or zine vo emaga ti a a m r b a nt info oord-br n t gratis n e e h n r is e kleine k RACHT KERNK de vereniging an leden v
vereniging kleine kernen noord-brabant Jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Pakketpunt: Nieuwe service van PostNL in Vorstenbosch
In deze KERNKRACHT onder andere: Column voorzitter
Pagina 3 Glasvezel in kleine kernen
Pagina 6 Bevrijding en klaprozen Vanaf 1 oktober 2014 komt er in de Dagwinkel in Vorstenbosch een geheel nieuwe service van PostNL. Men kan er voortaan pakketten die via PostNL worden afgehandeld, afhalen en verzenden. Ook aangetekende brieven versturen en postzegelverkoop zijn onderdelen van de service. Er zijn een aantal lokale internetleveranciers die graag gebruik willen maken van deze mogelijkheden. Economie en leefbaarheid Toen twee jaar geleden het programma Leefbaar@Brabant werd opgestart, was het de intentie om de leefbaarheid te bevorderen door economische activiteiten in de kleine kernen te gaan stimuleren. Op dat moment was er in Vorstenbosch net een
nieuwe ondernemer gestart met een dorpssupermarkt onder de formule Dagwinkel. Er bleek grote behoefte aan nieuwe vormen van service die werden geboden door de jonge ondernemer, die vooruit wilde. Een veelgehoorde vraag was: kunnen wij ook onze pakketten die we via internet bestellen hier laten bezorgen en zelf afhalen na ons werk. Zoals in vele kleine kernen werkt een groot deel van de bewoners overdag elders. Daaruit is het project ontstaan om de pakketservice die via PostNL wordt verzonden door de diverse internetwinkels, via de Dagwinkel te kunnen afhalen. Het postagentschap was echter een aantal jaren van tevoren verdwenen en dat kwam niet zomaar terug. >>>
Pagina 8 Toekomst van het dorp
Pagina 10
>>> Nieuwe ontwikkelingen: internetwinkels Het economisch belang van internetaankopen en de daarmee gepaard gaande verandering van consumeren is op het platteland echter net zo groot als in steden. Om ook op het platteland bezorgservice te kunnen bieden en tevens een achtervang te hebben voor de bewoners die niet thuis zijn, werd een projectvoorstel geschreven. De vereniging kleine kernen noordbrabant (VKKNB) heeft dit project geadopteerd om als voorbeeldproject in meerdere kleine kernen te kunnen realiseren. De leefbaarheid van het Brabantse platteland is gebaat bij voldoende economische activiteiten. Met de aansluiting bij de moderne wijze van aankopen en de goede service van de lokale ondernemer wordt de leefbaarheid sterk verbeterd. Door die activiteiten te bundelen en onder te brengen bij de dagwinkel zijn beiden gebaat. Daarnaast zijn er in Vorstenbosch een aantal internetleveranciers, die graag van de verzendservice gebruik zullen maken. Ook landelijk van belang Omdat deze ontwikkelingen echter in het gehele land spelen is samenwerking gezocht met de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen (LVKK). Zij hebben vooral contacten op landelijk
Voorbeeld Pakketpunt
niveau, die goed van pas kunnen komen om het belang van het platteland bij een landelijke organisatie van PostNL naar voren te brengen. Toch was er ook hulp van de gedeputeerde Van Haaften nodig, mede gesteund door een alerte verslaggever van het Brabants Dagblad, om de juiste persoon bij PostNL te bereiken. Met 6 miljoen klanten op het platteland worden we een interessante partij, om de steeds belangrijker wordende internetaankopen op de juiste plaats af te leveren. Dorpswinkels zijn daarbij de spil waar alles om draait en vervullen de tweede lijn als bewoners
niet thuis zijn. Daar waar de dorpswinkels verdwenen zijn, willen we kijken of dorpshuizen die spilfunctie kunnen gaan vervullen. Met PostNL is afgesproken dat we een aantal pilots gaan doen en in Vorstenbosch komt de eerste die op 1 oktober wordt gestart. Nominatie Jonge Ondernemer van het Jaar De betreffende ondernemer, Johnny van der Heijden, is er klaar voor. Hij is zeer actief in het bedenken van nieuwe concepten, zoals een bezorgservice voor boodschappen die men telefonisch of via mail kan bestellen. Hij heeft, samen met de lokale slager, een barbecueservice opgezet en ook een partyservice, compleet met een gekoelde aanhanger, zodat op locatie drank en etenswaren houdbaar kunnen worden bewaard. Voor diverse kampeerboerderijen verzorgt hij op verzoek de complete aanvoer van levensmiddelen, desgewenst met de brunch erbij. Al deze nieuwe initiatieven hebben hem de nominatie opgeleverd voor de verkiezing van Jonge Ondernemer van 2014 voor de gehele gemeente Bernheze. Binnenkort is de verkiezing. <<< Wim van Lith
jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Behoud kermis in kleine kern Vanavond is het kermis in Lieshout en mijn dochter wil er met haar vriendinnengroep naar toe op de fiets. Kunnen we gezellig weer bijkletsen met iedereen, we brengen wel een kaneelstok voor je mee. Leuk toch, amusement dicht bij huis waar je te voet of met de fiets naar toe kunt. Maar toch is het niet altijd een vanzelfsprekendheid, een kermis in een kleine kern. De VKK Noord-Brabant heeft in juni 2014 een enquête uitgezet onder haar leden. Daar kwam uit naar voren dat er dit jaar geen kermis meer is in Oosteinde, Wernhout en Achtmaal en dat de kermis in Heerle steeds kleiner wordt. In Achtmaal reden de kermiswagens voorbij en hebben de kinderen uit het dorp besloten om bij de gemeente handtekeningen te gaan indienen. Want de gemeenten trekken zich terug, zoals de belangenvereniging Oosteinde aangaf in de enquête : de gemeente wilde niet meer meebetalen aan de kermis en voor het dorp is het onbetaalbaar. Voor de exploitanten was er ook niet veel meer te verdienen, er kwamen er nog maar een paar en er was weinig voor de jeugd.
de plaatselijke harmonie nog steeds een aardig centje op voor in de kas. Tien jaar geleden was de kermis in Vorstenbosch op sterven na dood. De dorpsraad heeft het opgepakt en is er van alles omheen gaan organiseren en nu gaat het goed. Uit de enquête blijkt dat in die kernen waar rondom de kermis activiteiten worden georganiseerd, de kermis het beste blijft draaien. Zo krijg je ouders met kinderen en opa’s en oma’s naar de kermis. En zo blijkt dat er een echt dorpsfeest kan ontstaan waar ieder jaar naar wordt uitgekeken.
Daar waar de kermis nog steeds volop draait is in de kernen Wouw, Vorstenbosch, Mariahout, Nuland, Maashees, Boerdonk, Vortum Mullum, Wijbosch. Lepelstraat is gematigd optimistisch en in Wagenberg levert de kermis
Vaak bestaan de kermissen in het dorp al meer dan 50 jaar. In Chaam komen al jaren dezelfde exploitanten, sommige al weer opgevolgd door hun kinderen. De kermis is een oud volksvermaak, maar tegenwoordig
zijn er overal zo veel prikkels en evenementen, dat de keuze steeds groter wordt. Toch blijkt dat er behoefte blijft aan een ontmoetingsfunctie in het dorp, een feest voor jong en oud samen. Mariahout is hier een mooi voorbeeld van. De kermis wordt daar georganiseerd door de dorpsraad ‘Zorg om het dorp’ samen met negen buurtverenigingen. De organisatie gebeurt door het dorp zelf : opening op de vloer van de botsauto’s met toneel en dans, scholen maken katjes en bij inlevering krijg je een lot, de oudere jeugd kan op zaterdagavond gaan schieten en voor de ouderen is er jeu de boules. Voor ieder wat wils, er zijn zelfs gratis activiteiten, zodat iedereen uit het dorp mee kan doen. Binnenkort is het kermis in Beek en Donk. Dit is een prikkelarme kermis zonder harde muziek en felle lichten. Er is dan een speciale middag met zachte muziek en gedempt licht: een groot succes. De gemeente trekt zich terug en de dorpsraden nemen de organisatie over; het blijkt een goede formule voor het behoud van de kermis in de kleine kern. <<< Ingeborg Verschuuren voorzitter vereniging kleine kernen noord-brabant
jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Nieuwe Provinciale subsidieregeling voor vrijkomende kerken De herontwikkeling van vrijkomende kerken is geen sinecure. Veel maatschappelijke initiatieven hebben in de startfase vaak behoefte aan advies, begeleiding en inspiratie. Eigenaren van kerken (de parochiebesturen), maar ook dorpsraden en andere bewonersinitiatieven kunnen dan ook een beroep doen op ondersteuning van provinciale organisaties en netwerken. Daarnaast heeft de provincie in samenspraak met de werkgroep Vrijkomende Kerken*) een bescheiden provinciale subsidieregeling ontwikkeld voor herbestemming van kerken. Deze regeling is bedoeld voor de procesondersteuning in het voortraject van een herbestemming. De regeling levert een (stimulerings-)bijdrage aan het vlot trekken van de lokale processen om met alle partijen te komen tot een herbestemmingsplan van een vrijkomende kerk. Voorbeelden van procesondersteuning kunnen zijn: communicatieadvies, hulp bij het bij elkaar brengen van partijen, organiseren van bijeenkomsten en daarbij inhuren van deskundigheid. Proces voorafgaand aan fysieke restauratie Deze procesondersteuning is daarmee een voorbereiding op de daadwerkelijke fysieke, technische restauratie (beschreven in paragraaf 6 -her te bestemmen kerken- van de genoemde subsidieregeling). De procesondersteuning (6A) staat los van de eventuele fysieke restauratie (6) en kan dan ook apart worden aangevraagd. Als uit het voortraject blijkt dat er geen mogelijkheden zijn voor herbestemming, dan houdt het met regeling 6A op. Als er wel mogelijkheden zijn, dan kan wellicht een beroep gedaan worden op de oorspronkelijke regeling 6.
