PK Broeders Alexianen Tienen

• • • • •

• •

• • PK Broeders Alexianen Tienen

PROGRAMMA 09u30 Ontvangst Koffie 10u00 Verwelkoming en inleiding Ivo Vanschooland Dr. H. Peuskens Getuigenis Pauze Getuigenis Herman Hacour 12u00 Aperitief en lunch 14u00 Werkgroepen begeleid door: Hacour Herman Nobels Roger Perednia Claire Scheers Katrien Donders Wendy Vos Kristen 15u30 Koffie 15u45 Slotwoord Dr. H. Peuskens

Verslaving What’s in a word? Dr. H. Peuskens Terugkomdag Tienen, 12‐10‐2013 Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen Tienen

Terugkomdag 2013 Terugkomdag 2008: ‘Iedereen verslaafd?’ Niemand wil verslaafd zijn What’s in a word? Verslaafd – afhankelijk – gestoord – en nu? PK Broeders Alexianen Tienen

Terugkomdag 2013 Terugkomdag 2008: ‘Iedereen verslaafd?’

PK Broeders Alexianen Tienen

Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen?


Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? • Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt


Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? • Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt • Verslaafd


Onbetrouwbaar Agressief Manipulatief …





Onbetrouwbaar Agressief Manipulatief … • Negatieve inschatting bij hulpverleners groter naarmate ze minder vertrouwd zijn met de problematiek (Van Boekel, 2013) PK Broeders Alexianen Tienen


GEVOLGEN?



‘Treatment gap’ • Verschil tussen het aantal mensen met een stoornis dat hulp nodig heeft en het aantal mensen dat hulp krijgt

11 PK Broeders Alexianen Tienen

Kohn et al. Bull World Health Organ 2004;82:858–866

‘Treatment gap’ 70% 62%

Treatment gap* (% )

60% 50%

45%

47%

40% 40% 30% 20%

18%

10% 0% Schizofrenie

Bipolaire stoornis Majeure depressie


Paniekstoornis

Gegeneraliseerde angststoornis


‘Treatment gap’ in alcohol afhankelijkheid



‘Treatment gap’ in alcohol afhankelijkheid 100%

92%

90% Treatment gap* (%)

80% 70%

62%

60% 50%

40%

45%

47%

Major depression

Panic disorder

40% 30% 20%

18%

10% 0% Schizophrenia Bipolar disorder


Generalised Alcohol abuse/ anxiety disorder dependence


Vroegtijdig overlijden • Overlijden tussen 18‐64jaar (2004)


Vroegtijdig overlijden • Overlijden tussen 18‐64jaar (2004) Overlijdens % overlijden door alcohol per door alcohol 100.000

Vrouw

14,92

7.43%

1/13

Man

39.56

10.63%

1/9


Uitstel van behandeling • Slechts 12.8% van de mensen zoekt hulp in het eerste jaar dat de stoornis is ontstaan (1 op 8) • Mediane duur van het uitstel tot behandeling is 18 jaar (= 50% doet er langer over)


Bruffaerts R, Uitstelgedrag tot het zoeken van professionele hulp voor psychische stoornissen, Hfdstk 15 in ‘Kan geestelijke gezondheid gemeten worden?’, 2011

Redenen waarom patiënten geen hulp zoeken (VS, 2004-2007)

Niet klaar om te stoppen met gebruik

42.0%

Financiële barrière

34.5%

Sociaal stigma

18.8%

Toegankelijkheid

11.7%

Dacht geen therapie nodig te hebben

11.6%

Wist niet waar therapie kon

11.1%

Geen tijd

4.1%

Idee dat therapie niet helpt

3.1%

Andere barrière

3.1% 0

10

20

30

40

50

Percent PK Broeders Alexianen Tienen

SAMHSA 2007, National Survey on Drug Use and Health (NSDUH)

What’s in a word?


