Pestprotocol 2e Daltonschool

!

Pestprotocol 2e Daltonschool

oktober 2013

1!

!

Inhoud Inhoud

2

Inleiding • Doel van het pestprotocol • Uitgangspunten

3

1 Wat is pesten? • Pesten gedefinieerd • Vormen van pesten

4

2 Preventie • Contactpersonen • Sociale vaardigheidstraining • Zien! 3 Signalering, erkenning en stellingname

6

4 Aanpak van pestgedrag • Stappenplan • Consequenties

9

5 Begeleiding van de betrokken leerlingen • Begeleiding van de gepeste leerling • Begeleiding van de pester • Begeleiding van de zwijgende middengroep • Adviezen aan alle ouders • Adviezen aan ouders van de gepeste leerling • Adviezen aan ouders van de pester

11

Bijlagen • Gedragsregel 2e Daltonschool • Digitaal pesten • Literatuurlijst met boeken over pesten voor in de klas • Regels van de sociale vaardigheidstraining • Verwijzing naar bruikbare websites

13

Ondertekening

21

oktober 2013

8

2!

!

Inleiding Doel van het pestprotocol Wij beseffen dat de sfeer waarin een kind opgroeit van groot belang is. Wij willen graag dat kinderen zich veilig en thuis voelen op school, dan kan een kind zich goed ontwikkelen. Daarom proberen we een ongedwongen en open sfeer te creëren met onderling respect en begrip voor elkaar. Onderdeel van deze sfeer (optimaal pedagogisch klimaat) is dat we proberen te voorkomen dat kinderen elkaar pesten. Toch kan het gebeuren dat op de 2e Daltonschool pesten voorkomt. In dit protocol leggen we vast hoe we pestgedrag benaderen. Wat we doen om pesten te voorkomen, hoe we pesten signaleren en hoe we handelen als pesten toch voorkomt. We willen zo een helder beleid voeren ten aanzien van pesten waar alle betrokkenen op kunnen terugvallen in voorkomende gevallen. Zo hopen we op een prettig schoolklimaat waar ouders en leerlingen zich thuis voelen en worden uitgenodigd mede vorm te geven aan een goede sfeer in onze school. Uitgangspunten Het pestprotocol is gebaseerd op een aantal uitgangspunten. Deze zijn: • Pesten wordt door alle betrokkenen, medewerkers van de school, medewerkers van de TSO, externe medewerkers, ouders en kinderen, onderkend als een probleem. • Alle betrokkenen spannen zich gezamenlijk in om pestgedrag te voorkomen. In groep 4 en groep 7 wordt structureel een sociale vaardigheidstraining aangeboden. • Leerkrachten, medewerkers en ouders zijn alert op pestgedrag en proberen dit tijdig te signaleren en gebruiken daarbij de verworven vaardigheden uit de sociale vaardigheidstraining. • Als pesten voorkomt, nemen leerkrachten, medewerkers en ouders duidelijk stelling tegen dit gedrag en ondernemen actie. • Als het pestgedrag nogmaals voorkomt, volgt de school de procedure zoals beschreven in dit pestprotocol.

oktober 2013

3!

!

1 Wat is pesten? Pesten gedefinieerd We maken een onderscheid tussen plagen en pesten. Deze begrippen worden regelmatig door elkaar gebruikt, maar er is een duidelijk verschil. We spreken over plagen wanneer er sprake is van gelijkwaardigheid tussen de betrokkenen en het vertoonde gedrag plaatsvindt in een positieve sfeer. De kinderen nemen elkaar in de maling, dagen elkaar uit, zonder dat dit door de betrokkenen als bedreigend of echt vervelend wordt ervaren. Het plagen heeft een pedagogische waarde: kinderen leren voor zichzelf op te komen en met conflicten om te gaan. Bij pesten gaat het om een combinatie van: Machtsverschil Het gepeste kind is jonger, kleiner, verbaal of fysiek minder sterk, minder machtig of staat tegenover een meerderheid. Schade Er ontstaat lichamelijke, materiële en/of geestelijke schade. Duur Het pesten houdt niet na één keer op, maar gebeurt vaker of houdt langere tijd aan. Herhaling Het gaat vaak om dezelfde pester(s) die het op één slachtoffer gemunt hebben. Definitie Pesten is systematisch geweld (psychisch, fysiek of seksueel) van een leerling of een groep leerlingen ten opzichte van één of meer andere leerlingen, die niet (meer) in staat is/zijn zichzelf te verdedigen. Vormen van pesten • Altijd een bijnaam, nooit de eigen naam noemen. • Zogenaamd leuke opmerkingen maken over een ander • Een ander opzettelijk beledigen • Een ander voortdurend ergens de schuld van geven • Opmerkingen maken over kleding • Briefjes doorgeven • Isoleren of negeren • Imiteren • Kleineren • Schelden of schreeuwen tegen een ander • Bedreigen en/of chanteren • Voor schut zetten of vernederen • Hinderlijk achtervolgen naar school of naar huis • Uitsluiten bij spelen, partijtjes, klassen rondgaan e.d. • Bezittingen afpakken en/of vernielen • Fysiek geweld als schoppen, slaan, spugen • Schelden of bedreigen via email, SMS, Facebook, Hyves of andere social

oktober 2013

4!

