BREDA zaterdag 10 december 2011
9
STEDENTRIP
Parel van het Zuiden
• Gezelligheid voert de boventoon in de grote Brabantse stad. FOTO’S: JAN VAN EIJNDHOVEN
• Het theehuis in het Valkenbergpark is ook een geliefde pleisterplaats.
tad van de Maand december is Breda. De ooit zo belangrijke garnizoens- en vestingstad heeft veel te bieden, zo ontdekte onze verslaggeefster. De Oranjestad — tot 1795 waren de burgers van Breda onderdanen van de Heer van Breda, die vanaf 1403 tevens Graaf van Nassau en, vanaf 1538, de
S
Prins van OranjeNassau was — kent een levendig centrum met vele uitgaansgelegenheden, mooie bezienswaardigheden en enkele fraaie musea. De gemeente die bijna 180.000 inwoners kent, wordt vanwege die historische binnenstad en een fraaie bosrijke omgeving ook wel Parel van het Zuiden genoemd of, vanwege
de banden met het huis Nassau, ook wel Haagje van het Zuiden. Maar meer nog is het de Brabantse gezelligheid die hier de boventoon voert. Of zoals een inwoonster van de stad het verkondigde: „Als je niet van feest en carnaval houdt, dan kun je hier beter niet gaan wonen. Hier zijn de kroegen nooit leeg.”
LEES VERDER OP PAGINA 10, 14 EN 15
STAD VAN DE MAAND
10
STEDENTRIP zaterdag 10 december 2011
Bouwkunstenaar Koreman over zijn werk:
‘Van God naar gok’
Van onze verslaggeefster Een oud klooster met een moderne toren van glas en staal erop; de regenmeter die bij elke waterstand andere woorden laat zien en de bekende Hoge Brug nabij het Kasteel van Breda. Eloi Koreman (56) is verantwoordelijk voor veel van de moderne accenten in de oude binnenstad van Breda. „Als er hier iets moois moet komen, vragen ze mij om advies.” • Het markante torentje boven op het casino in Breda, is een van de bekendere werken van Koreman. Als hij ‘s zomers met een strohoed op zijn hoofd door Breda loopt, is hij net Vincent van Gogh. In de herfst is Eloi Koreman met zijn grijze colbertje en zijn ogen dichtgeknepen tegen het binnenkomende zonlicht net een ouderwetse bouwmeester. Of hij nou kunstenaar, architect of bouwmeester is, weet hij zelf ook niet zo goed. Maar moderne accenten aanbrengen in oude gebouwen is zijn specialiteit. Het torentje bovenop het casino is een van zijn bekendste werken. Het casino is gevestigd in een middeleeuws klooster, dat later is omgebouwd tot kazerne. Het gokpaleis heeft het rijksmonument voor één gulden van de gemeente overgenomen op voor-
➤ De ontwerpen van Eloi Koreman - Toren op Holland Casino - De hoge brug - Het Kasteelplein - De regenmeter in het Hof van Hersbeek waarde dat het in zijn geheel zou worden gerestaureerd. „Ik wist meteen dat het torentje teruggeplaatst moest worden”, vertelt Koreman. „Deze had de tand des tijds niet overleefd en was weggehaald om ruimte te maken voor de soldaten. Ik vond dat juist zo karakteristiek. Ik heb het teruggeplaatst, maar wel op
moderne wijze. Het is helemaal van glas gemaakt. Mensen moeten kunnen zien dat het niet het originele torentje is, want anders vind ik het geschiedvervalsing.” In eerste instantie twijfelde Koreman of hij wel aan het project wilde beginnen. „Het is de kers op de taart van het gebouw, maar aan de andere kant werd er een klooster omgebouwd tot gokhal. Van God naar gok. Hoe verantwoord ik dat voor mezelf?” Tegen de directeur van het casino zei Koreman: „Ik gok uit principe niet.” De directeur antwoordde: „Ik ook niet.” Op dat moment was de deal gesloten. „Gokken is toeval. En God? Tsja, ik geloof dat er meer is, maar ik ben niet zo’n hostieslik-
ker. Ik geloof in het toeval.” Koreman ging op zoek naar de link tussen het klooster en het casino. Hij vond het in het klokje dat hij in het glazen torentje wilde plaatsen. „Ik ben bij de nonnen geweest die vroeger in het klooster zaten. Zij hadden het oorspronkelijke klokje meegenomen naar hun nieuwe klooster. Ik mocht het overgieten.” Het klokje in de glazen toren is een bijzonder uurwerk, dat maar eens in de 24 uur slaat. En niemand weet wanneer. Het berust op toeval.” Als de wind in de goede richting staat, dan kan Koreman het klokje in zijn huis horen. „Ik heb het pas een paar keer gehoord. Dat blijft bijzonder.”
