Pedagogisch Beleidsplan.
GastouderBuro Yvonne Kingma.
0
INHOUDSOPGAVE: PEDAGOGISCH BELEIDSPLAN: GASTOUDERBURO YVONNE KINGMA
INHOUDSOPGAVE 1.Voorwoord..............................................................................................2 2. Doelstelling GastouderBuro Yvonne Kingma…………………………..2 3. Regels leeftijdsopbouw en aantallen kinderen bij een gastouder…….2 4. Selectie/Voorwaarden Gastouders…………….....................................3,4 5. Inhoud Pedagogisch Beleid ..................................................................4 6. Pedagogische visie GastouderBuro Yvonne Kingma...........................5 7. Pedagogische Basisregels .......................................................……….5 8. De Pedagogische Basisregels in de praktijk (ontwikkeling centraal)...6 t/m 13 9. Samenwerking vraag- en gastouders ..................................................13,14 10. De rol van GastouderBuro Yvonne Kingma
.....................................14,15
1
1. Voorwoord Aan de opvang van kinderen worden zeer hoge eisen gesteld. Gastouderburo Yvonne Kingma, intermediair tussen vraagouders en gastouders, besteedt dan ook bijzonder veel aandacht aan de kwaliteit van de opvang. Gastouderburo Yvonne Kingma organiseert gastouderopvang in Friesland. Om de kwaliteit blijvend op een hoog peil te houden, te kunnen controleren en zo nodig bij te stellen, is een goed onderbouwd pedagogisch beleid onontbeerlijk. In dit document is het beleid van Gastouderburo Yvonne Kingma beschreven. Wij hopen dat dit beleid de ouders en gastouders houvast biedt en dat het ertoe bijdraagt dat ouders hun kinderen met een gerust hart toevertrouwen aan de gastouder. 2. Doelstelling GastouderBuro Yvonne Kingma: Doelstelling van GastouderBuro Yvonne Kingma is het bieden van professionele, optimale, kleinschalige, eenduidige en betaalbare gastouderopvang voor kinderen in de leeftijd van 0-13 jaar. GastouderBuro Yvonne Kingma bemiddelt tussen ouders die opvang voor hun kind zoeken en gastouders die kinderen willen opvangen. Via GastouderBuro Yvonne Kingma kunnen ouders op verschillende manieren een gastouder vinden die aan hun wensen beantwoordt. Ze kunnen zelf een gastouder aandragen, ze kunnen in ons bestand naar een passende gastouder zoeken of ze kunnen GastouderBuro Yvonne Kingma verzoeken om specifiek voor hen naar een gastouder op zoek te gaan. Als vraag- en gastouder beiden hebben aangegeven dat zij met de opvang willen starten wordt een overeenkomst opgesteld, waarin de afspraken tussen partijen worden vastgelegd. Na circa twee maanden wordt de opvang geëvalueerd. Daarnaast vindt er jaarlijks een evaluatiegesprek plaats tussen vraag en gastouder in bijzijn van de bemiddelingsmedewerker. Ook standaard zijn de jaarlijkse gesprekken met de gastouder, dit betreft de RIE en het jaarlijkse voortgangsgesprek. 3. Regels leeftijdsopbouw en aantallen kinderen die bij een gastouder mogen zijn: Voor wat betreft de leeftijdsopbouw en de aantallen van kinderen die mogen worden opgevangen gelden wel een aantal regels: Een gastouder mag maximaal 6 kinderen tegelijkertijd opvangen inclusief de eigen kinderen tot 10 jaar. Bovendien mogen niet meer dan 5 kinderen tegelijkertijd opgevangen worden als deze kinderen allemaal jonger dan 4 jaar zijn (inclusief eigen kinderen onder de vier jaar). Tenslotte mogen maximaal 4 kinderen van 0 en 1 jaar tegelijkertijd aanwezig zijn, waarvan maximaal 2 kinderen van 0 jaar. Dit is ook weer inclusief eigen kinderen van deze leeftijd.
