swov
DECEMBER 1998
PilotBnderzoek naar drugs- en medicijngebruik in het verkeer h het najaar van 1997 heeft de SWOV, in samenwerking met het bureau Traffic Test en het Deltalab, een pilot study uitgevoerd naar het drug-, medicijn- en alcoholgebruik van automobilisten in Nederland · Het onderzoek is uitgevoerd in vrijdag- en zaterdagnachten (tussen 22.00 en 4.00 uur) in negen geselecteerde onderzoeksgebieden. In één onderzoeksgebied (Amsterdam) Is zowel in de vrijdagnacht als de zaterdagnacht
LweLitest me t de D ..ugwipe . onder -
een meting uitgevoerd.
gaan. Er Lijn geen duidelijke aanwijzingen gevonden, dat dl.' groepen die geen urinemon ..'1'-'" hebben geproduceerd, qua druggebru ik !>lerk lOuden alwlj'ken van de gloep die wel een urinLill(ln~ter heeft gepro duceerd .
De hoofddoelstelling van het onderzoek was het verhijgen van inzicht in de mogelijkheden om het gebruik van drugs en medicijnen - al dan niet in comhinatie met alcohol gebruik - in het verkeer betrouwbaar val>'I te stellen, Met name de aard en omvang van de non -respons zijn daarvoor bepalend . Een tweede doelstelling van het onderzoek wa .. het verkrijgen van indicaties over de hetrouwbaa ..heid en prakti ..·che hruikhaarheid van testers voor snelle scree ning op het gehruik van drug'; cn medicijnen . Llng<; de weg !.ijn met behulp van de Drugw ipe 7weetmon.,lL'r~· getest op de aanwezigheid van (meth)amfetam inen Cn cannahi~. Achte ..a( zijn met hehulp van li'iage ' en Accu..-ign urinemonst "'r~ getest op (meth)amfetaminen , c,lnn,lhis . cocai'ne_ opiaten, methadon , ben/odlc'l).epinen . harhitu",Hen en tricycli!>'che antidepl ·L-.,,'\va, DL" derde doel .. tClling van hL'! onderloek wa" het \ 'e rkrijgen van indicatie~ over de mate Wc'l,lJÜl '~uto mobili!>'ten onder invloL'd i~j'n \ ',111 Pilotonderzoek naar drugs- en medicijngebruik in het verkeer SWOV-advies: ontmoedig telefoneren in de auto
(comhinatie." van) drug ..·. mL'di<')Jnen en alcohol . 2
Relatie tussen bestaande achterlichtconfiguratie en nieuwe ontwikkelingen op het gebied van signalering
3
Autogordels buiten de bebouwde kom ~aker gedragen
4
SWOV rapport in het kort
5
SWOV Publikaties
8
Urine - en zweettests In totaal )ijn 402 e)ut0I110bill~tL'n he nadc ..d om j,)n hL'! \lndc"/\le k mee te wä ke n . V,ln hen hL'hlx.' n LOr 47 (11 .n;. ) g ewe igerd . Van 62 p ..od pct":-one n (I) 4 % ) hleL'k h .. t 1lIl.' t mogelijk L'c n urinemlln";k'r tL' vCIKrijgen : dc /c PI (:!elpe NlI1e n iijn wel geîntcrvie \\ 'd en hL'hbL'n eL'n
De Drugwipe voor ..'nL'1I e detec tie van (meth)amfet,\minen in i-w l!c t , bleek uite ...,l ongevoelig te lIJ'n', geen van dL' p nl '-1iJL'r~onen di e bij urineanaly ..·c p1ls iticr hlek e n, i~ met de Drugwipe geuetecteerd . Ten ,)c)n/icn van de Drugwipe Vo()r de det c'<.'tie van L1l11nahi. kunnen op t::1()Jld van dL' ondLï zoek~' rL'),ul!,)\Cn gL'~n uuide llJke concl u~'iL~" worden gL'! lllkk Cn · Nader ondL'lzoe k wordt aanhL'\'ok'n , TJ'i,\ge Cn Acc u,, ,·!.!n . hleke n \\ 'e l ..e de lIJk h ct"ouwharL' ~t l DL'n t.r ..; te 71jn · Drugsgebruik In verkeer geen randverschijnsel DL' uitkomsten val1 dL' pilot , tud Wll/L)) L'I"op .dat met nam L' drug ge h ..uik niet langer e en r,l nd 'Ll ~c hlin'L'1 i~ in het Nederland.,e , 'eIKL'L'r . Van de onder/ochte auto '
111Ohlli, tc n hk'ek H.I"/, po sitiLf. in \ 'ij(\ ',\n dl.' /e"gevailcl1 \001 ' I" egel Ie drug ..·. Voo n l ond er
•
2
-
-~--mannelijke bestuurden,' van 18 tot 2'5 iaar was de prevalentie van dru g~ groot : 175°(, was po~ltie t; d Co vergrote meerderheid voor cannaoi~: maar I:!en enkeling ook voor cocaïn e of ,lInl e ta mllle, D e SWOV oevcelt onder/oek aan onder ee n n ;presen tatieve steekproef automobiliste n,
Drug-. medicijn- en alcoholgebruik van automobilisten in Nederland Vers lag van een pIlot stud y ~ igevoerd In wee kendnach ten ti het na/aar van 199 7 M,P.M. Mathijssen. R-9S -14 . 65 blz, f 25. '.
SWOV-advies: 0 n tm 0 e d i ~ telef()oereo in de aut() Pet gebruik van de telefoon in de auto is de laatste tijd zeer ste rk toegenomen. De telecom-industrie verwacht dat er eind 2000 vier miljoen mobiele telefoons zullen zijn ; het percentage p !bfes sb I"\ilel ingebouwde 'hands free'-systemen is niet bekend . In de Tweede Kamer zijn vragen gesteld over de mogelijke extra verkeersveilighelds IIslco's van het te efoneren tijdens het rijden , en Indien daarvan sprake l>, welke mogelijkheden aangewend zouden kunnen worden om deze risico's te beperken.
