkensvleesketen
c o n s u m e n t e n de w e n s e n v a n de retail e n
daarom voor verdergaande ketensamen
f o o d service z i j n o n s k o m p a s . P r o d u c t
w e r k i n g . D a a r m e e k u n n e n w e de m a r k t
e i g e n s c h a p p e n als s m a a k , g e m a k e n p r i j s z i j n
vraag en de p r o d u c t i e beter o p elkaar
D e varkensv leesketen staat v u u r
h e d e n h e b b e n h u n bedrijf te o n t w i k k e l e n .
grote
u i t d a g i n g e n . A a n d e e n e k a n t is e r w e r e l d
De commissieVan D o o r n (Verbond
w i j d een groeiende vraag naar voedsel.
D e n Bosch) concludeert Ín haar
wereldbevolking groeit en in
P e
opkomende
'"Al h e t vlees d u u r z a a m ' " d a t i n d e
e c o n o m i e ë n n e e m t de behoette aan
landse context intensieve
hoogw aardige voedingsmiddelen
v e r b o n d e n zal m o e t e n w o r d e n
zoals
met
d u u r z a a m : zorgvuldig intensief
kant heelī de (intensieve) veehouderij
ingepast. Als S a m e n w e r k e n d e
N e d e r l a n d te m a k e n m e t
maatschappelijke
Neder
veehouderij
z u i v e l , vlees e n eieren toe. A a n de a n d e r e in
van
rapport
vleesketen pakken LT(), N W
en
lokaal
Varkens en C O Y
deze
richten
ons op toegevoegde waarde voor
daarbij belangrijk. N e t zo v o o r n a a m zijn
a f s t e m m e n . W e z i j n d a a r d o o r beter in staat
beleving, gezondheid en dierenwelzijn.
afspraken te m a k e n over k w a l i t e i t en
Daarnaast spelen aspecten een rol die m i n d e r
prod uctievoorw aarden, onder andere op
g o e d zijn uit te leggen aan de c o n s u m e n t .
h e t p r i m a i r e b e d r i j f . I n o n z e v isie l e i d t d a t
Voorbeelden zijn milieu. CO.uitstooť
tot betere en stabielere prijzen en
(carbon footprint), landgebruik en verant
financiële
w o o r d geproduceerde vtfvoergrondstoŕïen.
z o w e l v a r k e n s h o u d e r s als s l a c h t e r i j e n e n
D i t alles v raagt o m a n d e r e h o u d e r i j s y s t e m e n
vleesverwerkers genoegen n e m e n
op varkensbedriļven en
m i n d e r vrijheidsgraden en een
ketenstructuren
waarin integrale d u u r z a a m h e i d
wordt
van h u n
minder
risico's. D a a r staat t e g e n o v e r dat
met
inperking
K'slissingsruimte.
uitdaging op.
g e b o r g d . E s s e n t i e e l is o o k e e n l o g i s t i e k i n d e k e t e n d i e is g e r i c h t o p g e s c h e i d e n p r o d u c t
We w e r k e n o n z e visie u i t i n a c t i e p l a n n e n
toegenomen onrust over v olksgezond
O m d i e a m b i t i e w a a r t e m a k e n , is e e n
stromen. Daarmee k u n n e n we inspelen op
v o o r d e v o l g e n d e v i e r t h e m a 's.
heidserïecten. O n d e r n e m e r s hebben te
transitie nodig. De commissie Van
een differentiatie i n de vraag van uit de
*
Markt en consument
m a k e n met een opeenstapeling van
f o r m u l e e r t h e t als v o l g t : " H e t
*
Gezond 4
*
Maatschappij ä
issues: v e r a n d e r d e o p v a t t i n g e n o v e r d i e r e n welzijn en schaalgrootte van bedrijven en
vaak
Doorn
markt
realiseren
omgeving
v a n tie c o n d i t i e s w a a r o n d e r e e n v e e h o u d e r
ECONOMISCH
niveau zorgen procedures en gebrek aan
(jp m a a t s c h a p p e l i j k geaccepteerde
De g e n o e m d e transitie brengt extra p r o d u c
» Varken ä
draagvlak v o o r stagnatie waardoor
z i j n d i e r e n h o u d t , vereist een o m s l a g of,
tiekosten m e t zich m e e . V o l d o e n aan vragen
Deze thema's w o r d e n op de v olgende
sterker g e f o r m u l e e r d , een
v a n u i t de m a r k t en de maatschappij vraagt
pagina's toegelicht.
varkenshouders nauw elijks
veel
mogelijk
doorbraak."
