V e …
Poruï
D e
оʦ d?
B n Coorn
Dd now
Bl
Een visitekaartje voor Noord-Nederland
Vа n
Geopark de Hondsrug is een ijzersterk en spannend merk. De geschiedenis en schoonheid van het gebied kent zijn weerga niet, nergens in Europa. De overblijfselen van ijstijden, prehistorie en handelsroutes maken die geschiedenis zichtbaar. We delen dit graag met bezoekers uit heel Europa. De Hondsrug biedt een gastvrij welkom aan een ieder die zoekt naar avontuur en beleving. Ondernemers, overheden en inwoners bouwen het Geopark met elkaar. Als gids, als horecaondernemer of als boswachter; iedereen draagt een waardevol steentje bij in het eindresultaat. Juist de brede invulling met verhalen en expedities zorgt voor de aantrekkingskracht op toeristen. Dat brengt ook economische voorspoed in het gebied. Samen gaan we ervoor om van Geopark de Hondsrug een visitekaartje voor Noord-Nederland te maken. Tanja Klip-Martin Gedeputeerde provincie Drenthe
Europees en Wereld Geopark Netwerk Rond de eeuwwisseling namen vier Europese gebieden met unieke geologische en cultuurhistorische kenmerken het initiatief tot het ontwikkelen van een Geopark-netwerk. Inmiddels zijn er, onder toezichthouderschap van UNESCO, zo’n 50 Europese Geoparken. Deze zijn weer onderdeel van een mondiaal netwerk van circa 85 Geoparken.
Wat is een Geopark? Bij de ontwikkeling van een Geopark staat de identiteit van het gebied centraal. Die wordt bepaald door de geologische geschiedenis, de cultuurhistorie, de hedendaagse cultuur én de natuur van het gebied. Het identiteitsverhaal wordt zichtbaar gemaakt in samenwerking met inwoners, ondernemers, organisaties en onderwijsinstanties van het gebied. De identiteit van het gebied krijgt daardoor op een concrete manier vorm. Een mooi gevolg daarvan is dat mensen duurzamer met hun omgeving omgaan omdat ze meer van de oorsprong afweten. Het uiteindelijke doel van een Geopark is het identiteitsverhaal te gebruiken als inspiratiebron voor de toekomst, door het te vertalen naar een duurzame economische ontwikkeling. Het versterken van de toeristische sector is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Geopark Netwerk De eerste vier Geoparken: • Eifel, Duitsland • Lesbos, Griekenland • Haute Provence, Frankrijk • Maestrazgo, Spanje
Meer weten over Geoparken www.europeangeoparks.org informatie over het Europese Geoparknetwerk www.globalgeopark.org informatie over het Wereldwijde Geoparknetwerk www.geoparkdehondsrug.nl informatie Geopark de Hondsrug
150.000 я or Cs!
Geopark de Hondsrug Van alle tijden… Het Hondsruggebied strekt zich uit over zeven gemeenten in de provincies Drenthe en Groningen en herbergt bijna een half miljoen inwoners. Het is een uniek geologisch gebied met een bijzondere cultuurhistorie. In het Hondsruggebied zijn de ondergrond en de cultuurhistorie sterk met elkaar verbonden. Veel mensen zijn bekend met de naam van het Hondsruggebied, maar ze kennen vaak niet de bijzondere ontstaansgeschiedenis en de cultuurhistorie ervan.
