Pleidooi voor deliberatieve democratie T. Paul Verhaeghe, gewoon hoogleraar Universiteit Gent

PB- PP BBELGIE(N) - BELGIQUE

Driemaandelijkse uitgave Jaargang 25 – 2015 nummer 3 Juli – Aug. – Sept. Afgiftekantoor Brugge Mail - P408456 Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen Torhoutsesteenweg 100 A 8200 Brugge - Sint-Andries

lons a s e i l i m a F Oostende

Pleidooi voor deliberatieve democratie

Content met

TALENT

T

Transitie verloopt geleidelijk, tot een bepaald punt, waarna “plots” de verandering voor iedereen zichtbaar wordt. “Plots” zijn de kerken leeg, “plots” geloven mensen niet langer in traditionele politici, “plots” zijn er overal groeperingen die hun zeg willen doen over de inrichting van hun gemeenschap. Dat laatste voorbeeld toont het nieuwe politieke model, maar de naam ervan is nog te weinig bekend: deliberatieve democratie. Geef mensen voldoende informatie, laat hen daarover onderling overleggen, overtuig hen dat hun mening er werkelijk toe doet, en je ziet merkwaardige fenomenen. Bijvoorbeeld dat heel veel mensen dankzij de informatie en het overleg tot een meer doordacht besluit komen. Dat de keuze die ze vervolgens mogen maken heel vaak ingaat tegen het individualistische mensbeeld van de homo economicus. Dat mensen de voorkeur geven aan langetermijnoplossingen en kiezen voor het algemeen belang.

Een voorbeeld? Texas, het West-Vlaanderen van Amerika: land van de Lone Star cowboy, van reusachtige steaks, van conservatieve Rednecks met veel wapens, en natuurlijk van jaknikkers (oliepompen), herkent u het clichébeeld? Dat moeten we toch even bijstellen. Eind vorige eeuw werden energieleveranciers door de overheid verplicht om de Texanen te betrekken bij belangrijke beslissingen inzake hun energievoorziening (‘Uw energie’ is daar duidelijk geen loze slogan). Ze botsten daarbij op de klassieke problemen van volksraadplegingen: welke alternatieven stel je voor, beschikken alle burgers wel over voldoende informatie, zullen lobbyisten een referendum niet kapen? De energieleveranciers klopten aan bij James Fishkin, hoogleraar communicatie aan de universiteit van Stanford.

Drie wijkprojecten kiezen er uitdrukkelijk voor om met de talenten uit de wijk aan de slag te gaan. Die positieve benadering, met focus op de krachten van mensen, kenmerkt de aanpak van Samenlevingsopbouw.

DRIE SCENARIO’S De projecten Zwartegevel-Dierdonk (Tielt), Nieuwe Stad en Vogelwijk (Oostende) delen hun insteek Toch wordt er telkens een eigen aanpak op maat van de wijk en de respectievelijke wijkbewoners uitgewerkt. Drie keer talent, drie keer content, maar dan net iets anders... Lees meer p. 4

De aanpak van Fishkin is ondertussen een mijlpaal in de nieuwe politiek. Met wat hij een deliberatieve raadpleging noemde, heeft hij de basis gelegd voor een eigentijdse invulling van de democratie. De organisatie van dit eerste voorbeeld kan nog steeds als model dienen. Fishkin verzamelde evenwichtige informatie over het onderwerp, bij alle belangengroepen, informatie die pas als voldoende gold wanneer die verschillende groepen het daarover eens waren. Vervolgens legden neutrale lesgevers die informatie uit aan acht representatief samengestelde groepen van de bevolking, in acht verschillende steden. Niet op een drafje, wel grondig, een heel weekend lang. De deelnemers konden alles bevragen en kregen ruim de tijd voor onderling overleg, onder begeleiding van professionele moderatoren. Ten slotte kwam er een geheime stemming, waarvan de deelnemers wisten dat het resultaat bindend zou zijn. Het resultaat: oliestaat Texas is vandaag de Amerikaanse nummer twee in windenergie, en het percentage burgers dat bereid is meer te betalen om hernieuwbare energie te steunen, steeg van 43 naar intussen 84 procent. “Plots” wordt het voor iedereen duidelijk dat een op verkiezingen gebaseerde democratie niet langer meer ten dienste van de gemeenschap staat. Een deliberatieve democratie zal dat wel zijn. Waar wachten we op om dit blik open te trekken?

Het klinkt gemoedelijk en gezellig in de oren. Ze zijn het ook, de Familiesalons waar ouders en kinderen elkaar vinden, lief en leed kunnen delen, op adem komen. Ze bieden laagdrempelige opvoedingsondersteuning en zijn voor de Stad een belangrijk speerpunt in het armoedebeleid.

p.3

Kansen deren voor kin

Roeselare gaat proactief en participatief aan de slag met kwetsbare ouders. Zware woorden voor een overvloed aan goede bedoelingen en fris ogende initiatieven. Samenwerken en afstemmen is hierbij de boodschap.

p.6

e(n) g g u r B r e Ov n. gesproke

‘Niets is zo moeilijk als nietsdoen’. Hiermee sloot het project Droomjob fase 2 pittig af. Resultaten, bedenkingen, beleidsvoorstellen vonden hun weg in de publicatie ‘OverBruggen’. Een originele pr-campagne die langdurig werklozen uit het zwart-witdenken wilde halen, maakte de afsluit compleet.

meer p.7-8

LUS in surP KWETSBARE HUURDERS

Paul Verhaeghe, gewoon hoogleraar Universiteit Gent Zijn nieuw boek “Autoriteit” verschijnt in september 2015, zie https://vooruit.be/nl/show/detail/10099/Paul_Verhaeghe

In kaart gebracht door het Steunpunt Sociale Planning p. 5

VOGELVLUCHT: column met veel voeten in de aarde p. 8

HUURSUBSIDIE De ene verandering legt altijd de grondslag voor de verandering die erop volgt

INSPIRATIEMOMENT “ZORGNETWERKEN VERBINDEN” 29 oktober 2015 - KBC Havenlaan Brussel van 9u tot 13u Een initiatief van Samenlevingsopbouw en Cera, in samenwerking met VVSG. WELKOM OM SAMEN TE BOUWEN AAN DE ZORGNETWERKEN VAN MORGEN!

Vhuurders orig jaar veranderde het sociaal huurbesluit. Sindsdien moeten bij SVK’s en private huurmarkt, blijvend ingeschreven zijn bij een domiciliehuisvestingsmaatschappij (DSHM) om een huursubsidie te verkrijgen. Reageer je als kandidaat-huurder niet op actualisatiebrieven, of weiger je twee keer een aanbod van de DSHM dan word je geschrapt van de wachtlijst en wordt de huursubsidie stopgezet. Zo wil men de doorstroom van SVK naar DSHM stimuleren. Samenlevingsopbouw en SVK De Poort gaan in Wevelgem na waar deze nieuwe regelgeving gevaren inhoudt en hoe we hiermee het best omgaan.

Na 10 jaar praktijkontwikkeling en ondersteuning van zorgnetwerken willen Samenlevingsopbouw en Cera inspireren om aan de slag te gaan met zorgnetwerken. Zo stimuleren we gezamenlijke actie voor een zorgzame samenleving en een toegankelijke dienstverlening, in het bijzonder voor en met kwetsbare groepen. Vermaatschappelijking van de zorg daagt ons immers allen uit om te bouwen aan zorgzame en versterkende netwerken. Zorgnetwerken kunnen in dit kader een waardevol instrument zijn. Zorgnetwerken brengen een aanvullend ondersteunend aanbod voor kwetsbare mensen. Dat gebeurt via nauwe samenwerking tussen de netwerkcoördinator, vrijwilligers en lokale actoren. Vrijwilligers ondersteunen kwetsbare mensen en verwijzen, waar mogelijk door naar de passende dienst. Ze merken ook eventuele verborgen noden op, en nemen hierin samen met de netwerkcoördinator een signaalfunctie op. Uniek aan de zorgnetwerken is ook hun laboratoriumfunctie. Vanuit de signaalfunctie merken ze nieuwe noden op, waardoor aanvullende dienstverlening kan worden opgezet. De vrijwilligers zijn als het ware de ‘voelsprieten’ van het zorgnetwerk, via ondersteunende taken, huisbezoeken, verjaardagbezoekjes... Ze werken lokaal en heel nabij. Zorgnetwerken zijn een krachtig instrument in het ondersteunen van kwetsbare mensen, in het verbinden van mensen én in het versterken van sociale netwerken.

