Plan maatschappelijke voorzieningen Amsterdam-Noord

Versie d.d. 16-02-2016

Plan maatschappelijke voorzieningen Amsterdam-Noord 2015-2030

In opdracht van Staf Onstuimig Noord d.d. 16 februari 2016

Projectmanagementbureau Gemeente Amsterdam David Bout , Jackie Dekker, Willemijn Stoop

Gemeente Amsterdam

Versie 16 februari 2016

Plan maatschappelijke voorzieningen Amsterdam-Noord

Inhoud Inleiding .................................................................................................................................................... 3 1. Achtergrond ......................................................................................................................................... 4 2. Aanpak ................................................................................................................................................. 6 3. Uitkomsten voorzieningenmodel.......................................................................................................... 8 4.Voorzieningen per thema ..................................................................................................................... 10 Thema 1 Onderwijs ............................................................................................................................. 10 Thema 2 Sport en Recreatie ................................................................................................................ 13 Thema 3: Kunst, cultuur & religie ........................................................................................................ 15 Thema 4: Zorg en Welzijn ................................................................................................................... 17 5. Samenvatting en Conclusies ................................................................................................................ 19

Bijlagen: I. II. III.

IV.

Bronvermelding Overzichtskaarten met plekken voor nieuwe maatschappelijke voorzieningen; Benodigde ruimte voor maatschappelijke voorzieningen in ontwikkelgebieden; a. Overhoeks b. Buiksloterham c. Hamerstraatgebied d. CAN e. NDSM Het Voorzieningenmodel

2

Gemeente Amsterdam



Inleiding Voor u ligt een eerste aanzet voor een toekomstplan maatschappelijke voorzieningen AmsterdamNoord. Het plan is tot stand gekomen in overleg met diverse betrokkenen van de gemeente Amsterdam, stadsdeel Noord en beleidsafdelingen. Basis voor het plan zijn de woningbouwontwikkelingen en de demografische gegevens van OIS (Onderzoek Informatie & Statistiek). Verder is gebruik gemaakt van bestaande plannen voor maatschappelijke voorzieningen zoals het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs, het bestaande Meerjaren Plan Sociale Accommodaties 2011 (MIPSA) en het voorzieningenmodel. Een en ander is in een workshop met diverse betrokkenen van het stadsdeel, gebiedsontwikkeling en de RvE’s nader uitgewerkt. Doel van dit plan is om de benodigde ruimte voor nieuwe maatschappelijke voorzieningen in de ontwikkel- en vernieuwingsgebieden inzichtelijk te maken zodat het goed kan worden meegenomen in de plannen voor gebiedsontwikkeling. Het gaat in eerste instantie om ruimte en middelen; benodigde m2, en een grondexploitatie die rekening houdt met de komst van een maatschappelijke voorziening. In hoofdstuk 1 gaan we in op de achtergrond. Wat zijn de ontwikkelingen en waarom is het van belang nu een plan te hebben voor maatschappelijke voorzieningen? In hoofdstuk 2 geven we een toelichting op de aanpak en het gehanteerde voorzieningenmodel Amsterdam. De uitkomsten worden op hoofdlijnen besproken in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 zetten we per thema de belangrijkste ontwikkelingen op een rij en geven we aan welke voorzieningen de komende periode noodzakelijk zijn. We sluiten af in hoofdstuk 5 met een samenvatting, conclusies en geven advies over het vervolgtraject. In de bijlagen tenslotte vindt u en een overzicht van de noodzakelijke m2 voor maatschappelijke voorzieningen per gebied en een aantal kaarten nieuwe maatschappelijke voorzieningen. Veel leesplezier!

3

Gemeente Amsterdam



1. Achtergrond De stad Amsterdam is in ontwikkeling. Het aantal bezoekers en bewoners is de afgelopen jaren flink toegenomen. Op veel plekken worden nieuwe woningen en voorzieningen gerealiseerd. Zo ook in Amsterdam-Noord. Voor de komende 10 jaar staan bijna 14.000 nieuwe woningen gepland. Ook de commerciële voorzieningen worden vernieuwd. Er zijn nieuwe winkelcentra gekomen in de Banne en de Waterlandpleinbuurt en er wordt gewerkt aan het Mosplein en het winkelcentrum Boven ’t IJ. Verder wordt de nieuwe metro eind 2017 in bedrijf genomen en verrijzen er aan de IJoevers, naast bijzonder culturele voorzieningen zoals Eye, Adam-toren en Tolhuistuin ook nieuwe voorzieningen als het Maritime-hotel (Congrescentrum), stay-okay, restaurants en andere bedrijvigheid. Kortom: Amsterdam-Noord groeit. De verwachting is dat er in de komende 5 jaar circa 15.000 nieuwe bewoners bijkomen. Ook het aantal bezoekers neemt flink toe. Grafiek: prognose groei aantal inwoners Amsterdam-Noord 140.000

128.299 121.020

120.000 100.000

106.843 92.438

97.172

80.000 60.000 40.000 20.000 0 stand 1-10-2015

Prognose OIS 2020

Prognose 2020, realisatie 100% planaanbod

Prognose, 2030 ev. realisatie 100% planaanbod

Prognose 2030 ev, realisatie 100% planaanbod + extra woningen Elzenhagen Zuid, Oranjewerf, Gammaterrein, Adelaarsweg