Ontstaansgeschiedenis Het Hondsruggebied is voor het grootste deel gevormd gedurende drie ijstijden, waarvan vooral de laatste twee een grote rol hebben gespeeld. In de voorlaatste ijstijd namen enorme gletsjers, met een ijsdikte tot wel een kilometer dik, de voor Drenthe zo kenmerkende keien mee. In de laatste fase van deze ijstijd, zo’n 150.000 jaar geleden, werden de Hondsrug en het Hunzegebied gevormd. In de periode tussen de laatste twee ijstijden was het relatief warm. In Drenthe leefden in die tijd Neanderthalers, neushoorns en mammoeten. De laatste ijstijd zorgde voor een nieuwe koudeperiode. Ditmaal bereikte het ijs ons land niet. Wel zorgde de extreme koude voor nieuwe veranderingen. Hierdoor konden bijvoorbeeld de pingoruïnes ontstaan: doordat het ondergrondse water een ijsbel vormde stuwde de grond omhoog en na het smelten van het ijs bleef een verhoogde ronde rand met een diepergelegen midden achter. We kennen ze nu als vennetjes. Zo zijn veel meer typische kenmerken uit het hedendaagse landschap een gevolg van de werking van de ijstijden. Cultuurhistorie De mens heeft dankbaar gebruik gemaakt van de erfenis van de ijstijden. Zo benutten de Hunebedbouwers de grote zwerfstenen die achterbleven toen het ijs zich terugtrok, en maakten ze tot onderdeel van hun cultuur. Het Hondsruggebied herbergt vele sporen uit het verleden. Het zijn stille getuigenissen van de vroegere aanwezigheid van mensen en culturen. Voorbeelden daarvan zijn de Middeleeuwse karrensporen op het Balloërveld en het Archeologisch Reservaat Kniphorstbos in het Nationaal
T bek
Ik הt beor ! Park Drentsche Aa. De geschiedenis van vestingsteden als Coevorden en Groningen, maar ook de sagen en legenden over bijvoorbeeld Ellert en Brammert vertellen samen het verhaal van een gebied door alle tijden heen. De natuur Het Hondsruggebied kenmerkt zich door een verscheidenheid aan unieke natuurgebieden. In het zuiden zijn de veengebieden te vinden. Op de ruggen liggen de typische bosgebieden terwijl in het oosten het Hunzegebied ligt, een zuiver oerdal waar tegenwoordig de bever weer leeft. In het noordwestelijke gedeelte ligt het Nationaal Park Drentsche Aa dat zich kenmerkt als één van de laatst overgebleven authentieke beekdalen van West-Europa.
bed Min
Drenthe ontspannend? Ik vind het hier behoorlijk spannend!
Het Hondsruggebied Hondsrug Rolderrug
¡¢£ n Coorn tot G¥¦
§¨© Bª t
Het Hondsruggebied De meeste mensen kennen de Hondsrug van aardrijkskundeles. In de jaren zeventig is er voor het laatst een publicatie over het gebied verschenen en daarna is het stil geworden. In Drenthe is in 2010 het initiatief genomen om van het unieke Hondsruggebied een Geopark te maken om zodoende de identiteit van het Hondsruggebied nieuw leven in te blazen. Geopark de Hondsrug richt zich bij het ontsluiten van haar gebiedsverhaal op de inwoners, op het onderwijs en op het toerisme. Zo is er de Hondsrugacademie, waar door middel van lezingen en cursussen inzicht wordt gegeven in de kleurrijke ontstaansgeschiedenis en de cultuurhistorie van het prachtige Hondsruggebied. De talloze verhalen over bewoners die door de eeuwen heen het gebied hebben bevolkt worden steeds belicht vanuit de ondergrond: de geologische ontstaansgeschiedenis. Middelen die hiertoe worden ingezet zijn gidsen, kaarten, een foto-archief en filmmateriaal. Ook wordt ieder jaar in mei de Geoweek georganiseerd. Kansen voor het gebied Geopark de Hondsrug is het eerste Geopark in Nederland. Dat zet niet alleen het Hondsruggebied, maar de hele provincie Drenthe opnieuw op de kaart. Inwoners worden zich bewust van de unieke status van hun gebied, en van heinde en ver zullen mensen het Geopark komen bezoeken vanwege de bijzondere geologische kenmerken en de schoonheid van het afwisselende landschap. Geopark de Hondsrug laat haar bezoekers op een spannende manier kennismaken met de ontstaansgeschiedenis en de cultuurhistorie van dit prachtige gebied. Met behulp van augmented reality en social media worden
T« ¬ה30 ®/¯r
T« ¬ה45 ®/¯r
K °n or הt ¢£… inwoners en toeristen meegenomen in verleden, heden en toekomst van het gebied. De belevingen moedigen bezoekers aan tot vervolgbezoek. Je hebt Geopark de Hondsrug niet in één dag gezien! Drenthe staat voor rust en ruimte. Maar dat gaat veranderen. Want eenmaal aangekomen bij een ExpeditiePoort in Geopark de Hondsrug beleven bezoekers naast het prachtige landschap en de hedendaagse evenementen ook spannende avonturen. Die spelen zich af in een ijstijdenlandschap, tijdens een prehistorisch of historisch verhaal of middenin de boeiende natuur. Bezoekers worden geattendeerd op GeoparkSpots en GeoparkHotSpots en zijn zodoende ín het landschap toeschouwer van een ijstijdfilm op hun mobiele telefoon, een historische veldslag of een animatie van de historische tocht van het leger van Bommen Berend over de ruggen van het Hondsruggebied. Duizenden jaren historie worden op de kaart gezet door middel van verschillende Expedities die ieder een eigen verhaallijn vertolken. Vanuit de ExpeditiePoorten worden bezoekers op een zintuigprikkelende manier betrokken bij de verschillende periodes waarin het Hondsruggebied zich ontwikkelde tot zijn huidige status. Met thema’s als Het ijstijdenverhaal, Kunst op de Hondsrug, en Oorlog en Vrede zijn de Hondsrug Expedities een aantrekkelijke trigger voor toeristen in en buiten Drenthe om Geopark de Hondsrug te bezoeken.
