VAN TWEE VERSCHILLENDE EN VOOR ALS NOG ZEER WEINIG BEKENDE
, PLATSTAART SLANG:EN, ZYNDE DE BRUIN-RUG ' uiT MEXICO,'~N GERINGDE UIT DE · INDISCHE ZEEN.
DE
Beitie, met nog eene ·verfchi!lende foorte van de !aatflgemelde, bewaard wordende in het M -u sE ·u M I
' VAN
ZYNE
~:DOORLUCHTIGSTE
HOo·o .H-EID,
JJEN HEERE PRINSE VAN ORANJE EN NASSAUW, ERF STADHOUDER, ERF-GOUVERNEUR, ERF.CAPITEIN GENERAAL EN ADMIRAAL DER VEREENIGDE NEDERLANDEN, enz. enz, enz. BESCHREEVEN EN UITGEGEEVEN DOOR
V
-A.
s
0
M
A
,'DireCteur der Vorflelyke Natuur- en Kunft-Kabinetten en Diergaarden, Lftl der Keizerlyke Akademie, _en Korrefpondent der Koninglyke Akademie der -Weetenfchappen van Parys, Lid van het Zeeuwfche GenootJehap der ·IYeetenfchappen van Plisfingen, en van de Hollandfche Maatfchappye ·te Haarlem.
T E
·B.
~
~
M S T E R D A M,
P I E T E R
M E IJ E R,
MD~ÇL _XXIY.
:N AT·U -U RLYKE -i-IISTORIE · ·VAN
·B 'R
·u
DE
'N .. R
I
U
G
~PL- ATSTAA . R T ~LANG, ·Uit
M E X I C 0.
- ~D I T ·zeldzaam · voorwerp ontdekte · ik , onder andere fra~ije
' zaaken , . toen , voor verfcheide ·Jaaren , by de oprech~ ting van het Kabinet, door wylen H 'A A R E K o N I N G L y K E Ho o G HE I o , Glorieufer Gedachtenisfe, ' 'de Verzameling van den Heer de L A s s A R ·A z , ~oor het ' Cabinet gekogt wièrd. Tot nog toe heb ik geene weêrgade daarvan in eenig Cabinét gevonden. Alleen sE B·A ca) fchynt het mede gehad te heb ben ; hy zegt dat het te Mexico te huis hoort, en befchryft het zeldzaame onder de benoeming van Nixboa . Quanquecholla, Slang van Mexico , met ecn~n breed en fiaart. Dit is hét alles , behalven de kleur- befchryving, wat wy daarvan vinden , en äe afb~elding is zeer gebrekkig. De Heer L I N N É E , hetgeen vrèemd is , heeft deeze Platfl:aait · in zyne Rangfchikking niet overgenomen, daar hy nochtans die , waarvan wy ftraks fpreeken zullen, of eene ·verfchillende foort derzelve, zeer wel gekend en p~aats gegeeven heeft. De overeenkomst , welke tusfchen deeze en de volgende ·te vinden is , zo in de ·platheid ·der ·ftaart, het ontbreeken dèr · buikfchilden , als anders , doet my denken, dat deeze van denzelfden aart, en dus een Zee-dier of Zee-Slang, zyn zal, terwyl dezelve ·zig, door het gebrek der vinnen, genoeg van Zee-lampereijen en Aalen , onderfcheidt. .. B E
_,~
of
J
(a) Tbef. ToVJ, 11. T'lb. LXXVIL Fig.
~.
of lie'Ver x. alr 'Verkeerd gemerkt zyndt.
A z
4 .... BESCHRYV. VAN ., ...
B.
~
S
DE
BRUIN-RUG·PLATST: SLANG. · ." ... "
C H
R -Y
V-AN
~
N.
G~
DE
P-LATSTAART Tab. . .