DUURZAAM
transparant
b e p e r k e n d e b e l e i d s m a a t r e g e l e n , ť *p l o k a a l
manier
kiest
kringloop
5
MARKTCONCEPTEN
EERLIJKE V E R D E L I N G
Voor c o n s u m e n t e n w o r d t de verduurza
De S a m e n w e r k e n d e Varkensvleesketen gaat
m i n g v a n varkensvleesproductie
bij d e o n t w i k k e l i n g v a n n i e u w e w a a r d e m o
d o o r de introductie van nieuwe
merkbaar markt-
d e l l e n e n m a r k t s t r a t e g i e ë n u i t v a n h e t "fair
c o n c e p t e n . Labels k u n n e n de t o e g e v o e g d e
trade' principe v o o r a l l e schakelsin de keten.
w a a r d e v a n vlees o f v l e e s w a r e n z i c h t b a a r
We streven naar een 'faire' v e r d e l i n g v a n de
m a k e n . De S a m e n w e r k e n d e Varkensvlees-
m a r g e tussen retail/food service, v e r w e r k e r /
keten streeft naar een jaarlijkse t o e n a m e
slachter, varkenshouder en toeleverende
m e t t e n m i n s t e 15 p r o c e n t v a n v l e e s m e t
industrieën/dienstverleners. Deze u aarde
e e n d u u r z a a m h e i d s k e u r m e r k of
m o d e l l e n borgen dat elke schakel een marge
-kenmerk
( i n c l u s i e f b i o l o g i s c h ) . I n 2010 e n 2011 is d e z e
m a a k t die de r u i m t e geeft v o o r
groei ruimschoots gehaald, m e d e dankzij
investeringen naast het v e r w e r v e n v a n een
het
i n k o m e n . Een ketenbreed voorstel ('Waar
Beter Leven
d e v o l perspectief v o o r a n d e r vlees 2020') v a n
kenmerk.
Daarnaast o n t w i k k e l t de vleesindustrie
MARKT ói C O N S U M E N T
duurzame
succes v i n varkensvlees m e t ėėn ster v a n h e t
concepten die varkensvlees verrijken
THEMA 1
MARGE
C B L , F N L I , ITO.
met
C O V e n LĽI Wa geningen
U R is o p g e n o m e n í n d e o n d e r z o e k s - e n
plantaardige eiwitten voor een gezond en
i n n o v a t i e a g e n d a v a n de S a m e n w e r k e n d e
duurzaam
Y ā r k e n s v l e e s k e t e n (PI'S P i g S 4 f o o d ) .
kwaliteitsproduct.
S T I M U L A N S U I T DE M A R K T Marktconcepten koppelen vragen vanuit de m a r k t aan v e r d u u r z a m i n g . S t i m u l e
Verduurzaming wordt zichtba a r voor de consument, met nieuwe
ringsmaatregelen en c o m e n a n t e n
kunnen
'Een eerlijke verdeling va n de
v a r k e n s h o u d e r s e n a n d e r e s c h a k e l s i n tie ke
marktconcepten en la bels die de toegevoegde wa a rde va n vlees of
len een extra steuntje in de r u g geven v o o r
marge in de keten betekent da t
investeringen in verduurzaming.
vleeswaren la ten zien. Bedrijven in de keten - van boer tot superma rkt -
Voorbeelden zijn duurzamestalsystemen het verwerken van d u u r z a m e
ontwikkelen nieuwe verdienmodellen met een 'fa ire' verdeling va n
en
elke scha kel de ruimte heeft voor
grondstoffen
in veevoer. Z o gebruikt de Nederlandse dier
duurzame investeringen na a st
v o e d e r i n d u s t r i e v a n a f 2013 a l l e e n n o g m a a r
de ma rge.
d u u r z a m e (RTRSgecertitīccerde) soja e n w o r d e n na 2015alleen n u g i n t e g r a a l zame stallen g e b o u w d .
duur
het verwerven va n een inkomen.'
' M e t een nieuw kwaliteitssysteem willen we de zorgvuldige productiewijze in de totale varkensvleesketen zichtbaar maken.
VERANTWOORD
GEBRUIK
DIERGENEESMIDDELEN
I ll t í V \ A
Z
GEZOND h. TRANSPARANT De varkensvleesketen werkt aan een gezonde productie. W i j staan onder meer voor een zorgvuldige en verantwoorde inzet van diergeneesmiddelen, zoals antibiotica. We ontwikkelen een nieuw ketenkwaliteitssysteem, voor het hele traject van producent tot consument. Hiermee maken we de productiewijze in de totale varkensvleesketen zichtbaar en transparant.