Kennisdeling De Provincie Noord-Brabant wil met deze bescheiden regeling ervaring opdoen door deze lokale processen voor herbestemmingen te ondersteunen. De opgedane kennis en ervaringen zal zij in Brabant breed onder de aandacht brengen. <<< Aanvraag regeling U kunt alle informatie over de regeling vinden op: www.brabant.nl/applicaties/ regelingen/regeling-detail.aspx?r=982
Het aanvraagformulier staat op:
Meer informatie over deze regeling kunt u opvragen bij: José van Rosmalen:
[email protected] *) De werkgroep Vrijkomende Kerken bestaat op dit moment uit: Bisdom Breda, Bisdom Den Bosch, Protestantse Kerk Nederland, Vereniging Brabantse Gemeenten, Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant, Monumentenfederatie Noord-Brabant, Monumentenhuis Brabant, Brabantbeeld, en provincie Noord-Brabant.
www.brabant.nl/loket/producten-en-diensten/subsidies/detail.aspx?id=12935 jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Resultaten IDOP’s Bent u benieuwd naar een actueel overzicht van de IDOP’s (Integrale Dorps Ontwikkelings Plannen) in de provincie Noord-Brabant en wat er allemaal gerealiseerd is? Ga dan naar onze website, www.vkknoordbrabant.nl, en klik op de button ‘IDOP’s’. U wordt direct doorgelinkt naar het overzicht. Zorg- en Buurtcoöperaties op de kaart Bent u eveneens benieuwd naar een overzicht van coöperatieve initiatieven van bewoners in Nederland? Ook dit overzicht kunt u bekijken via onze website www.vkknoordbrabant.nl, door te klikken op de button ‘Zorgcoöperaties in <<< Nederland’ en u wordt direct doorgelinkt naar het overzicht..
jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Glasvezel in de kleine kernen en buitengebied van Brabant NU!!!!! Vanuit onze achterban komt steeds vaker de vraag: Wat kunnen wij doen om in onze kern en ons buitengebied glasvezel te krijgen? De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat het niet hebben van een digitale infrastructuur het buitengebied op achterstand zet. Dat gold al voor het bedrijfsleven dat in het buitengebied een belangrijke bijdrage levert aan de economie en daarmee ook aan welzijn. Het bedrijfsleven is overigens niet alleen de agrarische sector, maar ook recreatie en toerisme vallen hieronder en een groot aantal andere zakelijke activiteiten in het buitengebied. Teeffelen zorgt zelf voor glasvezelnetwerk De Brabantse dorpskern Teeffelen (gemeente Oss) dat enkele honderden inwoners telt, heeft het op eigen houtje mogelijk gemaakt dat er een glasvezelnetwerk wordt aangelegd. De inwoners die zich hebben verenigd in de Stichting Maaskantnet zijn erin geslaagd om op eigen kracht de aanleg van glasvezel mogelijk te maken. De bewoners hebben volgens een lokale nieuwssite een partij gevonden die het netwerk wil aanleggen, beheren en exploiteren. Maaskantnet heeft van de gemeente Oss toestemming gekregen om gebruik te maken van een lege mantelbuis die loopt van de brug naar Macharen naar de sluis van Lith. Deze is in 2008 door de gemeente als reservebuis aangelegd naast een bestaande buis als communicatieverbinding tussen de sluizen van Rijkswaterstaat in Lith en de brug bij Macharen, schrijft Kliknieuws. Volgens de initiatiefnemers verhoogt een glasvezelnetwerk ‘de leefbaarheid van Teeffelen’.