U it d e geraudpleegde h'teratuur olijkt dat er naar het fenomeen ·t etcfonere n tijden s het rijd en' op ver~thillende \\ij Len onderZoek i.,·verricht , waaroij de we rkwijz e vaneert van dive rse vorme n van ~imulatie en onderzoek om t:ffecten op de rijtaak te onder Loek e n tot het rijden In het wt-"rk"cliJke \ e rkeer en d t. onve ihghe l·d<;cf fecten daarv In . Uit de div er!>è studies komt n,lar voren dat telefoneren tiJden., het n j'd en interfe ree rt met de' r ijtaak en hit-"rop to to negatieve 'tl vloed hedÎ .DI·t 0 <.t reft l owel h ct ' hand hl..1d' ah ' hand ' free ' tclefoner ~n ' Het hand held ' t 1.1 efonerl..TI ohj'kt t\: n groten: neg,III'e ve I'nvloed o p d e l iJ't.la k te heooe n d,ln he t ' hand ~ Ir tt.,' te lcfone'lTl1 ,
Dnie ongevallenonderzoeken Tot voor k (tt ware n !>k t ht" 2 0nd l.'r l ock l..l1 oe kc..nd ,waa rin I..\.n rehtl' 1\ ' geleg d tU'i<;en he t te k fo neren ti jden,' ht.l rijden en de ongc v,II.,k-t n." U, d l..'Jl..' oe,de ondI..P'oc..k \:n
(die mc thndologi!>c he oepe'rk i ogen vcrtonl ~l) oliJkt dat het telefone ren
tijden <; de rit de onge vabkan~' ve r!:I'oot mLl minimaal een lilctor twee, Uit een recent Duits onde rzoek l iJ'n door de methodologische oeperkingen gecn dl'r ectc conclu!>lc<; te trekken over de con<;equentic.,' voor d t: verk een;veiligheld ,
Telefoneren tijdens rijden ongewenst ~ bJ sl~ v,ln lilt: gegeven'i dl'e o p dil m ~ men t oe'k end l ijn, komt de SWOV tot de Ll mclusle d,1t telt:foncren lIidcn.,· het ,lutonJden me I gew en~t is " Dit geldl v f)
tunn g, Het handm ,ltlg locken (in he t t c kf~ongc h e\Jge n ) en I·ntoe «;c..n van e en aoonnd: num ml..T d l he t h,lnd held' !l.1c limc ren dienel1 ,11., olj/o ndc'r n~ kant te wo rde n aangem c rk t " VI..'I /w,lIc nde om~t ,l ndlgh cd e n l lj'n : druk ver kLl r , ~ Ie chl weer ,compk'Xc vel keL'r s.ü ua tie 'i en in<;p'd nmmd e' gl..\ prl..'k ke n .Dc..' I..'X t rcl m ent cl k '
~ bs (tig wo rdt door ck bes \Jurder ove r het a lgem c'e n onder!>chat en niet voldo ende gecompenset:rd door oiivoorbeeld langnlmer te rijden en een grote re volguf<;tand a,ln te houden , Een verood op ' hand held ' tdefon e ren tijdens d rit i~1I vol !! en~' de SWOV leiden tot e en vc roctering van de vel keer~V ei lighcid ' Hand held' telel lmcren tijden.,' hc't rijden i., eenvoudig vbu cel te d ctec te n:n - in tegen<;te.lling tot een verood op hand \ lrec' !l.i efonl.'I 'c.:n ,
15 doden en ru im 100 gewonden mlnder Op oa'ils \ 1111 de o~c hl"koarc gCgCV(.)l<; en ''11 kcl e a,lnname., i<; een I ;Imin g, gt.nl ,I,lkt : ~I.,· t d ef on l.' r c n t iide n ~ het rij de n geh é.C1 \\ \) rdt n a g,c ,",I tcn , ~c he Cl t dat on g,Cvc..\"'r qllÎien d o den en rUl'm hond erd gc wond c..n p er j al r " Ook v érgd lj'ko,lI c hand e11"n \1,e)1 l o,II.,' hct 1 ~ 1( en !..TI " 'm aikn trïd cn ~ het liiden moy.TI " I.,"on gc..\ven , t v. o rd en oe\t houwd " Op d e m IJ "kt wOl 'dl..l1 ve['> "ch L)'-
n '1'1 n 71 \ DE CEIAS SW OJ s~
-
1'1\ \ 99"
3
Aanbeve lingen
dene dien .. len en <;ys teme n a;ln-
'hand held ' lelLjoneren lijd!'n \'
geboden, zoals 'voice mail' (antwoord-
Vanuit he t oogpunt van verk e.er~'
apparaat) en een doorve rhind .. ervicc ,
veiligheid worden de volg en dl.' a,m -
Deze produkten nemen de noodlaak
bevelingen gedaan:
",lil het telefon e ren
tlïden~' het rijden
temin bcreikbaar is,
over de rüioJ'~ I lIIl /1el Ielel (l11e ren lijdel/\' I1el rijclen: Idefon eren lijdenl'lleltijclt1l Ic' olll/l/oedigen,' e(1/ lI'ette/ijk I 'elfJO cl \0'(/11
door middel van ~temgeluid een nUmnll.T kan worden gekolen ,
'a l/HIt'gen; IC'
el 'a /u er en ,
JU!
