PERSMAP
The World According to Monsieur Khiar
The World According to Monsieur Khiar Met fotografie van Jeroen Robert Kramer Een film van Sjors Swierstra Jeroen Robert Kramer, bekroond fotograaf, is door tien jaar lang oorlogsfotografie getraumatiseerd en vastberaden een nieuwe start te maken als kunstenaar. In zijn woonplaats Beiroet ontmoet hij Monsieur Khiar, een oudere Libanese man die ondanks de burgeroorlog die hij doorstond zijn liefde voor het leven, de kunst en de literatuur niet verloren heeft. Kramer wil Monsieur Khiar fotograferen, hem volgen in zijn wandelingen door de oude wijken van Beiroet en notities maken van Khiars mijmeringen over de wereld. Hij wil daarmee zijn eigen herinneringen aan oorlog en geweld omzetten in kunst. Als Monsieur Khiar hem te kennen geeft dat hij niet gefotografeerd wil worden, verandert Kramers fascinatie in een obsessie. Al jaren is Kramer in gevecht met de tegenstander in hemzelf: de oorlogsfotograaf wiens werk hij is gaan haten. Kramers foto's van de brandhaarden in de wereld haalden weliswaar de voorpagina's van De Volkskrant, The New York Times, Vanity Fair en Der Spiegel, maar Kramer blijft achter met de beelden in zijn hoofd. De zelfcensuur die nodig was om foto's toonbaar te maken voor nieuwsmedia heeft hem opgebroken. De ontmoeting met Monsieur Khiar maakt iets los bij de fotograaf. Hij ziet de Libanees als de betere versie van hemzelf: “Khiar is de held die ik nooit heb kunnen zijn” zegt Kramer: “hij is belezen, slim, gek, een leugenaar en manipulerend.” Toch weet Khiar met zijn grillige persoonlijkheid Kramer weer gevoelig te maken voor een andere vorm van schoonheid. In plaats van zich met het spectaculaire bezig te houden gaat hij op zoek naar een verhaal over vriendschap en de esthetiek van het alledaagse. Een zoektocht die moet leiden tot een nieuw kunstwerk, een verhaal ver weg van alle ellende.
Foto door Jeroen Robert Kramer
Kramer documenteert het leven van Khiar tot in detail. Hij maakt foto’s van zijn straat, zijn appartement en zijn katten. Kramer fotografeert Khiar’s schoenen, zijn fluitketel, zijn overhemd en zijn Thorens pick up. Hij gaat op zoek naar de couturier waar Monsieur Khiar zijn overhemden laat maken en samen kijken ze naar de zachte kleuren van een stoplicht die reflecteren op de bladeren van de boom, een van Khiars favoriete plekken in Beiroet: ''Ziet u dat stoplicht. Ik blijf hier af en toe staan om de kleuren te zien veranderen. Het licht reflecteert zo mooi op de bladeren van de boom. De boom wordt rood. Dan groen. En tot slot kortstondig oranje.'' Toch kan Kramer de oorlog niet zo makkelijk achter zich laten. Hij wil zelf vooral de schoonheid voor de kunst herwinnen die hij door tien jaar oorlog is kwijtgeraakt. Maar, is de rauwe realiteit van Beiroet daar wel de juiste plek voor? Er wordt regelmatig in de lucht geschoten – de eigen burgeroorlog die duurde van 1975 tot 1990 en waar de stad zijn identiteit aan ontleent, laat onverbiddelijk zijn eigen littekens na – en als Monsieur Khiar er achter komt dat Kramer zijn geld verdiende met het maken van oorlogsfoto’s is hij vernietigend. ''Kunt u niet naar Syrië gaan om daar de verschrikkingen vast te leggen in plaats van de hele dag met mij mee te lopen? U zou daar goed passen. U parasiteert op het leed van anderen.'' Wandelend door Beiroet is Monsieur Khiar altijd aanwezig. We horen zijn stem, krijgen een beeld van Kramer over hem voorgeschoteld, proberen hem daardoor te visualiseren maar zien doen we hem niet. Wie is hij eigenlijk? Hoe ziet hij er uit? Is hij de vriend die Kramer gevoelig maakt voor de schoonheid van Beiroet? Is hij de man die Kramer vooral een spiegel wil voorhouden? Is hij een constructie van de fotograaf? Is hij wel zo zeker als hij zelf doet voorkomen? Wie is hij?
