Pedagogisch beleidsplan
Gastouderopvang De Boomhut
April 2014 Vierambachtsstraat 31 2461 BA Ter Aar 06-42159129
22-5-2014
pag. 1
Inhoudsopgave Inleiding ............................................................................................................................................................................. 3 1. Kindcentrum De Boomhut............................................................................................................................................... 4 1.1 Visie kindcentrum....................................................................................................................................................................4 1.2 Doelstelling peuteropvang ......................................................................................................................................................4 2. De locatie ..................................................................................................................................................................... ...5 2.1 Samenwerking scholen en peuterspeelzaal ............................................................................................................................5 2.2 Kennismaken met de peuteropvang …....................................................................................................................................6 2.3 Contracten ..............................................................................................................................................................................6 2.4 Ruilen van dagdelen ...............................................................................................................................................................7 2.5 Extra dagdelen........................................................................................................................................................................7 2.6 Openingstijden .......................................................................................................................................................................8 3. De groepen .................................................................................................................................................................. ..9 3.1 Peutergroep (2-4 jaar) ............................................................................................................................................................9 3.2 peuter/kleutergroep (2-6 jaar) ...............................................................................................................................................9 3.3 Vroege peuteropvang..............................................................................................................................................................9 3.4 .Pedagogisch medewerker – kind ratio................................................................................................................................10 3.5 Doorstromen van peuteropvang naar de BSO .....................................................................................................................10 3.6 Overgang van peuter-/kleutergroep naar BSO groep (6-13 jaar) .........................................................................................10 3.7 Opendeurenbeleid ...............................................................................................................................................................11 3.8 Dagindeling ..........................................................................................................................................................................11 4. Pedagogische uitgangspunten .................................................................................................................................... ..16 4.1 Algemeen: ontspanning en ontwikkeling .............................................................................................................................16 4.2 Vier opvoedingsdoelen .........................................................................................................................................................16 4.3 Het bieden van fysieke en emotionele veiligheid .................................................................................................................16 a. Wennen....................................................................................................................................................................................16 b. Brengen en halen ....................................................................................................................................................................17 c. Vaste pedagogische medewerkers ...........................................................................................................................................17 d. Communicatie tussen de pedagogisch medewerkers en kinderen..........................................................................................18 e. Duidelijke regels ......................................................................................................................................................................18 f. De omgeving .............................................................................................................................................................................19 g. Hygiëne ....................................................................................................................................................................................19 h. Groepsindeling ........................................................................................................................................................................19 i. Groepsgrootte ..........................................................................................................................................................................20 j. Structuur ..................................................................................................................................................................................21 4.4 Het bieden van gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties ...............................................................21 a. Taal- en denkontwikkeling .......................................................................................................................................................21 b. Motorische ontwikkeling ........................................................................................................................................................23 c. Zelfredzaamheid en zelfvertrouwen .......................................................................................................................................23 d. Zindelijkheid............................................................................................................................................................................24 e. Interesse en talenten ..............................................................................................................................................................24 f. Ervaringsgericht en ontdekkend leren .....................................................................................................................................24 g. Creativiteit ..............................................................................................................................................................................24 h. Initiatief ..................................................................................................................................................................................25 4.5 Het bieden van gelegenheid tot ontwikkelen van sociale competenties .............................................................................25 a. Samen spelen .........................................................................................................................................................................25 b. Begrijpen van emoties ...........................................................................................................................................................25 c. Verantwoordelijkheid dragen .................................................................................................................................................25 d. Voorkomen en oplossen van conflicten .................................................................................................................................25 e. Pesten tegengaan ...................................................................................................................................................................26 4.6 Het meegeven van waarden en normen ..............................................................................................................................26 5. Activiteiten .................................................................................................................................................................. 28 5.1 Soorten activiteiten ..............................................................................................................................................................28 5.2 Rol van de pedagogisch medewerker bij activiteiten ...........................................................................................................29 5.3 Inspraak kinderen ................................................................................................................................................................29 5.4 Materialen ...........................................................................................................................................................................29 5.5 Thema’s ...............................................................................................................................................................................29 6. Contact tussen ouders en De Boomhut ........................................................................................................................31 6.1 Overleg met ouders .............................................................................................................................................................31 6.2 Informatieverstrekking aan ouders ......................................................................................................................................31 6.3 Contact met peuterspeelzaal of andere instellingen............................................................................................................31 6.4 Oudercommissie ..................................................................................................................................................................32 7. Veiligheid en gezondheid .............................................................................................................................................. 33 7.1 Wet- en regelgeving ........................................................................................................................................................... .33 7.2 Veiligheid ...................................................................................................................................................................... …..33 7.3 Gezondheid .........................................................................................................................................................................34 7.4 Samenwerken met ouders ..................................................................................................................................................34 7.5 Kwaliteit personeel en ondersteuning.................................................................................................................................35 7.6 Huisvesting ................................................................................................................................................................... …...35 7.7 De vertaling naar de dagelijkse praktijk ...................................................................................................................... …....36 8. Kinderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking ........................................................................................ 38 9. Dood en rouw .............................................................................................................................................................39 10. Medezeggenschap en communicatie ........................................................................................................................ 40 10.1. Oudercommissie (OC) .............................................................................................................................................. …....40 10.2. Klachtenregeling........................................................................................................................................................ …...40 10.3 Communicatie ............................................................................................................................................................ …..40 10.4 Evaluatie ..................................................................................................................................................................... …..41 11 Tot slot .......................................................................................................................................................................42
22-5-2014
pag. 2
Inleiding
Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan voor de gastouderopvang van De Boomhut. Gastouderbureau De Boomhut maakt onderdeel uit van Kindcentrum De Boomhut. Kindcentrum De Boomhut is een integraal Kindcentrum, gevestigd binnen basisschool De Vosseschans die opvang biedt voor kinderen van 2 tot 13 jaar. Met inzet van gastouders biedt De Boomhut opvang aan kinderen 0 tot 13 jaar. In dit plan wordt nader uiteengezet op welke wijze De Boomhut belangrijke aspecten in de ontwikkeling van kinderen wil borgen. Dit algemene kader geeft richting aan het pedagogisch handelen van de gastouders.