0/1/ be~ lI/1lrde,~ ' le intiJ/1I1eren
1ijkheid van 'voice dialling' , waarmee
1(' I
- tie elIL'C/en lu'et) 'CIII
- een publieksclI/l/pl/gne lIIi I (. I lJel l! n
weg en 70rgen ervoor dat men nil.1 Verde r is cr sinds kort de moge -
IIel ,iidclI uli
Telefoneren in de aulo en verkeersveiligheid
Literatuurstudie Ir, Oei Hway-Iiem , R-9B-41, 44 blz, f 22,50 ,
ll~latie
tussen he staan
Visuele attenderlng
dat ve Ie nieuwe, en soms ook nuttige vindingen niet mogen worden toegepast ,
Bij vi~'ud e lIttcndering 7ijn onder
In Europees verband staat dit punt nu ter discussie.
me e r de volgende aspecten belang rijk', het sch L'i dcn dan we l gl l)epl..' ren
Vanult Nederland bestond behoefte met een duidelijk standpunt omtren t
v,ln functie,': de codc llng nK1 kleuren :
eventuele toekomstlge veranderingen te komen in het Europese overleg,
lichtl'n tcn';itcitswaarden ; contl'n u
Daarom heeft de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van R) ~ kswaterstaat (AVV)
brandc'lld of m e t ccn interva l. Ook de ahlcmming \ ~1I1 de h'cht -
de SWOV gevraagd een basi sdocument op te ste llen over de relatie tussen
intLTI~I'lI!it van dl.' di ver~e 1,lm(1 <:: n
achterlichtconfigurat Ie en de verkeer svei1hgheid , Het on derzoek berust
(ml.l nallle dc remlichten) op de
op de bestudering van de belangrijkste internationale onderzoeken van
omgevingsvcrl ichting (da g VCIi,U,' n,lcht, mi,\)
de laatste tien jaar,
i~
\ 'a n bdang ,
Bch,llve variatie I'n de hdlll'nt cn~it ci't ,
1*
j,' van'atie
in hl.'t lampoppel\ 1,lk ook
lichtconf ïgul ~lIic c\: n belan ~ IiJ'k' t. li)I ,
ü:n mogclil'k h c id om d L.' vi~ud e Illen -
\'nlg - cn n,1d "ring ~ ituatie goe d te
Een goede ,îgnalL'ring dl ilagt vu II r
Q:l lng tL.' vl.l hct Lii..ll (hijvoOlbcL1 d d e
kunn l."ll uit vocli!n , , 'p eelt de a c ht e r -
L.\ ,:n
Om ,\Is h estuurder de
.ak in een
~root
dec l hij a,ln hct Voor komcn Vdn
~)l.'pa!>'i l'n g v,ln Ll: n hL1l1balk) ,
,\Lhh,~I '
aannj'dl'ng l)l, HIl-~voor
1\ lek
Techn'ische ontwikkelingen l.J '
11
hct !"lp f\ lIt kome n dl'\ 'L"'~l..' I1I'l''lI\\'e
aandacht nodl'!"
\L' thnisch c ()ntwlkk clin g l.~l tL'n
g CIIL TI dl.' rl· Ct./lI c -
\,\n Ij t.n V,ln ILllllidll l!Jl ,Ian d c OIOC',
hjkL.' to~n,lnH. ' \ 'In
, 1 '\IIi ' "~l lCl/l',illf; /}/j' " i(/( 11It ~ / i'III11 /(1 1
het a,lnt a l lIchtel '-
(lIllI '/.. ) ÎI!I1Ii~ 11'111/1/('11 ' i\ ' c//(' IIIII ()~
'1,ln ri jdl ilgLIl : lil NI.ULII ,lnd cl! n
d )/ P,I/11 1 'a ll IWc/CI I' - CIC/tipI/ e i I'
Iwdie 11'
::/j ;I)'-
Il c1IIIIel 1..IL' -I I t:d,ill.,t'lI
\ l!rduhhc hng (I V'-l -
(/IIC'I ('t il IIII/U;lt/III/ l' -I ell \lll "all
L.\! n pl'riodl.' \ a n ticn ja,II ',
dl ' llcfll/ ;lI( 1'1';( 11 1111/ clt ' /a/llp Ij, Ol tHla ~ 11 ~}/ ilell ~ (lIb 't1d) ;
- lid !< lt/ Ah H"I \\Ic'(,/II ( I )i}(. '!j / lj'dl ~t '
ael ~ ' (n ;, ~
I (lil
dl' r{) lI!t èII td , hi/I/( 1
4
- -
slIei/us/atell !'all het gaspedaal); - 111-1 slIeller bereikelI I'all de 1I1{/~ill1a/e liclllilliemiteit (11001 Verll 'arll1illg,' hogere a{l/II'allg~'7){1I111illg; toepa~\' illg WIII de lIeOllblli~ of LED\ï; hel beier bellllllell lIall het derde rell/Ne/II (aIleelI activeren bij krachtig rell/II/ell eli/of bij s/eälle weer,l' oll/fllllldighedell eli /of bij geaaiveerde lI1istaclllerlichtl-?I) , Voor de langere termijn lal rek ening moeten worden gehouden met to ckomstige ontwikkelingen op het
Aanbevelingen Gezien de hoeveelheid onderwerpen en innovatie..; wordt aanbevo k n te ~'(arten Ille t evn problL'CTTlanal )'ie, zoab' oc ~pecificatie van het probleem (het belwlg van snelcrfuet t.'r opvallen van 11 mpen , de noodzaak van Ve rstrekk ing van extra informatie) en de va~ls te lIing van de &pt.'elruimte die de. E ur ope se regelgeving hiedt
Auto~ordels
U
vaker
b
gebied van de informatie-technologie (.lf"tand houden, volgçy~1emen ,eni. )
om de reglementen aan te pa~'~en, Het ba~'i'imateriaal voor lo' n analylit: i..; heschikba,lr,
Literatuurstudie achterlicht configuraties
Een beknopt overzicht van de lIteratuur over achterverlichting en achtertichtconfiguratles Ing, C,C. Schoon, R-98-39 , 28 blz , f 17,50 ,
i ten de r.ebouwde kom
~cdragen
Het percentage bestuurders en vóórpassagiers dat In 1998 In ee-nperso'l'\!nauto bulten de bebouwde kom de autogordel draagt Is toegenomen: 800~ van de bestuurders en 82°~ van de vóórpassagiers draagt de a ltogorde I
h 1997
waren deze percentages 76°~ respectievelijk 77°~. Bij bestuurders is nog l1et eerder zo'n hoog pe Itentage gemeten. Het percentage bestuurders en vóórpassagiers dat in een personenaUlb binnen de bebouwde kom de autogordel draagt is de laatste jaren ongeveer gelijk gebleven: 67°~ van de bestuurders draagt de gordel; van de vóórpassagiers doet 72% dat.