Supersnel internet Er vinden op dit moment grote veranderingen plaats in onze maatschappij. Informatie en communicatie zijn essentieel voor ons leven en welzijn. Zowel commercieel als maatschappelijk zal het gebruik van supersnel internet steeds meer deel uit gaan maken van ons leven. Dat zie je gebeuren in je eigen huis, in het dorp en de omgeving, in het contact met je eigen kinderen en kleinkinderen, in het gebruik maken van winkel- en zorgvoorzieningen op afstand. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Open netwerk Om aan de behoefte van snel internet te kunnen voldoen is het kunnen beschikken over een glasvezelkabel de beste oplossing. Om tot een zo breed mogelijke toepassing te komen is het gewenst dat het een open netwerk wordt. Dat wil zeggen dat iedereen toegang op de kabel kan krijgen. Waarom glasvezel? Glasvezel heeft een vrijwel onbeperkte capaciteit, is tijdloos en veilig en eenmaal aangelegd is de kostprijs het laagst. Nadeel is dat de eerste en eenmalige kosten van het aanleggen aanzienlijk zijn. Op dit moment beschikken de steden en grotere kernen over een glasvelnet aangelegd door marktpartijen. Vele kleine kernen zijn nog niet aangesloten. Op enkele uitzonderingen
na is het buitengebied in Brabant geheel verstoken van glasvezel. Marktpartijen zijn op dit moment niet geïnteresseerd in de aanleg van een dergelijk netwerk. Gemeenten zijn over het algemeen terughoudend. Zij willen wel faciliteren maar het ontbreekt aan financiële middelen om glasvezel als een nutsvoorziening te beschouwen. Breedband Manifest Brabant Als VKKNB zijn wij enkele jaren geleden gevraagd om deel te nemen aan het initiatief van een aantal gemeenten en maatschappelijke organisaties: het Breedband Manifest Brabant. De groep heeft zich ingezet om een snelle breedbandvoorziening voor heel Brabant te realiseren. Een open netwerk, waartoe ieder huishouden in de provincie toegang zou kunnen krijgen. Dit initiatief is onlangs overgenomen door de Provincie Noord-Brabant. De provincie heeft middelen vrijgemaakt om projecten van de grond te krijgen en een fonds om financiële ondersteuning te verlenen bij de aanleg van het netwerk. De VKKNB is blij met dit initiatief. >>>
jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
>>> Nauwelijks standaardoplossingen Op dit moment zien wij in de hele provincie veel initiatieven ontstaan. Het onderwerp begint te leven. Probleem is wel dat er nauwelijks standaardoplossingen voorhanden zijn. De communicatie is verwarrend en tegenstrijdig, ingegeven door de complexiteit en soms ook door tegenstrijdige belangen. Het ontbreekt nog dikwijls aan een integrale samenwerking tussen maatschappelijke partijen, gemeenten en regio. Er is echter een ding waar iedereen het over eens is. De noodzaak om tot een dergelijk netwerk te komen is er. Er ligt echter nog wel een forse opgave. De eenmalige kosten van de aanleg van een glasvezelnet zullen gefinancierd moeten worden. Daarbij is essentieel dat de mensen in de kleine kernen en de omliggende bui-
tengebieden zelf de behoefte voelen en ook daadwerkelijk mee willen doen om glasvezel in hun huis te krijgen. Er zijn inmiddels meerdere voorbeelden beschikbaar van projecten die de doelstelling bereiken om voor een betaalbare prijs iedereen aan te sluiten. Als VKKNB zien wij het als onze taak om via onze achterbannen de mensen op te roepen om over dit onderwerp na te denken. Wij bevelen dorpsorganisaties aan dit onderwerp te agenderen.
