Paddle for Lars De Beer Foundation

In de creatieve industrie heeft meer dan twee derde van de zelfstandigen geen arbeidsongeschiktheidsverzekering. De premies die kunnen oplopen tot 600 euro per maand zijn voor veel zzp’ers onbetaalbaar. Als het inkomen wegvalt door ziekte of ongeluk, heeft de onverzekerde zzp’er een fors probleem. Het Broodfonds biedt uitkomst, maar keert maximaal twee jaar uit bij langdurige ziekte. Tijdens de editie van That's The Way #9 ‘Een alternatief voor AOV?’ georganiseerd door FNV KIEM in Pakhuis de Zwijger, wordt met gastsprekers en het publiek gezocht naar alternatieven. Zzp’ers zijn zich wel degelijk bewust dat er íets moet gebeuren op het gebied van arbeidsongeschiktheidsverzekering, maar weten niet goed hoe en wat. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek in juni 2015 uitgevoerd door FNV KIEM, vakbond voor de Creatieve Industrie, en andere zelfstandigenorganisaties. 86 % van de zzp’ers heeft zich er ooit in verdiept, maar slechts 30% heeft uiteindelijk een AOV heeft afgesloten. “Het is dus niet zo dat zzp’ers er totaal niet over nadenken. Maar de kloof tussen je oriënteren en werkelijke dekking regelen is enorm. Daar hebben we nog een wereld te winnen met z’n allen”, vindt Peter van den Bunder, bestuurder van FNV KIEM. “Noodzaak doet bewegen. De dertig procent die zich hebben verzekerd zijn de vermogende zpp’ers, die meestal kostwinner zijn en een gezin onderhouden.” Aan tafel nemen plaats Fleur Welter en Nanna Tieman. De beste vriend van Fleur ging zwaar onderuit tijdens een onschuldig lijkend mountainritje op Texel met alle gevolgen van dien en de man van Nanna Tieman kreeg na een try-out een hersenbloeding. Beiden zijn dan onverzekerd en zzp'er. Paddle for Lars – De Beer Foundation Lars had vijftien jaar in vaste dienst gewerkt en was nét sinds twee maanden voor zichzelf begonnen als designer. Toen sloeg het noodlot toe. De ervaren sporter Lars ging samen met twee vrienden een rondje mountainbiken op een eenvoudig parcours op Texel. Zijn wiel bleef haken in het mulle zand en hij had de pech precies met zijn nek op dat ene boompje in de duinen te vallen. Hij liep een dwarslaesie op en belandde in een rolstoel. Naast het emotionele leed is als onverzekerde zzp’er een ongeluk als dit een financiële ramp. Zijn vrienden begonnen met de actie Paddle for Lars. Betrokkenen konden door de grachten peddelen; een alternatieve sponsorloop. De actie verspreidde zich als een olievlek. Met deze en andere crowfundingsacties werd 3 ton opgehaald zodat Lars voor zichzelf een nieuwe toekomst kan opbouwen. “Lars is de meest zachtaardige persoon die we kennen en hij staat altijd voor anderen klaar. We wilden íets voor hem doen”, vertelt zijn goede vriendin Fleur Welter. “Lars is een zeer geliefd persoon en het nieuws verspreidde zich snel. Als onverzekerde zzp’er staat hij met lege handen en is geheel terug geworpen op de liefde, hoop en zorg van mensen om hem heen. Onbegrijpelijk dat zoiets in Nederland kan gebeuren. Het is keihard. ”