DelCcijfers hhJken uit t.en ond erloek dat de SWOV in Ipn'l 199 XI'n opdracht van het ml'n i'iterie v,ln Verkeer en Water~taat heeft uitge voerd naar de aanwcilgheid en he t gehruik van autogordel'i en kinde r n·tjt.~', ln 196!:! I~ de SWOV h cgonnül mct het regelmatig vt.'rrichten van onderloek naar de aanweligheid t.TI het gehruik van autogordt.h·op d e voor7l'tplJat!>cn vcln pt.'rsonenauto h', In de loop der J'a ren llj'n aan het ond e rl oek voortdurend ond erd~len toegevoegd ,Dat lijn achtewen vo lgen~ de aanwezigheid e n h e.t gebruik van kinderhevding~' mludelt.l1, de aanwe7ight.id en het gt.'hruik van gordt.'1 s op dt.' achter lI'tplaat'ocn van pe rsonen luto's . de ,11;tdling \an h oofd ~l e un c n bij he~ tuurder'o t.TI pa~!'~lg ier'i va n
pe rM>n cnauto 's e.n d e aanw ezigh eid en h et geh rui k va n gorde.lsin be st elauto's.Met 'dl del.e aan vullin gen levert he t o nde rzoek een vrij m lle dig beeld van de aanwezigheid en he t gebruik van de meest gangbare ty pen beveiligingsmiddelen. Res ultaten H et gordelgebruik ach ter in de auto vertoon t een positieve ontwikkeling ten opzichte van vorig jaar: 44% draagt de gordel; in 1997 was dit nog 41 °6. Duide lijk is wel, dat de wettelijke verplichting om
acht er in de ,i uto gordt.'1 s tt.' dragen nog lang niet door iedt.'rt.'cn wordt n:'geleefd. Ongeveer de helft Vlln de kinderen die achter in een personenauto worden vervoerd ,draagt een autogordt.'1 of 7Ü In een kinderi,ltje. Opvall end I~ dat de l eér jeugdigen (0 -4 jaar) in het algemeen heter heveillgd zijn dan de ouderc kinderen, Ook het gl.!bruik v,in de gordel door hestuurder .. van he~'telauto\' i,,' toege nomen : van 42% in 1997 naar 49% in 1998, Maa r nog s tee ds drage n b estuurde rs van bestelauto '1,' hun gordel mInder va,ik dein ht.'stuurde rs van per'ionenauto'<;,
5
-
Samenva tte nd $,1menvatt end 1,1ten de hel angrijkstL' rL'Sultaten V,1n bet onderzoek lien dat sinds 1997: . IIel drua gper cellla ge vall de "ordd
ill nitmd lU
Itlll
b L\I daulo'n\ '
luegenO/1/1 7/, ' . hel "ebl1likltlll de gO/rld doordl ' aclttel pal\ugie/'s 1~ ' tU/.'&'el/u/llel/, '
comh'lnatie van voorlichting en politietoelicht h et publiek ervan tL' doordringen dat het gebruik v ln de gordel de eigen velr~heid hevordert.
- e, ' r:eell H" tIIule, il/ r: inJp"etredel/ il/ de af~telllilg val/ de Iwojilllll/ll,
billllell de bebollll tie kom bij bel'llIurders en voorpassagiers vall pelSOllelll/1//0 '.\ gel1alJ/liseerd il; ' • 1/(,1 dnlCl gpercelltage
I t1ll
de gordd
huilelI de h eboull rle kOIll hij he~llIl1rder~ ' ell voolpan 'agier~
vall
penol/el/auto \ 'Ioegenolll en I,V; - hel geb 111 ik
HIIl
de gordel bij
De overhelû ~treeft n wr een !ituath~ waar in het Jilar 200() ongeveer 90% van alle auto - inzittenden onder alle omstandigheden de gordel draagt. Een .,ituatie die nog m'e t bereikt i.,: De SWOV beveelt aan om met een
Gebruik van beveiligingsmiddelen in 1995
Gordels, klndewijes en hoofdsteunen In personenauto 's Ing, J A,G, Mulder, R·9S ,44, 144 blz, f 45 ,· ,
SWOV RAPPORT IN HET KORT
Het effect van de bonus/malus-regeling op schademeldingen Buitenlands onderzoek geeft aanwijzingen voor de veronderstelling dat, na correctie voor verschillen in jaar kilometrages, 'company car drivers' hij meer ongevallen het rokken zijn dan een gemiddelde automobilist , Dit 70U kunnen betekenen dat behalv e v t.rschillen in voertuig- en hestuurd er~'kenmerk!.;'n, ook het feit dat '('ompany car drivers' ~1echt~ beperkte (of zelfs I'n het geheel geen) financiëh.:' consequenties van ongevalsschadL' (Indervinden, een verklaring Zou kunnen vormen voor een verschil In ri !;jco, De SWOV heeft hiernaár eL'n onderwek ultge voerd op vcr70ck , 'an het Verbond van Veflekeruar~: Ardeling MotofrlJ'tuigen , In dit onderzoek zIJn 'afkoop ·veriekerden' vergeleken met honus /malu" ver7ckerden ,omdat del.e la,lt~tCn ver~chilk'nde financiële con.,'Cquen · ües hehbL'n van ~ch,ldes , In de rapportélge(SWOV-rapport R -98-47) wordt L'en ,\ntwoord gegevL'n op de vra,\g of (n egatl'e ve /po si tiL've) finaneide con~equentIL'\' m ct het rek kin ~ tot het rIJ'dLl1 mt;'( of /onder ~Ch .lde. tot mind Cr on!l-"V HIL'n leiden ,
Er zijn drie analy~e -stapp'Cn uitgevoerd: I Alli/I)'~'e op de vGtwdebc'l!JëIK t~l. 0111
