Plotseling ging het voor mij leven

idA in dit Amsterdam

jaargang 51 oktober 2012

maandblad van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam

Op bezoek bij een project in Afrika

‘Plotseling ging het voor mij leven’ Door Bert Aukema

9

INHOUD Bedelbrief voor project in Afrika – 4 Tekst & uitleg – 5 Het vragen zelf – 6 Voelen & meebeleven, Job 28 – 7 Cultuurverlies in het Polderland – 8 Kapeldienst in Schiphol-west – 8 Uit de kerkenraad – 9 Gemeente in beweging – 10 Prikbord – 12 Solidariteit en vrede – 14 Agenda – 15 Kerkdiensten, Collectebestemmingen – 16

Tot voor kort was Sedidea voor mij slechts een naam. Ook al ben je bestuurslid van de steunstichting Sedidea Nederland, al probeer je je in te leven in de situatie van gehandicapte kinderen in dat verre Tanzania, toch blijft het vooral een naam. Dat veranderde deze zomer op slag. Tot voor kort was Sedidea voor mij slechts een naam. Ook al ben je bestuurslid van de steunstichting Sedidea Nederland, al probeer je je in te leven in de situatie van gehandicapte kinderen in dat verre Tanzania, toch blijft het vooral een naam. Dat veranderde deze zomer op slag. Aansluitend aan een ander vrijwilligersproject in Tanzania vloog ik naar Mwanza aan het Victoriameer. Mijn vrouw Anne was uit Nederland naar Mwanza gekomen en samen begonnen wij aan de reis van 250 km naar Mugumu, de hoofdplaats van het Serengeti-district en de uitvalsbasis van Sedidea. De laatste 150 km gaan over rotsige zandpaden met vaak diepe kuilen. Een bijna voorspelbare lekke band en de afwezigheid van een krik bieden ruimschoots de gelegenheid om de Melkweg boven ons te kunnen bewonderen. Bijna ongemerkt rijden we uiteindelijk na acht uur Mugumu binnen. ‘Ongemerkt’, want ook in deze plaats met 30.000 inwoners zijn de wegen niet geplaveid, de kuilen diep en is het pikkedonker. In de regentijd veranderen de paden hier in kolkende stromen die bereikbaarheid tot een nog relatiever begrip maken. Mchagma Masine is blij met het potlood

Lees verder op pagina 2 I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 1

Vervolg van pagina 1

Het Sedidea-gebouwtje is gelegen naast het lokale ziekenhuis, goed voor de samenwerking. De revalidatieruimten, timmerwerkplaats voor hulpmiddelen en rolstoelherstel en zien er netjes uit. Inventief zijn ze hier zeker: bevestig een plastic stoel op een onderstel met wielen, en je hebt een rolstoel! ‘Sedidea’ gaat al iets meer leven, maar over welke patiënten gaat het nu precies? Wij zullen het spoedig gaan zien en ervaren. Vandaag rijden we met Matinde, de directeur van Sedidea, en Masanja, de timmerman/instrumentmaker, het Serengetigebied in om in vier dorpen gehandicapte kinderen te gaan bezoeken. De zandpaden zijn nog stoffiger, de kuilen nog dieper en overdag zijn de kudden koeien en geiten talrijk: hier is sprake van gedwongen onthaasten. Zestig kilometer en ruim drie uur verder bereiken we Borenga, een van de 50 dorpen in het Serengeti district waar Sedidea komt. In ieder dorp zijn twee á drie vrijwilligers, die namens Sedidea omkijken naar de gehandicapte kinderen, ook vraagbaak zijn voor de ouders, schoolbezoek stimuleren, zorgen dat waar nodig een dokter wordt ingeschakeld, en ook zelf enige vaardigheid hebben in het geven van oefentherapie. Hoop op verbetering We worden begroet door de twee vrijwilligers, die ons naar een gemeenschapsruimte brengen. We kijken tegen een jongen van een jaar of 16 jaar aan, de stomp van zijn linkerbeen is indringend zichtbaar. Seleman Elly is zijn naam. Anna Kongo zit bij moeder op schoot, ze heeft maar drie vingers rechts en twee links. Maar hoe zien de handen van moeder er uit, ontbreken daar ook geen vingers? En het wat oudere meisje achteraan, ze ziet er verstandelijk beperkt uit. Matinde en Masanja spreken met de kinderen en hun ouders, vragen ook aan de vrijwilligers hoe de kinderen het maken, hoe het op school gaat, en wanneer ze weer gezien moeten worden door de dokter. Wij houden

2 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

Foto bijschrift

ons zoveel mogelijk op de achtergrond, maar dat lukt niet lang: witte mensen worden als hoop voor verbetering gezien, we worden vanzelf bij de gesprekken betrokken. We vertellen over Sedidea Nederland, over onze mogelijkheden en onmogelijkheden. We gaan naar buiten, Seleman volgt ons, en beweegt zich als een soort aap over de grond. Niet te geloven: zijn linkerbeen blijkt niet geamputeerd te zijn. Hij heeft vroeger ernstige brand-wonden opgelopen, is daar niet aan geholpen, en de contracturen hebben zijn onderbeen geheel onder het bovenbeen geklapt. Zijn herstel-operaties nu nog mogelijk, of is hij beter af met amputatie en een prothese? Matinde zal de vraag voorleggen aan een arts in het ziekenhuis, die de chirurg zal inschakelen.

We rijden 30 km verder naar Busawe, waar de vrijwilligers ons de weg wijzen naar het dorpshuis. Sommige gehandicapten zijn al wat ouder en ontvangen al langer ondersteuning van Sedidea. We zien hoe tbc en polio hun verwoestende werk hebben gedaan. Paulina Thomas is gehandicapt door de polio. Van Masanja krijgt ze ter plekke een nieuwe kruk. Elias Maginga loopt ook op krukken. Hij is bijna klaar met het voortgezet onderwijs, betaald door Sedidea, hij wil rechten gaan studeren. “Wil Sedidea mijn collegegeld betalen?” Helaas, dat geld is er niet, en hij krijgt dus geen toezegging. Tegen 19.00 uur bereiken we Maburi, waar we morgenochtend een

afspraak hebben. Eerst zoeken en vinden we een klein pension. Het stevige slot aan de binnenkant van onze kamer geeft ons een veilig gevoel, en we hebben onze eigen, schone hoeslakens bij ons. Het is inmid-dels donker, het dorp heeft geen elektriciteit, dus geen straatverlichting. Overal horen we stemmen, en er wordt uitbundig gelachen, dus zien we veel witte tanden … Op de tast lopen we naar een schaars verlicht eethuisje. In de keuken zien we dat de olie goed verhit wordt, daarom durven we de gebraden kip wel aan. Operaties De volgende ochtend brengen de vrijwilligers ons naar de ontmoetingsplaats, deze keer buiten. De kring is groot, er zijn wel 20 mensen. Baai Chaeha, een baby van enkele maanden oud, heeft een schisis, een gespleten lip, terwijl het verhemelte redelijk gaaf lijkt. Een operatie door een plastisch chirurg is noodzakelijk, dat zal ook het drinken verbeteren. De meeste aandacht gaat uit naar Mchagwa Masine, een meisje van vijf jaar met slechts één vinger, ook aan haar voeten ontbreken tenen. Wij horen haar droevige verhaal. Vader zag haar geboorte als een straf van God, en wilde haar doden. Moeder hield dit tegen, waarna vader het gezin verliet. Nu is er ook weer contact met hem, hij komt zelfs na enige tijd in de kring zitten. Net als alle andere gehandicapte kinderen krijgt Mchagwa van Sedidea een schrift met potlood. Blij pakt zij het potlood tussen haar stompje rechts en duimpje links, en probeert te tekenen.

‘Twee dagen en 200 km afzien hebben ons geleerd wat Sedidea is, en doet, en betekent voor de gehandicapte kinderen in de verre bush van het Serengeti district.’