Inmiddels hebben zijn vrienden De Beer Foundation opgericht voor Lars’ levensonderhoud en revalidatiekosten en ook gaat een deel daarvan naar onderzoek naar dwarslaesie. Het verhaal van Lars is een symbool geworden hoe vogelvrij een onverzekerde zzp’er werkelijk is. Ook Lars bleef steken in de oriëntatiefase. Fleur vertelt: “Hij is er zeker mee bezig geweest. Ik heb zelf ook jaren als zzp’er gewerkt en je krijgt een arbeidsongeschiktheidsverzekering bepaald niet op een dienblaadje gepresenteerd zoals een gewone ziektekostenverzekering. AOV is een moeilijk onderwerp waar je je goed over moeten inlezen voordat je het aangaat. Ik raad iedere zzp’er aan om echt een verzekering af te gaan sluiten. De verzekeringsmaatschappijen zullen op hun beurt de zzp’er echt tegemoet moeten komen om het betaalbaarder te maken. Niets doen is geen optie.” Voor Romijn Regisseuse en schrijfster Nanna Tieman en haar man, de bekende acteur Romijn Conen, leefden volop hun droom. Samen maakte het stel goedlopende theaterproducties als DRIFT en Vader. Hun leven draaide 180 graden toen Conen op 3 september een zwaar herseninfarct kreeg. “De avond voor de première van onze nieuwe voorstelling Feest! reden we naar huis. We zaten na te praten over hoe de try-out was gegaan. Opeens gaf Romijn onsamenhangende antwoorden. Ik keek hem aan en zag dat zijn halve gezicht was scheef gezakt. Er flitste door me heen: ‘het gaat mis, hij heeft een beroerte!’ ” Conen raakte verlamd aan zijn rechterzijde en heeft afasie, zijn taalcentrum is beschadigd waardoor hij niet meer op bepaalde woorden kan komen. Een nachtmerrie. “Als je als acteur niet kan spelen, krijg je gewoon niet betaald. Als je samen een bedrijf hebt en je partner in een revalidatiecentrum zit, stopt je werk en daarmee je inkomen per direct. Romijn heeft wel eens uitgezocht wat een arbeidsongeschiktheidsverzekering zou kosten en toen bleek dat hij omdat hij acteur is 500 tot 600 euro per maand kwijt zou zijn. Dat schrikt af. Dan schuif je het voor je uit, je gaat verder met je theaterbedrijf en met de waan van de dag.” Het stel was net getrouwd en zat midden in de verbouwing van hun nieuwe huis. “We hadden gelukkig nog een potje hier en daar en hebben het een tijd uit kunnen zingen”, vertelt Nanna. De broer van Romijn Boris heeft een crowdfunding opgezet, daarmee is nu bijna een halve ton opgehaald. Net als zijn broer is hij ook zzp’er. “Samen met Romijn ben ik zelfs een paar jaar geleden gaan uitzoeken hoe het nu zat. Toen bleek dat de helft van ons lichaam al niet te verzekeren was, omdat we afgelopen 15 jaar wel eens last van onze rug hebben gehad of andere kwetsuren hebben opgelopen. Dan ga je er nog eens een keer goed over nadenken. En vervolgens beland je in een situatie als deze.” Nanna heeft geen idee hoe het verder zal lopen. “Het wordt een lange weg. Het is onverklaarbaar. Romijn is 48 jaar, rookt niet, hij was druk maar leefde gezond . Hij heeft een ijzeren wil om te revalideren en godzijdank is zijn karakter niet veranderd. De geplande tournee gaat door met een vervangende acteur”