de vergelijkbaarhód vall de
IJ'Gepell te olld en:oekell , f1ielbij <.ijn geen ernstige I ~'n(J,illell
geconstateerd ,
2 t.'ell pallr~gelVij;:e velgelijklilg op basis Vi/II g/Oepl" pult'l f( ~l, Hie ,bij <.ijll \t/wdegl'Ke VC'lIV I CIII groepen met I 'erol/del"l7eld vergelijkb{//l! pOll'\rell nu? r./k{/{// ' I
'e rgele keil , Bii de Zl ' allal\~(' v Zljil
gl'tll I \'Hemtlll~che nnäl/llell
van afkoop 'verzekerden en die van bonus /malu s-verlekerden,
Internationale samenwerking op het gebied van verkeersveilIgheidsonderzoek De Advie~dienst Verkeer en Ver Voer (AVV) van het mini~lcrie van Verkeer en Waterstaat .,1elt ,ûch in het project :Internationale Sámen werking het volgende doel: .. Het villdell vall OplOHillXell 'oor p'l)bh~lIen (he zh11 zou 'el lil
ge QI/I ft{l/('l 'rd nil' nllidell op het
I
\)glli/icant betel ' f((J/ 'en I ~111 el"
billllen- alf bll/iellltllld voordoel/ ,
I
'all de twee Il)O TIe 11 poll~w 11 ·
3 t.èll It'rgelljklilg op l)a~in ''(111 illd,'I/{fl/ele poli\\ell
lila behulp val/ eL"
gL'gene raliVL'erd Imeatr model , D C mL'e~ in het oog "pringende conclu.,'ie uit deie .lnalyse'ii is dat het nict io i., d,\! in het édgemecil een honw;/malu., 'rLgcling ICldt tot minde r gcrapport C'L'rde schade~' L'il/of mindLT geleden WA 'lochade . Het lijkt c'rop ddt dC CLTder genoemdL' rL'!.ult,\( L'n van hU'Ile nl,\nd~' ondL'r/ûek , I'n Nedcrhllld nre t word L'n hcreikt , Er i~ gCL'n d uidL1iJ'k vL'Nchil aang t.toond tu,~.,en dc.,ch ~dcgt:g Cv en~
doul'lllûldel VlIl/ het lIitll'l~ väell I
CIIl kelll/I~ ' ell ervaring 1.'11 alldere
vorm en vall I'amelll\'erkillg , "
In 1991 heLit het ministt-'rll.:' eL'n s,\mL'rlwerking'iovereenkom!>l gc!>'loten mL't het Department of Transportation (DoT) I'n de Verenigde Staten en heeft AVV ~j'nd'i janu-ui 1998 met Volpe National Tran\'portation Systems Ctnt t.r (Volpl!) . een ond er deel van het DoT. eCn 'form,\1 agreement to exchange inform,\!ion and technr' ClII .I,'O,j'ManCL" ondert ck end , Een onderdct-'\ hiervan i.,' Human centcrL'd tnn.,'p ort,Hion ,y.,t l'nl\' ~nd ~',\fet\',
6
-
AVV wil dit onderwerp uit de overeenkomst nader uitwerken en met Volpe samenwerkL:n op gebieden hinnen de verkeersveiligheid waar LUwe I in de Verenigde Staten als in ons land problemen bestaan en waarvoor ook een gehi'k~oortige aanpak mogelijk en 7~nvollijkt. De SWOV is uitgl.nodigd me e te werken aan de voorhereiding v,ln deze ~amenwerking. AVV heeft hiervoor vier thema '~ ge,·eleeteerd. Door de SWOV ziin onder meefde volgende gesprehlhema '~ uitgewerkt: de verkeersonveiligheid in Nederland en de aanpak ervan, verkl.'er'>èducatie vdn ouderen , alcohol - en dfUg.'>~ gebruik en getrapt rijbewijs. Tevens werden enkele advieLen over meer ·'pecifiekl.' onderwe rpen gegeven. SWOV -rapport R -98-45 doet ver~'lag van de werk l aamheden en uitkomsten van de7.c voorbe reidingsfase.
lIieuw.I/lli t.VC'II. Sp('(!/]J1/IIIL~ 1 deJillièn'1I voor dl'
in Zei vall hel POV. Del{' ,I]JC'('/' pUil/Ol
1-.'1111111'1/
d t halld vall de
SWOV- rapport R-98-43 doet verslag van een onderloek n,lal' de i nformatiehron nen die gcbluikt wordl>n dool' de versc hJ'Il "nde patlners van het Provinciaal O rgc1an voor dl." Velkc'en,\ 'eiligheid (POV) vel n Zuid-H oll ~nd : gemeen ten, waterSCll'dppc n. de provincie, RiJ<sw ~e~taat , ve fk eL'r Sveilighe.i dsorgan·lsatie~ cn politi t.. De SWOV heeft ,lan de hand van v rag cnlij~ten en worh hop~ gdnven t·,lIf ..;ecrd \\'elke g egeven~ dl."LI.' Il:gio n,111.· p'ut ~ IS ter besc hikking hehhl.'n voor de uit VOl."r·mg van hu n tak e n op hvt gl.'hied van de velkec rsvc ·lIighcid . van welke ge,!evèn,' Lij gehru ili. m ~lkl.·n en aan wl!.lke in lor fIl ,lti l.'·IIJ· nog hdlllcl'te heb ben. E I' lijn aanbc\ e l'lngen gel ( JI 'mul ü: rd voor de activiteitl.' n die POV Zuid- Ho l la nd op lieh kan nemen te r ond erstc..'Uning v,ln de Icgio. De ht:lang rijk.,te lijn : C {)(irdinerell vall dc' ill[orll/Illie ui/ll'i~ seling binnen de pr o llliu li, 1' 1( 1 o llder
lI/ eC'r het / n!opulll
f)uur -;.aall/ -Veill·r,: \ 0 d\C'c '~
gekOl1!1I wordelI aall /IIee~l
aalld{/clI/~]J/Il1le 11 I
g('lIo l llld('
'OCJ/ ' de lod:oll/f{ :
slIelheid, ('ategori.rerillg
,'1111
"'('gell.
