PESACH - xsp Volgens Leviticus 23 wordt het mo'ed, dat volgt op de Shabbat, Pesach genoemd. In werkelijkheid worden onder Pesach vier verschillende mo'adiem gerekend: Pesach, het feest van de Ongezuurde Broden, de Eerstelingen, en de Omerperiode. Aangezien al deze mo'adiem een relatie hebben met Pesach, worden ze heden ten dage samengebald in wat het Pesachseizoen genoemd wordt. Onze studie van de Omerperiode hebben wij echter gekoppeld aan de les over Shavuot. PESACH (xsp) en ONGEZUURDE BRODEN (twcmh
gx)
Pesach Exodus 12:3 Exodus 12:6 Exodus 12:8-13
- het apart zetten van het Pesachlam - het slachten van het lam - in de avondschemering - de maaltijd, de laatste plaag en de uittocht
1. De tijd Interpretaties van ‘in de avondschemering’: ~ybr[h !yb (ben ha'arbajim) a. "Tussen de twee avonden" b. Tussen zonsondergang en de duisternis (Karaïeten, Samaritanen) c. Tussen het minderen van de zon en het onder zijn van de zon (Josephus, Misjna en de huidige praktijk) d. Volgens de Misjna (Pesachiem 1:1) begon de jaarlijkse zoektocht naar zuurdesem op de avond van de 14de Nisan, dat is de avond voor de dag van de 14de Nisan. Dit betekent dan dat volgens de oude Joodse traditie het Pesachlam op de middag van de 14de Nisan werd geslacht en dat het gedenkmaal van deze gebeurtenis plaatsvond op de avond van de 15de Nisan. In onze huidige terminologie en naar onze Westerse cultuur zag het er als volgt uit. Laten we aannemen dat de zoektocht naar zuurdesem plaatsvindt op maandag 1 april: De zoektocht naar zuurdesem: maandagavond 1 april – 14de Nisan Het slachten van het Pesachlam: dinsdagmiddag 2 april – 14de Nisan De sedermaaltijd: dinsdagavond 2 april – 15de Nisan 2. De gebeurtenis De Tora geeft ons opdracht om de 15de Nisan apart te zetten als een gedenkdag: "Want Ik zal in deze nacht het land Egypte doortrekken en alle eerstgeborenen, zowel van mens als dier, in het land Egypte slaan en aan alle goden van Egypte zal Ik gerichten oefenen, Ik, de Here" (Exodus 12:12). In de avondschemering van de 14de Nisan, voordat de 15de aanbrak, werd het Pesachlam geslacht. Het bloed van het lam werd aan de beide deurposten en de bovendorpel van de Hebreeuwse huizen gestreken en diende als een teken voor de Heer dat Hij aan dat huis zou voorbijgaan, wanneer de doodsengel zou komen om de eerstgeborene te doden. Daarna moest het lam gebraden worden en door de hele familie opgegeten. 3. De gedachtenis Pesach is dus de tijd om de laatste plaag, de dood van de eerstgeborenen, te gedenken. In de nacht van Pesach trok de doodsengel van huis tot huis, zowel bij de Egyptenaren als de Israëlieten, en doodde iedere eerstgeborene. God had echter opdracht gegeven dat ieder huis waarop het bloed van een Pesachlam gestreken was, beschermd zou zijn tegen de dood. Al haar bewoners zouden in leven blijven. De bewoners moesten het offerlam eten, tezamen met bittere kruiden en ongezuurde broden. Deze plaag bereidde de weg voor het tweede aspect van deze historische gebeurtenis, de uittocht (exodus) van de Israëlitische slaven uit Egypte. De viering van Pesach duurt een dag. Het werd oorspronkelijk gevierd door het eten van een gebraden lam, bittere kruiden en ongezuurde broden. De Israëlieten moesten het overhaast eten omdat God hen op een uiterst wonderbare manier uit de slavernij en uit Egypte zou leiden. De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
10
