Persona praktijk voor APS en psychosociale therapie
Rootveld 15 – 9903 CB Appingedam Emmastraat 3 - 9671 AP Winschoten
Gratis E-publicatie:
Hoe gedachten je leven regisseren
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]
De ruimte (geest) Wandel je wel eens in de natuur? En heb je dan wel eens lopend of zittend op een bankje naar de lucht gekeken? Dan heb je onderstaande afbeelding vast wel eens gezien.
Afbeelding 1: onbewolkt (openheid, ruimte)
Wanneer je dan wat langer op dat bankje zit, en je ontspant, dan zie je, tenminste wanneer je goed kijkt, dat de lucht continue in beweging is. Die lucht blijft niet blauw. Bijvoorbeeld er ontstaat na een poosje onderstaand beeld.
Afbeelding 2. Het wordt bewolkt (er ontstaan gedachten)
En wanneer je dan nog wat langer op dat bankje blijft zitten dan zou onderstaand beeld kunnen ontstaan.
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]
Afbeelding 3: Meer en meer ontstaat de bewolking (gedachten, gevoelens)
Bewustzijn Zo kun je de eerste afbeelding, de hemelsblauw lucht, voorstellen als je geest. Een geest die helemaal leeg is. Er zijn geen gedachten; je geest is in rust. Er is vrede. Doch na een poosje dient er zich een gedachte aan. Dat kan een herinnering zijn (denk bewustzijn :verleden), iets wat er aan zit te komen (denkbewustzijn: toekomst), iets wat je ziet (object), een gevoel wat je bezig houdt (subjectieve ervaring) of iets wat je hoort, ruikt, proeft (zintuiglijke ervaring). Die blauwe lucht is dan opeens niet blauw meer. De openheid (ruimte) die wordt langzamerhand kleiner door de wolken (gedachten) die zich aandienen. Langzamerhand verdwijnt er dan steeds meer blauw en komen er meer wolken. Dat kun je vergelijken met afbeelding 2. Er komen meer wolken (gedachten) doordat de eerste gedachte, een tweede gedachte uitlokt. Bijvoorbeeld: je zit op het bankje en een herinnering aan een gebeurtenis eerder die dag komt voorbij (verleden). Je had een meningsverschil met iemand wat niet is uitgesproken (eerste gedachte). Op het moment dat je daar aan denkt ontstaat er een vervelend gevoel in je lijf, wat je herkent als bijvoorbeeld boosheid of verdriet. Doordat jij je gaat bemoeien met dat gevoel, door daar over na te denken ontstaat er een tweede gedachte, en wordt de blauwe kleur van de hemel meer en meer verdrongen (zie afbeelding 3). Het kan dan niet anders of er ontstaat een derde gedachte of het gevoel (je boosheid, verdriet neemt toe) en voordat je eraan denkt ontstaat onderstaande afbeelding.
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]
Afbeelding 4: Bewolkt (in het web van gedachten en gevoelens)
Van onderstaande afbeelding, de rust in je geest is dan geen sprake meer.
Zo raak je vast in een web van gedachten, gevoelens en ontstaat er een opgefoktheid in je hoofd en lijf. Dat doe je allemaal zelf en kun je niet bij een ander neerleggen.
Denken We denken wat af. Wanneer er 1 lichaamsdeel is wat continue overuren draait is het vaak onze geest. We maken ons zorgen, kunnen bepaalde zaken niet van ons af zetten (loslaten) en blijven dan hangen in het verleden of we zijn bezig om bepaalde zaken in de toekomst te projecteren die nog niet eens aanwezig zijn. Zo kunnen we onmogelijk genieten. Ga maar eens terug in gedachten naar dat bankje waarop je zat. Eerst was er serene rust in je hoofd en na een poosje ontstaan er dan gedachten en die gedachten lokken een volgende gedachte uit. Doordat je dan zo in je gedachten wereld zit, maak je dan nog wel contact met dat wat er op dat moment aan ervaringen, te horen, te zien, te ruiken, te voelen, aanwezig zijn? De kleuren in de lucht, de vogels die tsjilpen of zingen, de bloemen die hun geur en pracht laten zien, de bomen, dieren etc?
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]
Dat is onmogelijk, want door die gedachten die je bezig kun je nooit aanwezig zijn bij de ervaring wat zich aandient in het huidige moment. Kortom, je zit gevangen in een gedachten fuik.
Angst en somberheid Zo ontstaat stress en wanneer stress te lang aanhoudt in de tijd ontstaat angst of somberheid, waardoor hyperventilatie, een paniekaanval of langdurige somberheid kan ontstaan. Door die angst en somberheid is jouw hemel dan vaak bewolkt. Er is af en toe wel eventjes die blauwe kleur, doch die wordt al weer gauw overschaduwt door wolken (gedachten, gevoelens) en voordat je het in de gaten hebt ontstaat onderstaande afbeelding. Een ontlading van de opgebouwde spanning.