(11 fle/~ 'e n' Uil bFOlI/jïe/~'er~: CI:O il lIlIlIdadll be~lL'dulI (/(/11
OIuleFII 'eFpell die builL'1l Itet (('n 'eill v411 dl ill!raSlrttCIIIIII · "allell . - H el belallY belllldnlkf,:ell
'{lil
de
koppdillY va ll duurwalll -"ti/ige illlkhlil/g el/lto ollderhoud "all lI'eye 11. - Bevol l IerelI vall hel gebrttik "1111 verf,:eenveiligheic/\'alldiIS,opdal
Flevoland. DaMtoe worden dl.' ont · wikkelingen in de I,'lachtont:r cijlèr~ in pcr~pectiet' geplaat"t door verg I!.lijking met de ta,\htellingen, en met de ontwikkclingen van mohiliteit. ri<;ico en hevolkingsl>·amenstL'lIing. Ook de ontwikkelinge n in de rc~l van Nederland worden hij dele vergelijkingen betrokken. Behalve op de ontwikkelingen in het totdal aantal slachtoflcr~: worden ook de onderverdelingen naar leeftiJd. wijle van verkeer~deelname. snelheidslimic..'t en tegenpartij besproken. en wordt ingegaan op de speerpunten van het hek'id, en komen de ontwikkelingen per wegbeheerder en gemeente aan bod.
,'akeen', 'eiliglteid uitdlllkÁ:e/ijker lI 'ordl IIlee!:ellOlllel/ hij heI1i\\1I1gel/ oll/Irellt ntillllelijf.:e ordellilll: el/ lilfra,\ lrttCIUII r. C(J(irclillerell
WI/I
d e ve/ ·;:.l Il1l('lillg
('1/
allaly.l'e vall l egiollale I:e!:e, 'CI/\: Opzel/ell vall
Kennis op maat in Zuid-Holland
C~I
1'1'11 7,(}C 'kl)'\lee/ll op Illl e/)/Ct
1'1'11
regiollale lII/lI/J'Ii'
vall cle k(}\lell ell hatell , 'lIIl II/a{/(regeicll .
Verkeersonveiligheid in F'levoland Het
Bcl c id~lnformatie';vsteem
Vcrkeerl>v~lligh e id
(BIS -V) i~' ontwikkeld ter ondl.'r~lt:uninl!, van het vcrkeers\ 'eillgheidl>hcleid. In BIS -V i..; informatie opgenomen ovef de ver'schillendc spl.'l.'rpunten v,ln het hl.'le id . ,\angl.'V uld met indicatOll.'n ten he hoeve van de monltOl 'ing v,ln de verkcer~'veilighl.·id .en acht el'g rond Informatie o\ 'e l' a ~ nvel\vante ondl.'lwerpc n lo,lb' hevolk ing.,'- e n \ 1(1~lluigp,lrkáilcr~ .
Dool'dat BIS -V lüw ~ 1 L'ijfc, ·matige al~ tek ~ tucle in IÎll'm,ltIl." hl."",l( . IS BIS -V uitl.'fmate gl." 1.11lkt VOOlÎlet \ L·' \'~..\l'lhgcn van l.'en \ l.'rkeef" 'l.i·li !,he id,, ·a pportage . Ee n dl.'r'gClijkl.' npportage ,-s SWOV -nppOil R ·l)X-4 ::! dal de SWOV in opdr,leht van d l> dil ·ectil.' 1J~~ell1lel."'I1.L·bied V,Hl R'JhW,Hel'~laa t h~I.'li opgl.' tc..·ld . Het rappoJ1 gel.'ll l.'en hedu van de olllv,\ng l.'n ~ ard \ 'an dl.' , 'CI'ke Cr'~oll\l.'ilighc,d I'n dl.' PI \1 Vlil L'I l'
Toetsing verkeerseducatie basisonderwijs De SWOV heeft in opdr,lcht van de Adviesdien~l Verkeer en Vervoer v,ln Rijkswater~laat t:en voor<;tudie verricht nadlïoe!\'ing V,Hl verkCer,'educatie voofkinder'en v,1n de basi.; ~'chool (R -9~ -40) . Na dric discu~,'ierondes met 1..'1..) 1 e>:pertg!'oep, i.iin kw~lileit.;criteria voor velkl!c'lcuucatie en ,)an dt: h,lnd d,lar Van toet~ing~niveaus va <;tgC~teld. Voor' kenni..;. in/i eht . "
nee mt VOOI ' he l ople tte n
",\11
7
ee n m onil o ringsys tee m o m de ont wikkelin g van ongevall e n e n letsels va n kind eren , d e vorderinge n in gedrag en In k enni<;, in "ichl en vaardigheden en de bijdrage van ouders, scholen en onde rsteunende insl,\nties, te volgen .