2
4. Selectiecriteria/ Voorwaarden om Gastouder te mogen zijn: In alle gevallen worden de gastouders door GastouderBuro Yvonne Kingma gescreend volgens vaste criteria. Die screening betreft praktische zaken, zoals veiligheid, hygiëne en (voldoende) slaap- en speelruimte. Tevens wordt aandacht besteed aan opvoedingsideeën, motivatie en sfeer. 1. Algemeen a. U bent minimaal 18 jaar en niet woonachtig op hetzelfde adres als de ouder b. Uw eigen kinderen staan niet onder toezicht. c. Tijdens het werk spreekt u Nederlands, Fries of een andere Nederlandse streektaal. d. Kan een Verklaring Omtrent Het Gedrag overleggen, ook voor huisgenoten van 18 jaar of ouder indien de kinderen bij de gastouder thuis worden opgevangen. e. Heeft een geregistreerd certificaat Eerste Hulp aan Kinderen van het Oranje Kruis. f. Heeft een diploma MBO-2 Helpende (Zorgen) Welzijn, of een ander diploma waarmee aan de eisen wordt voldaan, of een ervaringscertificaat. g. U bent telefonisch bereikbaar tijdens de opvang. 2. Eisen aan de locatie a. U mag op verschillende locaties kinderen opvangen. Dat mag bij u thuis of bij één van de ouders thuis. Als u opvang aanbiedt in het huis van één van de ouders, mag u daar kinderen opvangen van verschillende ouders. b. Het huis van de gastouder moet hygiënisch en kindveilig zijn, zowel binnen als buiten. c. U vult samen met het gastouderbureau een risicoanalyse veiligheid en gezondheid in en maakt een plan van aanpak om eventuele risico’s te verkleinen. Dit gebeurt één keer per jaar op de opvanglocatie. (bij een eventuele verbouwing vaker) d. De gastouder moet bereid zijn zo nodig in of bij het huis kleine aanpassingen te verrichten (tuinhekje – traphekje – beveiligen stopcontacten) die voortvloeien uit de RIE. e. Als u 4 of meer kinderen tegelijkertijd opvangt heeft u een achterwacht, die in het geval van calamiteiten snel aanwezig kan zijn. (achterwacht formulier in gastouder map) f. Als u kinderen tot 1,5 jaar opvangt moet u een aparte slaapruimte hebben voor deze kinderen. De grootte van de slaapruimte is afgestemd op het aantal kinderen in die leeftijdscategorie. (tot 2 jaar geen dekbed gebruiken!) g. Er zijn zowel binnen als buiten voldoende veilige speelmogelijkheden, afgestemd op het aantal kinderen en de leeftijden van de kinderen. h. De woning is altijd volledig rookvrij. i. Er zijn voldoende goed functionerende rookmelders. j. U bent verplicht ongevallen te registeren (ongevallen registratieformulier in gastouder map) 3. Persoonlijk a. Goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. b. Organisatietalent. c. Verantwoordelijkheidsgevoel. d. Open en flexibele instelling. e. Kan continuïteit en stabiliteit in de opvang bieden. f. Een WA-verzekering (aansprakelijkheidsverzekering particulier).
3
g. Een mede inzittendenverzekering (bij gebruik van auto). 4. Motivatie a. Positieve houding tegenover kinderopvang. b. Plezier in het omgaan met- en stimuleren van ontwikkeling van kinderen. 5. Houding gastouder a. Bereidheid tot b. Bereidheid tot c. Bereidheid de
ten opzichte van het gastouderbureau samenwerking met het gastouderbureau. het accepteren van advies en begeleiding van gastouderbureau. regels/werkwijze van het gastouderbureau te hanteren.
6. Pedagogische kwaliteiten a. Heeft ervaring met of kennis van de ontwikkeling van kinderen door eigen of andere kind(eren) of opleiding, staat positief t.o.v. de pedagogische doelstellingen zoals uitgewerkt in het pedagogisch beleidsplan en kan deze in praktijk brengen. b. Aandacht voor- en inzicht in het kind als individu. c. In staat zijn tot het geven van warmte, geborgenheid, veiligheid en vertrouwen. d. In staat zijn tot het stimuleren van de ontwikkeling van het kind. e. Signalering afwijkingen in gedrag of ontwikkeling kind en bespreekbaar maken aan ouders 7. Houding gastouder ten opzichte van de ouder a. Open kunnen staan voor en respecteren van andere ideeën en levenswijze. b. Zich kunnen inleven in de situatie van de ouders. c. Bereidheid tot overleg en samenwerking. d. Bereid en in staat zijn tot het maken en naleven van afspraken. e. Bereid en in staat zijn problemen bespreekbaar te maken. f. Bereidheid tot het respecteren van de privacy van ouders. 8. Gezin van de gastouder (Bij opvang in de woning van de gastouder) a. Gezinsleven moet positief staan tegenover de opvang van de gastkinderen.
5. Inhoud pedagogisch beleid: Het pedagogisch beleid geeft aan welke uitgangspunten en welke werkwijze(n) worden gehanteerd bij de omgang met kinderen en bij de opvoeding.
Doelstelling van het pedagogisch beleid: • Het bewaken van een uniforme continue pedagogische kwaliteit. • Criteria aangeven, waarin je het pedagogisch handelen van gastouders kunt toetsen • Het inzichtelijk maken van de werkwijze van het gastouderbureau. Het pedagogisch beleidsplan moet gezien worden als een algemene beschrijving die gehanteerd kan worden naar gelang de situatie en de afspraken tussen de vraagouder en de gastouder.
4
6. Pedagogische visie GastouderBuro Yvonne Kingma: GastouderBuro Yvonne Kingma gaat ervan uit dat zowel de aangeboren aanleg als de omgeving, in wisselwerking met elkaar, de richting bepaalt waarin het kind zich ontwikkelt. De omgeving van het kind bestaat onder meer uit het gezin, de school en de vriendjes. Gastouders leveren een wezenlijke bijdrage aan deze ontwikkeling, afhankelijk van het aantal uren dat het kind in het gastoudergezin doorbrengt. Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis voor een goede ontwikkeling van een kind. Gastouders zorgen voor warmte en geborgenheid. Ook geven zij de kinderen volop de gelegenheid om zich te kunnen ontplooien. De gastouder heeft persoonlijke aandacht voor het kind als individu. Gastouderburo Yvonne Kingma stelt zich als doel om binnen gastoudergezinnen een omgeving te bieden, waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige, evenwichtige mensen met respect voor anderen en zichzelf. Het pedagogisch beleid zoals beschreven, leidt tot een aantal uitgangspunten die gelden voor de opvang in gastoudergezinnen via GastouderBuro Yvonne Kingma Gastouderburo Yvonne Kingma kiest er bewust voor om het pedagogisch beleid jaarlijks in een thema-avond/ intervisie te verwerken, uit ervaring blijkt namelijk dat de kennis namelijk praktisch beter wordt opgenomen door gastouders dan alleen door het lezen van de theorie. Voor nieuwe gastouders voor start gastouderopvang wordt verwacht dat zij eerst het pedagogisch beleid goed doorlezen en door het stellen van vragen bij het intakegesprek wordt de kennis hierover besproken. Daarna wordt deze ook jaarlijks getoetst d.m.v. vragen in het voortgangsgesprek met de gastouder.