Diergeneesmiddelen, waaronder antib iotica, zijn belangrijk in de zorg voor onze dieren. Duurzaamheid betekent zorgvuldige en verantwoorde inzet van antibiotica, om resistentie tegen deze geneesmiddelen te voorkomen. Sinds 2012 gebruikt de primaire sector geen antibiotica die in onze viste exclusief bestemd zijn voor de humane gezondheidszorg. Verder zullen we volledig stoppen met preventief geb ruik. In onze visie zetten we antibiotica alleen in voor het behandelen van zieke dieren. Voor de reductie van antibioticagebruik is een convenant afgesloten. De doelstelling van 2013, een afname van 50 ten opzichte van referentiejaar 2Ü09, is al m 2012 bereikt. Hierdoor kunnen we v ersneld toew erken naar een v eehouderij waarb ij antibiotica alleen curatief wordt toegepast. Voor 2020 stellen we als doel voor anti bioticagebruik een niveau dat algemeen wordt beschouwd als verantwoord. Dat wil zeggen: een werkwijze die ook in de humane gezondheidszorg wordt gehanteerd, We gaan daarvoor de gezondheidszorg verb ete ren met preventief dier management. Met aanpassingen in huisvesting, management, voeding en veterinaire dienstverlening wil len we ons richten op gezonde dieren met een hogere gezondheidsstatus.
KETEN KWALITEITSSYSTEEM
De varkensv leesketen werkt aan een gezonde productie. Daarin zijn we transparant. Om de kw aliteit van ons varkensvlees te borgen, ontw ikkelen we een nieuw ketenkvvaliteits systeem. Hiermee maken w e de zorgvuldige productiewijze in de totale varkensvlees keten zichtbaar. De basis hiervoor is per I januari 2013 gelegd, door het koppelen van het GlobalGap kwaliteitssysteem (retail) aan de bestaande kwaliteitssystemen van de productieketen (1KB). We introduceren hiermee het principe van 'chain of custody*, waarin elke afnemende schakel de kwaliteits eisen borgt v an de eigen en toeleverende of" dienstverlenende schakel(s). Het nieuw e ketenkwaliteitssysteem omvat het hele traject van producent tot consu ment. Dit geldt voor retail, A merken en outofhomeconsumptie. De focus voor kwaliteitsverbetering komt te liggen op borgen van de hele keten, in plaats van controle per schakel. De retail implemen teert samen met ketenpartners nieuwe inkoopspeciĥcaties voor duurzaam varkens vlees in de periode 20132020. De agenda hiervoor krijgt in 2013 gestalte. We beheersen zoönosen met hulp van monitoring. Ons streven is om de risico's v oor de volksgezondheid tot een minimum te b eperken.
'Ondernemers in de varkenshouderij staan middeninde samenleving en ontwikkelen hun bedrijven in dialoog met hun omgeving.'
COMMUNICATIE
BEDRIJFSONTWIKKELING EN
Varkensbedrijven horen op het platteland.
EXPERIMENTEERRUIMTE
D e v a r k e n s v l e e s k e t e n is e e n v o r m
O n d e r n e m e r s staan in contact met
ván
v o e d s e l p r o d u c t i e d i e is v e r a n k e r d i n h e t
THEMA 3
MAATSCHAPPIJ 81 O M G E V I N G Varkensbedrijven horen op het platteland. Ondernemers moeten een bijdrage leveren aan de gemeenschap. In het proces van bedrijfs-
landelijk geliied. O n d e r n e m e r s i n de varkens-
keling bieden varkenshouders r u i m t e voor
h o u d e r i j leveren een actieve bijdrage aan de
dialoog, o m wensen uit de directe o m g e v i n g
b u u r t , de gemeenschap en het
m e e t e n e m e n i n h u n p l a n n e n . D a t is d e
plaatselijke
bedrijfsleven. Z e zijn actief m e t c o m m u n i catie m e t h u n lokale o m g e v i n g . Z o
werken
verantwoordelijkheid van de ondernemer. De varkensvleesketen m a a k t zich sterk
ze a a n e e n g o e d e l o k a l e i n p a s s i n g v a n e n
v o o r e x p e r i m e n t e e r r u i m t e , o m de gewenste
continuïteit voor hun
o n t w i k k e l i n g te versnellen. Innovaties v a n u i t
bedrijf.
D e v a r k e n s v l e e s k e t e n als g e h e e l d r a a g t
het bedrijfsleven k u n n e n een bijdrage leveren
actief bij aan v e r g r o t i n g v a n de m a a t s c h a p -
a a n d u u r z a m e r e v a r k e n s b e d r i j v e n die passen
pelijke waarderingen het imago van de
in h u n
v arkenssector. D e sector laat zich zien m e t
ontwikkeling bieden varkenshouders ruimte voor dialoog met hun
hun
o m g e v i n g . I n het proces v a n bedrijfsontwik
onder meer zichtslallen. Met (landelijke)
omgeving.
Samenwerkende Varkensvleesketen
vindt
dat d e lokale o v e r h e i d een v e r a n t w o o r d e
acties zoals h e t jaarlijkse W e e k e n d v a n h e t
l i j k h e i d heeft o m b e d r i j f s o n t w i k k e l i n g te
omgeving. W i j vragen van de (lokale) overheid daarbij te faciliteren
Varken en Big Challenge (Veehouderij
faciliteren; d o o r o p lokaal niveau de dialoog
kanker, A l p e ď H u Z e s ) verbinden we Kier,
t u s s e n o n d e r n e m e r s e n h u n o m g e v i n g te
en ondernemers speelruimte te gunnen.
burger, maatschappelijke organisaties en
faciliteren; d o o r o n d e r n e m e r s die investeren
overheid.
in innovaties de noodzakelijke e x p e r i m e n
tegen
t e e r r u i m t e te bieden.