Dit plan is in samenspraak met een gastouder van De Boomhut en de directeur opgesteld en wordt jaarlijks nagelopen en indien nodig bijgesteld. Na de instelling van de oudercommissie zal ook deze geraadpleegd en betrokken worden bij de ontwikkeling van het pedagogisch beleidsplan.
De relatie tussen gastouderbureau, gastouders en ouders is een bijzondere. Gastouders van De Boomhut hebben geen arbeidsrechtelijke relatie met het gastouderbureau. Het pedagogisch beleidsplan maakt wel onderdeel uit van de wettelijke eisen die gesteld worden aan gastouderopvang. Over de pedagogische aanpak maken de ouders en gastouders afspraken. Samen leggen zij de uitgangspunten vast in een pedagogisch werkplan. In het pedagogisch werkplan kunnen ouders en gastouders vastleggen hoe afspraken vanuit het pedagogische beleidsplan worden uitgevoerd. De Boomhut adviseert gastouders om het pedagogisch beleidsplan als uitgangspunt te nemen voor hun handelen in de dagelijkse praktijk. De Boomhut ziet het als haar taak om gastouders goed te informeren. Dit doet zij middels een werkmap die gratis aan alle gastouders wordt verstrekt. In deze werkmap bevinden zich de documenten die voor het goed functioneren van de gastouder van belang zijn, waaronder natuurlijk dit pedagogisch beleidsplan.
De Boomhut is lid van de Brancheorganisatie Kinderopvang. Met dit lidmaatschap geeft De Boomhut invulling aan de kwaliteitsdoelstellingen van onze organisatie. Ouders kunnen erop vertrouwen dat wij werken volgens het Convenant Kwaliteit Kinderopvang, de CAO Kinderopvang en de algemene voorwaarden voor gastouderopvang, dagopvang en BSO. Als u naar aanleiding van ons beleidsplan nog vragen heeft, kunt u contact met ons opnemen. Miranda Hooghart De Boomhut april 2014
22-5-2014
pag. 3
1. Gastouderopvang De Boomhut
Gastouderopvang De Boomhut biedt kinderen van 0 tot 13, naast de gezinssituatie, een beschermde huiselijke omgeving. Een plek waar zij kunnen spelen en zich ontwikkelen, waar zij zich geborgen voelen, waar het gezellig is en waarin de opvoeding wordt ondersteund en met de ouders wordt gedeeld. De kinderen wordt de kans gegeven om een goede band op te bouwen met volwassenen en andere kinderen.
Door de kleinschaligheid is er volop aandacht voor ieders wensen. Dat betekent dat er flexibel met halen en brengen kan worden omgegaan en dat alleen afgenomen uren worden betaald. Het dagprogramma sluit aan bij het ritme van het kind en er vindt voortdurend afstemming plaats. Deze voordelen in combinatie met de zekerheid van professioneel opgeleide gastouders vormen de basis voor zorgeloos werken.
De Boomhut biedt persoonlijke begeleiding om tot een perfecte match te komen tussen kind en gastouder. Daarnaast stellen wij ons vier pedagogische doelen:
De opvangsituatie is een thuis, waar de kinderen zich veilig en geborgen voelen en zichzelf kunnen zijn (sociaal emotionele veiligheid);
De kinderen kunnen hun persoonlijke vaardigheden ontwikkelen (persoonlijke competentie);
De kinderen kunnen hun sociale vaardigheden ontwikkelen (sociale competentie);
We willen de kinderen respect bijbrengen voor alle mensen, dieren, milieu en leefomgeving. (overdracht van normen en waarden).
22-5-2014
pag. 4
2. Pedagogische uitgangspunten
2.1 Algemeen : ontspanning én ontwikkeling Bij gastouders van De Boomhut draait het op de eerste plaats om de kinderen. Het belangrijkste is dat de kinderen die bij gastouders opgevangen worden het leuk en gezellig hebben, dat ze zich veilig en geaccepteerd voelen en dat ze zo goed mogelijk worden ondersteund in hun ontwikkeling. Ouders zijn de klant en kinderen zijn de gebruikers. Samen met de ouders draagt de gastouder en De Boomhut opvoedingsverantwoordelijkheid.
Elke gastouder heeft specifiek tot taak om de brede ontwikkeling van alle kinderen te stimuleren. Dit heeft betrekking op de lichamelijke ontwikkeling, de ontwikkeling van identiteit en zelfredzaamheid, de cognitieve, creatieve- en taalontwikkeling van kinderen.
Voor de meeste kinderen geldt, dat zij zich via spel ontwikkelen en leren. Spelenderwijs en in communicatie over en weer met andere kinderen en gastouder vergroten kinderen hun woordenschat, ontwikkelen zij motorische vaardigheden, groeien zij in sociaal vaardig gedrag. Elk kind doet dit op haar/zijn eigen wijze en tempo. Een gastouder werkt dus kind- en ontwikkelingsgericht vanuit een ervaringsgericht oogpunt.
Kinderen hebben de kracht en de drang om zich te ontwikkelen en zijn afhankelijk van wat de omgeving te bieden heeft. Hier ligt voor ons een belangrijke taak in de begeleiding van kinderen. De gastouders zorgen voor een veilige en vooral ook een uitnodigende omgeving.