Amsterdam werkt aan Koers 2025, de Ontwikkelstrategie 2016-2025 van de gemeente Amsterdam in het kader van de bestuursopdracht Ruimte voor de Stad. Koers 2025 is een uitwerking van de Structuurvisie Amsterdam 2040, Economisch Sterk en Duurzaam, en bouwt voort op inzichten uit het Strategisch Plan. Aanleiding voor het opstellen van Koers 2025 is de Amsterdamse woningbouwambitie uit het Coalitieakkoord en het Actieplan Woningbouw van december 2014. Koers 2025 vormt de ruimtelijke ontwikkelstrategie voor Amsterdam: het document geeft aan waar onder welke condities en voorwaarden gebiedsontwikkeling en woningbouw mogelijk zijn. Met de acties uit Koers 2025 schept het gemeentebestuur voor de periode tot 2025 ruimte voor het realiseren van 50.000 woningen in de stad. Onderdeel van Koers 2025 is naast wonen, ook bedrijvigheid en maatschappelijke voorzieningen.

4

Gemeente Amsterdam



In het actieplan woningbouw 2014-2018 zijn diverse maatregelen opgenomen om de woningbouw in de gemeente te stimuleren en te versnellen. Daar zijn extra middelen voor vrijgemaakt. Ook is er aandacht voor de infrastructuur en de benodigde nieuwe verbindingen (Sprong over het IJ, Stad in Balans). Er is tot nu toe echter beperkt aandacht voor de ontwikkelingen van nieuwe maatschappelijke voorzieningen (brede scholen, kinderopvang, ouder-kind-centra, buurthuizen, bibliotheken, sportvoorzieningen en gezondheidsvoorzieningen). Dergelijke voorzieningen zijn noodzakelijk voor het goed functioneren van nieuwe wijken. In het programma Ruimte voor de Stad worden het maatschappelijke voorzieningenniveau en de kwaliteit van de openbare ruimte als belangrijke vestigingsfactoren benoemd voor nieuwe bewoners. De uitdaging is altijd geweest om de maatschappelijke voorzieningen een goede plek te geven in de gebiedsontwikkeling. Vaak hobbelen ze achter de feiten aan en worden ze te laat in de plannen ingepast. Dat is een gemiste kans en kost extra inzet en geld. MIPSA Vanaf 2007 hadden stadsdelen een Meerjaren Investerings Plan Sociale Accommodaties (MIPSA) waarin een samenhangend geheel van voorzieningen in de verschillende wijken werd voorgesteld. De middelen kwamen uit de stadsdeelbegroting aangevuld met subsidie (onrendabele top) vanuit het programma maatschappelijk investeren (PMI). Het MIPSA Noord dateert van 2007 en is in 2011 herijkt. Vrijwel alle geplande voorzieningen zijn inmiddels gerealiseerd. Groot verschil is nu dat de middelen niet meer rechtstreeks uit de stadsdeelbegroting komen, maar grotendeels uit de begroting Onderwijs, Jeugd & Zorg, Vastgoed, Kunst & Cultuur en\of marktpartijen. Er zal een voorzieningenplan moeten komen voor heel Amsterdam. Omdat er begin 2016 over diverse gebiedsontwikkelingen in Amsterdam-Noord strategiebesluiten worden genomen is het noodzakelijk om nu een beeld te hebben van de voorzieningen die nodig zijn in Amsterdam-Noord. In dit stuk wordt een hiervoor een eerste aanzet gegeven.