7. De Pedagogische Basisregels: • •
• • • •
A: Waarborgen emotionele veiligheid Het kind moet zich thuis en veilig kunnen voelen in het gastoudergezin. B: Ieder kind is uniek De gastouder toont respect en waardering voor de individualiteit van het kind en maakt het kind bewust van zijn eigen gedrag. C: Ontwikkeling van persoonlijke en sociale competenties De gastouder stimuleert de verschillende ontwikkelingsgebieden. D: Respect voor normen en waarden De gastouder besteedt aandacht aan normen en waarden. E: Persoonlijke verzorging en een veilige, schone omgeving. Een goede verzorging in een veilige hygiënische omgeving is gegarandeerd. F. Signalerende functie De gastouder heeft een signalerende functie.
5
8. De Pedagogische basisregels in de praktijk: A: Waarborgen emotionele veiligheid De gastouder zorgt voor continuïteit in geborgenheid en veiligheid waardoor het kind zich op zijn gemak voelt in het gastoudergezin. Thuis is de plaats waar men zich op zijn gemak, niet als een vreemde voelt. Voordat de eigenlijke opvang start, wordt veel tijd en aandacht gegeven aan de kennismaking. Bij voorkeur krijgt het kind de gelegenheid vooraf te wennen aan het gastoudergezin en de nieuwe situatie. Vb. Jan (2) gaat met moeder voor het eerst op bezoek bij zijn gastouder. Hij is wel een beetje verlegen. Hij wordt met rust gelaten en krijgt drinken uit een mooie beker, speciaal voor hem. Het ijs breekt snel. Na de eerste keer gaat hij met moeder nog een paar keer langs. Hij heeft al snel zijn eigen plaatsje in de nieuwe omgeving gevonden. Alleen in een veilige, vertrouwde omgeving kunnen kind en gastouders een goede relatie opbouwen die de ontwikkeling van een kind stimuleert. Dat betekent onder meer, dat gastouders in staat moeten zijn de signalen van een kind op te vangen en hierop adequaat te reageren. Vb. Geertje van 4 maanden is sinds 2 weken in het gastoudergezin. Na de voeding wordt zij in bed gelegd. Na 5 minuten gaat ze huilen. De gastouder wacht even en vraagt zich af of Geertje genoeg heeft gedronken. Ze gaat naar haar toe en pakt haar op. Dit blijkt al genoeg te zijn, want Geertje wordt hier rustig van. Na een poosje wordt ze terug in bed gelegd en gaat de gastouder zachtjes naar beneden. In dit voorbeeld probeert de gastouder te begrijpen wat er aan de hand is en wat ze hier vervolgens het beste aan kan doen. Het kind voelt zich veilig en kan weer rustig gaan slapen. B: Ieder kind is uniek, respect en waardering voor de individualiteit van het kind, bewustwording eigen gedrag GastouderBuro Yvonne Kingma vindt het belangrijk dat de persoonlijke competentie va kinderen wordt aangemoedigd. Dit kan onder andere worden gestimuleerd door het kind te benaderen op zijn of haar eigen niveau, het kind positief kritisch te benaderen, eigen initiatieven te waarderen en te stimuleren en door beloftes en afspraken aan kinderen na te komen. Ook is het belangrijk dat een kind zich bewust wordt van zijn of haar eigen gedrag. Positief gedrag wordt beloond en bij negatief gedrag wordt aangegeven waarom dat gedrag negatief is, hoe het beter kan en kinderen hier zelf in mee te laten denken. - Altijd uitleggen aan een kind waarom iets juist wel of niet mag. - Kinderen zelf mee laten denken om bepaalde dingen anders aan te pakken bij ongewenst gedrag. - Gewenst gedrag belonen (aai over de bol, zeggen als het kind iets goed doet) - Bij negatief gedrag van een kind niet het kind, maar het gedrag afwijzen. - Altijd uitleggen waarom iets wel of niet mag - Consequent zijn Vb. Wanneer Eric (4) bij een spelletje met Sanne (5) niet aan de beurt komt reageert hij met haar te slaan. De gastouder maakt Eric duidelijk dat dit gedrag niet wordt getolereerd. Hierbij zegt ze ‘ik vind het niet goed dat je Sanne slaat’, je kunt toch ook gewoon vragen of jij nu aan de beurt bent? In dit voorbeeld wordt niet het kind, maar het gedrag afgewezen terwijl tegelijk een betere oplossing wordt aangedragen.