Ongezuurde broden 1. De tijd Van de 15de tot de 21ste Nisan. De Israëlieten kregen de opdracht om op de hielen van Pesach - in feite begint het dezelfde avond en duurt zeven volle dagen - tevens het feest van ongezuurde broden te vieren. 2. De gebeurtenis De tekst in Exodus luidt: "Onderhoudt dan het (feest der) ongezuurde broden, want op deze zelfde dag leid Ik uw legerscharen uit het land Egypte. Daarom moet gij deze dag onderhouden in uw geslachten als een altoosdurende inzetting" (Exodus 12:17). 3. De gedachtenis Het Pesachoffer herinnert aan de plaag. Het feest van ongezuurde broden herinnert aan de uittocht. De tekst geeft aan dat, terwijl Pesach specifiek gegeven is om de plaag te gedenken van de dood van de eerstgeborenen en de bevrijding daarvan, door vertrouwen te stellen op het bloed van het Pesachoffer, het feest van de ongezuurde broden gegeven is om het hele gebeuren van de uittocht te gedenken. Het feest werd onderhouden door een hele week brood te eten dat niet gerezen was, omdat er geen zuurdesem in was. Dit brood ("matse" genaamd) vormt een beeld van het feit dat de kinderen van Israël zo vlug weggetrokken zijn uit Egypte dat er geen tijd was om het brood te laten rijzen. Beide als een geheel gezien - In onze tijd worden alle zeven dagen van het feest "Pesach" genoemd. In feite wordt dat al zo gedaan vanaf de periode van de Tweede Tempel. Josephus zegt dat de term "Pesach" gewoonlijk zowel voor Pesach gebruikt wordt, als voor het feest van de ongezuurde broden.1 Dat gebruik zien we ook al in de Tenach: Exodus 34:25; Ezechiël 45:21; Deut. 16:16; 2 Kronieken 30:13,21 en Ezra 6:22. In essentie is Pesach een dag waarop specifiek de dood van de eerstgeborenen en de redding door het bloed van het lam worden herdacht. Ongezuurde broden begint op Pesach en duurt een week. Het specifieke van deze week is dat er ongedesemd brood wordt gegeten. Het doel van het feest is dat de uittocht van de Israëlieten uit Egypte naar de vrijheid, welke overhaast plaatsvond, herdacht wordt.
Het historisch belang voor Israël 1. De traditionele Joodse benaming Z'man Cheroeteenoe, wntwrx !mz, of "De tijd van onze bevrijding". Volgens de Thora duurt het Pesachfeest een dag. Deze ene dag is echter van enorm historisch belang voor Israël. Dit vinden we terug in de traditionele Joodse benaming voor deze dag: Z'man Cheroeteenoe, wntwrx !mz, of "De tijd van onze bevrijding." Het is de tijd waarin het volk Israël door de sterke hand van God bevrijd is uit de slavernij van Egypte en uit het land Egypte is weggevoerd. 2. Veel verwijzingen in de Tenach Pesach is gedurende de gehele Joodse geschiedenis een van de belangrijkste mo'adiem. Aangezien deze feestdag de belangrijkste viering was van de vrijheid en de onafhankelijkheid van Israël, is het geen wonder dat "de regelmatige verwijzingen in het Oude Testament naar die bevrijding een bron van hoop vormden voor de toekomstige verlossing van het volk." 2 3. De doodstraf Inderdaad geldt: "het grote belang van de riten van Pesach verschaften dit feest een bijzondere centrale plaats in het godsdienstige leven van het antieke Jodendom."3 We zien bijvoorbeeld dat het niet vieren van Pesach in de Thora een van de redenen is voor het voltrekken van de doodstraf (Numeri 9:13). Daarbij komt dat regelmatig in de Tenach het vieren van Pesach opnieuw opgestart wordt, zoals in de tijd
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
11