Wij kunnen u daarbij helpen door de kennis in onze netwerken in te zetten en ervaringen in de voortrekkersgebieden met u te delen. Daarom de toevoeging in de titel: NU. Als u NU begint kunt u over enkele jaren de vruchten ervan plukken. <<< Voor meer informatie kunt u terecht bij het secretariaat van de VKKNB:
[email protected]. Harrie van der Loo
MozaïekBrabant: expositie op rondreis Vanaf de opening op 9 oktober 2014 in het Designhuis in Eindhoven, maakt de expositie MozaïekBrabant een rondreis langs vijf locaties in Noord Brabant. De provincie wil met deze expositie de resultaten van het ontwerpende onderzoek van IABR Projectatelier BrabantStad delen met de inwoners van Brabant en samen zoeken naar nieuwe mogelijkheden om Brabant goed in te richten voor de toekomst. Het imposante wandtapijt van 12 bij 3 meter is het middelpunt van de expositie. Het tapijt is de vertaling van de resultaten van het onderzoek, waarbij de koppeling tussen natuurgebieden, de steden en landbouwgebieden in Noord-Brabant en de zes nieuwe ontwikkelprincipes met elkaar zijn verweven. Daarnaast geeft een lessenaar van 9 meter nadere uitleg over het onderzoek in tekst en beelden. jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Per expositielocatie is een programma van activiteiten nog in ontwikkeling. U kunt met uw activiteit of initiatief ook onderdeel zijn van dit programma rond de expositie MozaïekBrabant. De expositie is gratis te bezoeken. Deelnemen aan de activiteiten van het programma is natuurlijk mogelijk, want uw inbreng ophalen is een doel van de expositie. Denk mee! Nieuwe, creatieve ideeën zijn nodig om wonen, waterhuishouding, energie en voedselvoorzieningen met elkaar te verbinden in een nieuw ruimtelijk beleid. Van scholenproject, filmvertoning, workshop, werkatelier tot debatavonden: uw initiatieven helpen het ruimtelijk beleid van Brabant te ontwikkelen en breed te ondersteunen. Laat u ook inspireren en vertel ons hoe u wilt dat Noord-Brabant er in de
toekomst uit zou moeten zien. Met uw bijdrage kunnen wij inspelen op de energie van de samenleving, het debat in Brabant op gang brengen en inspirerende ideeën ophalen. Heeft u een activiteit en/of wilt u aansluiten bij het programma van de expositie, laat een reactie achter op MozaïekBrabant.com of bel Frederiek Dijkstra (bkkc) 013-7508422. Op 9 oktober is de kick off van de expositie MozaïekBrabant! Wilt u als één van de eerste bezoekers het gigantsche tapijt in Brabant zien? Kom op 9 oktober van 17.00 - 19.00 uur naar de opening in Designhuis Eindhoven! Om voedselverspilling te voorkomen, graag aanmelden via deze link: http://goo.gl/uaPVvc. <<<
Bevrijding en klaprozen Zondag 2 november aanstaande is het zo ver. Dan wordt de 70jarige bevrijding van Welberg en Steenbergen herdacht bij het bevrijdingsmonument, de klok, aan de Canadezenweg te Welberg. Inmiddels wordt 10 jaar na de oprichting van het monument voor de burgerslachtoffers van WOII, een burgerinitiatief, weer stilgestaan bij onze eigen slachtoffers en onze gevallen Canadese bevrijders. Met de twee Canadese Regimenten die Steenbergen destijds bevrijd hebben, het South Alberta Regiment en het Algonquin Regiment, zijn in de loop van de tijd goede contacten opgebouwd.
De laatste jaren zijn er hartverwarmende ontmoetingen met vertegenwoordigers van deze regimenten en ook de Canadese Ambassade is geweest. Nabestaanden van slachtoffers zijn trots op dit monument en de wijze waarop de herdenkingen worden vormgegeven. Het raakt mensen om zelf de klok te kunnen luiden.
Klok gestolen Toen enkele dagen voor 4 mei 2010 de originele bronzen klok van het monument gestolen werd, kreeg dit nieuws via de pers landelijke aandacht. De verontwaardiging en het medeleven waren groot. De Canadese veteraan Danny McLeod loofde ter plaatse een beloning uit voor diegene die de klok zou terugbrengen (https://www.youtube.com/ watch?v=1eqRWcmYFFM). De klok is echter nooit meer terug gevonden. Later is met steun vanuit de bevolking, giften uit Canada en subsidiebijdragen een gietstalen klok gekocht