Verhuis-zin onderzocht: Het risico bestaat dat veel mensen niet zullen verhuizen naar een DSHM. Nagenoeg de helft van de bevraagde huurders geeft aan te willen blijven in de huidige woning. Objectieve data ondersteunen dit: 58% van de SVK huurders is niet in een DSHM ingeschreven. Wie wel wil verhuizen stelt hier vaak duidelijke voorwaarden (grotere woning, tuin, dicht bij winkels... ). Die voorwaarden zorgen er mogelijks voor dat ze een aanbod weigeren. Anderen wensen te verhuizen naar een sociale woning in een andere stad, maar omwille van de lokale binding als voorwaarde is dit haast onmogelijk. Conclusie: velen willen niet verhuizen en wie dat wel wil, heeft vaak duidelijke voorwaarden.

Een huis is meer dan het dak boven je hoofd Huurders geven aan dat de woning de basis van hun leven is. Winkels in de buurt, het contact met de buren, de kinderen twee straten verder naar school, werk dichtbij..., die stabiliteit willen ze niet door een verhuis in het gedrang brengen. Het is logisch dat men zich in de omgeving wortelt en nestelt. We zien dat wie niet wil verhuizen, vaak al lange tijd in de huidige woning woont. Wie wel wil verhuizen, woont minder lang in zijn huidige woning. Nu de wachttijd voor een sociale woning oploopt tot 7 jaar, zullen steeds meer mensen lange tijd in een SVK woning wonen. De zin om te verhuizen zal hierdoor nog minderen.

Consequenties van beslissingen begrijpen Het is belangrijk dat huurders bij inschrijving, actualisatie, en bij aanbod, op de hoogte zijn van de gevolgen die hun beslissing kan hebben. Zonder huursubsidie wordt de huurprijs te hoog en dreigen huurachterstallen zich snel op te bouwen. De helft van de bevraagden haalt aan dat ze zonder huursubsidie de eerste jaren hun huur moeilijk zouden kunnen betalen. We zetten nu ook stappen naar alle SHM in het werkingsgebied van het SVK met de vraag om na te kijken of SVK huurders bij hen ingeschreven staan, reageren op actualisatie, of een aanbod weigeren. Ook vanuit het VMSW zoeken we naar mogelijkheden om gegevensuitwisseling te automatiseren. Zo willen we SVK woonbegeleiders op de hoogte brengen zodat ze op tijd kunnen langsgaan bij de huurder om de gevolgen van de beslissing begrijpelijk te maken. Het is daarna nog steeds aan de huurder om te beslissen.

Op deze inspiratiedag kan u kennismaken met zorgnetwerken, met richtinggevende beleidspistes, maar vooral met aanverwante en gelijkaardige initiatieven in de geestelijke gezondheidszorg, sector voor personen met een beperking, thuiszorg, ouderenzorg, lokale besturen... Zo maken we verbinding en zoeken we hoe samen expertise en middelen te bundelen voor duurzame zorgnetwerken.

WAT BIEDT DEZE INSPIRATIEDAG? Beleidsontwikkelingen rond zorgnetwerken en vermaatschappelijking van de zorg Minister Jo Vandeurzen, Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Samenlevingsopbouw bouwt in partnerschap aan zorgnetwerken Chris Verstraete, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen. Start van het traject “Zorgnetwerken verbinden”, uitdagingen voor de toekomst Nancy Van Landegem, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen en Carmen Mathijssen, Cera Zorgnetwerken versterken het lokaal sociaal beleid en buurtgerichte zorg VVSG Inspiratie en reflectie: de praktijk Vier praktijken brengen hun verhaal van samen zoeken en bouwen aan gezamenlijke uitdagingen in zorgnetwerken. Kennismaken met de vorming “Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen" voor vrijwilligers Wim Wouters, Thomas More Hogeschool Wegwijs in het Draaiboek Zorgnetwerken toegelicht door Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen Deelnemersprijs: 25 euro, inclusief exemplaar Draaiboek Zorgnetwerken (2015) Inschrijven: vanaf eind september via www.ontknoop.be en www.samenlevingsopbouwwvl.be Nu al nieuwsgierig naar meer informatie over de zorgnetwerken? Kom een kijkje nemen op www.ontknoop.be. Meer informatie of vragen? [email protected] T. 051 24 29 28 | M. 0487 32 28 14 Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen

Het verpotten vraagt tijd om te wortelen Ons onderzoek geeft aan dat veel huurders schrik hebben om in een nieuwe omgeving terecht te komen. Daarom onderzoeken we of er mogelijkheden zijn zodat SVK begeleiding na verhuis tijdelijk verdergezet kan worden. Dit zou de drempel voor verhuis kunnen verkleinen. We willen immers niet dat de opgebouwde stabiliteit tijdens het huren beperkend werkt voor de mogelijkheden tot doorstroom. [email protected] T 051 24 29 28 | M 0474 91 96 46

SEPTEMBER 2015

2

We kunnen het niet alleen.

Voorjaar 2013 startte het eerste familiesalon in de wijk De Nieuwe Stad. Wekelijks komen ouders en kinderen er gezellig samen voor een kopje koffie of thee, om te praten en naar elkaars verhaal te luisteren. Ouders kunnen er de nodige raad, een luisterend oor of de concrete hulp vinden die ze nodig hebben. De Stad Oostende zag dat het goed was en besliste om deze buurtgerichte en laagdrempelige opvoedingsondersteuning uit te breiden naar andere wijken. Het is voor de Stad een belangrijk speerpunt binnen het armoedebeleid ‘Kansen voor Kinderen’ en kadert binnen de preventie en bestrijding van kinderarmoede.

Quality time Mei 2014 opende Samenlevingsopbouw het tweede familiesalon in de wijk Het Westerkwartier. Van bij de start vond een mooie mix van Belgische en niet-Belgische wijkbewoners de weg naar het salon. Elke woensdagvoormiddag staat de deur van het buurthuisje open en kan iedereen bijschuiven voor een tas koffie en een babbel. Er is ook een kledij- en speelgoedhoekje, waar mensen bruikbare spullen kunnen achterlaten en per maand 10 stuks mogen meenemen. Najlaa is er al om 8u30 om het salon te openen en alles klaar te zetten. ‘De eerste jaren dat ik in België was, durfde ik nauwelijks buitenkomen. Ik begreep heel weinig Nederlands en was bang dat mensen mij zouden aanspreken. Dankzij onze wekelijkse ontmoetingen is mijn onzekerheid weg. Hier kan ik rustig met Belgische mensen praten en hoef ik niet bang te zijn om fouten te maken. Ik heb 3 kinderen en dus veel vragen! De tijd dat ik van hier naar daar werd gestuurd met mijn vragen is voorbij. In het familiesalon vind ik op bijna al mijn vragen een antwoord.’ Ook Krishna vindt het belangrijk dat ze hier alles kan vragen en er nooit iemand zegt: ‘we hebben nu geen tijd voor je’. Dankzij het familiesalon hoeft ze de woensdagvoormiddag niet thuis te zitten, kan ze even onder de mensen zijn en praten. Ze leert andere culturen kennen en kan ervaringen uitwisselen met andere mama’s. Isabelle, Malika en Mina knikken instemmend. Isabelle: ‘Hier leer je ook respect hebben voor mensen die het niet zo breed hebben en met weinig middelen toch het beste nastreven voor hun kinderen. Hier leer ik de andere culturen ook echt kennen. Door elkaar voorbij te lopen op straat lukt dat niet.’ Malika: ‘Ik leer over de tradities en gewoonten van andere mensen. Tot nu toe had ik nog geen plaats gevonden in Oostende waar mensen van verschillende culturen zo open met elkaar praten’. Ook Mina vindt het leuk om even weg te zijn van huis en andere mama’s te leren kennen. Tegelijk kan ze ook veel informatie krijgen over school, werk, diensten, vrijwilligerswerk, ... Mina is samen met 3 andere mama’s gestart met vrijwilligerswerk in een school. Na vele ontgoochelingen bij sollicitaties, zijn ze dankbaar dat ze eindelijk aan de slag kunnen. Ze hopen dat hun kansen op een echte job nu zullen vergroten. Isabelle geniet ook van het knutselen samen met haar dochter. Elke eerste woensdag van de maand organiseren we een creanamiddag waarbij ouders en kinderen samen dingetjes kunnen maken. Thuis moet mama het huishouden doen en heeft ze heel weinig tijd om te spelen of te knutselen. Nu genieten ze tenminste 1 keer in de maand van het samen creatief bezig zijn.