➤ Kroeg in huis Eloi Koreman is geboren en getogen in Breda en hij wil er ook nooit meer weg. „Ik heb een jaar filosofie gestudeerd in Amsterdam, maar ik werd ongelukkig in die stad. Toen ben ik teruggekomen en heb ik hier de kunstacademie afgerond.” Met zijn vrouw en drie kinderen woont hij in het bekende pand De Drie Moren, een veertiende-eeuws woonhuis. „Ik ben niet zo uithuizig als veel andere Bredanaren. Al is het met drie jongvolwassen kinderen af en toe net een kroeg in ons huis.”
Vijf inwoners over hun Breda
Victor Rietveld
Gaby van der Bunt
Yonas Bermane
Floor Hendrikx
Henk Mannaert
Victor Rietveld (50) is geboren en getogen in Breda. Hij is de franchisenemer van Gauchos op de Grote Markt. „Voor de zaak open gaat, zit ik altijd even op het terras. Ik kan zo genieten van dit uitzicht. Het plein heeft ongelooflijk veel historie en is er is nog steeds veel bedrijvigheid. Dat blijft mooi om te zien.” Terwijl hij praat, zegt hij veel van de voorbijkomende mensen gedag. „Ik werk al jaren in de horeca in Breda”, verklaart hij. „Dan krijg je dat. Typisch Breda’s is de vriendelijkheid en gastvrijheid van de inwoners. Toeristen komen hierdoor altijd terug.”
Gaby van der Bunt (22) is geboren in Breda en niet van plan er ooit weg te gaan. „De sfeer is hier geweldig. Dat merk je vooral ’s avonds in de kroegen waar jong en oud samenkomt. En als NAC de wedstrijd verliest is de sfeer hier niet grimmig. Winnen of verliezen, feesten doen we toch wel.” Van der Bunt vindt Breda een groot dorp. „Het is een stad die klein genoeg is om vaak bekenden tegen te komen. Er worden ook veel leuke evenementen georganiseerd zoals het Jazz-festival en de roodharigendag. Maar ik mis het eieren gooien met Pasen wel…"
Twintig jaar geleden vluchtte Yonas Bermane (30) uit Eritrea, OostAfrika en kwam hij in Breda terecht. „Ik ben dankbaar dat ik hier mag wonen. Het ziet er mooi uit en ik heb een huis waarvan ik de huur kan betalen. Wel zie ik dat de levensstandaard hier erg hoog ligt. Mensen gaan veel uit en er zijn dure spullen te koop in de winkels. Ik vind het grappig om te zien dat mensen altijd op terrasjes zitten. Ook in de winter. Ik vind het hier al zo koud.” En carnaval? „Ik wist niet wat ik zag? Iedereen verkleed en gek doen. Maar nu doe ik jaarlijks mee.”
Floor Hendrix (26) kwam naar Breda omdat haar vriend er studeerde. „Mensen zijn hier veel op straat en je komt altijd wel iemand tegen. Maar tegelijk is het echt een stad, waar je goed kunt uitgaan en winkelen”, aldus Hendrikx. „Een stad met de voordelen van een dorp. Of toch een dorp met de voordelen van de stad.” Ze weet het niet. Het leukst vindt Hendrikx dat de stad is opgebouwd uit oude kerkgemeenten en dat er daarom zoveel hofjes, buurtjes en kleine winkelplekken zijn. „Winkelhof ‘t Sas is bijvoorbeeld zo’n gezellige, typische Bredase winkelplek.”