11
NATUURLIJK GEDRAG VARKEN
1 f
THEMA4
VARKEN h KRINGLOOP In de duurzame varkenshouderij die w i j voorstaan, kunnen varkens hun natuurlijke gedrag vertonen en zijn geen ingrepen aan het dier nodig. In de voeding van onze dieren benutten we nevenstromen uit de levensmiddelenindustrie. De keten onderschrijft de klimaatdoelstellingen
Ons streven is dat de varkens in onze stallen soorteigen gedrag kunnen vertonen, voor alle belangrijke zogebeten functiegebieden, zoals eten. rusten en mesten. We kijken voortdurend naar mogelijkheden om mate rialen (bijvoorbeeld spel en nestmateriaal) aan te bieden die het natuurlijke gedrag beter mogelijk maken. In de duurzame varkenshouderij die wij voorstaan, zijn geen ingrepen aan het dier nodig. De enige uitzondering zi jn de oor nummers voor identificatie. In 2020 zijn de routinematige ingrepen uit het verleden, zoals het knippen of slijpen van tandjes van pasgeboren biggen en onverdoofde castratie, uitgebannen. We zullen actief w erken aan het overbodig maken van het couperen van de staarten.
van energie, diergezondheid en hel sluiten van kringlopen. Gezonde dieren hebben een beter leven en presteren beter. Ze zetten voer efficiënter om in vlees, waardoor de ecologische voetafdruk kleiner wordt. Zo leidt 0,1 procent verbetering van de voercom ersie tot 3 procent lagere CO, uitstoot. De varkenshouderij onderschrijft de kîimaatdoelsīellingen voor alle agro sectoren: 30 procent reductie van broeikas gassen, een aandeel van 20 procent her nieuwbare energie en jaarlijks 2 procent energiebesparing ten opzichte v an 1990, (Convenant Schone en Zuinige Agrosctoren) Onze ambities gaan een stap verder. We werken aan de volgende speerpunten: deenergieneutralestalen het duurzaam benutten van mest.
SLUITEN KRINGLOPEN, GEBRUIK
ENERGIE NEUTRALE VARKENSHOUDERIJ
VOEDSELRESTEN
Ons doel is een energieneutrale varkenshou derij te realiseren in 2020, door onder andere * verlaging van het energiegebruik; " vergroting van groene energieproductie via vergisting, terugwinnen van w armte en/of zonneeneigte.
Het varken is een alleseter en van oudsher een verwerker van voedsel resten. In de moderne varkenshouderij benutten we nevenstromen uit de levensmiddelenindustrie voor de voe ding van onze dieren. Sinds de jaren tachtig is de hoeveelheid nevenproducten in het rantsoen van varkens gestaag toegenomen tot bijna b,5 miljoen ton per jaar. Wij hebben de ambit ie het aandeel nog verder te vergroten. Daarnaast doen we onderzoek naar nieuwe (voor de humane consumptie ongeschikte) grondstoffen zoaís algen en insecten. Ook pleiten we voor de herintroductie van dier meel als grondstof voor varkensvoer.
van de agrosectoren en gaat een stap verder: w e werken aan de
KLIMAAT
energieneutrale stal en het duurzaam benutten van mest.
De varkensvleesketen zal de uitstoot van CO, reduceren door maatregelen op het gebied
DUURZAME ENERGIE EN MINERALEN
De varkensvleesketen investeert op bedrijfs niveau en op clusterniveau in productie van bioenergie, bodemverbeteraars en nieuwe generatie N, P en Kmeststoffen uit dierlijke mest als alternatief voor kunstmest. We zien kansen in de mestverwerking (korte termijn) en technieken als mestra ľtìnage waarmee we mineralen en organische stol in mest tot waarde kunnen brengen. Daarmee kunnen we mineralenkringlopen sluiten en bodem vruchtbaarheid verbeteren. 13
RECEPT VOOR DE TOEKOMST De organisaties in de varkensv leesketen
VAN AMBITIE NAAR ACTIE
h e b b e n e l k a a r gev o n d e n i n e e n g e z a m e n -
O n z e a m b i t i e is w e r e l d w i j d k o p l o p e r i n d u u r -
lijke a m b i t i e en visie. W i j v i n d e n
z a a m h e i d te w o r d e n . V o o r h e t realiseren v a n
versnelde o n t w i k k e l i n g v an
een
duurzame
o n z e d o e l e n s t e l l e n w e als s a m e n w e r k e n d e
v a r k e n s v l e e s p r o d u c t i e het beste recept
v arkensv leesketen een kennis- e n innov atie-
v o o r de toekomst. D i t heeft consequenties
agenda op. Daarin f o r m u l e r e n w e concrete
v o o r alle schakels v a n de keren.
acties bij de ambities. H i e r v o o r z o e k e n d e
zamer varkensvlees vraagt o m houderijsvstemen op
Duur andere
varkensbedrijven
en nieuwe waardemodellen en
marketing-
strategieën i n de k e t e n . We kiezen voor verdergaande
daarbij
ketensamenwerking.
organisaties z o veel m o g e l i j k het gesprek de achterban.
met
Hepatitis E: Vraag e n a n t w o o r d 1.