!

media netwerken (cyberpesten, zie bijlage) • Virussen versturen naar de computer van de ander • Hacken van de computer • Vervelende foto ́s en/of filmpjes van de ander op een website plaatsen

oktober 2013

5!

!

2 Preventie We gebruiken verschillende manieren om een veilig pedagogisch klimaat te bereiken: Als school stellen we hoge eisen aan de pedagogische kwaliteiten van leerkrachten. Zij moeten in staat zijn om vanuit werkelijke interesse relaties aan te gaan met kinderen die betekenisvol zijn en een groep kinderen als leergemeenschap te zien in de brede zin van het woord. Het voorbeeld van de leerkracht (en thuis van de ouders) is van groot belang. De leerkracht heeft een positieve houding ten opzichte van de verschillen tussen kinderen en leert de kinderen dat ruzies niet met geweld worden opgelost maar worden uitgesproken. Agressief gedrag wordt ook van leerkrachten en ouders niet geaccepteerd. De school beschikt over een gedragscode en hanteert tien omgangsregels. Elke maand staat er een regel centraal (zie bijlage). In de klas worden met elkaar klassenregels afgesproken. Deze regels worden vanuit een positieve benadering opgesteld. Ze leggen de nadruk op wenselijk gedrag. Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in de groep, aanpak van ruzies komen aan de orde in kringgesprekken of binnen een thema. Kinderen zitten in groepjes of werken samen. In de klas worden werkvormen gehanteerd waarin kinderen gestimuleerd worden om samen te spelen en te werken (maatjeswerk). De groep kan een anti-pestbrief opstellen, die alle kinderen en de groepsleerkracht ondertekenen. Op de 2e Daltonschool creëren we een pedagogisch klimaat waarin kinderen zich veilig voelen, waarin verschillen tussen kinderen geaccepteerd en gewaardeerd worden en waarin kinderen leren op een positieve manier met elkaar om te gaan. Onderdeel van de klassenregels die binnen elke groep afgesproken worden vormen in ieder geval de volgende afspraken: • We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden. • We spreken positief over elkaar en doen niet mee aan roddelen. • We werken samen aan een goede sfeer en sluiten kinderen niet buiten. • We luisteren naar elkaar. • Als we ruzie hebben of boos zijn praten we erover en gaan we niet schoppen, slaan e.d. • We gaan zorgvuldig om met de spullen van een ander. En de belangrijkste regel tegen pesten: Als je zelf of iemand anders gepest wordt, vertel je het aan de leerkracht. Pesten moet je niet geheim houden, praat erover, dat is geen klikken, maar helpen. In iedere groep worden aan het begin van het schooljaar deze groepsafspraken en -regels vastgesteld. Ook cyberpesten zal met name in de bovenbouw een onderdeel zijn van de vastgestelde regels binnen de groep. Deze afspraken hangen duidelijk zichtbaar in de klas en moeten opgenomen worden in de groepsadministratie. Ook zullen deze vastgestelde regels

oktober 2013

6!

!

besproken worden op de informatieavond voor ouders aan het begin van het schooljaar. De 2e Daltonschool heeft een contactpersoon benoemd voor kinderen, ouders en leerkrachten. Contactpersoon Judith de Vries 06 42224366 E mail: [email protected] Vertrouwenspersonen van het openbaar basisonderwijs: Biki van Leeuwen 06 316 315 53 E mail: [email protected] Frans van Zelst 06 316 315 93 E mail: [email protected] Sociale vaardigheidstraining Om kinderen op jonge leeftijd gestructureerd aan te leren hoe zij zich wenselijk gedragen in interactie met een leeftijdsgenootje of hoe zij zich kunnen gedragen in het geval van plagen wordt er op de 2e Daltonschool in groep 4 en in groep 7 structureel een sociale vaardigheidstraining gegeven verzorgd door SO&T. Voor groep 2 en 3 is er ook een programma op individueel niveau. Het hele team is getraind in het gedachtegoed van de training. Dat maakt dat in alle groepen ‘klasbreed’ gebruik wordt gemaakt van verworven sociale vaardigheden. Deze regels zijn toegevoegd bij de groepsadministratie als toevoeging op de groepsregels. Zien! Twee keer per jaar vult de leerkracht een vragenlijst in van Zien!. Zien! is een observatiemodel en een onderdeel van ParnasSys, het leerlingvolgsysteem. Deze vragenlijst geeft inzicht in de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. De leerkracht gebuikt deze informatie om adequate te kunnen reageren op onder andere pestgedrag onder leerlingen.

oktober 2013

7!

!

3 Signalering, erkenning en stellingname Signalering De kinderen worden gestimuleerd naar de leerkracht of de contactpersoon toe te gaan als er sprake is van pesten (bij zichzelf of anderen). De leerkrachten zijn echter ook zelf alert op signalen van pesten in de klas. Signalen die er op kunnen wijzen dat een kind gepest wordt zijn: • vaak alleen staan of bij de leerkracht gaan staan in de pauze • vaak alleen met jongere kinderen spelen • niet buiten willen spelen op school • vaak op het nippertje op school komen • vaak spullen kwijt zijn op school • overdreven aanpassen aan andere kinderen • snel boos, prikkelbaar of verdrietig zijn Ook ouders kunnen signalen van pesten herkennen: • niet naar school willen of aangeven ziek te zijn • niet buiten willen spelen • bepaalde kleren niet aan willen naar school • niet uitgenodigd worden op partijtjes of voor spelen bij klasgenoten Erkenning en stellingname Wanneer de leerkracht signaleert dat een kind gepest wordt of wanneer een kind dit zelf aangeeft is het belangrijk dat het kind serieus genomen wordt en dat het pestgedrag wordt erkend als probleem. De leerkracht neemt altijd duidelijk stelling tegen het pestgedrag. De leerkracht biedt hulp aan het gepeste kind en begeleidt de pester. Ook ouders die signaleren dat hun kind gepest wordt, moeten hun kind serieus nemen. Het is belangrijk dat zij direct de leerkracht inlichten, zodat er snel actie ondernomen kan worden tegen het pestgedrag. De leerkracht kan hierbij gesteund worden door de intern begeleiding, de contactpersoon of de directie.

oktober 2013

8!