De verzekeraar Aan tafel verzekeraar Centraal Beheer Achmea. Als je als zzp’er spontaan een verzekeringsmaatschappij zou opbellen met de vraag om een AOV af te sluiten, kun je een totaaladvies verwachten. Met totaal wordt bedoeld dat je als zzp’er gelijk een complete verzekering aangeboden die tussen de 500 en 600 euro per maand kost. Weliswaar keert deze AOV vanaf dag één dat je ziek wordt direct geld uit, vergoedt het 90 tot 100 procent van je laatst verdiende inkomen en loopt het door tot aan je pensioen, maar is de consequentie is dat de maandelijkse premie voor het gros van de zzp’ers erg hoog kan zijn. Toch bestaan er wel degelijk meer soorten en maten, want er blijken drie knoppen te zijn waar je aan kunt draaien om je premie omlaag te schroeven. De eerste knop gaat over het moment dat je geld wilt ontvangen. Wil je zodra je ziek wordt meteen vanaf het begin geld of heb je een potje en kun je de eerste twee jaar zelf uit zingen? Dan kan de uitkering pas na twee jaar ingaan en betaal je gelijk al een stuk minder premie. De tweede knop is: hoe lang wil je de uitkering ontvangen? Is dat tot aan je pensioenleeftijd of is een periode van twee of vijf jaar voldoende? De derde knop is: de hoogte van je uitkering. Wil je 90 tot 100% van je inkomen behouden of kan dat lager? Naar verwachting zal het aantal zzp’ers in Nederland in 2020 uitgroeien tot bijna een miljoen. Laat de verzekeringsmaatschappij geen geld liggen door telkens maar niet producten op de markt te komen die wél aansluiten op de behoefte van de zzp’er? Als je kijkt naar de flexibilisering van de arbeidsrelaties, zouden we dan niet naar één hybride collectieve regeling kunnen gaan die, los van je werkgever, voor iedereen geldig is? Dat het niet uitmaakt of je nu vast in loondienst of zzp’er bent? Die hybride variant producten bestaan nog niet. Hoe kan de zzp’er dan toch zijn weg vinden in verzekeringsland? Bekijk eerst wat voor jou zelf betaalbaar is en welke variabelen voor jou interessant zijn. Kijk goed naar wat jouw eigen situatie is en vraag advies bij het maken van de juiste keuze. Waar kan ik informatie in winnen? Peter van den Bunder, bestuurder van FNV KIEM : “Stap één is dus om je eerst goed te laten informeren. Een onafhankelijk AOV advies en intake kost gemiddeld 300 euro. Ook als je het product ofwel de polis uiteindelijk niet afneemt. "Vroeger kon je via een tussenpersoon gratis advies krijgen. Daar zat natuurlijk een verkoopbelang achter, maar het was tenminste laagdrempelig. Nu betaal je als zzp’er een paar honderd euro voor een advies en heb je te maken met enorme intake”, . “Veel mensen vinden dat teveel en willen dat niet. Eerst moet je driehonderd euro geven aan een verzekeringsdeskundige om een goed financieel plaatje voor ogen te krijgen, voordat je überhaupt aan een product toekomt. Het is best ingewikkeld allemaal.”

Er bestaat nog een sobere gratis variant zonder de tussenkomst van adviseurs: Execution Only. John Steggink werkt als Senior Accountmanager Inkomensverzekeringen bij Centraal Beheer Achmea en legt uit hoe het in zijn werk gaat: “Als je in staat bent je eigen keuzes goed te maken die passen bij jouw situatie en als je de online test goed door loopt, ontvang je een brevet en kun je een gratis advies krijgen.” Steggink benadrukt dat als je ooit een onafhankelijk advies bij een verzekeraar hebt opgevraagd je deze altijd opnieuw mag meenemen naar andere verzekeraars, dus niet telkens opnieuw hoeft te betalen. “Het advies is namelijk van jou en niet van de verzekeraar.” Een zzp’er uit het publiek heeft het traject aan den lijve ondervonden en zegt dat dit niet waar is. “Bij iedere verzekeraar waar ik langs ben gegaan, mocht ik de berekening weer opnieuw betalen. In werkelijkheid heeft die zogenaamde onafhankelijke adviseur zijn banden met één verzekeraar en komt met slechts één advies. Het is allemaal een wassen neus.” Peter van den Bunder raadt de zzp’ers aan zich te wapenen tegen foute tussenpersonen die onterecht geld vragen. “Gebruik je boerenverstand en vraag door. Als een tussenpersoon met slechts één scenario op de proppen komt, ga daar niet mee akkoord. Eis dat ze tenminste meerdere scenario’s bij meerdere verzekeraars schetsen.” FNV KIEM is geen verzekeringsdeskundige. Wel kunnen zzp’ers aankloppen voor onafhankelijk advies. We ondersteunen je graag met voorlichting.” Het Broodfonds De hoge premies van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen zijn voor veel zzp’ers niet op te brengen. “Dit was voor ons de belangrijkste reden om te beginnen met het Broodfonds”, vertelt André Jonkers. Hij is één van de Broodfondsmakers en pionier op gebied van dit alternatieve verzekeringsmodel. Het Broodfonds keert terug naar het oude verzekeren. Stel je wordt ziek, of je krijgt een tijd lang geen opdrachten binnen. Zou je dan niet onderling iets kunnen regelen met een groep mensen die je al kent? In een notendop is het Broodfonds zo ontstaan. “De andere reden was de uitsluiting door verzekeringsmaatschappijen, beroepen als bouwvakker zijn op hogere leeftijd moeilijk verzekerbaar. Mensen die chronisch ziek zijn of een zwaar beroep hebben, mogen gewoon in het Broodfonds. Zo lang ze in staat zijn te ondernemen.” Twaalf jaar geleden startte een groep ondernemers uit Nijmegen en Utrecht het Broodfonds. Inmiddels bestaan er 165 Broodfondsen in Nederland met zevenduizend deelnemers. Het werkt als volgt: samen met minimaal 20 tot maximaal 50 ondernemers uit je eigen woonplaats of beroepsgroep kun je een Broodfonds vormen. Als iemand ziek wordt, geef je elkaar kleine schenkingen. Dit netwerk vangt elkaar op bij arbeidsongeschiktheid als je een lange tijd geen inkomen hebt. Je wordt lid van een Broodfonds ( verenigingsvorm ) en zet maandelijks een bedrag op een eigen aparte rekening opzij. “We wilden de financiële drempel zo laag mogelijk houden. Daarom hebben we gekozen voor een maximale verzekeringsduur van twee