Komt Hepatitis E bij biggen voor?
Ja, h e t kan bij biggen v o o r k o m e n , m a a r o o k bij w i l d e z w i j n e n en r e e ë n . Dit leidt bij de biggen hoogst zelden t o t klinische k l a c h t e n . Een m i l d e hepatitis zou k u n n e n v o o r k o m e n . Onderzoek (Rutjes et al., 2014) laat zien dat a f w e e r s t o f f e n o p v r i j w e l alle b e d r i j v e n v o o r k o m e n , zo w e l organische als biologische als c o n v e n t i o n e l e b e d r i j v e n . Bij individuele slachtvarkens is m e e r d a n 7096 serologisch a f w e e r a a n t o o n b a a r . Het in NL bij varkens v o o r k o m e n d e g e n o t y p e b e t r e f t t y p e 3 o f 4 . Bij de mens k o m e n o o k a n d e r g e n o t y p e n v a n HEV v o o r , v o o r a l in landen m e t slecht sanitaire v o o r z i e n i n g e n , zoals b i j v o o r b e e l d India, N e p a l . Reizigers naar die g e b i e d e n lopen e e n duidelijk infectierisico. 2.
Is het virus n i e u w ?
Dat 7096 v a n de varkens a f w e e r s t o f f e n h e e f t , w i l zeggen dat het virus in f e i t e niet n i e u w is en al j a r e n circuleert. 3.
Is het virus e e n zoönose?
HEV is een zoönose. Dat m a a k t HEV relevant; d i e r g e n e e s k u n d i g heeft HEV nauwelijks i m p a c t . V a r k e n s h o u d e r s en varkens zijn e n w o r d e n niet ziek. 4.
Kan e e n big door het uitscheiden van virus e e n m e n s ziek m a k e n ?
In principe zou het k u n n e n m a a r als e e r d e r aangegeven, er v o l g t meestal geen ziekte m a a r alleen o p b o u w van afweer. 5.
Dan de vraag over vlees als besmettingsroute.
Dat is een vraag v o o r RIVM aangezien zij o v e r volksgezondheid gaan. Ik zou d a a r o m o o k naar hen v e r w i j z e n . W e l hierbij enige a c h t e r g r o n d i n f o : 6.
Kunnen m e n s e n b e s m e t raken van contact met varkens?
In NL kan een m e n s in t h e o r i e via het e t e n van o n v o l d o e n d e v e r h i t vlees o f varkenslever b e s m e t r a k e n . Varkensvlees g o e d v e r h i t t e n d o o d het virus. Goede keukenhygiëne kan b e s m e t t i n g heel e e n v o u d i g v o o r k o m e n . O m d a t HEV o o k bij w i l d e d i e r e n v o o r k o m t kan een infectie o o k in de n a t u u r o p g e l o p e n w o r d e n d o o r (indirect) c o n t a c t m e t u i t w e r p s e l e n .
7.
Zijn er nog onderzoeken die de relatie mens - dier in beeld brengen?
In m a a r t 2 0 1 4 is e e n aanvraag v o o r subsidie gedaan d o o r de Radboud Universiteit in N i j m e g e n w a a r a a n de GD had t o e g e z e g d t e zullen m e e w e r k e n , m a a r dat is niet g e h o n o r e e r d . Dat o n d e r z o e k had specifiek t o t d o e l o m uit t e zoeken hoe vaak het bij m e n s e n v o o r k o m t die hepatitis verschijnselen h e b b e n en in hoe v e r r e de t y p e n die bij de mens g e v o n d e n w o r d e n o v e r e e n k o m e n m e t de t y p e n die in NL bij varkens v o o r k o m e n . 8.
Komt het virus nu vaker voor?
Het idee dat het steeds v a k e r v o o r k o m t bij m e n s e n k o m t o o k d o o r v e r b e t e r d e diagnostiek in ziekenhuizen n.a.v. b e r i c h t g e v i n g o v e r het f e i t dat er serologisch positieve b l o e d d o n o r e n g e v o n d e n w o r d e n . Het is ons niet bekend o f Sanquin een t o e n a m e van het aantal virologisch positieve d o n o r e n ziet. Alleen virologisch positieve d o n o r e n zijn een risico v o o r p a t i ë n t e n , het f e i t dat een d o n o r a f w e e r t e g e n HEV v e r t o o n t is geen p r o b l e e m o p zich. Van v a r k e n s h o u d e r s en d i e r e n a r t s e n is w e l b e k e n d dat zij relatief vaker serologisch positief zijn, z o n d e r dat dit t o t klinische k l a c h t e n h e e f t geleid.