DSM I (1952) • Verslaving (addiction) = symptoom van persoonlijkheidsstoornis


Bruffaerts R, Uitstelgedrag tot het zoeken van professionele hulp voor psychische stoornissen, Hfdstk 15 in ‘Kan geestelijke gezondheid gemeten worden?’, 2011

DSM I (1952)


DSM II (1968)

Weinig diagnostische criteria Alcoholism: ‘best direct evidence for alchoholism is the appearance of withdrawal symptoms’ Drug dependence: ‘evidence of habitual use or a clear sense of a need for the drug’ PK Broeders Alexianen Tienen

DSM III (1980) • Algemeen a-theoretisch uitgangspunt – zodat psychiaters van verschillende stromingen de classificatie zouden gaan gebruiken

• Hoofdstuk ‘Substance Use Disorders’ • Geen ‘alcoholisme’ meer • Twee assen – Substance abuse (Misbruik) • Patroon van ‘ziekelijk’ gebruik • Verstoring van sociaal en professioneel functioneren

– Substance dependence (Afhankelijkheid) • Ontwenning en tolerantie als voornaamste criteria


DSM III (1980) Verslaving(addiction) vs. Afhankelijkheid(dependence) • Verslaving – Verschillend van niet verslaafde vormen van afhankelijkheid – Dwangmatig middelengebruik

• Afhankelijkheid – Minder stigmatiserend? – Toepasbaar over breed spectrum van middelen: alcohol, nicotine, illegale drugs • Sindsdien persisterende verwarring rond ‘afhankelijkheid’ in DSM termen en ‘fysieke’ afhankelijkheid PK Broeders Alexianen Tienen

DSM-III-R (1987) • Middelengerelateerde stoornissen als een spectrum – Misbruik en afhankelijkheid geen twee onafhankelijke assen meer – Hierarchisch geordend


DSM-IV (1994)


DSM-IV-TR (2000) • Middelengerelateerde stoornissen Stoornissen in gebruik – Misbruik – Afhankelijkheid

Stoornissen door gebruik – Intoxicatie, onthouding, delirium – Psychose, stemmingsstoornis, angststoornis, slaapstoornis, seksuele dysfunctie,… door middelengebruik – Persisterende amnestische stoornis, dementie PK Broeders Alexianen Tienen

Misbruik van middel •

Patroon van onaangepast gebruik van een middel dat significante beperkingen of lijden veroorzaakt, zoals in een periode van twaalf maanden blijkt uit ten minste één van de volgende: – Herhaaldelijk gebruik zodat belangrijke verplichtingen (werk, school, thuis) niet meer voldaan worden – Herhaaldelijk gebruik in situaties waarin dit fysiek gevaarlijk is – Herhaaldelijk, in samenhang met het middel in aanraking komen met justitie – Voortdurend gebruik ondanks aanhoudend of terugkerende problemen op sociaal of intermenselijk terrein

•

Nooit voldaan aan de criteria van afhankelijkheid van een middel uit de specifieke groep van middelen DSM-IV-TR PK Broeders Alexianen Tienen

Afhankelijkheid van middel •

Patroon van onaangepast gebruik van een middel dat significante beperkingen of lijden veroorzaakt, zoals in een periode van twaalf maanden blijkt uit drie of meer van de volgende: – – – – –

Tolerantie Onthouding Controleverlies Weinig succesvolle stoppogingen Groot deel van de tijd gaat op aan inspanningen om middel te bekomen, te gebruiken of te recupereren van het gebruik – Belangrijke bezigheden (sociaal, werkgerelateerd, vrije tijd) worden opgegeven of verminderd – Gebruik wordt voortgezet ondanks wetenschap dat er een belangrijk lichamelijk of psychisch probleem is

DSM-IV-TR PK Broeders Alexianen Tienen

Afhankelijkheid van middel •

Patroon van onaangepast gebruik van een middel dat significante beperkingen of lijden veroorzaakt, zoals in een periode van twaalf maanden blijkt uit drie of meer van de volgende: – – – – –

Tolerantie Onthouding Controleverlies Weinig succesvolle stoppogingen Groot deel van de tijd gaat op aan inspanningen om middel te bekomen, te gebruiken of te recupereren van het gebruik – Belangrijke bezigheden (sociaal, werkgerelateerd, vrije tijd) worden opgegeven of verminderd – Gebruik wordt voortgezet ondanks wetenschap dat er een belangrijk lichamelijk of psychisch probleem is

DSM-IV-TR PK Broeders Alexianen Tienen

DSM V • Substance Use and Addictive Disorders


DSM V • Substance Use and Addictive Disorders – Verruiming – Omvat ‘pathologisch gokken’ • Voorbeeld van ‘gedragsverslaving’ • Voorheen impulscontrole stoornissen • Overeenkomsten op vlak van klinisch beeld, etiologie, comorbiditeit, neurofysiologie en behandeling