!

4 Aanpak van pestgedrag Stappenplan Wanneer kinderen ruzie hebben of als er gepest wordt, volgen we het volgende stappenplan: Stap 1: Kinderen maken het aan elkaar duidelijk als ze iets niet leuk vinden wat een ander kind doet. Ze proberen er eerst zelf uit te komen. Daarbij kunnen zij gebruik maken van de verworven vaardigheden die in groep 4 (en groep 7) aangeleerd zijn. Stap 2: Op het moment dat de kinderen er zelf niet uit komen (één het onderspit delft of de zondebok wordt), leggen zij het probleem voor aan de leerkracht. Stap 3: De leerkracht brengt beide partijen bij elkaar voor een verhelderingsgesprek en probeert samen met hen het probleem op te lossen en (nieuwe) afspraken te maken. De leerkracht neemt altijd duidelijk stelling tegen pesten. Stap 4: Wanneer het pesten tussen dezelfde kinderen zich herhaalt treden de fasen van de consequenties in werking. De leerkracht biedt altijd hulp aan het gepeste kind en begeleidt de pester, indien nodig in overleg met de ouders en deskundigen. Consequenties Als het stappenplan geen positief resultaat oplevert, worden er consequenties aan het pestgedrag verbonden. Deze zijn opgebouwd in 5 fasen, opbouwend in zwaarte naarmate het pestgedrag langer aanhoudt en/of ernstiger is. Fase 1 • De leerkracht voert gesprekken met de pester en/of de hele groep met als doel bewustwording van wat het pesten betekent voor de gepeste leerling en voor de groep. • De leerkracht maakt afspraken over gedragsverandering met de pester. De naleving van de afspraken wordt regelmatig besproken. • Eventueel kan een sanctie opgelegd worden, bijvoorbeeld één of enkele pauzes binnen blijven, een schrijfopdracht maken over de toedracht en de rol van de pester, een werkstuk maken over pesten. • De leerkracht houdt in ParnasSys notities bij, onder incidentregistratie, waarin het probleem en de genomen maatregelen beschreven worden. Fase 2 • De leerkracht voert een gesprek met de ouders van de pester eventueel samen met intern begeleider (IB) of directeur. Het probleem en de eerder genomen maatregelen worden met de ouders besproken. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken.

oktober 2013

9!

!

•

De leerkracht maakt een verslag van het gesprek met de ouders in ParnasSys.

Fase 3 • Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld van bijvoorbeeld het ABC, de schoolarts van de GGD of de schoolmaatschappelijk werker. Fase 4 • De pester wordt tijdelijk in een andere groep binnen de school geplaatst. Ook (tijdelijke) plaatsing op een andere school behoort tot de mogelijkheden (in overleg met het bestuur). Fase 5 • Wanneer een kind al deze fasen heeft doorlopen zonder het beoogde resultaat en/of de veiligheid van andere kinderen is in het geding, dan kan de leerling (in overleg met het bestuur) geschorst of verwijderd worden. (voor verdere informatie hierover zie de paragraaf 7.11 ́Regels in geval van schorsing en verwijdering ́ in de schoolgids)

oktober 2013

10!

!

5 Begeleiding van de betrokken leerlingen Adviezen voor de leerkracht Begeleiding van de gepeste leerling • Luister naar het kind en neem het probleem serieus. • Laat merken dat je achter het kind staat en het pesten veroordeelt. • Huilen of boos worden is vaak een reactie die een pester wil uitlokken. • Help het kind inzien dat hij/zij ook op een andere manier kan reageren. Zo leren kinderen in de sociale vaardigheidstraining in groep 4 dat het belangrijk is om stevig te staan en zich te gedragen als een pauw. • Zoek samen met het kind naar een andere reactie en oefen die. • Ga na welke andere oplossingen het kind wil en werk samen met het kind aan deze oplossingen. • Benadruk de sterke kanten van het kind. • Ga het kind niet overbeschermen, hiermee plaats je het kind in een uitzonderingspositie, wat het pesten negatief kan beïnvloeden. • Praat met de ouders van het kind • Zorg indien nodig voor professionele hulp. • Zie ook de bijlage voor gebruik van kinderliteratuur. Begeleiding van de pester • Laat merken dat je het pestgedrag van het kind afwijst, niet het kind zelf. • Praat met het kind over zijn/haar rol in het pesten • Laat het kind d.m.v. gesprekken of rollenspellen inzien wat het effect van zijn/haar gedrag is op het gepeste kind. • Maak samen met het kind afspraken om het gedrag te veranderen en help het kind zich aan deze afspraken te houden. • Help het kind om op een positieve manier relaties met andere kinderen te onderhouden. • Beloon goed gedrag. • Praat met de ouders van de pester om een eventuele oorzaak van het pesten te achterhalen en de aanpak op school en thuis op elkaar af te stemmen. • Zorg zo nodig dat het kind professionele hulp krijgt. Begeleiding van de zwijgende middengroep De meeste kinderen zijn niet direct betrokken bij pesten in de actieve rol van pester. Sommige kinderen houden zich afzijdig, merken niet dat er gepest wordt of willen het niet merken. Kenmerkend voor deze groep kinderen is vaak dat zij bang zijn zelf slachtoffer te worden van pesterijen. Er zijn ook kinderen die incidenteel meedoen met het pesten. Deze kinderen zijn ook bang slachtoffer te worden, hopen hierdoor aan populariteit te winnen bij de pester(s) of proberen zo vriendschap te winnen of te behouden. De kinderen in deze middengroep zijn over het algemeen kinderen die erg gevoelig zijn voor de groepsnorm. Het is dan ook van groot belang dat de groepsnorm is dat je niet mee doet aan pestgedrag en