Foto bijschrift

Ontroerend om te zien! We kijken de kring rond, wat zijn er in een dorp van maar tweeduizend inwoners veel gehandicapte kinderen, en wat is het mooi dat er Sedidea is. Dan gaan we door naar Masinki, waar in enkele ver afgelegen hutjes de familie Kekengu woont. Wat een schok: drie in lompen gehulde kinderen lopen met hun armen boven hun hoofd als zombies rond. Zij zijn albino’s! Sociaal niet geaccepteerd, bedreigd door familie met ontvoering en de dood, de huid over het hele lichaam aangetast, het gezichtvermogen beperkt door de rechtstreekse lichtinval op het netvlies. Tranen schieten ons in de ogen, wat een armoede en ellende. De Sedidea vrijwilligers vertellen over hoe zij de kinderen op een speciale school hebben gekregen. Ook family-planning komt ter sprake. ‘No more children’ zegt de moeder in het Swahili. De kinderen krijgen zonnehoedjes en beschermende crème, de schriftjes en potloden worden in blijdschap ontvangen.

Twee dagen en 200 km afzien hebben ons geleerd wat Sedidea is, en doet, en betekent voor de gehandicapte kinderen in de verre bush van het Serengeti district. Bovendien heeft dit bezoek mij bevestigd: mij inzetten in het bestuur van de Steunstichting Sedidea Nederland is toch wel het minste dat ik voor deze kinderen kan doen. Giethoorn juli 2012

De Amsterdamse econoom Bert Aukema is een regelmatige bezoeker van het Dorpscafé. Hij is een van de bestuursleden van de Stichting Steunfonds Sedidea (Tanzania). Hij was o.m. ziekenhuisdirecteur en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kinderfysiotherapie. Tegenwoordig is hij toezichthouder bij organisaties in zorg, onderwijs en volkshuisvesting.

I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 3

Vlak voor de parlementaire verkiezingen in september ging het bestuur van de Stichting Steungroep Sedidea (Tanzania) uit bedelen. Eerst onder familie, onder vrienden en onder kennissen. En nu doet het dat ook onder leden en vrienden van de Amsterdamse Doopsgezinde Gemeente.

Bedelbrief voor een project in Afrika Door Frits Groeneveld

In september werd er een nieuwe volksvertegenwoordiging gekozen. Als daarbij iets duidelijk was, dan was het dat er in Nederland op grote schaal bezuinigd moet worden. Over de noodzaak daarvan en over de manier waarop hebben wij geen openbaar oordeel. Maar wel is ons duidelijk dat mensen-in-nood (mensen die hier of elders in de wereld nauwelijks kunnen overleven) geholpen moeten blijven worden. Niet zomaar, niet in het wilde weg, maar met verstandige en zinvolle initiatieven en praktische projecten die kans van leven geven. Een van die projecten is het Sedidea-project, een kleinschalig, lokaal gezondheidszorgproject, dat hulp geeft aan kinderen die dikwijls al van hun geboorte af lichamelijk gehandicapt zijn. Het Sedidea-project is niet te groot en ook zeker niet te klein om effectief te zijn. Het gaat om kinderen in verafgelegen en moeilijk toegankelijke gebieden die als eerste hulp krukken, looprekjes en andere praktische voorzieningen nodig hebben. Daarvoor heeft Sedidea een eigen timmermanswerkplaats die aan een zelfstandige bedrijfsopzet toe is. Maar ook het gewone leven wordt door Sedidea gestimuleerd: naar school gaan, vervoer naar het ziekenhuis, etc. Door het project zijn een paar jaar geleden met onze steun terreinfietsen aangekocht, waarmee vrijwilligers het gebied intrekken om eerste hulp aan kinderen en praktische voorlichting

4 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

aan ouders te geven. Deze vrijwilligers moeten regelmatig worden getraind en bijgeschoold. Tot nu toe is dat gedaan door ervaren Nederlandse fysio- en oefentherapeuten die zonder salariëring een paar maanden naar Tanzania gingen. Voor het Sedidea-project is voor de komende tijd ongeveer € 50.000 nodig. Gelukkig zijn er goede gevers, maar helaas minder dan vroeger. Om vanuit Nederland met de financiering van het project door te kunnen gaan, zijn juist nu nieuwe gevers nodig. Elk bedrag is welkom en wordt goed besteed. Doe mee, neem gerust contact op (telefoon 06 224 454 20) of stort uw bijdrage.

NB1. Het bankrekeningnummer van de Stichting Steunfonds Sedidea (Tanzania) is 254319106 bij de Triodosbank in Zeist NB2. Zie www.sedidea.nl voor meer informatie NB3. Bestuursleden Stichting Steunfonds Sedidea (Tanzania): Janny Tigchelaar-Smeding (voorzitter), Everdingen; Frits Ph. Groeneveld (secretaris), Amsterdam-Ransdorp; Theo Haanschoten (penningmeester), Amsterdam; Bert Aukema (lid), Dwarsgracht-Giethoorn; Nel Huttenga-Visser (lid), Almere; Rimke van der Veer (lid), Amsterdam.

Tekst en uitleg

Op donderdag 13 september van dit jaar heeft Ewoud Roos het proponentsexamen afgelegd na de ‘opdopercursus’ te hebben voltooid. Maar wat betekent het eigenlijk om tot ‘proponent’ te worden aangesteld en wat houdt die opdopercursus in?

Wat is een ‘proponent’ en wat houdt de ‘opdopercursus’ in? Door Mieke Krebber

Proponent is iemand die aan de Doopsgezinde Broederschap is voorgesteld als predikant en als zodanig door de Broederschapsvergadering is aanvaard. Voordat men als proponent voorgesteld kan worden moet men een examen afleggen, het proponentsexamen. Dat examen is de afsluiting van de studie theologie aan het Doopsgezind Seminarium, die opleidt tot predikant. Bovendien moet men twee jaar lid zijn van een doopsgezinde gemeente. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog was het Doopsgezind Seminarium verbonden aan de Universiteit van Amsterdam – die toen Gemeentelijke Universiteit heette. Aan deze universiteit volgde de theologiestudent de niet-kerkelijkgebonden vakken, zoals exegese van Oude- en Nieuwe testament, kerkgeschiedenis, godsdienstgeschiedenis, filosofie e.d. Na het behalen van het kandidaatsexamen kon men kiezen voor de kerkelijke opleiding of voor de meer wetenschappelijke voorbereiding op het doctoraal examen, met een vak naar keuze als hoofdvak. In de kerkelijke opleiding werkten drie kerkgenootschappen samen: de Nederlandse Hervormde kerk, de Lutheranen en de Doopsgezinden. De kerkelijke vakken omvatten homiletiek (het maken van preken), hermeneutiek (hoe vertaal ik de boodschap naar deze tijd), liturgiek en pastoraat. Verder ook de geschiedenis en de dogmatiek (geloofsleer) van het eigen kerkgenootschap. Deze laatste vakken werden gedoceerd door een hoogleraar van het eigen kerk genootschap, terwijl de eerst-

genoemde vakken door de kerkelijke hoogleraren onderling waren verdeeld. De kerkelijke opleiding werd afgesloten met een examen binnen de eigen geloofsgemeenschap. Nadat de kerkelijke opleiding aan de Universiteit van Amsterdam was opgeheven heeft het Doopsgezind Seminarium zich verbonden aan de Vrije Universiteit. De studie theologie was daar vooral gericht op het predikantschap in de Gereformeerde kerk, met als gevolg dat men al vanaf het eerste jaar ook ‘kerkelijke’ vakken bestudeerde. Aan de VU zijn op het ogenblik meerdere seminaria verbonden. Een van de masterstudies leidt op tot predikant. De verschillende seminaria bieden stof aan voor de helft van het aantal studiepunten; de andere helft omvat de ‘algemene’ vakken. Het voorgaande heeft vooral betrekking op studenten die na de middelbare school kiezen voor de studie theologie met de bedoeling predikant te worden. Opdopercursus De laatste tijd komt het af en toe voor dat een predikant uit een ander kerkgenootschap in een Doopsgezinde gemeente gaat werken. Sinds jaren heeft de broederschap met een aantal protestantse kerken een ‘kanselruil’ afgesproken. Er is dus officieel geen enkel bezwaar tegen het aanstellen van een niet Doopsgezinde predikant in een Doopsgezinde gemeente. Maar deze predikanten willen in veel gevallen ook proponent en dus erkend worden als Doopsgezind predikant. Voor hen is de ‘opdopercursus’ ontwikkeld. Deze omvat de