Op adem komen en samen zijn Het familiesalon in de Vogelwijk startte in september 2014. Daar zijn we open op vrijdagnamiddag van 13u tot 17u. Sommige mama’s komen eerst op de koffie en halen rond 15u de kinderen van school. Eerst even op adem komen en erna nog wat familietijd. Soms maken de gezinnen samen iets klaar, spelen ze spelletjes, of wordt er geknutseld. Gezelligheid troef. Christina: ‘Wij zijn hier net in de buurt komen wonen en voelen ons al helemaal thuis, mede dankzij het familiesalon en de andere activiteiten van het buurtwerk. De kinderen leren zo heel snel andere kinderen kennen en kunnen zich hier goed bezighouden, ook als het regent. Er is altijd gerief om te knutselen en dat vinden ze heel leuk.’ Ook Igbala komt wekelijks met haar 3 kindjes. ‘Terwijl de kinderen spelen, praten de mama’s over allerlei onderwerpen. De kinderen leren ook omgaan met andere kinderen. Veel beter dan gewoon thuis te blijven zitten!’ In de Vuurtorenwijk startte het familiesalon op 27 april ‘15. Elke maandag tussen 14u en 18u zijn we in het buurthuis met een koffiehoek en een speelhoekje. Na een wat moeizame start beslisten we onlangs om een Geefplein voor kinderkledij en speelgoed te organiseren. Heel wat mensen kwamen kijken, namen iets mee of brachten iets binnen. Sommigen hielpen mee om alles op te ruimen en één dame besliste om wekelijks te komen meehelpen. Na een kleine brainstorming met de ouders zal ook in dit salon geknutseld worden, kleine hapjes klaargemaakt worden... Iedereen vindt het belangrijk andere ouders te leren kennen, samen dingen te doen en ergens te kunnen zijn met de hele familie, zonder dat iemand het erg vindt dat er luidruchtige kinderen bij zijn.

Werken met partners is voor de familiesalons heel belangrijk. Talloze partners maken het initiatief bekend bij de gezinnen die zij kennen of begeleiden. Vaak komt iemand eens mee met een ma of pa om de eerste stap wat minder groot te maken. Zo zijn er de brugfiguren in de scholen, het CAW, de maatschappelijke werkers van het OCMW, de gezinsondersteuners van Kind en Gezin, de straathoekwerkers, Samen Divers (de vroegere Sociale Dienst voor vreemdelingen), enz. Ook worden mensen die op het familiesalon komen vaak doorverwezen naar o.a. jeugdorganisaties zoals Habbekrats en Arktos, naar kinderopvang, bijblijfconsulenten, de opvoedingswinkel. Wekelijks is er iemand van het Ontmoetingshuis op het familiesalon aanwezig. Zij staan Samenlevingsopbouw bij met hun expertise en zijn in feite de opvoedingswinkel die naar de mensen toekomt. Dat versterkt de werking en wordt door de ouders ook erg geapprecieerd. Twee keer per jaar komen de partners samen in een projectgroep. Die bespreekt de stand van zaken en de planning, en de signalen die naar het beleid moeten worden doorgespeeld. Deze signalen worden dan op de stuurgroep (het beleid, Samenlevingsopbouw en het ontmoetingshuis) verder besproken. In juni 2015 ging het o.a. over vragen van ouders rond de vernieuwde speelpleinwerking, het nieuwe decreet voor kinderopvang, nood aan ruimte om met buurtbewoners samen te komen en activiteiten te organiseren, het tekort aan kinderopvang. We werken samen met partners en het beleid, maar uiteraard ook met de ouders zelf. Een langdurig engagement vragen aan ouders van jonge kinderen is niet evident, maar er zijn altijd wel mensen die praktisch kunnen meehelpen, of hun knutsel- of kooktalent met de anderen willen delen. En natuurlijk staan ze in voor de mond-aan-mond reclame. Als mensen zich goed voelen op het familiesalon, vertellen ze dat ook verder of brengen ze vrienden of familie mee. Sommige ouders helpen ook bij het uitdelen van flyers in de buurt of bij het aanspreken van ouders op evenementen.

Kortom Het familiesalon wil een plaats in de wijk zijn, waar mensen even kunnen uitblazen, hun verhaal kunnen doen of beluisterd worden. Mensen komen samen, merken dat ze niet alleen staan met hun problemen. Dit geeft hen een goed gevoel en velen worden versterkt in hun zelfvertrouwen. Sommigen vinden er hun stek en blijven komen, anderen vinden er een antwoord op hun vraag en komen daarna niet meer. Maar dankzij dat antwoord zijn ze wel weer op weg geholpen, op de moeilijke weg van het ouder-zijn. Mieke Van Poucke | M. 0479 05 48 06 | [email protected]

FAMILIESALON 2014 enkele cijfers Westerkwartier Aantal bezoeken: 153 volwassenen en 43 kinderen 42 Belgen – 111 niet-Belgen 53 gezinnen (als gezin op het familiesalon) Reden bezoek 105 ontmoeting 46 ontmoeting en hulpvraag 2 enkel hulpvraag. 51 hulpvragen 33 doorverwijzingen Vogelwijk Aantal bezoeken: 38 volwassenen en 20 kinderen 30 Belgen – 2 niet-Belgen 17 gezinnen (als gezin op het familiesalon)

SEPTEMBER 2015

3

“Leef, met je eigen talent Iedereen is mooi als je bent wie je bent Leef, met jezelf en elkaar Iedereen is blij met dat ene gebaar”... Dit was 15 jaar geleden het anthem van hordes Big Brother fans. Maar het zou evengoed het, -toegegeven, kleffe – themalied kunnen zijn van drie wijkprojecten van Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen die expliciet met de talenten uit de wijk aan de slag willen gaan.

Content met Talent ‘Den draad’ van Samenlevingsopbouw Veel mensen waar Samenlevingsopbouw mee werkt krijgen vaak een etiket opgeplakt dat focust op tekortkomingen of gebreken. Dat bevestigt keer op keer hun plek aan de rand van onze samenleving. Samenlevingsopbouw stapt af van die etiketten en vertrekt vanuit een positieve invalshoek: iedereen heeft talenten en vaardigheden die voor anderen van betekenis kunnen zijn. Die positieve benadering, met focus op de krachten van mensen, kenmerkt alle projecten van Samenlevingsopbouw. Het is deel van onze identiteit. Zo ook in de projecten Zwartegevel-Dierdonk Tielt, Nieuwe Stad Oostende en Vogelwijk Oostende. In die wijken zijn we aan de slag om sociale uitsluiting tegen te gaan en nemen we initiatieven waar de wijk beter van wordt. Daarbij creëren we contexten waarbij bewoners hun talenten kunnen inzetten. Een buurtbabbel waarbij bewoners het lokaal klaar maken, een kledijhoek die gerund wordt door bewoners, bewoners die het groen onderhouden of de openbare ruimte herinrichten, mensen die het woord voeren tegenover de burgemeester uit naam van de wijk, enz. In de drie wijken gaan we met die krachtenbenadering nu nog een stukje verder. We nemen de talenten van bewoners als uitgangspunt voor nieuwe initiatieven. We doen dat niet zomaar...

Een vat vol talent Na ettelijke jaren werken in wijken, durven we wel stellen dat de meest effectieve initiatieven diegene zijn die vertrekken vanuit ideeën en voorstellen van bewoners, en die van begin tot einde gedragen worden door bewoners. Niemand weet immers beter wat goed is voor de wijk dan de bewoners zelf. Voor de komende initiatieven in de drie wijken laten we de bewoners dus volledig vat krijgen op wat er gebeurt. We gaan daarvoor expliciet, met eigen methodieken, op zoek naar talenten van bewoners, naar zaken die hen interesseren, naar ideeën die ze zelf willen uitvoeren en waar de wijk beter van moet worden. Iemand heeft creatief talent en wil dat graag doorgeven aan kinderen uit de wijk. Iemand sleutelt graag aan fietsen en wil ook anderen daarbij helpen. Een ander heeft goede interieurideeën en wil het buurthuis aanpakken. Nog iemand heeft groene vingers en wil samen met anderen tuinieren. Dat moet kunnen! De projecten, initiatieven of diensten die zo ontstaan in de wijken hebben natuurlijk een grote meerwaarde voor de wijk en de bewoners. Maar als mensen hun talenten met elkaar delen, door bv. klusjes op te knappen voor iemand, of mee te draaien in het groenteam, bewijzen ze niet alleen de wijk een dienst, maar ook zichzelf. Doen waar je goed in bent levert mentale energie, wat mensen weerbaarder maakt voor tegenslagen en moeilijke situaties. Door in te zetten op de talenten van mensen, groeien ze.