5

Gemeente Amsterdam



2. Aanpak Inleiding De woningbouwontwikkeling en de groei van het aantal inwoners vormen de basis voor het bepalen van het maatschappelijke voorzieningenniveau in een wijk. Aan de hand van het Amsterdams voorzieningenmodel zijn deze woningbouwgegevens vertaald in een overzicht per wijk van de noodzakelijke voorzieningen. De uitkomsten zijn naast het diverse beleidsdocumenten gelegd en besproken in een workshop met verschillende beleidsmedewerkers, gebiedsmedewerkers en vertegenwoordigers van stedelijke vernieuwing en gebiedsontwikkeling. De volgende stappen zijn gezet: 1. Vullen van het voorzieningenmodel met de laatste woningbouwgegevens. De uitkomsten vergeleken met plannen uit verschillende beleidsdocumenten waaronder het integraal huisvestingsplan scholen (VO en PO), sportaccommodatieplan, MIPSA 2011 etc. 2. Bespreken indicatieve uitkomsten van het voorzieningenmodel met betrokken beleidsmedewerkers en gebiedsteams (workshop). Daarbij zijn de opgaven gerelateerd aan aangrenzende buurten en wijken (workshop). 3. Ophalen aanvullende opgaven: bijvoorbeeld aantal doelgroepwoningen met bijbehorende voorzieningen, maatschappelijke opvang, bijzondere culturele voorzieningen. 4. Opstellen van een kaart en een conceptplan maatschappelijke voorzieningen AmsterdamNoord. Deze stappen vormen de 1e fase resulterend in dit document. Het belang van deze fase is inzichtelijk te maken wat er nodig is aan maatschappelijke voorzieningen in de verschillende ontwikkelgebieden. Dit is input voor de gebiedsontwikkelingsplannen. In de volgende fase in 2016 zal dit nader uitgewerkt moeten worden per gebied en per voorziening. Op welke wijze kunnen de nieuwe voorzieningen in de plannen worden ingepast? De volgende stappen zullen doorlopen moeten worden: 5. Bepalen exacte kwantitatieve opgave per voorziening (m2 bvo) met aandacht voor meervoudig of flexibel gebruik, aantal bouwlagen, buitenruimten, eisen t.a.v. bouwenvelop. 6. Bepalen kwalitatieve opgave per voorziening in relatie tot de sociaalruimtelijke structuur  Spreiden en clusteren  Identiteit, flexibiliteit, eigenaarschap, diversiteit, bereikbaarheid, toegankelijkheid  Relatie met de openbare buitenruimte 7. In overleg met gebiedsontwikkeling en\of stedelijke vernieuwing een concrete plek, gebied of kavel op de kaart. 8. Investeringsraming: Wat kost een nieuwe voorzieningen en op welke wijze wordt de voorziening gefinancierd: markt, gemeente, schoolbestuur, rijk. Hierbij ook rekening houden met:  Opnemen middelen voor aanvullende kosten maatschappelijke voorzieningen in de grondexploitaties:

6

Gemeente Amsterdam



i. Kosten i.v.m. stedelijke randvoorwaarden ii. Kosten i.v.m. bereikbaarheid, toegankelijkheid en aansluiting openbare ruimte in het gebied iii. Verwervingskosten 9. Uitvoering projecten Het Voorzieningenmodel Het Amsterdams voorzieningenmodel berekent op basis van ken- en referentiegetallen de theoretische behoefte aan maatschappelijke voorzieningen (onderwijs, welzijn, zorg, sport en cultuur). Het model wordt voornamelijk gebruikt voor de berekening van de behoefte aan voorzieningen in nieuwbouw-, transformatie- en stedelijke vernieuwingsgebieden. In bijlage 4 vindt u een nadere uitleg van het model.

7

Gemeente Amsterdam



3 Uitkomsten voorzieningenmodel Toelichting algemeen In de tabel staan de uitkomsten van het voorzieningenmodel voor Noord. Op basis van de verwachte woningaantallen wordt een indicatie gegeven van de extra maatschappelijke voorzieningen die nodig zijn om een goede sociale infrastructuur in de nieuwe wijken te realiseren. Ook is aangegeven wat het ruimtebeslag zal zijn voor zowel de binnenruimte (gebouwen) als de buitenruimte: speelplekken, schoolpleinen, sportvelden, parken e.d. De omvang en realisatie van voorzieningen is sterk afhankelijk van het vigerende beleid op de verschillende thema’s. We hebben daarom de uitkomsten naast diverse beleidsdocumenten gelegd (zie bijlagen) en een en ander ook besproken in een workshop met verschillende beleidsmedewerkers en vertegenwoordigers uit de gebiedsteams. Daarbij is ook een relatie gelegd met de voorzieningen die nu al in Amsterdam-Noord aanwezig zijn. De uitkomsten per thema worden in hoofdstuk 4 nader uiteengezet. De Noordelijke IJ-oevers West en Oost en de ontwikkeling van woningen op het Buikslotermeerplein zijn aangemerkt als 50% stedelijk en 50% sub-stedelijk. De overige gebieden zijn als sub-stedelijk gekenmerkt. Bij een stedelijke omgeving wordt een gemiddelde woonbezetting aangehouden van 2,16. Bij een sub-stedelijk woongebied wordt 2,74 gehanteerd. Actualisatie januari 2016 De woningbouwprognoses zijn aan verandering onderhevig. Het planaanbod blijkt iedere drie maanden weer iets hoger te liggen. Wij baseren ons op PRIMAVERA waarin alle projectplannen van gebiedsontwikkeling Noord en de projecten van stadsdeel Noord zijn opgenomen. Op basis van de laatste inzichten zullen er mogelijk nog 3000 extra woningen bijkomen in Noord. Deze gegevens zitten nog niet in PRIMAVERA. In het in het CAN-gebied lijkt de stijging het grootst en daar zijn de aangepaste wel verwerkt in de bijlage van het CAN-gebied. Mochten er daadwerkelijk 3000 woningen extra bijkomen dan betekent dat bijvoorbeeld 2 extra nieuwe alles-in-een-scholen waarvan in ieder geval 1 extra in het CAN-gebied bovenop de extra school die daar al extra gerealiseerd moet worden.