oktober 2013

11!

!

dat je pesten meldt aan de leerkracht. De leerkracht kan deze norm ondersteunen en zo de middengroep mobiliseren tegen pesten. Adviezen aan ouders Alle ouders • Stimuleer uw kind op een goede manier met andere kinderen om te gaan. • Corrigeer ongewenst gedrag en benoem goed gedrag van uw kind. • Geef zelf het goede voorbeeld. • Leer uw kind voor zichzelf op te komen. • Leer uw kind voor anderen op te komen. Ouders van de gepeste leerling • Houd de communicatie met uw kind open, blijf in gesprek. • Neem uw kind serieus en sta achter hem/haar. • Verhoog het zelfrespect van uw kind door positieve stimulering. • Bespreek het probleem met de groepsleerkracht en indien nodig met de intern begeleider (IB), contactpersoon of directie. • Houd een logboek bij van de pestincidenten, zodat de school precies weet wat het probleem is. • Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt. Ouder van de pester • Neem het probleem serieus. • Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen. • Maak uw kind gevoelig voor wat zijn/ haar gedrag met anderen doet. • Besteed (extra) aandacht aan uw kind, zodat u weet waar hij/zij mee bezig is. • Corrigeer ongewenst gedrag en benoem goed gedrag. • Maak uw kind duidelijk dat u achter de maatregel van de school staat.

oktober 2013

12!

!

Bijlagen Bijlage 1 Regels van de 2e Daltonschool Elke maand staat er een gedragsregel centraal. De leerkracht brengt deze regel onder de aandacht van de leerlingen doormiddel van een kaart die iedere maand in de klas opgehangen wordt. September

komen we op tijd

Oktober

gaan we zorgvuldig met elkaars spullen om

November

zijn we aardig en behulpzaam voor elkaar

December

houden we de school netjes

Januari

schelden we niet

Februari

hebben we respect voor elkaar

Maart

luisteren we naar elkaar en laten we elkaar uitspreken

April

zorgen we voor elkaars veiligheid

Mei

lopen we rustig in de gangen en op de trappen

Juni

reageren we beleefd als een juf of meester ons iets vraagt of opdraagt

Juli

komen we op tijd.

oktober 2013

13!

!

Bijlage 2 Digitaal pesten De meeste kinderen en ouders ervaren de basisschool als een veilige plek. Maar een klein deel van de leerlingen gaat gebukt onder pesten. Dat is in het ‘echte leven’ al erg genoeg, maar met digitale technieken kan het helemaal de spuigaten uitlopen. De overheid besteedt dit jaar extra aandacht aan cyberpesten. Cyberpesten, wat is dat? Digitaal pesten gebeurt op verschillende manieren. Kinderen kunnen via MSN vervelende berichten ontvangen, of juist worden uitgesloten van een groep. Of anderen plaatsen ongewenste informatie over het kind op Hyves of andere sites. Omdat het meestal via de computer gebeurt, is het moeilijk om er toezicht op te houden. Een overzicht van allerlei vormen vindt u op deze Belgische website: http://www.cyberpesten.be/vormenvancyberpesten.htm Hoe weet ik of er in mijn klas gepest wordt? U kunt bijvoorbeeld de cyberpestenquête doen van Kennisnet. Deze is ook beschikbaar voor het digitale schoolbord met stemkastjes: http://leerlingzorgpo.kennisnet.nl/archief/bijdragen_2009/pest_enquete Wat kan ik doen als er in mijn klas gepest wordt? Er zijn heel veel manieren en aanbieders van trainingen. Zo kunt u het zelf aanpakken met lesmateriaal van Kennisnet: http://diplomaveiliginternet.kennisnet.nl/ Of u nodigt Cyberouders uit op school: http://www.cyberouders.nl/ Misschien volgt u liever met het hele team een training: http://www.mediaenmaatschappij.nl/index.php?option=com_content&view=arti cle&id=7&Itemid=110 Hoe kan ik het gepeste kind helpen? Ook daar zijn veel verschillende manieren voor. Het kind kan natuurlijk bellen met de Kindertelefoon. Of laat het kind een Kanjertraining (http://www.kanjertraining.nl/) volgen. Kinderen kunnen zich ook uiten op het Pestforum: http://pestforum.nl/ Een klassenbrede aanpak is de No Blame methode: http://leerlingzorgpo.kennisnet.nl/archief/bijdragen2006/no_blame_methode Ik wil anti-pestlessen opnemen in een groter geheel, kan dat? Ja, er zijn verschillende manieren om kinderen in het basisonderwijs mediawijzer te maken. De website http://mediawijzer.net verzamelt allerlei initiatieven. Kijk ook eens bij de links: http://mediawijzer.net/?q=algemeen/links Hier vindt u een schat aan informatie. Op www.medialessen.nl kunt u direct aan de slag.

oktober 2013

14!