DRIE SCENARIO’S De projecten Zwartegevel-Dierdonk, Nieuwe Stad en Vogelwijk delen hun insteek en verkeren min of meer in dezelfde fase, nl. die van het verzamelen van ideeën en talenten bij wijkbewoners. Toch is er telkens een eigen aanpak op maat van de wijk en de respectievelijke wijkbewoners uitgewerkt. Drie keer talent, drie keer content, maar dan net iets anders.

Zwartegevel-Dierdonk Tielt In deze wijk werd van bij de aanvang van het project gewerkt met het ‘talentenboekje’. Bij een nieuw contact en vooral tijdens een huisbezoek wordt dit boekje samen met de mensen ingevuld. Het talentenboekje peilt naar waar de mensen geïnteresseerd en goed in zijn, gaande van creativiteit over digitale vaardigheden tot sociale zaken. Met het talentenboekje proberen we mensen individueel te linken aan elkaar. Zoals iemand die iemand anders kan helpen bij het aanmaken van een mailadres. Daarnaast spelen we in op gemeenschappelijke interesses. Dit doen we door initiatieven te organiseren met de bewoners, en hen hierbinnen de ruimte te laten om iets te doen wat ze graag doen en goed kunnen. Zo organiseren we nu wekelijks de ‘Buurtbabbel’ voor mensen die graag anderen ontmoeten. Ze werken samen om alles klaar te zetten en op te ruimen. We organiseerden ook al een kinderactiviteit waarbij elke ouder één spel begeleidde. De talentenboekjes zijn een interessante manier om de mensen en de wijk goed te leren kennen, en om initiatieven te ontwikkelen die mensen samenbrengen en doen groeien. [email protected] | M. 0474 91 97 07

Buurtsterren in de Nieuwe Stad Oostende In de Nieuwe Stad willen we de kans geven aan de oudste en jongste generatie van de wijk, om via een paar kleine projecten, samen vat te krijgen op de wijk en wat er gebeurt. Hun eigen talenten en ideeën zijn daar het perfecte uitgangspunt voor. Op een spelnamiddag in juni polsten we met een vijftal simpele vragen bij het jonge grut van de wijk naar goede ideeën, naar waar ze goed in zijn en wat ze met die talenten zoal willen doen, eventueel voor ouderen. Vanaf september gaan we met gelijkaardige vragen op koffie-bezoek bij de oudsten van de wijk. Is er iets waarvan ze dromen voor de wijk, wat willen ze zelf nog verwezenlijken, wat is hun stiel en wat willen ze doorgeven aan kinderen en jongeren? We gaan ervan uit dat al die contacten tot een paar ‘matches’ zullen leiden: ideeën uit beide generaties die elkaar raken en waarvoor men zich samen kan inzetten. Misschien kunnen een aantal oudere stielmannen en –vrouwen de kinderen helpen om hun ideeën waar te maken, of omgekeerd, een paar kinderen die senioren wereldwijs maken in de wijk anno 2015. [email protected] | M. 0474 91 96 36

Vogelwijk Oostende In de Vogelwijk kunnen wijkbewoners o.m. bij de diverse activiteiten van de buurtwerking elkaar beter leren kennen. We stellen vast dat de wijk rijk is op vlak van menselijk kapitaal, interesses en talenten. Tijdens buurtactiviteiten en in persoonlijke contacten worden al eens wensen geuit of zaken geventileerd. Soms leidt dat er toe dat mensen elkaar onderling vinden en elkaar ook helpen. De ervaring leert ook dat niet iedereen zijn vaardigheden, verzuchtingen of wensen zo maar ‘in de groep wil gooien’, maar mensen weten meestal de interesse naar hun persoonlijke situatie of mening wel te waarderen. Een ‘inventarisering’ van de interesses, vragen, talenten en vaardigheden bij onze wijkbewoners drong zich dan ook op. We kozen er voor de straat op te gaan met de ambitie om zoveel mogelijk gezinnen te bevragen. Gewapend met onze halfopen en tweeledige vragenlijst ‘Buurtschatten’ polsen we enerzijds wat de interesses zijn van de mensen, anderzijds vragen we naar hun vaardigheden. Daarbovenop kunnen ze ook aangeven wat ze nog verwachten van de wijkwerking. Tot dusver namen meer dan 50 gezinnen enthousiast deel aan de bevraging. We konden uit onze ‘interesses-en-talenteninventaris’ (ITI) al verscheidene categorieën uitlichten, en hieronder de mensen op basis van onderlinge ‘matches’ indelen. Verder is het onze bedoeling om deze mensen samen te brengen, en indien wenselijk (en mogelijk) een regelmatige activiteit te ondersteunen of te organiseren vanuit het buurthuis. Een voorbeeld: vanuit onze bevraging, maar ook vanuit ons wekelijkse Familiesalon kwam de interesse voor ‘het maken en herstellen van kledij’ naar boven. Tijdens onze rondvraag ontdekten we tegelijk verschillende dames die op het vlak van textiel zeer handig zijn en hun vaardigheden wensen te delen met andere wijkbewoners. Ideale match dus. We kunnen nu een activiteit opzetten waarbij we deze mensen op regelmatige basis samenbrengen. Wie weet ontstaan van hieruit weer nieuwe dynamieken. [email protected]

Mosterd Onze mosterd voor de aanpak in de drie wijken haalden we bij anderen, vooral bij het project Buurtschatten van onze collega’s van Samenlevingsopbouw Antwerpen. Maar ook het project Buurtvervlechting van Thordale Torhout, de beschrijvingen van de ABCD-methode en de literatuur van Luc Dewulf waren inspiratiebronnen.

SEPTEMBER 2015

4

Het Steunpunt Sociale Planning (SSP) werkt als een observatorium dat op statistische wijze de vinger aan de pols van de samenleving houdt. De cijfers en kaarten die we in SURPLUS opnemen staan steeds in verband met sociale uitsluiting en samenlevingsopbouw

Kwetsbare huurders Deze bijdrage van het Steunpunt Sociale Planning gaat over een groep kwetsbare bewoners, met name de huurders in de leeftijdsgroep 35-59 jaar. De link tussen het aandeel huurders en kansarmoede is niet zomaar rechtlijnig te noemen. Een deel van de huurmarkt is bijvoorbeeld voorbehouden voor huishoudens met een vrij hoog inkomen. Ook jonge gezinnen vindt men vaak eerst terug op de huurmarkt in afwachting van de aankoop van een eigen woning. Niettegenstaande kan het huren van een woning wel wijzen op het financiële onvermogen om een eigen woning te verwerven. De Vlaamse armoedemonitor 2010 toont bijvoorbeeld duidelijk aan dat huurders vaker dan eigenaars een inkomen hebben dat onder de armoederisicodrempel ligt. Eerdere analyses uitgevoerd door het Steunpunt Sociale Planning wezen uit dat het aandeel huurders vanaf 35 jaar opmerkelijk daalt (met meer dan de helft) waaruit we kunnen afleiden dat het hier niet meer om starters op de woningmarkt gaat, maar dat het gezinnen kan betreffen die financieel gedwongen zijn om op de huurmarkt beroep te blijven doen. Bijgaande kaart toont het aandeel huurders in de leeftijdsgroep 35-59 jaar (leeftijd van het gezinshoofd). In West-Vlaanderen is 28,2% van de gezinshoofden in de betreffende leeftijdscategorie huurder van de woning waarin hij/zij woont. De gele en groene gemeenten scoren onder het provinciaal gemiddelde, de blauwe gemeenten scoren boven het provinciale gemiddelde. In het noorden van de provincie zijn het de kustgemeenten (met uitzondering van Bredene) die de hoogste aandelen huurders kennen. In het zuiden van de provincie merken we vooral in de arrondissementshoofdplaatsen (Ieper, Roeselare, Tielt en Kortrijk), en in Mesen, Spiere-Helkijn en Menen hogere percentages. Het hogere aanbod huurwoningen in de centrumsteden en de kustgemeenten zal een deel van de verklaring zijn waarom we hier hogere aandelen huurders vaststellen. Maar een vergelijking met deze kaart en andere kaarten die kansarmoede in beeld brengen, tonen overduidelijke gelijkenissen, wat betekent dat we in deze gemeenten het meest kwetsbare gezinnen aantreffen. De gemeenten met de laagste aandelen kwetsbare huurders (geel gekleurde gemeenten) zijn vooral plattelandsgemeenten. Hilde Coudenys -Steunpunt Sociale Planning | T. 050 40 33 37 | [email protected]