geschiedenis van de doperse beweging en de Doopsgezinden, in Nederland en in de Wereldbroederschap, pastoraat, doperse theologie en ethiek. De Doopsgezinden kennen geen dogma’s, maar hebben wel een geloofsleer en binnen de ethiek ligt bij Doopsgezinden sterk de nadruk op geweldloosheid en de consequenties van die houding voor het dagelijks leven. In het pastoraat ligt het verschil met de andere kerkgenootschappen er vooral in dat de omgang binnen de gemeente niet hiërarchisch is; de nadruk ligt op de gelijkheid van alle gelovigen. De dominee is niet de baas, maar een van de gemeenteleden. Ook het ontbreken van dogma’s heeft invloed op de inhoud van de preek – ook wel vermaning genoemd. Er is heel duidelijk de mogelijkheid van twijfel. Voor predikanten uit een ander kerkgenootschap afkomstig is het mogelijk om na deze ’opdopercursus’ het proponentsexamen af te leggen. Dat examen heeft Ewoud Roos dus op 13 september afgelegd met als beoordeling: ‘met zeer veel genoegen’. In de Broederschapsvergadering in november zal hij tot proponent worden aangesteld. Dat is dan precies twee jaar na zijn intrede in de Doopsgezinde Gemeente Amsterdam.

‘de nadruk ligt op de gelijkheid van alle gelovigen. De dominee is niet de baas, maar een van de gemeenteleden. ’

I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 5

Wijsheid in de bijbel

Het vragen zelf Door Wieteke van der Molen

Wat is de zin van het leven? Hoe kan ik gelukkig worden binnen de grenzen van mijn bestaan? Wat zijn die grenzen eigenlijk? De bijbel is er al mee bezig.

Wat is wijsheid? Die vraag vormt het jaarthema (2012-2013) binnen de Doopsgezinde Broederschap. Er valt heel veel over te zeggen. Dat blijkt uit het septembernummer van doopsgezind nl. Een van de schrijvers daarin is ds. Wieteke van der Molen uit Schagen. De redactie van idA vroeg en kreeg haar toestemming om haar artikel over te nemen.

Genoemde levensvragen zouden zó uit het moderne blad Happinez geplukt zouden kunnen zijn. Het zijn vragen die moderne vrouwen zich blijkbaar stellen, zo tussen hun twintigste en vijftigste. Hip, modern, bij de tijd. Toch zijn dit soort vragen zo oud als de mensheid. Of in ieder geval zo oud als de bijbel. ‘Er is niets nieuws onder de zon’ zei Prediker al. En Prediker is een prachtig voorbeeld van de zogenoemde wijsheidsliteratuur, van bijbelteksten die zich bezighouden met de vragen hierboven. De zin van het leven, de grenzen van het bestaan, geluk, voorspoed, opvoeding… ‘Het begin van wijsheid is het zoeken naar wijsheid’, zo leert Spreuken 4:7, een ander voorbeeld van datzelfde wijsheidsgenre. Wijsheid is in de bijbel nastrevenswaardig, begeerlijk. En diegenen die wijsheid verkregen hebben zijn er niet gierig mee: spreuken, wijze raad, bespiegelingen, memoires – de bijbel staat vol met voorbeelden.

Door de onverstoorbare indruk die de uilen doorgaans uitstralen, wordt de uil vanouds als hét beeld van wijsheid en rust beschouwd. Een uil is een nachtdier en kan dingen zien die anderen niet kunnen zien, wat ook als wijsheid wordt geduid. In de Griekse oudheid werd Athena, de godin van de wijsheid en de wetenschap, altijd door een uil vergezeld.

6 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

Wortels Het bijbelse genre van de wijsheidsliteratuur heeft zijn wortels in de omringende culturen van het oude Midden-Oosten en komt dus voort uit een nog oudere traditie. Wijsheid houd je niet voor jezelf, die geef je door aan de volgende generatie. Wijs. En zo groeiden generatie op generatie die wijsheidsteksten uit tot een zeer diverse verzameling. Eerbiedwaardig oud, en volkomen van deze tijd. Want hoewel niet alle opvoedkundige tips even wijs zijn in onze moderne ogen (Spreuken 13:24 bijvoorbeeld), de vragen en de zorg waaruit de goede raad voortkomt, zijn nog steeds heel herkenbaar.

Sommige spreuken zijn in de vorm van gezegdes zó deel geworden van onze taal dat we de wijsheid erachter niet eens meer herkennen. Wijs? Ouwe koek. Schot voor open doel. Zwarte kant Maar, anders misschien dan Happinez, de bijbelse wijsheidsliteratuur gaat ook de zwarte kant van het menselijk bestaan niet uit de weg. Waarom overkomen goede mensen kwade dingen? Waarom is er lijden? Waar is God als je ’m nodig hebt? Waarom doet hij niets tegen (dit, mijn) onrecht? Het boek Job bijvoorbeeld gaat de zwarte vragen van het leven niet uit de weg. Geen lichte vakantiekost, maar wel dapper. Wijsheid in de bijbel is ook: ter verantwoording roepen, aan de kaak stellen, voet bij stuk houden, (ervaren) onrecht aan de kaak durven stellen. Wijsheid is ook in gesprek blijven met de ideeën en meningen van de wereld om je heen, getuige de lange dialogen in datzelfde boek Job. En soms is het (juist) wijs om je mond te houden (Spreuken 2:11). Al zijn de antwoorden soms verbluffend simpel, wijsheid is nooit eenvoudig, nooit gratuit. Bijbelse wijsheid durft de wereld, de (normale) gang van zaken en zelfs Gods beweegredenen te bevragen. Het is een manier van naar de wereld kijken zonder genoegen te nemen met makkelijke antwoorden. Het begint met vragen die durven door te dringen tot de onaangename gaten in een imperfecte werkelijkheid. In de bijbel begint wijsheid bij het zoeken naar wijsheid. Bij het vragen zelf. Wijs.

Grondstoffen en wijsheid: thema’s van de vredesweek en de ADS

Voelen & meebeleven Herfst Als met de natte handen van de regen de bruine bladeren worden afgestroopt van de verkillende weerloze bomen als tussen de zeegroene stammen gaten vallen van ijlte en onvruchtbaarheid, wanneer de droefheid rondwaart, het verlepte lijf omdragend rondom de lang verlaten en blinde landhuizen, als men de geuren van rottend blad kan proeven op de tong zie dan omhoog, over de hemel heen drijven de wolken onophoudelijk voorbij, de vogels en de onbestemde geheimen die de zin des levens zijn. door Jan Willem Schulte Nordholt