In heel veel gevallen v e r l o o p t de infectie bij de m e n s z o n d e r klinische klachten en w o r d t er enkel a f w e e r o p g e b o u w d t e g e n dit virus. 9.
H o e l a n g is h e t v i r u s al b e k e n d in N e d e r l a n d ?
Het CVI d o e t al m e e r d a n 10 j a a r o n d e r z o e k naar hepatitis E virus en w o r d t i n t e r n a t i o n a a l gezien als v o o r a a n s t a a n d deskundige o p dit g e b i e d . Hepatitis E is een virus dat w e m o e t e n blijven v o l g e n . 10. H e t CVI v o l g t i n d e r d a a d h e p a t i t i s E v i r u s bij v a r k e n s , o m d a t h e t o n s inziens e e n p o t e n t i e e l b e l a n g r i j k e z o ö n o s e is. De hoge prevalentie-cijfers bij varkens k l o p p e n en ik heb diverse m a l e n g e p u b l i c e e r d o v e r deze s i t u a t i e in m e e r d e r e landen van Europa. Een aantal j a r e n t e r u g h e b b e n w e dat v o o r N e d e r l a n d o n d e r z o c h t m e t het RIVM en g e s t e u n d d o o r het p r o d u c t s c h a p (PVV). Varkens in N e d e r l a n d zijn (net als elders) e e n d u i d e l i j k reservoir van d i t virus. W i j volgen d o o r l o p e n d de circulerende hepatitis E virus v a r i a n t e n in varkens o m t e zien o f die in v i r u l e n t i e t o e n e m e n . Daarnaast p r o b e r e n w e o o k o m m e e r inzicht t e krijgen in de transmissie van varkens en w i l d naar m e n s e n . 11. Kun j e b e s m e t r a k e n d o o r h e t e t e n v a n vis, g r o e n t e , f r u i t , r a u w v a r k e n s v l e e s o f oesters? Of v i n d e n b e s m e t t i n g e n a l l e e n p l a a t s via b l o e d t r a n s f u s i e ? Gevallen v a n Hepatitis E virus infecties uit voedsel zijn alleen b e w e z e n v o o r hertenvlees, w o r s t van r a u w e varkenslever en oesters. Hepatitis E virus g e n o t y p e 3 (het t y p e dat o o k bij varkens in NL circuleert) is daarnaast o o k a a n g e t o o n d in a n d e r e v o e d s e l p r o d u c t e n zoals zacht f r u i t en vlees van varkens en w i l d z w i j n . 12. K o m t H e p a t i t i s E o p h e t b o u w l a n d t e r e c h t via d e m e s t v a n v a r k e n s ? En d a a r m e e in d e voedselketen? O p circa 5096 v a n de v a r k e n s b e d r i j v e n in N e d e r l a n d k o m t Hepatitis E virus v o o r in de mest, en dat lijkt stabiel. O m d a t het virus v r i j lang kan o v e r l e v e n in de mest kan het o o k o p b o u w l a n d t e r e c h t k o m e n . Hepatitis E virus b e s m e t t i n g is a a n g e t o o n d o p zacht f r u i t , m a a r het is niet b e k e n d o f deze r o u t e naar d e v o e d s e l k e t e n van belang is. CVI d o e t o n d e r z o e k naar deze r o u t e o m daar m e e r inzicht in t e krijgen. 13. Als j e s p r e e k t o v e r v a r k e n e n w i l d , w o r d t d a n e e n w i l d z w i j n b e d o e l d o f k u n n e n h e t o o k vogels o f v o s s e n , etc. zijn? Hepatitis E virus g e n o t y p e 3 is t o t o p heden a a n g e t o o n d bij varkens, w i l d e z w i j n e n en enkele hertensoorten. 14. Is H e p a t i t i s E g e v a a r l i j k e n zelfs d o d e l i j k o o k v o o r g e z o n d e m e n s e n ? Hepatitis E virus ( g e n o t y p e 3 ) infecties bij m e n s e n v e r l o p e n in het o v e r g r o t e deel v a n de gevallen z o n d e r ziekteverschijnselen. In een b e p e r k t aantal gevallen is er w e l sprake van een ernstig z i e k t e b e e l d . In die gevallen is er meestal sprake van o n d e r l i g g e n d lijden o f een v e r m i n d e r d e a f w e e r . 15. Is H e p a t i t i s E t e v e r g e l i j k e n m e t BSE o f Q - k o o r t s ? Hepatitis E virus m o e t niet v e r g e l e k e n w o r d e n m e t BSE o f Q-koorts. De b e t r e f f e n d e z i e k t e v e r w e k k e r is een virus en g e e n p r i o n (BSE) o f bacterie (Q-koorts). Hepatitis E virus h e e f t zijn eigen d y n a m i e k die o p zichzelf b e o o r d e e l d d i e n t t e w o r d e n . 16. H o e v a a k zijn b l o e d d o n o r e n b e s m e t ? 0.3 96 van het b l o e d is b e s m e t . De b l o e d b a n k kan dit o n d e r v a n g e n d o o r het bloed t e t e s t e n dit kost een paar e u r o per test. D a a r m e e zou w e l het p r o b l e e m t e o n d e r v a n g e n zijn zoals er ook o p a n d e r e zaken w o r d t getest