en in de klokkenstoel gehangen. Voor staal wordt minder betaald dan voor brons dus we zouden minder bang hoeven te zijn dat de klok opnieuw gestolen wordt. Uit voorzorg is ook een verzekering afgesloten. Klaprozen Initiatiefnemer tot het monument, Angelo Somers, heeft op zijn beurt aan Danny McLeod -die afgelopen januari overleed- beloofd om voor altijd klaprozen te laten bloeien op zijn perceel tegenover de klok. Die klaprozen bloeien er sindsdien, op een cikkelvormige strook langs de sloot. Het ene jaar succesvoller dan het andere en met veel handwerk om al het onkruid te verwijderen zodat de klaprozen kunnen bloeien. Nu met 70 jaar bevrijding en in opmaat naar 75 jaar bevrijding zal de gehele blok ingezaaid gaan worden met klaprozen. Dit gebeurt in samenwerking met de familie Dogge van bloemenkwekerij Landjuweel en een zaadhandel uit Friesland. Het zaad dat nu gewonnen wordt, zal uitgedeeld worden tijdens het herdenkingsweekend op 1 en 2 november. Hierna zal het jaarlijks geteeld en uitgedeeld worden met het oog op de 75-jarige herdenking. >>> jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
>>> Wanneer ieder voor zich de zaadjes uitzaait in pot of tuin, op een gedenkwaardige plaats of langs de stoep, dan zaaien we met ons allen een rood lint. Een rood lint zoals dat ook gezaaid zal worden langs de bevrijdingsroute in onze Brabantse Wal gemeenten: Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht. Met, wie weet, uiteindelijk een rood lint langs de gehele Canadian Liberation Route van Normandië tot Berlijn. Zo kunnen wij allemaal onze sympathie laten blijken voor al diegenen die voor onze vrijheid gestreden hebben en gesneuveld zijn. Klaprozen als
symbool van WOI en WOII en alle slachtoffers die die oorlogen gemaakt hebben. Het klaprozenproject treft zijn doel wanneer ieder van ons bij het zien van klaprozen denkt: “Wij herdenken hen. We will remember them.” Nadere informatie over het herdenkings- en bevrijdingsprogramma Brabantse Wal kunt u lezen via www. canadays.nl. <<< Hanneke Neutkens secretaris Stichting Bevrijdingsmonument Welberg
Van Burgerparticipatie naar Overheidsparticipatie De overgang van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie is een nieuwe stroming binnen onze samenleving. Overheidsparticipatie houdt in dat de overheid bij het uitvoeren van burgerinitiatieven slechts een faciliterende rol vervult. Burgers nemen de initiatieven en voeren deze vervolgens ook zelf uit. Deze initiatieven zie je op dit moment vooral ontstaan binnen dorpskernen, waarbij de dorpsraden een coördinerende rol vervullen. Voorbeelden hiervan zijn: het beheer van het openbaar groen, aanleg van infrastructuur, het verzorgen van het lokaal vervoer, het oprichten van zorgcoörperaties en de instandhouding van buurtsupers en dit alles onder de vlag van de leefbaarheid. Interessant is dat er gemeenten zijn die dit soort initiatieven faciliteren en financieel ondersteunen. We moeten ook vaststellen dat nog vele gemeenten achterblijven en dit
jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
alles ligt vooral opgesloten in een mentaliteitsverandering. Om deze mentaliteitsverandering op gang te brengen zijn een aantal zaken van essentieel belang: Een overheid die los durft te laten: • Die werkelijk regie durft te laten bij burgers. Die niet controleert, wel faciliteert en vertrouwen geeft aan haar burgers. Die in principe zorgt dat in plaats van zorgt voor, maar daarbij wel oog blijft houden voor die burgers die het echt niet zelf redden en daarvoor ook een vangnet creëert. • Die buiten bestaande kaders durft te denken en handelen en risico’s durft te nemen, juist door te vertrouwen op de eigen kracht van burgers. • Die lef heeft om regels los te laten en er dan vanuit gaat dat er zonder regelgeving veel meer gebeurt.
Een gemeenschap die de handschoen oppakt: • Die regie durft te nemen en verantwoordelijkheidsgevoel heeft voor haar eigen gemeenschap. • Die start vanuit een draagvlak; een vraag of behoefte vanuit die gemeenschap. • Die niet het hebben van ‘recht op’ als uitgangspunt neemt, maar de aanwezige burgerkracht. Mijn motto is niet voor niets: ‘kennis en kapitaal’ liggen op straat. Bovendien vraagt deze ontwikkeling ook een mentaliteitsverandering bij de gemeentepolitiek. Bij de gemeenteraad moet het dan niet meer gaan over de samenleving, maar er middenin in staan. Dit vraagt om een bestuursstijl, waarbij de balans centraal staat tussen het debat en de dialoog. Bert van Kesteren vice-voorzitter vereniging kleine kernen noord-brabant