V ,. I
·s- LANGo ;~
I L ... ",.. ....,.
dier, _hi~r öp zyne waar~- groot_te afgebeeld ·: zynde ; .1.~ -beho_eft desäangaande geene nadere bepaaling. Over het hoofd en langs deq geheelen rug loopt een breedè donkerbruine band -, zynde · verder licht-- of flaauw ·geel. Ter zyde ' - naby . het' begin fel . van -e~ ' op den -fta~rt '· vertoon~n zig ee_~ige bruitje viakk,en. -Vöoraan . op den bov.enb~k ·verwonen zig --twee . wat van -eeq fiaande - ronde gaatjes, die mogely~ de neusgaten zullen zyn: kop is van boven gedekt met ·klee_ne_ fc~ildplaatjes , even als fomp1ige Slangen._ D~ . ronde oogen fchynen blaauwächtig; in 't mietden een witftipje hebbende, 'er zyn geene oogleeden, . noch ·zichtbaarè geho'orga~en. . · · ·- · Het geheel,e Iyr' is van onder~n , als op den rug, gelyk ·mede op zyde en den fiaart , met ·-zeer kieene plat- en dichtfluitende fchobbetjes bezet. . Men befpeurt geen het .allerminfte bewys van vinnen. _ Het lyf fchynt ron~ächtig :r naar_het ftaart-~inde_, ter zydea, wat rneêr plat gedrukt. , · De ftaart is omtrent- , een
1:::.T E T
De
BESCHRYV. VAN
DE
GERINGDE PLATST. SL:A.NG. S -~
~®}~(~}~~*}*(~}~(~}~~~)®(*)~~~)~(~~
N.AT U U .R LY·K E H
lS, T~ O
R.-1 -E
VAN · DE
I ·· N . G .
P_LAT.. STAA.R T U I T .·
·T:;'\ I T
E~
S ·LANG~
D E
I i: N : D· . I •' S. C· H ' E I .
n- ·
z·. E
..
Ec
N.E~
Zeldzáam-, en zo· veel ik weet, nog· niet ·befchree.. ··· ~ ven Ptatjlaart StangetJe, is , tegelyk · met het voorige, · .uit de Cabinet- verzameling van den Heer D E LAs sAR Az; zo.n der dat men weet , van waar het afkomfiig is. In deeze onkunde zouden wy mogelyk nog lang gebleeven · zyn ; dan verfcheide .bezoeken, waarmede de beroemde- Engelfche .N a tuurkundige , de Heer B ANK s., zo bekend door zyne Reyu rondom de Weeretd, by zyn verblyf alhier,. my verëerde, · deed my daarvan eenige nadere kennis verkrygen. Deeze, by on~ zeldzaame voorwerpen , onder anderen, aan Hem vertoonende , verzekerde hy _my , drie onderfcheide foorten van dezelve, en in eene groote meenigte gevonden te hebben , op de volgende plaatfen, naamelyk: in de fiille Zee, langs de Oofi-kufi van Nieuw Holland, van 20. tot I o. graaden Zuiderbreedte. Verder in de Zee, tusfchen Nieuw- Guinée en het Noordelyk gedeelte van Nieuw- Hollm·l d, tot voorby het Zuidelyk gedeelte van het E~land Timor. . Z yn Wel Ed. verhaalde my nog, dat die zelfde foprten van Stangen mede ·gezien zyn in de Zeën en op de~ Kuiten van China. . Met mooy weêr in fiille zee , zagen A ·s . . zy :
(· 6
'" B'' E
sc
H R
y
V l N :G
V A'" N
D' E
. zy die zwemmen, gelyk -met ··de oppervlakte · van _het water, en ook dikwyls weder nederwaards naar den grond duiken. DAM P 1 ER ( b) fpreekt in de Reizen , door hem naar het Zuidland gedaan, ook -reeds van verfcheide foorten van Water-flangen, die hy by de Kuil: van . Nieuw- Holland gezien heeft; doch de befchryving di~ hy daarvan geeft, en-- de ve~an. dering der kleuren, · welke, vooral de Water-dieren , in de Liquor _ondergaan, waarin die ons overgezonden worden, kunnen my _met geene .zekerheid doen bepaalen , of het dezelfde foorten zyn ; hoewel de Heer BANK s, die daarvan by rpy als Natuurkundige _ en ooggetuige fprak , -zulks verzekerde. . Dit is 'het al , 't welk wy omtrent dit_-zeldzaam · fchepfel zeg gen ·konnen. ··Maar niet lang .geleeden , heb ik nog eene derde zeer merkelyk daarvan verfchiliende gekreegen, door inruiling, ·. voor dubbelde zaaken ( eene handelwyze ~ waardoor ik duizenden van fraaije Zeldzaamheden, aan het Cabinet, zonder de minfl:e koften , bezorgd hebbe ~· ·Deeze · verfcheidenheid van de · twee voorgaande , is juift die , waarvan de Ridder L IN N É E ( c), de allereerfie befchryving en afbeelding 'heeft gegeeven, onder ,de benoeming van Laticaudatus, in het Cabinet des Konings van ,-:Zweeden. Dan even-deeze, waarvan wy nu fpreeken, hoe zeer dezelve in den eerfien opOag dezelfde fchynt met de · voorgaande . befchreevene foort, is geheel en al verfchillendé. By de voorige twee verfcheide foorten is gezegd:- dat die, _gelyk anders de gewoone Slangen hebben, met geene buik- of _fiaart -·fchilden of fchubben . voorzien 'Zyn ; deeze integendeel heeft die zeer kennelyk , ._,t welk eene zonderlinge -verfcheiden heid oplevert. De (b) W. DAMPIE-R ~n L. WAFERs Reistagten rondom de Waereld, lil. Deel · bladz. 6o. 6r. en· fü. &c., Amjt. 1717. Hall. Edit. ( ç) Muf<ei Adolpbi Fred. , Tom. I. Tab. XVI. fig. I. pag• .3I & 32. Idem Syjt. Nat., pag. 383· Colub. Laticaudatus. HouTTUIN Natuurlyke Hijtorieder Dieren, I Deel 6. Stuk, bladz. .391. Breed· flaartige. En, wat verder, onder de eigenl]ke zogenoemde Slangen, ontmoet men nog een· Surinaamfcbe Breei.ftaart, bladz 424,
_
e b
h d s
1
]
G·E RINGOE PLATSTAART SLANG.-:
7'
De · verdere verfchilien , die in dee~e · voorkomen , · .en· waar door deeze zich, van de hiervoo~en befchreevene , onderfcheidt, zyn als volgt : : De zwarte banden zyn breeder, Jhtan wyder ··vaneen , en - . loopen niet alle rondöm tot één. De drie eerfie banden van , en by de -kop loopen, op zyde van het -onderkaakbeen, door · een fireep byeen. - Alle de banden zyn. zwarter. ·~ D·e ·kleur is · op het lyf loodkleurig blaauw,. onder aan de buik geel.wit' waar- . by men dan nog- de hierby ,.. komende buikfchilden , · -als··· een ·· hoofdkenmerk , moet voegen. · Te Haarlem , in het Cabinet van · de HoLLANDsCHE· MAATscHAPPY DER WEETEN sCHAPPEN is eene dergelyke. ,_ Waarfchynlyk zyn deeze beide·. uit de Ooft- Indifche Zeën. ._
B ··.. E ·..
s;..
C . H · R - Y.. V - I VA ·N
N·,.. G ;,
DE
G .-- . E·· R . I ·' N J
PLAT..S TA:ART-· U I T
I ~N
DI
S ··~ c · H
Tab.
D.E
SL.ANG, -~
DE
E -·
z ·- E
..
EN.-:·
I I. ·
EZ E Slang is mede ·naar haare waare grootte afgebeeld. Het geheele lyf is omringd met digt byeen fl:aande , vaal-. zwarte banden of ringen, . De kleur, tusfchen beide, is flaa!Jw : · · geelächtig_:.·
..
;. 8
BESCrHRYVING
VAN PE
GERINGDE
ENZ•
. g~elächtig-wit. Boven op den kop en punt der bek is mede een vaale zwtrte vlak. De platte ftaart is aan derzelver ~inde vaal zwart. Vooraan op de bek zyn mede twee ronde, mogelyk, ueusgaatjes. De kopis met fchild-plaatjes gedekt. De oogen zyn rond, blaauwächtig, in 't midden wit. Geen oogleeden noch zichtbaare gehoorgaten. , . Het. lyf is rondöm met kieene plat- en ·dichtfiuitende fchubbetjes bezet. Het lyf is rond , naby ·het einde der ftaart , en de ftaart , plat. Het heeft geen bet minfte teken van vinnen. . Onder, aan den buik en fiaart t ~iet men geen bewys van fchilden of fchubben , waarmede , ander.s , de Slangen voorzien zyn. · ~