Publiekssamenvaťting van de eerste resultaten uit het V G O onderzoek http://www.rivm.nl/dsresource?obiectid=rivmp:273508&tvpe=org&disposition=inline&ns n c ^ l
Artikel V e e h o u d e r i j en v o l k s g e z o n d h e i d : eerste r e s u l t a t e n VGO o n d e r z o e k V a n a f 2014 is het RIVM gestart m e t een nader o n d e r z o e k naar de g e z o n d h e i d s e f f e c t e n van de intensieve v e e h o u d e r i j (IVG). Dit b e t r e f t het o n d e r z o e k " V e e h o u d e r i j en Gezondheid O m w o n e n d e n " . O p 12 m a a r t 2015 v e r s c h e n e n de eerste r e s u l t a t e n van dit o n d e r z o e k . D o o r het n i e u w e o n d e r z o e k (hierna: VGO) h o p e n de onderzoekers een d u i d e l i j k e r beeld t e krijgen v a n de m o g e l i j k e gevolgen v a n de aanwezigheid van v e e h o u d e r i j o p de g e z o n d h e i d van o m w o n e n d e n . In het v e r v o l g o n d e r z o e k w i l l e n de onderzoekers m e e r gegevens v e r z a m e l e n o v e r v e r s p r e i d i n g v a n b e p a a l d e m i c r o o r g a n i s m e n die in de v e e h o u d e r i j v o o r k o m e n en w a a r v a n b e k e n d is dat deze ziekte k u n n e n v e r o o r z a k e n bij m e n s e n . In d e eerste o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n is o n d e r andere het v o l g e n d e t e lezen.
"Verschillende indicatoren voor de aanwezigheid van veehouderijen lieten een omgekeerd verband zien met astma, COPD en neusallergieën. Deze aandoeningen komen dus minder vaak voor in de nabijheid van veehouderijen. (...) Deelnemers die heel dicht bij een veehouderij wonen fc290 meter) hadden significant minder vaak astma, COPD of neusallergieën. V ergelijkbare negatieve verbanden werden gevonden voor de aanwezigheid van bedrijven met specifieke dieren. Analyses voor gevoelige groepen COPD patiënten hadden bijna tweemaal zo vaak last van piepen op de borst als ze in de nabijheid van een veehouderij woonden. (...) Dergelijke verbanden werden niet gevonden voor mensen met astma of neusallergieën. De aanwezigheid van een groot aantal veehouderijen in een straal van 1000 meter van het huisadres was ook geassocieerd met gebruik van inhaleerbare corticosteroïden (ICS)." "Evenals in de eerdere 'Intensieve V eehouderij en Gezondheid' (IV G) studie, waarin elektronische patiënten dossiers van de huisarts zijn geanalyseerd, blijken omwonenden van veehouderijen minder vaak astma, COPD en neusallergieën te rapporteren dan mensen die op grotere afstand wonen. Dit zou kunnen worden verklaard door een beschermend effect van veehouderijen op de gezondheid van de luchtwegen. Dit wordt inmiddels ook in de wetenschappelijke literatuur vaker gesuggereerd. Definitieve conclusies kunnen pas worden getrokken als de medische gegevens zijn geanalyseerd van de bijna 2500 deelnemers aan het V GO medisch onderzoek. (...) Het is opvallend dat mensen met COPD vaker last hebben van 'piepen op de borst' bij een kleinere afstand van het woonadres tot een veehouderij. Naar dit verband wordt nader onderzoek verricht." De eerste VGO o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n zijn zo slecht dus nog niet. De r e s u l t a t e n van nader o n d e r z o e k m o e t e n nog w o r d e n a f g e w a c h t . De r e s u l t a t e n v a n het o n d e r z o e k zijn van belang v o o r de u i t b r e i d i n g s m o g e l i j k h e d e n v a n v e e h o u d e r i j e n . Bij de u i t b r e i d i n g v a n v e e h o u d e r i j e n z o w e l in het kader van planologische m e d e w e r k i n g als in het kader v a n een o m g e v i n g s v e r g u n n i n g m i l i e u is het aspect volksgezondheid een m e e t e w e g e n belang. V o o r een nadere t o e l i c h t i n g h i e r o p v e r w i j s ik u graag naar m i j n artikel " V e e h o u d e r i j en v o l k s g e z o n d h e i d : b e o o r d e l i n g en advies". m w . m r . Franca D a m e n http://www.francadamen.com/agrarischrecht/veehouderiienvolksgezondheideersteresultaten vgoonderzoek/