Bewoners opnieuw trots op hun wijk De huurders kregen de kans om te participeren in de werking van WoonWel. Met een tiental bewoners vormden we een bewonersgroep. Door na te denken over (gemeenschappelijke) mankementen in de woning en het werken rond gemeenschappelijke vragen, konden we bruikbaar advies geven aan WoonWel. De bouwmaatschappij hield hiermee rekening en stemde de werking meer af op de noden en vragen van de huurders. Alle huurders kunnen hiervan meegenieten. Samenlevingsopbouw zal WoonWel en haar huurders nog drie jaar ondersteunen. Het samenbrengen Mieke van huurders, hen de kans geven om te participeren in hun wijk, knelpunten signaleren over de werking van WoonWel, zijn de grootste uitdaging voor de komende jaren. We verruimen onze blik ook op andere gemeenten en wijken waar WoonWel actief is. [email protected] | M. 0474 80 34 41

Sinds 2008 werkt de sociale huisvestingsmaatschappij WoonWel samen met Samenlevingsopbouw aan een project om de werking van WoonWel meer aan te passen aan de noden en vragen van de huurders. Na het afnemen van een tevredenheidsmeting bij de huurders uit de Eigen Haardwijk in Gistel en het organiseren van bewonersvergaderingen voor alle huurders, sloegen we dit jaar met het Project Tweezijdig + een nieuwe weg in. Er werd nog meer ingezet op participatie van bewoners in hun wijk en in de werking van WoonWel. In de twee wijken te Gistel werden een aantal koffiemomenten georganiseerd waar de bewoners vragen aan WoonWel konden stellen. Ze konden er ook de ervaren problemen in de wijk uiten. Veelal kwamen dezelfde thema’s naar boven zoals sluikstorten, onveiligheidsgevoel, overlast van medebewoners. Samen met de bewoners zochten we naar een geschikte oplossing. Door hen zelf te laten nadenken over een oplossing, merkten we al vlug dat de betrokkenheid ten opzichte van de medebewoners groeide. De bewoners voelden zich opnieuw verbonden met hun wijk, wat het samenleven alleen maar bevorderde. Zo ondersteunden we de bewoners in het organiseren van een nieuwjaarsreceptie, werd er een overleg met de burgemeester en WoonWel voorbereid, meldden zich per wijk drie vrijwilligers aan om de wijk proper en netjes te houden. We dienden een aanvraag in bij de gemeente Gistel om de wijken verkeersveiliger te maken en we kunnen ook terugblikken op twee geslaagde infomomenten voor de bewoners in de wijk.

SEPTEMBER 2015

5

BOUWEN AAN KANSEN VOOR KINDEREN Een proactief verhaal uit Roeselare Tovertuin Dit project (Provincie W. Vl. Impulsfonds) richt zich naar ouders met kinderen van 0 tot 3 jaar en start vanaf september. Via wekelijkse speel – en ontmoetingsmomenten voor ouders en hun kinderen zal dit project zowel inzetten op ontwikkeling van baby’s en peuters, als op ‘houvast’ voor jonge ouders. Ook op de bestaande ontmoetingsplekken (Tateratelier, ouderwerking t’Hope, vrouwengroep Xenia...) wil men inspanningen doen om ouders met jonge kinderen beter op te vangen en door te verwijzen.

Stem van de ouders? De ouders zelf weten wat goed loopt en waar nog bijkomende inspanningen kunnen geleverd worden. De oudergroepjes vangen deze signalen op en koppelen ze terug naar de projectmedewerker kinderarmoede. Dit project zet uitdrukkelijk in op participatie van de doelgroep. Momenteel loopt een bevraging rond het thema ontmoeting. Ook gezondheid en opvoeding zijn thema’s die belangrijk zijn voor ouders. Niet toevallig zijn dit ook de sporen binnen het opgestarte samenwerkingsverband Huis van het Kind.

Uitstap met het Tateratelier naar Pastoorsbos Beveren

Sinds enkele jaren is het OCMW van Roeselare - in samenwerking met Samenlevingsopbouw - proactief en participatief aan de slag met kwetsbare ouders. Ook de stad zet via diverse kanalen in op kinderarmoede. Het voorbije jaar werd fors geïnvesteerd in overleg met de partners én in concrete uitbouw op het terrein. Samenlevingsopbouw duwt mee aan deze kar. We gaan dieper in op enkele bouwstenen van deze proactieve benadering.

BELEIDSONTWIKKELINGEN: FOCUS OP SAMENWERKING

Outreachend Ouders opsporen en persoonlijk benaderen is nodig wil je hen bereiken en betrekken. Daarom kom je als veldwerker best zoveel mogelijk op diverse locaties waar ouders aanwezig zijn: op de dag van de Buren, op de Buitenspeeldag, tijdens uitstappen van het Tateratelier, aan de voedselbedeling, aan de schoolpoorten of aan de kinderopvang, op het feest van de moslimgemeenschap... Een vertrouwd gezicht werkt immers drempelverlagend.

Synergie Stad - OCMW

Informatie via kruisbestuiving

Wat vinden ouders en diensten die ouders bereiken van de dienstverlening van het OCMW? Dit was het uitgangspunt van een kleine bevraging door Samenlevingsopbouw vorig jaar. Het resultaat was een actieplan met tal van drempelverlagende acties die ouders, maar vaak ook niet-ouders, moeten vooruit helpen. Sommige ouders gaven bv. aan dat de mentale toegang tot de dienstverlening niet evident is: een gebouw binnen stappen onder de vlag van het OCMW werkt soms stigmatiserend. Het nieuwe eengemaakte welzijnsloket waar men voor alle mogelijke vragen (en niet enkel financiële hulp) terecht kan, zal hier een antwoord op bieden.

Een proactieve benadering wil onderbescherming tegen gaan. Dit betekent ouders de weg wijzen naar het aanbod in Roeselare en hen op weg zetten naar de hulp en de tegemoetkomingen waar ze recht op hebben. Inloophuis De Kom-Af (een samenwerkingsverband tussen OCMW, Samenlevingsopbouw W. Vl. en CAW Centraal W. Vl.) draagt deze doelstelling hoog in het vaandel. Informeren en toeleiden naar het bestaande aanbod aan dienst- en hulpverlening maakt deel uit van de werking. Maar ook andere diensten zoals de jeugddienst en de sportdienst springen mee op deze kar. Op die manier is kruisbestuiving mogelijk en leren ouders nieuwe initiatieven kennen, zoals de speelpleinwerking, vrijetijdspas, de Tovertuin...

Wisselwerking tussen diensten Alle bevraagde diensten gaven aan onvoldoende op de hoogte te zijn van elkaars werking, wat uiteraard nefast is voor de doorverwijzing en toeleiding van ouders. Roeselare kon als centrumstad, en gezien ook het percentage kinderen in kansarmoede, intekenen op de middelen van het kinderarmoedefonds (minister Lieten, voor 6 jaar). Sinds enkele maanden is er een projectmedewerker kinderarmoede en een ervaringsdeskundige. Samen met alle betrokken partners (zoals Kind en Gezin, steunpunt vluchtelingen Elim, armenvereniging t’Hope, Samenlevingsopbouw, OCMW en CAW) gaat het samenwerkingsverband actief op zoek naar ondersteunende initiatieven voor de intermediairs. Het gezamenlijk aanbieden van vormingsmomenten (bv. ontwikkeling van het jonge kind, omgaan met armoede) is daar een concreet voorbeeld van. Via het opmaken van een productcatalogus wil men diensten meer zicht geven op elkaars aanbod. Recent werden alle diensten ook uitgenodigd voor een netwerkmoment en een rondje speeddaten waarbij men elkaars aanbod beter leerde kennen.

Onderwijs en welzijn Vorig jaar werd het forum Gelijke Onderwijs Kansen (GOK) opgericht, een draagvlak van de Roeselaarse scholen en de welzijnspartners. Betere samenwerking tussen de scholen en welzijnsorganisaties is een absolute voorwaarde bij het streven naar gelijke onderwijskansen voor alle kinderen. Een werkgroep buigt zich de komende maanden over concrete initiatieven. Mogelijke aanknopingspunten zijn bv. onbetaalde schoolfacturen, maar ook zoeken naar betere samenwerking tussen scholen, buurten en ouders.