jaar. We raden De Broodfonds leden aan zich aanvullend te oriënteren op een AOV met een eigen risico periode van twee jaar. Veel mensen kiezen deze combinatie: twee jaar Broodfonds en daarna neemt de verzekering het over. ” Het ziektecijfer bij Broodfondsen is opvallend laag, gemiddeld is ongeveer 1 procent ziek. De meesten zijn binnen twee jaar weer beter. “Mocht je ziek worden, krijg je een buddy toegewezen. Voor iedereen is ziek zijn vervelend en het kost je altijd meer dan Broodfonds je oplevert. Griepjes; daar doen we niet aan”, legt Jonkers uit. “Je moet langer dan een maand ziek zijn om geld geschonken te krijgen. Op jouw rekening zie je dan bijvoorbeeld veertig kleine bedragen verschijnen, als je dat bij elkaar optelt kom je zo op een maandinkomen van bijvoorbeeld 1.500 euro netto.” De kracht van het Broodfonds is volgens Jonkers de sociale controle. “Een aantal keer per jaar kom je met elkaar samen. Er wordt onderling veel samengewerkt. Bij het Broodfonds ben je geen anoniem nummer in een kaartenbak zoals bij een verzekering. Daarom mag de groep nooit te groot worden, 50 is het maximale aantal. ” Op welke voorwaarden mag je lid worden van een Broodfonds? -Je moet ondernemer zijn en een minimale winst uit onderneming hebben van 750 euro per maand -Je moet minimaal één jaar ondernemer zijn, dit om te voorkomen dat je Broodfondsen krijgt met alleen maar start-ups. Het is namelijk algemeen bekend dat een groot percentage van de beginnende ondernemers er binnen een jaar mee ophoudt. - Er is geen uitsluiting: jong en oud, chronisch ziek of zware beroepen iedereen kan meedoen in een Broodfonds, zolang ze maar ondernemer zijn en inkomen uit hun bedrijf genereren. Hoe werkt het dan qua inleg en schenkingen? Je spreekt af dat je maandelijks op een eigen aparte rekening een bedrag opzij zet. Het Broodfonds heeft direct inzicht in deze rekening - Er zijn acht niveaus waarop je kunt instappen, als jij maandelijks bijvoorbeeld 90 euro inlegt, kun je bij langdurige ziekte een uitkering krijgen van 2.000 euro netto per maand. Wel moet het in verhouding staan met de jaarcijfers van je bedrijf. Dit controleren de Broodfondsmakers in opdracht van het bestuur. - Wanneer er een bedrag gelijk aan 36 keer je maandelijkse inleg op je rekening staat, zit je op je maximale niveau. Om te voorkomen dat er geld wordt opgepot in Broodfondsen, krijg je een keer per jaar het teveel aan geld terug gestort Stap je uit het Broodfonds dan blijft het saldo wat nog op jouw rekening staat, van jou. -