Henk Mannaert (63) handelde vroeger in kristal, porselein en tafelzilver met zijn broer en werkt tegenwoordig als gids. „Mijn grootste hobby is geschiedenis en Breda is een prachtige historische stad. Ik ga hier nooit meer weg”, stelt hij vol overtuiging. „Behalve als er iets met de toren van de Onze Lieve Vrouwekerk gebeurt. Maar dan is Breda Breda niet meer.” Mannaert is vooral trots op Breda’s band met de Nassau-familie. „Ik lees elk boek dat ik te pakken kan krijgen over de geschiedenis van Breda en blijf altijd bijleren over de historie van de stad.”
BY BAKKER SCHOENEN
VOLOP CLASSICS en ACCESSOIRES
BINNEN! Bestellen kan ook 24 uur per dag via onze nieuwe webshop: www.bakkerschoenen.nl/uggaustralia
SHOP
IN SHOP WILHELMINASTRAAT 43 BREDA T. 076 789 06 14
BELEEF EEN SPANNENDE AVOND UIT HOLLAND CASINO
GRATIS ENTREE EN EEN DRANKJE VOOR 2 PERSONEN Tegen inlevering van deze bon bij de receptie van Holland Casino Breda krijgt u t/m 30 december 2011 gratis entree en een drankje voor 2 personen. Minimum leeftijd 18 jaar en geldig identiteitsbewijs. Dresscode: stijlvol en verzorgd. Alleen geldig in Holland Casino Breda. Niet inwisselbaar voor geld.
BRS 0 14 -4 20
KLOOSTERPLEIN 20, 4811 GP BREDA TEL: 076 - 525 11 00
14
REISKRANT zaterdag 10 december 2011 1 • In stadspark Valkenberg kun je als het w eer het toelaat m ooie tochtjes per koets m aken.
• Uiterst links: De cafés De Kleine Wereld en het Tapperijke op de Grote Markt.
Rijke geschiedenis en gezelligheid in Brabantse stad
Bourgondisch
Breda
6 • Shoppen doe je onder andere op het knusse w inkelpleintje ’t Sas. door TAMARA EVERS
‘Gezellig’ is een synoniem voor Breda geworden. Bij velen is dat de eerste gedachte bij de Brabantse stad. Maar de historische Nassaustad is meer dan alleen maar ‘gezellig’. De rijke geschiedenis gaat hand in hand met de moderne, Bourgondische levensstijl van de Bredanaar. „Hier zijn de kroegen nooit leeg.” De Brabantse stad heeft een belangrijke historische stadskern. Het centrum heeft zich door de eeuwen heen gevormd rond het kasteel van Breda en de torenspits van de Onze-Lieve-Vrouwe-Kerk. Over het gezellige Grote Marktplein in het stadshart loopt Jacques Vink. In Breda zullen er weinig mensen zijn die hem niet kennen. De goedlachse Brabander woont en leeft al 60 jaar rondom de Grote Markt en is daar ook dagelijks op straat te vinden. „Als
ik over de grote markt loop, doe ik er erg lang over om van de ene naar de andere kant te komen. Ik moet met iedereen een praatje maken. Gezellig hoor”, lacht hij. Inmiddels is hij met pensioen, maar daarvoor was hij de eigenaar van verschillende horecazaken en hotels rondom het plein. „Ik geniet hier met volle teugen. Breda is niet de mooiste stad van het
zuiden, maar van het hele land!” Vanwege de historische band met de familie Nassau, de verre voorvaderen van het Koninklijk Huis, is Breda een Oranjestad, een titel die naast Breda enkel voor Leeuwarden is weggelegd. „De Duitse edelman Engelbrecht van Nassau trouwde met de Bredase Johanna van Polanen en sindsdien is Breda een Nassaustad”,
„Hier zijn de kroegen nooit leeg…”
Leuke musea Breda/MOTI
Miniaturenmuseum Breda
Boschstraat 22. Openingstijden: dinsdag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur. Entree: € 7,50 Museum of the Image (MOTI) is de nieuwe naam van het Graphic Design Museum. Het is het eerste museum ter wereld voor grafische vormgeving. Design, fotografie, film, kunst, architectuur, wetensschap, gaming en mode, het MOTI biedt het allemaal.