Onderzoek LU MC wijst uit: kinderen die opgroeien op de boerderij hebben minder last van astma Bron: onderzoek van het L U M C , het Leids Universitair Medisch Centrum https://www.lumc.nl/over-het-lumc/nieuws/2015/mei/opgroeien-op-boerderii-beschermt-tegenastma/
O p g r o e i e n o p b o e r d e r i j b e s c h e r m t t e g e n astma 5 m e i 2015 | NIEUWSBERICHT A s t m a k o m t m i n d e r v o o r bij k i n d e r e n die o p g r o e i e n o p de b o e r d e r i j . Onderzoekers van het Leids Universitair M e d i s c h C e n t r u m (LUMC) zijn een verklaring o p het s p o o r : s t o f van b o e r d e r i j e n blijkt veel m e e r b a c t e r i ë n , schimmels en gisten t e b e v a t t e n dan s t o f uit a n d e r e w o o n o m g e v i n g e n . H i e r d o o r kan b o e r d e r i j s t o f de beschermlaag van de longen v e r s t e r k e n en herstel na schade bevorderen. In N e d e r l a n d h e b b e n een half m i l j o e n m e n s e n a s t m a , m e e r dan h o n d e r d d u i z e n d k i n d e r e n h e b b e n a s t m a . O n d e r k i n d e r e n van de b o e r d e r i j k o m t astma m i n d e r v o o r . W e t e n s c h a p p e r s zoeken naar een v e r k l a r i n g van dit ' b o e r d e r i j - e f f e c t ' . Er zijn aanwijzingen d a t het a f w e e r s y s t e e m zich anders o n t w i k k e l t als het r e g e l m a t i g in c o n t a c t k o m t m e t b a c t e r i ë n , schimmels en gisten v a n d i e r e n en in r a u w e ( o n b e w e r k t e ) melk. Dr. Luciën van d e r V l u g t van het LUMC ziet in haar l a b o r a t o r i u m o n d e r z o e k m e t g e k w e e k t e longcellen dat stof a f k o m s t i g v a n de b o e r d e r i j de beschermlaag van de longen s t e r k e r m a a k t . Uit a n d e r o n d e r z o e k b e k e n d is dat bij m e n s e n m e t astma die beschermlaag j u i s t is v e r z w a k t . A s t m a v o o r k o m e n en genezen " W a t w e leren van het b o e r d e r i j s t o f , kan dus veel b e t e k e n e n v o o r behandelingen in de t o e k o m s t " , zegt M i c h a e l Rutgers, d i r e c t e u r v a n het Longfonds. " W e w i l l e n astma v o o r k o m e n én g e n e z e n . " Van d e r V l u g t p r e s e n t e e r d e haar s t u d i e eind april t i j d e n s de Longdagen, het Nederlandse w e t e n s c h a p p e l i j k e congres o v e r l o n g e n . De studie was g e n o m i n e e r d v o o r de Longdagen Publieksprijs, v o o r v e e l b e l o v e n d o n d e r z o e k volgens een b r e e d publiek. B o e r d e r i j s t o f v e r s t e r k t beschermlaag In het lab k w e e k t e n de o n d e r z o e k e r s cellen o p uit de bekleding v a n de longen van m e n s e n . Deze ' e p i t h e e l c e l l e n ' b e s c h e r m e n t e g e n o n g e w e n s t e s t o f f e n - zoals s i g a r e t t e n r o o k , bacteriën en s t o f f e n die een allergische reactie k u n n e n o p w e k k e n . Bij allergie en astma kan die beschermlaag gaan ' l e k k e n ' , w a a r n a het a f w e e r s y s t e e m in actie k o m t . De w e t e n s c h a p p e r s v e r z a m e l d e n en analyseerden stof van de b o e r d e r i j en s t e l d e n d e cellen uit de longen daar aan b l o o t . Het b o e r d e r i j s t o f bleek veel m e e r b a c t e r i ë n , schimmels en gisten t e b e v a t t e n dan stof uit andere w o o n o m g e v i n g e n . De t e s t e n l i e t e n zien dat b o e r d e r i j s t o f de beschermlaag van de longen v e r s t e r k t : er gingen m i n d e r o n g e w e n s t e s t o f f e n d o o r h e e n . Bovendien h e r s t e l d e n de cellen zich sneller in de a a n w e z i g h e i d van b o e r d e r i j s t o f . Bekijk het f i l m p j e van Luciën v a n der Vlugt over haar g e n o m i n e e r d e o n d e r z o e k v o o r de Longdagen Publieksprijs. Lees m e e r over astma o p de site van het Longfonds ( v o o r h e e n A s t m a Fonds).