!

Is er een methode waarin aandacht besteed wordt aan (cyber)pesten? Malmberg geeft een methode uit voor sociaal-emotionele ontwikkeling, Goed gedaan!. Goed gedaan! houdt rekening met de wereld waarin kinderen vandaag de dag opgroeien. Dat is een wereld die o.a. door de media (tv, internet) erg groot en divers is, en waarin kinderen zeer verschillend voorbeeldgedrag krijgen. De ouderbrieven bij deze methode zijn gratis te downloaden. Hierin vindt u informatie en oudertips over verschillende onderwerpen, waaronder omgangsvormen op internet en (cyber)pesten.

oktober 2013

15!

!

Bijlage 3 Literatuur- en materialenlijst op school aanwezig Te vinden in de orthotheek bij de interne begeleiding Achtergrondinformatie voor de leerkracht/ouders: •

Titel: “Pesten wat is het, wat doe je eraan?” Auteur: Gie Deboutte en Inge Schelstraete Uitgever: Bakermat uitgevers Korte omschrijving van de inhoud: Spelletjes, activiteiten en oefeningen voor het herkennen, signaleren en bestrijden van pestgedrag op school.

•

Titel: “Ik ga weer graag naar school” Auteur: Drs. Brenda Kenter Uitgever: CPS (uit de serie ‘een zorg van school en van thuis’) Korte omschrijving van de inhoud: De auteur van deze handzame publicatie geeft scholen en ouders praktische richtlijnen om pestgedrag te signaleren, te voorkomen en te beëindigen.

•

Titel: “Luister je wel naar mij?” Auteur: Martine F. Delfos Uitgeverij: SWP Amsterdam Korte omschrijving van de inhoud: Tips en achtergrondinformatie voor gespreksvoering met kinderen tussen vier en twaalf jaar.

•

Titel: “Kinderen en sociale vaardigheden.” Auteur: Anne Kooijman Korte omschrijving van de inhoud: Dit boek geeft ouders informatie over sociale vaardigheden en hoe ze hun kinderen daarbij kunnen stimuleren. Tijdens het lezen kunnen de kinderen met het sociale-vaardigheden-kwartetspel 'De Coole Kikker' spelen. Dit spel is ook op school aanwezig. De hoofdstukken in het boek volgen de thema's van het kwartet waarbij steeds een toelichting wordt gegeven op de situatie, met tips voor ouders om hun kinderen te helpen Coole Kikkers te worden. Kijk voor meer informatie op www.decoolekikker.nl

Informatie en hulpmiddelen voor kinderen: •

Titel: “Pesten. Mijn boek over durf en zelfvertrouwen.” Auteur: Astrid Tulleners Uitgever: SWP Amsterdam Korte omschrijving van de inhoud: Wat is pesten? Hoe ontstaat het? Hoe voelt het om gepest te worden en wat kun je eraan doen? In dit boek kunnen kinderen aan de hand van gerichte vragen en opdrachten opschrijven en tekenen wat het met ze doet en hoe ze het kunnen aanpakken om er iets tegen te doen. Een stappenplan met veel praktische tips biedt een bruikbaar handvat. Voor kinderen, ouders, leerkrachten en hulpverleners. Kijk voor meer informatie op www.ninoboeken.nl!

!

oktober 2013

16!

!

•

Titel: “Het coole kikkerboek” in combinatie met het kwartetspel “de coole kikker”! Auteur: Anne Kooijman Korte omschrijving van de inhoud: Speciaal voor kinderen die meer vrienden zouden willen hebben of kinderen die gepest worden en niet voor zichzelf durven opkomen. Vanaf 9 jaar.

•

Titel: "Superdolfje" Auteur: Paul van Loon Korte omschrijving van de inhoud: Dit boek is geschikt om voor te lezen aan de groepen 4/5/6. Bij het boek zit een lesbrief tegen pesten. Deze lessencyclus bestaat uit zes opdrachten en is terug te vinden in de bijlage. Kijk voor meer informatie op www.dolfjeweerwolfje.nl in bijlage 6 is de lesbrief opgenomen.

•

Bordspel : “Kikker be cool” Auteur: Anne Kooijman Korte omschrijving van de inhoud: Kikkerbecool is een spannend bordspel waar je wijzer van wordt. Al spelend leer je sociale vaardigheden, goede manieren, opkomen voor jezelf en omgaan met pesten en plagen. Geef antwoord op de vragen van de kaartjes om fiches te verdienen. Laat je hersens kraken en bedenk wat een coole kikker zou antwoorden. Een coole kikker kan goed met andere kinderen omgaan maar komt ook voor zichzelf op, heeft goede manieren en laat zich niet op de kast jagen door plagen of pesten.Voor 2-6 leerlingen vanaf 8 jaar. Kijk voor meer informatie op www.decoolekikker.nl

•

Spel: “Pestkwartet” Voor meer informatie hierover zie: http://www.pestweb.nl/NR/rdonlyres/EDD8A492-0967-4DC9-A452BA3339BB25FC/0/LesbriefPestkwartet.PDF

•

Spel: “Kaartspel digitaal pesten” Voor meer informatie hierover zie: www.pestweb.nl

•

Algemene tip:

•

Een actuele lijst met op school aanwezige materialen is te vinden op intranet onder het kopje "materialen SO&T".