8

Gemeente Amsterdam



NOORD TOTAAL (EXTRA BENODIGD) Woningaantal (excl studentenwoningen) Woontype Voorzieningenmodel

11686 Gemengd Aantal m2 BVO m2 Terrein

Basisschool (regulier en speciaal) Gymzaal (incl Onderwijsbehoefte) Buitenschoolse Opvang Voorschool subtotaal school PO

leerlingen gymzaal kindplaats kindplaats

3661 9,2 1201 111

21269 4164 5403 668 31504

3602 445 13016

Kinderdagverblijf

kindplaats

548

5205

2191

Voortgezet Onderwijs (reg en spec) Gymzaal (VO-school) subtotaal school VO

leerlingen gymzaal

1683 4,8

14809 2188 16997

5048

Tieneropvang (huiskamer) Jongerencentrum Wijkcentrum Opbouwwerk Algemeen maatschappelijk werk

opvangplaatsen m2 jongerencentrum m2 wijkcentrum FTE FTE

91,9 586 3560 3,7 4,6

552 586 3560 445 161

Dienstencentrum ouderen

m2 dienstencentrum

502

502

Bibliotheek Ruimte voor kunst en cultuur

m2 bibliotheek m2 kunst en cultuur

742 445

742 445

Speelplekken (blokniveau) Speelvelden (buurtniveau) Parkruimte (wijkniveau)

speelplekken speelvelden m2 parkruimte

Binnensport (sportzaal, sporthal)

m2 binnensport

2471

2471

Gebedsruimte

bezoekers

2999

3299

Huisarts Fysiotherapeut Tandarts Logopedie Dietiste Apotheek

FTE FTE FTE FTE FTE m2 apotheek

13,9 20,8 10,5 0,8 0,6 771

1394 1038 1152 40 15 771

Consultatiebureau Verloskundige

contacten per jaar FTE

9664 2,4

966 95

Woonruimte met zorg op afroep (extramuraal) Woonruimte rolstoelgeschikt aangepast (extramuraal) Verpleeghuizen (intramuraal) Overige intramuraal Woonruimte 24-uurs toezicht (semi-intramuraal) Zorgsteunpunt gerelateerd aan woonruimte met zorg

eenheden eenheden persoonsplaatsen eenheden eenheden zorgsteunpunten

43,6 133,5 43,3 35,6 51,2 0,9

3703 11345 2599 2136 3072 87

Voetbalvelden Hockeyvelden Tennisvelden

velden velden velden

Totaal (m2 bvo)

39 11,7 116860

8969

5048

5843 11686 116860

5,3 1,3 11,9 41176 94882

42411 8091 2967 187858 208113

9

Gemeente Amsterdam



4.Voorzieningen per thema Inleiding In dit hoofdstuk gaan we in op de noodzakelijke voorzieningen per thema. We hanteren hierbij de volgende indeling: -

onderwijs (inclusief kinderopvang, voorschool, gymzalen) sport en recreatie (sportaccommodaties, sportvelden, speelplekken, parken) kunst, cultuur & religie (musea, bibliotheken, broedplaatsen, gebedsruimte e.d.) welzijn & zorg (buurthuizen, opbouwwerk, ouder-kind-centra).

Thema 1 Onderwijs In het Integraal Huisvesting Plan (IHP) onderwijshuisvesting 2016-2020 is al geanticipeerd op de groei van Noord. In alle uitbreidingsgebieden in Noord zijn nieuwe scholen ingetekend. Omdat de groei harder gaat dan verwacht, is opnieuw naar de behoefte aan scholen gekeken. Met name aan de IJ-oevers en in het centrumgebied is in de nabije toekomst behoefte aan meer onderwijscapaciteit. Primair basis onderwijs De komende jaren zullen in stadsdeel Noord zeven à acht nieuwe basisscholen nodig zijn. Het beleid is de scholen te combineren met o.a. kinderopvang en een gymzaal: alles-in-één scholen. Daarnaast zal een aantal scholen uitgebreid moeten worden. Daarbij is het van belang ook de leegstand in sommige scholen mee te nemen. Dit speelt bijvoorbeeld in de IJplein\Vogelbuurt. Er is sprake van leegstand in deze scholen en tekort aan capaciteit in de scholen in Buiksloterham en Overhoeks. Daar komt op termijn de ontwikkeling in het Hamerstraatgebied bij waar gezien het aantal woningen mogelijk twee nieuwe basisscholen nodig zijn. Hoe gaan we daarmee om? Moeten er scholen sluiten of kunnen scholen worden verplaatst naar een locatie in een transformatiegebied? Speciaal basis onderwijs Bij het speciaal basisonderwijs zal gekeken moeten worden naar de doorstroom naar regulier basisonderwijs. Doordat scholen meer taken hebben in het kader van passend onderwijs neemt de behoefte aan, of de aanwas van kinderen voor het speciaal onderwijs af. Dit zou gevolgen kunnen hebben voor de leerlingenaantallen in het speciaal basisonderwijs. Voortgezet Onderwijs Ook het aantal leerlingen in het Voortgezet Onderwijs (VO) groeit. Gezien de groei is er ruimte voor circa twee nieuwe VO-scholen. In het IHP VO wordt al rekening gehouden met deze groei. In Noord is het aanbod van HAVO/VWO beperkt, terwijl Noord ook omringende gemeentes als Landsmeer en Oostzaan bedient. Ook is er meer behoefte aan MBO en wellicht zijn er zelfs mogelijkheden voor de vestiging van een HBO.