Job 28 1 Er is een plaats waar zilver wordt gewonnen, een plaats waar goud gewassen wordt. 2 IJzer wordt uit de aarde opgedolven en koper wordt uit erts gesmolten. 3 De mens verdrijft de duisternis, hij dringt door tot in het binnenste der aarde, tot aan de steen van diepst verborgen donkerte. 4 Hij hakt een schacht, daalt af in de verlatenheid, tot waar zijn voet geen steun meer vindt en hij verloren in de leegte hangt. 5 Op de aarde schiet het koren op, maar diep in haar woelt een vuur. 6 Daar zijn de stenen van saffier, daar is het stof van gouden korrels. 7 De roofvogel kent niet het pad daarheen, het haviksoog ontdekt het niet. 8 De trotse dieren zullen het nooit betreden, ook de leeuw waagt zich er niet. 9 De mens zet het houweel in het gesteente, hij keert de bergen om vanaf hun voet. 10 In de rotsen hakt hij tunnels uit en zijn oog ontdekt hun kostbaarheden. 11 Hij damt de ondergrondse stromen in en brengt naar het licht wat diep verborgen is. 12 Maar de wijsheid – waar moet je haar zoeken, en het inzicht – waar is het te vinden? 13 Geen sterveling kent de weg erheen, de wijsheid is niet in het land der levenden. 14 De oervloed zegt: ‘Ze is niet bij mij,’ de diepste zee: ‘Bij mij evenmin.’ 15 De wijsheid is niet te koop voor enig goud, noch kan ze in zilver worden afgewogen. 16 Kostbaarder is ze dan het goud van Ofir, dan de duurste onyx of saffier. 17 Ze wordt niet geëvenaard door goud of glas, niet verworven voor schalen van het fijnste goud. 18 Vergelijk haar niet met robijnen of kristallen, een buidel wijsheid is meer waard dan parels. 19 Topaas uit Nubië kan haar niet evenaren, ze is kostbaarder dan zuiver goud. 20 Maar van waar stamt de wijsheid dan, en het inzicht – waar is het te vinden? 21 De wijsheid is verborgen voor de blik der levenden, ook aan de vogels in de lucht laat ze zich niet zien. 22 De afgrond en de dood, ze zeggen beide: ‘Onze oren kennen haar slechts bij geruchte.’ 23 Maar God kent haar wegen en hij weet waar ze verblijft. 24 Want hij ziet tot aan de randen van de aarde, onder heel de hemel ontsnapt niets aan zijn blik. 25 Toen hij de kracht schiep van de winden en de wateren omgrensde, 26 toen hij zijn wet oplegde aan de regen en de wegen van de donderwolken baande, 27 zag hij de wijsheid en hij toetste haar, hij peilde en doorgrondde haar. 28 En hij sprak tot de mens: ‘Ontzag voor de Heer – dat is wijsheid; het kwaad mijden – dat is inzicht.’ I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 7

Veel rood en blauw en weinig groen

Cultuurverlies in het polderland Door Frits Groeneveld Een halve maand verder. De Tweede Kamerverkiezingen (woensdag 12 september) achter de rug. Idem Prinsjesdag op 18 september. Een nieuw kabinet is er natuurlijk nog niet, maar het is wel duidelijk dat blauw (vooral op het ‘platteland’) en rood (in de grote steden en in het noorden van het land) in de naaste toekomst oppermachtig zullen zijn en dat groen nauwelijks meer meetelt. In Amsterdam al helemaal niet, waar het CDA niet boven de 2,2 procent uitkwam. Daardoor lijkt het erop dat de liberalen en de sociaaldemocraten er na een halve eeuw eindelijk toch in geslaagd zijn om het christelijke midden te vermalen. Hun teruggang is niet meer te stuiten en het ziet er volgens het commentaar van Hans Goslinga (Trouw, 15 september) naar uit dat het Nederlandse driestromenland in een tweestromenland verandert. Nooit heb ik op het CDA gestemd en ik was ook niet van plan dat ooit te doen. Maar toch mis ik het nu al. De secularisering houdt blijkbaar nog

altijd niet op. Zij gaat nog steeds maar verder. Hoeveel verder nog, is de vraag. Wat moet er nog meer sneuvelen? Komt er ooit een eind aan het proces dat het maatschappelijke (politieke) leven zich volledig los van kerk en geloof moet ontwikkelen. Secularisering betekent verwereldlijking. Dat bracht en brengt ontkerkelijking met zich mee. Met gevolg dat de kerk als instituut heel veel invloed in de samenleving verloor en dat mensen zich steeds minder door de kerk en door het geloof laten

Kapeldiensten in Schiphol-West Kapelgroep nieuwe vreemdelingengevangenis Schiphol-West zoekt vrijwilligers. In het cellencomplex voor vreemdelingen in Schiphol-Oost worden al vele jaren onder leiding van de jusitiepastores kapeldiensten gehouden. Elke zondag worden er verspreid over de dag drie diensten – vieringen met een open karakter – georganiseerd. Hierbij zijn ook twaalf vrijwilligers, voornamelijk van kerken uit de omgeving, actief. Bij toerbeurt ondersteunen ze de pastores bij praktische werkzaamheden voor en na de viering (zitplaatsen gereedmaken, klaarleggen van de liturgieën, verwelkoming bij binnenkomst, contactwerk na afloop van de dienst etc.). Naast de praktische betekenis vinden we het van belang dat we met onze aanwezigheid als vrijwilligers een teken geven aan de gevangenen dat we als kerk buiten de muren hen niet vergeten zijn. De bezoekers van de diensten waarderen dit zeer. 8 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

De ‘kerkgangers’ zijn mensen uit alle delen van de wereld en vanuit vele verschillende geloofsachtergronden, die gemeen hebben dat ze hier officieel ‘ongewenst’ vreemdeling zijn. Velen wachten op uitzetting, anderen hebben asiel aangevraagd of zijn aangehouden op Schiphol. Voor de vrijwilligers is de ontmoeting met deze mensen en hun geloofs- en levensverhalen vaak zinvol, omdat het hun eigen geloof verdiept en verrijkt. Eind 2012 gaat het nieuwe detentiecentrum op Schiphol-West open. Deze gevangenis is veel groter dan de huidige op Schiphol-Oost. Dit betekent dat we voor de kerkdiensten naar zeker tien extra vrijwilligers zoeken. We zoeken mensen die tegen een stootje kunnen en die dit werk zonder al teveel pretenties willen doen (‘aanwezig zijn’ is het hoofddoel).

gezeggen. Enerzijds heeft dit een zekere bevrijding veroorzaakt, anderzijds ook bijzonder veel onverschilligheid. De Franse, liberale filosoof Alexis de Tocqueville (1805-1809) meende dat een democratie niet zonder moraal kan en de moraal niet zonder godsdienst. Volgens Goslinga (Trouw, 15-9) die ik graag nog eens aanhaal, bedoelde De Tocqueville dat religie voorkomt dat mensen uitsluitend met zichzelf en met hun materiële welvaart bezig zijn. Vanuit die gezichtshoek is er dus weinig reden erg tevreden te zijn over de secularisatie en het verlies van de religieuze dimensie in de politiek. Ik ben bang dat het verdwijnen van het christendemocratische geluid uit het stelsel van de Nederlandse polderdemocratie op den duur en eigenlijk nu al, een pijnlijk stuk cultuur- en kleurverlies zal betekenen.

Ook zoeken we vrijwilligers die het zingen kunnen begeleiden met fluit, gitaar of evt. piano. Vrijwilligers worden in principe met twee tegelijk ingeroosterd, voor een ochtend- of een middagdienst. Vanzelfsprekend wordt van tevoren gevraagd of u op een bepaalde datum kunt, en hoe vaak u dienst wilt doen. Bij de huidige vrijwilligers varieert dat van ‘het liefst (bijna) elke week’, tot eens per 2 maanden. Naast een ‘intake’-gesprek met een van de justitiepastores en de coördinerende Amsterdamse lutherse diaconie vindt er ook een – door justitie vereist en uitgevoerd – antecedentenonderzoek plaats. We vragen de ‘zendende’ kerkelijke gemeenten om vrijwilligers uit hun kerk vergoeding van reiskosten aan te bieden. In een WA- en Ongevallenverzekering is voorzien. Iets voor u of meer weten? Neem contact op met Henny Brouwer of Hanne Wilzing van de Lutherse Diaconie Amsterdam (tel. 020 404 47 08; [email protected] ).

Uit de kerkenraad

Uit de kerkenraadsvergaderingen

ALV op zondag 11 november

Nieuw kerkenraadslid – De kerkenraad is zeer verheugd te kunnen melden dat er een nieuw kerkenraadslid is gevonden. Het betreft Aukje Zondergeld. Daar er geen bezwaren zijn zal zij dit najaar toetreden tot de kerkenraad.

De tweede Algemene Ledenvergadering (ALV) van 2012 vindt plaats na de dienst op zondag 11 november in de Singelkerk. Wij verzoeken u deze datum in uw agenda op te nemen.