Catharinastraat 23. Openingstijden: maandag: 13.00 - 16.30 uur, dinsdag t/m vrijdag: 10.00 - 16.30 uur, zaterdag op afspraak vanwege groepsbezoekenen; zondag: 13.00 - 16.30 uur. Entree: € 3,50 inclusief koffie/thee/begijnendrankje. Tine Merkx heeft onder het motto ‘klein, kleiner, kleinst’ een verzameling handgemaakte poppenhuizen en miniaturen gemaakt. De poppenhuizen zijn veelal gebaseerd op bekende plekken in Breda, maar ook het poppenhuis dat heeft toebehoord aan Marjan Drukker, een Joods meisje uit Alkmaar dat in 1944 in Auschwitz is vergast is er te zien.
Breda Museum
Kasteelplein 10. Openingstijden: iedere dinsdag 11.00 - 16.00 uur. Entree: gratis.
Wilhelminapaviljoen
Parade 12-14. Openingstijden: dinsdag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur. Entree: € 5,00 In dit museum worden kunst en geschiedenis van Breda en omgeving tentoongesteld. Sinds juli 2011 is de vaste tentoonstelling ’De stercke Stad Breda’ over Breda tijdens de Tachtigjarige Oorlog te bewonderen.
Begijnhofmuseum Catharinastraat 29. Openingstijden: dinsdag t/m zondag en op feestdagen van 12.00 tot 17.00 uur. Entree: € 1,Het Begijnhofmuseum is gevestigd in een oud begijnenhuis en geeft inzicht in de leefwereld van de Bredase begijnen. Op de begane grond ziet u een originele woonkamer en keuken zoals de vrouwen van het hofje ze vroeger hadden. Boven worden in kleine opstellingen verschillende aspecten uit het begijnenleven belicht en draait er een documentaire genaamd ‘Bruiden van Christus’.
Deze permanente expositie schetst de geschiedenis van het Kasteel van Breda en zijn bewoners, waaronder de Nassau’s en sinds de oprichting van de Koninklijke Militaire Academie in 1828, de cadetten.
NAC Museum Stadionstraat 3. Openingstijden: iedere woensdag van 13.00 - 16.00 uur en op afspraak. Entree: € 1,50 Dit museum in het stadion is voor iedereen die geïnteresseerd is in NAC en zijn historie. Het beschikt over een grote collectie foto’s van vroeger en nu, voetbalshirts, vaantjes, sjaaltjes, bekers en wedstrijdposters.
➤ Prijsvraag De Reiskrant mag een overnachting met ontbijt voor twee personen weggeven in het hotel Het Scheepshuys in Breda! Ga naar www.reiskrant.nl/ prijsvraag en geef antwoord op de vraag: Met wie en waarom wil jij een dagje naar Breda? De leukste inzending wordt beloond met deze fijne prijs.