DSM V • Substance Use Disorder – ‘Middelen’ gebruiksstoornis – Geen onderscheid meer tussen ‘Misbruik’ en ‘Afhankelijkheid’


Substance Use Disorder Minstens 2 symptomen in de laatste 12 maanden • • • • • • • • • • •

Gebruik leidt tot niet nakomen van belangrijke verplichtingen – op het werk, op school of in het huishouden Herhaald gebruik in situaties waarin dit gevaarlijk is (bvb. Rijden onder invloed) Tolerantie: je moet meer drinken om hetzelfde effect te krijgen. Ontwenningsverschijnselen Controleverlies: je gebruikt langer of meer dan de bedoeling was. Je blijft gebruiken ook al is het een duidelijke factor voor je gezondheidsproblemen. Pogingen om te minderen of te stoppen lukken niet consequent. Grote dagdelen gaan op aan het gebruik van alcohol. Normale activiteiten moeten plaats ruimen voor alcohol. Je hebt een sterke drang om te drinken (craving). Blijvend gebruik ondanks sociale‐ of relatieproblemen door alcoholgebruik

DSM-V PK Broeders Alexianen Tienen

Substance Use Disorder Minstens 2 symptomen in de laatste 12 maanden • • • • • • • • • • •

Gebruik leidt tot niet nakomen van belangrijke verplichtingen – op het werk, op school of in het huishouden Herhaald gebruik in situaties waarin dit gevaarlijk is (bvb. Rijden onder invloed) Tolerantie: je moet meer drinken om hetzelfde effect te krijgen. Ontwenningsverschijnselen Controleverlies: je gebruikt langer of meer dan de bedoeling was. Je blijft gebruiken ook al is het een duidelijke factor voor je gezondheidsproblemen. Pogingen om te minderen of te stoppen lukken niet consequent. Grote dagdelen gaan op aan het gebruik van alcohol. Normale activiteiten moeten plaats ruimen voor alcohol. Je hebt een sterke drang om te drinken (craving). Blijvend gebruik ondanks sociale‐ of relatieproblemen door alcoholgebruik

Aanduiding van de ernst op een schaal: PK Broeders Alexianen Tienen

Matig: 2-3 criteria Ernstig: 4 of meer criteria

DSM-V

‘Gebruiksstoornis’ en nu? Minder stigma? • ‘Hoe meer mensen geloven dat problemen zich op een continue schaal afspelen, hoe minder negatief ze bekeken worden?’ • Separatie, onderscheid maken, ‘een probleem van anderen’ draagt essentieel bij tot stigmatiseren Schomerus et al, 2013 PK Broeders Alexianen Tienen

‘Gebruiksstoornis’ en nu? Minder stigma? Sneller hulp zoeken?




Redenen waarom patiënten geen hulp zoeken (VS, 2004-2007)

Niet klaar om te stoppen met gebruik

42.0%

Financiële barrière

34.5%

Sociaal stigma

18.8%

Toegankelijkheid

11.7%

Dacht geen therapie nodig te hebben

11.6%

Wist niet waar therapie kon

11.1%

Geen tijd

4.1%

Idee dat therapie niet helpt

3.1%

Andere barrière

3.1% 0

10

20

30

40

50

Percent PK Broeders Alexianen Tienen

SAMHSA 2007, National Survey on Drug Use and Health (NSDUH)



‘Gebruiksstoornis’ en nu? Nog een stap verder? Rehm et al, 2013:


‘Gebruiksstoornis’ en nu? Nog een stap verder? Rehm et al, 2013: ‐Laat het vaststellen van gevolgen weg uit de diagnose ‐Kijk enkel naar hoeveelheden


‘Gebruiksstoornis’ en nu? Nog een stap verder? Rehm et al, 2013: ‐Laat het vaststellen van gevolgen weg uit de diagnose ‐Kijk enkel naar hoeveelheden Iedere gebruiker neemt een zeker risico Op deze manier over de problematiek spreken dwingt iedereen in te stappen


‘Gebruiksstoornis’ en nu? Minder stigma! “Wie zonder zonde risico is, werpe de eerste steen”


PK Broeders Alexianen Tienen

Recommend Documents