6
Kinderen vinden het leuk om dingen zelf te doen. Iets wat lukt, geeft hun zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat ze zelf initiatieven nemen. De gastouder begeleidt een kind op weg naar deze zelfstandigheid. Dat kan op verschillende manieren. Belangrijk is voor ogen te houden, dat kinderen vaak meer kunnen dan volwassenen denken. Vb. Iedere week gaan de gastouder en Judith (2) naar de kinderboerderij. De gastouder heeft gemerkt, dat Judith zelf graag meehelpt bij het aan- en uitkleden. De gastouder zegt dan ook: ‘Pak je jas maar.’ Ze ziet dat Judith probeert haar jas aan te trekken. Omdat dit niet meteen lukt, helpt de gastouder haar door te zeggen: ‘Steek je arm hier maar in’. Judith is zichtbaar trots dat ze nu zelf haar jas heeft aangedaan. In dit voorbeeld geeft de gastouder mondeling aanwijzingen. In de loop van de tijd kan ze het kind stapsgewijs steeds meer zelf laten doen. Het bijzondere van een kind is dat het net even anders is als andere kinderen. Wij vinden het vanzelfsprekend, dat recht wordt gedaan aan de eigenheid van het kind. Een kind krijgt eigenwaarde, als het als zelfstandig individu met zijn emoties, lichamelijke en geestelijke mogelijkheden wordt gewaardeerd en gerespecteerd. Een gastouder houdt dan ook rekening met het ontwikkelingsstadium en tempo van het kind: wanneer kan het kind wat aan. Voor een goede band tussen gastouder en kind is het belangrijk, dat de emoties van het kind serieus worden genomen. Vb. De gastouder haalt Henk (7) ‘s middags van school. Hij heeft de hele dag hard gewerkt op school en de gastouder weet dat hem dat veel energie kost. Onderweg naar huis rent Henk voor haar uit en geeft nauwelijks antwoord op haar vragen. Tijdens het theedrinken, merkt de gastouder dat hij niet op zijn stoel kan blijven zitten. Ze besluit het theedrinken kort te houden en stelt hem voor om te gaan voetballen. Henk vindt dit een goed plan. C: Ontwikkeling van persoonlijke en sociale competenties: stimulering van de ontwikkelingsgebieden Elk kind heeft zijn eigen tempo en ontwikkelt zich op het ene gebied sterker, op het andere gebied minder sterk. Dit maakt ieder mens verschillend en uniek. De gastouder besteedt op persoonlijke wijze aandacht aan de ontwikkeling van het kind. Veel gebeurt spontaan en intuïtief. Maar aan sommige zaken moet méér of speciaal aandacht worden besteed. De gastouder begeleidt, stimuleert en volgt het kind in zijn ontwikkeling. Ook signaleert de gastouder bepaalde aspecten van de ontwikkeling. Op verzoek van en in overleg met de ouders heeft de gastouder ook een sturende functie. GastouderBuro Yvonne Kingma verwacht van gastouders, dat zij kennis en ervaring hebben met de verschillende ontwikkelingsfasen. De ontwikkeling speelt zich af op verschillende gebieden, bij verschillende leeftijden die meestal als volgt worden onderverdeeld:
7
Kenmerken van ontwikkeling bij verschillende leeftijden Kinderen van 0 – 1½ jaar. Lichamelijk: Van alle ontwikkelingen die een baby in deze periode meemaakt is de toenemende lichaamsbeheersing de meest spectaculaire. De ontwikkeling gaat van grof naar fijn, m.a.w. een kind moet eerst grove gebaren beheersen (bijvoorbeeld zwaaien met armen/ benen), alvorens hij de verfijndere bewegingen (bijvoorbeeld grijpen) kan maken. Verstandelijk: De leefomgeving wordt verkend via de zintuigen (ogen, oren, mond, handen). Door dingen beet te pakken, te voelen (veelal met de mond) en te kijken komt het kind steeds verder en ontdekt het kind steeds meer de aard van de dingen. Ook gaat het kind steeds meer zelf geluiden maken en oefent hij op deze manier klanken (dus taal). Sociaal-emotioneel: Een baby is sterk afhankelijk van vaste verzorgers en wil graag dicht in de buurt van hen zijn. Doordat de gezichten van zijn ouders/verzorgers bekend voor hem zijn kan hij vertrouwen ontwikkelen en een gehechtheidrelatie met hen aangaan. Voorspelbaar en invoelend gedrag zijn voor deze periode heel fundamenteel! Scheidingsangst hoort bij deze fase en gaat veelal vanzelf weer over mits er zorgvuldig mee om wordt gegaan. Kinderen van 1½ - 2½ jaar Lichamelijk: Een dreumes heeft ruimte nodig om zijn grove motoriek verder te ontwikkelen. Het gaat hem vooral om de beweging zelf; klimmen, klauteren, fietsen, rennen. De bewegingen komen veelal vanuit het hele lijf, maar ook de fijne motoriek ontwikkelt zich steeds meer. Hij is in staat om kleine dingen vast te pakken en puzzels bijvoorbeeld krijgen steeds meer zijn interesse. Verstandelijk: Tijdens zijn spel leert een kind allerlei begrippen kennen: groot, klein, hard, zacht etc. Dagelijks worden nieuwe woordjes geleerd en leert het kind steeds meer dingen te benoemen. De zintuiglijke waarneming is bij een peuter volop in ontwikkeling. Met name via de tastzin maakt het kind kennis met de eigenschappen van allerlei materiaal. Sociaal-emotioneel: Ook in deze fase is het kind nog sterk afhankelijk van de volwassene. Andere kinderen interesseren hem echter ook steeds meer. Van samen spelen is nog geen sprake, maar wel in het bijzijn van een ander spelen. Ook het ik -besef groeit en maakt dat het kind over zichzelf praat als "ik" of "Jan ". Hij is verder echter nog heel erg egocentrisch ingesteld omdat hij zich nog niet kan verplaatsen in de gedachtegang van een ander. Kinderen van 2½ - 4 jaar Lichamelijk: In vergelijking met de dreumes heeft de peuter een grotere lichamelijke zelfstandigheid. De drang tot onderzoeken en "zelf doen" wordt steeds groter. Ze spelen als het ware met hun eigen kunnen; evenwicht bewaren, sturen en snel bijsturen, ergens opklimmen en iets pakken. Ook de fijne bewegingen worden steeds trefzekerder en gerichter. De bewegingen worden vanuit de schouders gestuurd. Ze zien nog geen gevaar en daarom is dit een leeftijd waarin ze met hun ondernemingsdrang goed in de gaten gehouden moeten worden.