Afbeelding 5: onweer (ontlading van spanning: angst en/of somberheid)
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]
Wanneer je niet oppast dan kun je vaak blijven hangen in afbeelding 4 en wanneer je daar dan te lang in verblijft dan ontstaat afbeelding 5. Spanning wil zich altijd ontladen. En dat moet ook. Spanning krijgt dan vaak kenmerken zoals gevoelens van angst, onrust, somberheid en die gaan meestal gepaard met tal van lichamelijke klachten, zoals lage rugpijn, nek- en/of schouderklachten, obstipatie, exzeem etc. ( dit worden ook wel psychosomatische klachten genoemd). Maar ook kunnen daar weer chronische klachten uit ontstaan zoals CVS, fibromyalgie, ME, Migraine of lichamelijke klachten waarvoor geen medische oorzaak is te vinden. Je lichaam is eigenlijk voortdurend gespannen, raakt uitgeput en door die uitputting raakt je metabolisme (stofwisseling) ontregeld.
Geboorte (ruimte)
Afbeelding 6: ruimte (een lege geest)
Een kind in de leeftijd tussen 0 en 2 jaar is zich nog niet bewust van het denken. Het kind is een met alles wat het ziet en aanraakt en bevindt zich wat dat betreft nog in de blauwe lucht. Voor het kind zijn er nog geen wolken (gedachten). Dit wordt anders wanneer het kind leert dat het Jan of Marie heet en in aanraking gaat komen met geboden en verboden (leren). Het kind komt dan uit het paradijs (lege geest, ruimte). Meer en meer begint het kind zich te ontwikkelen, de hersenen maken steeds meer verbindingen (neuronen), bepaalde structuren ontwikkelen zich steeds meer en er ontstaan gedachten. Die blauwe lucht is dan opeens niet altijd blauw meer, doch er komt af en toe bewolking (gedachten) voorbij. Bijvoorbeeld: klaas van 6 jaar, ervaart dat hij maar 1 vriendje heeft terwijl zijn buurjongen er veel meer heeft. Of Janneke van 12 die op facebook ontdekt dat haar vriendin wel wordt uitgenodigd voor een feest en zij niet.
Naarmate het kind ouder wordt en zijn ontwikkelingsfasen doorloopt is er dan steeds een afwisseling van eerdere afbeeldingen. Dat is niet erg, hoort bij het leven doch het wordt vervelend en pathologisch wanneer je continue in afbeelding 4 of 5 verblijft. Helaas zijn er tal van mensen die daarin verblijven.
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]
De herontdekking van de ruimte Gedachten komen, gedachten gaan. Gevoelens komen, gevoelens gaan. Heb je daar wel eens bij stil gestaan? Vaak sta je daar niet bij stil omdat je verblijft in een soort van film van gedachten en gevoelens waardoor het allemaal erg concreet aanvoelt. Heb je wel eens ervaren dat je maar aan 1 gedachte kunt denken? Dat het onmogelijk is om aan meerdere gedachten te denken? Wist je bijvoorbeeld dat negentig procent van wat je denkt eigenlijk maar shit is. Dus waarom zou jij je zo bemoeien met al die gedachten. Het kost alleen maar energie en die energie zou je beter anders kunnen gebruiken. Toch? Het denken zou je kunnen zeggen heeft macht in je ontwikkelt en dat denken dat geeft die macht zo 1,2,3 maar niet op. Daarvoor heeft het te lang geregeerd. Maar zoals regeringen struikelen en uiteen vallen zo kan het ook met de macht van dat denken gaan. De eerste stap daar naar toe is:
Bewustwording We denken vaak dat we ons bewust zijn van, maar is dat wel zo? Ben jij je eigenlijk wel bewust van wat je denkt? Of ga je zo in je gedachten op dat…… Heb jij je weleens afgevraagd of dat wat je denkt waar is? En zo ja, als je aan iets denkt, hoe weet je dit dan zo zeker of het wel klopt van wat je denkt? Mensen die bijvoorbeeld kampen met angst, die denken altijd te weten dat hun iets gaat overkomen. Daar geloven ze in. Dat is hun waarheid. Maar is dit wel zo. Het denken kan niets met het huidige moment. Het denken put zijn kennis uit de opgeslagen informatie en die informatie ligt opgeslagen in je hersenen. Dus wat het denken doet is niets anders dan vergelijken en die informatie plakken op. Laten we eens naar een voorbeeld kijken. Henk is 25 jaar en durft geen winkel meer in. Want enkele weken geleden heeft hij in een winkel iets vervelends meegemaakt. Hij stond voor de kassa, moest wachten want het was er druk en warm, en opeen begon hij te zweten, werd duizelig en zijn ademhaling raakte ontregeld. Henk heeft zijn spullen razendsnel terug gelegd en is de winkel snel © www.personapraktijk.nl –