Belnvloeding van onveilige automatismen en gewoonten in het verkeer ~ NOVEM loekl nieuwe wegen om efTicic'nt energiegehruik te bevorderen. Ze legt daarbij de nadruk op het beïnvloeden van gewoontegl."drag door techni,'c he maatre 9::!len. Dele techni<;che verkee rsveiligheidsmaatregelen kunnen leiden tot \ 'e iliger verkeer<;gedrag. Et' lijn factoren die dit bevorderen en er ii)'n factoren die dit belemmeren. SWOV-rapport R -9R-38 doet vL"r<;lag van een onderzock n,\ar een aanlal ma-Hregelen :hoe lii uit\\'crken en wat de ~'uCce~' en lüalf,)ctoren
elVan liJn. De lien onderlochle maatrL'gelen lijn VOl,Ttul'g maatregelen (anu' blokkeer'''y~leem, mOlorvoL'rluig vcl1ichting l)\ 'e rdag. autogordL'ls , black box , tutor en inlClligente ~IH::lheidsbepei'ker) , infj-,\~lructut'eh: maatregelen (rotonde. Pu~""ycat<;, 1() km luur-gebied en ), LTI één mc't,\! regel direct gl.'richl op gedr,)1,! (slip cur~u.,).
regel
Hel gedllig d,H door eCn maat · WOl lil aangl.'prokcn "an op dri l.'
111\ 'C,iU~ pla,\!~vindell'" .,'kI'II ·basl.'d ·.
'ruh: 'ha<;ed ' en 'knowledgc -h,i~l'd ', Pet'ma~tll:gel wordl hel nr',c,iu ol de l.'o mhinalit: , ',in de gl.·dl1ll1.~'ni"e,iU~' aangegeven wa,irop de m,iatre I!L'1 hch Ikhl .
Van e lke maatrege l wo rden ve rde r e nke le mechanism e n gen oemd di e he t sUcces kunne n bevordere n o f tege nwe rk en . Tie n hierva n 7ij n gedragsmechanismen zoals reactantie, leren door observeren en rJ'<;I'CO ' compensatie, Ze,> mechani'imen hebben te makl.'n met de rol die beleid speelt hij het interpreleren of tot ,land komen van maatregelen. Te denken valt aan overdIeven ver waclltingen omdat men er geen lekening mee houdt dal vdligheid," maatregelen elka,\r~' werking kunnen verminderen, of dal problemen lich kunnen verplaat'ien. Vier mechani'imen hebhen betrekking op meetproblemen, ioals '~çlectivc recruitment' en regressie naar het gemiddelde. Het nipport formuleert een checklist die aangeeft waar men bii het nemL'll "tn maatrL"g elt.'rl in ied 1..)' gl.val aan moel denkL'rl , rot heS/uil worden <;ugge~'tie<; ged,\,\n voor lOL" pas~'ing op m,\c'ttrL'gek'n Il;- hL'vorlk" ring van effil.)·c·nt L'nergiegehruik .
de n!snelheden gemeten, maar hel snclhL'id),'nive,lu IlIg nog op een on a ~nva,\llIbaar hoog nivl.'au . AI,' mogehj'kc oOl'laak weid de nog nl'c l opll'male controle-frequcnlic aangegeven , ln de tw t.cde cc\mp,\~nt.' werd het a,\ntal wegvakken waMop wcrd ge ' conlrolcCrd verminderd. Dl.' control cfrcquentl'c pcr wegvak nam el.hter toe. De SWOV heeft beidC campagIK'),' geévalueelCl, Hierover is !Crappor teerd in R· 97 -6 (ecr'ile camp,\gnc) en R·LJR -46 (tweedc campagnl.'), Beoogd wcrd na te gmll1 in welke m,\tc dit inten~'ievere tociicht lot een lagcr snelhcidsnivcdu op de gc~'elccteerde wegvakken 70U Iciden. Doel V ~n hct evaluatie-onder/ock van dl' onderhavige c,lmpagne wa~ nei tc gaan in welke mate dl.'~·nclheid hiL'rdoor vcrder kan worden lerug gchrachl en op welkc wijn! de voor ' lichting lol beweerde gcdra ~...'ver,\n ' ocringcn IK'ert ge Icid. Geconcludeerd wordt d,H dl.' gepleegde inlel over hel algl.'nleen nog niel tot h\..1 ~:wensle g edrag heeft gel ~id. Indi ~n d "'limiL't ,ib' rc'fcrentiewa,\rd e wordt gchanleelll, is dc mat t. van naleving ' povL'r' te noemen, Aanhevolen wordt: • de loell~ /llilllpal/llli/8ell l'erdel ' lc COlli i1111 e1'1'11'- de IlIe/heid ~ (()l1/lolö ' OIlOpl ~/llelld elI g('((lIIlOlIjleerd 11' lI 'o ' -clllell
( '11
1('
I'ariëlellllal/l ' plaa!l' elllijll,' dL' COlIll i lIl' 'f i i'IJIIL'l Ilir ' Ie I ( '11101J1. ~/;
Snelheldscampagne in Zuid-Oost Frys län II Qc.' 'SIK'lheid~c ~mpagne 11
een vervolg op el.'n t.'erdere c,imp,\gne op CLTI HO km /uur-wegennetwerk ,die in 1LJLJ5 -1lJlJó in Zuid-oo.,t Flys l.\n I" gehoudcn. B ",ide C.lmpagnl.'),' he ' ~londen UI'I hellelfdl.' concepl :' ()Or ' Ir'chll'ng, IOl.'l icht \ 'é\l1uil een rad,\r,iulo (Uil ~uitL'rld bekeuren op kenlekt.)l , n,\ de COlllrolcplaals, met gchruik v ~n fCI.'d -hackbord 1llt.1Il:k,' 'Uw ~'nelhL)'d ., ' I,!ccOI1\1l1lcerd') L)l ecn enquc' le ondel ' ,lulomobill.,tcn . Na de I.'Cr,h: call1pagn c wcrd op hL't Ill.'trcl'ti..)lde Wl.'gl.)lIlL't \\ 'clr'~waal ' l.'en ~ filanlL' V ~ n ' I'"
dl ' \)(('Ihell/Illel heltlllp p/,(II
VillI
hel
ill( ia/e /IIe('/I1('/ pen(II/I<'k 11. '
/IIollilOrell,
0/11
(1)ëLJ
op h el ~I!dli/~'
11 ' 1.'1 it!lIeli ~ / : /IIel dil
/11 011 ilo I.' 11
A"all h <'1 /O(' zl'äll
~ etliJlll\ ill (/L' 1 op t1il ' lVel,'I '1I <'11
lt)d.\lt;JpL'1I ,, 'u ar!tel pwhlel! lII hel !:,i)(lI\~ 1'1'-,
. !tI! Olloli tll/ch " ~\,)L'c " 11/('1:.'1' 1/(/11 bod 11.' IOI()/ kOIll (U bij' dl' I ~) (I/fl t1Jlti /l, ' 1.)/
I/{/
11 ' I:aal/ op
!{d 'U/II '
1\ i.1kl ' 1I
'I] :(.' een
h
h/ eelllv,/ilepL,/ A( /11I\ (I/ ( /(.',I ·I 'IDL'· Ic H / · OI I ) ' h Ll L'tj ('t. ~ tl/ LHlp '-010'1, ,, 'rlitl~ l>eAi?/ti :!til IÇ ::Iill 1 wdel ' 11 '
hl 7)(//('/ '
i"
tlli
8
- -
Drug-, mediclfn- en al coholgebruik van automobilisten in Nederland
Telefoneren In de aulo en verkeersveiligheid
Verslag van een p ilot StUdY uitgevoerd in weekel'ndnachten in het nafaa r van 1997
LI'te ratuu rstudl'e
Internationale samenwerking Verenigde Staten en Nederland op het gebied van ve rkeersveil i ghei dso nd erzoek
Ir Oei Hway-Ilem .