van Jozua (Jozua 5:10-11) en tijdens de koningen Hizkia (2 Kronieken 30:1) en Josia van Juda (2 Koningen 23:22-23; 2 Kronieken 35:18). 4. Na de terugkeer uit de ballingschap Bovendien is Pesach een van de feesten die de Judeërs die uit de ballingschap uit Babel teruggekeerd waren, vierden. We kunnen dit lezen in Ezra 6:22. Tenslotte is er overvloedig bewijs dat Israël Pesach vierde gedurende de periode van de Tweede Tempel, toen de Messiaanse verwachtingen zeer hoog waren. 5. Niet altijd een gelukkige tijd Het is zeker niet zo dat Pesach altijd een gelukkige tijd geweest is voor het volk Israël. Josephus vertelt, bijvoorbeeld, over het Pesachfeest dat vlak voor de verwoesting van de Tweede Tempel heeft plaatsgevonden. Hij vertelt ons dat de stad Jeruzalem dat jaar - het jaar 70 van onze jaartelling aangegroeid was tot meer dan twee miljoen mensen. Omdat de Romeinen de stad belegerden en uiteindelijk innamen, werden de meeste van deze arme feestvierders jammerlijk het slachtoffer van deze situatie. De meeste van de gelovigen zijn door hongersnood en door het zwaard gedood. Josephus schrijft derhalve: "Nu was het hele volk door een lotsbeschikking opgesloten in een gevangenis en de stad was, terwijl de oorlog haar omringde, volgepakt met mensen. Het aantal slachtoffers was dan ook groter dan welke menselijke of goddelijke oorzaak ooit eerder bewerkt had."4 6. De toekomstige uittocht Ondanks dergelijke tragische gebeurtenissen is Pesach altijd het symbool bij uitstek geweest voor de hoop van het Joodse volk op verlossing en bevrijding. Dit vinden we bijzonder in de geschriften van de Bijbelse profeten. Jeremia schrijft, bijvoorbeeld, dat Pesach zal dienen als een model voor een grote toekomstige bevrijding die God zal bewerken voor het volk Israël, wanneer Hij hen op een wonderbare wijze vanuit de verstrooiing terug zal voeren naar het land (Jeremia 16: 14-15). Ezechiël kijkt ver vooruit naar de Messiaanse tijd, wanneer Yeshua terug zal keren naar de aarde en als koning zal regeren te Jeruzalem. De profeet verklaart dat een van de dingen waar de Messias voor zal zorgen zal zijn dat Israël weer Pesach zal vieren op een manier die de Heer waardig is (Ezechiël 45:21-24).
De betekenis voor de geloofsleer Pesach is een feest vol theologie. Kijk eens naar de volgende theologische termen die met regelmaat gebruikt worden om de historische gebeurtenissen van Pesach te beschrijven. Het is niet moeilijk het geestelijke belang hiervan in te zien. 1. Verlossing De definitie - De eerste en belangrijkste soteriologische (redding) leer verbonden met Pesach is de leer van de verlossing. Verlossing heeft te maken met het bevrijden van slaven door het betalen van een som geld. De verlossing uit Egypte - Dit is natuurlijk de belangrijkste boodschap van Pesach. De slaven waren de Israëlieten. De meesters waren de Egyptenaren. Het boek Exodus vertelt ons dat het een zware en brute slavernij was. De kinderen van Israël werden totaal gedomineerd door hun Egyptische meesters. Het was een zware tirannie waaraan de kinderen van Israël hulpeloos overgeleverd waren. Ze waren niet in staat zichzelf te bevrijden. Ze hadden een verlosser nodig. En dat is precies wat de Heilige voor Israël gedaan heeft. Ze werden uit de slavernij weggevoerd door een groot wonderwerk van God, dat Hij ten uitvoer bracht toen de doods engel aan de huizen voorbij ging waar het bloed van het Pesachlam aan gestreken was. Dit werk vond zijn hoogtepunt toen God Israël door Zijn sterke en uitgestrekte arm uit Egypte leidde. Ze werden bevrijd uit het slavenjuk opdat zij hun nieuwe meester, de Heer hun God, zouden kunnen dienen.