De speelomgeving en/of activiteit past bij wat een kind al zelfstandig kan en wil en lokt tegelijkertijd nieuwe handelingen en ervaringen uit die het kind zelf nog niet zelfstandig kan. Een kind kan zich verder ontwikkelen door bijvoorbeeld nieuwe materialen te geven, waarmee nieuwe initiatieven worden uitgelokt. Bij de keuze van activiteiten wordt uitgegaan van de mogelijkheden die het kind heeft en die mogelijkheden worden systematisch uitgebreid.
De begeleiding die de gastouders geven, verschilt per kind. Het ene kind heeft een concreet voorbeeld nodig en het andere kind helpen ze met een paar aanwijzingen snel op weg. De kinderen nemen zelf initiatieven, leren plannen maken en de verantwoordelijkheid dragen die zij aan kunnen. Alleen bij die activiteiten die een kind nog niet zelfstandig aan kan, helpen de gastouders het kind. De gastouders wachten niet af tot het kind zelf aangeeft dat het verder wil, maar ze bieden het kind actief nieuwe mogelijkheden, als ze zien dat het daar aan toe is.
In dit hoofdstuk wordt aandacht besteedt aan de vier pedagogische doelen. Bij elk doel wordt aangegeven
22-5-2014
pag. 5
welke houding of handelingswijze De Boomhut van de gastouder verwacht om het pedagogische doel te kunnen bewerkstelligen.
2.2 Het bieden van fysieke en emotionele veiligheid We streven er naar dat alle kinderen zich emotioneel veilig voelen, zodat ze zich zo optimaal mogelijk kunnen ontspannen en ontwikkelen. We noemen dat ‘welbevinden’.
De gastouder
De gastouders vormen het hart van het werk in de gastouderopvang. Zij zijn degenen die de kinderen verzorgen, met hen spelen en praten, hen stimuleren en ondersteunen. Zij zijn degenen weten wat er in het kind omgaat en hoe daarmee om te gaan. Zoals gezegd zijn gastouders medeopvoeders. Daarom hecht De Boomhut veel belang aan de kwaliteit van de gastouders. Alle gastouders staan geregistreerd in het Landelijk Register Kinderopvang en voldoen aan de wettelijke eisen.
Wennen
Nadat een ouder definitief gekozen heeft voor een gastouder, vindt een koppelingsgesprek plaats en worden afspraken gemaakt tot de wenperiode. De gastouder maakt tijd vrij voor het nieuwe kind en de ouder, zodat zij zich van het begin af aan welkom voelen. Gastouders scheppen een ongedwongen sfeer zodat het kind zich snel op zijn gemak voelt. Toch is het ene kind sneller gewend dan het andere. Kinderen reageren verschillend op de gastouder, op de groep en op het (uiteindelijke) vertrek van de ouder(s). Kinderen krijgen ruim de tijd om aan de nieuwe situatie te wennen; er wordt niets geforceerd en de wenperiode wordt in overleg afgestemd. De aanwezigheid van bekende kindjes, vriendjes of broertjes/zusjes bij de gastouder maakt dat de wenperiode sneller verloopt.
Band tussen kind en gastouder
De gastouder dient een veilige band te ontwikkelen met het kind. De gastouder dient er voor te zorgen dat het kind zich gezien en gehoord voelt. Daaraan ontleent het kind een gevoel van geaccepteerd en gewaardeerd worden. De Boomhut heeft heldere verwachtingen ten aanzien van de manier waarop gastouders met kinderen zouden moeten omgaan.
De gastouders doen dat door:
met de kinderen te communiceren*;
een respectvolle houding naar de kinderen te hebben;
sensitief en responsief te reageren, dat wil zeggen dat zij kindgericht zijn, dat ze goed kijken en
22-5-2014
pag. 6
luisteren naar de signalen die een kind uitzendt, gevoelig zijn voor de behoefte van een kind en deze behoefte snel en adequaat weten te beantwoorden;
een ontspannen, open sfeer in de groep te creëren;
*Wij hebben duidelijke richtlijnen voor de communicatie met de kinderen, gericht op een goede band tussen kind en pedagogisch medewerker en een gevoel van emotionele veiligheid. De pedagogische medewerkers kennen deze richtlijnen en kunnen ze toepassen.
De eerste negen maanden in een mensenleven zijn van doorslaggevend belang in het ontwikkelen van een gevoel van veiligheid en geborgenheid. In deze eerste levensmaanden van de mens vindt het eerste ‘hechten’ plaats. Dit hechten kan alleen plaatsvinden als een beperkt aantal volwassenen zich ontfermt over het kind. Gastouderopvang verzekert het kind van één vaste opvoeder naast de ouder. Dit is een voorwaarde om een duurzame relatie aan te kunnen gaan.
Aantal op te vangen kinderen door een gastouder
Het aantal kinderen dat een gastouder maximaal mag opvangen, hangt af van de leeftijd van de kinderen:
Een gastouder mag maximaal 6 kinderen van 0 - 13 jaar gelijktijdig opvangen, inclusief eigen kinderen tot 10 jaar;
Waarvan maximaal 5 kinderen tot 4 jaar, inclusief eigen kinderen in die leeftijd;
Waarvan maximaal 4 kinderen tot 2 jaar, inclusief eigen kinderen in die leeftijd;
Waarvan maximaal 2 kinderen tot 1 jaar, inclusief eigen kinderen in die leeftijd.
Afhankelijk van de gastouder en het aantal kinderen dat bij die gastouder is geplaatst, treft het kind ook een beperkt aantal andere gastkinderen aan.