Online zijn vaak erg veel ideeën en boeken te vinden. Zo zijn er bijvoorbeeld ook prentenboeken of dichtbundels die een goeie aanleiding geven voor het openen van een gesprek over pesten in de groep. Bijvoorbeeld: “BOOS, BOOS, BOOS” van Linda Urban. OF “Pol de muis is bang en dat is heel gewoon” van G.Lindemans. Twee prentenboeken over emoties. Maar “Jij bent de liefste” van Hans en Monique Hagen is ook heel geschikt om korte gedichtjes over emoties uit te halen.

oktober 2013

17!

!

Bijlage 4 Regels van de Sociale vaardigheidstraining groepen 4 Regels voor in de groep • • • •

Ik doe mee Ik luister naar jou Ik ben aardig tegen jou Ik ga voorzichtig met de ander en zijn spullen om

!

Pauwenhouding 1. 2. 3. 4.

Stevig staan. Kijk de ander aan. Duidelijk praten. Vriendelijk gezicht.

!

Leerpunten "Iets vragen" 1. 2. 3. 4. 5.

Noem de naam van de ander. Wacht tot de ander jou aankijkt. Vraag vriendelijk en duidelijk aan de ander wat je wilt. Leg uit waarom...... Luister naar wat de ander zegt.

!

Leerpunten "Vragen om mee te doen" 1. 2. 3. 4. 5.

Wacht op een geschikt moment. Laat merken dat je er bent, vraag aandacht. Wacht tot de ander jou aankijkt. Vraag of je mee mag doen. Luister naar het antwoord.

!

Leerpunten "Vragen om mee te doen, reageren als de ander NEE zegt " Dit leerpunt komt ter sprake maar is op school geen optie. Iedereen mag altijd meedoen.

1. 2. 3. 4.

Vraag waarom het niet mag. Luister naar de ander. Zeg wat je er van vindt ('Jammer'). Loop rustig en stevig weg.

!

Leerpunten "Zeggen als je gepest wordt" 1. Blijf rustig. 2. Zeg 1x rustig, duidelijk en stevig: Hou op met.....

oktober 2013

18!

!

3. Als het pesten niet ophoudt: zeg kort, duidelijk en stevig: Ik wil dat je nu STOPT! 4. Loop stevig weg. !

Leerpunten bij complimenten geven 1. Kijk de ander aan. 2. Praat duidelijk, op een aardige toon. !

Leerpunten bij complimenten krijgen 1. Luister naar de ander. 2. Merken dat je de ander hoort en begrijpt. Bv door te knikken of te hummen. 3. Bedank de ander. !

Leerpunten bij "Als je last hebt van iemand" 1. 2. 3. 4.

Zeg waar je last van hebt. Zeg waarom je er last van hebt. Luister naar wat de ander zegt. Als de ander doorgaat zeg je rustig, maar stevig en duidelijk: "Ik wil dat je er mee stopt".

Als de ander doorgaat 5. Zeg nogmaals waarom je er last van hebt. 6. Zeg nogmaals: "Ik wil dat je stopt." 7. Zeg wat je er van vindt en loop stevig weg. OF Zeg wat je ervan vindt en ga naar de juf. ! !

oktober 2013

19!

!

Bijlage 5 Webadressen en nadere informatiebronnen http://www.pestweb.nl/aps/pestweb/voor+leerkrachten/Pesten+in+mijn+klas/P esten+voorkomen/Pestprotocol.htm?par:Trefwoord=protocol http://www.pestweb.nl/aps/pestweb/voor+leerkrachten/Pesten+in+mijn+klas/P esten+voorkomen/Protocol+cyberpesten.htm http://www.mijnkindonline.nl/uploads/boek%20'Sociale%20media%20op%20d e%20basisschool'%20van%20Mijn%20Kind%20Online.pdf www.50tien.nl Telefoonnummer voor ouders voor advies 0800 5010

oktober 2013

20!

!

Bijlage 6 Lesbrief bij Superdolfje

oktober 2013

21!

Maken jullie het beste anti-pestplan? WIN de Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten Trofee voor jullie school!

Lesbrief bij DOLFJE WEERWOLFJE TEGEN PESTEN

TEGTEENN! PES

Lesbrief bij het boek SuperDolfje van Paul van Loon en Hugo van Look. Lees per les een aantal bladzijden voor en maak een selectie uit de opdrachten. ™BVV`ZZclddgYhe^cde]ZiY^\^WdgY#8ZcigVVahiVVi/ “Een klas waarin elk kind zich fijn voelt”. ™KgVV\VVcYZ`aVh/ÆLVi`jc_ZhVbZcYdZcdbY^iiZWZgZ^`Zc4Ç kddgWZZaYlddgYhe^c

Les 1 “Een nieuwe jongen in de klas” Doel: bewustworden van je uitstraling Lezen Vertel dat je gaat voorlezen over de dag dat Gregor, een nieuwe leerling, voor het eerst bij Dolfje en Noura in de klas komt. Lees blz. 12 t/m 14 voor. Vragen ™Hoe denk je dat Gregor zich voelt? Stoer, sterk. ™Hoe denk je dat Dolfje zich voelt? Bang, onzeker.