UITDAGINGEN Veel initiatieven zijn op korte tijd opgestart. Dat is positief. Dit vereist echter ook waakzaamheid. Het aanbod is versnipperd over verschillende diensten en locaties. Een goede wisselwerking tussen de diensten is dus een blijvend aandachtspunt. De stem van de ouders moet ook blijvend doorklinken. Wat vinden de ouders van de opgezette of nog op te starten initiatieven? Waar zitten nog noden en waar moeten zaken bijgestuurd worden? De ervaringsdeskundige kan hier een belangrijke rol opnemen. De stem van de anderstalige ouders is tot op vandaag nog onvoldoende gehoord en vormt dus een extra aandachtspunt. Hilde Van Laere T. 051 24 29 28 | M. 0474 91 96 92 [email protected]

OUDERS BETREKKEN Ouders benaderen en betrekken kan je pas als je ouders ook iets te bieden hebt zoals een aantrekkelijk en laagdrempelig aanbod waar ouders en kinderen zich welkom voelen. Roeselare beschikt ondertussen over een mooie waaier van initiatieven. We zoemen in op enkele nieuwe ontwikkelingen. Ook hier rendeert de samenwerking.

Tateratelier Sinds vorig najaar werken stad (jeugddienst/ integratiedienst) en inloophuis De Kom-Af samen, en organiseren ze tweewekelijks op woensdagnamiddag leuke kinderactiviteiten. De focus ligt op het stimuleren van taalontwikkeling van jonge kinderen, maar ook de ouders worden aangemoedigd om mee te komen met hun kind. Ontmoeting, samen met de kinderen, is de meest laagdrempelige vorm om ouders te bereiken. Er is ruimte voor een kopje koffie en een babbel met andere ouders of met de begeleider, en er kan info op maat aangereikt worden. Regelmatig zijn er ook kindouderactiviteiten zoals samen lekkere hapjes klaarmaken, of samen knutselen.

Oudergroep Albijeen De ouders – voornamelijk mama’s - komen maandelijks samen. Op hun vraag werden al een 5-tal bijeenkomsten rond opvoeden georganiseerd. De aanpak is niet-bedreigend: we leren van elkaar en vertrekken vanuit de krachten van ouders. Ook het CLB kwam op bezoek en kon op een gemoedelijke manier vragen beantwoorden van de ouders. Soms is er ook aandacht voor ontspanning: een verwenmoment bijvoorbeeld bij de lokale kappersschool, of een vakantieuitstap met de kinderen. Waar mogelijk sluiten we aan bij het aanbod vanuit de stad: een gezinsactiviteit in de week van de opvoeding, met ouders en kinderen naar CC De Spil in de Twinkelweek, naar de bib, de spelotheek. SEPTEMBER 2015

Roeselare -speeddating diensten - trefmoment 8 juni ‘15 6

“Het was goed... dankzij project Droomjob Brugge ben ik op een kleine twee jaar van de bodem van de put omhoog gekropen. Nu ben ik er bijna helemaal.” deelnemer Adam

Project Droomjob 2013-2015 sloot af met een creatief toonmoment, een nieuwe publicatie en een pr-campagne. Op 23 juni 2015 stelden deelnemers en kernpartners van het project Droomjob Brugge (2013-2015) hun resultaten en bedenkingen voor. Tijdens dit toonmoment werd ook de nieuwe publicatie “OverBruggen - Samenwerken voor werk in Brugge” voorgesteld. Een originele pr-campagne die langdurig werklozen uit het zwart-witdenken wil halen, maakte de afsluit compleet. De deelnemers overhandigden het Brugse beleid een open brief met aandachtspunten. Alle aanwezigen kregen de publicatie verpakt in een hoofdkussen bedrukt met “Niets is zo moeilijk als nietsdoen”.

Aandacht, aandacht! Acht aandachtspunten, aangevuld met enkele citaten vanuit het project Droomjob en de publicatie:

1. Méér investeren in integrale trajectbegeleiding op maat met nazorg. ‘De aanpak moet meer op maat. Als men te streng wordt, zitten mensen aan de grond maar niet aan het werk’. ‘Met de verhuis viel Marcel onder een andere VDAB-regio: niet meer Brugge maar Oostende. Er was geen sprake van een overdracht, een informatiebrug tussen VDAB Brugge en VDAB Oostende. Alles begon van zero komma zero.’ ‘Mensen in crisis lopen veel trajecten af naar zeer veel diensten. Met wisselend resultaat. Telkens opnieuw vertellen ze hetzelfde verhaal. Dat een-op-een verhaal is tijdrovend én frustrerend. Tijdrovend voor de hulpverlening, want elk dossier is een nieuw dossier. Tijdrovend en frustrerend voor de mens in kwestie want die moet het verhaal telkens van 0 opbouwen...’ ‘Begeleiden is meer dan het realiseren van een tewerkstelling. Mensen moeten sterker uit het verhaal komen!’

2. Strikte maar werkbare richtlijnen t.a.v. alle bevoegde actoren werk/welzijn, inzake beroepsgeheim of gedeeld beroepsgeheim, zeker bij een integrale aanpak, zijn noodzakelijk. ‘Maar babbelen jullie dan niet met elkaar??’ ‘Cruciaal in dit project was het feit dat verschillende mensen (o.a. kernpartners) vanuit verschillende disciplines (expertises) zich verzamelden rond een kandidaat werkzoekende. Samenwerken vanuit diverse expertises was zeer verrijkend.’

Droomjob 2013-2015: een project als proeftuin. Droomjob is een project dat Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen samen met Wieder vzw op poten zette. Het doel was om kwetsbare mensen die ver van de arbeidsmarkt staan, opnieuw een kans op een baan te geven. Om te slagen zet Droomjob in op een integrale aanpak en een doorgedreven samenwerking met tal van Brugse organisaties die op het snijpunt van werk en welzijn aan de slag zijn. Er werd sterk ingezet op een combinatie van groepswerk en gecoördineerde individuele begeleiding. Het was een experiment van werkbemiddeling met integrale aanpak op een restgroep die voor de ‘normale’ arbeidsbemiddeling ‘ moerasbewoners’ zijn. Kernpartners in het project waren o.a. Samenlevingsopbouw, Wieder (armenvereniging), OCMW dienst tewerkstelling, CAW, ACV, ABVV, vrijwilligerscentrale, Lokale werkwinkel Brugge. Er werd gezocht naar bruggen en samenwerking. OverBruggen is dan ook niet zomaar een woordspel, maar de ambitie om samen sterk te gaan voor werk in regio Brugge. “912 dagen geleden waren wij -deelnemers- niet meer dan individuen die elk hun eigen weg aan het uitstippelen waren. Het was een zoektocht, en heel vaak had ieder van ons het gevoel te verzuipen. Zoeken naar werk is niet gemakkelijk en de druk werd groter en groter. Eerlijkheidshalve moeten we toegeven dat we de hoop soms opgaven... soms ook de handdoek al half in de ring gooiden. Ieder van ons had ook nog tal van andere problemen: op vlak van wonen, van gezondheid, op vlak van relaties en familie, op vlak van mobiliteit... En op zo’n momenten heb je niet veel keuzes, ofwel verdrink je ofwel probeer je je vast te klampen aan iets. Dit vastklampen aan iets werd voor ons het project Droomjob!”

(citaat uit de open brief door de deelnemers overhandigd aan het Brugse beleid tijdens het toonmoment.)

Rijdende pr-campagne in de Brugse binnenstad. Hiermee wilden we de langdurig werklozen uit het zwart-wit denken halen. We merken op vandaag dat er in onze samenleving een sterk draagvlak is voor een éénzijdige en disciplinerende aanpak inzake activeren van kortgeschoolde werkzoekenden. Omdat activeren veel meer is dan werk vinden, zochten we naar een methodiek om ‘Jan, modaal’ te prikkelen en kritisch te laten nadenken over het activeringsverhaal. Want ‘beoordeel geen werkloze. Je kunt sneller werkloos worden dan je denkt.’ De link met mobiliteit (bussen) werd vlug gemaakt. Heel wat werkzoekenden botsen immers vaak op deze drempel. We wilden ook dat het verhaal zo ruim mogelijk zichtbaar werd in de binnenstad. Zo kwam onze reizende pr-campagne via 5 bussen van De Lijn tot stand. Aanvullend werd een QR-code/digitale code voorzien waarmee je terecht kwam op de digitale link met meer informatie over het project en de betrokken organisaties.

3. De informatiestroom naar mensen uit kwetsbare groepen moet eenvoudiger, duidelijker, toegankelijker en menselijker. ‘Marcel had problemen met huisvesting, schulden, gezondheid, het vinden van werk. Maar hij had nog een handicap: moeite met lezen en schrijven.’