8
Verstandelijk: De peuter is erg nieuwsgierig en hij vraagt je soms de oren van je kop. De actieve taal gaat een steeds belangrijker rol spelen en hij kan razend worden als hij teveel wil zeggen, maar er nog niet goed uitkomt. Het is belangrijk om niet teveel in de taal van het kind mee te praten, maar de woorden goed voor te zeggen. Ze imiteren graag in deze periode. Sociaal-emotioneel: Kinderen in deze leeftijd imiteren volwassenen graag. Hun fantasie gebruiken ze daarbij volop. Ze leren meer samen te spelen met andere kinderen en leren rekening te houden met anderen. Ze zijn in deze periode meer gericht op andere kinderen dan op volwassenen. Kinderen van 4 - 7 jaar Lichamelijk: Door een snelle lichamelijke groei is er opnieuw de behoefte om de lichaamsbeheersing te oefenen door middel van grof motorische en fijn motorische activiteiten. In deze leeftijd klimmen en klauteren ze met veel enthousiasme! Verstandelijk: Het kind heeft behoefte aan duidelijkheid en uitleg over dingen die er op hem / haar afkomen. Er is een grote behoefte aan bet oefenen van pas verworven vaardigheden. Het verbaal communiceren krijgt een steeds grotere functie. Het kind heeft dit nodig in de contacten met anderen. Sociaal-emotioneel: De leefwereld van het kind vergroot zich. Het kind gaat deelnemen aan het onderwijs, en heeft hierdoor een hernieuwde behoefte aan vaste volwassen personen voor een gevoel van veiligheid. Voelt een kind zich veilig, dan neemt de behoefte aan samenspel met leeftijdsgenoten toe en verdwijnt de volwassene meer naar de achtergrond. Het spelen volgens bepaalde regels lukt ook steeds beter. Kinderen van 7 - 12 jaar Lichamelijk: Er is behoefte aan gerichte activiteiten, zowel grof motorisch (sporten, spelvormen) als fijn motorisch (knutselen, tekenen, kleuren). In deze leeftijd is er een steeds grotere behoefte aan zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Verstandelijk: De wereldinteresse neemt toe, het kind heeft behoefte aan informatie. Het wil kennis vergaren over uiteenlopende onderwerpen. Hij wil zich een mening vormen over dingen die het tegenkomt. Sociaal-emotioneel: Het 'vechten' voor eigen rechten leidt tot conflicten met volwassenen en leeftijdsgenoten. Het kind heeft steun en aanmoediging nodig om niet onzeker te worden. De behoefte om zich te meten aan leeftijdsgenoten wordt groter. Er is een sterke behoefte om deel uit te maken van een groep. Dit uit zich in deelname aan bijvoorbeeld hobby- en sportclubs.
9
De rol van de gastouder bij de verschillende ontwikkelingen: Lichamelijke ontwikkeling De gastouder houdt zorgvuldig in het oog hoe ver de lichamelijke ontwikkeling van het kind is gevorderd. Het kind krijgt voldoende ruimte om te kunnen klauteren, kruipen en springen. Ook het speelgoed dat de ouders aan de gastouder ter beschikking stellen of dat de gastouder zelf in huis heeft, is op de ontwikkeling en ontplooiing van de lichamelijke mogelijkheden van het kind afgestemd. grove motoriek: Rollen. Leg baby’s dagelijks enkele malen op de buik. Zorg dat ze voldoende ruimte hebben om te rollen, let daarbij op dat ze zich niet stoten of ergens af rollen. Kruipen, lopen, rennen, springen, op één been staan, koprollen, zwaaien met de armen, klimmen, klauteren, schommelen, glijden, fietsen, steppen enz. Met een bal gooien of rollen, tegen een bal schoppen. Varieer in de grootte van de ballen. Samen in de spiegel kijken en neus oog oor e.d aanwijzen. fijne motoriek: Tekenen (voor de eigen fantasie). Bij jonge kinderen is het het handigst om met wasco te beginnen. Kleuren (oefenen van de fijne motoriek bij het binnen de lijnen kleuren)Kralen rijgen, prikken, knippen, vlechten, borduren, schrijven enz. Eten met een vorkje (fruit is gemakkelijk om mee te beginnen bij het oefenen om zelfstandig te eten), zelf brood smeren, zelf drinken. verbaal: Praten en vertellen Liedjes zingen ((‘hoofd, schouders, knie en teen’, ‘klap eens in je handjes’). Samen boekjes lezen non-verbaal: Liedjes en verhaaltjes luisteren De kinderen dingen aan laten wijzen in een boek Opdrachtjes geven (en dan kijken of de kinderen het uit kunnen voeren) mondmotoriek: Drinken uit een beker Drinken met een rietje Bellen blazen, tegen een watje blazen Lippenstift opdoen en dan kusjes laten geven op een blaadje (zo maak je meteen een leuk kado voor een jarige vader/moeder/oma)