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
12
Verlossing van de zonde - Op dezelfde manier beschrijft het B'riet Chadasja (Nieuwe/Vernieuwde Verbond) de wrede tirannie waar alle mensen onder lijden wegens de slavernij onder de zonde. De zonde is zo dominant dat we niet alleen beschreven worden als slaaf aan de zonde (Romeinen 6), maar ook als geestelijk dood wegens de zonde! (Efeziërs 2:1). Omdat de ketenen waarmee de zonde ons gevangen hield zo sterk waren, was er iemand anders nodig om ons te verlossen. We konden het zelf niet bewerken. Daarom heeft God Yeshua aan de boom laten gaan, opdat Hij verzoening zou brengen voor onze zonden. God zond de Geest van God om ons tot leven te wekken. Hij heeft de verzoening voor ons individueel toegepast en heeft ons geïdentificeerd met de dood, de begrafenis en de opstanding van Messias. Daar komt nog bij, zoals in Efeziërs 2 staat, dat zelfs het vermogen om in Yeshua te geloven, om zo de volbrachte verlossing te ontvangen, een geschenk is geweest van God Zelf. Aldus kunnen we zeggen dat onze verlossing van begin tot einde een genadegave is. Daar komt bij dat er een prijs betaald is om te verlossen. Het B'riet Chadasja vertelt ons dat het bloed van Messias ons verlost heeft. Het bloed van Messias is de losprijs die betaald is om ons vrij te zetten. d. Vrijheid om te dienen - Tenslotte wordt ons ook geleerd dat we niet vrij gemaakt zijn om te doen wat we maar willen. Omdat de Messias ons gekocht heeft met Zijn bloed, zijn we nu Zijn eigendom! Dit lezen we duidelijk in 1 Korintiërs 6:19-20: "... en dat gij niet van uzelf zijt. Want gij zijt gekocht en betaald. Verheerlijkt dan God met uw lichaam." 2. Bevrijding De definitie - Naast het thema verlossing komen bij Pesach ook de thema's bevrijding en redding sterk naar voren. Er zijn drie termen die we voortdurend met elkaar kunnen verwisselen bij het bestuderen van deze leer. Dat zijn bevrijding, redding, en gespaard zijn voor. De bevrijding tijdens de exodus - Naast het thema verlossing komen bij Pesach ook de thema' s bevrijding en redding sterk naar voren. Er zijn drie termen die we voortdurend met elkaar kunnen verwisselen bij het bestuderen van deze leer. Dat zijn bevrijding, redding, en gespaard zijn voor. Misschien is het beste beeld van Pesach dat bij deze concepten past, wanneer we ons de kinderen van Israël voorstellen aan de oever van de Rietzee. Hier ligt een watervlakte voor hen die ze niet kunnen oversteken, rechts en links van hen ligt een dodelijke woestijn, en het tot de tanden gewapende Egyptische leger komt in grote haast naderbij. Terwijl het gevaar van een totale uitroeiing zo nabij was, leidde Moshe hen naar de oever van de zee, stak zijn staf voor zich uit en riep: "Vreest niet, houdt stand, dan zult gij de verlossing des Heren zien!" (Exodus 14:13) Op het moment dat ze geconfronteerd werden met de volledige hulpeloosheid van hun situatie, kwam God hun te hulp en bevrijdde hen. Onze redding - Dit is precies wat er is gebeurd in ons geestelijk leven. Op een soevereine wijze heeft God de gebeurtenissen in ons leven zo bewerkt dat we op een punt gekomen zijn waarop we ons zijn gaan realiseren dat we geestelijk volledig hulpeloos waren om ons te kunnen redden uit de slavernij van de zonde en de gevolgen daarvan. Op het punt aangekomen waar we geen stap meer verder konden, is Hij in ons leven gekomen en heeft ons gered. Galaten 4:4 zegt met het oog hierop: "Maar toen de volheid des tijds gekomen was, heeft God Zijn Zoon uitgezonden..." 