10

Gemeente Amsterdam



Ontwikkelingen om rekening mee te houden - Alles-in-één scholen. - Verkeersveiligheid rond scholen. - Segregatie. - Uitbreiding aanbod VO. - Regiofunctie van scholen in Noord bij met name VO. Speerpunten in Noord - Leegstand in sommige bestaande gebieden versus schaarste in de transformatiegebieden. - Ruimte voor Onderwijs nu al knelpunt in Overhoeks en Buiksloterham. Hoe voorkomen we dit in toekomst? - SBO Speciaal basisonderwijs (Universum / Zeppelin): gaan deze scholen overleven als gevolg van passend onderwijs op reguliere basisscholen? Projectenlijst De lijst is onderverdeeld in nieuwbouw en verbouw en uitbreiding. Bij nieuwbouw moet de exacte locatie in gebieden nog worden vastgelegd. Het verwerven van een geschikte locatie voor nieuwe scholen is op dit moment het grootste knelpunt. Nieuwbouw Type Gebied PO PO PO PO PO PO PO

Overhoeks Buiksloterham Buiksloterham NDSM Hamerstraatgebied CAN Elzenhagen-Zuid Oranjewerf subtotaal

VO VO VO

Buiksloterham / NDSM Buiksloterham / NDSM Overhoeks subtotaal

Aantal llm2 bvo m2 bvo start Opmerking binnen buiten bouw 500 3855 1220 2019 gymzaal + kinderopvang 500 3855 1220 2017 gymzaal + kinderopvang 500 3855 1220 2020 gymzaal + kinderopvang 250 2400 1000 2020 gymzaal + kinderopvang 750 4610 1500 2020 gymzaal + kinderopvang 500 3855 1220 2019 gymzaal + kinderopvang 250 2400 1000 2025 gymzaal + kinderopvang 3250 24830 8380 1000 8310 700 6000 800 6500 2500 20810

1500 2020 Havo / VWO 1200 2018 MBO 1500 2016 Hyperion 4200

Uitbreiding of vernieuwbouw Type School Aantal llm2 bvo m2 bvo start Opmerking binnen buiten bouw PO Bienkorf 350 2633 700 2017 Buikslotermeer PO Wespennest 220 1629 700 2017 Buikslotermeer PO As Siddieq 200 800 500 2016 Waterlandpleinbuurt VO VO

Damstede MBO Rosa\Waterlant

600 700

5258 7000

1000 2018 Nog plek zoeken 1200 2016 Buikslotermeer

11

Gemeente Amsterdam



Opmerkingen:   

Bij onderwijsaccommodaties dient rekening gehouden te worden met groei en krimp. Flexibiliteit van het gebouw is van belang. Met de volgende nieuwe scholen is nog geen rekening gehouden in het IHP PO: 2e school Buiksloterham, NDSM, Hamerstraatgebied, Elzenhagen-Zuid en Oranjewerf. Als de groei van het planaanbod (3000 woningen) wordt meegenomen zullen er nog twee nieuwe alles-in-een-scholen bij moeten komen, waarvan één in Elzenhagen-Zuid. Ook één extra VO-school is niet uitgesloten.

12

Gemeente Amsterdam



Thema 2 Sport en Recreatie Wat opvalt is dat er in de uitbreidingsgebieden aan de westelijke en oostelijk IJ-oever geen of nauwelijks sportaccommodaties zijn. Aan de IJ-oevers wordt 70% van de nieuw te bouwen woningen gerealiseerd. Het ligt voor de hand om ook hier rekening te houden met nieuwe sportaccommodaties. Bijvoorbeeld een sporthal gecombineerd met een VO-school. Het betekent niet dat per definitie alleen aan de IJ-oevers sportaccommodaties gerealiseerd moeten worden. Verder lijkt er weinig groen gepland in de uitbreidingsgebieden en met name langs de IJ-oevers. Het is van belang om voldoende ruimte te reserveren voor speelplekken. Verder is aangegeven te kijken naar groene plekken die ook voor recreatie gebruikt kunnen worden. Hetzelfde geldt voor openbare sportvoorzieningen in parken en in de bebouwing in de transformatiegebieden. Geconstateerd is dat het project Noorderpark in 2013 is stopgezet. Het is echter nog niet af. Met de komst van de Noord-Zuid-lijn, een nieuw station aan de rand van het Noorderpark en de groei van het aantal bewoners, is het van belang het Noorderpark af te maken. Het is een belangrijke groene verbinding in Noord. Het Noorderpark biedt veel mogelijkheden voor sport, cultuur en recreatie en kan mogelijk een deel van de festivaldruk op het NDSM-terrein wegnemen. Ontwikkelingen - Naast toename van het aantal inwoners groeit ook de toename van het aantal actieve sporters in de stad. - Opkomst van de sporten hockey, tennis, fitness en hardlopen. - Toename van de sportdeelname door ouderen in openbare ruimte. - Het aantal sporters in Noord en Oost groeit sterker dan in de andere stadsdelen. - Aandachtspunt is ruimte en voorzieningen voor urban sports. - Sportvoorzieningen (kleinschalig) in het hart van de wijk in plaats van aan de randen van de wijk. Speerpunten in Noord - Inrichten van openbare plekken waar gesport kan worden en het areaal aan kleinschalige openbare sportveldjes uit te breiden. - Optimalisatie sportaccommodaties afgerond, op dit moment nog sprake van overcapaciteit van de voetbalvelden wat groei van leden kan opvangen. - TC Elzenhagen overvol en TC Kadoelen heeft ruimte over. - Meer ruimte voor hockey. - Voortgang Skatepark Noord in Hamerstraatgebied onzeker? - Verplaatsing ATOS en sporthal Elzenhagen i.v.m. ophoging gebied naar locatie DWV. - Topsport beleid. - Ruimte voor commerciële accommodaties als fitnesscentra. - Afronding Noorderpark. - Sportparken moeten openbaar toegankelijk zijn op de momenten dat ze niet worden gebruikt. - Aandacht voor tijdelijk gebruik sportpark Melkweg. - Aandacht voor (snel-) fietsroutes.