DIRECTOR’S NOTE Ik heb Jeroen Robert Kramer in 2009 leren kennen in de tijd dat hij besloot te stoppen met werken in oorlogsgebieden. Ik was geraakt door de kracht van zijn verhalen en geïntrigeerd door zijn grappige, gekke en intelligente karakter. Jaren later toen hij Monsieur Khiar voor het eerst noemde, en me vertelde over de grote invloed van deze oude man op zijn leven en zijn werk, verbond ik de punten met elkaar en realiseerde me dat dit een heel mooi verhaal voor een documentaire zou kunnen zijn. Belangrijk in mijn benadering van de film is dat ik niet alle geheimen van Jeroen Robert Kramer’s werk wilde onthullen. Het is duidelijk dat Meneer Khiar een ietwat mysterieuze man is. We zien hem nooit in Jeroens fotografie; we kunnen ons alleen een voorstelling van hem maken door naar zijn straat te kijken, zijn appartement, zijn katten en de objecten in zijn huis. In de teksten van Jeroen is Khiar ook moeilijk te vatten. Hij is boos en onbeleefd, maar kan ook geraffineerd en aardig zijn. Elke keer dat je denkt dat je hem kent, ontdek je een andere kant van hem. Voor de film besloot ik Khiar niet te gaan zoeken om hem te kunnen interviewen. In plaats daarvan, zocht ik naar referenties in het werk van Jeroen naar wie hij wellicht zou kunnen zijn. In Beiroet filmden we Khiar-achtige mannen in oude bars en cafés en probeerden we onze Monsieur Khiar samen te stellen. Maar nog steeds, zelfs na 2,5 jaar weet ik niet zeker wie Monsieur Khiar is of wat hij representeert. En voor mij is dat het mooie ervan: het mysterie houdt de fantasie in stand. Als ik naar Beiroet kom zie ik Monsieur Khiar overal. In het vliegtuig van Parijs naar Beiroet, op het vliegveld, in een bar zijn ochtendkrant lezend, aan de waterkant nippend aan zijn middagse koffie. Sjors Swierstra
Jeroen Robert Kramer
CREDITS
Scenario en regie: Sjors Swierstra camera: Erik van Empel, Sjors Swierstra geluid: Mark Wessner montage: Menno Boerema originele muziek: Wouter van Bemmel sounddesign & mixage: Mark Glynne grading: Laurent Fluttert productie: Mathijs Jorritsma productie NTR: Marloes Blokker commissioning editor: Oscar van der Kroon producenten: Cécile van Eijk, Sherman De Jesus Dank aan: Airfrance/KLM, Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Beiroet. De Wereld Volgens Monsieur Khiar is gerealiseerd met steun van Mediafonds, VSB Fonds en Stichting Democratie en Media. Een coproductie van Memphis Film & Television en de NTR. 2015 | Theaterversie 52’| DCP | Blu-Ray | Kleur | Nederlands en Frans gesproken | Engels en Nederlands ondertiteld
Contact Voor meer informatie, foto’s & screener kunt u contact opnemen met Memphis Film & Television Cécile van Eijk en Mathijs Jorritsma 030 233 20 23
[email protected] |
[email protected]
Foto door Jeroen Robert Kramer
OVER SJORS SWIERSTRA
Sjors Swierstra (1982) studeerde in 2006 af aan de Rijksuniversiteit in Groningen in Cultuurgeschiedenis. Hij werkt als onafhankelijk curator op het snijvlak van fotografie en beeldende kunst. Vanaf 2006 maakte hij diverse korte documentaire films, onder andere KBTR (2012) over een graffiti kunstenaar uit Utrecht die werd uitgezonden door AVRO’s Kunstuur en RTV Utrecht. De Wereld Volgens Monsieur Khiar (2015) gaat in première tijdens IDFA 2015 en is geselecteerd voor de IDFA Competition for Dutch Documentary. Op dit moment werkt Sjors Swierstra aan een plan voor een nieuwe film binnen de IDFA –Mediafonds Workshop 2015. Deze documentaire gaat over de magische krachten van de Oud, de Arabische luit. Released
De Suikercyclus vertoningen in theaters in Noord-Nederland, 2007) Stainless (vertoond tijdens Dropstuff, La Biennale di Venezia, 2009) KBTR (uitgezonden door RTV Utrecht en AVRO’s Kunstuur, 2012)
OVER MEMPHIS FILM & TELEVISION
Memphis Film & Television maakt al ruim 20 jaar films voor televisie en theater in samenwerking met alle grote omroepen in Nederland en verschillende Europese partners. Meer informatie over Memphis Film & Television kan gevonden worden op www.memphisfilm.net. Released o.a.
De Laatste Titel (Bart Hölscher), 2015, 55’- coproductie L1 De Zero Revolutie – Henk Peeters (Sherman De Jesus), 2015, 55’ - coproductie Omroep Gelderland Carnotstraat 17 (Klara Van Es), 2015, 86’- coproductie Associate Directors, Canvas, HUMAN. A Shtetl in the Caribbean (Sherman De Jesus), 2014, 99’ – coproductie Joodse Omroep. Festivalselectie o.a. CIFFR (Curaçao International Film Festival Rotterdam), Best Feature Documentary Dada Saheb Phalke Film Festival New Delhi, Ischia Film Festival, Italië Eeuwig Jong (Jelte Maarten Boll), 2014, 4 delen van 50’ – coproductie MAX Alles Moet Nieuw - Piet Zwart (Sherman De Jesus), 2012, 75’& 52’ – coproductie AVRO. Festivals: FIFA, Montreal 2014, DOKU.ARTS Berlin, NFF, Utrecht, BoschArt, Den Bosch. Verdwaald in het geheugenpaleis (Klara Van Es), 2010, 87’ – coproductie Associate Directors (BE), Lichtpunt, Human (NL), YLE. Bioscoopdistributie Cinema Delicatessen. Jan Schoonhoven – Beambte 18977 (Sherman De Jesus), 2005, 52’ - Coproductie VPRO. Festivalselectie o.a. DOKU-ARTS Berlijn. Zielen Van Napels (Vincent Monnikendam), 2005, 94’ en 50’ - coproductie IKON. 12.000 bezoekers. Festivals o.a. Tribeca Film Festival New York, Visions du Réel, Thessalonki Doc.