3. Heiliging De definitie - Heiliging betekent: apart gezet worden voor een speciaal doel. Er wordt niet noodzakelijk ethisch correct handelen mee bedoeld. Centraal staat het idee van apart gezet zijn. De Israëlieten - Een van de redenen waarom de Heer Israël verlost en bevrijd heeft, is om de kinderen van Israël los te maken van de ketenen van de zonde, opdat ze Hem volledig zullen kunnen dienen. Dat is toch wat Moshe voortdurend eist van farao met de woorden: "Laat mijn volk gaan, om mij te dienen in de woestijn" (Exodus 7: 16) Het idee waar hier uitdrukking aan gegeven wordt, is dat de. Heer Israël geheiligd heeft. Hij heeft Israël apart gezet van de rest van hun wereld en tot Zichzelf gebracht opdat ze Hem zouden kunnen dienen. Dit is wat de Schrift bedoeld wanneer Israël "een heilig volk" (Exodus 19:6) wordt genoemd. Heiligheid verwijst daarbij niet zozeer naar hun daden of leefstijl, maar naar het feit dat God ze apart heeft gezet voor Zichzelf. We kunnen op dit punt zeggen dat ze vanwege het feit dat ze heilig zijn ook moeten leven naar wat ze zijn: een heilig volk, dat een heilig leven leidt. De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
13
Alle gelovigen - Op dezelfde manier heeft God alle gelovigen van alle eeuwigheid af apart geplaatst en uitverkoren om eeuwig leven te beërven. Op het bepaalde moment in tijd en plaats in de geschiedenis is Messias gestorven voor onze zonden. Door in Hem te geloven, heeft God ons gemaakt tot een nieuwe schepping en noemt ons "heiligen", waarmee Hij aangeeft dat wij voor Hem apart gezet of geheiligd zijn. Heiliging betreft verleden, heden en toekomst: Van eeuwigheid her Heden Toekomst
Efeziërs 1:3 1 Korintiërs 6:11 (aoristus) Hebreeën 10:14 1 Petrus 3:15 1 Thessalonissenzen 3:13; 5:23 1 Johannes 3:2
Het eten van de matse, brood zonder zuurdesem, is een goed beeld van onze heiliging. Zuurdesem is een Bijbels beeld voor de zonde. Wanneer we brood eten zonder zuurdesem, dan beeld ons dat af als een verlost volk waar alle zonde uit weggenomen is.
De viering van het feest 1. Er is geen door God aangewezen plaats meer om het Pesachoffer te brengen We kunnen de manier waarop in de Bijbel Pesach en Ongezuurde Broden werd gevierd niet meer nadoen omdat er eenvoudigweg geen mogelijkheid meer is om een Pesachlam te offeren. Er is geen door God aangewezen plaats meer waar het Pesachoffer gebracht kan worden en vanaf de vernietiging van de Tweede Tempel is er nooit meer zo een plaats geweest. 2. Vernieuwingen tijdens de periode van de Tweede Tempel Ook in de dagen van de Tweede Tempel echter had het Joodse volk al aan de rite van de oorspronkelijke Bijbelse viering allerlei nieuwe zaken toegevoegd. Veel Bijbelgeleerden verwijzen voor de oorsprong van deze gebruiken naar de tijd van de Bijbelse Ezra, de wetgeleerde. Het zingen van de Hallel - Een Bijbelgeleerde, Abraham P. Bloch geeft als suggestie dat de eerste stap in de ontwikkeling van een vernieuwde Pesachviering plaatsvond toen de gewone Israëlieten zich gingen voegen bij het koor van de Levieten tijdens het zingen van de Hallelpsalmen (113-118) in de Tempel. Traditioneel