Brengen en halen
Vooral voor jonge kinderen is het moment van afscheid nemen van de ouders meestal het moeilijkst. Om die reden wordt de manier van afscheid nemen goed met de ouders doorgenomen tijdens het koppelgesprek. We adviseren ouders om bij het brengen even met het kind in de huiskamer te komen. Het kind kan ondertussen in de aanwezigheid van de ouder iets kiezen waar het mee gaat spelen. Daarna is het belangrijk dat ouders heel duidelijk zeggen dat ze weggaan en dan ook direct daarna gaan. Deze voorspelbaarheid biedt houvast. Als het kind moet huilen zal de gastouder het kind van de ouders overnemen en met het kind mama of papa uitzwaaien. De ouders kunnen altijd later even bellen of alles goed gegaan is. Ook na de wenperiode blijft deze werkwijze bij het verwelkomen en afscheid nemen.
22-5-2014
pag. 7
Aan het eind van het dagdeel of de dag is er weer het moment van verwelkomen en afscheid nemen. Dat kan met name voor jonge kinderen weer een verwarrend moment zijn. Naar wie moet ik nu luisteren? Naar mama/papa of naar de gastouder? Over het algemeen volgen we de volgende gedragslijn: Papa of mama doen de jassen en de schoenen aan en verzamelen de spulletjes, en zijn vanaf het moment dat ze binnen stappen gewoon weer de autoriteit. Dat is voor de kinderen het duidelijkst. Ouders en gastouders houden daarbij rekening met elkaar zo dat een en ander zo soepel mogelijk verloopt voor iedereen, ook i.v.m. de nog niet opgehaalde kinderen en eigen kinderen van de gastouder. Tijdens de haalperiode worden kortdurende activiteiten aangeboden i.v.m. organisatie en om te zorgen dat het gemakkelijk is voor de kinderen zich los te rukken uit het spel om mee naar huis te gaan. Ouders en kinderen voelen zich tot het laatste moment welkom. Gastouders bieden op die manier structuur en voorspelbaarheid.
Duidelijke regels
Er zijn zoals eerder genoemd duidelijke regels waar iedereen zich aan dient te houden. Kinderen en hun ouders weten waar ze aan toe zijn gastouders geven duidelijke grenzen aan, en zijn hierin consequent, maar geven met grenzen nooit angst of schuldgevoelens mee aan het kind. Ook is er een vast dagritme. Regels en ritme geven veiligheid aan jonge en oudere kinderen.
1) we luisteren naar elkaar 2) samen spelen, samen delen 3) we ruimen samen op.
Regel 1: benadrukt dat iedereen zichzelf mag zijn. Je hoeft je niet mooier voor te doen dan je bent. We accepteren je zoals je bent. Voel je je boos, dan mag je dat gerust uiten, mits je anderen daarmee geen geweld aandoet, er wordt naar je geluisterd. Regel 2: legt het accent op de relatie tot de ander. We vinden dat we met respect met elkaar om moeten gaan. Dat is niet alleen merkbaar aan ons gedrag of taalgebruik, maar ook in het niet gebruiken van geweld. Er is echter veel meer dat we bij deze regel vinden horen, bijv. het niet rennen in de gang, kalm naar buiten gaan, rekening houden met elkaar tijdens rustmomenten, elkaar helpen enz. Als je er goed over nadenkt kun je heel veel situaties bedenken die onder deze noemer vallen. Regel 3: heeft te maken met het gebruik van materialen. Spullen van de gastouder maar ook die van een ander. Ook hier dien je met respect mee om te gaan.
We zouden het fijn vinden, als ouders/verzorger ook deze regels thuis met hun kinderen bespreken en ze eventueel in verband brengen met de situatie thuis.
22-5-2014
pag. 8
De omgeving
Kinderen worden opgevangen bij de gastouder thuis. De opvanglocatie voldoet aan de wettelijke eisen. Jaarlijks wordt door de Boomhut en gastouder een risico-inventarisatie veiligheid en hygiëne gemaakt en geëvalueerd.
Hygiëne
Hygiëne speelt een grote rol en maakt dat kinderen in een gezond milieu kunnen uitrusten, eten en spelen. Vooral in verband met de jongste kinderen die speelgoed in hun mond steken en vooral op de grond zittend of liggend spelen, houdt de gastouder alles zo goed mogelijk schoon. Elk kind wordt een gezonde hygiëne aangeleerd (bv. handen wassen voor het eten, na het buiten spelen of na toiletbezoek).
Structuur
Elk kind gedijt het best in een omgeving die duidelijke grenzen en regels heeft, doordat hij zich daar veiliger in voelt. De gastouder biedt structuur aan in de indeling van de ruimte door gebruik te maken van vaste hoeken, er zijn duidelijke regels en een vaste dagindeling.
Protocol vermoeden huiselijk geweld en kindermishandeling
Signalering van huiselijk geweld en kindermishandeling bij (jonge) kinderen is uiterst lastig en zorgvuldigheid is uiteraard een vereiste. De Boomhut beschikt over een protocol vermoeden kindermishandeling. Als er ernstige aanwijzingen zijn dat een kind mishandeld of verwaarloosd wordt, worden de stappen gevolgd uit dit protocol wat onder andere inhoudt dat betreffende vermoedens met de directeur worden besproken. Indien de vermoedens concreet zijn, wordt de gastouder vanuit haar signaleringsfunctie geacht contact op te nemen met het AMK (Algemeen Meldpunt Kindermishandeling). De Wet op de jeugdzorg geeft De Boomhut in geval van een vermoeden van kindermishandeling een meldrecht. Voor deze melding is geen toestemming nodig van de ouders/verzorger of het kind.