™Ga zelf voor de klas staan met je armen naar beneden, je hoofd omlaag en je voeten naar binnen gedraaid. Vraag de kinderen hoe je overkomt en wat je moet doen om sterker over te komen. Je hoofd recht omhoog, je rug recht, je schouders naar achteren, je voeten naast elkaar. Je lijkt onzeker als je blikken van anderen ontwijkt, naar je schoenen kijkt, je hoofd, rug en armen laat hangen.

Vertellen De pester is degene die de sfeer verpest. Hij of zij moet gestopt worden. Degene die gepest wordt kan ervoor zorgen dat de kans kleiner wordt dat hij of zij het mikpunt wordt. Dat kan door te oefenen in het hebben van een zekere uitstraling.

Vragen ™Hoe denk je dat anderen reageren op iemand die heel zeker staat? ™Hoe denk je dat anderen reageren op iemand die onzeker staat? Durft een leerling dit te demonstreren?

Doen ™Deel de leerlingen op in groepjes van drie of vier. ™Laat de leerlingen per groepje bespreken wat maakt of iemand er onzeker uitziet of zeker.

Bekijken Laat de leerlingen dit filmpje van Pestweb kijken, over hoe je moet staan om sterk over te komen. De link van het filmpje is http://youtu.be/WTTu4N0oDOk

Les 2 “Plagen of pesten?” Doel: weten wat het verschil is tussen plagen en pesten Lezen Lees blz. 21 en 22 voor. Vragen ™Wat gebeurde er? Laat de leerlingen in eigen woorden vertellen wat er gebeurde. De klas laat Gregor bepalen dat Dolfje en Noura niet mee mogen doen omdat ze anders zijn. ™Waarom is dit pesten en geen plagen? Bij plagen is niemand de baas. De ene keer plaagt de een, de andere keer de ander. Plagen is leuk en grappig. Bij pesten speelt iemand wel de baas. Steeds hetzelfde kind is de dupe. De pestkop doet iemand pijn, maakt hem of haar verdrietig of bang.

Spreek samen af wat jullie verstaan onder pesten. Doen Speel twee keer een kort rollenspel met leerlingen die dit durven. Laat kinderen dezelfde situatie spelen als uit het boek. Verdeel rollen. De eerste keer mogen Dolfje en Noura niet meedoen. Daarna laat je het nog een keer spelen. Vraag aan de leerlingen hoe het anders zou kunnen aflopen en laat ze dat naspelen.

Les 3 “Wie is de baas” Doel: bewust worden van je rol als omstander Lezen Lees blz. 24 t/m 27 voor. Vragen ™L^Z^h^cYZoZ`aVhYZWVVh4 Gregor. ™LVik^cY_ZYVVgkVc4 ™LVVgYddgkdZai]^_o^X]odhiZg`4 Door de steun van klasgenoten en de leerkracht. ™=dZ`jc_Zodg\ZcYVi]ZiVcYZgh^h4 Als iedereen zijn eigen mening heeft en niet doet wat één iemand zegt.

™Wie hebben een rol bij pesten? Ouders, leerkracht, vertrouwenspersoon, pester, gepeste, meelopers. ™Speel met de klas het pestkwartet van EZhilZW#=^Zg`dbZcVaaZgdaaZcgdcY pesten aan bod. De link naar de pagina met het pestkwartet is http://www.pestweb. nl/aps/pestweb/voor+leerkrachten/materiaal/ Pestweb+Pestkwartet.htm ™Een andere mogelijkheid is om poppenkast te spelen. In een poppenkast zullen kinderen soms sneller hun emoties kunnen en durven uiten. Gebruik de poppenkast om kinderen iets te laten vertellen over wat ze zelf op school meegemaakt hebben of gezien hebben. Ze spreken dan niet uit eigen naam maar maken een verhaaltje waar ze wel hun eigen emoties in kwijt kunnen.

Les 4 “SuperDolfje” Doel: bewustworden van je eigen kracht en de mogelijkheid hulp te vragen Lezen Lees blz. 58 t/m 60 voor. Vragen ™Wat heeft Dolfje nodig om zich sterk te voelen? Droom, waarin hij leert zien dat hij zichzelf kan redden (blz. 58 t/m 60). Zijn vrienden Timmie en Noura. Zijn klasgenoten. Zijn familie (blz. 39 t/m 42). ™Hoe zorg je dat je meer lef krijgt? Doe het samen, samen sta je sterk. Wees trots op jezelf, dat maakt je sterk. Doen ™Laat de leerlingen iets van zichzelf mee naar school nemen waar ze trots op zijn: foto/voorwerp van iets waar ze goed in zijn of iets wat ze gemaakt hebben. ™Ieder vertelt in één minuut iets over het voorwerp aan de klas. ™Daarna doet de hele klas een groepsyell. Verzin samen een yell. Vooraf: “Één, kom op. Twee, kom op. Drie, kom op. Je kan het!!!” Achteraf: “PrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrIMA!” (Deze yell is een soort “wave”; de leerkracht wijst met zijn vinger de kring rond, en naar wie zijn vinger al gewezen heeft, doet mee met “Prr” roepen. Als de leerkracht de hele kring rond heeft gewezen, en iedereen intussen mee “Prr-” roept, roept iedereen heel hard “-IMA!”)