werden deze psalmen gezongen tijdens de feesten, in het bijzonder wanneer tijdens het Pesachfeest de lammeren geslacht werden. De seder thuis - Bloch zegt dan dat deze ontwikkeling nog een stap verder ging toen het Hallel gezongen ging worden tijdens de privévieringen in de huizen in Jeruzalem. Dit, zegt hij, was het begin van wat wij heden ten dage de Pesachseder noemen.5 De Mishna - We hebben ruimschoots bewijzen in de Mishna (Tractaat Pesachiem) dat tijdens de late periode van de Tweede Tempel, veel van de gebruiken die het joodse volk heden ten dage in de seder thuis verrichten, toen al in de seder in Israël thuis gedaan werden. Het woord "seder" (rds) is een Hebreeuws woord dat "orde" betekent. Het geeft aan dat er een vaste orde of ritueel is voor het vieren van Pesach. Daarbij komt dat er zowel in de Jeruzalemse Talmoed als in de Babylonische Talmoed bewijsmateriaal te vinden is dat er zelfs in de periode van de Tweede Tempel buiten Jeruzalem individuele vieringen thuis geweest zijn, uiteraard zonder het gebruik van een Pesachlam. - 4 bekers wijn - De kiddoesj (wijn) - Het kind stelt de vragen - De vader geeft de antwoorden - Het eten van de in de Bijbel geboden spijzen - Hallel
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
14
Zoals eerder gezegd, is een groot deel van de orde die heden ten dage gebruikt wordt voor de viering van Pesach al tijdens de late periode van de Tweede Tempel gebruikt. Dat zijn onder anderen: het uitspreken van een inleidende kiddoesj over de wijn, het indopen van de kruiden, de drie vragen (heden ten dage vier) die door een kind gesteld worden, de vader die de vragen beantwoordt, het nuttigen van de door de Bijbel bevolen spijzen: het Pesachlam, de bittere kruiden en de matses, het drinken van vier bekers wijn, en het zingen van de Hallel. De Haggada - Heden gebruiken de meeste van ons een boek om ons door de seder heen te leiden. Dit wordt een Haggada genoemd. Dat komt van het Hebreeuwse woord, l'hagid, dyghl, "vertellen." De eerste keer dat naar wij weten de term Haggada gebruikt is om te verwijzen naar de Pesachseder, was in het midden van de derde eeuw van onze jaartelling in Babylon.6 De eerste versie van een geschreven Haggada vinden we in een gebedsboek dat is samengesteld door Rav Amram Gaon, rond het jaar 850 van onze jaartelling. In deze siddoer vinden we de eerste complete tekst van een Haggada. De Haggada die het meest lijkt op onze huidige versie is samengesteld door de Rambam en staat in zijn Mishnah Torah (12de eeuw van onze jaartelling). De eerste losse versies van de Haggada zijn niet verschenen voor de 12de eeuw. 7 De Haggada bevat teksten uit de Bijbel, uit de Midrasj (vroeg-rabbijns commentaar op de Bijbel), uit de Mishna, en andere teksten van onbekende of betwiste oorsprong. Het is samengesteld met slechts één doel voor ogen: om de mensen die deelnemen aan de seder het verhaal van Pesach te vertellen. Als de Haggada op de juiste manier begrepen wordt en aangepast wordt aan de standaard van de Bijbel, kan het een geweldig instrument zijn om ieder van ons te helpen in de Pesachviering thuis. Natuurlijk moeten alle Pesachvieringen de oorspronkelijke Bijbelse gebeurtenissen en spijzen vermelden. Er moet ook een sfeer van aanbidding en vreugde heersen, alsook moet er ruimte zijn om de belangrijke leerstellingen van Pesach, inclusief de dood en opstanding van Messias, te bespreken. DE EERSTELINGEN (~yrwbybh