2.4 Het bieden van gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Het algemene uitgangspunt is dat de gastouder het unieke kind respecteert en benadert het kind daarom zoveel mogelijk kind- en ontwikkelingsgericht. De gastouder heeft een ervaringsgerichte aanpak. Zij vertel het kind niet hoe het moet, maar gaat in gesprek of biedt materialen aan want zij wil de kinderen zoveel mogelijk zelf laten ontdekken en ervaren. De nadruk ligt op de ontwikkeling van brede persoonskenmerken zoals zelfvertrouwen, interesse en initiatief, maar ook andere persoonlijke competenties komen aan bod.
22-5-2014
pag. 9
Als een kind zelfvertrouwen heeft, zelfstandig is, flexibel en creatief is, is het in staat om allerlei typen problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. Zo’n kind is competent, vaardig op het persoonlijke vlak.
De gastouders van De Boomhut zullen:
kinderen de mogelijkheid geven om eigen ervaringen op te doen middels spelmateriaal, activiteitenaanbod en inrichting;
aandacht besteden aan ontwikkelmomenten. Hierbij zijn alle ontwikkelingsgebieden van jonge kinderen belangrijk;
ouders over de belevenissen van hun kind vertellen en wat er op dat moment in de groep leeft.
Afhankelijk van de leeftijd en de specifieke situatie van het kind krijgen bepaalde terreinen meer of minder aandacht. Zo zijn baby’s bijvoorbeeld druk bezig zich op zintuiglijk terrein te ontwikkelen, terwijl bij peuters en kleuters de fantasie een belangrijke rol speelt en bij oudere kinderen de sociale ontwikkeling wat meer op de voorgrond kan komen te staan. Kinderen verschillen ook onderling. Het ene kind heeft meer talent voor muziek, terwijl het andere kind graag buiten voetbalt. Voor elk aspect van de ontwikkeling van kinderen geeft De Boomhut een aantal richtlijnen aan de gastouders. Deze richtlijnen worden aan gastouders verstrekt middels de werkmap met richtlijnen van de gastouder.
a. Taal- en denkontwikkeling Het vermogen om met taal (horen – spreken – begrijpen) om te leren gaan, wordt bereikt door veel met de kinderen te praten. Gewoon voor de gezelligheid, met een kind individueel of met meerdere kinderen, over het weer, de nieuwe schoenen van een kind, broertjes en/of zusjes, de verjaardag van papa en/of mama, de vakantie, dus gewoon over van alles en nog wat. Tijdens gesprekken aan tafel, wanneer we uitleg geven over een activiteit, als er in de groep iets gebeurt, er is altijd aanleiding genoeg om met de kinderen te praten. Daarom is het belangrijk dat de gastouder correct Nederlands spreekt. Zij heeft hierbij een voorbeeldfunctie.
De Boomhut adviseert de gastouder:
zoveel mogelijk in te gaan op hetgeen het kind aandraagt, daar belangstelling voor te tonen en daar over met het kind in gesprek te gaan;
het taalgebruik aan te passen aan het niveau van het kind, zonder te vervallen in eenvoudige en beperkte taal;
vaak te verwoorden wat de gastouder zelf doet. Bijvoorbeeld: “Kom we gaan opruimen en daarna een broodje eten”;
22-5-2014
pag. 10
b. Motorische ontwikkeling Belangrijke aspecten van de motorische ontwikkeling zijn de grove motoriek, de fijne motoriek en de zintuiglijke ontwikkeling. Om de ontwikkeling en beheersing van zowel de grove als de fijne motoriek te stimuleren wordt door de gastouder verschillende situaties, activiteiten en materialen aangeboden die aansluiten bij dit ontwikkelingsgebied. Denk bijvoorbeeld aan zand en water, karretjes en ander rollend materiaal, maar ook aan sport en spel, aan bewegen en dansen, aan knutselen. De lichamelijke ontwikkeling komt aan de orde in de werkmap. Hierin worden ook mogelijkheden tot het volgen en stimuleren van de ontwikkeling van kinderen aangegeven. Het buitenspelen vindt De Boomhut belangrijk. Alle gastouders van De Boomhut beschikken over een buitenspeelplaats en laten de kinderen, indien het weer het toelaat, elke dag buiten spelen. Kinderen rennen, fietsen, klimmen en ravotten in de frisse buitenlucht.
c. Zelfredzaamheid en zelfvertrouwen Het zichzelf kunnen redden is goed voor het zelfvertrouwen van elk kind in elke leeftijdscategorie. Het ene kind wil het liefst alles zelf doen, de ander laat zich graag overal bij helpen. Het is voor de ontwikkeling van een kind van belang zoveel mogelijk ruimte te krijgen om zelfstandig te worden. Hoe meer ze zelf kunnen ondernemen, hoe meer moed en zelfvertrouwen ze ontwikkelen. En dat laatste is de beste stimulans om weer verder te groeien. Om groot te worden, zich gelukkig te voelen en plezier in het leven te hebben, is een positief gekleurd zelfbeeld onmisbaar. In de omgang met volwassenen en andere kinderen ontdekt het kind zijn eigen identiteit en mogelijkheden.