10
Sociaal-emotionele ontwikkeling De gastouder begeleidt, volgt en beïnvloedt het kind in zijn sociale en emotionele groei. Het kind krijgt aandacht als het verdrietig is en zijn vreugde wordt gedeeld. In de ontwikkeling van sociale vaardigheden speelt de gastouder een actieve rol. Samen spelen met andere kinderen en omgaan met volwassenen. Let met name op je eigen gedrag, want kinderen nemen veel over. Dus hoe los je zelf ruzies tussen kinderen op? Met rollenspellen kan hierin geoefend worden, bijvoorbeeld een handje geven en de naam zeggen. Benoem emoties die je ziet bij kinderen, verduidelijk die eventueel. Naar aanleiding van boekjes of verhalen vertellen kinderen over dingen die bij henzelf leven. Knip plaatjes uit van mensen die blij, boos, bang, verdrietig, eenzaam, verlegen enz. zijn en bespreek die met de kinderen en plak ze eventueel op. Vb. Jelle (4) is verdrietig als zijn moeder hem wegbrengt. De gastouder heeft tijd en aandacht voor hem. Hij wordt op schoot genomen en de gastouder gaat met hem puzzelen. Vb. Anja (3) heeft een buurmeisje op bezoek. Zij mag niet aan het speelgoed van Anja komen, tot haar grote verdriet. De gastouder legt Anja uit, dat samen spelen samen delen betekent. Verstandelijke ontwikkeling Aan de verstandelijke ontwikkeling van het kind besteedt de gastouder op allerlei manieren actief aandacht. Door in te gaan op vragen van het kind (waarom is de lucht blauw?), te wandelen en uitleg te geven over wat kinderen zien en meemaken. Door het bouwen van blokkenhuizen en het spelen met vormen en kleuren. De taalontwikkeling van het kind wordt in sterke mate bevorderd door met het kind te praten, te lezen, plaatjes te kijken en te zingen. Creatieve ontwikkeling Creativiteit van kinderen kent geen grenzen: de doos is het schip, de vloer de zee en de beer de boef. Met verf, papier, potloden en plaksel maken kinderen de wereld nog mooier. Het is belangrijk dat de creativiteit en fantasie van het kind tot hun recht komen. Meestal komen in de omgang en het spel met een kind meerdere aspecten van de ontwikkeling tegelijkertijd aan bod. In onderstaand voorbeeld worden zowel de motorische als de sociaalemotionele en de verstandelijke ontwikkelingsgebieden aangesproken. Vb. Michel (2) pakt een houten puzzeltje uit de kast en loopt hiermee naar de gastouder. Deze neemt hem op schoot. Michel haalt de puzzelstukjes uit de puzzel en de gastouder pakt de stukjes aan en benoemt ze. Samen hebben ze hier plezier in. De gastouder zegt: ‘Kijk, het hondje moet hierin.’ Michel haalt het stukje er weer uit en laat het de gastouder herhalen. Dan pakt de gastouder het eendje en zegt: ‘Probeer jij het maar, waar is het eendje?’ Ga uit van het kind. Ga uit van wat het kind wil. Probeer uit te vinden wat hij in een bepaalde periode wil. Soms zal hij geen zin hebben in een zoet verhaal, in een lief gezinsboek, hij zal zin hebben in een stout verhaal van belletje trekken en met roomtaarten smijten. D: Respect voor normen en waarden Ieder mens heeft zijn eigen normen en waarden. Wat belangrijk wordt gevonden, verschilt van mens tot mens. Normen en waarden spelen zeker bij de opvoeding van kinderen steeds een rol. Verbaal en non-verbaal laten mensen blijken wat ze vinden. Vb. Abe (2) heeft zijn beker melk zonder knoeien opgedronken en krijgt een aai over zijn bol. Hij weet nu dat zijn gastouder tevreden is. Vb. Elske (6) pakt speelgoed af van haar vriendje. De gastouder vertelt haar dat je speelgoed niet zomaar mag afpakken maar erom moet vragen.