~wy)
De basis van de mo’ed van de eerstelingen Tijdens het feest van de Ongezuurde Broden vindt een mo'ed plaats, dat vaak over het hoofd gezien wordt, waarin de eerstelingen (eerste vruchten) van de gerst, met kaf en koren, aan de Heer aangeboden worden. Het is het offer van de eerstelingen. 1. De twee mo'adiem van de eerstelingen Later, nadat 49 dagen afgeteld zijn, is er een ander offer van de eerstelingen, namelijk het offer van de tarweoogst. In het licht daarvan, verwijzen we naar het offer van de Pesachweek als het "eerste offer van de eerstelingen." Zo lezen we in Leviticus 23:10-11: "Spreek tot de Israëlieten en zeg tot hen: Wanneer gij komt in het land dat Ik u geef, en de oogst daarvan binnenhaalt, dan zult gij de eerstelingsgarve van uw oogst naar de priester brengen, en hij zal de garve voor het aangezocht des Heren bewegen, opdat gij welgevallig zijt; daags na de sabbat zal de priester die bewegen." 2. De problemen Hoewel het zo eenvoudig klinkt, is dit offer omringd met controversen. De problemen komen voort uit twee oorzaken. Ten eerste is er een flink verschil van mening over de vraag wanneer dit offer moet plaatsvinden. Het probleem is dat de tekst van de Thora zegt dat de mo'ed van de eerstelingen gevierd moet worden: "daags na de Shabbat" (Lev.23:11). Naar welke Shabbat gedurende de Pesachweek verwijst de tekst? Er zijn twee mogelijkheden: a. De 7de dag, Shabbatdag, van de Pesachweek "De priester kaste van de Sadduceeën hield eraan vast dat de Shabbat waar hier naar verwezen wordt, de Shabbat is tijdens de Pesachweek."8 Volgens de Sadduceeën moest het offer dus altijd gebracht worden op de zondag die volgde op de Shabbat van de Pesachweek.
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
15
b. De dag van Pesach zelf, aangezien deze een dag van Shabbatsrust genoemd wordt. De Farizeeën, de voorlopers van de rabbijnen, meenden dat Shabbat in deze context niet letterlijk "Shabbat" betekent maar "rustdag", en dat met die rustdag de dag van Pesach bedoeld wordt."9 Volgens de Farizeeën moest het offer gebracht worden op de tweede dag van Pesach. De controverse beperkte zich echter niet tot het verschil tussen de Sadduceeën en de Farizeeën. De Karaïeten, een klein Joodse groep tijdens de Middeleeuwen die de autoriteit van de rabbijnen verwierpen, stemden in met de Sadduceeën. De grote meerderheid van de Joden is echter tot op de dag van vandaag trouw gebleven aan de uitleg van de Farizeeën. We moeten niet vergeten dat er ook nog andere meningen zijn. Bijvoorbeeld: "de Falasja's [nogal een negatieve naam] uit Ethiopië leggen deze woorden zo uit: de dag nadat Pesach voorbij is..."10 Ten tweede is er de betekenis van de "omer" - in Leviticus 23:10, rmw[. Volgens Michael Strassfeld betekent het woord "omer" letterlijk "een maat."11 Wanneer we echter de andere plaatsen bekijken waar het woord in de Tenach gebruikt wordt (naast onze passage in Leviticus wordt het nog vier keer gebruikt 12 ), dan zien we al snel dat de primaire betekenis van het woord "schoof" is, zoals het ook meestal vertaald wordt.13 De hoeveelheid graan die op dit eerste Eerstelingenfeest geofferd moest worden, was een schoof gerst, die een hoeveelheid moest hebben van een omer.