13

Gemeente Amsterdam



Projectenlijst Uitbreiding en verplaatsing Type Gebied Sporthal Atletiekbaan Noorderpark Tennis Sportpark totaal

Elzenhagen-Zuid Elzenhagen-Zuid Oud-Noord ntb nvt

Nieuwe voorzieningen Type Gebied Sportvelden Sporthal Sporthal Watersport Sportvoorz alg. totaal

ntb Buiksloterham\NDSM Hamerstraatgebied Noorder IJplas alle gebieden

m2 bvo m2 bvo start binnen buiten bouw 2500 1000 2020 600 30400 2020 200000 2016 800 2018 100000 nvt 3100 332200

Opmerking

m2 bvo m2 bvo start binnen buiten bouw 600 27400 2018 2500 1000 2020 2500 1000 2020 400 2022 20000 2017 6000 49400

Opmerking

verplaatsing verplaatsing voortzetten project Noorder-park aanleg 2 extra all-weatherbanen tijdelijk gebruik sportpark Melkweg

kunstgras hockey en voetbal + clubgebouw gekoppeld aan onderwijsvoorziening gekoppeld aan onderwijsvoorziening clubgebouw voor watersport aandacht voor urban sports

14

Gemeente Amsterdam



Thema 3: Kunst, cultuur & religie Er zijn de laatste jaren veel culturele voorzieningen bijgekomen, met name aan de IJ-oevers. De wens is de culturele glans van de IJ-oever dieper Noord in te trekken. De samenhang met stedelijke culturele voorzieningen dient echter niet uit het oog worden verloren. Van belang is ook te kijken naar de aanwezige voorzieningen in Centrum en Zuid. De ervaring leert dat cultuuromarmers de voorzieningen opzoeken, ook als die buiten de grenzen van een wijk of stadsdeel liggen. De groei van gezinnen betekent een grote kans/uitdaging voor de bestaande kunstinstellingen, vooral de grotere, om kinderen en jongeren binnen te krijgen met nieuw en aanvullend aanbod. Een knelpunt zou kunnen zijn hoe we omgaan met festivals en evenementen. De NDSM-werf is een evenemententerrein dat een groot publiek trekt. De vraag is hoe zich dat gaat verhouden met de geplande woningbouw. Om de NDSM te ontlasten is er al een tijdje een gemeenschappelijke programmering van cultuuraanbod NDSM en Hembrugterrein. Ruimte voor een nieuw festival/evenementengebied is van groot belang niet alleen gezien de ontwikkeling van de NDSM, maar ook vanwege de balans in de stad en vermindering van de druk op het Centrum en Zuid. Van bepaalde culturele voorzieningen, zoals musea of theaters, kunnen satellieten worden gemaakt, die wat dieper in Noord liggen. Die satellietlocaties kunnen ook de verbinding tussen wijken/buurten tot stand brengen. Mogelijke locaties: Elzenhagen, Noorderpark, Schellingwouderbreek, Tuindorp-Oostzaan, Hamerstraatgebied, Buiksloterham. In de transformatiegebieden is behoefte aan flexibel te gebruiken ruimtes: dat zijn minder gedefinieerde locaties die breed in te vullen zijn. Bijvoorbeeld met culturele activiteiten voor kinderen. Vestiging van jeugd-/kindertheater zou wellicht kunnen in het voormalig M-lab of gekoppeld aan een school. In de structuurvisie is nog een locatie in het Vliegenbos aangewezen als metropolitane plek. Ook is het Gembo-terrein aangewezen als mogelijke 24-uurslocatie. Ontwikkelingen -

De IJ-oevers trekken steeds meer bezoekers, vooral door de twee grootstedelijke voorzieningen Eye en Tolhuistuin. Er is meer vloeroppervlak nodig voor bibliotheek, maar OBA staat voor een bezuinigingsopgave. Om toch voldoen aan de vraag naar meer bibliotheek dient ruimte te worden geboden aan particuliere initiatieven. Evenementen in combinatie met woningbouw kunnen zorgen voor frictie en overlast. Als metrostation Sixhaven alsnog wordt gerealiseerd (besluit medio 2017), biedt dit mogelijkheden voor verdere culturele ontwikkeling van de IJ-oever en het Sixhavengebied. Bioscoop Buikslotermeerplein.