Organist MSH – Op dit moment is de kerkenraad in gesprek met een kandidaat voor de vacature van organist in het Menno Simonshuis. Zij zal in de maand september het orgel van de Singelkerk een keer komen bespelen en zij zal een dienst in het Menno Simonshuis begeleiden. Op basis hiervan wordt er besloten of zij de nieuwe organist wordt voor het Menno Simonshuis. Algemene Ledenvergadering – In November 2012 vindt er weer een ALV plaats. In deze idA kunt u de exacte datum terugvinden. In de idA van november wordt de agenda gepubliceerd en vindt u een beschrijving hoe u in het bezit van de vergaderstukken kunt komen.

Geboortedankzegging 14 oktober Op zondag 14 oktober is de geboortedankzeggingsdienst in de Singelkerk. De ouders brengen hun dankbaarheid voor de geboorte van hun kinderen tot uiting in deze dienst. In de dienst wordt de zegen gevraagd voor de volgende kinderen: Hannah Hoomans, Jet Oosterveen, David Oosterveen, Huib Gevers Deynoot, Julie van Wensen, Liv Jacobovits de Szeged en Xander Bos.

De najaars ALV staat, zoals gebruikelijk, in het kader van veel cijfers (financieel jaarverslag en begroting) en, zoals afgesproken in de eerste ALV van dit jaar, zal de toekomstvisie Doopsgezinde Gemeente Amsterdam besproken worden. De agenda van de ALV zal verschijnen in de idA van november 2012. Dit jaar willen we om redenen van duurzaamheid (en het bijbehorende financiële voordeel) de stukken niet automatisch naar alle leden en vrienden sturen, maar deze digitaal beschikbaar stellen via e-mail (u kunt mailen naar secretaris@vdga als u de stukken wilt ontvangen) en op papier op onze drie preekpunten: Singelkerk, Meerpad en Menno Simonshuis. De stukken liggen daar vanaf 28 oktober. In de Singelkerk kunt u de stukken halen tijdens de diensten en van maandag tot en met donderdag van 09.00 tot 17.00 uur. Op het Meerpad en in het Menno Simonshuis zijn de stukken tijdens de diensten verkrijgbaar. Ook zullen de stukken voor/tijdens de Algemene Ledenvergadering verkrijgbaar zijn. Is het voor u onmogelijk om op een van deze manieren de stukken in huis te krijgen, dan kunt u bellen met de kosterij of de ambtelijk secretaris en dan krijgt u ze over de post toegezonden.

De jaarlijkse bijdrage

Zondagse Singelkerkbloemen

Wilt u uw bijdrage voor 2012 overmaken op bankrekeningnummer 141442 (ING) t.n.v. Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam, o.v.v. ‘ledenbijdrage 2012’.

De bloemen, die tijdens de dienst in de Singelkerk staan, worden na de dienst gebracht bij leden die een moeilijke tijd door moeten maken, ziek zijn of iets te vieren hebben. Wilt u de namen door geven aan: Martina Simons telefoon (020) 662 19 34, Jetske Camarasa-Wisselink telefoon (020) 641 10 40 of Ineke Bremer telefoon (020) 615 26 22.

Onze richtlijnen zijn: – 1% van het belastbaar inkomen – minima, studenten en belangstellenden € 40 per lid of € 65 per echtpaar – Vrienden : € 100 Het betreft een indicatie, een hogere bijdrage is uiteraard zeer welkom. Hebt u vragen? U kunt altijd contact opnemen met de grootboekhouder, Gerrit Visser, [email protected] of via het secretariaat.

In het ziekenhuis opgenomen Onze gemeente wil graag meeleven. Wilt u van uzelf, familie, vrienden en VDGA-leden ons een opname laten weten? Eén van onderstaande contactleden zal de opgave dan doorgeven aan de desbetreffende bezoekster. Martina Simons (tevens organisatie) telefoon (020) 662 19 34, Jetske Camarasa-Wisselink (020) 641 10 40 en Ineke Bremer (020) 615 26 22. I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 9

Gemeente in beweging

Vanaf het Meerpad

Vroege Nachten Meerpad

Doperscafé Dinsdag 30 oktober

Hetty en Henk Smit hebben deze zomer aangegeven, dat zij per januari 2013 hun actieve taken in Gemeente gaan neerleggen. Vele jaren zijn zij de dragende kracht van het gemeentewerk in Amsterdam Noord geweest. We hebben begin september met het dagelijks bestuur van de kerkenraad en Hetty en Henk Smit gesproken over de taken die zij allemaal vervulden. De kerkenraad zal zich nu beraden, hoe deze taken overgenomen kunnen worden. Wij hopen dat er in Noord leden en vrienden van de Gemeente zullen zijn, die zich mede actief willen gaan inzetten, om de taken die Hetty en Henk vele jaren met toewijding hebben vervuld, over te nemen. ds. Tom Rijken Zondag 7 oktober zal de kerkdienst gaan over het oerverhaal van de torenbouw van Babel. Een prachtig verhaal wat ons weer heel dicht bij onze eigen levenskern wil proberen te brengen. Komt u ook! Jong en oud is welkom. De kinderkring zal met dit thema aan het werk zijn. De Tienertuin groep komt deze ochtend ook bij elkaar, dus ben je tussen de 11 en 15 jaar kom rustig naar de kerk op het Meerpad.

Een avondreeks voor wie kinderen grootbrengt (over filosoferen, rituelen, verhalen...), o.l.v. Essemie van Dunné. zie ook Meerpadkerkje, faceboook.

Verhalen vertellen Wat is de kracht van verhalen? Welke verhalen vertellen we? Over onze eigen levens, over de wereld, geschiedenis, bijbel, koran. • 20.15 uur inleiding/lezing met goede koffie • 21.00 uur uitwisseling ervaring • 21.30 uur borrel opgave: Essemie van Dunné [email protected], 06-48350725

Muzikale ontmoeting op het Meerpad Zondag 14 oktober 15.00 uur De muzikale ontmoeting zou deze middag verzorgd worden door het Shanty koor uit Nieuwendam. Helaas heeft dit koor afgezegd. Er zal dus iets anders op het programma staan. Het zal in ieder geval een mooie middag worden.

Bijbelgespreksgroep met Grunniger kouke

Zondagavond 7 oktober

Het komend najaar verdiepen we ons in onze bijbelgespreksgroep in het thema ‘woestijnervaringen’. We komen meestal één keer in de maand bij elkaar. De eerste keer van dit seizoen is op vrijdag 19 oktober om 10.00 uur bij Lucie Compaan (Geerdinkhof 449, 1024 BV Amsterdam). Lucie’s koffie is heerlijk! Zo ook de ‘Grunniger kouke’. Nieuwe deelnemers van harte welkom. Bel Lucie (020-69908966) of Frits Groeneveld (06-22445420).

10 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

met Jolande Sap (fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer)

woensdag 10 oktober:

Geloofsgesprekskring Meer-pad

Deze kring komt zondagavond 7 oktober bij elkaar in de Bolder om 20.00 uur. Het onderwerp zal zijn: Een vriendin van Jezus van Nazareth, Maria Magdalena.

Leve de vrijzinnigheid

Vrijzinnigheid is een leidend thema in het leven van Jolande Sap. Ze groeide op in Limburg in een chaotisch gezin, als dochter van een cafébaas. Ze vocht zich vrij van de katholieke kerk, van haar ouders, van het traditionele rollenpatroon. In Den Haag probeert ze haar vrijzinnige idealen overeind te houden, in tijden van toenemende polarisatie: leve de vrijzinnigheid.

020-11: gewijzigde data Vanwege een nieuwe activiteit voor tieners op de eerste zondag van de maand in Noord zijn de bijeenkomsten van de 020-11 groep verplaatst naar de derde maandag van de maand: maandag 17 september, 15 oktober, 19 november en 17 december.

Mennomaal Datum: ??? oktober 2012. Iedereen welkom op het Mennomaal! Plaats: Singelkerk; Singel 452; 1017 AW Amsterdam Ontvangst met drankje vanaf 17.30 uur Begin maaltijd: 18.00 uur Tussen het hoofdgerecht en het toetje: ?????????? Van tevoren opgeven is niet nodig. Kosten: 5 euro per maaltijd.