11
Vb. In het gastoudergezin zijn afspraken gemaakt over het tijdstip waarop wordt gegeten. Thijs (9) weet dat iedereen zich hieraan houdt en zorgt er ook voor op tijd te komen. Belangrijke normen en waarden van de ouders en het gastoudergezin moeten op elkaar zijn afgestemd. Bijvoorbeeld op het gebied van godsdienst, omgaan met vriendschappen en conflicten, taalgebruik, respect hebben voor elkaar en elkaars spullen en verantwoordelijkheid leren nemen. Het is goed elkaars opvattingen te kennen en te bespreken hoe daarmee zal worden omgegaan. Sommige zaken zullen bij de gastouder echter wat anders gaan dan thuis. Dat hoeft geen problemen op te leveren. Integendeel. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zien dat er verschillen zijn en hiermee leren omgaan. Dit kan een aanvulling zijn op de thuissituatie en zelfs een verrijking. Respect voor elkaars mening en wederzijds vertrouwen spelen ook hierbij een belangrijke rol. E: Persoonlijke verzorging en een veilige, schone omgeving. Ieder kind heeft recht op een goede lichamelijke verzorging, in een schone omgeving, waardoor onnodige ziektes worden voorkomen. De aard van de verzorging hangt af van de leeftijd van kinderen. Bij een baby nemen voeding en verzorging meer plaats in dan bij schoolgaande kinderen. Ook bij de verzorging is het belangrijk, dat het kind warmte en aandacht ervaart. Een kind voelt zich prettig en veilig, wanneer ritme en gewoonten in de verzorging thuis en bij de gastouders goed op elkaar zijn afgestemd. Ouder en gastouder maken daarom afspraken met elkaar over allerlei onderdelen van de verzorging: • Voeding: hoe vaak, welke voeding, wel of geen snoep. • Zindelijkheid: hoe vaak verschonen, wanneer begint de zindelijkheidstraining. • Slapen: waar, wanneer, slaapritueel, zorg voor voldoende rust bij oudere kinderen. • Ziekte: wat doet de gastouder als het kind ziek wordt. • Hygiëne: tanden poetsen, handen wassen, toiletbezoek, eigen zakdoek De gastouder is verantwoordelijk voor de veiligheid van het kind tijdens de opvanguren. Huis en tuin moeten veilig zijn ingericht. Gelet wordt op bijvoorbeeld traphekjes, het opbergen van gevaarlijke stoffen, speelgoed en stopcontactbeveiligingen. De slaapruimte van het kind moet rustig, rookvrij en goed te ventileren zijn. Als de gastouders huisdieren hebben, staat de veiligheid van het kind voorop. En als het kind groter is en buiten gaat spelen, moeten de gastouders ervan verzekerd zijn dat dit geen gevaar oplevert voor het kind. De totale indruk van de woonsituatie moet in orde zijn: veilig en gezond. Al deze en andere punten maken onderdeel uit van de risico-inventarisatie die de overheid verplicht stelt. Aan de hand van risico-inventarisatielijsten wordt nagegaan of de opvang voldoet aan de door de overheid vastgestelde veiligheids- en gezondheidseisen. Deze risico -inventarisatie wordt jaarlijks herhaald. De GGD heeft de taak om bij het gastouderbureau te controleren of dit daadwerkelijk gebeurt. Ouders hebben de mogelijkheid de risico -inventarisatie in te zien. Verder moeten gastouders, conform de Wet kinderopvang, een zogenoemde ‘Verklaring omtrent het gedrag’ overleggen. F:Signalerende functie Een gastouder heeft daarnaast een signalerende functie: de verantwoordelijkheid om signalen bij afwijkend gedrag of ontwikkeling aan te kaarten bij de ouders. Ook kan er advies en informatie ingewonnen worden bij het GastouderBuro. Het GastouderBuro kan eventueel informatie verstrekken over hulpverlenende instanties. Ook kan aan de gastouder (indien nodig) een vorm van begeleiding of deskundigheidsbevordering worden aangeboden. Dit is altijd in overleg met de ouders!
12
Een uitzondering op deze laatstgenoemde regel wordt gemaakt wanneer er ernstige vermoedens van kindermishandeling bestaan. Het GastouderBuro heeft dan het recht om contact op te nemen met Veilig Thuis (voorheen AMK Advies en Meldpunt kindermishandeling Friesland) om de mening van een deskundige te horen. Het GastouderBuro handelt volgens de Meld code Kindermishandeling voor Gastouderbureaus. ( deze hebben alle gastouders in hun gastouder map en is te lezen op de website van het GastouderBuro voor ouders) In een dergelijke situatie wordt uiterste zorgvuldigheid betracht! Kinderbelangen gaan hier voor op ouderbelangen. Het GastouderBuro heeft de taak gastouders te wijzen op hun verantwoordelijkheid en door middel van themabijeenkomsten met opvoedkundige thema’s de deskundigheid van de gastouders te vergroten. 9. Samenwerking ouders en gastouders: Belang van oudercontacten Oudercontacten zijn een voorwaarde om te komen tot een goede opvang situatie voor het kind die aansluit bij de thuissituatie. Ouders die de opvoeding delen met gastouders hebben daar vaak nog geen ervaring in opgedaan. Het is de taak van het Gastouderbureau en gastouder om ouders daarin tegemoet te komen en waar nodig gerust te stellen. Dat kan alleen als men weet wat het voor ouders betekent om het kind voor het eerst achter te laten bij een gastouder. Er moet een vertrouwensrelatie ontstaan op basis waarvan ouders met een gerust hart hun kind bij de gastouder kan achterlaten. Want samen opvoeden betekent meer dan alleen voor een kind zorgen. Om haar taak goed te kunnen uitoefenen, heeft een gastouder op haar beurt de ouders nodig. Samen opvoeden vraagt om overleg en communicatie tussen twee gelijkwaardige partners in de opvoeding. Dat betekent dat ouders en gastouders elkanders vragen beantwoorden, elkaar intensief informeren over gewoontes en ervaringen thuis en in het gastgezin. In voorkomende gevallen delen zij de twijfels over het kind en de opvoeding met elkaar. Sommige ouders kunnen ook door de manier van aanpak van een gastouder op andere gedachten gebracht worden. Ook moet de rol van andere kinderen in het gastgezin daarbij niet uit het oog verloren worden. Kinderen corrigeren elkaar ook. Doel van oudercontacten Relatie gastouder-vraagouder: • Een wederzijdse kennismaking met de opvoedingssituatie thuis en in het gastgezin; • Het opbouwen en verstevigen van de vertrouwensrelatie; • Een overdracht van informatie / ervaringen t.b.v. het afstemmen van verzorgings- en opvoedingstaken; • Het meedenken, waar nodig, met ouders over het welzijn van hun kind; • En indien nodig en gewenst ondersteunen van ouders bij opvoedingsvragen. Vanuit het GastouderBuro • Indien gewenst het ondersteunen van ouders en gastouders bij opvoedingsvragen. • Voorlichting aan gastouders en ouders over het pedagogisch beleid en de werkwijze. • Voorlichting/intervisie Meld code kindermishandeling voor gastouders • Meedenken van ouders en gastouders in de werkwijze van het GastouderBuro • Het GastouderBuro biedt jaarlijks thema-avonden aan omtrent; - Jaarlijkse EHBO voor gastouders - Pedagogische onderwerpen ten behoeve van deskundigheidsbevordering voor gastouders en vraagouders betreffende opvoeding en verzorging (gast- en vraagouders hebben inbreng keuze onderwerp) - Gezellig activiteit met gastouders voor contacten onderling - Intervisie met gastouders, waarin pedagogisch beleid wordt betrokken. - Intervisie met gastouders, waarin Meld code Kindermishandeling wordt betrokken.