15

Gemeente Amsterdam



-

Leegloop kerken en uitbreiding moskeeën.

Speerpunten in Noord -

Cultuur dieper Noord in brengen. Breng cultuur binnen bereik van cultuurmijders. Noord leent zich voor dependances van stedelijke culturele voorzieningen in de vorm van satellietlocaties. Neem ruimte op in je plannen voor culturele voorzieningen. Bied ruimte voor particuliere en burgerinitiatieven.

Projectenlijst Type

Gebied

Bioscoop Museum Adam-toren Evenemententerrein NDSM-hellingen Moskee Moskee totaal

CAN CAN Overhoeks Noorderpark NDSM Waterlandpleinbuurt CAN Elzenhagen-Zuid

m2 bvo m2 bvo binnen buiten 10000 23000

800 2000 35800

11250 8200 300 500 20250

start Opmerking bouw 2017 dependance 2015 2017 opgenomen in BP 2015 2016 Parnassialocatie 2018

16

Gemeente Amsterdam



Thema 4: Zorg en Welzijn Uitgangpunt is dat ontmoetingsplekken nodig zijn. Een huis van de wijk is een essentiële basisvoorzieningen en idealiter is dit een ontmoetingsplek voor het verbinden van ‘oude’ inwoners met ‘nieuwe’ inwoners. Ontmoetingsplekken hoeven echter niet alleen door de Gemeente ontwikkeld te worden, maar dienen ook de kans te krijgen om op een organische manier te ontstaan. Daarvoor is het nodig om in het bestemmingsplan gemengde bestemmingen op te nemen. Een andere mogelijkheid is gebruikmaken van bestaande gebouwen en daar een flexibele invulling aan geven. De ervaring leert dat markante gebouwen mensen aantrekken. Daarbij moet worden uitgegaan van de kracht van de burger. Zorgvoorzieningen zijn in elke wijk nodig, de vraag is alleen welke rol de gemeente moet spelen bij de spreiding ervan. In ieder geval zal in de ontwikkelgebieden plaats moeten zijn voor zorgfuncties. Vaak worden zorgvoorzieningen ondergebracht in gezondheidscentra, maar dat hoeft niet. Door de groei van het aantal inwoners, met name langs de IJ-oevers is mogelijk een extra Ouder Kind Centrum nodig op deze plek. In het kader van Age Friendly City is het van belang om te kijken naar de vergrijzing in Noord. Kijk naar de mobiliteit van ouderen en of zij voorzieningen kunnen bereiken. Ontwikkelingen -

Toenemende burgerkracht en beroep op burgerparticipatie. De overheid is steeds meer een faciliterende partij in plaats van een ontwikkelende partij. Ouderen wonen langer zelfstandig. Kijk naar de bereikbaarheid van voorzieningen voor deze doelgroep. Toenemende digitalisering in de zorg leidt ertoe dat er voor bepaalde voorzieningen mogelijk minder fysieke ruimte nodig is (apotheek). Wijkteams en wijkzorgteams hebben uitvalsbasis nodig (OKC of andere plek). Behoefte aan plekken voor statushouders, opvang en (nood)opvang asielzoekers. Grote stads problematiek zoals daklozen, (veelal met verslaving en andere ggz problematiek).

Speerpunten in Noord -

Stimuleren van spreiding van zorg en primaire basisvoorzieningen (ook detailhandel en horeca ed). Maak ook gebruik van bestaande gebouwen, eventueel via herbestemming. De basisvoorzieningen moeten ook in de nieuwe wijken beschikbaar / bereikbaar zijn.

17

Gemeente Amsterdam



Projectenlijst Projecten Type OKC Maatsch Opvang totaal

Gebied Hamerstraatgebied CAN Elzenhagen-Zuid

m2 bvo m2 bvo start Opmerking binnen buiten bouw 800 ? 3000 400 2019 Volksbond 3800 400

Uit het voorzieningenmodel komt naar voren dat er circa 28.000 m² bruto vloeroppervlak nodig is voor zorgen welzijnsaccommodaties. Een groot deel hiervan behelst aangepaste woonruimte: bijna 4.000 m² woonruimte met zorg op afroep, en ruim 11.000 m² aangepaste woonruimte rolstoelgeschikt.