Uitnodiging voor de vrijwilligers

Twee leerhuisbijeenkomsten in de Singelkerk

Naast een aantal betaalde krachten is er binnen de Doopsgezinde gemeente van Amsterdam een grote groep vrijwilligers actief die zich op allerlei gebieden in zetten. Een van die vrijwilligers ben jij. Omdat we je inzet zeer waarderen en je hiervoor willen bedanken nodig ik je namens de vaste medewerkers van de DGA uit voor de vrijwilligersavond op 4 oktober as. Deze avond vindt plaats in de kerkenraadskamer van de Singelkerk. De avond begint om 20.00 uur en zal rond 22.00 uur weer afgelopen zijn.

3 en 10 november

Het programma voor die avond ziet er als volgt uit • 20.00 uur Ontvangst met koffie en thee • 20.30 uur Korte lezing door Anne Voolstra (Promovenda doopsgezinde geschiedenis) • 21.30 uur Borrel We hopen je deze avond te mogen begroeten in de Singelkerk. In verband met de catering willen we je vragen om je aan te melden. Dit kan tot uiterlijk 1 oktober via het mailadres [email protected] of op tel. 020-624 65 73.

Wakes bij Schiphol Oost

Het thema voor deze keer is: Opnieuw mogen beginnen; leren van elk nieuw begin van God en mensen. Een onderwerp voor iedereen die zich wel eens afvraagt: wat is wijsheid? Over het onderwerp: In de bijbel vinden we veel verhalen over een Nieuw Begin. Enkele daarvan zullen we met elkaar bestuderen om er bemoediging, richting en hoop in te vinden voor ons dagelijks leven. We zullen stilstaan bij de volgende verhalen: • Noach en zijn familie na de Grote Vloed: hoe kunnen zij in de woestenij die ze aantreffen na de Vloed het anders gaan doen dan de mensen van voor de Grote Vloed? • De mensen die met elkaar de toren van Babel gaan bouwen. Een heel ander verhaal over opnieuw beginnen. Door welke drijfveren laten de mensen zich hierbij leiden? • Abraham die wegtrekt uit Oer, weg van zijn stam en zijn familie. Wat laat hij achter en waarom is dat zo belangrijk? • Tot slot zullen we kijken naar het nieuwe begin van de leerlingen van Jezus, als ze het alleen moeten gaan doen – zonder hun leermeester. Welke richting slaan ze dan in en in hoeverre is dit begin dan echt helemaal nieuw? Een belangrijke vraag voor de verhouding tussen christendom en jodendom. Via de joodse Bijbeluitleg zullen we verschillende betekenislagen in de verhalen ontdekken. Voor meer informatie en opgave: Hanneke de Graaf, [email protected] of 020 610 07 10 Kosten: € 32,50 of naar draagkracht. Zie ook de folder.

Op 14 oktober de gebruikelijke wake bij grensgevangenis Schiphol Oost van 14.00 tot 15.00 uur – Ten Pol 64, 1438 AJ Oude Meer. Om 13.40 vertrekt een auto vanaf de parkeerplaats naast restaurant Wagamama op station Zuid WTC.

Herdenking overledenen aan de Europese buitengrenzen Vrijdag 2 november (Allerzielen) tussen 17.30 tot 18.30 uur op de steiger aan de Amstel voor de Hermitage. Jacobine Geel houdt een overdenking. Meer informatie: www.antenna.nl/noelhuis

Toren van Babel: Quilt

I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 11

Prikbord

Fredeshiem 2012 Van 31 augustus tot 7 september heeft weer een groep van 26 deelnemers en 6 leidinggevenden de jaarlijkse vakantieweek in Fredeshiem doorgebracht.

De heenreis werd ditmaal onderbroken voor een bezoek aan het Museum voor Oude Ambachten en Speelgoed in Terschuur, waar we ook de koffie en de lunch genoten. Onze vaste chauffeur Berend bracht ons vervolgens langs een mooie route naar Steenwijk. De nieuwbouw van Fredeshiem riep wisselende reacties op maar we kunnen nu tenminste binnendoor naar de kapel. Zoals altijd maakten we ’s avonds kennis met elkaar en speciaal met de nieuwkomers, onder het thema van de week: ‘Seizoenen’, zowel die van het jaar als van het menselijke leven. De vakantieweek kent een aantal vaste punten: de ochtendgymnastiek die ooit de naam ‘knikken en knakken’ kreeg en vaak, vanwege de begeleidende muziek, veel hilariteit meebrengt. Op zaterdagmiddag het bezoek aan de markt in Steenwijk, waarvoor ditmaal twee busjes werden ingeschakeld. De kerkdienst op zondagmorgen wordt traditioneel gevolgd door koffie met gebak uit de streek. Het mooie weer maakte het mogelijk op het terras de middag door te brengen en ’s avonds was er samenzang, voorlezen en spelletjes voor de liefhebbers. Een hoogtepunt is altijd de bus- en vaartocht naar de Weerribben op maandag, deze keer niet naar Blokzijl maar naar Ossenzijl, dus een heel nieuwe route. Onderweg zagen we koolwitjes, grote en kleine libellen, zwaluwen, ruiende eenden, enkele zwanen en een paar ooievaars. Dinsdagmorgen was er weer zingen en voorlezen, ’s middags op het terras en ‘s avonds waren de Flagellanten, een mannen-muziekgroep uit Giethoorn, zoals ieder jaar ook weer goed op dreef.

12 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

De bustocht op woensdagmiddag was een verrassing van Berend, die ons langs veelal secundaire wegen een groot deel van het zuiden van Drenthe liet zien We kwamen langs esdorpen, lintdorpen en veenderijen, en overal wist Berend wel enkele bijzonderheden te vertellen. De koffie met alweer gebak kregen we in Wezup in een 18e-eeuwse boerderij, die sinds 1856 al in gebruik is als café en daarmee het oudste café in Drenthe is. Na het diner gaf een diavoorstelling over de vier seizoenen op de twee Amsterdamse Floriades (1972 en 1982) en in de daaruit voortgekomen parken, nl. het Amstelpark en het Gaasperplaspark, een extra kleur aan het thema van de week. Op de laatste dag kregen we ’s morgens een videovoorstelling over de vakantieweek van 2011 en na de vrije middag werd de week besloten met de bonte avond, verzorgd door een aantal deelnemers met gedichten, verhalen en het instuderen van de canon ‘Vrede wens ik je toe’. De gebruikelijke dagsluiting in de kapel had daarna een bijzonder karakter: we vormden een kring met een meditatief moment, het hand-in-hand bidden van het Onze Vader en een gezongen Ierse zegenbede. Een woord van dank aan de leiding, met voor het eerst Ewoud Roos aan het hoofd, is hier op zijn plaats. Alles loopt gesmeerd, ieder die zorg nodig heeft krijgt die, de maaltijden zijn voor-treffelijk en de onderlinge contacten en gesprekken maken weken als deze extra waardevol. We hopen op een herhaling in 2013! Dicky Baars

Te zien in De Rijp

Doopsgezind Mijnpassie Drie doperse exposities in het historische centrum van De Rijp: • Doopsgezind mijn passie • Quilts • Doperse diaspora Waar • Museum In 't Houten Huis Tuingracht 13, 1483 AP De Rijp • Museum Jan Boon ‘Het Walhuis’ Rechtestraat 148, 1483 BG De Rijp Wanneer 4 november t/m 30 december 2012 • Open op zaterdag en zondag van 13-17 uur Informatie www.houtenhuis.nl Bezoek van groepen is op weekdagen ook mogelijk op afspraak via www.houtenhuis.nl Nieuwe Mennopad langs Doopsgezind Erfgoed in De Rijp

Petite Messe Solennelle van Rossini Op zondag 28 oktober om 20.15 uur zingt het Amsterdams Gemengd Koor onder leiding van Paul Valk de Petite Messe Solennelle van Rossini in het Concertgebouw te Amsterdam; aanvang 20.15 uur. Solisten: Marion Roberts (sopraan), Bettina Weder (alt), Livio Gabrielli (tenor), Frank Dolphin Wong (bas), Dorine Diemer (piano), Laura Sandee (piano) en Jan van Mol (harmonium). Voor meer informatie zie: www.concertgebouw.nl/concerten-entickets/rossini-s-petite-messe-solennelle

Buitenhuis Fredesheim...