vertelt onze gids Henk Mannaert met het enthousiasme van een geschiedenisleraar. Een deel van het prestige dat Breda hiermee verwierf ging verloren vanwege de Spaanse overheersing. Omdat kom in de pittoreske huisjes. de stad bezet werd kon Willem Breda is een historische stad, van Oranje niet bijgezet worden maar moderne ontwikkelingen op in het familiegraf in Breda en architectonisch gebied zijn de stad werd hij in Delft begraven. Het niet voorbijgegaan. Hedendaagse bekende schilderij ’De overgave en historische monumenten vullen van Breda’ van Diego Velásquez elkaar op bijzondere wijze aan. hangt in het prestigieuze Museo Grote namen hebben met het del Prado in Madrid. In het stadChassé Theater (Herman Hertzhuis van Breda hangt een kopie berger), het Chassé Park van het doek dat de over(Rem Koolhaas) en popgave aan de Spaanse podium Mezz (Erick van bevelhebber Spinola Egeraat) voor de moderne (1625) in beeld brengt. accenten in de stad geSinds de Spaanse overzorgd. Dat heden en verheersing vonden ook de leden goed samengaan nakomelingen van Wilbewijst ook de monumenlem van Oranje hun tale kloosterkazerne laatste rustplaats niet Meer Breda? meer in de Bredase kerk. Scan de QR-code waarin tegenwoordig een ultramodern casino huist. „Breda baalt daar nog of kijk op steeds van”, vertelt Man- www.reiskrant.nl/ In het kasteel van Breda, waarin de Koninklijke naert. „Zonder de 80stedentrip Militaire Academie jarige oorlog waren alle (KMA) gevestigd is, ligt het SpanNassau’s in Breda begraven en jaardsgat. Deze waterpoort tussen was het waarschijnlijk de hoofdde Granaattoren en de Duiventostad van Nederland geworden.” ren symboliseert het gat dat de Negen Nassaus en de eerste Spanjaarden in hun verdediging prins van Oranje hebben hun lieten vallen. Hier zouden Nederlaatste rustplaats wel in de OnzeLieve-Vrouwe-kerk gevonden. Op landse soldaten Breda binnen gesmokkeld zijn om de Spanjaarde luidklok van de vijfde hoogste den te verdrijven (in werkelijkkerktoren van Nederland (97 heid is dit ergens anders gebeurd). meter) stond vroeger een spreuk die iedere Bredanaar bekend in de oren zal klinken: ’Die tot Breda in vreucht wil leven, die moet de vrouwen de overhant geven’. Vanwege een brand is de oude De grote winkelstraten met wijsheid verloren gegaan. „Maar daarin voornamelijk bekende de spreuk leeft nog wel hoor”, winkelketens zijn eenvoudig te reageert de blonde Linda Gardesvinden in de Eindstraat, de len lachend. „Bredase mannen Karrestraat, Torenstraat en de zijn in het algemeen wel makkeLange Brugstraat. Bijzondere, lijk en meegaand. Ze hadden al exclusieve boetiekjes zijn gesivroeg door dat het verstandig is tueerd op het knusse winkelom vrouwen vaak hun zin te gepleintje ’t Sas. Van verzorgingsven.” producten op natuurlijke basis De bekendste groep alleenen antiekwinkels tot een zaakje staande vrouwen zijn te vinden in met hondenaccessoires waar het Begijnhof. In het hofje, vereen flink salaris besteed kan scholen in een klein straatje vlakworden aan design-voederbakbij de Waalse Kerk, zwaaien 29 ken, bontjasjes tegen de kou of vrouwen de scepter. Begijnhoven een chique halsband voor de waren bestemd voor ongehuwde trouwe viervoeter. De Nieuwe vrouwen of weduwen waarvan de Ginnekenstraat en Wilhelminalevenswijze overeenkomsten straat zijn twee exclusieve winvertoonden met die van kloosterkelstraten. In de Veemarktstraat lingen. Om het oorspronkelijke bevinden zich ongeveer zestig karakter te bewaren zijn mannen speciaalzaken, met name kleine en kinderen nog steeds niet welzelfstandigen.
➤ Winkelen
15
STEDENTRIP
zaterdag 10 december 2011
5 • De Havermarkt is een ander geliefd uitgaanspleintje…
0 M 100
Stationsplein
OR
Academiesingel
g we ger n i l S
SPO
gel sin
m Tra
an ella idd
kroegen is het super gezellig. Het is eigenlijk altijd druk, omdat Bredanaars altijd wel reden voor een feestje zien. Zelfs als je alleen naar de kroeg gaat, kun je een hele leuke avond hebben. Iedereen praat toch wel met elkaar.” Lachend: „Als je niet van feest en carnaval houdt, dan kun je hier beter niet gaan wonen. Hier zijn de kroegen nooit leeg.”
8 1
4
• Aan de Prinsenkade kun je prima afmeren voor een dagje Breda.