4. De eisen van de werkgevers maar ook van arbeidsbemiddelende instanties zijn vaak te hoog gegrepen voor een bepaalde groep van werklozen. ‘Ik ben 15 jaar bezig maar de snelheid waarmee mensen op vandaag uitvallen, ... never seen before.’ ‘Verwachten dat iedereen op de huidige arbeidsmarkt terecht kan, is dan weer niet realistisch.’

5. Méér jobs louter toegankelijk voor kandidaten uit kwetsbare groepen (kortgeschoold, langdurig werkloos, 50+, armoedesituatie), een voorwaarde om het activeren slaagkans te geven! ‘Je denkt dan toch: één werkgever die ja zegt. Eentje maar. Dat is genoeg.’ ‘Er zijn te weinig vacatures voor ‘gewone’ jobs.' Jobs die bereikbaar zijn voor mensen met een lagere scholing maar toch goesting hebben in werk.’

6. Discriminatie heeft vele gezichten. ‘Hij droomt nochtans van werk in de toeristische, administratieve sector. Albert kent veel talen, weet veel van hoekjes en kantjes in Brugge. Maar altijd is er de onoverbrugbare kloof: zijn uiterlijk. Albert weet dat hij er niet ‘uitziet’ zoals het hoort. En daar blokkeert het altijd weer. You don’t judge a book by its cover, zegt hij laconiek.’

7. Activeren mag geen verhaal worden van vaak behelpen met precaire statuten, tijdelijke contracten, ... ‘Vroeger dacht ik: eenmaal ze werk vinden, is alles oké. Maar niets is minder waar: werk houden is veel moeilijker dan werk vinden!’

8. Kwalitatieve tewerkstellingsmaatregelen zijn van groot belang ook voor werkzoekenden uit kwetsbare groepen.

OverBruggen. Samenwerken voor werk in Brugge. OverBruggen is een publicatie die je meeneemt op 8 tochten om en rond Brugge(n)... met getuigenis en ervaringen van 8 deelnemers, 8 kernpartners en 8 aandachtspunten voor het beleid die samen met de deelnemers werden uitgetekend. (zie ook p.8 etalage) De publicatie is integraal te downloaden via www.samenlevingsopbouwwvl.be /publicaties. De aandachtspunten werden tijdens het toonmoment op een creatieve manier overgemaakt aan het Brugse beleid. Alle aanwezigen werden uitgenodigd voor een boottocht op de Brugse Reien. De bootjes voeren onder diverse brugjes waarbij grote banners telkens een aandachtspunt lieten zien. Symbolisch werden de wensen vanuit het project ook met witte ballonnen vanop de brugjes de wijde regio van Brugge ingestuurd.

SEPTEMBER 2015

‘Er is nood aan een gecoördineerde aanpak en toepassing van ondersteuningsmaatregelen t.a.v. een werkzoekende. Droomjob constateert dat arbeidsbemiddelende diensten, zelfs hulpverleners in welzijnsdiensten, soms weinig weet hebben van wat er gebeurt met een werkzoekende die bij allen een dossier heeft. Zo komt het soms tot doubleren, tripleren van opleidingen. Tot ergernis van de werkzoekenden. Tot ergernis van de belastingbetaler die hier terecht een verspilling opmerkt.’

Fred Boone T 051 24 29 28 | M 0474 91 96 29 [email protected]

7

De Sterke Mama’s on tour interactieve kastententoonstelling

OverBruggen | samenwerken voor werk in Brugge

Allé, Vooruit! | Rapport Sterke Mama's

Project Droomjob 2.0. wil kortgeschoolde werklozen in een (kans)armoedesituatie terug een plaats geven op de arbeidsmarkt of in een opleiding. 16 verhalen tonen wat het project betekende voor de betrokkenen. Deze publicatie is een geconcentreerd, aangrijpend, sociaal en beleidsmatig pleidooi voor iedereen die als kortgeschoold en soms langdurig werkloze, moeilijk toegang vindt op de huidige arbeidsmarkt. Publicatie van Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen vzw – 2015 | 78p.

Over 3 jaar preventief werken aan kinderarmoede (project in Houthulst, 2012-2014). Sterke Mama’s maken deel uit van een project dat de uitbouw beoogt van een structureel aanbod aan integrale gezinsondersteuning voor ouders met kinderen tussen 0 en 18 jaar in kwetsbare gezinssituaties. Publicatie van Samenlevingsopbouw WestVlaanderen vzw – 2015 | 40p.

Drie jaar werken rond kinderarmoede werd naast de publicatie Allé, Vooruit! ook verwerkt in een originele kastententoonstelling. De 'Sterke Mama kasten' willen sensibiliseren, informeren en goesting doen krijgen om meer mama's uit de kast te laten komen. De kasten vertellen het verhaal van 3 jaar Sterke Mama’s en hoe dit project rond integrale gezinsondersteuning groeide tot wat het op vandaag is. Het gaat niet enkel over de 20 vrouwen die zich Sterke Mama’s noemen, het gaat om alle mensen die menen dat zij alleen staan en dat hun problematiek onoverzichtelijk en uitzichtloos is. Vanaf september worden deze kasten uitgeleend om tentoon te stellen in uw gemeente, dienst, organisatie of op infomomenten. Méér over de kastententoonstelling en de uitleenvoorwaarden: [email protected] M. 0474 91 96 69 Zie ook www.samenlevingsopbouwwvl.be / rubriek nieuws, en het project ‘preventief werken aan kinderarmoede in Houthulst’

COLOFON Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen vzw [email protected]

www.samenlevingsopbouwwvl.be SECRETARIATEN: Torhoutsesteenweg 100A 8200 BRUGGE 050 39 37 71 Hoogstraat 98 bus2 8800 RUMBEKE 051 24 29 28

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Draaiboek Zorgnetwerken theorie en try-outs om je draai te vinden

Hilde Van Laere, Fred Boone, Mieke Van Poucke, Tineke Decroos, Elyne Meulenbergs, Giovanni Doom, Annebel Vandenbroucke, Tine Vangroenweghe, Ann-Sophie Maes, Anje Huysentruyt, Hilde Coudenys Steunpunt Sociale Planning Provincie W-Vl., Paul Verhaeghe (Universiteit Gent), Annick Vansevenant (column), Jan Loeman (cartoon)

Een praktische handleiding voor bestaande zorgnetwerken en een leidraad voor nieuwe initiatiefnemers. Geschreven vanuit jarenlange ervaring met zorgnetwerken. Publicatie van Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen vzw – 2015 | 140p.

EINDREDACTIE [email protected]

Het rapport Allé, vooruit! is te downloaden op www.samenlevingsopbouwwvl.be/nl/publicaties

OverBruggen is te downloaden op www.samenlevingsopbouwwvl.be/nl/publicaties

Papieren exemplaren aan €10: bestellen [email protected] Het draaiboek is ook te downloaden op www.samenlevingsopbouwwvl.be/nl/publicaties

ADRESBEHEER [email protected] VORMGEVING FOLIO Brugge

1.uitmonstering, uitrusting 1.de vlucht van vogels 2. kledij 2.in vogelperspectief 3. plattegrond of kaart

Outfit Vogelvlucht

ongelooflijke. Er is sprake van ademende shirts die je lichaam droog houden en de vrouwelijke vormen accentueren (dat is wel het laatste wat ik wil), isolerende shorts, dure Of het

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Chris Verstraete Torhoutsesteenweg 100 A 8200 Brugge

IS ABONNEER NU GRAT België-Belgique P.B.

Met de herfst start de vogeltrek. Zomervogels van bij ons zoeken het warme zuiden op. Noordelijke broedvogels krijgen het te koud en fourageren liever langs onze kusten of op onze weiden. Klimaat en voedsel, dat zijn hun drijfveren. Het is een spannend gebeuren: vogelaars speuren land en lucht af en hopen dat een zeldzame ‘migrant’ voor de lens verschijnt. Het is evengoed een wonderlijk gebeuren dat zelfs kleine vogeltjes duizenden kilometers kunnen overbruggen louter op overlevingsinstinct. De trek is altijd een grote en riskante onderneming. Als vogels trekken, maken ze geen ommetjes voor het plezier. Samen vliegen ze in vogelvlucht tot hun goede bestemming. Een rustige plaats, niet te veel vijanden, voorzien van voldoende zaadjes en kleine beestjes naargelang de vogel gebekt is.