‘Dorp van de Toekomst’ Dit is de titel van het symposium dat plaats zal vinden op woensdag 12 november 2014 in de Dompelaar in Elsendorp. Wat is er aan de hand? De overheid trekt zich steeds meer terug. Er ontstaat op het platteland in diverse delen van het land bevolkingskrimp. Wat zijn hiervan de gevolgen voor de domeinen, zorg, onderwijs, energie en sociale cohesie? We zullen dan ook steeds meer zelf ter hand moeten nemen. Maar zal ons dit lukken, of komt er een rem op de lokale economie en maatschappelijke groei, ook in Brabant? Na de studie weer terug! Kunnen we ons dorp weer zo aantrekkelijk maken dat onze jeugd, na hun studie in de stad, weer terugkeert naar het dorp? Hun kinderen gaan naar het kindcentrum in de multifunctionele accommodatie waar opa of oma om 18.00 uur de kleinkinderen ophaalt, tegelijkertijd de boodschappen bij het AH Pick Up Point en die internetorder van BOL meenemen. Ook print oma nog even een fietsroute uit van het digitale VVV servicepunt. De macht terug naar de burger! Veel minder spelregels, dan ontstaat er meer initiatief; Justus Uitermark,
buitengewoon hoogleraar samenlevingsopbouw: “Burgerkracht is een tegengif voor bureaucratisering”. Zonder regels organiseren mensen zichzelf, ze worden creatiever en nemen meer verantwoordelijkheid. We moeten machtsconcentratie en uitsluiting tegengaan. Maak jezelf misbaar, zorg voor een sterk gedragen netwerk en maak meerdere mensen verantwoordelijk in hechte en diverse werkgroepen. Zo kunnen we burgerinitiatieven verder helpen. Energie maken we zelf! Onze (agrarische) ondernemers produceren energie voor onze eigen inwoners in het dorp als ze nog energie te kort komen, want via collectieve
projecten met zonne-energie, aardwarmte en slim bouwen is de vraag naar aardgas en stroom beperkt. We worden zelfvoorzienend. Het speelveld verandert! De overheid laat het initiatief steeds meer over aan de burgers. Is dit een zegen of wordt dit een groot probleem? Zijn we verslaafd aan onze verzorgingsstaat, de overheid heeft ons als burger al 40 jaar gepamperd. Het geld is op bij de overheid; kunnen we het zonder de bureaucratie van het rijk zelf niet veel goedkoper en beter? Schaffen we een hoop spelregels af! Zomaar een aantal statements. De media staan er bol van, maar welke kant moet het nu eigenlijk op? Op al die vragen proberen we op woensdag 12 november een antwoord te dichten. Hoe ziet ons dorp er over 10 jaar uit? Wat kunnen we zelf en waarin zullen we samen moeten werken met onze buurdorpen. Moeten we keuzes maken, jullie voetbal, wij tennis, jullie de winkel en wij de zorg! Wordt het een subtiel proces van open tegelijkertijd afschalen? >>>
10
jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
>>> Het programma We beginnen ‘s morgens om 10.00 uur met de drie hoofdsprekers, gedeputeerde Brigite van Haaften verantwoordelijk voor cultuur en samenleving, dorpsbouwmeester Ir. Joop Petit en professor Caroline Hummels gaat in op de fysieke inrichting van onze leefomgeving met speciale aandacht voor gezondheid en welzijn.
Na de lunch gaan we uiteen in vijf groepen met de workshops; winkelen, dorpsondernemingen, wonen, energie en duurzaamheid en tot slot onderwijs. Rond 16.00 uur sluiten we af met een rondetafelgesprek. Het debat gaat over zorg en zorgcoöperaties en wordt gevoerd door zorgverzekeraar CZ, een tweetal
tweede Kamerleden, de lokale huisarts en verantwoordelijk wethouder <<< Gemert Bakel. Voor informatie en opgave:
[email protected] [email protected] Willy Donkers vereniging kleine kernen noord-brabant
Centrum Zijtaart wint Brabantse Stijlprijs Het centrum van Zijtaart in Veghel heeft de Brabantse Stijlprijs 2014 gewonnen. De impuls voor de bebouwde omgeving van het centrum is het beste voorbeeld van openbare ruimten die herkenbaar Brabants zijn en op een Brabantse manier tot stand zijn gekomen. Met de prijs wil de provincie een impuls geven aan de ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast wil de provincie het debat voeren over wat de Brabantse Stijl is. Eigentijdse transformatie Juryvoorzitter Yves de Boer, gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen, heeft 15 september tijdens het Festival van Ruimtelijke kwaliteit de winnaar bekend gemaakt. De Boer: “In Zijtaart zag de jury een bescheiden, maar zeer doordachte, eigentijdse transformatie van een leegstaand klooster dat het kloppend hart werd van het kerkdorp met ruim 1.500 inwoners. Samen met de kerk en de pastorie vormt het forse klooster de ziel van Zijtaart. Bijzonder is ook het doorlopen proces, waarbij alle inwoners vanaf het eerste begin intensief zijn betrokken.” jaargang 11 - nummer 3 - september 2014