[email protected]
gaan verlaten. Sinds die tijd durft hij niet meer naar de winkel en heeft ook moeite om naar buiten te gaan, want stel je voor dat. Zijn ruimte, de ruimte om te bewegen (bewegingsvrijheid), is daardoor een stuk kleiner geworden. Daarnaast is zijn geest continue bewolkt. Er zijn veel zorgen (gedachten) en daardoor ontstaan er vervelende gevoelens. Dat veroorzaakt weer spanning en die spanning zorgt voor angst en zo is de cirkel rond. Henk komt zodoende bijna het huis niet meer uit en zit alle dagen thuis. Henk durft het huis niet meer uit omdat hij bang is dat hem iets overkomt. Maar kan Henk dit weten? Kan Henk absoluut zeker weten dat hem iets overkomt wanneer hij naar buiten gaat? Zijn denken denkt te weten van wel, en Henk gelooft dit maar is dit absoluut waar? Wat gebeurt er nu eigenlijk? Iedere ervaring wordt opgeslagen in je brein. Heel veel informatie bereikt je bewustzijn niet eens. Het merendeel wordt gefilterd en daarvan ben jij je niet bewust. Gelukkig maar. Doch het is anders met ervaringen waarbij sterke emoties of gevoelens zijn betrokken. Die kun je heel snel oproepen. Probeer het maar eens en denk bijvoorbeeld maar aan iets wat je heel erg heeft geraakt. De geboorte van je kind bijvoorbeeld, je eerste zoen, of rapport die niet bijzonder was of een bijna ongeval. Zie je wat er gebeurt wanneer je er aan denkt? Of beter voel je wat er met je gebeurt? Zo is het ook met Henk. Doordat Henk een voor hem hele vervelende ervaring heeft ervaren, is alleen de gedachte eraan al voor hem erg gevoelig. Er ontstaat daardoor in zijn lijf een vervelend gevoel wat Henk labelt als angst.
Afbeelding 7: hersenen
Wanneer Henk denkt aan een winkel, dan wordt in zijn hersenen alarm geslagen. Immers daar ligt een vervelende emotionele ervaring opgeslagen. Dat alarm wat razendsnel wordt afgegeven door een hersenonderdeel (amygdala) gaat Henk dan compleet regisseren. Het verlamt Henk en hij durft niet meer naar buiten. Een ander hersenonderdeel dat verantwoordelijk is voor het logisch denken (neocortex) wordt daarbij compleet overruled. Jammer, want die zou Henk bijvoorbeeld kunnen laten nadenken. Is het eigenlijk wel zo dat wanneer je naar © www.personapraktijk.nl –
[email protected]
buiten gaat dat je iets overkomt? Hoe weet je eigenlijk zeker dat dreigt te gebeuren wat je denkt? Kun je dit echt zeker weten? Waar is het bewijs? Zo ontstaan bijvoorbeeld angststoornissen of depressieve klachten. Simpel omdat een onderdeel van onze hersenen ons iets wil laten geloven. De vraag is of je dit wilt. Onze hersenen leven dus vaak in het verleden. Vanuit het hele grote pakhuis van subjectieve ervaringen wisselt het continue informatie uit en plakt dit op het nu of een denkbeeldige toekomst. Dat is handig als jij je man, vrouw, vader, moeder, vriend of vriendin ontmoet. Maar het wordt minder leuk wanneer je in de schoenen van Henk zou staan.
De weg De weg om uit het moeras van het denken te komen is niets anders dan gedachten te zien voor wat ze zijn. Het zijn maar gedachten en trouwens waar zijn ze? Heb jij weleens een hersenchirurg ontmoet die zijn werk niet meer kon doen omdat hij eerst alle gedachten weg moest schrapen? Daarnaast waarom zou jij je gedachten geloven?
Meer lezen? Byron Katie: 4 vragen die je leven veranderen Gijs Jansen : leef Ernst bohlmeijer : voluit leven
Begeleiding? Indien je na het lezen van deze publicatie nou het idee hebt dat wij iets voor je zouden kunnen betekenen, dan ben je van harte welkom. Je kunt ons op werkdagen telefonisch bereiken tussen 09:00 en 17:00 op 0596 681052 of 0597 452897 of anders via het mail adres onder op de pagina.
© www.personapraktijk.nl –
[email protected]