Vrijzinnig Leerhuis Elspeet bij Mennorode

... voor Inspirerende Ontmoetingen

Maatschappelijke thema’s aan bod in vier weekenden

Nieuwbouw in gebruik

Elspeet – In september start het nieuwe seizoen van Vrijzinnig Leerhuis Elspeet. Het leerhuis biedt een plaats waar de ‘grote thema’s’ op een nieuwe manier, intellectueel, open en niet-dogmatisch worden benaderd. Bedoeld voor vrijzinnig georiënteerden die hun visie op cultuur, politiek en maatschappij willen verdiepen en delen. De vier weekenden vinden plaats bij Mennorode conferentiecentrum, verdeeld over 2012 en 2013.

Het afgelopen half jaar is hard gewerkt aan nieuwbouw op Buitengoed Fredeshiem. Er is nu een prachtige nieuwe zaal van ca. 160 m2 en een nieuwe entreepartij, met daarachter een ruime foyer. Ook zijn er een terras en nieuwe damestoiletten verschenen. De aansluiting van de foyer en de rietgedekte Mennozaal (kerkje) wordt door gasten als zeer fraai ervaren: het rieten dak loopt door in de nieuwe ontvangstruimte. Ook de dakpannen daken zijn vanuit de ruime foyer te aanschouwen. Een echt buiten/binnengevoel... Op zondagmiddag 7 oktober wordt de nieuwbouw officieel geopend. Als u hierbij aanwezig wilt zijn kunt u dat melden via [email protected] of (0521) 535100. Maar ook kunt u de nieuwbouw bekijken als u aan één van de programma’s deel zou nemen.

Holy mails – Dromen als stapstenen op uw geestelijke weg Dinsdag 16 / woensdag 17 oktober Deze tweedaagse is bedoeld voor alle dromers die de relatie tussen hun dromen en hun spiritualiteit willen onderzoeken en dit met anderen willen uitwisselen. In onze tijd is de samenhang tussen dromen en het gaan van de geestelijke weg verloren gegaan. Dromen zijn echter te mooi om er geen acht op te slaan. Ze openbaren in bijzondere beeldtaal onze innerlijke wereld en kunnen betekenisvolle wenken bevatten voor ons levenspad. De visie van Anselm Grün in zijn boek Dromen zijn géén bedrog (1998, Kok) vormt hierbij de leidraad. Leiding: Dr. Barbara Roukema-Koning. Belangstelling? Buitengoed Fredeshiem, (0521) 535100 of [email protected]

Waarom Vrijzinnig Leerhuis Elspeet? Steeds meer mensen in kerkelijke gemeenten en daarbuiten hebben belangstelling voor geloofsdoordenking in relatie tot cultuur en maatschappij. ‘Vrijzinnig leerhuis Elspeet, open doperse groep voor studie en ontmoeting’ is een kring van mensen die intellectuele nieuwsgierigheid willen verbinden met onderlinge betrokkenheid. De groep wordt gevormd rond thematisch opgezette bijeenkomsten, viermaal per jaar. Thema’s en sprekers Thema’s die aan bod komen zijn: Goed en kwaad, Muziek, Verzet en overgave, Eer. Docenten en gespreksleiders zijn dr. A.R. van Wijk, drs. J. van Woerden, drs. M. Bruggen, drs. H. Pijlman en drs. J. van Kampen. Zij gaan aan de hand van film, literatuur en beeldende kunst dieper in op de thema’s in relatie tot andere disciplines, zoals sociologie, psychologie en filosofie. De vaste

contactpersoon van het leerhuis is dr. Alfred R. van Wijk. Praktische informatie Er zijn twee identieke programma’s die parallel lopen. Per keer 3 dagdelen inclusief 1 overnachting. Elke bijeenkomst is van vrijdag 17.30 uur tot zaterdag 16.00 uur. Kosten bedragen € 480,- voor het gehele seizoen, dit is inclusief verblijf en BTW, exclusief de geldende toeristenbelasting. Inschrijven kan via de website www.mennorode.nl (kies ‘reserveren’ op de homepage en klik vervolgens op ‘inschrijven Vrijzinnig Leerhuis Elspeet’), via [email protected] of bel 0577 - 49 81 11. Voor meer details, kijk op www.mennorode.nl. Er zijn twee groepen; de eerste is al gestart. De tweede vindt plaats op 19 en 20 oktober, 30 november en 1 december, 15 en 16 februari en 15 en 16 maart.

Beste zusters en broeders,

Almere, 9 september 2012

Wat vliegt de tijd! Op 6 september was het alweer 25 jaar geleden dat wij trouwden. In die jaren zijn er 3 eieren uitgebroed, opgevoed en het zijn, al zeggen we het zelf, erg lieve en leuke mensen geworden, die ieder op zijn of haar unieke wijze, op eigen benen staan. Na 4 pittige studiejaren heeft Dick zijn Bachelor of Music voor Beiaard op zak. Marjan heeft een nieuwe baan inclusief studie. En dan hebben we het nog niet eens over onze bereikte kroonjaren als het om leeftijd gaat... Kortom, tijd voor een feestje! Wij willen dit vieren met familie, vrienden en met u, daar waar het allemaal begon: in de Singelkerk. Zaterdag 3 november 2012 tussen 14.00 en 18.00 uur Wilt u ons vóór 20 oktober laten weten of u komt? Dit kan via [email protected] of door het ons op een zondagmorgen te vertellen. Hartelijke groeten, Dick en Marjan Klomp P.S. Aangezien wij alles al hebben, maar u misschien toch iets wilt geven, zullen er 2 bussen staan ten bate van door ons gekozen goede doelen.

I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER – 13

Solidariteit en Vrede

Het team

Bankrekening WereldWerk open voor slachtoffers Syrië Natascha van der Does-Brantjes jeugdwerk Singelkerk t 06 44 71 49 30 [email protected]

Doopsgezind WereldWerk heeft zijn bankrekening opengesteld voor bijdragen voor de slachtoffers van het geweld in Syrië. De gelden worden doorgesluisd naar MCC, die zorgt dat er hulpgoederen via hun contacten bij vluchtelingen terechtkomen. Meer informatie staat op www.dgwereldwerk.nl.

Geweldloosheid in de praktijk Essemie van Dunné jeugd- en opbouwwerk Noord t 06 48 35 07 25 [email protected]

CPT Nederland presenteert tijdens de vredesweek een bijzonder Beeldverslag van een delegatiereis van Christian Peacemaker Teams (CPT) naar Israël en de Palestijnse gebieden in november 2011.

Joke van der Heide jongerenwerk t (020) 661 16 52 [email protected]

In de Palestijnse stad Hebron is CPT werkzaam en het bracht de deelnemers in contact met zowel Israëlische als Palestijnse vredesorganisaties. Daarnaast kregen de delegatie-leden de gelegenheid te participeren in de vredesactiviteiten van CPT in Hebron. In een zeer fraai uitgegeven boekje, 48 pagina’s (formaat A5) met veel kleurenfoto’s, wordt een aangrijpend verslag gegeven van de noodzakelijke, moeizame, frustrerende en hoopgevende zoektocht naar veiligheid en vrede tussen Israëliërs en Palestijnen. De schrijvers bieden ook een handreiking van mogelijkheden om ruimte te maken voor vrede. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de schilderijententoonstelling ‘Wees het oog van de wereld’ van Ineke Steen over het leven van inwoners in de Palestijnse gebieden.