Dd now! Inwoners en toeristen die tijdens hun Expeditie GeoparkSpots en GeoparkHotSpots bezoeken worden verrast door filmpjes op hun smart-phone. Ze zien
het hunebed gebouwd worden waar zij op dat moment naast staan. Of ze downloaden een animatie van de pingo waaruit het aangrenzende vennetje is ontstaan.
Hiertoe wordt gebruik gemaakt van augmented reality en layar-technieken. Behoorlijk spannend!
Inwoners van het Hondsruggebied Inwoners en organisaties kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan het opbouwen van een betekenisvolle en duurzame toekomst van het Geopark de Hondsrug. Dat kan ondermeer door deel te nemen aan de Hondsrugacademie, door gids te worden of deel te nemen aan één van de vele activiteiten die worden georganiseerd. Op www.geoparkdehondsrug.eu/hondsrugacademie is meer informatie te vinden.
Ondernemers in het Hondsruggebied Geopark de Hondsrug heeft veel te bieden voor ondernemers. Vanuit het project wordt een breed scala aan promotiemiddelen en producten aangeboden waar gebruik van kan worden gemaakt. Voorbeelden zijn tientallen filmpjes, duizenden foto’s, routes, nieuwe kaarten van het gebied, exposities, gidsendienst, boeken, vlaggen en vele andere producten en activiteiten. Ondernemers kunnen daarmee eigen spannende arrangementen samenstellen en promotiemiddelen gebruiken. Bijna alles is te downloaden vanaf www.geoparkdehondsrug.eu
Projectorganisatie Geopark de Hondsrug Het project Geopark de Hondsrug wordt, onder eindverantwoordelijkheid van Drents Plateau, uitgevoerd door projectleiders Cathrien Posthumus en Harrie Wolters. Het Projectbureau is gevestigd in Borger en wordt aangestuurd door een stuurgroep met bestuurlijk verantwoordelijken en een ondersteunende projectgroep. Het project duurt tot 31 december 2013. Het project Geopark de Hondsrug wordt mede mogelijk gemaakt door de partners van het project en SNN (Samenwerkingsverband Noord Nederland). In deze brochure vindt u een overzicht van alle deelnemende partijen.
Contact Wilt u meer weten? Neem dan contact op met het projectbureau, Cathrien Posthumus of Harrie Wolters. Cathrien Posthumus Bronnegerstraat 12, 9531 tg Borger, Nederland t 06 22 55 12 81
[email protected] Harrie Wolters Bronnegerstraat 12, 9531 tg Borger, Nederland t 06 42 22 81 81
[email protected] www.geoparkdehondsrug.eu
erfgoed en ruimtelijke kwaliteit
Colofon
©2011 Geopark de Hondsrug Tekst Marjolein Scherphuis (Het Noorden Communiceert) Redactie Harrie Wolters Cathrien Posthumus Vormgeving Iris de Haan, Arjen Snijder (Het Noorden Communiceert) Drukwerk Koninklijke van Gorcum Fotografie Jannes van Echten, Nicolle Efdee, Sonja v.d. Meer, Rianne Post, Arjen Snijder, Joop v.d. Merbel, Karin Broekhuijsen, Drents Archief e.a.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie, Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het ministerie van eli, de Mondriaan Stichting en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, koers noord
Deze brochure is gedrukt op papier van verantwoorde herkomst (Multiart silk 200 grs)