De politiek In Den Haag woedt al een tijdlang een hevig debat over een mogelijk verplichte collectieve verzekering voor zzp’ers. PvdA en VVD staan lijnrecht tegenover elkaar en begin december heeft CDA een proefballonnetje laten opgaan. Ziektewet

moet voortaan ook gelden voor zzp'ers, vindt CDA. Iedereen die werkt, dus ook de zzp’er, zou verplicht een collectieve basisverzekering moeten afsluiten zodat bij ziekte het loon maximaal twee jaar lang wordt doorbetaald. “De vraag is al lang niet meer óf er iets moet veranderen, maar hóe er iets moet veranderen en waar we de rekening neer leggen”, zegt Peter van den Bunder van FNVKIEM. “Het is logisch dat het CDA dit soort plannen voorstelt. Als je nu als onverzekerde zzp’er pech hebt, dan ben je echt de sjaak. Deze uitkomst is zo onbevredigend, daar moeten we echt iets aan doen. Aan de andere kant hoor ik dat zzp’ers geen enkele verplichting willen. Daar heb ik moeite mee want mensen regelen het niet zo snel voor zichzelf.” Is een verplichte collectieve basisverzekering dan de oplossing? Peter van den Bunder plaatst daar enkele kanttekeningen bij: “Als we een verzekeringsplicht doorvoeren, gaan de verzekeringen dan niet de broodfondsen eruit knikkeren? Hoeveel gaat een verzekeringsplicht nu helpen om de verzekeraar aan te sporen om daadwerkelijk polissen te maken die aansluiten bij de mensen? Voor een verzekering is het lekker makkelijk want mensen moeten verplicht een polis bij je afnemen. In het verleden heeft dat tot behoorlijke excessen geleid. Als je ziet hoe de arbeidsmarkt aan het flexibiliseren is, zal je naar een ander systeem moeten.” © tekst: Maartje Hagar Treep De verzekeringen rondom zzp’ers en hun arbeidsongeschiktheid blijft bij FNVKIEM op de agenda staan. Wij willen graag met betrokken partijen en verzekeraars door praten in de nabije toekomst. Praat en denk met ons mee. Heb je suggesties of opmerkingen mail ze ons: [email protected]

Wat zijn de alternatieven? -Spaargeld, ouwe sokken en potjes. Bouw een grote buffer op, als je voor 24 tot 36 maanden spaargeld op de bank hebt staan, is een Broodfonds of AOV in ieder geval voor de eerste periode minder hard nodig. -Een vaste partner met een goed inkomen… - Verzamel minimaal 20 ondernemers en richt een Broodfonds op. Wel ben je dan slechts twee jaar verzekerd. Voordeel is wel dat je jouw ingelegde geld terug krijgt wanneer het niet is uitgegeven aan zieke mede-ondernemers uit jouw fonds. - Kies voor een combi: ga de eerste twee jaar bij een Broodfonds en laat daarna alsnog een AOV ingaan. Als de AOV namelijk pas na twee jaar ingaat, heb je een aanzienlijk lagere premie. - De Gouden Tip: via het UWV kun je je werknemersverzekering die je in loondienst had gewoon door laten lopen. Zelfs al wordt je zzp’er of blijf je langdurig werkloos. Dit gaat echter niet vanzelf: binnen 26 weken moet je dit afsluiten. De eerste twee jaar ziektewet betaalt je werkgever, daarna beland je in de WIA wat vroeger de WAO heette. Bij UWV kun je je zelfs laten verzekeren voor de WIA, dus kun je in principe tot aan je pensioen tegen ziekte verzekerd zijn.

- Een AOV bij een verzekeringsmaatschappij met goede voorwaarden -Een goede ongevallendekking. Deze keert eenmalig een groot bedrag uit bij blijvende invaliditeit -Of stel je in op een leven in de bijstand