Henk Leegte predikant t 06 - 45 62 62 70 [email protected]

Het boekje kost € 7.50 en de opbrengst komt geheel ten goede aan CPT Nederland. Bestellingen bij Klaas Maarse, Voordorp 20, 2352 BR Leiderdorp, [email protected]. Betaling, plus € 2.00 verzendkosten per exemplaar, vooraf op rekeningnr. 671913670 van K. Maarse te Leiderdorp met vermelding van boekje CPT, naam, adres en postcode van toezendadres. Voor verzending van grotere aantallen graag overleg met Klaas Maarse. De samenstellers zijn bovendien bereid een presentatie van deze reis in Doopsgezinde Gemeenten en elders te geven waarbij het boekje eveneens gekocht kan worden.

Conferentie Doopsgezind WereldWerk, Ewoud Roos predikant t 06 44 13 00 46 [email protected]

13 en 14 oktober, Dopersduin Thema: Restorative Justice (herstelrecht) Met medewerking van dr. Jacob Fehr, Canadees, Leider van de Doopsgezinde Duitse Vredes Commissie, Pastor Martin Zandstra, (kerken met Stip) ds. Harry Brandsma en ds. Hanneke van der Korst (gevangenisdominees) en Joop van Bergen, beeldhouwer. Meer informatie: www.dgwereldwerk.nl.

Tom Rijken predikant Noord t 06 22 51 75 65 [email protected] 14 – I N DIT A MSTER DA M OKTOB ER

Agenda

Kopij voor het volgende nummer vóór 10 oktober 2012 sturen aan Mieke Krebber Mail: [email protected] Adres: Europaplein 89, 1078 GZ Amsterdam (telefoon 020-6731926).

Oktober 2012 Kerkdiensten (zie achterkant)

• Di 2 okt

Contactkring

Singelkerk

10.30 uur

• Di 2 okt

Bijbelkring

Singelkerk

20.15 uur

• Wo 3 okt

Doperdomgroep

t.h.v. G. Mus

14.00 uur

• Do 4 okt

Zusterkring a.d. gracht

Singelkerk

14.00 uur

• Do 4 okt

Vrijwilligersavond (op uitnodiging)

Singelkerk

20.00 uur

• Vr 5 okt

Open Huis

Singelkerk

19.30 uur

• Za 6 okt

Singelkoor repetitie

Singelkerk

10.30 uur

• Zo 7 okt

Geloofsgesprekskring –50

Meerpad

20.00 uur

• Ma 8 okt

Zon’shofkring

Zon’shof

20.30 uur

• Di 9 okt

Mennomaal

Singelkerk

18.00 uur

• Di 9 okt

Singelkoor repetitie

Singelkerk

20.00 uur

• Wo 10 okt Vroege Nachten

Meerpad

20.15 uur

• Wo 10 okt Vredesgroep

Singelkerk

20.00 uur

• Do 11 okt Zusterkring aan de gracht

Singelkerk

14.00 uur

• Zo 14 okt

Geboortedankzegging

Singelkerk

10.30 uur

• Zo 14 okt

Muziek en Meer-pad

Meerpad

15.00 uur

• Ma 15 okt 020-11

Singelkerk

18.00 uur

• Di 16 okt

Singelkerk

20.15 uur

• Do 18 okt Open kring Menno Simons

M.S.Huis

14.30 uur

• Za 20 okt

Singelkoor repetitie

Singelkerk

10.30 uur

• Ma 22 okt Het verhaal gaat …

Singelkerk

15.00 uur

• Do 25 okt Bijbelaars

Singelkerk

10.30 uur

• Do 25 okt Zusterkring a.d. gracht

Singelkerk

14.00 uur

• Di 30 okt

Doperscafé

Singelkerk

20.15 uur

• Za 3 nov

Leerhuis

Singelkerk

10.30 uur

Belijdeniscatechisatie

• Wo 24 okt Rondom 30

Open Huis, vanaf begin oktober tot eind april, iedere vrijdagavond om 19.30 in de Singelkerk.

De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of niet op te nemen.

Secretariaat en administratie Singel 452 1017 AW Amsterdam t kerk (020) 623 45 88 t secretariaat (020) 624 65 73 t boekhouding (020) 627 70 72 fax (020) 624 44 40 gironummer 141442 (VDGA) website www.vdga.nl

COLOFON idA, in dit Amsterdam Maandblad voor geloof en gemeenteleven van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. Redactie Mieke Krebber (eindredacteur) Frits Ph. Groeneveld Sjoukje Halbertsma Heleen Nauta-van Gelder Jan Willem Stenvers Vertegenwoordiger van de kerkenraad: Anke Spijker Ontwerp en realisatie Ontwerpgroep Lâle, www.lale.nl fax (033) 462 46 94 Drukwerk Grammé3.0 - grafische producties, Amersfoort

I N DIT AMSTER DAM OKTOB ER – 15

Amsterdam Centrum Amsterdam Noord Amsterdam Buitenveldert

Singelkerk – Singel 452 – t (020) 623 45 88 Meerpad – Meerpad 9 06-53 77 06 01 Menno Simonshuis – Noord-Hollandstraat 17a – t (020) 517 10 10

KERKDIENSTEN Singelkerk

Meerpad

Menno Simonshuis

Centrum 10.30 uur

Noord 10.15 uur

Buitenveldert 10.00 uur

2 september

Ds. A. Maas - Smilde

Ds. A.A. Rijken Kom-in-de-Kring en Kinderkerk

Geen dienst

14 oktober

Ds. H. Leegte Gezinsdienst Geboortedankzegging Kom-in-de-Kring en Kinderkerk

Geen dienst

Ds. F.Ph. Groeneveld

21 oktober

Ds. E.C. Roos

Ds. J. van Woerden – Surink Kom-in-de-Kring en Kinderkerk

Geen dienst

28 oktober

Ds. H. Leegte Kom-in-de-Kring en Kinderkerk

Geen dienst

Ds. E.C. Roos

4 november

Ds. H. Leegte

Ds. A.A. Rijken Kom-in-de-Kring en Kinderkerk

Geen dienst

De collecte in de rode zak is in de maand oktober bestemd voor: De hele maand oktober wordt er gecollecteerd t.b.v. Hospital Mennonita Km 81 in Paraguay. Dit Doopsgezinde ziekenhuis maakt deel uit van een vereniging van 31 Duitstalige Doopsgezinde kerken in Paraguay. Het ziekenhuis richt zich op de behandeling en verzorging van lepra- en tuberculosepatiënten en patiënten met HIV/AIDS. De verleende zorg is gedeeltelijk gratis. Patiënten worden aangemoedigd om, indien mogelijk, te betalen voor de zorg. Echter, in veel gevallen hebben patiënten behoefte aan donaties voor behandeling en zorg.

De doelstelling van het ziekenhuis is: 1 Dankbaarheid tonen aan God en het volk van Paraguay; 2 Een plaats zijn waar de naastenliefde zichtbaar wordt; 3 Het evangelie van Jezus Christus verspreiden. Het totale budget van het ziekenhuis bestaat uit bijdragen van kerken, ondersteuning voor speciale projecten van internationale organisaties en vele donaties. Voor meer informatie www.km81.org

Publieksversie Gemeentegids

Ledenlijst

U hebt, als het goed is, inmiddels de Gemeentegids 12|13 thuisgestuurd gekregen. Dit jaar hebben we ook een dunnere versie van de Gemeentegids gemaakt, waar geen interne informatie in staat. Deze gids is bedoeld voor belangstellenden, incidentele kerkgangers die je wat meer wilt laten weten, bezoekers van activiteiten in de kerk, zoals bijvoorbeeld de Preek van de Leek, die meer over onze gemeente willen

1 6 – I N D I T A M S T E R D A M OKTOB ER

weten en voor wie hem maar wil. Maar misschien hebt u ook familie, vrienden, collega's of kennissen die u wilt laten weten wat er in onze gemeente gebeurt. U kunt deze publieksversie van de gemeentegids vinden in de rekken bij de ingang van de kerkzaal of bij de kosterij. We hopen dat deze gids bij velen terecht komt.

Onlangs is de Gemeentegids 2012|2013 naar alle leden toegestuurd. Daarbij was gevoegd de ledenlijst. Deze was gesorteerd op postcode. Als u een ledenlijst gesorteerd op alfabet wilt hebben dan kunt u die bij de kosterij ophalen.