Bekijken Laat de leerlingen kijken naar dit filmpje van Pestweb, atletiek. De link naar het filmpje is http:// www.youtube.com/watch?v=RVBToM6h6zA&feat

™Maak samen afspraken over hoe je met elkaar omgaat. Ik heb respect voor spullen van anderen, ik lach niemand uit, ik lach niet om fouten van anderen, ik pest niet en zet niemand aan tot pesten. ™Maak samen afspraken over hoe ieder vanuit zijn eigen rol hier een bijdrage aan kan leveren of hoe je elkaar in verschillende rollen kunt helpen. Als je gepest wordt, kun je praten met… , als je ziet dat iemand gepest wordt, kun je helpen door…, samen kun je helpen door …een antipestgroepje op te richten, als je met pesten te maken hebt, kun je hulp vragen bij…, ouders kunnen helpen door…

Les 5 “Anders zijn is leuk” Doel: bewustworden dat het oké is dat iedereen anders is Lezen Lees blz. 123 t/m 125 voor. Vragen ™Wat is er anders aan Dolfje en aan Gregor? ™Waarom denk je dat Gregor van zijn vader niet anders mocht zijn? Doen Het spel ‘Zitten of staan’. ™Stel vragen aan de klas. Als het antwoord op de vraag JA is, gaat een leerling staan – Bij NEE blijft hij zitten. Je kunt de vragen zo persoonlijk maken als je wilt.

Wie komt met de fiets naar school? Wie heeft een tv op zijn kamer? Wie eet geen vlees? Van wie zijn de ouders gescheiden? Wie heeft blond haar? Wie heeft een bril? ™Bespreek dat we soms dingen hetzelfde hebben en soms ook anders. ™Benoem samen waarom het goed is dat we allemaal anders zijn.

Eindopdracht les 6 Maak een “anti-pestplan” en doe mee met Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten Het is volle maan: de kinderen in de klas veranderen allemaal in weerwolven. Tijd om samen iets te gaan doen aan pesten in de klas: een anti-pestplan maken. Doel: met de klas een plan maken met afspraken zodat iedereen weet hoe in de klas omgegaan wordt met pesten Doen Verzamel wat jullie in de lessen hebben besproken: ™ “Een klas waarin elk kind zich fijn voelt”, wat komt daarbij kijken. ™Wat verstaan jullie onder pesten. ™Wie hebben een rol bij pesten. ™Welke afspraken hebben jullie met elkaar gemaakt over hoe jullie in de klas met elkaar omgaan? En hoe kunnen jullie elkaar helpen? Schrijf/teken/knutsel deze dingen op grote vellen papier: ™Verdeel de klas in groepjes. Elk groepje werkt een deel uit op een groot vel papier. Zorg ervoor dat de posters niet teveel over lappen maar elkaar juist aanvullen. ™Eén groepje bedenkt hoe je zorgt dat ouders, nieuwe leerlingen, andere leerlingen te weten kunnen komen hoe jullie voortaan – zonder pesten! –bZiZa`VVgdb\VVc#BVV` ook daar een poster van.

Elkaar helpen, iedereen mag zichzelf zijn, afspraken maken over hoe je met elkaar omgaat. Dit door leerlingen laten ondertekenen en ook door ouders, afspreken wat er gebeurt als iemand zich er niet aan houdt, wekelijks een kwartier praten over de sfeer in de klas. ™Voeg alles samen tot één groot anti-pestplan. Stel een expositie samen en maak hier foto’s van, of maak een filmpje waarin alle werkstukken voorkomen. ™Stuur foto’s en/of een filmpje van jullie antipestplan vóór 1 april 2013 naar WPG Uitgevers België, o.v.v. Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten, BZX]ZahZhiZZclZ\'%(!'%&-6cilZgeZc# Per mail mag ook: [email protected]. ™De winnende klas krijgt de speciale Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten Trofee!l

Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten is een initiatief van:

Pestweb, alles over pesten op school! Kijk op www.pestweb.nl. Op www.dolfjeweerwolfje.nl vind je spelletjes, boeken, informatie over het tijdschrift Dolfje Weerwolfje en alle informatie over Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten.

Colofon Tekst: Emily van Driel, Pestweb Onder redactie van Uitgeverij Leopold Vormgeving: Annemieke Groenhuijzen ;did\gVÓZ/BVc^h]VkVcAddc Illustraties: Hugo van Look Oorspronkelijk idee Dolfje Weerwolfje Tegen Pesten: Paul van Loon

Uitgeverij Leopold Singel 262 &%&+686bhiZgYVb T 020 55 11 262 E [email protected] www.leopold.nl

Dolfje WeerwolfjeTM © Paul van Loon/illustraties Hugo van Look/all rights reserved Uitgeverij Leopold

!

Ondertekening De directie, medezeggenschapsraad, ouderraad en contactpersonen van basisschool de 2e Daltonschool onderschrijven de doelstelling en procedure zoals vastgelegd in dit pestprotocol. De verschillende geledingen hebben het protocol ondertekend, het ondertekende origineel is ter inzage bij de directie. MR Contactpersoon 1 Directie

oktober 2013

22!