De gastouders worden geadviseerd:
respect te hebben voor de autonomie van elk kind;
mogelijkheden te bieden voor eigen initiatief van het kind en dat te ondersteunen;
het kind zelf oplossingen te laten aandragen voor problemen;
het kind zelf keuzes te laten maken waarbij keuzevrijheid passend is bij zijn leeftijd;
het kind te stimuleren op verschillende gebieden, zoals helpen tafeldekken en afruimen, zelf boterham smeren, zindelijkheidstraining en omgang in het verkeer.
kinderen van zichzelf bewust te maken door te verwoorden wat ze doen en al kunnen.
d. Ervaringsgericht en ontdekkend leren Kinderen ontdekken spelenderwijs de wereld om zich heen. In het begin leert het kind alleen van concrete materialen en door te doen. Geleidelijk aan vormen zich beelden en woorden in een kind, en wordt de taal een steeds belangrijker instrument om mee te leren en te denken. Aan kinderen worden spel en spelmateriaal aangeboden, die passen bij hun ontwikkelingsfase. Baby’s onderzoeken allerhande
22-5-2014
pag. 11
verschillend materiaal. Voor peuters zijn sorteerspelletjes van belang. Bij een schoolgaand kind gaat het om complex constructiemateriaal. Vanaf de peuterleeftijd leren kinderen ook rangschikken naar verschillende kenmerken zoals: grootte, kleur en vorm. Door dingen vast te pakken, te bekijken en te manipuleren komen kinderen steeds meer achter de eigenschappen van het spelmateriaal en andere voorwerpen. De gastouder heeft kennis van deze ontwikkeling d.m.v. de aandachtspuntenlijst in de werkmap en begeleidt het kind daarbij.
e. Creativiteit. Als kinderen spelen ontwikkelen ze de mogelijkheid zelf vorm te geven aan de wereld om hen heen en zich uit te drukken.
De gastouder kan de creatieve ontwikkeling van een kind stimuleren door:
het kind uit te nodigen met verschillende materialen kennis te maken;
kinderen vrij te laten in hoe ze materialen willen gebruiken; ze mogen zelf ontdekken;
fantasie en toneelspel;
zingen en muziek.
In de werkmap worden de mogelijkheden tot het stimuleren van de creatieve ontwikkeling aangegeven. Bovendien biedt het gastouderbureau ideeën aan tijdens thema-avonden.
4.5 Het bieden van gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De Boomhut leert kinderen bij gastouders "sociale competenties", dat wil zeggen een scala aan sociale kennis en vaardigheden, zoals zich in een ander kunnen verplaatsen, kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten oplossen en verantwoordelijkheid dragen. Bij een gastouder worden vaak meerder kinderen opgevangen. Kinderen komen daardoor al jong in aanraking met andere kinderen van uiteenlopende leeftijden en met een andere volwassene dan de eigen ouder. Zo kan het kind een scala aan sociale kennis en vaardigheden aanleren. De gastouder kan hierin een cruciale rol spelen door de interacties tussen kinderen in goede banen te leiden. Zij gaan bewust om met conflictsituaties en proberen conflicten bijvoorbeeld te voorkomen door kinderen zelf een oplossing te laten zoeken of een ruzie bespreekbaar te maken. De gastouder is zich bewust van de voorbeeldfunctie die zij vervult. Kinderen hebben een sterke neiging alles wat ze zien en horen te imiteren en dat is goed, want zo leren zij namelijk heel veel. Het gedrag van de gastouder is geduldig en vriendelijk naar de kinderen toe. Dit heeft invloed op de manier waarop de kinderen zich ten opzichte van elkaar gedragen. Het uitgangspunt in de sociale omgang bij gastouders van De Boomhut is dat iedereen zichzelf kan en mag zijn. Iedereen is anders maar wel even waardevol.
22-5-2014
pag. 12
De gastouder:
geeft het goede voorbeeld, omdat kinderen sociaal gedrag onder andere leren door volwassenen te imiteren;
creëert in huis een sfeer waar alle kinderen een eigen plekje innemen (ze hebben bijvoorbeeld allemaal een eigen mandje met spulletjes), maar ook een gevoel van saamhorigheid ervaren (wij zijn bij “tante….”);
geeft daarbij invulling aan begrippen als solidariteit en respect;
heeft oog voor gevoelens van elk kind en verheldert deze voor het betreffende kind en andere kinderen door ze te verwoorden en er over te praten;
kent de sterke en zwakke kanten van elk kind op sociaal gebied. Het ene kind houdt zich bijvoorbeeld makkelijk aan gemaakte afspraken, het andere kind wil liever alles zelf bepalen;
leert de kinderen basale sociale omgangsregels aan, zoals delen, wachten, met elkaar rekening houden, anderen de beurt geven en zelf de beurt nemen;
reageert, in de communicatie met en tussen de kinderen, op sociaal gedrag;
verwoordt sociale gebeurtenissen en legt uit waarom bepaald gedrag belangrijk is. Daarbij worden de kinderen gestimuleerd belangstelling voor elkaar te ontwikkelen en aangespoord elkaar te helpen en te troosten.
4.6 Het meegeven van waarden en normen en cultuur
Kinderen ontmoeten bij de gastouder verschillende mensen en maken kennis met een diversiteit aan normen, waarden en soms ook verschillende culturen. Gastouders spelen, naast ouders, een belangrijke rol in het kinderen aanleren van hoe het hoort in de sociale omgang. De Boomhut geeft kinderen van jongs af aan de gelegenheid zich normen en waarden eigen te maken om goed in de samenleving te kunnen functioneren. Daarmee geeft zij hen iets in handen om nu en later op een goede manier mee te doen in onze diverse, multiculturele samenleving.
Normen en waarden zijn belangrijk, omdat ze richting geven aan ons bestaan. Ze beïnvloeden ons doen en laten, ons zelfbeeld, ons zelfvertrouwen en onze relaties met anderen. Vaak zijn we ons nauwelijks bewust dát we normen en waarden hanteren, laat staan dat we ons realiseren wélke. Om meer greep te krijgen op het eigen gedrag en dat van anderen is het belangrijk dat kinderen inzicht krijgen in die normen en waarden. Normen gaan over wat we in gedrag wel en niet goed vinden (hoe “hoort” het).Waarden gaan over wat we met elkaar belangrijk vinden. Regels zijn de praktische vertaling van normen en waarden.