Drs · P·I J Wouters
M P M. Mathi/ssen. R-98 -14 65 blz. , 25. -·
R-98 -41 · 44 bl Z. ' 22,50
Beïnvloeding van onveilige automatismen en gewoonten In het verkeer Een literatuurstudl'e met tien voorbee Iden en twintig succes- en faalfactoren
Or , P.B.M , Levelt · R-98-38. 55 blz , 22.50.
Li te ra tu urstu die ach te rl i eh tco nlig ura ti es Een beknopt overzicht van de lI'teratuur over achterverlichting en achter Il'chtconfiguraties
Ing . e.c. Schoon. R-98-39 · 28 blz , , 17,50
Resultaten van het evaluatie-onderzoek
Analy Se van de a ~emene 0 ntwikke ~ngen en de bele idspunten op basi s van BIS-V
Ir . Del' Hway-liem & dr. eh. GoldenbeId R-98-46. 94 blz. '30 ·-.
Ors R ,J , Oav 1d s e & /ng J.A.G - Mulder · R -98 -4 2 62 bI l. '25 . -
Een onderzoek naar het effect van financiële prikkels op verkeersongevallen
I nventarisatl'e Van gebrUl kerswensen en aanbeve \inge n voor aCtiviteiten in opdracht van het Provinciaal Orgaan Verkeersve il'lghel'd
Drs · F. O. BIlleveId. R -98 -47. 52 blz. , 22,50 ,
Drs · R .J. Oavldse & drs . M · Brouwer. R-98 -43. 56 bIt · ' 22,50 · Gebruik van beveiligingsmiddelen in 1998 Gordels, kinde rZit(es en hoofdsteunen in personenauto's
Drs · R D. W/tl/nk.
Ing . J ,A G. Mulder. R-98-44. 144 blz. , 45 ,- ·
Het wordt verspreid onder rUim 4 000 P Etsonen en Instellingen die in h Ih werk betrokk Eh zijn bij' de verkeersveiligheid, Eindredactie:
Anita van der Vo rlt
Foto's:
Paul Voorham, SWOV
Ontwerp en produktie: Addi lef
vormgeving en reclame , Zoetermeer Druk:
Drukkerij Bestenzet, Zoetermeer
In'ormatie en redactie: SWOV, Afdeling
Voorlichting en Publiciteit Postbus 1090 2260 BB Leidschendam Tel: 070 - 3209323 Fax: 070 - 320 1261 Overname van teksten uit dit blad is toegestaan me tbronvermelding. I\Jnvragen van publikaties
De SWOV geeft onderzoeksverslagen, c Chsullen en brochures uit. Daarnaast publiceren SWOVmedewerkers regelmatig in 'jdschriften en leveren zij bijdragen voor symposia en congres sen. Hierover wordt in SWOVschrift ber tht . De publikaties zijn bij de SWOV verkrijgbaar Bij toezending on "angt u een factuur met een acceptgirokaart er vergoeding van druk- en verzendkosten. De hoogte van deze vergoeding staat bij de berich en aangegeven, De pubhkatlÈls zijn onder vermelding van de 'R- of D-nummers' schriftelijk te bestellen bij de SWOV. ISSN: 1380-702 1
Hel effect van de bonus/malus-regeling op schademeldingen
Kennis op maat: gebruikersonderzoek in de provincie Zuid-Holland
Cn'ten'a voor hoge kwall'teit en een voorstel voor monitoring
SWOVschnftlS het bulletin van de Stich Ing Wetenschappehjk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV, dat per kwartaal verschijnt .
Snelheidscampagne In Zuid-Oost Fryslän 11
De verkeersonveiligheid in de provincie Flevoland
Toetsing verkeerseducatie baslsonderwifs
R-98 '40 - 25 blz · ' 17,50 ,
R-98 -45 · 62b Z '22 .50 · '
The Outch poliey for sustainable raad safety Contr'l!Jution to the Conference of the Advanced Stu dl'es In Sütute Transport . Environmen tand Traffic Safety : The role of poll 'cies and techno log ies , April 5 -g 1994. Amsterdam
Matthlj's J , Koo rnst 'a. 0 '98-7 · 14 pp '15 .-