18

Gemeente Amsterdam



5. Samenvatting en Conclusies Inleiding Met de groei van Amsterdam-Noord en de stormachtige ontwikkeling van de woningbouw zal nadrukkelijk aandacht moeten komen voor versterking en uitbreiding van de sociale infrastructuur. In het voorgaande is een beeld geschetst van ontwikkelingen en speerpunten op de verschillende thema’s en zijn de maatschappelijke voorzieningen aangegeven die extra nodig zijn in de nieuwe gebieden. Het gaat om een indicatie en is uiteraard afhankelijk van de snelheid van de woningbouw. Hoe dan ook is het van belang de ruimteclaim op te nemen in de strategiebesluiten en investeringsbesluiten. In de bijlagen is daarom ook per ontwikkelgebied een indicatie gegeven van de noodzakelijke maatschappelijke voorzieningen en bijbehorende m2 bvo waar rekening mee gehouden moet worden. De realisatie van een aantal voorzieningen ligt al vast en is opgenomen in bijvoorbeeld het IHPonderwijshuisvesting (scholen Overhoeks en Buiksloterham) of in andere plannen van de gemeente. Voor een groot aantal toekomstige maatschappelijke voorzieningen is het gewenste gebied wel bekend maar de exacte locatie nog niet. Dit zal in samenspraak tussen stadsdeel, RvE’s en gebiedsontwikkeling nader bepaald moeten worden. Aandachtspunten Maatschappelijke voorzieningen als drager van de wijk In de bestaande woningbouwplannen is te weinig aandacht voor het belang van aantrekkelijke maatschappelijke voorzieningen. In de praktijk gaan de woningen voorop en volgen de maatschappelijke voorzieningen. Er is veel aandacht voor stedelijkheid en gedegen stedenbouwkundige plannen. De maatschappelijke voorzieningen moeten sober en doelmatig gerealiseerd worden en mogen de woningbouw en de geraamde opbrengsten niet teveel in de weg staan. Onderzoek toont aan dat het aanbod van maatschappelijke voorzieningen in een wijk juist een belangrijke reden is voor mensen om zich ergens te vestigen. Het geeft een wijk een identiteit. Het zou goed zijn de sociale infrastructuur meer als uitgangspunt te nemen voor de ontwikkeling van een nieuwe wijk. Bijvoorbeeld de school en het schoolplein als centrum van de wijk waar de woningen omheen worden gebouwd in plaats van een school op een achterafplek of weggestopt in een appartementencomplex. Daarnaast is het wenselijk om functies met elkaar te verbinden al dan niet fysiek in één gebouw of in de directe omgeving. Voorwaarde is wel dat er over maatschappelijke voorzieningen heldere procesafspraken gemaakt worden binnen een gebiedsontwikkeling. Vanuit de sociale kant schort het nogal eens aan het concreet maken van de opgave die noodzakelijk is om ontwikkeling vorm te geven. Aangepaste woningen en zorgwoningen

19

Gemeente Amsterdam



Een belangrijk aandachtspunt is de realisatie van aangepaste woningen en zorgwoningen. Het lijkt er op dat er nauwelijks dit soort woningen zijn meegenomen in de bestaande woningbouwplannen. Vanuit het voorzieningenmodel is een indicatie gegeven van de benodigde aantal woningen en ook de ruimte die nodig is. Hier zal in overleg tussen RvE Wonen en gebiedsontwikkeling nog eens goed naar gekeken moeten worden. Welzijnsaccommodaties In elke wijk is er behoefte aan een plek waar mensen samen kunnen komen. De vraag is alleen of dat in de nieuwe wijken een door de overheid gesubsidieerd buurthuis of wijkcentrum zou moeten zijn. Geadviseerd wordt om in de plannen in ieder geval rekening te houden met ruimte voor initiatieven van bewoners. Dit kunnen juist ook bestaande panden zijn met een bepaalde historische waarde, aantrekkelijke plekken waar mensen graag komen. Zorgaccommodaties Het is belangrijk dat er in de nieuwe wijken voldoende basisvoorzieningen zijn voor de zorg (huisartsen, fysiotherapie, tandarts e.d.). Ook dient rekening gehouden te worden met zorg en voorzieningen die door zorgverzekeraars gefinancierd worden. Dit zijn over het algemeen meer stedelijke voorzieningen die uiteraard prima een plek kunnen krijgen in de ontwikkelgebieden. Op stedelijk niveau vindt afstemming plaats tussen de gemeenten en diverse betrokken zorgpartners. Om een goed beeld te krijgen van de behoefte aan nieuwe maatschappelijke zorgvoorzieningen in Amsterdam-Noord en in de wijken van Amsterdam-Noord, zal aansluiting gezocht moeten worden met dit overleg.

Advies We stellen het volgende voor:  

 

Neem de ruimteclaim voor maatschappelijke voorzieningen op in de plannen voor gebiedsontwikkeling conform bijlage 3. Werk de opgave verder uit in een programma per ontwikkelgebied. Doe dit in overleg met de beleids-RvE’s, gebiedsontwikkeling en de gebiedsteams. Bewaak de samenhang voor Noord en vertaal de programma’s zoveel mogelijk naar concrete projecten en goede locaties voor de nieuwe maatschappelijke voorzieningen. Ga in overleg met Grond & Ontwikkeling over maatschappelijke grondprijzen en de mogelijkheid aanvullende maatregelen op te nemen in grondexploitaties waarmee het realiseren van maatschappelijke voorzieningen wordt bevorderd. Sluit aan bij de gemeentelijke opdracht om de extra behoefte aan maatschappelijke voorzieningen in de stad in kaart te brengen.

20

Plan maatschappelijke voorzieningen Amsterdam-Noord

Recommend Documents