8000 BRUGGE Mail

4/2458 Driemaandelijkse uitgave nummer 1 Jaargang 24 – 2014 Jan.– Febr. – Mrt. 2014 Mail - P408456 Afgiftekantoor Brugge West-Vlaanderen Samenlevingsopbouw 100 A Torhoutsesteenweg 8200 Brugge - Sint-Andries

Toi Toi Toi LKERKE MIDDE geeft inzet in Middelkerke Na 5 jaar actieve de fakkel door aan Samenlevingsopbouw in De projecten Dorp inZicht gemeente en OCMW. het in het hinterland, de vijf dorpskernen en het BezoekersBuurthuis in Westende-Bad projecten. Sterke stevige team groeiden uit tot onderspoor nu verder met vrijwilligers zetten dit en OCMW. We duimen steuning van gemeente succes! alvast voor blijvend

Mensen lijken enorm op vogels. De oppervlakkige gelijkenissen daargelaten: soms herken je zo de haviken, nachtuilen, grote burgemeesters en ‘Vlaamse’ gaaien onder ons. Maar daarover gaat het niet. Nee, mensen bezitten net als vogels veerkracht.

wvl.be www.samenlevingsopbouw

ONZE STEK OP HET WEB bedrijvigheid, Onze gedrevenheid, onze sinds januari anders verpakt. tonen beter te Meer mogelijkhedenom doen. wie we zijn en wat we de crisis, Iets meer blingbling ondanks wat. het oog wil immers ook

Neem nu de stromen vluchtelingen. De beweegredenen zijn analoog: een vijandelijk klimaat, te weinig kans op ‘voedsel’ om een goed leven uit te bouwen. Dat velen onder hen de boot nemen om de Middellandse Zee over te steken, heeft niets te maken met de wervende reclames van zon, zee en chic ontklede badgasten of elitaire beloftes à la genre Pegasus. Dat ze arriveren op Kos, Lesbos, Lampedusa... of vertrekken vanuit Calais heeft alles te maken met ‘vogelvlucht’. De kortste afstand naar het doel is ver en vooral duur genoeg. Miserie is altijd een bron van big business. En ja, er staan ook vogelaars op de loer. Ze turen in wachttorens, ze sturen drones, ze cruisen op marineschepen, ze surfen om de naïeve twitteraar te onderscheppen. Maar deze vogelaars zijn geen liefhebbers. Integendeel. Ze wensen geen zeldzame migrant - zelfs geen migrant tout court - voor de lens. En als die gespot wordt, zeker in groten getale, dan klinkt alarm. De bel rinkelt tot op de hoogste echelons. Europa en niet-Europa, de Verenigde Naties en wat daarin niet verenigd is maar toch aan tafel zit, zet zich in vogelperspectief en start een uitgebalanceerd nadenken over de gevolgen met veel kaarten en statistieken. De oorzaak aanpakken is uitgesloten wegens de almacht van de soevereiniteit en de goede verstandhouding. Intussen worden steeds meer netten geplaatst net als toen het vangen van vogels nog onbeperkt mocht. Vangnetten in de vorm van menshoge ijzeren gordijnen worden opgetrokken. Prikkeldraadleveranciers beleven gouden tijden. De burchten van voedsel en vrede moeten worden verdedigd. Op de tonen van ‘Alle menschen werden Brüder’ keren we terug naar het feodale tijdperk.

jou en Zo hopen we de band met aan te halen. de buitenwereld nog beter kijkje, en laat ons Neem regelmatig een weten wat je er van vindt.

De herverdeel-shock

!

meer p.3

S

deSOM

vzw

wagen hun Loterij. Vele mensen zo scandeert de Nationale idee van dat Samen creëren we kansen, dat hopelijk geluk brengt. Ze hebben er geen gebruik om kopen van de inkomsten wordt kans door een biljet te elijke en steunen. Ongeveer 30% in West-Vlaanderen culturele, wetenschapp ze daarbij goede doelen deSOM is hét aanspreekpunt aan humanitaire, sociale, diversiteit te subsidies te verstrekken voor alles wat met etnisch-culturele en heeft 3 deelwerkingen maken heeft. deSOM sportieve projecten. Dat kan tellen! Diversiteit al decensamen hebben ze 1 doel. Loterij , mikt onze samenlevingwe met z’n deSom voor u op een koers van de Nationale = méér zeggen ze. Daarom kiezen al te de lang met erg Al en! vergelijking of je organisatie maar In blaadje. Ze helpen jou het creëren van tombolakansvoor gelijke kansen is vertaald in nialang veel hoger dan graag op weg. voor iedereen. Die keuze uitgebreid systeem van sociaeen allen voor ‘gelijke kansen’ in zijn meer p.6 hun beurt verankerd de lectuur van de diverse rechten die op ik mij bijvoorbeeld in lijk van instellingen. Of vergis centra voor maatschappe le zekerheid en in tal openbare de betreffende ng. Deze organieke wet van 8/7/1976 heeft recht op maatschappelijke dienstverleni beantpersoon leiden dat welzijn, art. 1 ; Elke stellen een leven te in de mogelijkheid te heeft tot doel eenieder waardigheid. woordt aan de menselijke de hemel groeien, niet echt meer tot in kansen’ al de middelenbomen specht zijn we de ‘gelijke Zullen we dan nu, omdat met een onbebloedt ? Als een pikkende komt er aan. doen alsof onze neus ‘gelijke kansen’ om het De moeder aller verkiezingen van ambtelijke taal worden voor ‘gelijke kansen’ en een breed netwerk aan het uithollen. In een Samenlevingsopbouw Was ons engagement en niet ge-wachtlijst. een campagne om de efficient zeggen, niet te organisaties start opnieuw kwetsbare groepen de hulp wordt staand woord k che grap ? Neen, maar Welaan dan, kritistem van maatschappelij het politiek debat, en slechts een opportunistis je wel eens beweren. in kunnen mensen besteed, hoor beter te laten doorklinken de agenda te krijgen. op feningen van de instellingen steeds aan de juiste om sociale thema’s hoger ne doelgroep en efficiëntie-oe optimalisaties alleen zijn de budat en de publiekscampag sche analyses van de dergelijke Een Kopstukkendeb houdt de aandacht de jarenlange opleveren. Maar met nodig is sgeenspel.be’ Het inderdaad wat winst ‘www.stemmeni masseren. levendig. een noodzakrampen niet weg te voor sociale thema’s terug te verbinden met gettaire en principiële te herbevestigen en tegenstelling geschetst p.7 meer foutieve een keuze voor ‘gelijke kansen’ wordt vrijheid implien solidariteit. Teveel want het streven naar kelijke herverdeling en gelijkheid. Foutief, naar eenzelftussen individuele vrijheid concurrentie, in het streven ontaarden in strijd en ceert, als het niet wil de vrijheid voor anderen. verhet systeem in z’n Econoshock 2.0: dat economislaat de nagel op de kop lang van uitgegaan Econoom Geert Noels Bedrijven zijn er heel is, en dat een oorzaakt grote schokgolven. Vandaag weten we dat dit niet het geval kan leiden. We oplossen. sche groei alles kan tot heel wat onevenwicht naar grotere groei net kleiner en gelukkiger voortdurend streven toekomst zal trager, MOE-MIGRATIE evenwicht nodig. De een herverdeelNDEREN Sociale herverdeling nodig: hebben dringend meer IN WEST-VLAA is een fundamentele het Steunpunt zijn. Voor een evenwicht zeggen tegen herverdeling. In kaart gebracht door ‘gelijke kansen’ is JA p. 5 shock ! JA zeggen tegen

IEDERSTELT! STEM 2014

rPLUS in su

Planning

HOWEST Ward Dumoulin sociale innovatie bij Lector sociaal werk, onderzoeker West-Vlaanderen vzw opbouw Voorzitter Samenlevings

COLUMN:

Afluisteren als luister

p.8

U KRIJGT SURPLUS VOOR HET EERST IN HANDEN? Dit plezier gunnen we u 4x per jaar!

voor GRATIS ABONNEMENT SURPLUS

Zo strandt de vlucht van vluchtelingen. Soms op het strand, soms onderwater en soms ondergronds. Wie voedsel heeft en in vrede leeft, snapt het vluchten niet (meer). De populaire heisa van onze Grote Oorlog-verhalen zou op z’n minst dát moeten duiden. Have en goed verlaten, doe je niet voor je plezier. Precies omdat onze voorouders werden opgevangen en overleefden, bestaan wij. Ook wij hadden anderen nodig. Zelden overleefde een volk op z’n eentje. We zijn allemaal ‘vreemde’ vogels bekeken in tijdsperspectief. Waarom maken ‘wij’ dan zo moeilijk die brug naar ‘zij’?

mail [email protected] met vermelding: abonnement SurPLUS + naam en adres Annick Vansevenant

ADRESWIJZIGING ABONNEES [email protected]

JUNI 2015

8