7
de
10
6 Grote Markt eV es t
Pri nse nka eg ew als
Voor het kasteel zitten twee mannen op een bankje. “Breda, Bredaaa, Bredaaaaaa”, roepen de enthousiastelingen die de Bourgondische levensstijl iets te vroeg in de middag gestart zijn. De biertjes gaan er goed in en er worden steeds meer ‘aaaa’s’ aan Breda toegevoegd. „Bredanaren zijn erg uithuizig, dat kan wel eens doorslaan”, verklaart gids Mannaert lachend. „Maar de term ‘Brabantse gezelligheid’ is hier zeker van toepassing. De meeste Bredanaren weten de gezelligheid wel te vinden.” Jong en oud kennen de weg naar de Brabantse bars en restaurants. Ouder publiek drinkt zijn drankjes voornamelijk net buiten de binnenstad rond de Ginnekenmarkt in het Ginneken. In de chique wijk, waar oud-minister Hans van Mierlo opgroeide, staan de mooiste huizen en liggen de beste scholen. De meeste cafés liggen echter in het centrum rond de Havermarkt en de Grote Markt. Een groep twintigers, strak in colbert inclusief stropdas, racet op steps door de binnenstad. Ook studenten vermaken zich prima in Breda. De 29-jarige Nienke Rijkers kwam in Breda wonen om te studeren en is er nooit meer weggegaan. „Ik heb het hier prima naar mijn zin. ‘s Avonds in de
Breda
bijbehorende intieme Catharinakerk. Neem een kijkje bij Holland Casino dat gevestigd is in de oude kloosterkazerne. Ga op kroegentocht en ontdek de levendige uitgaanscultuur van de stad.
nda rke Ma
Maak een wandeling met een VVV-gids over het terrein van het kasteel van Breda waar tegenwoordig de KMA gevestigd is. Geniet van de rust in het stadspark Valkenberg of in het Wilhelminapark. Bezoek het begijnhof en de
3
5
M
Soph iastra at
Ou d
➤ Tips
de ka en
ins Pr we
eu
Ni
2
➤ Legenda
t
elkstraa
Karnem
9
Vie rw ind en rdstraa str t aa
Felleno o
t
BRON: MAPS4NEWS.COM / NAVTEQ
1. Grote markt 2. kasteel van Breda 3. Begijnhof 4. Ginnekenmarkt 5. Havermarkt 6. ’t Sas 7. Veemarktstraat 8. Valkenberg 9. Wilhelminapark 10. Chassé theater 11. NAC stadion
➤ Eten en slapen
A1 6
7 • In de Veemarktstraat vind je zestig kleine speciaalzaken.
Een van de mooiste hotels van Breda is Bliss, gevestigd in het centrum van de stad. De negen thema-suites zijn ingericht met speciale Vi-Spring luxebedden en in het bijbehorende restaurant Chocolat combineren de koks de Franse keuken met Oosterse invloeden. Zoekt u een hotel in de buurt van het station dan is het Apollo-hotel een prima plek om te verblijven. Bij restaurant Flinstering op de Grote Markt kunt u proeven waarom de eetgelegenheid twee jaar geleden winnaar is geworden van het tv-programma ‘Mijn tent is top’. Ook de internationale kaart van het trendy restaurant Villa Nova is aan te raden.
zet Breda in het licht. 20% korting Op de gehele Tolomeo collectie *Actie geldig t/m 17- 12- 2011
ook per mail te bestellen. via :
[email protected]
MAATWERK VOOR UW GEMAK
Veemarktstraat 43 Breda
TECHNICA-NOVA BREDA
ATu nIdSb o.x GR we S o Lo e 0 ,t .w.v. € 5 0
bij aanschaf van een Loewe Connect. Uitzending gemist, Video on demand en Internetradio via uw televisie, eenvoudig met 1 afstandsbediening te bedienen. Optimaal gemak, stijlvol design, superieure beeld- en geluidskwaliteit. Actie geldig tot en met 31 december 2011 tegen inlevering van deze advertentie, alleen bij Technica-Nova Breda, gratis verzending door heel Nederland, gratis installatie in West-Brabant
A.S. ZONDAG 18 DECEMBER OPEN
Wilhelminastraat 32-36 I 4818 SH Breda t 076 522 45 00 I www.technica-nova.nl Deze actie is niet te combineren met andere Loewe-acties.
TEGEN INLEVERING VAN DEZE ADVERTENTIE KRIJGT U € 500,- KORTING* * GELDIG VANAF EEN ORDERGROOTTE VANAF € 15.000,-