22-5-2014
pag. 13
Kinderen moeten leren wat wel mag en niet mag, wat hoort en wat ze beter niet kunnen doen, hoe ze zich moeten gedragen en welke regels er gelden. Sommige regels gelden altijd en voor iedereen, bijvoorbeeld dat je een ander niet expres pijn doet. Andere regels gelden wel bij de gastouder, maar thuis niet. Of andersom. Of wat de ene keer wel mag is een andere keer ineens verboden. En wat moet je als kind doen als je eerlijk moet zijn, maar niet je vriendje wil verraden? Dat is lastig voor kinderen. Door de interculturele samenleving worden kinderen dagelijks geconfronteerd met verschillen in normen en waarden.
Kinderen moeten worden opgevoed in al die verschillende regels, afspraken en omgangsvormen. Opvoeders maken kinderen duidelijk wat ze van hen verwachten. Het overdragen van normen en waarden gebeurt in de dagelijkse omgang tussen gastouder en kinderen en kinderen onderling.
Door kinderen te helpen waarden en normen te verhelderen helpen we hen bewust te worden van hun eigen denken en handelen. Het achterliggend doel is een groeiende zelfstandigheid, een toenemend zelfvertrouwen en een zelfbewuste levenshouding.
De gastouders van De Boomhut worden geadviseerd:
De uitgangspunten van De Boomhut te hanteren: respect voor elkaar. Iedereen mag er zijn. Er wordt geluisterd naar elkaar, elkaar ruimte gegeven, en er wordt elkaar geen pijn gedaan.
duidelijk te maken welke regels, afspraken en omgangsvormen er gelden in de verschillende situaties, zoals in de slaapkamer, in de kamer, tijdens het buitenspelen, eten en drinken of tijdens het wandelen; deze regels ook consequent na te leven;
zelf het goede voorbeeld te geven;
respect te tonen. Ieder kind is uniek en daar heeft de gastouder oog voor;
negatief gedrag “negeren” (tot op bepaalde hoogte) en positief gedrag stimuleren
kinderen van elke cultuur de kans geven die te uiten;
gedrag bespreekbaar te maken, bijvoorbeeld door met het kind te praten over vooroordelen en pesten en afspraken met elkaar te maken hoe daarmee wordt omgegaan;
een kind de gevolgen van zijn gedrag te laten ervaren;
duidelijke afspraken te maken met de ouders rond straffen en belonen en die vast te leggen in het werkplan.
22-5-2014
pag. 14
5. Veiligheid en gezondheid
Voor het onderdeel veiligheid en gezondheid geldt dat De Boomhut en haar gastouders voldoen aan de Wet Kinderopvang en andere van toepassing zijnde wet- en regelgeving. De GGD is, in opdracht van de gemeente, toezichthouder op het naleven van de wet Kinderopvang.
De beschikbare speel- en slaapruimte in de woning van de gastouder en de buitenspeelmogelijkheden worden beoordeeld in relatie tot het aantal kinderen en de leeftijd van de op te vangen kinderen. Voor kinderen jonger dan anderhalf jaar is er een aparte slaapruimte.
Uiteraard dient de spelomgeving van het kind fysiek veilig te zijn. Het gastouderbureau zet zich daarvoor in door jaarlijks een Risico Inventarisatie van het huis en de tuin van de gastouder uit te voeren. De zichtbare en onzichtbare risico’s betreffende de actuele situatie worden geïnventariseerd op een registratielijst. Per risico wordt een plan van aanpak en afspraken gemaakt en vastgelegd in het veiligheidsverslag per woning. De gastouder voert het plan van aanpak uit. De gastouder informeert de volwassen huisgenoten over de risico’s en de daarbij behorende maatregelen uit het plan van aanpak. Naast de risico-inventarisatie (RI), inclusief plan van aanpak, vindt er jaarlijks een evaluatie plaats: - wat kan kinderen overkomen; - hoeveel en welke ongevallen er met de kinderen zijn geweest; - wat wordt hieraan gedaan; - wat hebben de acties opgeleverd? Deze gegevens zijn openbaar en worden jaarlijks, of eerder indien nodig, met de oudercommissie besproken. Voor de RI wordt gebruik gemaakt van de Risico Monitor (een online hulpmiddel om de risicoinventarisatie te maken en acties te plannen.)
Wettelijk is bepaald dat een opvangwoning te allen tijde rookvrij dient te zijn. Ook dient de opvangwoning voorzien te zijn van voldoende en goed functionerende rookmelders.
De gemeente Nieuwkoop heeft het gastouderbureau en haar gastouders opgenomen in het Landelijk Register Kinderopvang. Deze registratie is een voorwaarde voor ouders om in aanmerking te komen voor de kinderopvangtoeslag van de belastingdienst.
22-5-2014
pag. 15
6. Contact tussen ouders en De Boomhut Gastouderopvang staat niet op zichzelf. Het gezin, de school, de wijk en verschillende clubs spelen allemaal een rol in de het leven van de kinderen. Goed contact is dan ook erg belangrijk.
6.1 Overleg met de ouders Bij alle gastouders van De Boomhut begint het delen van de opvoeding bij het uitwisselen van informatie. De dagelijkse contacten bij het brengen en halen zijn hiervoor de belangrijkste momenten. Het is belangrijk dat ouders worden geïnformeerd door de gastouder over wat hun kind meemaakt bij de gastouder. Een verslagje of foto’s van dagelijkse activiteiten kunnen ouders een beeld geven van wat hun kind bij de gastouders meemaakt.