Klooster behouden Het klooster bleef behouden voor de gemeenschap waarmee en passant ook het woningbouwprobleem is opgelost. De school, die in ruimtelijke en functionele zin niet meer voldeed aan de eisen van deze tijd, werd gesloopt en kreeg een plek in het klooster, evenals de peuterspeelzaal/kinderopvang, de gymzaal en de gecombineerde (zorg)voorzieningen en appartementen. Ook het verouderde dorpshuis werd in het klooster ondergebracht. Hiermee kreeg het klooster weer de centrale functie die
het altijd in het dorp heeft gehad, maar nu met een nieuwe invulling. Door de verplaatsing van de school, het gemeenschapshuis en het speelveld naar het klooster ontstond een ruimte voor nieuwe woningen. Met de opbrengst van de gronduitgifte kon een deel van de forse verbouwing van het klooster worden gefinancierd. De nieuwbouw op de locatie van de school bracht een nieuwe verbinding tot stand tussen de bestaande uitbreidingswijk en het oude centrum. >>>
11
>>> “Uitgaande van het cultuurhistorische erfgoed zijn hier op allerlei niveaus verbindingen tot stand gebracht,” aldus Yves de Boer namens de jury. “Exemplarisch voor de opgave waar veel Brabantse gemeenten voor staan: hoe de bestaande kernen te vernieuwen en hoe dat economisch en sociaal haalbaar te maken?” Finalisten Naast het centrum van Zijtaart waren de finalisten: de Grote Markt in de gemeente Bergen op Zoom, het Lukwelpark in de gemeente Oosterhout en De Glazen Boerderij in de gemeente Schijndel. Verder krijgen het kwaliteitsplan van de gemeente Eersel en ‘Genkske in Oss een eervolle vermelding. KERNKRACHT is een uitgave van de vereniging kleine kernen noord-brabant en komt tot stand met financiële ondersteuning van de provincie Noord-Brabant. Met bijdragen van: Provincie Noord-Brabant Willy Donkers Bert van Kesteren Antoon Koevoets Wim van Lith Harrie van der Loo Hanneke Neutkens Ingeborg Verschuuren Hans Ursem Redactie: Antoon Koevoets Wim van Lith Hanneke Neutkens Tim Niessen Wilma Numans Hans Ursem Realisatie: Ursem Communicatie vereniging kleine kernen noord-brabant Spoorlaan 444 Postbus 3078 5038 CH TILBURG T: (013) 583 99 93 E:
[email protected] W: vkknoordbrabant.nl
12
Mijn Mooi Brabant De Brabantse Stijlprijs is een initiatief van Mijn Mooi Brabant. Met Mijn Mooi Brabant realiseert de provincie Noord-Brabant samen met onderwijsinstellingen, maatschappelijke partijen en initiatiefnemers projecten
die de ruimtelijke kwaliteit in de provincie verder versterken. De provincie draagt aan zo’n project bij door een bescheiden financiële investering, de inzet van expertise op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling en brengt partijen bij elkaar. <<<
een jaar te realiseren. De groepen met de beste ideeën mogen deelnemen aan de wedstrijd. Gedurende het uitvoeringsjaar staat KNHM klaar met tips en met contacten uit hun netwerk. Doel bereikt? Dan ontvang u het predicaat Kern met Pit en 1000 euro. Daarbovenop kunnen de trofeewinnaars meedingen naar de nationale titel ‘Beste Kern met Pit van Nederland!’ en extra prijzen winnen. Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij (KNHM) organiseert ook dit jaar de leefbaarheidswedstrijd Kern met Pit. Via deze wedstrijd kunnen burgerinitiatieven aan de slag om hun idee voor de leefomgeving binnen
De inschrijvingstermijn voor editie 2015 is van 1 september tot en met 31 oktober 2014. Elke groep die graag zelf iets in haar omgeving wil verbeteren kan zich inschrijven. Dat kan via de website: www.kernmetpit.nl! <<<
Brandveiligheid in de eigen woonomgeving Veiligheid en brandpreventie voor ouderen is een actueel onderwerp. Voor iedereen geldt dat hij of zij rekening moet houden met de gevaren van brand maar uit onderzoek is gebleken dat ouderen vaker te maken krijgen met brand en daarbij een groter risico lopen. Daarom organiseert de Seniorenraad Halderberge en de Samenwerkende Ouderenorganisaties Halderberge samen met de Brandweer Midden- en West-Brabant en de gemeente Halderberge op woensdag 17 december een informatiemiddag over ‘Brandveiligheid in de eigen woonomgeving’. Deze middag staat geheel in het teken van de brandveiligheid in relatie tot de eigen woon- en leefomgeving en wat u zelf kunt doen om dit te bevorderen. Na de presentatie is er gelegenheid tot het stellen van vragen.
Woensdag 17 december 2014 van 13.30 uur uur tot 16.00 uur in Cultureel Centrum Fidei et Arti aan de Pastoor Hellemonsstraat 1 te Oudenbosch. <<< Antoon Koevoets jaargang 11 - nummer 3 - september 2014