Wat heeft de mo’ed van de eerstelingen voor Israël betekent? 1. Moeilijk vast te stellen Het is moeilijk om precies vast te stellen wat dit mo'ed betekend heeft voor het volk Israël in die dagen. De reden daarvoor is dat er zo weinig geschreven materiaal over is. 2. Een feest met een dubbele betekenis Wat we wel weten is dat door deze feestdag de dubbele betekenis van de Pesachweek benadrukt werd, namelijk het gedenken van de verlossing en het danken voor het land. De verlossing stond centraal gedurende Pesach en Ongezuurde Broden. Het land stond centraal tijdens de eerste Eerstelingen. 3. Een vreugdevol vooruitzien op de dingen die nog komen. Tijdens de Pesachweek begon de eerste graansoort, namelijk gerst, te rijpen. Volgens veel gezaghebbende stemmen (zie de discussie hierboven) werden de eerste gerijpte schoven van de gerstoogst (de omer) tijdens de Pesachweek op het feest van de Eerstelingen geofferd. De afsluiting van dit landbouwfeest zou 50 dagen later plaatsvinden op Shavuot, wanneer de eerstelingen van de nieuwe tarweoogst in de Tempel geofferd zouden worden. Natuurlijk zijn alle eerstelingenfeesten vreugdevolle feesten. Het beste en mooiste van de nieuwe oogst werd aan de Heer geofferd, uit dank voor wat Hij de aarde had doen voortbrengen, alsook in vertrouwen vooruitlopend op de overvloedige oogst die te rijpen stond. We hebben de volgende samenvatting van het feest van de Eerstelingen: "In verslagen die daarmee overeenstemmen lezen we dat in de tijd waarin de Tempel nog in Jeruzalem stond, de pelgrims ook na het vieren van de Pesachavond nog in de stad bleven. Op een bepaald moment van die week ging men ertoe over om voor het altaar van God een omer van de vroegst gerijpte gerst te bewegen, waarmee de telling van de 49 dagen begon waarin de gerstoogst op de verschillende akkers door het gehele land Israël tot rijping zou komen - een telling die zelf tot haar volle rijping zou komen op het feest van Shavuot. En na de zevende dag keerden zij terug naar huis."14
De betekenis voor de geloofsleer 1. Aanvaarding Er is een aspect dat dit offer sterk doet verschillen van het tweede eerstelingenoffer dat op Shavuot gebracht moest worden en dat we binnenkort zullen behandelen. De tekst in Leviticus 23:11 zegt ons: "En De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
16
hij zal de garve voor het aangezicht des Heren bewegen, opdat gij welgevallig zijt" (cursivering is van de auteur). Het feit dat de hele schoof (garve) voor de Heer bewogen werd, betekent dat zowel het kaf als het koren aan de Heer geofferd werden, "opdat gij welgevallig zijt." 2. Het beeld in de Thora Dit verschaft ons een levendig beeld in de Thora waarin we onszelf mogen zien als aanvaard in Messias. a. In Messias zijn we een nieuwe schepping. Het "graan" is een beeld van de nieuwe schepping. b. Als nieuwe scheppingen hebben we een "voorhang" van vlees, waar de zonde heerst. Het "kaf" is een beeld van de voorhang van het vlees. c. God heeft ons onvoorwaardelijk aanvaard. Romeinen 5:8 3. De opstanding van Yeshua? Er zijn nogal wat gelovigen die menen dat Yeshua op de mo'ed van de eerstelingen opgestaan is uit de dood. De kwestie van de tijd en datum van Zijn dood en opstanding is veel te gecompliceerd voor onze studie.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Flavius Josephus, Antiquities of the Jews XJV.2.1 and XVII 9.3. The International Standard Bible Encyclopedia. "Passover", p. 676. Abraham P. Bloch, The Biblical and Historical Background of the Jewish Holy Days, p. 119. Flavius Josephus, The Jewish War, VI.9.3-4. Bloch, op. cit., pp. 124-125. Idem., p. 146. Philip Goodman, The Passover Anthology, pp. 70-79. Idem., p. 166. Idem. Michael Strassfeld, The Jewish Holidays: A Guide and Commentary, p. 49. Idem., p. 47. Zie Deuteronomium 24:19; Rut 2:7,15; en Job 24:10. Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon, p. 771. Arthur I. Waskow, Seasons of Our Joy, p. 137.
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
17