13
Relatie gastouders / ouders / bemiddelingsmedewerker Opvoedingsondersteuning is een vanzelfsprekend onderdeel van de communicatie tussen ouders en gastouders. In hun onderlinge wisselwerking ondersteunen zij elkaar bijna dagelijks in de opvoeding. Voor bijvoorbeeld eenoudergezinnen kan dat een welkome ondersteuning betekenen. Voor gastouders kan dit een plezierige aanvulling op hun werk betekenen. Zij hebben naast het goed begeleiden van het kind ook een zinvolle rol naar ouders toe. Dit alles gebeurt meestal vrij “onbewust” en wordt niet gezien als een bewuste werkwijze. Naast deze ondersteuning biedt het Gastouderbureau ook expliciete opvoedingsondersteuning door middel van themabijeenkomsten en overleggen over opvoedingsvraagstukken. Ook geeft het GastouderBuro voorlichting over beleid en werkwijze van het GastouderBuro. Voor een goede informatievoorziening zijn ouders afhankelijk van de bemiddelingsmedewerker. Ouders mogen van het GastouderBuro verwachten dat er zorgvuldig met hun gegevens wordt omgegaan, conform de wet op de privacy. 10. De rol van GastouderBuro Yvonne Kingma: De wet bepaalt dat gastouderopvang moet bijdragen aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. GastouderBuro Yvonne Kingma houdt nauwlettend in de gaten of de opvang bij de gastouders met wie zij samenwerken, aan deze eis voldoet. Daarbij hanteren zij een aantal vaste criteria, standaardvoorwaarden en (wettelijke) regels die de basis vormen voor de gastouderopvang. GastouderBuro Yvonne Kingma heeft een adviserende, bemiddelende en ondersteunende rol bij het tot stand brengen en onderhouden van een goede samenwerking tussen vraag- en gastouders. GastouderBuro Yvonne Kingma begeleidt het opvangtraject en heeft regelmatig contact met de vraag- en gastouders. Het zorgdragen voor een goede communicatie tussen alle partijen beschouwt het GastouderBuro als een essentieel onderdeel van haar dienstverlening. Vraagouders hebben niet alleen rechten ten aanzien van de manier waarop de gastouder hun kind opvangt. Ook ten opzichte van GastouderBuro Yvonne Kingma kunnen zij rechten doen gelden. Recht op informatie GastouderBuro Yvonne Kingma informeert de ouders over het beleid, de procedure en de werkwijze van het gastouderbureau, o.a. via de website van het GastouderBuro. Tevens worden ouders op de hoogte gebracht van hun rechten en plichten in de gastouderopvang en van bijzondere regelingen, zoals de klachtenprocedure. Recht op advies Ouders kunnen advies vragen over de pedagogische aanpak van hun kind. Deze adviserende rol wordt vervuld door GastouderBuro Yvonne Kingma die eventueel kan doorverwijzen naar de daarvoor geëigende instanties. De houder van GastouderBuro Yvonne Kingma heeft zelf de opleiding tot Kindercoach positief afgerond en werkt nauw samen met Aggie Ettema, kinder en gezinscoach te Blauwhuis. Recht op klachtenbehandeling GastouderBuro Yvonne Kingma heeft een klachtenregeling die geldt voor alle aspecten van de organisatie en dienstverlening. Ouders kunnen bij klachten over de opvang contact opnemen met GastouderBuro Yvonne Kingma. Te allen tijden kunt u rechtstreeks zonder tussenkomst van GOB Yvonne kingma met een klacht terecht bij de SKK, Stichting Klachtencommissie Kinderopvang (www.klachtkinderopvang.nl) waar GastouderBuro Yvonne Kingma bij is aangesloten. Recht op bescherming van privacy Persoonlijke gegevens van ouders en gastouders worden vertrouwelijk behandeld.
14
Recht op inspraak Als ouders dat wensen, kunnen zij zitting nemen in de oudercommissie. De oudercommissie heeft onder meer adviesrecht over het algemeen kwaliteitsbeleid, het pedagogisch beleidsplan, de deskundigheidsbevordering van gastouders, wijziging van de prijs en bemiddelingskosten en de risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid.
15