Een stapje verder dan informatie uitwisselen gaat het op elkaar afstemmen van de verzorging en ontwikkeling van het kind. Wanneer slaapt een kind, wanneer gaat het uit een beker drinken, wat eet het kind, wanneer beginnen we aan de zindelijkheidstraining en welke activiteiten worden er uitgevoerd.
De directeur van De Boomhut voert minimaal één keer per jaar een evaluatiegesprek met de gastouder en de ouder(s) over het welbevinden van hun kind. Deze gesprekken worden meestal gevoerd aan de hand van een evaluatie van het werkplan. Ouders bespreken hun vragen als eerste met de gastouder. Soms komen de gastouder en de ouder er samen niet uit en wordt de directeur erbij betrokken.
6.2 Oudercommissie We betrekken ouders actief bij het beleid De Boomhut. Gastouders en de medewerkers van De Boomhut staan open voor opmerkingen en ideeën van ouders. Daar heeft De Boomhut belang bij: zo kunnen ouders zo goed mogelijk bediend worden. Dit gebeurt in eerste instantie door in gesprek te gaan met de oudercommissie (OC). De oudercommissie vertegenwoordigen zo alle ouders, behartigen de belangen van de kinderen en ouders en delen hun bevindingen over de kwaliteit van de dienstverlening van De Boomhut. De oudercommissie heeft een adviserende functie richting de directie van De Boomhut. De commissie adviseert op het gebied van pedagogisch beleid, gezondheid, klachten en hygiëne en veiligheid. Ouders van kinderen, die naar gastouderopvang gaan, kunnen deelnemen aan de oudercommissie.
22-5-2014
pag. 16
7. Kinderen met verstandelijke of lichamelijke beperking In overleg met gastouders wordt bepaald of opvang mogelijk is voor kinderen met een verstandelijke en of een lichamelijke beperking. Criteria waar naar gekeken wordt bij plaatsing van deze kinderen: - Iedere aanmelding wordt individueel bekeken - De gastouder beslist of het kind geplaatst kan worden - De plaatsing moet puur om de sociale aspecten gaan - Er wordt gekeken in welke mate het kind mobiel is. - Sociaal contact moet mogelijk zijn - De plaatsing mag niet ten koste gaan van de groep bij de gastouder - Een goed overleg tussen de gastouder en ouders is noodzakelijk zodat er voldoende kennis is over de handicap en verzorging van het kind - De gastouder heeft regelmatig overleg met de ouders, hierbij zijn zij vooral duidelijk en eerlijk naar de ouders en vice versa. - Bij een veranderende situatie is de gastouder ten alle tijden gerechtigd om terug te komen op hun besluit om het kind te plaatsen.
22-5-2014
pag. 17
8. Medezeggenschap en communicatie
8.1 Oudercommissie (OC) De ouders van de kinderen die opgevangen worden bij de gastouder hebben diverse rollen: - als klant; - als partners in de opvoeding; - als dienstverleners; - als medebestuurders. Ouders worden actief betrokken bij het beleid van De Boomhut. Daar heeft De Boomhut belang bij: zo kunnen zij zo goed mogelijk bediend worden. Dit gebeurt al vanaf de start, tijdens het intakegesprek met de ouder. Daarnaast door in gesprek te gaan met de oudercommissie (OC). In de oudercommissie is plaats voor minimaal twee mensen. De directeur heeft maandelijks een kort mondeling onderhoud met de voorzitter. De OC bepaalt zelf op welke frequentie zij bij elkaar komen zonder de directie. De directeur sluit op verzoek aan. Uiteraard vindt de medezeggenschap plaats volgens de eisen van de wet en de landelijk overeengekomen afspraken tussen de branches. Het gaat erom dat we voor alle partijen, gastouderbureau, ouders en gastouders, een werkbare situatie creëren die recht doet aan de gerechtvaardigde belangen van de ouders én aan de eigen verantwoordelijkheid van ons voor een goede bedrijfsvoering.
8.2 Klachtenregeling
Ouders De gastouder is het eerste aanspreekpunt voor ouders. Indien de gesprekken met haar/ hem niet naar tevredenheid verlopen, is de directeur van De Boomhut het aanspreekpunt. Mocht dit niet naar tevredenheid verlopen, kan een ouder een klacht indienen bij de Stichting Geschillencommissie Consumentenzaken. Ouders kunnen bij deze commissie terecht maar moeten eerst de interne klachtenprocedure doorlopen hebben en betalen hiervoor een vergoeding (klachtengeld).
Oudercommissie Als er een spanningsveld ontstaat tussen belangen van ouders en de verantwoordelijkheid van De Boomhut voor een goede bedrijfsvoering, kan er een beroep gedaan worden op een onafhankelijke commissie die heb daarin adviseert. De Klachtenkamer Kinderopvang voor oudercommissies is hiertoe ingericht. Het voorbeeldreglement Oudercommissie is op te vragen bij de directie of de voorzitter van de oudercommissie.
8.3 Evaluatie
22-5-2014
pag. 18
De oudercommissie, de gastouders en de directeur van De Boomhut evalueren jaarlijks de gang van zaken. Op grond hiervan stelt de directeur het pedagogische plan bij waar nodig en gewenst. Daarbij nemen zij de nieuwe afspraken mee.
22-5-2014
pag. 19
9. Tot slot We benadrukken dat het ontwikkelen van dit pedagogische plan een proces is. Regelmatig zullen delen ter sprake komen bij de oudercommissie of bij de gastouders op grond waarvan we besluiten tot wijzigingen, aanvullingen of verduidelijkingen.
22-5-2014
pag. 20
